BEDO MAGAZINE ISSUE 2 Vol.9

CONTENT

BEDOMAGAZINE

14

ฉบับที่ 2 ปที่ 9 พฤษภาคม - กรกฎาคม 2565

BIODIVERSITY BIG DATA

4

แมลงโปรตีน BSF (Black Soldier Fly) ขุมทรัพย์สรางเศรษฐกิจ BCG

GI

6

กาแฟสวนยาหลวง หอมฟุงทั่วน่าน

BIOECONOMY

10

การเพิ่มมูลค่าและการพัฒนาการใชประโยชน์ทางตรง จากชุมชนไมมีค่า-ปาครอบครัว

INTERVIEW

12

ศ.ดร.ยุพา หาญบุญทรง และ ฉัตรสุดา ธิตินาสกุล พาคุณไปรูจักกับแมลงโปรตีน

COMMUNITY BIOBANK

16

กาแฟขี้ชะมด ซดนุ่มละมุนลิ้น

TRAVEL & NATURE

18 20

มาตะคลองประสงค์

NEW PRODUCTS

24

วิสาหกิจชุมชนตาลโตนด โหนด นา เล วิสาหกิจชุมชนขาวอินทรีย์บานสวายสอ

CAFE ECO

26

Lemon Me Farm จิบกาแฟในฟาร์มญี่ปุน Erabica Coffee กาแฟน่าน กาแฟดี

MENU TODAY

20

28

28

ดอกขจร หมี่กรอบขจาย

MUTELU

29

8 ตนไมมงคล

BULLETIN

30

ข่าวประชาสัมพันธ์ BEDO MAGAZINE

BEDO magazine_3-30.indd 3

3

9/8/2565 BE 16:26

BIODIVERSITY

จักรกฤษ ไชยสงคราม

แมลงโปรตีน BSF (Black Soldier Fly) ขุมทรัพยสรางเศรษฐกิจ BCG องค์ ก ารอาหารและเกษตรแห่ ง สหประชาชาติ (FAO) ได้ประเมินว่าภายในปี ค.ศ. 2050 ประชากร โลกจำะเพิ่ ม ขึ้ น จำาก 7,000 ล้ า นคน เป็ น 9,000 ล้านคน จำึงคาดว่าจำะมีความต้องการโปรตีนเพิ่ม มากขึ้นจำากปจำจำุบันอีก ร้อยละ 60 ซึ่งจำะก่อให้เกิด ป ญ หาเกี่ ย วกั บ ความมั่ น คงทางอาหาร ดั ง นั้ น แมลงจำึงเป็นแหล่งโปรตีนทางเลือกที่มีศักยภาพ ซึ่ ง หลายประเทศทั่ ว โลกก� า ลั ง ให้ ค วามสนใจำใน การผลิ ต โปรตี น จำากแมลงเพื่ อ ใช้ เ ป็ น อาหาร มนุษย์และอาหารสัตว์

ปี พ.ศ. 2559 BEDO ได้ร่วมกับมหาวิทำยาลัยขอนแก่น โดย ศ.ดร.ยุ พ า หาญบุ ญ ทำรง ส� า รวจและรวบรวมข้ อ มู ล บั ญ ชี รายการทำรัพยากรชีวภาพแมลงทำี่มีศักยภาพทำางเศรษฐกิจ ของประเทำศไทำย พบว่ามีแมลงทำี่เป็นอาหารมนุษย์และสัตว์ ทำี่มีศักยภาพในการพัฒนาเศรษฐกิจ จ�านวนกว่า 100 ชนิด เช่น จิ้งหรีด มดแดง จักจั่น แมลงดา แมลงมัน มวนล�าไย มวนเงาะ หนอนนก และแมลงโปรตีน BSF เป็นต้น และในปี พ.ศ. 2564 - ปัจจุบัน BEDO และมหาวิทำยาลัยขอนแก่น ได้ร่วมกันด�าเนินการถ่ายทำอดองค์ความรู้การผลิตและใช้ ประโยชน์แมลงโปรตีน BSF ให้แก่เกษตรกรในพื้นทำี่ภาค ตะวันออกเฉียงเหนือเพื่อช่วยในการลดต้นทำุนค่าอาหารสัตว์

แมลงโปรตีน BSF หรือแมลงวันลาย (Black Soldier Fly) มีชื่อ วิทำยาศาสตร์ Hermetia illucens L. เป็นแมลงสองปีก ล�าตัว สีด�าคล้ายตัวต่อ พบได้ตามธรรมชาติทำั่วไปในประเทำศไทำยและ ประเทำศอื่น ๆ ในเขตร้อนและเขตอบอุ่น อยู่ในอันดับ Diptera (แมลงทำี่มีปีก 2 ปีก) เช่นเดียวกับกลุ่มแมลงวัน แต่แมลงโปรตีน BSF เป็นแมลงทำี่ไม่เป็นพาหะน�าโรคและไม่เป็นศัตรูพืช ซึ่งคน ส่วนใหญ่มักจะเข้า ใจผิดคิดว่า เป็น แมลงรบกวนและเป็น พาหะ น�าโรคเช่นเดียวกัน แมลงวันหลังลาย (Flesh Fly) และแมลงวัน บ้าน (House Fly) แมลงโปรตีน BSF กับการพัฒนาเศรษฐกิจำฐานรากด้วยโมเดลเศรษฐกิจำ BCG Bioeconomy (เศรษฐกิจำชีวภาพ)

• •

ศักยภาพของแมลงโปรตีน BSF • •

เครื่องสําอาง

4

BEDO MAGAZINE

BEDO magazine_3-30.indd 4-5

For Feed ใช้เป็นแหล่งโปรตีนทำดแทำนปลาป่นและกากถัว่ เหลือง ในการผลิตอาหารสัตว์ เช่น ไก่ หมู ปลา เป็นต้น For Food ตัวหนอนทำีเ่ พาะเลีย้ งจากฟาร์มทำีม่ รี ะบบการจัดการ ฟาร์มทำีด่ แี ละใช้เศษผักผลไม้หรือเศษอาหารจากร้านอาหารหรือ ห้างสรรพสินค้าเป็นอาหารเลีย้ งตัวหนอน สามารถน�าตัวหนอน ทำี่ได้มาผลิตเป็นแป้งส�าหรับทำ�าขนมหรือผงโปรตีนส�าหรับกลุ่ม รักษาสุขภาพ For Cosmetic น้ำมันสกัด BSF ส่วนใหญ่เป็นกรดไขมัน Lauric Acids ซึง่ เป็นสารต่อต้านอนุมลู อิสระ สามารถนำไปใช้เป็นส่วน ผสมผลิตเครือ่ งสำอางได้ For Medicine สาร antimicrobial peptide ช่วยทำำให้สตั ว์ทำี่ กิน BSF เป็นอาหาร มีภมู คิ มุ้ กันโรค และก�าลังมีการวิจยั เพือ่ น�า ไปใช้ผลิตสารต้านการอักเสบของบาดแผลในมนุษย์

Circular economy (เศรษฐกิจำหมุนเวียน)

Dispose Organic Waste มีการหมุนเวียนเศษเหลือจากการ แปรรู ป ผลผลิ ต การเกษตรหรื อ กากเหลื อ จากอุ ต สาหกรรมบาง ประเภทำ เช่น กากเบียร์ กากปาล์มและกากอ้อย เป็นต้น ขยะ อินทำรีย์จากครัวเรือนหรือห้างสรรพสินค้ามาใช้เป็นอาหารเลี้ยง แมลงโปรตีน BSF โดยปัจจุบันมหาวิทำยาลัยขอนแก่นได้ร่วมกับ LOTUS’S น�าผลิตภัณฑ์อาหารทำี่หมดอายุในการวางบนชั้นจ�าหน่าย

สินค้า (Food waste) จาก Hyper market หรือ Lotus’s go fresh ส่งต่อให้เกษตรกรผู้เลี้ยงแมลงโปรตีน BSF น�าไปใช้เป็นอาหาร เลี้ยงตัวหนอนโดยไม่มีค่าใช้จ่ายภายใต้ “โครงการกินได้ไม่ทำิ้งกัน”

Organic Fertilizer มูลและเศษอาหารทำี่เหลือจากการกินของ แมลงโปรตีน BSF สามารถน�าไปใช้เป็นปุ๋ยอินทำรีย์หรือผลิตดิน ปลูกพืชได้ Green economy (เศรษฐกิจำสีเขียว)

ในการผลิตโปรตีนจากแมลงโปรตีน BSF ใช้พนื้ ทำีแ่ ละน�า้ น้อยกว่าการ ผลิตโปรตีนจากแหล่งอื่นเป็นการใช้ทำรัพยากรอย่างคุ้มค่าและเกิด ประโยชน์อย่างสูงสุดและลดการปล่อย CO2 และการน�าเศษเหลือ จากภาคเกษตรและอุตสาหกรรมบางประเภทำ (Organic Waste) และเศษอาหารจากครัวเรือน หรือห้างสรรพสินค้า (Food Waste) มาใช้ในการผลิตแมลงโปรตีน BSF เป็นการลดการปล่อย CO2 จากกระบวนการก�าจัดขยะด้วยเช่นกัน

BEDO MAGAZINE

5

9/8/2565 BE 16:26

GI

วิจิตรา ศิริเธียรไชย

ปวีณ สมบูรณ์

กาแฟสวนยาหลวง หอมฟุงทั่วน่าน ย้อนไปในอดีต หมู่บ้านสันเจำริญ ต.ผาทอง อ.ท่าวังผา จำ.น่าน เป็นหนึ่งในถิ่นทุรกันดารที่ห่างไกล ความเจำริญ ประชากรส่วนใหญ่เป็นชาวเขามีชีวิตแร้นแค้น ยึดอาชีพหลักด้วยการท�าเกษตรกรรม ปลูกไร่เลื่อนลอย ถางปาปลูกข้าวและพืชผักเพื่อด�ารงชีพ และส่วนหนึ่งปลูกฝนเพื่อเป็นรายได้และ เพื่อบริโภค ต่อมาในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงเสด็จำเยี่ยมเยียนและทรงพระราชทานโครงการหลวงพัฒนา ชาวเขาในพระบรมราชานุเคราะห์ และพัฒนามาเป็นมูลนิธิโครงการหลวง ซึ่งน�าไปสู่การวิจำัยและการ พั ฒ นาเพื่ อ ค้ น หาพื ช ที่ ส ามารถน� า มาทดแทนการปลู ก ฝ  น ได้ และพื ช ที่ มี ค วามเหมาะสมกั บ สภาพ ภูมิประเทศซึ่งเป็นภูเขาสูงนั่นก็คือ กาแฟ สายพันธุ์อาราบิก้า (Arabica)

6

BEDO MAGAZINE

BEDO magazine_3-30.indd 6-7

ดอยสวนยาหลวง คื อ สถานทำี่ เ พาะปลู ก กาแฟมากทำี่ สุ ด ใน จังหวัดน่าน เป็นทำีต่ งั้ รกรากของชาวเมีย่ นซึง่ อพยพมาจากจีนตอนใต้ เมื่ อ ร้ อ ยกว่ า ปี ม าแล้ ว และทำี่ นี่ เ องเคยได้ ชื่ อ ว่ า เป็ น แหล่ ง ปลู ก ฝิ ่ น ทำี่ ใ หญ่ ทำี่ สุ ด ในประเทำศไทำยด้ ว ยเช่ น กั น แต่ วั น นี้ ภ าพจ� า ของ สิ่ ง ทำี่ เ ป็ น พิ ษ ภั ย ได้ จ างหายไปหมดสิ้ น แปรเปลี่ ย นเป็ น ภาพ ของไร่ ก าแฟทำี่ ช าวสั น เจริ ญ พร้ อ มใจกั น ปลู ก เป็ น พื ช เศรษฐกิ จ สร้ า งรายได้ ห ลั ก และสร้ า งชื่ อ เสี ย งให้ ก าแฟสายพั น ธุ ์ อ าราบิ ก ้ า ของดอยสวนยาหลวงเป็ น หนึ่ ง ในกาแฟชั้ น ดี ทำี่ มี คุ ณ ภาพสู ง ให้ ร สชาติ เ ข้ ม ข้ น หอมละมุ น เป็ น ทำี่ ติ ด อกติ ด ใจคอกาแฟจาก ทำั่ ว ทำุ ก มุ ม โลก

