CubertaTRAZADOK.FH11 6/10/10 13:19 P gina 1 C
M
Y
CM
MY
CY CMY
K
CRISE DE SISTEMA NOVOS PARADIGMAS? 19, 20 e 21 de outubro de 2010
Deputaci贸n Pontevedra
Mondariz-Balneario (Pontevedra)
contracuberta:IV Encontos de Mondariz22.qxd
6/10/10
13:11
Página 2
De acordo co establecido na Lei Orgánica 15/1999 informamos de que os seus datos persoais forman parte dun ficheiro, cuxo responsable é a Fundación Carlos Casares, con domicilio en Rúa Elduayen, 36, 2º, 36202 – Vigo (Pontevedra). A finalidade deste ficheiro é a xestión dos distintos colaboradores da Fundación (membros do Consello Asesor, Agrupación de Amigos, convidados, coordinadores…). Pode exercitar os dereitos de acceso, rectificación, cancelación e oposición dirixíndose por escrito a: info@fundacioncarloscasares.org
A ACTIVIDADE DA FUNDACIÓN CARLOS CASARES ESTÁ PATROCINADA POLAS SEGUINTES ENTIDADES
Deputación Pontevedra
Concello de Vigo
DEPUTACIÓN
Concello de Ferrol
DA CORUÑA
Concello de Mondariz-Balneario
Concello de Celanova
CONSELLO DA CULTURA GALEGA
Rodma n Pol yships, S.A.U.
Aguas de Mondariz
Concello de Ourense
UNIVERSIDADE DE VIGO Campus de Ourense
VIII Encontos de Mondariz.qxp:IV Encontos de Mondariz22.qxd
6/10/10
12:59
Página 1
Falar de crise hoxe é instalarse nun lugar común. Tanto, que a palabra empeza a perder a aura apocalíptica que a envolvía hai un par de anos. Estamos instalados nela como se atravesa unha estación do ano ou como se vive unha idade da vida, con resignada naturalidade. Pero moi lonxe diso, a situación que o mundo atravesa ten visos de seria e fundada alarma. O “Sistema mundo mercantil” -utilizando a denominación dun dos participantes nestes VIII Encontros-, no que a totalidade do Globo se atopa inmersa, está gravemente ferido. Tratarase dunha ferida mortal ou só dun atranco transitorio cuxa saída xa se albisca? Que ou quen son os responsables desta profunda conmoción? Será a propia estrutura, as súas contradiccións e insuperables desaxustes, os que a fan camiñar inexorablemente cara á súa fin? En calquera caso, a crise actual, que os economistas coinciden en situar inicialmente no ámbito financeiro, invade como un virus insidioso todas as dimensións da actividade humana, destruíndo industrias e deteriorando o comercio, pero sobre todo xerando estragos sociais coma o paro, o empobrecemento, a destrución dos recursos ou a deterioración do hábitat, que poden derivar nunha crise social de graves consecuencias. Ten alternativa esta desfeita? Son posibles novos modelos? Ou só é doado acadar un remedio transitorio para paliar desastres, sen apartarnos dun final cada vez máis próximo? Como é natural, existen respostas diferentes, mesmo antagónicas, acerca destas preguntas. Así quixemos presentalas nos VIII Encontros de Mondariz-Balneario, continuando a tradición casariana de debate entre diferentes, en cordial convivencia.
