Bio(pikto)grafia Leszek Sobocki
Galeria ASP w Krakowie, 2016
„BIO(PIKTO)GRAFIA, mógłbym tak nazwać swoją twórczość. Czyli żyję, obrazuję, piszę. To są trzy elementy, które pozwalają mi opowiadać o swoich doświadczeniach, przeżyciach, o swoim byciu w przeszłości, o otoczeniu …” Leszek Sobocki (Kraków, 2014)
Leszek Sobocki zawsze mówił wprost i krytycznie
Leszek Sobocki tworzy na przekór konwencjom,
o rzeczywistości społecznej i politycznej. Na tej
niepokornie, wprost. Ta postawa zainspirowała mnie do
wystawie mówi wprost o sobie. BIO(PIKTO)GRAFIA
stworzenia ekspozycji BIO(PIKTO)GRAFII. Zawieszenie
stanowi kolejny rozdział twórczej biografii artysty.
w przestrzeni na wysokości wzroku, „czarnych” ob-
Realistyczne, pełne ekspresji malarstwo wypełnia
razów, ma zbliżyć nas do przedstawionych wizerun-
przestrzeń Galerii ASP, w przeważającej części tak
ków, wzmóc odczucie ich realności, bycia wśród nich.
charakterystyczne dla Sobockiego portrety i autopor-
Ten zabieg pozwala także na poznanie ich rewersu,
trety. Są też konceptualne „Wymazy” – najpełniejszy,
odczytanie tytułów i notatek zapisanych przez arty-
bo zamknięty w kodzie DNA autoportret.
stę, ważnych dla pełnego poznania kontekstu i treści.
Jednorodność formatu i techniki pozwala w pełni
Osobną, odznaczającą się pewną autonomią, także
wybrzmieć frazom budowanym w cyklach. Intelekt
w ekspozycji, grupę stanowią obrazy o białych tłach.
i witalność iskrzą w dopiskach i komentarzach. Grupa
Artysta odziera się w nich z warstw, poczynając od
postaci namalowanych w postawie manifestującej
ubrania aż do swojej symbolicznej reprezentacji
siłę, patrzy nam prosto w oczy.
w „Wymazach”. Ten czarno-biały podział nakreśla
Przekornie wobec marzenia o człowieku idealnym, bez płynów krążących pod skórą, o wizerunku
różne obszary ludzkiej egzystencji. Uniwersalny przekaz, który dzięki szczerości artysty jest tak mocny.
oderwanym od upływu czasu, wspomnieniom o bo-
Gdzieś na „drugim planie” nieśmiało wyłania
haterach i zwycięstwach, artysta każe nam patrzeć
się drugi bohater BIO(PIKTO)GRAFII – czas, który
na wymazy sporządzone z jego ciała: krew, ślinę,
większość z nas chciałaby zatrzymać. Leszek Sobocki
spermę, serie portretów naznaczonych szczerością
z właściwą dla siebie przekorą, skupia się na jego
przedstawienia, na wspomnienia…, prywatne i po-
kontinuum. Jak sam mówi: „- nie tylko byłem, ale
koleniowe, trudne.
jestem!... – będę!”.
■
Karolina Woźniak Kurator
5
Tekst Laudacji wygłoszonej przez prof. dr hab. Adama Brinckena w dniu 5 lipca 2016 roku podczas uroczystości nadania Leszkowi Sobockiemu tytułu DOKTOR HONORIS CAUSA Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie LESZEK SOBOCKI urodził się 14 listopada 1934 roku
zjawieniem się czegoś obiekt. Jest wolny od jedynie
w Częstochowie. Studia rozpoczął w 1953 roku na
słusznej konwencji. Sięga po takie bądź inne środki
Wydziale Grafiki Propagandowej filii Akademii Sztuk
wyrazu, gdy ma na nie ochotę. Gdy zamiar domaga
Pięknych w Stalinogrodzie (ówczesna nazwa Katowic).
się formy i jednocześnie ma nadzieję unieść sens
W latach 1956-1959 kontynuował studia na Wydziale
jedynie w ten a nie inny sposób. Przeważnie pracuje
Malarstwa krakowskiej ASP uzyskując dyplom w pra-
cyklami. Dba o ich tytuły, a one czasem coś kamuflują
cowni Prof. Wacława Taranczewskiego. W dwóch
lub tworzą konteksty. Pisze i rozmawia zawsze pełen
następnych latach studiował na Wydziale Reżyserii
niewyczerpanej energii. Komentuje rzeczywistość
Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej
i siebie samego. Czyni to dosadnie…
w Łodzi. W 1966 roku był współzałożycielem (wraz
…bo, jak pisze Danuta Wróblewska w katalogu do
z Maciejem Bieniaszem, Zbylutem Grzywaczem,
Jego fascynującej wystawy PARAWAN w warszawskiej
Barbarą Skąpską i Jackiem Waltosiem) grupy WPROST.