ด้ ว ยความสู ง เหนื อ ระดั บ น�้ า ทำะเล 1,600 เมตร ของดอยสวน ยาหลวง มี ส ภาพอากาศหนาวเย็ น อุ ณ หภู มิ เ ฉลี่ ย ตลอดทำั้ ง ปี 15-26 องศาเซลเซี ย ส เหมาะสมกั บ การเจริ ญ เติ บ โตของ ต้ น กาแฟ บนดอยแห่ ง นี้ จึ ง เต็ ม ไปด้ ว ยไร่ ก าแฟของชาวบ้ า น ในพื้ น ทำี่ ทำี่ ส ่ ง ต่ อ อาชี พ นี้ จ ากรุ ่ น สู ่ รุ ่ น คุ ณ เอก กิ ต ติ ศั ก ดิ์ ลี เ จริ ญ ศิ ริ ประธานวิ ส าหกิ จ ชุ ม ชนกลุ ่ ม แปรรู ป กาแฟสวนยาหลวง กล่ า วว่ า

BEDO MAGAZINE

7

9/8/2565 BE 16:26

ลักษณะเฉพาะของกาแฟสวนยาหลวง มีความหลากหลายของสายพันธุ์ เกิดการกลายพันธุ์ตามธรรมชาติ ท�าให้กาแฟมีความหลากหลาย

“คนทำั่ ว ไปรู ้ จั ก ดอยสวนยาหลวงจากการทำ่ อ งเทำี่ ย ว เชิ ง ชี ว ภาพ กาแฟเป็ น ตั ว เริ่ ม แต่ ก ารทำ่ อ งเทำี่ ย วเป็ น ตั ว น� า ให้ ค นเข้ า มาหาเรา ตอนนี้ ก ารทำ่ อ งเทำี่ ย วของ เราก็ เ ปิ ด รั บ นั ก ทำ่ อ งเทำี่ ย วบ้ า งแล้ ว แต่ อ าชี พ หลั ก ของเราร้ อ ยเปอร์ เ ซ็ น ต์ คื อ ปลู ก กาแฟ ปั จ จุ บั น เรา มี ส มาชิ ก ทำั้ ง หมด 77 ครั ว เรื อ น ต่ อ ครั ว เรื อ นจะมี ไ ร่ กาแฟ 4-5 แปลง การปลู ก กาแฟเราต้ อ งดู แ ลทำั้ ง ปี เริ่มเก็บผลผลิตได้เดือนพฤศจิกายน-ธันวาคม บางทำี ก็ ย าวถึ ง มี น าคม ผ่ า นกระบวนการแปรรู ป ต่ า งๆ จะ ได้ ข ายในช่ ว งเมษายนเป็ น ต้ น ไป” “ลักษณะเฉพาะของกาแฟสวนยาหลวงมีความหลากหลาย ของสายพั น ธุ ์ เกิ ด การกลายพั น ธุ ์ ต ามธรรมชาติ ในพื้ น ทำี่ ทำ� า ให้ ก าแฟมี ค วามหลากหลาย แต่ เ ราจะ เลื อ กเฉพาะต้ น ทำี่ มี ทำ รงพุ ่ ม ผลดก แต่ ถ ้ า ต้ น ไหน โปร่ ง ข้ อ ห่ า ง ก็ จ ะก� า จั ด ทำิ้ ง แล้ ว ปลู ก ใหม่ กาแฟสาย พั น ธุ ์ ห ลั ก ทำี่ ป ลู ก บนดอยแห่ ง นี้ ป ริ ม าณเยอะทำี่ สุ ด คื อ คาติ ม อร์ เพราะให้ ผ ลผลิ ต ดก มี ค วามต้ า นทำานโรค เหมาะกั บ การปลู ก เพื่ อ อุ ต สาหกรรม ส่ ว นสายพั น ธุ ์ ทำิปปิก้า จะให้ผลผลิตน้อ ยแต่ไ ด้ร าคาทำี่ดีกว่า ให้รส ขมน้ อ ย มี ค วามหอมมากกว่ า นอกนั้ น ก็ จ ะเป็ น สาย พั น ธุ ์ ค าทำุ ย คาทำู ร ่ า และเบอบอน”

หากใครชอบกาแฟสายพันธุ์อาราบิก้า แนะน�าว่าคุณต้องได้ลอง สัมผัสกับรสชาติของกาแฟสวนยาหลวง เพราะคุณจะได้สัมผัสกับ ความหอม นุ่ม ให้กลิ่นรสของโกโก้ทำี่ชัดเจน ยิ่งถ้าเป็นคั่วกลางไป จนถึงคั่วเข้มพลันจะนึกไปว่าบาริสต้าผสมโก้โก้ลงไปในกาแฟแต่ แทำ้จริงแล้วเป็นรสชาติกาแฟล้วนๆ และถ้าทำ�าเป็นเมนูเย็นความ เข้มข้นของกาแฟทำี่ชูรสโกโก้จะยิ่งทำ�าให้เข้ากันได้ดีกับนมข้นหวาน และนมข้นจืด ให้รสชาติทำี่หมอมันอร่อยแบบเต็มปากเต็มค�า ทำุกวันนี้ผลิตภัณฑ์กาแฟสวนยาหลวงส่งจ�าหน่ายไปทำั่วประเทำศ มีขายทำั้งแบบเมล็ดสาร และเมล็ดทำี่คั่วส�าเร็จแล้ว สร้างรายได้ ให้กับคนในชุมชนเป็นอย่างดี หากเช้านี้คุณได้ดื่มกาแฟสักแก้ว ความอร่อยนั้นอาจจะมาจากกาแฟสวนยาหลวงก็เป็นได้

8

BEDO MAGAZINE

BEDO magazine_3-30.indd 8-9

BEDO MAGAZINE

9

9/8/2565 BE 16:26

BIOECONOMY

ชัยรัตน์ บุญนาค

การเพิ่มมูลค่าและการพัฒนา การใช้ประโยชน์ทางตรง จากชุมชนไมมีคา-ปาครอบครัว ประเทำศไทำยมี ค วามหลากหลายทำางพรรณไม้ สู ง และมี ภู มิ ป ั ญ ญาเกี่ ย วกั บ การทำ�าเครื่องไม้ ทำ�าเครื่องดนตรีไทำย รวมถึงงานแกะสลักไม้ต่างๆ ทำี่มีชื่อเสียง ในความละเอี ย ดและงดงามเป็ น ทำี่ ย อมรั บ ระดั บ โลก ดั ง นั้ น จึ ง มี โ อกาสสู ง ทำี่ ไ ม้ ไ ทำยจะใช้ ผ ลิ ต ชิ้ น งานทำี่ มี คุ ณ ภาพ และลดการพึ่ ง พาการน� า เข้ า ไม้ จากต่ า งประเทำศเพื่ อ น� า มาเป็ น วั ต ถุ ดิ บ ในการผลิ ต ชิ้ น งาน ส� า นั ก งานพั ฒ นา เศรษฐกิ จ จากฐานชี ว ภาพ (องค์ ก ารมหาชน) หรื อ สพภ. ก� า หนดเป้ า หมาย ในการขั บ เคลื่ อ นพื้ น ทำี่ สี เ ขี ย วนอกเขตอนุ รั ก ษ์ ผ่ า นกิ จ กรรมชุ ม ชนไม้ มี ค ่ า ป่ า ครอบครั ว ด้ ว ยการเพิ่ ม ศั ก ยภาพให้ เ กษตรกร/ชุ ม ชน และพื้ น ทำี่ สี เ ขี ย ว ได้ อ ย่ า งเต็ ม ศั ก ยภาพ ทำั้ ง ในมิ ติ เ ศรษฐกิ จ และมิ ติ สิ่ ง แวดล้ อ ม ส่ ง เสริ ม และ สนับสนุนการใช้ประโยชน์จากชุมชนไม้มีค่า-ป่าครอบครัว ซึ่งมีศักยภาพทำั้ง การใช้ ทำ างตรง (Direct Use) และการใช้ ทำ างอ้ อ ม (Indirect Use) โดย แต่ ล ะภู มิ นิ เ วศจะมี รู ป แบบสั ง คมพื ช สั ง คมต้ น ไม้ แ ตกต่ า งกั น แต่ มี จุ ด ร่ ว ม เหมื อ นกั น คื อ รู ป แบบการปลู ก แบบผสมผสาน มี ชั้ น เรื อ นยอดของต้ น ไม้ 4-5 ระดั บ ซึ่ ง เป็ น เป้ า หมายเชิ ง หลั ก การของชุ ม ชนไม้ มี ค ่ า -ป่ า ครอบครั ว

10

BEDO MAGAZINE

BEDO magazine_3-30.indd 10-11

เพื่ อ ทำี่ จ ะสามารถส่ ง มอบบริ ก ารระบบนิ เ วศจากพื้ น ทำี่ สี เ ขี ย ว (Ecosystem Services) ให้กับสิ่งแวดล้อม นั่นคือการใช้ประโยชน์ ทำางอ้ อ ม (Indirect Use) แต่ รู ป แบบการใช้ ทำ างอ้ อ มนี้ ต้ อ ง อาศั ย การผลั ก ดั น เชิ ง นโยบายและการมี ส ่ ว นร่ ว ม จึ ง จะเกิ ด เศรษฐกิ จ กั บ เกษตรกร/ชุ ม ชน ในขณะทำี่ ก ารใช้ ป ระโยชน์ ทำ าง ตรง (Direct Use) ได้ แ ก่ การใช้ เ ป็ น สิ น ค้ า และบริ ก าร ซึ่ ง มี ทำั้ง รูปแบบการผลิตขั้นแรกหรือขั้นปฐมภูมิ (Primary Production) อาทำิ อาหาร ยารั ก ษาโรค เป็ น ต้ น และการผลิ ต ขั้ น ทำี่ ส องหรื อ ขั้ น ทำุ ติ ย ภู มิ (Secondary Production) ทำี่ มี ก ระบวนการ แปรรู ป และพั ฒ นาเข้ า มาเกี่ ย วข้ อ ง อาทำิ เฟอร์ นิ เ จอร์ เครื่ อ ง ดนตรี จ ากไม้ ชิ้ น งานต่ า งๆ เป็ น ต้ น สามารถเกิ ด เศรษฐกิ จ ให้ กั บ เกษตรกร/ชุ ม ชนได้ ทำั น ทำี แนวคิดและรูปแบบการใช้ประโยชน์ ทางตรง (Direct Use) ในพื้นที่สีเขียว ชุมชนไม้มีค่า-ปาครอบครัว

จากศั ก ยภาพทำั้ ง ในเชิ ง ทำรั พ ยากรความหลากหลายทำางชี ว ภาพ และความรู ้ ทำ างวิ ช าช่ า งไม้ ข องคนไทำย ในปี ง บประมาณ พ.ศ. 2565 สพภ. จึ ง พั ฒ นารู ป แบบการใช้ ป ระโยชน์ ทำ างตรง (Direct Use) ในพื้ น ทำี่ สี เ ขี ย วชุ ม ชนไม้ มี ค ่ า -ป่ า ครอบครั ว

