Cele i założenia

Niniejszy raport zawiera wyniki badania poświęconego zagadnieniu trwałości rezultatów projektów edukacyjnych, przeprowadzonego wśród laureatów konkursu EDUinspiracje 1 z lat 2011–2016. Zostało ono zainicjowane i przeprowadzone przez Zespół Analityczno-Badawczy Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji. Fundacja, pełniąca funkcję Narodowej Agencji Programu Erasmus+, dofinansowuje wdrażanie międzynarodowych projektów edukacyjnych i prowadzi nad nimi badania, które dotyczą przede wszystkim efektów podejmowanych działań oraz wpływu na ich uczestników i realizatorów.

Cele i założenia

Badanie zostało przeprowadzone w celu przeanalizowania trwałości rezultatów projektów nagrodzonych w konkursie EDUinspiracje, realizowanych przez polskie instytucje w ramach programów „Uczenie się przez całe życie” oraz Erasmus+. W jego trakcie skoncentrowano się na zdefiniowaniu sposobów rozumienia pojęcia „trwałość” w odniesieniu do różnych typów projektów i instytucji beneficjentów, a także określeniu warunków wytworzenia trwałych rezultatów, wskazaniu czynników sprzyjających utrzymaniu trwałości oraz barier uniemożliwiających jej osiągnięcie. Skupiono się również na wpływie projektów na rozwój instytucjonalny i na trwałości rezultatów dla instytucji beneficjenta. W badaniu uczestniczyły podmioty, które zakończyły projekty co najmniej dwa lata wcześniej, dzięki czemu można było spojrzeć na omawiane zagadnienie z odpowiedniej perspektywy czasowej.

Pytania kluczowe dotyczyły następujących kwestii: 1. Dalsze wykorzystywanie rezultatów projektu po zakończeniu finansowania. → Jak przebiega ten proces i na czym polega w instytucjach różnego typu? → Jakie czynniki umożliwiają zachowanie trwałości projektu w różnych instytucjach i w różnego rodzaju projektach? 2. Zróżnicowane wymiary wpływu projektów. → Jak projekt wpłynął na funkcjonowanie instytucji w której był realizowany? → Czy projekt umożliwił rozwój instytucjonalny, a jeśli tak, to w jakim zakresie? → W jaki sposób projekt wpłynął na rozwój kompetencji kadry w danej instytucji, a także na koordynatora i pozostałych członków zespołu projektowego? 3. Sposoby zapewnienia trwałości rezultatów. → Czy kwestia trwałości rezultatów jest dostrzegana przez beneficjenta?

1. Więcej informacji o konkursie EDUinspiracje można znaleźć na stronie internetowej www.eduinspiracje.org.pl.

→ Jak beneficjent wzmacnia trwałość rezultatów projektu po zakończeniu finansowania? Wybór tematu badania wynika z dużego znaczenia trwałości w programie Erasmus+ i w poprzedzającym go programie „Uczenie się przez całe życie”. Zgodnie z zapisami Przewodnika po programie Erasmus+ o wartości projektu świadczą dwa czynniki: trwałość rezultatów i wpływ projektu na instytucję. Oddziaływanie projektu na jego otoczenie i inne instytucje umożliwia przedłużenie życia wypracowanych rozwiązań. Dzięki upowszechnianiu rezultatów więcej osób może odnieść korzyści z dofinansowanego przedsięwzięcia, co podnosi także efektywność samego programu.

Trwałość jest zdolnością kontynuowania projektu i wykorzystywania jego wyników po zakończeniu okresu finansowania. Wyniki projektu można wówczas stosować i wykorzystywać w dłuższej perspektywie, być może poprzez komercjalizację, akredytację lub włączanie do codziennych działań. Nie wszystkie części projektu lub wyniki mogą być trwałe, zatem ważne jest, aby postrzegać rozpowszechnianie i wykorzystywanie wyników jako proces postępujący, który wykracza poza czas trwania projektu i będzie trwał w przyszłości.

Wpływ oznacza oddziaływanie realizowanego działania lub jego wyników na ludzi, praktyki, organizacje i systemy. Plany rozpowszechniania i wykorzystywania wyników mogą pomóc zmaksymalizować skutek opracowywanych działań tak, że będą one jeszcze przez lata wywierały wpływ na bezpośrednich uczestników i partnerów. Należy także uwzględnić korzyści dla innych zainteresowanych stron, tak aby projekty wywierały wyraźniejsze skutki, a zainteresowane strony korzystały z nich w jak największym zakresie 2 .

W Przewodniku po programie Erasmus+ nie określono pożądanego czasu zachowania trwałości rezultatów, wymienia się w nim jednak przykładowe sposoby jej zwiększenia, takie jak komercjalizacja i akredytacja. W praktyce projektowej trwałość wydaje się jedną z najbardziej problematycznych kwestii, stanowiących duże wyzwanie dla beneficjentów. Stąd wynikła potrzeba pogłębienia tego zagadnienia i wskazania, w jaki sposób dotychczasowi beneficjenci pracowali nad zapewnieniem trwałości rezultatów, a także jak można wykorzystać ich doświadczenia w planowaniu kolejnych projektów.

2. Przewodnik po programie Erasmus+, Wersja 2 (2018): 15.12.2017.