Analiza potrzeb jako źródło zmian

Umiejętność mówienia o swoich potrzebach stanowi nieodzowny element prawidłowego i świadomego rozwoju. Dotyczy to zarówno jednostek, jak i grup społecznych. Także podczas realizacji projektów mobilności zagranicznych, finansowanych ze środków Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, analiza potrzeb jest etapem, którego nie można pominąć.

Niniejszą publikację kierujemy przede wszystkim do instytucji edukacyjnych. Prezentujemy w niej przemyślenia koordynatorów i nauczycieli, którzy z powodzeniem zrealizowali swoje projekty. Ich sukces pokazuje, że do dobrze zaplanowanej i przeprowadzonej realizacji przyczyniło się wcześniejsze określenie potrzeb odbiorców projektów. Jesteśmy przekonani, że ich przykład może się stać inspiracją dla innych beneficjentów.

Autorzy artykułów tworzących ten rozdział przedstawiają analizę potrzeb z dwóch perspektyw: szkoły jako organizacji oraz nauczycieli i uczniów. Ta ostatnia dotyczy umiejętności, kwalifikacji i kompetencji uczestników projektów, istotnych ze względu na zawód już wykonywany lub ten, którego podejmą się w przyszłości. Tych dwóch punktów widzenia nie można od siebie odseparować, ponieważ tworzą wspólną całość. Tak też należy odczytywać publikowane tu refleksje – biorąc pod uwagę ich komplementarność.

W Zespole Szkół im. Adama Naruszewicza w Janowie Podlaskim badanie potrzeb uczniów stanowi jeden z najważniejszych elementów kształtowania ich profilu zawodowego. Od Leszka Zdanowskiego, nauczyciela przedmiotów zawodowych, dowiadujemy się, jaką rolę w tym obszarze odgrywa uczestnictwo w stażach zagranicznych. Poznajemy znaczenie doradztwa zawodowego w budowaniu samoświadomości młodych ludzi. Autor uwzględnia także techniczny aspekt analizy potrzeb, przedstawiając metody ich określania i ewaluacji.

W relacji Aleksandry Gregorczyk, nauczycielki edukacji wczesnoszkolnej z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Studzienicach, na pierwszy plan wysuwa się kwestia szkolenia kadry. Realizacja prowadzonego przez nią projektu miała na celu wyposażenie nauczycieli w nowe umiejętności z zakresu wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK). Autorka podkreśla wagę wykorzystywania wiedzy i poznanych metod nauczania w praktyce, czego efektem są nowe, atrakcyjne formy zajęć. Aby ułatwić pedagogom takie działania i dostosować program nauczania do procesu cyfryzacji, w ramach projektu przyjęto w szkole strategię wsparcia nauczycieli.

W wywiadzie z Katarzyną Kowalczyk i Urszulą Poniatowską, nauczycielkami w Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego nr 1 w Warszawie, poruszono temat wpływu zagranicznych mobilności na rozwój szkoły. Respondentki opowiadają o nowo otwartym kierunku kształcenia, jakim jest technik urządzeń i systemów

ARKADIUSZ CHABIERA Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Zespół PO WER Kształcenie i szkolenia zawodowe

energetyki odnawialnej, któremu był poświęcony wyjazd kadry w ramach szkolenia typu job shadowing. Z rozmowy dowiemy się, jak postawa nauczyciela przekłada się na zaangażowanie uczniów i rozbudzanie ich pasji zawodowych.

Analiza potrzeb ucznia, w tym wyartykułowanie ich przez niego samego, to niezbędny element rzetelnie zaplanowanego szkolenia lub stażu. Szkoła tworzy przestrzeń, w której taką analizę można i trzeba przeprowadzać, a na jej pracownikach spoczywa odpowiedzialność za dobranie odpowiednich do tego narzędzi i metod. Regularnie prowadzona analiza potrzeb osób biorących udział w kształceniu stwarza możliwości rozwoju nie tylko im, lecz także ułatwia pracę nauczycielom i usprawnia funkcjonowanie całej szkoły.