VIII Encontos de Mondariz.qxp:IV Encontos de Mondariz22.qxd
P
R
O
G
R
A
Luns, 18 de outubro Chegada dos participantes ao Hotel Balneario de Mondariz 22.00: Cea
M
6/10/10
12:59
Página 2
A
17.00 - 20.00: Segunda sesión. Salón Pardo Bazán JESÚS MOSTERÍN JUAN TORRES LÓPEZ O mercado, solución ou problema? Moderador: Avelino Mulerio
Martes, 19 de outubro 22.00: Cea 9.15: Almorzo 10.00 - 13.30: Primeira sesión. Salón Pardo Bazán
Mércores, 20 de outubro 9.15: Almorzo
PEDRO SCHWARTZ GUILLERMO DE LA DEHESA A crise global e os novos paradigmas Moderador: Gustavo Adolfo Garrido 13.30: Acto de inauguración. Salón Infanta Isabel
10.00 - 13.30: Terceira sesión. Salón Pardo Bazán LORETTA NAPOLEONI RAFAEL PAMPILLÓN Posibilidades e límites da acción política Moderador: Javier Pérez Carrasco
14.30: Xantar inaugural. Salón Genaro de la Fuente
VIII Encontos de Mondariz.qxp:IV Encontos de Mondariz22.qxd
14.30: Xantar ofrecido polo Concello de Mondariz-Balneario 20.00: Conferencia pública. Salón Infanta Isabel SAMI NAÏR A fin do sistema. Cara a un novo modelo social?
6/10/10
12:59
Página 3
14.30: Xantar 17.00 - 20.00: Mesa redonda. A vixencia dun proxecto humanista ilustrado Salón Pardo Bazán JOSÉ MARÍA RIDAO ANTÓN BAAMONDE FERMÍN BOUZA
Moderador: Xulio Ríos Moderador: Xosé Carlos Arias 22.00: Cea 22.00 Cea Xoves, 21 de outubro Venres, 23 de outubro 9.15: Almorzo Almorzo e despedida dos convidados 10.00 - 13.30: Cuarta sesión. Salón Pardo Bazán VICENÇ NAVARRO Alternativas á ideoloxía liberal? O valor do público Moderador: Luís Cuntín
VIII Encontos de Mondariz.qxp:IV Encontos de Mondariz22.qxd
6/10/10
12:59
Página 4
O
s Encontros de Mondariz-Balneario celebran a súa oitava edición como foro de debate estable sobre cuestións fundamentais do mundo contemporáneo. Os Encontros delimitan un espazo para o diálogo libre, aberto e cordial entre persoas informadas, ben dispostas para o debate de ideas e procedentes de áreas profesionais e campos ideolóxicos distintos. En canto foro de debate cívico, os Encontros non son unha reunión científica nin de especialistas académicos. Os Encontros teñen como horizonte a relación entre Galicia e o mundo global, conformándose como un foco de pensamento e reflexión plural sobre os asuntos que afectan a sociedade actual, dende os conflitos interculturais ata a educación, a economía, a política ou a arte. Xa plenamente consolidados, os Encontros constitúen unha contribución da Fundación Carlos Casares á conformación de Galicia como unha sociedade en permanente relación co mundo.
VIII Encontos de Mondariz.qxp:IV Encontos de Mondariz22.qxd
6/10/10
12:59
Página 5
OS CONVIDADOS Pedro Schwartz Presidente do Tribunal de Defensa da Competencia da Comunidade Autónoma de Madrid. Catedrático en varias universidades e actualmente profesor extraordinario de Historia e Pensamento Económico na Universidade CEU- San Pablo. Dirixe o Centro de Economía Política e Regulación e é secretario do Think Tank Civismo. En 2005 entra a formar parte da Real Academia das Ciencias Morais e Políticas e en 2010 é galardoado co Premio de Economía Rey Juan Carlos. Escribe habitualmente en Expansión, e o seu último libro é En busca de Montesquieu: la democracia en peligro (Edicións Encuentro, 2009). Guillermo de la Dehesa Licenciado en Dereito pola Universidade Complutense, é economista do Estado e xefe de oficina