ในรู ป แบบเครื่ อ งดนตรี ส ากล กรณี ผลิ ต ภั ณ ฑ์ กี ต ้ า ร์ (Guitar) ไม่ใช้ไฟฟ้า เนื่องจากไม้ไทำย มีคุณสมบัติทำี่ใช้ทำดแทำน และ/หรือ ใช้ ทำ� า ชิ้ น งานคุ ณ ภาพเทำี ย บเทำ่ า ไม้ น� า เข้ า จากต่ า งประเทำศ ไม้ไทำยทำี่มีศักยภาพ ได้แก่ ไม้ขนุน ไม้จ�าปา ไม้มะค่า ไม้พะยูง สามารถน� า มาใช้ เ ป็ น ไม้ ด ้ า นหน้ า ด้ า นหลั ง ด้ า นข้ า ง และ ไม้ ต ะเคี ย น ไม้ รั ก เขา น� า มาใช้ เ ป็ น คอ และฟิ ง เกอร์ บ อร์ ด เป็ น ต้ น (อ้ า งอิ ง จากการศึ ก ษาของวิ รั ต น์ , 2560) และเมื่ อ พิ จ ารณามู ล ค่ า ตลาดของกี ต าร์ (Guitar) ไม่ ใ ช้ ไ ฟฟ้ า ย้ อ น หลั ง 3 ปี ระหว่ า งปี พ.ศ. 2562-2564 พบว่ า ประเทำศไทำย มี มู ล ค่ า การน� า เข้ า สะสม 3 ปี (Import) 348.36 ล้ า นบาทำ โดยน� า เข้ า จากสาธารณรั ฐ ประชาชนจี น มากทำี่ สุ ด และมี มู ล ค่ า การส่งออกสะสม 3 ปี (Export) 17 ล้านบาทำ โดยส่งออกไปยัง ประเทำศญี่ ปุ ่ น มากทำี่ สุ ด (อ้ า งอิ ง จากรายงานสถิ ติ ก รมศุ ล กากร, 2565 พิ กั ด ศุ ล กากร 92029000001, www.customs.go.th) ดั ง นั้ น เพื่ อ สร้ า งโอกาสทำางเศรษฐกิ จ ให้ กั บ เกษตรกร/ชุ ม ชนทำี่ ร่วมด�าเนินการชุมชนไม้มีค่า-ป่าครอบครัว สพภ. จึงมีแนวคิดทำี่ จะพั ฒ นาแนวทำางการใช้ ป ระโยชน์ ทำ างตรง (Direct Benefits) ในด้ า นผลผลิ ต ทำี่ ไ ด้ จ ากเนื้ อ ไม้ (Timber/Wood Products) ในรู ป แบบเครื่ อ งดนตรี ส ากล กรณี ผลิ ต ภั ณ ฑ์ กี ต าร์ (Guitar) เพือ่ เพิม่ มูลค่าและพัฒนาการใช้ประโยชน์ทำางตรงจากชุมชนไม้มคี า่ ป่ า ครอบครั ว และเป็ น การเพิ่ ม ทำางเลื อ กให้ กั บ ผู ้ บ ริ โ ภคภายใน ประเทำศ ตลอดจนสามารถลดการน� า เข้ า และเพิ่ ม ศั ก ยภาพให้ เป็ น สิ น ค้ า ส่ ง ออกในตลาดเฉพาะอี ก สิ น ค้ า หนึ่ ง ด้ ว ย

BEDO MAGAZINE

11

9/8/2565 BE 16:26

INTERVIEW

วิจิตรา ศิริเธียรไชย

ศ.ดร.ยุพา หาญบุญทรง และ ฉัตรสุดา ธิตินาสกุล พาคุณไปรูจักกับแมลงโปรตีน แมลงโปรตีน หรือ Black Soldier Fly (BSF) ชื่อนี้อาจำจำะดูใหม่ส�าหรับคนไทย แต่ส�าหรับประเทศในแถบ ยุโรปคุ้นเคยกับแมลงโปรตีนเป็นอย่างดี เพราะเป็นสัตว์เศรษฐกิจำที่สร้างมูลค่าและสร้างประโยชน์ให้กับ ทั้งคนและสัตว์ ด้วยการน�ามาเป็นแหล่งโปรตีนทางเลือกที่เป็นมิตรต่อทุกชีวิต ไม่มีพิษไม่มีภัย มีแต่ ประโยชน์ลว ้ นๆ ถึงจำะอยูใ่ นกลุม ่ เดียวกับแมลงวัน แต่แมลงโปรตีนชนิดนีไ้ ม่ได้สร้างความน่าร�าคาญหรือ ก่อให้เกิดเชื้อโรคแต่อย่างใด มีแต่จำะท�าคุณประโยชน์ด้วยการท�าหน้าที่ก�าจำัดซากอินทรีย์ เศษขยะเหลือ ทิ้งให้หมดไปจำากสภาพแวดล้อม และด้วยคุณสมบัติเฉพาะในตัวของแมลงโปรตีนที่มีทั้งโปรตีน ไขมัน กรดอะมิโนจำ�าเป็น มีสารต้านเชือ ้ จำุลน ิ ทรีย์ ทีส ่ ามารถน�ามาท�าเป็นอาหารคนและอาหารสัตว์ เป็นส่วนผสม ในการผลิตเครื่องส�าอาง และใช้ในการผลิตสารต้านการอักเสบของบาดแผลได้อีกด้วย

ศ.ดร.ยุ พ า หาญบุ ญ ทำรง นั ก กี ฏ วิ ทำ ยา ผู ้ เ ชี่ ย วชาญด้ า นแมลง แห่ ง คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิ ทำ ยาลั ย ขอนแก่ น ทำี่ ทำุ ่ ม เทำแรง กายแรงใจศึ ก ษาเกี่ ย วกั บ แมลงโปรตี น มาเป็ น เวลานาน เรี ย ก ว่ า เป็ น ผู ้ บุก เบิ ก คนส� า คั ญ ก็ ค งจะไม่ ผิ ด นั ก ทำ� า การศึกษาค้นคว้า และวิ จั ย จนวั น นี้ ส ามารถส่ ง ต่ อ องค์ ค วามรู ้ ด ้ า นการเพาะเลี้ ย ง แมลงโปรตีน ให้กับกลุ่มเกษตรกรทำี่สนใจเพาะเลี้ยงเพื่อเป็นการ ลดต้ น ทำุ น ในเรื่ อ งของอาหารสั ต ว์ และส่ ง เสริ ม สนั บ สนุ น ให้ กลุ ่ ม Start Up ริ เ ริ่ ม ธุ ร กิ จ การเพาะเลี้ ย งแมลงโปรตี น เพื่ อ มุ ่ ง หน้ า สู ่ โ ลกอุ ต สาหกรรมอาหารในอนาคตอั น ใกล้ นี้ “มหาวิ ทำ ยาลั ย ขอนแก่ น เราส่ ง เสริ ม ให้ ป ระชาชนเลี้ ย งจิ้ ง หรี ด มาก่ อนเมื่ อ ยี่ สิ บ กว่ า ปี ม าแล้ ว เพื่ อ เป็ น อาหารคน ในบริบทำของ อาหารสัตว์ แมลงโปรตีนมันมีโปรตีนสูงสามารถใช้แทำนปลาป่น กับกากถั่วเหลืองเพื่อผลิตเป็นอาหารสัตว์ ในต่างประเทำศใช้มา นานแล้วในยุโรป อเมริกา จนกระทำั่งปี 2560 EU เริ่มประกาศว่า แมลงโปรตีนสามารถใช้เป็นอาหารเลี้ยงสัตว์น�้า ปลา กุ้ง หอยได้ พอต้นปี 2565 ก็ประกาศอีกว่าสามารถน�าแมลงตัวนี้มาใช้ในการ เลี้ยงสัตว์ปีก หมู ไก่ ขยายในสัตว์เศรษฐกิจได้แล้ว สาเหตุทำี่เค้า เพิ่ ง ประกาศเพราะเค้ า ต้ อ งทำ� า การทำดลอง ผ่านการวิจัยมาแล้ว ว่ า สามารถเลี้ ย งได้ ไม่ มี ผ ลต่ อ สั ต ว์ เป็ น โปรตีนทำดแทำนกันได้”

12

BEDO MAGAZINE

BEDO magazine_3-30.indd 12-13

“ส� า หรั บ ประเทำศไทำยเราทำราบว่ า แมลงมี บ ทำบาทำในสภาพ ธรรมชาติ ต ่ า งกั น เมื อ งไทำยไม่ รู ้ จั ก แมลงตั ว นี้ เ ลย ยั ง คงเลื อ ก ใช้ แ ต่ จิ้ ง หรี ด ในขณะทำี่ แ มลงโปรตี น ทำี่ ค นไทำยรู ้ จั ก กั น ว่ า เป็ น แมลงวั น ลายซึ่ ง เป็ น ศั ต รู พื ช แต่ ส มาชิ ก ในวงศ์ นี้ มี ตั ว หนึ่ ง ทำี่ เรี ย กว่ า Black Soldier Fly ตั ว ไม่ ล าย ไม่ เ ป็ น ศั ต รู พื ช ใดๆ เลย เกิ ด มาเพื่ อ ทำ� า หน้ า ทำี่ เ ป็ น เทำศบาล คอยจ� า กั ด ซากอิ น ทำรี ย ์ จากพื ช สั ต ว์ ทำี่ ต ายแล้ ว ออกจากสิ่ ง แวดล้ อ มเรา เพราะฉะนั้ น ประโยชน์ ข องเค้ า มี เ ยอะมาก” ศ.ดร.ยุ พ า แนะน� า ให้ เ ราทำ� า ความรู ้ จั ก กั บ แมลงโปรตี น โดย มหาวิ ทำ ยาลั ย ขอนแก่ น จั ด ทำ� า โรงเรื อ นต้ น แบบส� า หรั บ เพาะ เลี้ ย งแมลงโปรตี น โดยมี วั ต ถุ ป ระสงค์ เ พื่ อ ถ่ า ยทำอดองค์ ค วาม รู ้ ใ ห้ กั บ เกษตรกร เพื่ อ ไปลดต้ น ทำุ น ในการเลี้ ย งสั ต ว์ และให้ กั บ กลุ ่ ม สตาร์ ทำ อั พ เพื่ อ ผลิ ต เป็ น ผลิ ต ภั ณ ฑ์ ใ นการเลี้ ย งสั ต ว์ ทำ� า ให้ เกิ ด ผู ้ ป ระกอบการรายใหม่ โดยมุ ่ ง เน้ น การเลี้ ย งหนอน เพื่ อ ส่ ง ขายไข่ ห นอนให้ เ กษตรกร เป็ น การตั ด ทำอนเวลาในการเลี้ ย งให้ กั บ กลุ ่ ม เกษตรกร ปั จ จุ บั น นี้ พ บว่ า เกษตรกรและกลุ ่ ม สตาร์ ทำ อั พ ประสบปั ญ หาอาหารทำี่ น� า มาเลี้ ย งหนอนไม่ เ พี ย งพอ ซึ่ ง ปั ญ หาเหล่ า นี้ มี ทำ างแก้ ไ ข

“เราร่ ว มกั บ ทำางโลตั ส ซู เ ปอร์ ม าเก็ ต จั ด ทำ� า เป็ น โครงการ กินได้ไม่ทำิ้งกัน เค้าจะมี Organic Waste เยอะมากทำี่ต้องทำ� า ลาย เช่น ขนมปัง พืช เนื้อสัตว์ ฯลฯ ทำี่หมดอายุและอยู่ในสภาพดี ซึ่ ง ขยะเหล่ า นี้ จ ะถู ก ส่ ง มาถึ ง เราเพื่ อ กระจายให้ เ กษตรกร และ Start Up นำไปเลี้ ย งหนอน และสิ่ ง ทำี่ จ ะต้ อ งพู ด ต่ อ นั่นคือ พอเกษตรกรเลี้ยงหนอนได้เยอะ ก็ต้องขายเพื่อให้มีรายได้ เราต้ อ งออกกฎระเบี ย บว่ า อนุ ญ าตให้ ห นอนตั ว นี้ เ ป็ น องค์ ประกอบในการทำ� า อาหารเม็ ด ถ้ า วั น ข้ า งหน้ า พวกเขาเหล่ า นี้ มี ผลผลิ ต ทำี่ เ ยอะขึ้ น พวกเขาจะมี ต ลาดรองรั บ หรื อ ไม่ เราอยาก เข้ า ไปแชร์ ต ลาดอาหารสั ต ว์ เ พื่ อ ทำดแทำนปลาป่ น เราต้ อ งทำ� า ประชาสั ม พั น ธ์ ใ ห้ ค นรู ้ จั ก แมลงโปรตี น มากกว่ า นี้ ”

ส�าหรับประเทศไทยเราทราบว่าแมลงมีบทบาท ในสภาพธรรมชาติต่างกัน เมืองไทยไม่รู้จำัก แมลงตัวนี้เลย ยังคงเลือกใช้แต่จำิ้งหรีด ในขณะที่แมลงโปรตีน ที่คนไทยรู้จำักกันว่า เป็นแมลงวันลายซึ่งเป็นศัตรูพืช แต่สมาชิก ในวงศ์นี้มีตัวหนึ่งที่เรียกว่า Black Soldier Fly ตัวไม่ลาย ไม่เป็นศัตรูพืชใดๆเลย