galerii KORDEGARDA w 1993 roku; „Sobocki był zawsze
Brał udział we wszystkich jej 19 wystawach do mo-
twórcą osobnym i niezależnym od otoczenia. Niezbyt przy-
mentu zakończenia działalności grupy w 1986 roku.
wiązanym do warsztatu i rytuału malarskiego, uznający
Praktycznie od zawsze materią artystycznej ak-
swoją ”nieczystość” wynikającą z pomieszania środków,
tywności Leszka Sobockiego jest omal każdy z języków
przywiązany za to do treści sztuki tworzonej, szukał i szuka
sztuki. Jest rysownikiem i grafikiem. Malarzem, tym,
dla siebie pobudek poza prostym horyzontem świata rzeczy.
co pędzlem na płótnie, ale i tworzącym asamblaże.
Nie zważa na wielki klaser, w którego przegródki wkłada
Rzeźbiarzem budującym environment i komponującym
się artystów, działa po swojemu. Jest nadwyrazowym, lite-
swą wypowiedź z zespołów różnych części i materii
rackim w swoich malarskich poczynaniach, gorączkującym
sztuki. Zestawiającym ze sobą dosłowny przedmiot,
od przeżycia, psychologii i historii malarzem krakowskim,
zakreślony papier, grafikę, niby obraz i naznaczony
bo tylko tam mógł się taki rozwinąć.”
Brał udział w ponad 200 wystawach zbiorowych w kraju i zagranicą, m.in.: „Romantyzm i romantyczność w sztuce polskiej XIX i XX wieku”, Galeria Zachęta w Warszawie (1975), „Polaków portret własny”, Muzeum Narodowe w Krakowie (1979), „Myśl artyty – w 100-lecie śmierci C.K Norwida”, TPSP Kraków (1983), „Cóż po artyście w czasie marnym”, Galeria Zachęta w Warszawie i Muzeum Narodowe w Krakowie (1991), „Obrazy śmierci w sztuce polskiej XIX i XX wieku”, Muzeum Narodowe w Krakowie i Szczecinie (2000/2001), „Uważaj, wychodząc z własnych snów możesz się znaleźć w cudzych – w 100 -lecie Zachęty”, Galeria Zachęta w Warszawie (2000/2001). W latach stanu wojennego (dla środowisk opozycyjnych od 1981 do 1989 roku) był jednym z filarów Kultury Niezależnej i ruchu W kręgu Kościoła. Jest autorem kilkudziesięciu wystaw indywidualnych, pośród, których najważniejsze to m.in. w galeriach: Obserwatorium w Sztokholmie i Krognoshuset w Lund (1967), Arkady w Krakowie (1972), Prisma w Sztokholmie (1973), Konstforening w Oslo (1975), Azyl w Toruniu (1978), Gil w Krakowie, KMPiK w Puławach, Cont w Lublinie, Kramy Dominikańskie w Krakowie (1979), Arsenał w Poznaniu, „E” BWA w Radomiu (1980), Inny Świat w Krakowie (1984), Biblioteca Comunale w Mediolanie (1985), Sztuki Współczesnej w Częstochowie (1989). Swoją wystawę PARAWAN
6
prezentował w galerii Kordegarda w Warszawie (1993). W 1999 roku wystawiał w Pałacu Sztuki TPSP w Krakowie, BWA w Zamościu, Płocku i Sieradzu. Rok później w galeriach Gil i Cantabile w Krakowie i BWA w Zakopanem. W 2001 roku swe prace pokazał w Małej Galerii w Nowym Sączu a w roku następnym w galerii Wirydarz w Lublinie. PURGATORIUM to tytuł kolejnej Jego wystawy w 2002 roku w galerii Krypta u Pijarów w Krakowie. W 2003 roku wystawił w Bratysławie w Instytucie Kultury Polskiej. W krakowskiej galerii Na Groblach prezentował wystawę BUTAFORIA a w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa REPLIKATORIUM w 2005 roku. Galeria Malarstwa ASP Kraków zaprezentowała w 2007 roku niewielką ale znaczącą retrospekcję Jego dzieł w połączeniu z obrazami