do Banco de España. Foi asesor do FMI sobre xestión de débeda externa, consultor do Banco Mundial sobre liberalización do comercio e asesor en varios gobernos en política económica e privatizacións. Actualmente é International Advisor de Goldman Sachs e conselleiro independente do Banco Santander, ademais de ter representacións noutras institucións nacionais e internacionais. Autor de numerosos artigos sobre economía en diarios e revistas (El País, Financial Times, Reforma…). O seu último libro é La primera gran crisis financiera del siglo XXI (Alianza Editorial, 2009). Jesús Mosterín Catedrático de Lóxica e Filosofía da Ciencia na Universidade de Barcelona, e dende 1996 profesor de investigación no Instituto de Filosofía do Consejo Superior de Investigaciones Científicas (CSIC). É membro do Center for Philosophy of Science de Pittsburgh, do Institut International de Philosophie de París e da Académie Internationale de Philosophie des Sciences (Bruxelas). Axudou a introducir en España a filosofía analítica e o desenvolvemento da lóxica matemática e a filosofía da ciencia. A súa última publicación é Los cristianos. Historia del pensamiento (Alianza Editorial, 2010). Juan Torres López Doutor en Ciencias Económicas e Empresariais e actualmente catedrático de Economía Aplicada na Universidade de Málaga. Escribiu arredor de 600 artigos de divulgación económica e análise política, e colabora con numerosas organizacións non gubernamentais, actuando en ocasións como consultor internacional e asesor de gobernos e institucións internacionais. Como ensaísta, entre as súas obras cabe destacar La crisis. Guía para entenderla y explicarla (ATTAC, 1999) ou Toma el dinero y corre. La globalización neoliberal del dinero y las finanzas (Icaria, 2006). Loretta Napoleoni Experta no financiamento do terrorismo e asesora de diversos gobernos na loita anti- terrorista. Obtivo varias bolsas universitarias nos Estados Unidos e no Reino Unido. Como economista traballou para varios bancos e organizacións internacionais en Europa e EEUU. Dende os anos 80 exerce como correspondente de revistas e xornais económicos do país (Corriere della Sera ou Milano Finanza ) e europeos (Le Monde ou El País). Entre as súas últimas obras están La economía canalla (Paidós, 2008) ou La mordaza (Paidós, 2010), na que reflexiona sobre as causas da crise económica.
VIII Encontos de Mondariz.qxp:IV Encontos de Mondariz22.qxd
6/10/10
12:59
Página 6
Rafael Pampillón Olmedo Doutor en Ciencias Económicas pola Universidade de Barcelona e MBA polo IESE. Actualmente é director de Análise Económica no IE Business School e catedrático de Economía Aplicada na Universidade CEU-San Pablo. Dende 1996 forma parte do Consello Consultivo de Privatizacións do Goberno de España, e de 2001 a 2004 formou parte do Consello de Cooperación ao Desenvolvemento do Reino de España. Publicou máis dun cnetenar de artigos en revistas científicas de economía, ademais de varios libros entre os que destacan El nuevo modelo económico de Iberoamérica (1996) ou Análisis Económico de Países (1999). Sami Naïr Catedrático de Ciencias Políticas e profesor-investigador na Universidade Pablo de Olavide de Sevilla. O seu labor docente se complementa con conferencias en varias universidades de todo o mundo. Tras ser nomeado en 1998 Delegado interministerial para o