BEDO MAGAZINE

13

9/8/2565 BE 16:26

คุณฉัตรสุดาเริ่มต้นหารีเสิร์ทจากต่างประเทศ ส่วนใหญ่ในยุโรป ถ้าเป็นเอเชียก็จะมีญี่ปุ่น สิงคโปร์ หลังๆก็มีอเมริกา ออสเตรเลีย โดยตีวงให้แคบลงว่า บิสิเนสโมเดลจะเริ่มต้นทำ�ำอะไรเป็นอันดับ แรก โดยเริ่มวางแผนธุรกิจ เขียนติดผนังกว้าง 3 เมตรด้วยกระดาษ เขียนแบบที่เคยใช้สมัยเป็นวิศวกร ณ ขณะนั้นเธอมีทางเลือกอยู่ 3 ทางคือ จิง้ หรีด ด้วงสาคู และแมลงโปรตีน และมาสรุปอยูท่ ี่ Black Soldier Fly ซึ่งหาข้อเสียได้ยากเสียเหลือเกิน ศ.ดร.ยุ พ า กล่ า วถึ ง เป้ า หมายในการทำ� ำ งานด้ า นแมลงโปรตี น ว่ า ทำ� ำ อย่ า งไรที่ จ ะให้ เ กษตรกรสามารถเพิ่ ม ผลผลิ ต และ ประสิ ท ธิ ภ าพในการเลี้ ย งแมลงโปรตี น และยั ง เน้ น ย้�้ำำ ว่ า อยาก ให้ ภ าครั ฐ ให้ ก ารสนั บ สนุ น ด้ า นงานวิ จั ย ซึ่ ง ควรมี อ อกมาอย่ า ง ต่ อ เนื่ อ งและต้ อ งส่ ง ต่ อ งานวิ จั ย ที่ ค าดหวั ง ไว้ คื อ ทำ� ำ อย่ า งไร ถึ ง จะสามารถเพาะเซลล์ แ มลงเพื่ อ ให้ ร องรั บ การผลิ ต ในภาค อุ ต สาหกรรมขนาดใหญ่ ไ ด้ สำ� ำ หรั บ ผู ้ ที่ ส นใจเพาะเลี้ ย งแมลงโปรตี น สามารถติ ด ตาม ข่ า วสารความเคลื่ อ นไหวได้ ที่ ห มวดแมลงอุ ต สาหกรรม คณะ เกษตรศาสตร์ มหาวิ ท ยาลั ย ขอนแก่ น หรื อ ติ ด ต่ อ ผ่ า นมา ทาง สพภ. หรื อ เบโด้ ได้ เ ช่ น กั น และหนึ่ ง ในผู ้ ที่ ส นใจ จน วั น นี้ ส ามารถนำ� ำ องค์ ค วามรู ้ ที่ ไ ด้ ม าต่ อ ยอดเป็ น Start Up ที่ โดดเด่ น ที่ สุ ด ในจั ง หวั ด ขอนแก่ น ณ เวลานี้ ก็ คื อ สุ ด าเอ็ น โท ฟาร์ ม โดยคุ ณ ฉั ต รสุ ด า ธิ ติ น าสกุ ล อดี ต วิ ศ วกรโยธาหญิ ง ที่ กำ� ำ ลั ง หลงใหลการเพาะเลี้ ย งแมลงโปรตี น และตั้ ง ใจมุ ่ ง หน้ า สู ่ เส้ น ทางนี้ อ ย่ า งจริ ง จั ง เธอล่ า วถึ ง จุ ด เริ่ ม ต้ น ในการหั น เหอาชี พ ครั้ ง สำ� ำ คั ญ ในชี วิ ต ว่ า “งานด้า นวิ ศวกรโยธาที่ ทำ�ำ ให้ บ ริษั ท ฯแห่ งหนึ่ง ตอนนั้นอยู่ฝ่าย พัฒนาธุรกิจ เราต้องหาข้อมูลเยอะมากในแต่ละโครงการ ซึ่งค้น

14

BEDO MAGAZINE

BEDO magazine_3-30.indd 14-15

เราต้องลบภาพจำ�ำของคนให้ได้ คนอาจจะมองว่า แมลงโปรตีนหมายถึงแมลงวันลายหรือเปล่า พอพูดถึงคำ�ำว่า แมลง คนจะเริ่มรู้สึกรำ�ำคาญ ไม่น่าจะใช่ของกินสำ�ำหรับสัตว์เลี้ยงของเค้าแล้ว ยิ่งเป็นตัวอ่อน ตัวหนอน ยิ่งรู้สึกว่าสกปรก เราต้องลบภาพพวกนี้ออกให้ได้

พบว่าตัวเลขของประชากรที่เพิ่มขึ้นมันสวนทางกับอุตสาหกรรม การผลิ ต อาหาร ทำ� ำ ให้ เ รามองว่ า โปรตี น ทางเลื อ กน่ า จะเป็ น สิ่ ง ที่ สำ� ำ คั ญ ในการตอบโจทย์ นี้ พอมองเรื่ อ งอาหารมั น จะเกิ ด การขาดแคลนไม่ เ พี ย งพอ หวานก็ ม องว่ า อะไรจะมาช่ ว ยแก้ ปัญหา แสดงว่าเราจะต้องหาทางเลือกใหม่ให้กับคนในอนาคต มองเชิ ง ลึ ก ว่ า สิ่ ง ไหนที่ มี โ อกาสในอนาคต มี ป ระโยชน์ ส ามารถ ต่ อ ยอดได้ ห ลายอย่ า ง และที่ สำ� ำ คั ญ ต้ อ งตอบโจทย์ ท างด้ า น สิ่งแวดล้อมได้ด้วย ก็เลยกลายเป็นเรื่องแมลงโปรตีนว่าสามารถ ตอบโจทย์ นี้ ไ ด้ เรามองเห็ น มู ล ค่ า การเติ บ โตก็ เ ลยตั ด สิ น ใจ ทำ� ำ ฟาร์ ม นี้ ขี้ น มา”

“เราต้​้องลบภาพจำของคนให้​้ได้​้ คนอาจจะมองว่​่าแมลงโปรตี​ีน หมายถึ​ึงแมลงวั​ันลายหรื​ือเปล่​่า พอพู​ูดถึ​ึงคำว่​่า แมลง คนจะเริ่​่�มรู้​้�สึ​ึก รำคาญ ไม่​่น่​่าจะใช่​่ของกิ​ินสำหรั​ับสั​ัตว์​์เลี้​้�ยงของเค้​้าแล้​้ว ยิ่​่�งเป็​็นตั​ัว อ่​่อน ตั​ัวหนอน ยิ่​่�งรู้​้�สึ​ึกว่​่าสกปรก เราต้​้องลบภาพพวกนี้​้�ออกให้​้ได้​้ ว่​่าแมลงโปรตี​ีนเค้​้ามี​ีประโยชน์​์จริ​ิงๆ นะ นอกเหนื​ือจากประโยชน์​์ เรามองเรื่​่�องของสิ่​่�งแวดล้​้อมที่​่�จะมาตอบโจทย์​์ เพราะคนรุ่​่�นใหม่​่กั​ับ สิ่​่�งแวดล้​้อมเป็​็นของคู่​่�กั​ัน สองคื​ือเรื่​่�องมลภาวะ จุ​ุดประสงค์​์ของเรา คื​ือการเปิ​ิดตั​ัวเพื่​่�อเป็​็นอาหารของสั​ัตว์​์เลี้​้�ยง ปั​ัจจุ​ุบันั นี้​้�วั​ัตถุ​ุดิบิ สำหรั​ับ อาหารสั​ัตว์​์เลี้​้�ยงมั​ันมี​ีข้อ้ เสี​ียค่​่อนข้​้างเยอะ และสุ​ุดท้​้ายที่​่�ตั​ัดสิ​ินใจทำ คื​ือเรื่​่�องของเทคโนโลยี​ี แมลงโปรตี​ีนนอกจากจะเป็​็นอาหารสำหรั​ับ สั​ัตว์​์เลี้​้�ยงได้​้แล้​้ว เค้​้ายั​ังสามารถต่​่อยอดไปเป็​็นยา เป็​็นส่​่วนผสมของ เครื่​่�องสำอาง เป็​็นอาหารเสริ​ิมสำหรั​ับมนุ​ุษย์​์ก็​็ได้​้ ในเมื่​่�อทุ​ุกอย่​่าง มี​ีทางออกหมดเลย มี​ีตลาด ก็​็เลยตั​ัดสิ​ินใจทำเลย” การก่​่อตั้​้�ง สุ​ุดาเอ็​็นโทฟาร์​์ม เป็​็นการจั​ับมื​ือร่​่วมกั​ันของบุ​ุคลากร 3 อาชี​ีพ ได้​้แก่​่ วิ​ิศวกร แพทย์​์ และสถาปนิ​ิก ซึ่​่�งเป็​็นอาชี​ีพระดั​ับ หั​ัวกะทิ​ิ ลั​ักษณะการเพาะเลี้​้�ยงเป็​็นแบบชั้​้�นแนวตั้​้�ง โดยมี​ีกระบะ พลาสติ​ิกทำหน้​้าที่​่�เสมื​ือนบ้​้านหลั​ังน้​้อยให้​้กั​ับแมลงโปรตี​ีนเหล่​่านี้​้� โดยเริ่​่�มต้​้นวงจรชี​ีวิ​ิตตั้​้�งแต่​่ ระยะไข่​่ บ่​่มควบคุ​ุมอุ​ุณหภู​ูมิ​ิให้​้เหมาะ สม ซึ่​่�งจะอยู่​่�ที่​่� 28-32 องศาเซลเซี​ียส พอโตได้​้อายุ​ุประมาณหนึ่​่�ง ก็​็นำมาขุ​ุนจนเติ​ิบโตเป็​็นตั​ัวเต็​็มวั​ัย มี​ีอายุ​ุประมาณ 15-18 วั​ัน ก็​็ สามารถเก็​็บไปเป็​็นอาหารสั​ัตว์​์ได้​้ทั​ันที​ี หรื​ือจะเลี้​้�ยงต่​่อไปจนเป็​็น

ดั​ักแด้​้ ซึ่​่�งช่​่วงนี้​้�จะไม่​่กิ​ินอาหารแล้​้วจะเริ่​่�มทำตั​ัวให้​้แห้​้งเพื่​่�อเปลี่​่�ยน เป็​็นตั​ัวบิ​ิน มี​ีปี​ีก จนถึ​ึงช่​่วงผสมพั​ันธุ์​์�ตั​ัวเมี​ียก็​็จะวางไข่​่ แล้​้วก็​็ตายไป ทั้​้�งตั​ัวเมี​ียและตั​ัวผู้​้� ราคาไข่ของแมลงโปรตีนมีตั้งแต่กรัมละ 40-50 บาท หนึ่งกรัมให้ ปริมาณ 20,000 กว่าตัว ซึ่งนอกจากจะขายไข่เป็นหลักแล้ว ยัง สามารถขายตัวอ่อนที่เป็นตัวดักแด้ให้นำ�ำไปเพาะต่อ จากนั้นก็ขาย มูลและซากที่ตายแล้วนำ�ำไปเป็นปุ๋ยได้ เรียกว่าสร้างรายได้ให้เกือบ ทุกช่วงวัย ปัญหาและอุปสรรคในการเลี้ยงแมลงโปรตีน คุณฉัตรสุดากล่าว ว่าเป็นเรื่องของอุณหภูมิ ถ้าอากาศร้อนเกินไปทำ�ำให้ตัวอ่อนอยู่ใน อาหารไม่ค่อยได้ การเติบโตจะช้า ต้องมีอุณหภูมิและความชื้นที่ เหมาะสม ถ้าอากาศร้อนเกินไปต้องช่วยด้วยการพลิกหน้าอาหาร โดยโรงเรือนที่ใช้เลี้ยงจะต้องเป็นระบบปรับอากาศแบบฟอกกี้ และ ควรจะมีมุ้งเพื่อกันศัตรูพวกมดและสัตว์เลื้อยคลาน การเก็บรักษาตัวอ่อนขึ้นอยู่กับวิธี ถ้าฟีซแช่แข็งสามารถเก็บได้หนึ่ง ปีถึงสองปี แต่ถ้าทำ�ำเป็นตัวอบสามารถอยู่ได้เกือบๆปี ผลิตภัณฑ์ ของสุดาเอ็นโทฟาร์มจะแบ่งเป็นสองแบบ แบบแรกคือใช้แมลง เพียวๆ เพื่อเป็น Exotic Pet อาหารสำ�ำหรับสัตว์เลี้ยงแปลกๆ เช่น เม่น ชูการ์ไรเดอร์ แพรี่ด็อก ซึ่งคาดว่าจะเริ่มวางจำ�ำหน่ายในช่วง เดือนกันยายนนี้ แบบที่สองคือต้องนำ�ำไปปรุงแต่งเพื่อเป็นอาหาร สัตว์เลี้ยงทั่วไป เช่น ไก่ หมู สัตว์ปีก แต่สำ�ำหรับฟาร์มแห่งนี้มุ่งเน้น ในการผลิตเป็นอาหารพวกสัตว์น้�้ำำ ปลาสวยงาม และนก แต่จะมา ในชื่อแบรนด์ว่าอะไร ฝากติดตามกันได้ทุกช่องทาง ที่เพจเฟสบุ๊ค อินสตราแกรม และติ๊กต่อก ในชื่อ sudaentofarm ในนั้นจะบอก ความเคลื่อนไหว รวมถึงการให้ข้อมูลและประโยชน์ต่างๆ จากแมลง โปรตีนอย่างชัดเจน