najnowszymi. Jest laureatem wielu prestiżowych nagród. Niektóre z nich to: Prix d’achat na VIII Międzynarodowym Biennale Grafiki w Lubljanie (1962), Nagroda Krytyki Artystycznej za wystawę grupy WPROST, Warszawa (1967), na IV Międzynarodowym Biennale Grafiki w Krakowie (1972), I nagroda w konkursie na Portret współczesny, Kraków (1975), I nagroda na VI Festiwalu Sztuki w Warszawie (1976), Grand Prix Salonu Zimowego Sztuki TPSP w Krakowie (1978), Grand Prix na wystawie W obronie pokoju, Rzeszów (1979), Grand Prix na II Ogólnopolskim Triennale Prezentacje portretu współczesnego, Radom (1981), nagroda Muzeum Archidiecezji Warszawskiej za wystawę grupy WPROST w 1984 roku, nagroda Hutników NSZZ Solidarność za cykl grafik Wizyta, na wystawie Wokół grafiki w kościele w Mistrzejowicach, Kraków-Nowa Huta (1984), II nagroda za plakat 20 lat pontyfikatu Jana Pawła II (1998). Prace artysty znajdują się w zbiorach najważniejszych Muzeów Narodowych i Okręgowych a także w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Łodzi, Muzeum Collegium Maius UJ w Krakowie, Muzeum Archidiecezjalnym w Warszawie, w zbiorach Klasztoru oo. Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie oraz w Muzeach w Sztokholmie, Skopie, Wiedniu i Dreźnie. Jego dzieła znajdują się także w wielu kolekcjach prywatnych w kraju i za granicą. Powodów by Senat Akademii przyznał osobie Leszka
szare, codzienne konieczności i uwikłania, malował
Sobockiego tytuł Doctor honoris causa Akademii Sztuk
i tworzył obiekty przestrzenne by dosadnie wskazać
Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie było wiele i to
odpersonalizowanie człowieka, malował i tworzył
nie tylko te co wyżej w daleko idącym pomniejszeniu
environment, malował, wycinał i odbijał znaki - ideo-
zostały wymienione. Jednym z zasadniczych dla śro-
gramy spraw, które domagały się od niego natych-
dowiska akademickiego i artystycznego jednocześnie
miastowej reakcji, malował i pisał, malował i maluje
argumentów jest jakość i specyficzność wielkiego
portrety siebie samego, które są o nas wszystkich,
i tak różnorodnego dorobku artysty. Leszek Sobocki
naszej conditio humana.
był i jest artystą wolnym, i to wolnym z paroma wy-
W takiej postawie postrzegać należy nie tylko
krzyknikami. Sprawny warsztat malarza nie stał się
wolność artysty ale przede wszystkim dostrzeżoną
mu nigdy „kamieniem u pędzla” poszukiwań for-
przez niego z całą intensywnością rzeczywistość do-
malnych czynionych nie po to by własne malarstwo
magającą się artefaktu, zobrazowania, formy, sensu.
„uszlachetnić”, czy nie daj Boże uczynić „ładnym”.
Z tej perspektywy sztuka Leszka Sobockiego jest
Leszek Sobocki wychodził i wychodzi po za jakąkolwiek
odkrywczą, awangardową, uwolnioną od jedynie
przypisaną mu przez krytykę konwencję czy stylistykę.
słusznej konwencji aktywnością artysty. To ważne by
Malował, by za chwilę imitować propagandową wcier-
w czasach artystycznego i pozaartystycznego chaosu
ką absurd komunistycznej rzeczywistości, dramaty,
wskazać młodym ludziom, także naszym studentom
tragedie i zbrodnie, malował by sięgnąć po koncep-
postawę i drogę otwartą, niezłomną, poszukującą
tualne i minimalistyczne wykresy by udowadniać
i wyrażającą.
