Adam Wsiołkowski. Forum Cracoviense (według W. Rzewuskiego) pl/en

ADAM WSIOŁKOWSKI

FORUM CRACOVIENSE (według W. Rzewuskiego)

FORUM CRACOVIENSE

Wystawa towarzysząca Krakowskim Spotkaniom Artystycznym 2017 • Konfiguracje Organizator: Związek Polskich Artystów Plastyków Okręg Krakowski

Adam Wsiołkowski

Forum Cracoviense (według W. Rzewuskiego/according to W. Rzewuski)

Kraków, lipiec / July 2017

Galeria Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie to interdyscyplinarna przestrzeń ekspozycyjna, na którą najstarsza polska uczelnia artystycznaczekała wiele lat.

Położona przy ul. Basztowej 18, jest połączonaz gmachem głównym Akademii, wraz z mieszczącymi się tam galeriami wydziałowymi, Galerią Promocyjną, oraz Muzeum ASP. godziny otwarcia Galerii: wt.–pt.: 10:00–18:00 sb.–nd.: 12:00–18:00 pn.: nieczynne kontakt: 31-143 Kraków, ul. Basztowa 18 tel. 12 299 20 56 galeria@asp.krakow.pl media społecznościowe: gaspkrk, galeriaaspkrakow Zachęcamy do tagowania Galerii: #gaspkrk #Basztowa18

Gallery of the Academy of Fine Arts in Cracow is an interdisciplinary exhibition space of the oldest artistic university in Poland.

Located at 18 Basztowa Street, it has a direct connection with the main building of the Academy, which houses Departments of Sculpture and Painting, a few other galleries, and the Museum of the Academy of Fine Arts in Cracow.

Tue.–Fri.: 10:00 a.m. –6:00 p.m.

Sat.–Sun.: 12:00 a.m. –6:00 p.m.

Mon.: closed contact: 31-143 Kraków, ul. Basztowa 18 tel. 12 299 20 56 galeria@asp.krakow.pl social media: gaspkrk, galeriaaspkrakow Feel free to add tags: #gaspkrk #Basztowa18

I 1875 Pracownia Walerego Rzewuskiego należy do jednego z najbardziej znanych zakładów fotograficznych. Atelier jest doskonale wyposażone, a sława właściciela, która przełożyła się na sukces finansowy, pozwoliła mu wybudować dom będący częścią aranżowanego z dużą pieczołowitością fotograficznego anturażu, willę z ogrodem przy ul. Kolejowej (dziś ul. Westerplatte) w Krakowie, zaprojektowaną zgodnie z najnowszymi trendami architektonicznymi.

Główne atelier zajmuje przestrzeń ponad 100 m2, ma wysokość 10 m i przeszklony sufit, który umożliwia wykonywanie zdjęć nawet przy braku słońca, w niesprzyjających warunkach atmosferycznych. W samym atelier zaaranżowany jest salon, a także bajkowy ogród z grotą, fontanną wody tryskającej ze źródła, kwiatami, paprociami, oleandrami i drzewkami cytrynowymi. Sama wizyta w zakładzie to rytuał — podczas oczekiwania na swoją kolej w holu zakładu można podziwiać zdjęcia sławnych person, wyjątkowo pięknych kobiet, panoramy i widoki Krakowa.1 Jedno zdjęcie ma dość nietypową kompozycję. Przedstawia krakowski Rynek, Sukiennice. Widok jakby „z góry”. Zdjęcie zrobiono z pierwszego/drugiego piętra przy pierzei Rynku, przed rokiem 1875, w którym rozpoczęto przebudowę Sukiennic. Oko przebiega po powierzchni fotografii identyfikując budynki, wozy konne, stragany. Na pierwszym planie, na płycie Rynku kładzie się cień wież mariackich, zlany w jedną długą poziomą plamę, przy jego dolnej krawędzi zarysowuje się postać.

1975 Ojciec Adama Wsiołkowskiego woła syna, pokazuje mu fotografię, odbitkę z płyty szklanej znalezionej przez jego znajomego na strychu jednej ze starych kamienic. Znalezisko wydaje się cenne. Syn jest niedawnym absolwentem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie; w przekonaniu darczyńcy doceni walory estetyczne i urok fotografii. Zdjęcie przedstawia widok krakowskiego Rynku.

2017 Pracownia Adama Wsiołkowskiego, na XI piętrze, mnóstwo sprzętów, mimo to odczuwa się uspakajający porządek, którego zdawać by się mogło, pilnuje stadko szklanych i porcelanowych świnek stojących na parapecie.