BEDO MAGAZINE

15

9/8/2565 BE 16:26

COMMUNITY BIOBANK

กาแฟขี้ชะมด ซดนุมละมุนลิ้น กาแฟ เครือ ่ งดืม ่ ทีค ่ รองใจำคนทัว ่ โลก ไม่วา่ จำะ อยู่ในซอกซอยไหนธุรกิจำร้านกาแฟมีให้เห็น กันอย่างดาษดื่น วันนี้มีโอกาสได้ไปเยือนถิ่น ปลูกกาแฟในจำังหวัดกระบี่ ที่นี่มีของดีเป็น กาแฟโรบั ส ต้ า ที่ ใ ห้ ร สชาติ เ ข้ ม ข้ น ถู ก ใจำคอ กาแฟสายฮาร์ ด คอ แต่ ที่ พิ เ ศษไปกว่ า นั้ น ยังเป็นแหล่งผลิตกาแฟขีช ้ ะมด สร้างเศรษฐกิจำ ชี ว ภาพให้ ค นในพื้ น ที่ วิ ส าหกิ จำ ชุ ม ชนศู น ย์ เรี ย นรู ้ ข องปรั ช ญาเศรษฐกิ จำ พอเพี ย ง บ้านดินแดง ต.ดินแดง อ.ล�าทับ จำ.กระบี่ โดยมี คุณพิศิษฎ์ เป็ดทอง ประธานวิสาหกิจำฯ เป็น ผูบ ้ ก ุ เบิกการผลิตกาแฟขีช ้ ะมดจำนเป็นทีร ่ จำ ู้ ก ั ในชื่อแบรนด์ Chamone

16

BEDO MAGAZINE

BEDO magazine_3-30.indd 16-17

วิจิตรา ศิริเธียรไชย

กาแฟไม่ชอบน�้าเยอะแต่ชอบความชื้นมากกว่า ที่นี่มีดินเหนียวสีแดงที่กาแฟชอบ สภาพภูมิประเทศ เป็นเขาหินปูนซึ่งมีโพรงน�้า ช่วงหน้าแล้งดินจำะหดตัวท�าให้ มีโพรงอากาศดูดซับความชื้นจำากใต้ดินขึ้นมาได้ แล้งแค่ไหนกาแฟก็สามารถเจำริญเติบโตได้ กาแฟโรบัสต้าจำึงเป็นสายพันธุ์ที่ดูแลตัวเองได้เป็นอย่างดี เลี้ยงง่ายทนต่อโรค

ในการดํ า เนิ น งานด า นธนาคารความหลากหลายทางชี ว ภาพ ระดั บ ชุ ม ชน Community BioBank ได เ ก็ บ รวบรวมและ จดบันทึก ตนกาแฟโรบัสตาซึ่งเปนสายพันธุที่ไดรับความนิยม คิดเปน 20% รองลงมาจากสายพันธุอราบิกา พื้นที่เหมาะสมกับ การปลูกกาแฟสายพันธุนี้ตองเปนพื้นที่ที่มีอากาศชุมชื้น เชน ชุมพร ระนอง กระบี่ สุราษฎรธานี และนครศรีธรรมราช สำหรับ จังหวัดกระบี่มีพื้นที่ปลูกอยูใน 3 อำเภอคือ ลำทับ คลองทอม และปลายพระยา เฉพาะในชุ ม ชนลำทั บ มี จ ำนวน 100 ไร ไรละ 200 ตน การปลูกกาแฟสวนใหญมีลักษณะเปนสวนผสม มีตนกาแฟเปนหลักและปลูกผลไมแซม จําพวกกลวย ลองกอง มังคุด ทุเรียน สวนหนึ่งเพื่อเก็บกินมีเหลือก็ขายสรางรายได ใหกับครัวเรือน

คุณพิศิษฎเลาถึงคุณสมบัติที่ดีของพื้นที่ และตอดวยการเพาะ เลี้ยงกาแฟวาใชวิธีเพาะเมล็ด นับจากวัน ที่ปลูก สามารถเก็บ เกี่ยวผลผลิตไดตั้งแตปที่ 3 แตจะเต็มที่ในปที่ 4 เปนตนไป ใน รอบปกาแฟจะออกดอก เริ่มติดลูกในชวงมกราคม-กุมภาพันธ และสามารถเก็บเกี่ยวไดในเดือนพฤศจิกายน-ธันวาคม สําหรับ คอกาแฟที่ ช อบรสชาติ เ ข ม ข น ถึ ง ใจ โรบั ส ต า จึ ง เป น คํ า ตอบ ที่ ใ ช สํ า หรั บ คุ ณ แต ถ  า ชอบความหอมละมุ น นุ  ม ลิ้ น คุ ณ คง ต อ งลองสั ม ผั ส กั บ กาแฟขี้ ช ะมด กาแฟทางเลื อ กที่ ค งไว ซึ่ ง เอกลั ก ษณ

“ตำบลดินแดงเปนหนึ่งในพื้นที่ที่อุดมสมบูรณเหมาะแกการปลูก กาแฟ ความพิเศษของพื้นที่คือ ฝนตกน้ำแหง ฝนแลงน้ำขึ้น ซึ่ง เปนผลดีตอกาแฟซึ่งไมชอบน้ำเยอะแตชอบความชื้นมากกวา ที่ นี่ มี ดิ น เหนี ย วสี แ ดงที่ ก าแฟชอบ สภาพภู มิ ป ระเทศเป น เขา หิ น ปู น ซึ่ ง มี โ พรงนํ้ า ช ว งหน า แล ง ดิ น จะหดตั ว ทํ า ให มี โ พรง อากาศดูดซับความชื้นจากใตดินขึ้นมาได แลงแคไหนกาแฟ ก็สามารถเจริญเติบโตได กาแฟโรบัสตาจึงเปนสายพันธุที่ดูแล ตัวเองไดเปนอยางดี เลี้ยงงายทนตอโรค”

BEDO MAGAZINE

17

9/8/2565 BE 16:26

ชะมดจำะเลือกกินเฉพาะเมล็ดกาแฟสุกงอมสีแดง มีกลิ่นหอม รสชาติดี เท่านั้น เป็นสัตว์ช่างเลือกมาก ถ้ากลิ่นและรสชาติไม่ถูกใจำก็ไม่กินเลย เหมือนกับว่าเขาคัดเลือก กาแฟรสชาติดีมาให้เราแล้ว

“กาแฟขี้ชะมด มีที่มาจากประเทศอินโดนีเซียมาจากคําวา โกป ลูวะ โกป หมายถึงกาแฟ ลูวะคือชะมด เขาก็เลยเรียกกันวากาแฟขี้ชะมด แตถา ตามความเป น จริ ง สํ า หรั บ ประเทศไทยบ า นเราแท จ ริ ง แล ว คื อ กาแฟ ขี้ อี เ ห็ น ในตระกู ล ชะมดและอี เ ห็ น มี ทั้ ง สิ้ น 11 ชนิ ด แบ ง เป น ชะมด 5 ชนิด และอีเห็น 6 ชนิด ซึ่งอยูในบัญชีสัตวปาคุมครองและสัตวปาสงวน สามารถขออนุญาตเพาะพันธุได ที่เราเลี้ยงคืออีเห็นขางลายจํานวนทั้งสิ้น 40 ตัว ความพิเศษของอีเห็นขางลายคือกลิ่นตัวที่มีความหอมเหมือน เตยหอม ไมไดเหม็นสาบเหมือนที่หลายๆคนคิด” วิ ส าหกิ จ ฯ แห ง นี้ คื อ ศู น ย เ รี ย นรู  สํ า หรั บ ผู  ที่ ส นใจในการผลิ ต กาแฟ ขี้ชะมด ใหเ ขามาศึกษาดูงานกอนตัด สินใจทำธุรกิจ นี้เ พราะการเลี้ยง ชะมดมีตนทุนที่คอนขางสูงที่ตองจายเปนคาอาหารตลอดทั้งป ในหนึ่ง ปชะมดจะไดกินเมล็ดกาแฟสุกคาตนเพียงชวงเดียวเทานั้น ในรอบปที่ ผานมาวิสาหกิจฯ สามารถเก็บเกี่ยวกาแฟขี้ชะมดไดเพียง 8 วันเทานั้น จึงไมนาแปลกใจวาทำไมราคาของกาแฟขี้ชะมดจึงสูงถึง 20,000 บาท ตอกิโลกรัม ราคาขายตอช็อตอยูที่ 300 บาท ในขณะที่กาแฟโรบัสตา กิโลกรัมละ 600 บาท

ในรอบปีที่ผ่านมาวิสาหกิจำฯ สามารถเก็บเกี่ยวกาแฟขี้ชะมดได้เพียง 8 วันเท่านั้น จำึงไม่น่าแปลกใจำว่าท�าไมราคาของกาแฟขี้ชะมดจำึงสูงถึง 20,000 บาทต่อกิโลกกรัม ราคาขายต่อช็อตอยู่ที่ 300 บาท ในขณะที่กาแฟโรบัสต้ากิโลกรัมละ 600 บาท

กาแฟขี้ชะมดให้รสชาติทำี่นุ่มนวล แตกต่างจากการดื่มกาแฟโรบัสต้า อย่างสิน้ เชิง จากการวิจยั พบว่า ในกระบวนการหมักเมล็ดกาแฟในทำ้องของ ชะมด เมล็ดกาแฟจะมีรอ่ ง น�า้ ย่อยและเอนไซม์สามารถเปลีย่ นโครงสร้าง แป้ง น�้าตาล ทำ�าให้รสชาติกาแฟเปลี่ยนไป ตัวคาเฟอีนจะถูกย่อยให้มี โมเลกุลทำี่เล็กลง ทำ�าให้ร่างกายมนุษย์ดูดไปใช้ได้เยอะขึ้น โรบัสต้า 1 แก้ว กับขี้ชะมด 1 แก้ว ให้ความสดชื่นทำี่ต่างกัน กาแฟขี้ชะมดให้ความ สดชื่นทำี่มากกว่าเพราะเราได้รับคาเฟอีนทำี่เยอะกว่านั่นเอง ส�าหรับผู้ทำี่สนใจอยากจะลิ้มลองกาแฟขี้ชะมด ติดต่อไปได้ทำี่วิสาหกิจ ชุ ม ชนศู น ย์ เ รี ย นรู ้ ข องปรั ช ญาเศรษฐกิ จ พอเพี ย งบ้ า นดิ น แดง โทำร.086-2680192 หรือติดตามความเคลื่อนไหวได้ทำี่ Facebook Page : กาแฟขี้ชะมดล�้าทำับ กระบี่

“ผมจะเก็บกาแฟไดชวงเดือน พฤศจิกายน-มกราคม ชะมดจะเลือกกิน เฉพาะเมล็ด กาแฟสุ ก งอมสี แ ดง มี ก ลิ่ น หอม รสชาติ ดี เท า นั้ น เป น สั ต ว ช  า งเลื อ กมาก ถ า กลิ่ น และรสชาติ ไ ม ถู ก ใจก็ ไ ม กิ น เลย เหมื อ น กั บ ว า เขาคั ด เลื อ กกาแฟรสชาติ ดี ม าให เ ราแล ว ตอนเลี้ ย งแรกๆ ผมทดลองแลว ใหกาแฟทุกวันแตเขาไมกินเลยเพราะไมถูกใจรสชาติ จนต อ งยอมมาให อ าหารตามปกติ การเลี้ ย งชะมดก็ ต  อ งเรี ย นรู  แ ละ ฝ ก สั ง เกตตลอดเวลา ในสวนผมจากกาแฟพั น กว า ต น มี ต  น ที่ ช ะมด เลื อ กกิ น ร อ ยกว า ต น เท า นั้ น เอง”

