Zalecenia praktyczne

TTrudno jest sporządzić uniwersalną listę zaleceń, które sprawiłyby, że pobyt w Polsce stałby się dla zagranicznych studentów bardziej komfortowy. Wydaje się jednak, że pomocne mogłyby być następujące działania.

W odniesieniu do zagranicznych studentów

„ Wytyczne dotyczące przygotowania do przyjazdu: Studentom brakuje informacji na etapie przygotowywania się do pobytu za granicą. Nie mają jasnych wytycznych, jakie dokumenty powinni ze sobą przywieźć, czy potrzebne są zdjęcia do wyrobienia dokumentów, ile czasu się na nie czeka. „ Szybsza wypłata stypendiów: Z uwagi na to, że pobyt za granicą łączy się z koniecznością opłacenia kosztów podróży do miejsca docelowego, zakwaterowania, zakupu materiałów edukacyjnych, biletów komunikacji miejskiej itd., należałoby ułatwić i przyspieszyć procedurę wypłaty stypendiów.

„ Informacje dotyczące klimatu oraz warunków pogodowych: Dobre przygotowanie się do pobytu ułatwiłoby również opracowanie rzetelnych informacji na temat klimatu oraz warunków pogodowych w poszczególnych miesiącach wraz z rekomendacjami dotyczącymi potrzebnej odzieży. Stereotypowo Polska kojarzy się z bardzo zimnym klimatem, podczas gdy w ostatnich latach zimy nie są tak mroźne, a w okresie przedwiośnia temperatury potrafią być wysokie.

Wielu studentom nie przeszkadzają niskie temperatury, dużym wyzwaniem okazuje się jednak szybko zapadający zmrok w okresie jesienno-zimowym.

Warto ich na to przygotować i przedstawić sposoby radzenia sobie ze spadkiem nastroju spowodowanym brakiem światła słonecznego. „ Zakwaterowanie poza kampusem: Studenci często decydują się na wynajem zakwaterowania na wolnym rynku, zatem konieczne wydaje się opracowanie informatora na temat wynajmu mieszkań lub pokoi poza kampusem, zawierającego np. adresy stron internetowych czy wyszukiwarek dla najemców, listę rekomendowanych biur nieruchomości, wzory umów najmu w języku polskim i angielskim. „ Transport miejski: Przed przyjazdem studenci powinni otrzymać szczegółowe wyjaśnienie zasad funkcjonowania transportu miejskiego, rodzaju taryf, sposobów i miejsc zakupu biletów komunikacji miejskiej. Studenci zwlekają z zakupieniem biletu okresowego – często jeżdżą bez ważnego biletu w oczekiwaniu na legitymację studencką uprawniającą do zniżek. Warto też zaznajomić ich z lokalnymi aplikacjami (np. Jak dojadę) ułatwiającymi poruszanie się po mieście. „ Język lokalny – absolutne minimum: Mimo że niektórzy studenci uczęszczali na podstawowy językowy kurs przygotowawczy, zajęcia te nie spełniły ich oczekiwań i nadal nie potrafili porozumieć się w języku polskim. Absolutnym

minimum, znacznie ułatwiającym pobyt w Polsce, jest znajomość alfabetu i podstawowych zasad czytania w języku polskim, umożliwiających np. poprawną wymowę nazwy miejsca docelowego oraz jego adresu, a zwłaszcza nazwy ulicy. „ Językowy survival kit: Tuż po przyjeździe studenci powinni otrzymać informacje praktyczne, np. przygotowany w formie poradnika językowy survival kit.

Przedstawiałby on scenariusze najczęstszych sytuacji życiowych, w których nieznajomość języka lokalnego bywa kłopotliwa, np. zakupy, wizyta lekarska, rozmowa na portierni, wynajmowanie mieszkania, kupno biletów komunikacji miejskiej. Opracowanie dwu- lub kilkujęzycznych instrukcji, zawierających opisy zachowań w konkretnych sytuacjach, czy też przykładowe rozmówki z dwujęzycznymi wypowiedziami na różne okazje, można przygotować w ramach zajęć tłumaczeniowych prowadzonych na filologiach obcych uniwersytetów przyjmujących studentów z zagranicy. „ Służba zdrowia: Ze względu na często wymieniane w wywiadach problemy z dostępem do usług medycznych niezwykle potrzebny jest lokalny informator objaśniający zasady korzystania ze służby zdrowia wraz z danymi kontaktowymi lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Warto załączyć w nim przykładowy dokument do wypełnienia (np. deklarację wyboru lekarza podstawowej opieki zdrowotnej) oraz poinformować o możliwości korzystania z odpłatnej pomocy medycznej.