Balkon z rozległym widokiem, „dobre” światło, stoliczek i krzesło dla gości, sztaluga. Pod ścianami oparte starannie opisane kartony, a w nich obrazy. Biurko, pamiątki, każdy przedmiot niesie za sobą historie, które artysta opowiada z pasją. Na ścianach rysunki, plakaty, fotografie, wśród nich odbitka wyglądająca na wyjątkowo starą.

Przedstawiająca krakowski Rynek, dla współczesnego, wytrenowanego oka wydaje się abstrakcyjna, z głębokimi kontrastami i ciemną podłużną plamą na pierwszym planie. Widok jakby „z góry”. Zdjęcie musiało zostać zrobione z pierwszego/drugiego piętra kamienicy przy pierzei Rynku. Oko przebiega po powierzchni fotografii identyfikując budynki, wozy konne, stragany. Kontrastowe, jakby „przepalone” plamy nie pozwalają dostrzec szczegółów.

Jest tam „coś” co zatrzymuje spojrzenie, postać mężczyzny, sądząc po zarysach stroju, przy dolnej krawędzi fotografii, poniżej cienia wież Mariackich.

II Opozycja obecność/nieobecność wydaje się być jednym z głównych zagadnień emanujących z obrazów Adama Wsiołkowskiego. Artysta nie komentuje swoich prac, mają same „gadać” do widza, „gadają” np. tytuły serii „Obecność” „Nie-obecność” „Miasto nieznane”.

Forum Cracoviense wydaje się być inne, bardzo określone, zlokalizowane. Widok Sukiennic jak z futurologicznego filmu lat 80. Dziewięć obrazów, dziewięć kolorów, autoportret artysty w czapce. Charakterystyczne, rozpoznawalne cechy twórczości Adama Wsiołkowskiego: ograniczenie środków, zawężenie motywów, zasada trichromii. Są tu: doświadczenie op-artu, minimal-art, abstrakcja. Dyscyplina, precyzja, geometria idą w parze z płynnymi formami wyłaniającymi się dzięki rozproszonemu światłu.2 Kolor tworzy nastrój, ten sam motyw zalany błękitem niesie inną energię niż ten w czerwieni. Abstrakcja w parze z poetyką. Można by na tym poprzestać, na stwierdzeniu, że wszystko się „zgadza”, jak u Wsiołkowskiego.

Jednak tym razem nie do końca. Forum Cracoviense to nie tylko cykl obrazów, to historia, wyjątkowy projekt, którego początek można zaznaczyć na linii czasu gdzieś w latach osiemdziesiątych, w momencie pierwszego spojrzenia na darowaną fotografię. Od tamtej chwili obraz zarejestrowany przez znanego krakowskiego fotografa Walerego Rzewuskiego towarzyszy artyście i „pracuje w nim” gdzieś w polu nieświadomości, ujawniając się co jakiś czas w materii rysunku, grafiki, czy wreszcie w malowanej serii obrazów. To postać na fotografii, tajemnica jej obecności, co podkreśla artysta, była jego punctum. Szczegół, który przykuł uwagę i stał się źródłem fascynacji. Jakby przypadkowo w tym miejscu. Pomyślmy na jak wielu zdjęciach zostajemy uwiecznieni, przedzierając się przez tłum turystów na współczesnym krakowskim Rynku. Od pewnego momentu w rysunkach i serii obrazów Adam Wsiołkowski wpisuje swój portret zastępując tajemniczą postać. Wizerunek znany z wielu realizacji, portret w charakterystycznej czapce, pokusa wypełnienia „pustej” obecności anonimowej postaci, podróż w czasie do tego, tam.

Czy powstałe rysunki i obrazy wyczerpały energię zaklętą w fotografii Walerego Rzewuskiego? Adam Wsiołkowski nie stawia kropki w tej historii. Pozostaje nam cierpliwie poczekać na kolejną jej odsłonę.

Karolina Woźniak

1. W oparciu o https://muzea.malopolska.pl/czy-wiesz-ze/-/a/10191/atelier-walerego-rzewuskiego-%E2%80%94-zaklady-fotograficzne-w-drugiej-polowiexix-wieku dostęp 16.06.2017 r.

2. W oparciu o „Światło i geometria. Geneza i charakterystyka twórczości Adama Wsiołkowskiego.” Tomasz Gryglewicz. Wiadomości ASP/59

I 1875 The atelier of Walery Rzewuski is one of the best-known photo labs in town. It is exquisitely furnished. The fame of its owner translated into resounding financial success, and allowed him to build a house which would form part of a carefully arranged photographic entourage, a villa with a garden in Kolejowa Street in Kraków (today known as Westerplatte), designed in accordance with the state-of-the-art architectural trends of the time.