18

BEDO MAGAZINE

BEDO magazine_3-30.indd 18-19

BEDO MAGAZINE

19

9/8/2565 BE 16:27

TRAVEL & NATURE

วิจิตรา ศิริเธียรไชย

มาตะคลองประสงค์ เมื่ อ มี ก  ว นชวนไปเที่ ย วกระบี่ สิ่ ง แรกที่ นึ ก ถึ ง คื อ การเที่ ย วเกาะพี พี สวรรค์ อี ก แห่ ง ของคนรั ก ทะเล เกาะลันตา เกาะปอดะ ทะเลแหวก และอีกหลากหลายเกาะ ได้ใช้ชีวิตแบบมีสไตล์ริมทะเล ล่องเรือด�าน�้า ดูปะการัง กินอาหารฟวชั่นเกๆ แต่กระบี่ยังมีมุมท่องเที่ยวแบบธรรมชาติสุดๆ ชีวิตแสนจำะเรียบง่าย แบบไม่ ต ้ อ งประดิ ด ประดอยใดๆ ทุ ก สิ่ ง ที่ เ ห็ น ทุ ก สิ่ ง ที่ สั ม ผั ส คื อ วิ ถี ข องคนในชุ ม ชนบ้ า นเกาะกลาง คลองประสงค์ ที่คุณสามารถท�าตัวกลมกลืนเหมือนว่าเป็นหนึ่งในชุมชน

ถ้ า คุ ณ เป็ น สายเขี ย วชอบเทำี่ ย วเชิ ง ชี ว ภาพแนะน� า ว่ า ให้ ไ ปทำี่ บ้ า นเกาะกลาง ต� า บลคลองประสงค์ อ� า เภอเมื อ ง นั่ ง เรื อ หัวโทำงจากฝั่งออกแม่น�้าไปเพียง 5 นาทำีเทำ่านั้น คุณจะได้สัมผัส กับอีกหนึ่งบรรยากาศ อีกหนึ่งวิถีของการทำ่องเทำี่ยว ด้วยศักยภาพ ของทำั้งคนในชุมชนและสถานทำี่ทำ�าให้ BEDO หรือ สพภ. ได้เล็ง เห็นถึงความส�าคัญในการทำี่จะผลักดันให้เป็นสถานทำี่ทำ่องเทำี่ยว เชิ ง ชี ว ภาพ จึ ง ได้ ร ่ ว มสนั บ สนุ น ในการจั ด งาน สั ก หอย ปล่ อ ยปู ดู น กเล เขเรื อ แลหวั น ตก มาตะคลองประสงค์ ขึ้ น เป็ น ครั้ ง แรก โดยมี จุ ด ประสงค์ ใ ห้ ค นในชุ ม ชนสามารถสร้ า งรายได้ จากการทำ่ อ งเทำี่ ย วและร่ ว มกั น พั ฒ นาทำรั พ ยากรชี ว ภาพ ให้ ค งอยู ่ ต ่ อ ไปอย่ า งยั่ ง ยื น

20

BEDO MAGAZINE

BEDO magazine_3-30.indd 20-21

ไปเริ่ ม ต้ น ทำริ ป ทำ่ อ งเทำี่ ย วกั น ทำี่ ทำ ่ า เรื อ ขนาบน�้ า หรื อ ทำี่ รู ้ จั ก กั น ดี ใ นชื่ อ ลานปู ด� า ซึ่ ง เป็ น จุ ด ชมวิ ว ทำี่ ส บายตาทำี่ สุ ด ของเมื อ ง กระบี่ อยู่บนฝั่งก็สามารถมองเห็นไปถึงเขาขนาบน�้า ภาพของ ภู เ ขาสองลู ก ทำี่ ตั้ ง เด่ น ขนาบกั บ แม่ น�้ า กระบี่ อ ย่ า งลงตั ว จนกลาย เป็นหนึ่งในสัญลักษณ์ของเมือง และทำี่ลานปูด�ายังมี อนุสาวรีย์ นกออก หรื อ นกอิ น ทำรี ย ์ นกประจ� า ถิ่ น ซึ่ ง สั ต ว์ ทำั้ ง สองชนิ ด นี้ ได้แสดงถึงความอุดมสมบูรณ์ทำางธรรมชาติของเมืองนี้เช่นกัน

ที่นี่เป็นตลาดที่มีแต่ความน่ารัก เห็นถึงความจำริงใจำของผู้คน ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ ที่เค้ารู้สึกภูมิใจำ ในบ้านเกิด แม้ว่าชุมชน จำะได้ไม่ได้มีสิ่งอ�านวยความสะดวก เทียบเท่าคนบนฝง แต่ผู้คนที่นี่ยังคง รักษาและสืบทอดเอกลักษณ์ท้องถิ่น ไว้ได้อย่างเหนียวแน่น

ก่อนทำี่จะนั่งเรือหัวโทำงไปเทำี่ยวยังบ้านเกาะกลางขอแวะชมทำัศนียภาพป่าชายเลน ทำี่ อ ยู ่ ใ กล้ เ มื อ งชนิ ด ทำี่ เ รี ย กว่ า เป็ น บ้ า นหลั ง เดี ย วกั น เรามาแวะกั น ทำี่ ส วนป่ า ประชารั ฐ พื้ น ทำี่ ชุ ่ ม น�้ า โลกทำี่ มี ทำ างปู น ซี เ มนต์ ใ ห้ เ ดิ น ลั ด เลาะชมธรรมชาติ เหมื อ นหลุ ด เข้ า ไปอยู ่ ใ นอี ก มิ ติ ห นึ่ ง ทำี่ นี่ มี อ ากาศสดชื่ น มากๆ เดิ น แล้ ว รู ้ สึ ก สบายใจ สบายตา เพราะพื้ น ทำี่ เ ต็ ม ไปด้ ว ยพื ช พรรณไม้ ส� า คั ญ ของป่ า ชายเลน อาทำิ เ ช่ น โกงกาง แสม ล� า พู ล� า แพน ตะบั น ตะบู น และอื่ น ๆ อี ก มากมาย เทำี่ ย วบนฝั ่ ง แล้ ว ก็ ไ ด้ เ วลาลงเรื อ ไปชมความงามของเขาขนาบน�้ า แบบใกล้ ชดิ ติดขอบเรือกันก่อน ภาพของภูเขาหินปูนสองลูกความสูงประมาณ 100 เมตร นั ก ทำ่ อ งเทำี่ ย วสามารถจอดแวะเดิ น เทำี่ ย วชมโถงถ�้ า ซึ่ ง มี หิ น งอกหิ น ย้ อ ย สวยงาม หรื อ เลื อ กทำี่ จ ะพายเรื อ แคนู ส� า รวจธรรมชาติ ข องป่ า ชายเลนรอบๆ ภู เ ขาก็ เ ป็ น อี ก หนึ่ ง กิ จ กรรมยอดฮิ ต แต่ ด ้ ว ยเวลาอั น จ� า กั ด เราและก๊ ว นจึ ง ได้ แต่ สั ม ผั ส กั บ ความงามแบบฉั บ ไว ก่ อ นทำี่ จ ะหั น หั ว เรื อ เพื่ อ มุ ่ ง หน้ า ไปยั ง บ้ า น เกาะกลางซึ่ ง ใช้ เ วลาไม่ น านก็ ม าถึ ง ยั ง ทำ่ า ของร้ า นอาหาร กระชั ง ขนาบน�้ า วิวซีฟู้ด ทำี่สามารถฝากทำ้องไว้ทำี่ร้า นดังนี้ได้เลยเพราะมีอาหารทำะเลแบบสดๆ เพิ่ ง ขึ้ น จากระชั ง มาเสิ ร ์ ฟ ลงจานให้ คุ ณ ได้ อิ่ ม อร่ อ ย

BEDO MAGAZINE

21

9/8/2565 BE 16:27

ชุ ม ชนบ้ า นเกาะกลาง คลองประสงค์ ประชากรส่ ว นใหญ่ เ ป็ น ชาวมุ ส ลิ ม ทำี่ ยั ง คงวิ ถี แ บบดั้ ง เดิ ม อาชี พ หลั ก คื อ การทำ� า ประมง บางส่วนทำ�าเกษตรกรรมปลูกข้าวสังข์หยด ข้าวนาปีทำี่ปลูกได้ปีละครั้ง เทำ่ า นั้ น เป็ น ข้ า วอิ น ทำรี ย ์ ทำี่ ใ ห้ คุ ณ ค่ า ทำางอาหารสู ง ด้ ว ยสภาพ ภูมิประเทำศทำี่โอบล้อมไปด้วยแม่น�้าและป่าชายเลน ทำี่นี่จึงมีลักษณะ เหมื อ นเกาะ จะเดิ น ทำางข้ า มถิ่ น ก็ ต ้ อ งอาศั ย เรื อ หั ว โทำงเป็ น หลั ก แต่ ห ากอยู ่ ใ นชุ ม ชนทำุ ก บ้ า นแทำบจะมี ม อเตอร์ ไ ซค์ ห รื อ จั ก รยาน เป็ น เครื่ อ งทำุ ่ น แรงเพราะถนนหนทำางค่ อ นข้ า งแคบ จึ ง แทำบจะ ไม่ เ ห็ น รถยนต์ เ ลยสั ก คั น บนเกาะ และการเทำี่ยวของเราครั้ง นี้ก็ต้อ ง อาศั ย มอเตอร์ ไ ซค์ พ ่ ว งข้ า ง ขั บ ซิ่ ง แวะชมทำุ ก ทำี่ ทำี่ น ่ า สนใจ

22

BEDO MAGAZINE

BEDO magazine_3-30.indd 22-23

หนึ่ ง ในจุ ด หมายคื อ ตลาดปั น รั ก ษ์ มิ นิ ในงาน สั ก หอย ปล่ อ ยปู ดู น กเล เขเรื อ แลหวั น ตก มาตะคลองประสงค์ ทำี่ ค นในชุ ม ชน ร่ ว มแรงร่ ว มใจกั น จั ด ขึ้ น มาเพื่ อ ให้ เ ป็ น ทำี่ แ ลกเปลี่ ย นซื้ อ ขายผลิ ต ภั ณ ฑ์ ใ นชุ ม ชน มี ทำั้ ง ของกิ น และของใช้ โดยเฉพาะผ้ า ปาเต๊ ะ และผ้ า มั ด ย้ อ ม ซึ่ ง เป็ น ผ้ า พื้ น เมื อ งทำี่ มี ล วดลายสวยงามเป็ น เอกลั ก ษณ์ ข องคนในพื้ น ทำี่ ภ าคใต้ ทำี่ ยั ง คงมี ค นกลุ ่ ม หนึ่ ง ช่ ว ยกั น อนุ รั ก ษ์ ไ ว้ ไ ม่ ใ ห้ ห ายไปกั บ แฟชั่ น การแต่ ง กายสมั ย ใหม่ บางกลุ ่ ม ก็ ทำ� า เรื อ หั ว โทำงย่ อ ขนาดให้ นั ก ทำ่ อ งเทำี่ ย วได้ ซื้ อ ติ ด มื อ กลั บ ไป เป็ น ทำี่ ร ะลึ ก จนกลายเป็ น สิ น ค้ า OTOP ของจั ง หวั ด กระบี่ ทำี่ นี่ เ ป็ น ตลาดทำี่ มี แ ต่ ค วามน่ า รั ก เห็ น ถึ ง ความจริ ง ใจของผู ้ ค น ทำั้ ง เด็ ก และผู ้ ใ หญ่ ทำี่ เ ค้ า รู ้ สึ ก ภู มิ ใ จในบ้ า นเกิ ด แม้ ว ่ า ชุ ม ชนจะไม่ ไ ด้ มี สิ่ ง อ� า นวยความสะดวกเทำี ย บเทำ่ า คนบนฝั ่ ง แต่ ผู ้ ค นทำี่ นี่ ยั ง คงรั ก ษา และสื บ ทำอดเอกลั ก ษณ์ ทำ ้ อ งถิ่ น ไว้ ไ ด้ อ ย่ า งเหนี ย วแน่ น เราเห็ น รอยยิ้ ม ทำี่ เ ปี ่ ย มไปด้ ว ยความสุ ข แม้ จ ะอยู ่ ไ กลแต่ ก็ เ หมื อ นใกล้ ถ้ า มี ใ จและเข้ า ใจในวิ ถี ข องตน