codesenvolvemento e migracións internacionais, de 1999 a 2004 foi elixido eurodiputado ao Parlamento europeo de Estrasburgo. Ademais de ensaísta en obras como La Europa mestiza. Inmigración, ciudadanía, codesarrollo (Galaxia Gutenberg, 2010), colabora frecuentemente en medios de comunicación (Le Monde, El País, etc.) e asesora a diversas institucións. Vicenç Navarro Catedrático de Ciencias Políticas e Sociais na Universidade Pompeu Fabra e profesor de Políticas Públicas en The Johns Hopkins University. Asesorou a diversas institucións internacionais como as Nacións Unidas, así como a moitos gobernos (Chile, Cuba, Suecia, Estados Unidos, etc.). As súas obras máis recentes son Subdesarrollo Social de España: causas y consecuencias (Anagrama, 2006); e Neoliberalism, Globalization and Inequalities (Baywood, 2007). En 2002 recibiu o premio de ensaio da Editorial Anagrama por Bienestar insuficiente, democracia incompleta. De lo que no se habla en nuestro país. Fermín Bouza Catedrático de Opinión Pública na Facultade de Ciencias da Información da Universidade Complutense de Madrid, é un especialista en comunicación política. Compaxina os seus labores de docencia coa publicación de numerosos artigos de ensaio. Premio da crítica española de poesía en 1990 por Labirinto de inverno, a súa última publicación é Las razones del voto en España (19772008), con Juan Jesús González. Na actualiade investiga sobre os temas das Axendas, en especial da Axenda Pública. José María Ridao Escritor e diplomático, licenciado en Dereito e en Filoloxía Árabe. Como diplomático estivo destinado en Angola, a extinta URSS, Guinea Ecuatorial e Francia. De 2004 a 2006 foi embaixador de España ante a UNESCO. A partir do ano 2000 convértese en colaborador diario de El País e de Cadena Ser. Com escritor destacan ensaios históricos e novelas como Contra la Historia (Seix Barral, 2000), El pasajero de Montauban (Galaxia Gutenberg, 2003) ou Elogio de la imperfección (Galaxia Gutenberg, 2006). Antón Baamonde Profesor de Filosofía no Instituto Xelmírez de Santiago de Compostela, filósofo e ensaísta. Escribe na revista Luces de Galicia e no xornal La Voz de Galicia . Actualmente é colaborador habitual en El País e na Radio Galega, entre outros medios de comunicación. Entre as súas obras destacan Sobre o tempo e outros desatinos (Galaxia, 1991); A rosa sen porqué (Galaxia, 1997); La reinvención de España (Ronsel, 2001); ou Aire para respirar (Xerais, 2002).
VIII Encontos de Mondariz.qxp:IV Encontos de Mondariz22.qxd
6/10/10
12:59
Página 7
PADROADO DA FUNDACIÓN PRESIDENTA: Kristina Berg VICEPRESIDENTE: Xavier Casares Mouriño SECRETARIO: Håkan Casares Berg ADMINISTRADOR: Xosé María Fonseca Moretón VOGAIS: Christian Casares Berg, Mercedes Casares Mouriño, Manuel Rivas Barrós, Manuel Rodríguez Álvarez, Manuel Rodríguez Vázquez, Damián Villalaín, Darío Villanueva Prieto VOGAIS INSTITUCIONAIS: Xunta de Galicia, Deputación Provincial de Pontevedra, Deputación Provincial de Ourense, Concello de Ourense, Concello de Vigo, Caixa Galicia, Caixanova, La Voz de Galicia, Consello da Cultura Galega, Editorial Galaxia, Real Academia Galega, Fundación Penzol COMISIÓN EXECUTIVA Kristina Berg Håkan Casares Berg Xosé María Fonseca Moretón Manuel Rodríguez Álvarez
Xavier Casares Mouriño Damián Álvarez Villalaín Christian Casares Berg Manuel Rodríguez Vázquez