„ Zapewnienie rówieśniczego opiekuna: Bardzo skuteczną formą pomocy w pierwszych tygodniach pobytu jest zapewnienie obcokrajowcowi opiekuna (ang. buddy), który pomoże rozwiązać niestandardowe problemy, oprowadzi po uczelni i mieście. Młody Polak pełniący taką funkcję w ramach wolontariatu może dopisać sprawowanie opieki nad cudzoziemcem do osiągnięć będących podstawą do ubiegania się o stypendia i inne wyróżnienia.

„ Dzielenie się swoim doświadczeniem z innymi obcokrajowcami: Warto zachęcić obcokrajowców przebywających w Polsce od dłuższego czasu do opracowania nieformalnych poradników poświęconych codziennemu życiu w danym mieście (ang. city survival kit) albo do zamieszczania wpisów lub filmów na ten temat w mediach społecznościowych. „ Dostęp do internetu: Podczas pobytu za granicą niezbędny jest łatwy dostęp do bezpłatnego łącza z internetem bezprzewodowym. Dzięki niemu student będzie w stanie poradzić sobie z większością problemów – nie tylko poszukać brakującej informacji, lecz także załatwić sprawy związane z tokiem studiowania oraz sprawy socjalno-bytowe. Nieoceniona jest też rola internetu w utrzymaniu kontaktu z bliskimi w kraju rodzinnym, którzy na początkowym etapie pobytu mogą wesprzeć studenta emocjonalnie.

„ Nawiązywanie lokalnych kontaktów: W poradnikach i innych materiałach informacyjnych warto podkreślać, że nawiązanie znajomości z miejscową osobą jest kluczem do owocnego i satysfakcjonującego pobytu za granicą.

W odniesieniu do kadry uczelnianej

„ Szkolenia dla wszystkich pracowników uczelni, uwrażliwiające na potrzeby studentów zagranicznych: Wskazane jest, aby pracownicy wszystkich szczebli i typów stanowisk brali udział w szkoleniach uwrażliwiających na potrzeby studentów zagranicznych oraz przedstawiających formy pomagania i ułatwiania im pobytu w Polsce. Takie szkolenia mogą być dostępne w ramach samokształcenia (np. webinariów). Gotowe materiały szkoleniowe są dostępne na stronach projektów finansowanych przez Unię Europejską, np. SOLVINC14 .

Należy również zwrócić uwagę na stanowiska uniwersyteckie, na których standardowo nie jest wymagana znajomość języków obcych. Respondenci często zgłaszali problemy z komunikowaniem się na co dzień z portierami w domach studenckich. Takim pracownikom warto zaproponować podstawowe przeszkolenie, zwracające uwagę na większą otwartość wobec cudzoziemców oraz – w razie potrzeby – rozwijające umiejętność korzystania z internetowego translatora.

„ Przejrzyste zasady oceniania i komunikowania się ze studentami: Studenci bardzo często nie zdają sobie sprawy z systemu oceniania w ramach przedmiotu prowadzonego przez danego wykładowcę. Wykładowcy mający w swoich grupach obcokrajowców powinni sporządzić krótką notatkę na temat stosowanej przez nich skali ocen oraz zadań, które student powinien wykonać, aby móc zaliczyć dany przedmiot. Tego typu informacje standardowo są publikowane w sylabusie, ale studenci zagraniczni nie zawsze wiedzą, jak do niego dotrzeć i potrzebują jasnych, syntetycznych wskazówek. Student powinien też być dobrze poinformowany odnośnie do sposobu komunikowania się z grupą poza zajęciami stacjonarnymi. Jeśli wykładowca przesyła informacje dodatkowe, np. na e-mail grupy, to obcokrajowiec powinien być włączony do grupy adresatów.

Opracowane materiały powinny być dostępne przede wszystkim w internecie, ewentualnie w formie drukowanej. W ich opracowanie warto zaangażować zarówno studentów polskich, jak i zagranicznych, aby zminimalizować dystans i zwiększyć przystępność przekazywanych informacji.

14 Projekt ukierunkowany na rozwiązywanie konfliktów międzykulturowych we współpracy ze studentami z różnych krajów, zob. Online tool – SOLVINC: solvinc.eu