BEDO MAGAZINE

23

9/8/2565 BE 16:27

NEW PRODUCTS

วิจิตรา ศิริเธียรไชย

ปวีณ สมบูรณ์

วิสาหกิจำชุมชนตาลโตนด โหนด นา เล

วิสาหกิจำชุมชนข้าวอินทรียบ ์ า้ นสวายสอ

สบู่เหลว ขวดละ 99 บาท

ข้าวทับทิมชุมแพร ถุงละ 90 บาท (หนึ่งกิโลกรัม)

ข้าวหอมมะลิขัดขาว ถุงละ 40 บาท (ครี่งกิโลกรัม)

น�้าตาลโตนดแว่น ถุงละ 100 บาท ข้าวหอมมะลินิล ถุงละ 90 บาท (หนึ่งกิโลกรัม) น�้าตาลโตนดผง ขวดละ 80 บาท

สบู่ก้อน ก้อนละ 100 บาท

น�้าตาลโตนดผง ถุงละ 200 บาท

ตาลโตนด ทรั พ ยากรชี ว ภาพที่ ถู ก นํ า มาแปรรู ป เป น นํ้ า ตาลโตนด ที่ใหความหวานนอยแตใหความหอมมากกวานํ้าตาลทราย เอาใจคน รักสุขภาพ และเนื้อสุกสีเหลืองของตาลโตนดยังพบสารสําคัญที่มีฤทธิ์ ในการยับยัง ้ แบคทีเรียทีท ่ ําใหเกิดผิวอักเสบจึงเกิดการแปรรูปเปนสบูก  อ  น และสบูเหลวจากตาลโตนด

24

BEDO MAGAZINE

BEDO magazine_3-30.indd 24-25

วิสาหกิจชุมชนตาลโตนด ตําบลทาหิน อําเภอสทิงพระ จังหวัดสงขลา โทร.0812757156

ข้าวกล้องหอมมะลิ ถุงละ 40 บาท (ครึ่งกิโลกรัม)

บานสวายสอ หนึ่งในดินแดนที่มีการปลูกขาวพันธุดีของจังหวัดบุรีรัมย ดวย กระบวนการปลูกแบบอินทรียใ หความปลอดภัยอบอุน  ใจในทุกมือ ้ อาหาร ขาวหอม อรอย เหนียวนุมนารับประทาน ผลิตเปนขาวคุณภาพตรานกกระเรียน มีทั้งขาว หอมมะลิแดง ขาวหอมมะลินิลสุรินทร ขาวหอมมะลิอินทรีย ขาวทุกสายพันธุ ที่ปลูกลวนมีสารตานอนุมูลอิสระในเมล็ดปริมาณสูง

วิสาหกิจชุมชนขาวอินทรีย บานสวายสอ ตําบลสะแกโพรง อําเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย โทร.0854193649, 0854943250

BEDO MAGAZINE

25

9/8/2565 BE 16:27

CAFE ECO

วิจิตรา ศิริเธียรไชย

ปวีณ สมบูรณ์

ERABICA COFFEE

LEMON ME FARM

ไปเที่ ย วสวนมะนาวกั น ไอ้ เ ราก็ ร ้ อ งยี้ สวนมะนาวจะมี อ ะไร น่​่ า เที่​่�ยวคะคุ​ุ ณ นางบอกไปก่​่ อ นๆ เดี๋​๋� ย วรู้​้�เอง ใจอ่​่ อ นเดิ​ิ น ตาม เพื่​่�อสาวมาง่​่ายๆ ล้​้อหมุ​ุนจากใจกลางกรุ​ุงไม่​่ถึ​ึงชั่​่�วโมงก็​็มาถึ​ึงจุ​ุด หมายย่​่ า นพุ​ุ ท ธมณฑล นครปฐม ป้​้ า ย Lemon Me Farm & Café บ่​่งบอกอารมณ์​์ชิ​ิคๆ ขึ้​้�นมาทั​ันที​ี พอได้​้ก้ ้าวเข้​้ามาสู่​่�ภายใน ความคิ​ิ ด ของสวนมะนาวที่​่�วาดไว้​้ ก็​็ เ ปลี่​่�ยนไปทั​ั น ที​ี นี่​่�มั​ั น ฟาร์​์ ม ญี่​่�ปุ๊​๊� น ญี่​่�ปุ่​่�นค่​่ ะ คุ​ุ ณ ขา ที่ ม าของคาเฟ่ กิ๊ บ เก๋ แ ห่ ง นี้ เ ริ่ ม ต้ น จากการเป็ น สวนมะนาว ปลู​ู ก มะนาวและแปรรู​ู ป เป็​็ น น้​้ ำ มะนาวพร้​้ อ มดื่​่�มและน้​้ ำ มะนาว แช่​่แข็​็งส่​่งขาย พร้​้อมกั​ับขายต้​้นมะนาวไปด้​้วย แต่​่เจ้​้าของสวน แห่​่งนี้​้�ไม่​่ใช่​่เกษตรกรธรรมดา เขาผสานความรู้​้�และความมุ่​่�งมั่​่�น ในการที่​่�จะต่​่ อ ยอดสวนมะนาวไปสู่​่�ธุ​ุ ร กิ​ิ จ สิ​ิ น ค้​้ า เกี่​่�ยวกั​ั บ มะนาว ทุ​ุกชนิ​ิดเพื่​่�อการส่​่งออกและสิ่​่�งหนึ่​่�งที่​่�จะทำให้​้ลู​ูกค้​้าจดจำสิ​ินค้​้า ได้​้ ก็​็ คื​ื อ “สถานที่​่�” ไอเดี​ี ย ในการทำคาเฟ่​่ ใ นสวนมะนาวก็​็ เ กิ​ิ ด เป็​็น เลม่​่อน มี​ี ฟาร์​์ม แอนด์​์ คาเฟ่​่ จนเป็​็นที่​่�รู้​้�จั​ักและกลายเป็​็น จุ​ุ ด เช็​็ ค อิ​ิ น เรี​ี ย กลู​ู ก ค้​้ า ได้​้ ทั้​้� งคนเมื​ื อ งและคนในละแวกใกล้​้ เ คี​ี ย ง เลม่ อ น มี ฟาร์ ม แอนด์ คาเฟ่ ดี ไ ซน์ เ น้ น ความมิ นิ ม อลเลื อ ก ใช้สีขาวและสีไม้อ่อนให้อาคารทรงหน้าจั่วนี้ดูเรียบง่าย สะอาด 26

BEDO MAGAZINE

BEDO magazine_3-30.indd 26-27

จิบกาแฟในฟาร์มญี่ปุ่น

และน่ า นั่ ง ตามเทรนด์ ข องคาเฟ่ ยุ ค นี้ โดยมี ซุ ้ ม หน้ า จั่ ว ด้ า นหน้ า เป็นสิ่งดึงดูดก่อนจะเข้าสู่ตัวร้าน พื้นที่ด้านหน้าปลูกเป็นแปลง ดอกไม้ ห ลากหลายสายพั น ธุ ์ จั ด สวนสไตล์ ญี่ ปุ ่ น ให้ เ ป็ น จุ ด ถ่ า ย ภาพแบบชิวๆ ก่อนที่จะเข้าไปนั่งจิบกาแฟและเครื่องดื่มในร้าน โดยมี ฉ ากด้ า นหลั ง เป็ น สวนเลม่ อ นขนาดใหญ่ มาแล้ ว ไม่ สั่ ง เมนู ซิ ก เนเจอร์ ก็ เ หมื อ นมาไม่ ถึ ง ถิ่ น ฟาร์ ม เลม่ อ น มื้ อ เช้ า อย่ า งนี้ เ ริ่ ม ต้ น ด้ ว ยคาปู ชิ โ น่ ร ้ อ นสั ก แก้ ว เติ ม ความหวาน และความเปรี้ ย วนิ ด ๆ ด้ว ยเมอแรงค์เ ลม่อ นทาร์ต หน้า ตาและ สีสันละมุนสวยงามจนทำ�ำให้เราต้องสั่ง ได้ลิ้มลองแล้วก็ไม่ทำ�ำให้ ผิดหวัง ความหวานและรสเปรี้ยวของเล่ม่อนชัดเจนเต็มปากเต็มคำ�ำ ดี จ ริ ง ๆ ตามด้ ว ยเมนู เลม่ อ น ชี ส เค้ ก เลิ ฟ เวอร์ ที่ ใ ห้ ร สชาติ กลมกล่อ มถูกปากสาวกชีสเค้กอย่างแน่นอน

Lemom Me Farm & Café

3004 ต.คลองโยง อ.พุทธมณฑล จ.นครปฐม 73170 โทร.0830728285 เวลาบริการ : 9.00-18.00 น.

กาแฟน่าน กาแฟดี

มาเที่ยวเมืองน่าน เนิบ เนิบ ไม่มีใครไม่รู้จักร้านกาแฟ เอราบิก้า คอฟฟี่ Erabica Coffee ร้านกาแฟฮอตฮิตที่สุดของเมืองน่าน ที่ สายคาเฟ่ต้องมาเช็คอิน ดีงามทั้งกาแฟและสถานที่ อาคารหลัง ใหญ่ สู ง 3 ชั้ น สี เ หลื อ งอ่ อ นตั ด กั บ สี เ ขี ย วสไตล์ โ คโรเนี ย ล ที่ ไ ด้ แรงบั น ดาลใจมาจากเมื อ งหลวงพระบาง มี ก ลิ่ น อายความเป็ น European Style ผสมผสานเข้ า กั บ เฟอร์ นิ เ จอร์ สุ ด คลาสสิ ค เหมือนได้ย้อนกลับไปสู่ยุควิคตอเรียน ชั้นล่างเป็นโซนของกาแฟ อาหาร และเครื่องดื่ม ส่วนชั้น 2 เป็นที่จัดแสดงงานศิลปะที่เปิด โอกาสให้กับศิลปินที่ต้องการพื้นที่ของโลกศิลปะ ส่วนด้านหน้าสุด เป็นพื้นที่พิพิธภัณฑ์ที่เล่าประวัติของในหลวงรัชกาลที่ 9 กับกาแฟ พร้อมทั้งบอกเล่าเรื่องราวความเป็นมาของกาแฟในจังหวัดน่าน

กาแฟที่​่�ปลู​ูกในระดั​ับความสู​ูง 1,400 เมตรขึ้​้�นไปเพื่​่�อให้​้ได้​้กาแฟ ที่​่�มี​ีคุ​ุณภาพดี​ีที่​่�สุ​ุด และคั​ัดเฉพาะเมล็​็ดเชอร์​์รี่​่�กาแฟที่​่�สมบู​ูรณ์​์ที่​่�สุ​ุด เท่​่านั้​้�น และนำมาแปรรู​ูปอย่​่างพิ​ิถี​ีพิ​ิถั​ัน ผ่​่านกระบวนการผลิ​ิตที่​่� ได้​้มาตรฐานสู่​่�การเป็​็นกาแฟที่​่�มี​ีคุ​ุณสมบั​ัติ​ิพิ​ิเศษ มี​ีรสชาติ​ิที่​่�ดี​ีเป็​็น เอกลั​ักษณ์​์ของ Erabica โดยเฉพาะ มาเยื​ือนถึ​ึงถิ่​่�นกาแฟดี​ี ต้​้อง ทำความรู้​้�จั​ักกั​ับ Original Erabica Signature เมนู​ูซิ​ิกเนเจอร์​์คั​ัด สรรสุ​ุดพิ​ิเศษจากทางร้​้าน เสิ​ิร์ฟ์ มาในแก้​้วมาร์​์ตินี่​่�ที่​่�มี ิ คี วามกลมกล่​่อม ระหว่​่างอาราบิ​ิก้​้าคั่​่�วเข้​้มและน้​้ำมะไฟจี​ีนที่​่�คั้​้�นจากผลมะไฟจี​ีนแห้​้ง ผลไม้​้พื้​้�นถิ่​่�นของเมื​ืองน่​่าน ที่​่�บาริ​ิสต้​้าจะทำการเสิ​ิร์​์ฟด้​้วยเทคนิ​ิค พิ​ิเศษให้​้มองกั​ันเพลิ​ินๆ เจริ​ิญในรสชาติ​ิอย่​่างแท้​้จริ​ิง ตามมาด้​้วย เมนู​ู ฮอลแลนด์​์ แพนเค้​้ก สู​ูตรสั่​่�งตรงมาจากประเทศฮอลแลนด์​์ที่​่� เน้​้นความสด ทำใหม่​่แบบจานต่​่อจาน เมนู​ูนี้​้�ได้​้สั​ัมผั​ัสที่​่�แปลกใหม่​่ “เราตั้งใจทำ�ำร้านนี้ขึ้นมาด้วยความรักที่ต้องการทำ�ำอะไรสักอย่าง ในรสชาติ​ิกาแฟที่​่�ราดลงบนเนื้​้�อเค้​้กนุ่​่�ม ละมุ​ุนลิ้​้�น เข้​้ากั​ันดี​ีสุ​ุดๆ เพื่อในหลวงรัชกาลที่ 9 และอยากทำ�ำอะไรให้กับเมืองน่าน บ้าน ใหม่ที่เราหลงรักและพร้อมประกาศให้โลกรู้ว่าเมืองไทยมีของดี ทริปการท่องเที่ยวเมืองน่านของคุณในครั้งหน้า อย่าลืมมาเปิด ไม่แพ้ใคร เพื่อเป็นการสร้างมูลค่าให้กับกาแฟน่าน เราเลือกเริ่ม ประสบการณ์กาแฟน่าน กาแฟดี ที่ Erabica Coffee แล้วคุณ ต้นจากจุดเล็กๆ เพียงจุดเดียวก่อนตามกำ�ำลังที่มี นั่นก็คือกาแฟ จะหลงรักเหมือนกับเรา ที่ดอยสวนยาหลวง โดยเลือกแต่กาแฟคุณภาพดีที่สุด ซึ่งเราเอง ก็ศึกษาและเรียนรู้ทุกกระบวนการของการผลิตกาแฟอย่างตั้งใจ และจริงจัง โดยมุ่งหวังที่จะพัฒนากาแฟของเราให้เป็นกาแฟที่ คนทั่วไปต้องกล่าวถึงในคุณภาพและเป็นที่ยอมรับในระดับสากล” Erabica Coffee : คุ​ุณต้​้อย เอกวริ​ิษฐ์​์ อริ​ิยฉั​ัตรเวคิ​ิน เจ้​้าของร้​้านกล่​่าวอย่​่างภาค ภู​ูมิ​ิใจ และกาแฟคุ​ุณภาพดี​ีที่​่�สุ​ุดที่​่�คุ​ุณต้​้อยกล่​่าวถึ​ึงคื​ือ คั​ัดเฉพาะ