■ 7
Curriculum Vitae, 2011, olej, akryl, fotografia, karton, 70 Ă— 100 cm
9
Panopticum I., 2011, olej, akryl, karton, 70 × 100 cm
Panopticum II., 2011, olej, akryl, karton, 70 × 100 cm
11
Wymaz II, z dnia 10 II 2011, karton, 70 × 100 cm
Wymaz II, z dnia 10 II 2011, karton, 70 × 100 cm
13
14
Wymaz I., 2010, karton, 70 × 100 cm
Przelana krew, 2011, karton, 70 Ă— 100 cm
Z cyklu Opresje, Odliczanka, 2006, olej, płótno, 90 × 90 cm
Przygoda dermatologiczna, 2010, olej, akryl, karton, 100 Ă— 70 cm
19
Z cyklu Udręka, Udręka I, 2008, olej, płótno, 115 × 99 cm
Z cyklu Udręka, Udręka II, 2009, olej, płótno, 105 × 90 cm
21
22
Hommage – Lucien Freud, 2012, olej, akryl, karton, 70 × 100 cm
M. B. Sobocka, 2011, olej, akryl, karton, 100 × 70 cm
Uzurpator, 2011, olej, akryl, karton, 100 Ă— 70 cm
25
Grobowiec (Tomasza Sobockiego w Sobocie), 2011, olej, akryl, karton, 70 Ă— 100 cm
Mijają się, 2011, olej, akryl, karton, 70 × 100 cm
27
Vestita, 2013, olej, akryl, karton, 100 Ă— 70 cm
Nuda, 2013, olej, akryl, karton, 100 × 70 cm
29
Drogowskaz, 2011, olej, akryl, karton, 100 Ă— 70 cm
Bracciano /Dosia/, 2011, olej, akryl, karton, 100 Ă— 70 cm
31
32
↑ Stodoła /Jedwabne/, 2011, olej, akryl, karton, 100 × 70 cm ← Stacz I, 2011, olej, akryl, karton, 100 × 70 cm
33
↑ Poszukiwacze skarbów, 2011, olej, akryl, karton, 100 × 70 cm 1942 Tarnów. Widzę w Parku Dworcowym postacie na czworakach, rozgarniają trawę, palcami ryją ziemię. Pytam matkę: - Co oni robią? – Szukają skrabów po Żydach, już zapędzili do wagonów.
→ Stacz II, 2011, olej, akryl, karton, 100 × 70 cm
35
Gdzie jest mój krzyż?, 2010, olej, akryl, karton, 100 × 70 cm
Gdzie jest mój krzyż? II, 2010, olej, akryl, karton, 100 × 70 cm
37
Noblistka W.S III, 2013, olej, akryl, karton, 100 × 70 cm
Noblistka W.S II, 2013, olej, akryl, karton, 100 × 70 cm
39
Noblistka W.S I, 2013, olej, akryl, karton, 100 × 70 cm
41
Kibol IV, 2013, olej, akryl, karton, 100 Ă— 70 cm
42
Kibol III, 2013, olej, akryl, karton, 100 × 70 cm
43
Kibol II, 2013, olej, akryl, karton, 100 Ă— 70 cm
44
Natalia Vestita, 2014, olej, akryl, karton, 100 Ă— 70 cm
45
Natalia Nuda, 2014, olej, akryl, karton, 100 Ă— 70 cm
46
Kibol I, 2013, olej, akryl, karton, 100 Ă— 70 cm
47
Solidarność /?/, 2014, olej, akryl, karton, 70 × 100 cm
49
Lament, 2010, olej, akryl, karton, 100 Ă— 70 cm
51
godziny otwarcia Galerii: wt.–pt.: 10:00–18:00 sb.–nd.: 12:00–18:00 pn.: nieczynne kontakt: ul. Basztowa 18 31-143 Kraków tel. 12 299 20 56 galeria@asp.krakow.pl social media:
gaspkrk
galeriaaspkrakow Zachęcamy do tagowania Galerii: #gaspkrk #Basztowa18
Galeria ASP Galeria Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie to interdyscyplinarna przestrzeń ekspozycyjna, na którą najstarsza polska uczelnia artystyczna czekała wiele lat. Położona przy ul. Basztowej 18, jest połączona z gmachem głównym Akademii, wraz z mieszczącymi się tam galeriami wydziałowymi, Galerią Promocyjną, oraz Muzeum ASP.
Leszek Sobocki „BIO(PIKTO)GRAFIA” Kurator wystawy: Karolina Woźniak, współpraca prof. Adam Brincken Opracowanie katalogu: Karolina Woźniak Reprodukcje prac: Piotr Korzeniowski Projekt katalogu i identyfikacji wizualnej wystawy: Paweł Krzywdziak ISBN: 9788365570130 Wydawca: Wydawnictwo Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie pl. Matejki 13, 31-157 Kraków tel. 12 422 24 50 wydawnictwo@asp.krakow.pl Katalog „BIO(PIKTO)GRAFIA” udostępniony jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowa CC-BY-NC-ND. Treść licencji dostępna na stronie: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/legalcode