The main atelier is 10 m high and extends over an area of more than 100 m2; its glazed ceiling makes it possible to take photographs even in adverse weather conditions and the absence of sunlight. The premises feature a salon and a fairy-tale garden with a grotto, water fountain, flowers, ferns, oleanders, and lemon trees. A visit to the lab is nothing short of a ritual; while you wait for your turn, you can admire photographs of famous celebrities, women of exquisite beauty, views and panoramas of Kraków.1 One image in particular stands out for its extraordinary composition. It shows the Market Square of Kraków and the Cloth Hall, seen as if from above; the photo must have been taken from the first or second floor of a building overlooking the Market, before 1873, when the Cloth Hall was rebuild. The eye glides over the surface, identifying buildings, horse carriages, and market stalls. In the foreground, merged into a single long horizontal blur, the shadow of the two towers of St Mary’s Church falls on the surface of the Market Square, and a small figure can be discerned towards its the lower edge.

1978 Adam Wsiołkowski’s father is showing him a photograph, a glass-plate print which his friend has found in the attic of an old tenement house. The find seems really precious. The son is a newly-minted graduate of the Academy of Fine Arts in Kraków and the father is sure he will be able to appreciate the aesthetic quality and charm of the photograph. The picture shows a view of the Market Square in Kraków.

2017 Adam Wsiołkowski’s atelier on the XI floor, cluttered with stuff, and yet pervaded by a calming sense of order, as if it were presided over by the herd of little glass and porcelain pigs arranged on the window sill. A balcony with a broad view, “good” lighting, an easel, a table and a chair for guests. Neatly labelled cardboard boxes with paintings pile up against the walls. A desk with souvenirs – each object stores memories which the artist is eager to share with great passion. The walls are covered with drawings, posters, and photographs; one looks particularly old. It shows the Market Square in Kraków, and, with its deep contrasts and the dark long blur in the foreground, seems almost abstract to the well-trained contemporary eye. The market is seen as if from above; the photo must have been taken from the first/second floor of a neighbouring house. The eye glides over the surface, identifying buildings, horse carriages, market stalls. Contrasting, as if burnt-out, spots, obscure the details of the image. And yet there is “something” there which arrests the eye: a figure of what, judging by the outline of the clothes, must be a man, at the lower edge of the photograph, just below the shadow of the two towers of St. Mary’s Church.

II The dissonance between presence and absence seems to be one of the main ideas which emanate from Adam Wsiołkowski’s paintings. The artist never comments on his own works; they are meant to speak for themselves, for instance through the titles of individual series, such as “Presence”, “Absence”, and “Unknown City”.

Forum Cracoviense stands out in this context; it is very definite and local. A view of the Cloth Hall, which looks like a still from a 1980s futuristic movie. Nine paintings, nine colours, a portrait of the artist with a cap on his head. The characteristic signature features of Adam Wsiołkowski’s work are all there: spare means, narrowed-down motifs, the principle of trichotomy. Clear influences of op-art, minimal art, and abstraction, can be discerned. Discipline, precision, and geometry combine with fluid forms which emerge, thanks to the dispersed light.2 The colour sets the mood of the image; the same motif flooded with blue pulsates with a different kind of energy from when it is cast in red. Abstraction meets poetry. We could leave it at that and say that, as usual, everything fits together perfectly.

However, things are not so simple this time around. Forum Cracoviense is not just a series of paintings, but a story, an exceptional project-exhibition, whose beginnings can be traced back to the 1980s, when the artist first saw the old photograph of the Market Square. The image recorded by the famous Kraków photographer, Walery Rzewuski, has stayed with the artist ever since; it has “worked inside him”, in the deep recesses of his unconscious, emerging every so often in the material form of drawings, prints, and paintings. It was the figure in the photograph and the mystery of its presence, the artist emphasises, which formed its peculiar punctum, the detail which captured his attention and gave rise to an enduring fascination. It seemed as if it were there by pure chance. Let us think about how many furtive photographs must have immortalised us as we elbow our way through the tourist crowd in the Market Square. From a certain moment on, Adam Wsiołkowski included his own portrait instead of the mysterious figure in his drawings and paintings. The image shows up in many works: a portrait of the artist with characteristic cap on his head, and an urge to flesh out the “empty” presence of the anonymous figure and travel back in time to that particular moment.

Have these drawings and paintings exhausted the energy contained in Walery Rzewuski’s photograph? Adam Wsiołkowski leaves the question open. All we can do is be patient and wait for the next chapter of the story.