36/1 ถนนรังสีเกษม ตำ�ำบลในเวียง อำ�ำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน โทร.0625599044 เวลาบริการ : 7.00-17.00 น.

BEDO MAGAZINE

27

9/8/2565 BE 16:27

MENU TODAY

เชฟเทเบิ้ล

ปวีณ สมบูรณ์

ดอกขจำร หมี่กรอบขจาย

5.ว่านรวยไม่เลิก

2.ต้นโปยเซียน

6.ว่านเศรษฐีเรือนใน

3.ต้นนางกวัก

7.ลิ้นมังกรแคระ

4.ต้นกวนอิม

8.กระบองเพชร

เซียน 8 องค์ มารวมกันอยู่ทำี่ชื่อต้นไม้ ต้ น นี้ หมั่ น รดน�้ า ดู แ ลให้ ดี ห ากวั น ไหนออกดอกเรี ย งกั น สวยงามครบ 8 ดอกเมื่อไหร่ แสดงว่าโชคลาภก�าลัง จะมาเยือน

วิธีทํา 1. นำหมี่เหลืองเลือกแบบเส้นแบนไปทำอดในน้ำมันร้อนๆ พอเหลืองได้ทำ่ีตักขึ้นสะเด็ดน�้ามัน พักไว้ในจาน 2. ต้มน้ำพอเดือด ใส่ดอกขจรทำีล่ า้ งสะอาดแล้วลงไป จากนัน้ ตักขึ้นแช่ในน�้าเย็นเพื่อให้ดอกคงความสด สีสันสวยงาม 3. ทำำน้ำยำ ด้วยการใส่น้ำปลา มะนาว น้ำตาลทำราย คลุก เคล้ า ให้ เ ข้ า กั น ชิ ม รสตามชอบ จากนั้ น ใส่ เ ครื่ อ งเคี ย ง หมูสับลวก มะเขือเทำศราชินี หอมแดง พริกขี้หนู พริก หวาน แครอทำ เพิ่มสีสันให้น�้าย�าดูน่ารับประทำานยิ่งขึ้น 4. วางดอกขจรบนเส้นหมี่ทำอดกรอบ ราดน้ำยำให้ทำั่วจาน

BEDO magazine_3-30.indd 28-29

1.ต้นวาสนา

ต้ น ไม้ ต ามความเชื่ อ ของจี น แค่ ชื่ อ ก็ บ ่ ง บอกว่ า ปลู ก แล้ ว คุ ณ จะมี ว าสนา ทำ� า อะไรก็ ดี ไ ปหมด และถ้ า ใครปลู ก แล้ ว ออกดอกสวยงาม เตรี ย มรอรั บ เรื่องดีๆ ได้เลย

เมนู ทำ านเล่ น จานนี้ หมี่ เ หลื อ งทำอดกรอบ ออนทำอปด้วยดอกขจรลวก ตามด้วยน�า้ ย�าสูตร แซ่บแบบไทำยๆ เข้ากันแบบคาดไม่ถึง

BEDO MAGAZINE

แม่มด

ส�าหรับใครที่เป็นสายเขียว ชื่นชอบการปลูกต้นไม้เป็นชีวิตจำิตใจำ และในขณะเดียวกันก็เป็นสายมูเตลู Mutelu ที่ ต ้ อ งมี สิ่ ง ยึ ด เหนี่ ย วจำิ ต ใจำที่ ท� า ให้ รู ้ สึ ก มี พ ลั ง ในการต่ อ สู ้ กั บ ชี วิ ต เรื่ อ งนี้ คุ ณ ไม่ ค วรพลาด เพราะเรามีต้นไม้สายมูมาแนะน�า นอกจำากจำะปลูกแล้วสวยเขียวสบายตายังส่งพลังบวกทางด้านจำิตใจำ อีกด้วยนะ

เมนูวันนี้มายกระดับผักพื้นบ้านให้สามารถ ขึ้นโต๊ะอาหารได้แบบเพิ่มมูลค่า ดอกขจร ทำี่ น อกจากจะให้ ด อกหอมแล้ ว ยั ง สามารถ น� า มาปรุ ง เป็ น อาหารได้ ห ลากหลายเมนู ทำอด ผัด แกง ต้ม ย�า ทำ�าได้แบบไม่ซ�้าวัน แต่ละเมนูให้ประโยชน์ ด้วยสรรพคุณของ ดอกขจรทำี่ช่วยในเรื่องของการขับถ่ายได้ดี มีไฟเบอร์เยอะ เหมาะส�าหรับสาวๆ เพราะ ช่วยบ�ารุงฮอร์โมนสตรี ช่วยขับโลหิต บ�ารุง ตับ ไต มากไปกว่านั้นช่วยถอนพิษเบื่อเมา และแก้อาการวิงเวียนได้ดีอีกด้วย

28

MUTELU

นิยมปลูกกันไว้หน้าบ้านเสมือนมีนาง กวั ก คอยกวั ก เงิ น กวั ก ทำองเข้ า บ้ า น อย่า งไม่ข าดสาย เหมาะมากส�า หรับ คนทำี่ทำ�าการค้า ช่วยเรียกทำรัพย์ได้ดีนัก

เป็ น ไม้ ก อทำี่ เ ลี้ ย งง่ า ย ตายยาก คน นิยมปลูกกันมากโดยเฉพาะพี่น้องชาว ไทำยเชื้อสายจีนทำี่นับถือเจ้าแม่กวนอิม เพราะมีความเชื่อว่าปลูกแล้วจะทำ�าให้ ชีวิตมั่งคั่ง ร�่า รวย

เป็ น พั น ธุ ์ ไ ม้ อ วบน�้ า ทำี่ เ ลี้ ย งง่ า ย ไม่ ต ้ อ ง ประคบประหงมกันมาก เขาดูแลตัวเอง ได้ดี ถ้าปลูกแล้วออกดอกเมื่อไหร่แสดง ว่าเจ้าของก�าลังจะมีโชค รับทำรัพย์แบบ รวยไม่เลิก มีลักษณะเป็นใบพุ่มสีเขียวเข้มตรงกลาง เป็นสีขาว เปรียบเสมือนเศรษฐีทำี่สง่างาม มีบริวารอยู่รอบเรือน นอกจากจะปลูก เพื่ อ ความสวยงามเป็ น ศรี แ ก่ บ ้ า นแล้ ว ต้ น ไม้ ต ้ น นี้ ยั ง ช่ ว ยเสริ ม ดวงเรื่ อ งการ เงินอีกด้วย ขนาดลำต้นเล็กกะทำัดรัดไม่เปลืองพื้นทำี่ เชื่อว่าปลูกเจ้าต้นนี้แล้วจะช่วยปัดเป่า สิ่งแย่ๆออกไปจากบ้าน ทำี่แน่ๆคือช่วย ฟอกอากาศอย่ า งน้ อ ยก็ ปั ด เป่ า อากาศ ไม่ดีออกไปได้แล้วหนึ่งอย่าง ติ ด อั น ดั บ ต้ น ไม้ ย อดนิ ย มทำี่ ค นฮิ ต ปลู ก จนกลายเป็ น กระแสไปแล้ ว แต่ โ ดย ความเชื่อการปลูกกระบองเพชรจะช่วย ทำ� า ให้ ค นในบ้ า นมี ค วามเจริ ญ ก้ า วหน้ า ในหน้าทำี่การงาน

BEDO MAGAZINE

29

9/8/2565 BE 16:27

BULLETIN

BEDO จัดกิจกรรม “15ปี BEDO ตำ�ำรับเศรษฐกิจชีวภาพชุมชน”

วั​ันที่​่� 19 กรกฎาคม 2565 นายวราวุ​ุธ ศิ​ิลปอาชา รั​ัฐมนตรี​ีว่​่าการ กระทรวงทรั​ัพยากรธรรมชาติ​ิและสิ่​่�งแวดล้​้อม ให้​้เกี​ียรติ​ิเป็​็นประธาน เปิ​ิดงาน “ชุ​ุมชนไม้​้มี​ีค่​่า-ป่​่าครอบครั​ัว2565” ภายใต้​้แนวคิ​ิด “15 ปี​ี BEDO ตำรั​ับเศรษฐกิ​ิจชี​ีวภาพชุ​ุมชน” โดยมี​ีนางสุ​ุวรรณา เตี​ียรถ์​์สุ​ุวรรณ ผู้​้�อำนวยการ BEDO พร้​้อมด้​้วยคณะผู้​้�บริ​ิหารและเจ้​้าหน้​้าที่​่� ได้​้ให้​้การ ต้​้อนรั​ับท่​่านรั​ัฐมนตรี​ีฯ พร้​้อมคณะทำงาน โดยในงานยั​ังมี​ี ดร.วิ​ิจารย์​์ สิ​ิมาฉายา ประธานคณะกรรมการ BEDO และคณะกรรมการ BEDO เข้​้าร่​่วมงาน ณ ลานอเนกประสงค์​์ ชั้​้�น 2 อาคารรั​ัฐประศาสนภั​ักดี​ี ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติฯ ถนนแจ้งวัฒนะ กรุงเทพฯ

สพภ.จัดงานวันคล้ายวันสถาปนา สำ�ำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ (องค์การมหาชน) ครบรอบ 15 ปี

วั น ที่ 12 กรกฎาคม 2565 สำ� ำ นั ก งานพั ฒ นาเศรษฐกิ จ จากฐานชี ว ภาพ (องค์การมหาชน) หรือ สพภ. จัดงานวันคล้ายวันสถาปนา ครบรอบ 15 ปี โดยมี น างสุ ว รรณา เตี ย รถ์ สุ ว รรณ ผู ้ อำ� ำ นวยการ สพภ. พร้ อ มด้ ว ย ดร.ธนิ ต ชั ง ถาวร รองผู ้ อำ� ำ นวยการ สพภ. นำ� ำ คณะผู ้ บ ริ ห าร เข้ า ร่ ว ม สั ก การะองค์ ท ้ า วมหาพรหม เพื่ อ ความเป็ น สิ ริ ม งคล ณ บริ เ วณศาล พระพรหม ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติฯ แจ้งวัฒนะ กรุงเทพฯ

30

BEDO MAGAZINE

BEDO magazine_3-30.indd 30

9/8/2565 BE 16:27