DIRECTOR XERENTE Gustavo Adolfo Garrido García
VIII Encontos de Mondariz.qxp:IV Encontos de Mondariz22.qxd
6/10/10
12:59
Página 8
CONSELLO ASESOR DA FUNDACIÓN Damián Álvarez Villalaín Antón Baamonde Denís Fernández Cabrera Carlos Fernández Miguel Anxo Fernández Manuel F. Vieites Juan I. Fonseca Moretón Xosé Fortes Bouzán Iolanda Galanes Santos Leandro García Bugarín
Basilio García Pérez Luís González Tosar Manuel Janeiro Modesto López Bouzas Ramón Loureiro Iago Martínez Henrique Monteagudo Antonio Montero Javier Pérez Carrasco Fernando Ramallo
Román Raña Lama Manuel Rivas Barrós Xulio Ríos Manuel Rodríguez Álvarez Lois Rodríguez Andrade Marcos Valcárcel Vítor Vaqueiro Darío Villanueva Prieto
COMITÉ ORGANIZADOR DOS ENCONTROS Luís Gustavo Cuntín Docampo Xosé Fortes Bouzán Javier Pérez Carrasco Xulio Ríos Paredes DIRECCIÓN Gustavo Adolfo Garrido
SECRETARÍA TÉCNICA Miguel Valverde Juncal
contracuberta:IV Encontos de Mondariz22.qxd
6/10/10
13:11
Página 3
AMIGOS DA FUNDACIÓN CARLOS CASARES Modesto López Bouzas Valentín Arias López Xosé Luís Rodríguez Pardo Antonio Salgueiro Armada Antón Riveiro Coello Miguel Pérez Romero Xabier Mouriño Cagide Håkan Casares Berg Begoña Álvarez Fernández Pedro F. Díaz Torres Leandro García Bugarín Delgado Arce Asesores, S.L. Mª Teresa Vázquez de la Cruz Francisco Castro Veloso Blanca Ana Roig Rechou Paulino Novo Folgueira Francisco Xavier Río Barxa Anxo Tarrío Varela José Mª Fonseca Moretón Manuel Janeiro Casal Xesús Rábade Paredes Helena Villar Janeiro Bieito Iglesias Araúxo José Manuel Iglesias Carrera Ramón Barral Andrade Manuel Veiga Taboada Bodegas Terras Gauda, S.A. Daniel Soutullo España Carlos Méixome Quinteiro Edicións Lea, S.L. Basilio Losada Castro Antón Grande Penela
Mª Xosé Pérez Meixeira Juan Carlos González Febrero Mª José del Río Oliete Hixinio Beiras Cal Alfonso Zulueta de Haz Bernardo Atxaga Olivia Rodríguez González Domingo Domínguez Gómez Francisco Xavier Carro C.E.P. Carlos Casares Efrén Vázquez Vázquez Luís Menéndez Villalva Antía Pérez Lorenzo Ana González López Fernando Savater Mercedes Lamarca Ruiz Manuel Rodríguez Álvarez Guillermo de la Dehesa APROIN Álvaro Espilla Díaz Joaquim Ventura Ruiz Damián F. Álvarez Villalaín José Araújo Fernández Delfín Caseiro Nogueiras Mª Eva Ocampo Vigo Manuel Guisado Tato María Concepción Villanueva Miguel Pérez Pereira Miguel Anxo Fernández Juan I. Fonseca Moretón Mª Dolores Beccaria Asoc. Escola Rosalía de Castro
Xoieiría Arezo Gustavo A. Garrido García Dolores Vilavedra Fernández Antonio Piñeiro Feijoo José María da Rocha Álvarez Julia Mera Guerrero Mª Dolores Fernández Alonso Pedro Laín Martínez Luis Caramés Viéitez Arcadio López-Casanova Camiño Noia Campos Xulián Maure Rivas Real Club Nautico de Vigo Victoria Lojo Vicente Mª Cristina González Mª Cristina Gutiérrez Xosé L. González Rodríguez Consuelo Loureiro Vilarelle Adela R. González-Garra Perla Alonso Blázquez Álvaro Trillo Cayón Miguel Barros Puente Miguel Ángel Castelo Agra Francisco R. Franco Martínez Daniela Sarraino José Domingo Pérez Gonzalo Váquez Pozo José Antonio Ponte Far María J. Alonso Díaz Cruz Gallastegui María Jesús Villafáfila Germán Fente Pardo
CubertaTRAZADOK.FH11 6/10/10 13:15 P gina 1 C
M
Y
CM
MY
CY CMY
K
CRISE DE SISTEMA NOVOS PARADIGMAS? 19, 20 e 21 de outubro de 2010
Deputaci贸n Pontevedra
Mondariz-Balneario (Pontevedra)