Karolina Woźniak

1. Based on https://muzea.malopolska.pl/czy-wiesz-ze/-/a/10191/atelier-walerego-rzewuskiego-%E2%80%94-zaklady-fotograficzne-w-drugiej-polowie-xixwieku last accessed 16.06.2017 r.

2. Based on “Światło i geometria. Geneza i charakterystyka twórczości Adama Wsiołkowskiego”. Tomasz Gryglewicz. Wiadomości ASP/59

Walery Rzewuski „Rynek krakowski”, fotografia, przed 1873

21×29 cm

Walery Rzewuski „Main Square in Cracow”, photography, before 1873

wł. Muzeum Historyczne Miasta Krakowa

Rysunki z cyklu „Obecność”, długopis, tusz, tempera, ołówek

1977–2002

Drawings from the series „Presence”, ballpen, ink, tempera, pencil

„Forum Cracoviense”, szkic 1:1 (nieco sfatygowany), kserokopia,

100×130 cm, 2015

„Forum Cracoviense”, sketch 1:1 (a little bit tired), xerocopy

„Forum Cracoviense” A, olej, akryl na płótnie

100×130 cm, 2015

„Forum Cracoviense” A, oil, acrylic on canvas

„Forum Cracoviense” B, olej, akryl na płótnie

100×130 cm, 2015

„Forum Cracoviense” B, oil, acrylic on canvas

„Forum Cracoviense” C, olej, akryl na płótnie

100×130 cm, 2015

„Forum Cracoviense” C, oil, acrylic on canvas

„Forum Cracoviense” D, olej, akryl na płótnie

100×130 cm, 2015

„Forum Cracoviense” D, oil, acrylic on canvas

„Forum Cracoviense” E, olej, akryl na płótnie

100×130 cm, 2015

„Forum Cracoviense” E, oil, acrylic on canvas

„Forum Cracoviense” F, olej, akryl na płótnie

100×130 cm, 2015

„Forum Cracoviense” F, oil, acrylic on canvas

„Forum Cracoviense” G, olej, akryl na płótnie

100×130 cm, 2016

„Forum Cracoviense” G, oil, acrylic on canvas

„Forum Cracoviense” J, olej, akryl na płótnie

100×130 cm, 2016

„Forum Cracoviense” J, oil, acrylic on canvas

„Forum Cracoviense” H, olej, akryl na płótnie

100×130 cm, 2016

„Forum Cracoviense” H, oil, acrylic on canvas

Adam Wsiołkowski Urodzony w 1949 r. w Krakowie. Studia na Wydziale Malarstwa krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych; dyplom w 1973 r.

W tymże roku rozpoczyna pracę pedagogiczną w Akademii, uzyskując w 1992 r. tytuł profesora. Prowadzi pracownię malarstwa. W latach 2008–2012 był rektorem ASP. Uprawia malarstwo, rysunek i grafikę. Autor cyklów malarskich „Matnia” (od 1972); „Zjawisko” (od 1974); „Miasto nieznane” (od 1979); „Autoportret” (od 1979); „Obecność” (od 1984); „Felek i ja” (od 2003). W roku 1973 opracował projekt kolorystyki zewnętrznej elektrowni „Dolna Odra” pod Szczecinem. Uczestniczył w około 200 wystawach w Polsce i wielu krajach świata. Miał ponad 60 wystaw indywidualnych, m.in. w Krakowie, Warszawie, Poznaniu, Wrocławiu, Berlinie, Nowym Jorku, Pradze, Paryżu, Norymberdze i Kijowie.

Laureat wielu nagród w konkursach malarstwa, rysunku i plakatu. W 1991 roku otrzymał nagrodę Ministra Kultury i Sztuki RP za wybitne osiągnięcia artystyczne i dydaktyczne, w roku 2012 nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za wkład w rozwój wyższego szkolnictwa artystycznego; Nagrodę Województwa Małopolskiego Ars Quaerendi w 2015 r.; Nagrodę Miasta Krakowa w 2015 r.; Krzyż Kawalerski Orderu Polonia Restituta w 2013 r. W latach 1981/82 przebywał w USA na półrocznym stypendium Fundacji Kościuszkowskiej, uzyskując tam stypendium Fundacji Ford & Rockefeller.

Jest wiernym panem jamnika szorstkowłosego Felka Trzeciego.

Prace w zbiorach: Muzea Narodowe w Krakowie, Warszawie, Poznaniu i Kielcach; Muzea Okręgowe w Tarnowie i Toruniu, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Muzeum ASP w Krakowie; Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego; Muzeum Chełmskie w Chełmie; Muzeum im. L. Wyczółkowskiego w Bydgoszczy; Muzeum Miasta Jaworzna; Muzeum Północno-Mazowieckie w Łomży; Muzeum Częstochowskie; Muzeum Plakatu w Wilanowie; kolekcja Centrum Sztuki „Studio” im. S.I. Witkiewicza w Warszawie; kolekcja ostromecka Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy; Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu; Bank Przemysłowo-Handlowy w Krakowie; galerie BWA w Poznaniu, Sieradzu i Białymstoku; Fundacja Malarstwa Polskiego w Lesku; The New York Public Library, Polish Institute of Arts & Sciences, The Kosciuszko Foundation – Nowy Jork; muzeum Mondriaanhuis w Amersfoort w Holandii; muzeum Fundación Antonio Pérez w Cuenca w Hiszpanii oraz kolekcje prywatne w kraju i za granicą.

Adam Wsiołkowski Born in 1949 in Kraków, Wsiołkowski graduated from the Faculty of Painting at the Academy of Fine Arts in Kraków in 1973. In the same year, he was engaged as a teacher at the Academy, where he rose to the rank of Professor in 1992. He runs a painting atelier. He also served as the Rector of the Academy of Fine Arts between 2008-2012.

He specialises in painting, drawing, and prints. His painting cycles include “Matnia” [Snare] (from 1972); “Zjawisko” [Phenomenon] (from 1974); “Miasto nieznane” [Unknown City] (from 1979); “Autoportret” [SelfPortrait] (from 1979); “Obecność” [Presence] (from 1984); and “Felek i ja” [Felek and I] (from 2003). In 1973, he designed the external colours of the “Dolna Odra” power plant near Szczecin. He has taken part in nearly 200 exhibitions in Poland and across the world, and enjoyed more than 60 individual shows in, to name but a few, Kraków, Warszawa, Poznań, Wrocław, Berlin, New York, Prague, Paris, Nuremberg, and Kiev.

He has won numerous awards in various painting, drawing, and poster competitions. In 1991, he received the award of the Minister of Culture and Art of the Republic of Poland for outstanding achievements in art and teaching; in 2012, the award of the Minister of Culture and National Heritage for his contribution to the development of higher art education; in 2015, the Ars Quaerendi award of the Lesser Poland Voivodeship; in 2015, the Award of the City of Kraków; and in 2013 the Knight’s Cross of the Order of Polonia Restituta. In 1981/82, he lived in the USA on a six-month fellowship from the Kosciuszko Foundation, where he also obtained a grant from the Ford & Rockefeller Foundation.

He is the loyal master of Felek the Third, a coarse-haired dachshund.

His works can be found in the collections of: the National Museum in Kraków, Warszawa, Poznań, and Kielce; the Regional Museums in Tarnów and Toruń; the Historical Museum of the City of Kraków; the Museum of the Academy of Fine Arts in Kraków; the Museum of the Jagiellonian University; the Museum of Chełm in Chełm; the L. Wyczółkowski Museum in Bydgoszcz; the Museum of the City of Jaworzno; the North Masovian Museum in Łomża; the Museum of Częstochowa; the Poster Museum at Wilanów; the S. I. Witkiewicz “Studio” Art Centre in Warszawa; the Pomeranian Philharmonic in Bydgoszcz; the “Elektrownia” Masovian Centre for Contemporary Art in Radom; the BPH Bank in Kraków; the BWA galleries in Poznań, Sieradz, and Białystok; the Polish Painting Foundation in Lesko; The New York Public Library, the Polish Institute of Arts & Sciences, and the Kosciuszko Foundation in New York; the Mondriaan House in Amersfoort in the Netherlands; and the Fundación Antonio Pérez in Cuenca in Spain; as well as in many private collections in Poland and abroad.

Kurator wystawy/Curator: Karolina Woźniak

Projekt graficzny katalogu, plakatu i zaproszenia/Graphic design: Adam Wsiołkowski

skład i przygotowanie do druku/prepress: Szymon Kiwerski

Reprodukcje obrazów/Paintings reproductions: Marek Gardulski

Reprodukcje rysunków/Drawings reproductions: Konrad K. Pollesch

Zdjęcie artysty z Felkiem III/Artist’s photo with Felek III: Anna Szwaja

Tłumaczenie/Translation: Vivalang

Copyright by: Wydawnictwo Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie

ISBN: 978-83-65570-81-9

Wydawca/Publisher: Wydawnictwo Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie tel. 12 299 20 45 www.wydawnictwo.asp.krakow.pl wydawnictwo@asp.krakow.pl