Gipuzkoako elkarteek Gaztematikari egindako ekarpena

mesanotxean

06

Gipuzkoako Haur eta Gazteen Sustapenerako Sistema Sistema de Promoci贸n Infantil y Juvenil de Gipuzkoa

Gipuzkoako elkarteek Gaztematikari egindako ekarpena

Haur eta gazteria politiken monografikoa 2010eko Apirila

"Mesanotxean" izenburupean Gipuzkoako Foru Aldundiak kaleratzen duen e-GAZTEMIRA buletin elektronikoaren monografikoen bilduma da. Bertan Gipuzkoako haur eta gazteria politikekin zerikusia duen gairen bat jorratzen da hiru hilabetean behin.

Eginkizun horretarako, "Gazte faktoria berritzegunea" izeneko enpresaren laguntza teknikoa dugu "Mesanotxean" bildumaren edukiak prestatzeko orduan, GFAko Haur, Nerabe eta Gazteen Zerbitzuaren zuzendaritzapean.

Gipuzkoako elkarteek Gaztematikari egindako ekarpena Haur eta gazteria politiken monografikoa 2010eko Apirila

06 mesanotxean

Gipuzkoako Haur eta Gazteen Sustapenerako Sistema Sistema de Promoci贸n Infantil y Juvenil de Gipuzkoa

mesanotxean 06 Izenburua: Gipuzkoako elkarteek Gaztematikari egindako ekarpena Egileak: Haur eta Gazteen Zuzendaritza Nagusia. Gizarte Politikako Departamentua. Gipuzkoako Foru Aldundia Gazte Faktoria: Joxe Jimenez eta Olatz Miranda (edukien laguntzailea) Bilduma: Mesanotxean. Haur eta Gazteria politiken monografikoa Bildumaren koordinazioa: Edorta Bergua (GFA) eta Joxe Jimenez (Gazte Faktoria) Diseinua eta maketazioa: Gazte Faktoria Berritzegunea eta IPAR Komunikazio Grafikoa Hizkuntz aholkularitza: Maramara Taldea

Š Haur eta Gazteen Zuzendaritza Nagusia. Gizarte Politikako Departamentua Gipuzkoako Foru Aldundia Argitaraldia: 2010eko Apirila

mesanotxean 06

Aurkibidea

2010eko Apirila

Gipuzkoako elkarteek Gaztematikari egindako ekarpena

Oinarrizko dokumentua: Nola txertatu gazte erakundeen jarduna GAZTEMATIKA sistema zehazten duen egituran? orrialde4/12

Proposamenen dokumentua: Gipuzkoako gazteen elkarteen apartaidetzari buruzko iradokizunak orrialde14/19

Tresnak Gaiari buruzko gehiago jakiteko‌ orrialde20/22

mesanotxean 06

Gipuzkoako elkarteek Gaztematikari egindako ekarpena

2010eko Apirila

Oinarrizko dokumentua: Nola txertatu gazte erakundeen jarduna GAZTEMATIKA sistema zehazten duen egituran?

Haur eta gazteria politiken monografikoa

Botere publikoek Gipuzkoako haurren eta gazteen sustapenerako sistema -GAZTEMATIKA- zehaztu ondoren, gizarte erakundeek nola hartuko duten parte aztertu behar da, besteen artean. GAZTEMATIKA udalerrietan gauzatzen da. Esparru horretan, lan garrantzitsua egiten ari dira hainbat erakunde, talde eta elkarte hainbat urtetik hona.

Horregatik, zenbait eragilerekin harremanetan jarri gara (Bizi Alai Taldeak, AntxetaTTan TTakun, EGK), beren egoera, iritziak, ardurak eta motibazioak ezagutzeko. Elkarte mugimenduak udalerrietan eta probintzian egun duen egoera, administrazio publikoekin duten harremana eta etorkizuneko aurreikuspenak zein aukerak jakinarazi dizkigute.

Era berean, Gipuzkoako Foru Aldundiko Gazteria Zuzendaritzako eta Gaztegune Zerbitzuko teknikariekin ere jarri gara harremanetan, gizarte eragileen partaidetzaren inguruan duten iritzia jakiteko.

Gipuzkoan gazteriaren alorrean lan egiten duten hainbat eragileri egindako elkarrizketetan jasotako ondorioak

1. BIZI ALAI TALDEAK (BAT) Donostiako elizbarrutiko astialdiko taldeen federazioa da. Plataformaren presidente eta dinamizatzaile den Oier Álvarez de Arcayarekin egon gara gu. Federazioko taldeei, beharrei, aukerei eta administrazioekin dituzten harremanei buruz hitz egin dugu berarekin: • Udalerrietan aritzen diren taldeen egoera askotarikoa da. Batzuek ez dute bestelako eragileekin harremanik; beste batzuk, ordea, udalerriko taldeekin lankidetzan aritzen dira. Asko erreferente garrantzitsu bilakatu dira udalerriko gazteentzat eta beste erakunde batzuentzat (ikastetxeak, familia, etab.).

• Gizarte erakundeek egiten duten lana garrantzitsua da; bai komunitateari ematen dioten zerbitzuagatik, bai umeengan eta gazteengan duten eragin positiboagatik, bai transmititzen dituzten balioengatik.

• Askotan, diru-laguntzak eskatzera mugatzen da herritarrek administrazioarekin duten harremana. Apenas dago komunikaziorik batzuen eta besteen artean; ia ez dira biltzen eta ez diote elkarri laguntzen.

• Egia da zenbait udalerritan lankidetzako esperientziak izan dituztela. Hala ere, batzuetan, erakundeek ez dute udalak eskainitako zerbitzuak kudeatzeko gaitasunik izaten, eta beste batzuetan, udalak ez ditu udalerriko erakundeak kontuan hartu ere egiten.

5

mesanotxean 06

6

Gipuzkoako elkarteek Gaztematikari egindako ekarpena

2010eko Apirila

2. ANTXETA-TTAN TTAKUN Antxeta-TTan TTakun oso erakunde ezaguna da Donostiako Egia auzoan. Elkarte honek 28 urte bete ditu jada. Mikel Oñatibiarekin eta Joxepa Bornaetxearekin elkartu gara; erakundeak kudeatzen duen Egiako gaztelekuko hezitzaileak dira biak. Ondokoa nabarmendu dute auzoko elkarteen inguruan eta etorkizuneko nahiei buruz: • Hasiera batean txangoak, udalekuak eta asteburutako irteerak antolatzen zituen taldea auzoko lehen «haur txokoa» bultzatu zuen erakunde bilakatu zen. Ondoren, «gaztelekua» (erakundeak Udalarekin lankidetzan kudeatzen duen zerbitzu publikoa) eta auzoko gazteei zuzendutako beste zerbitzu asko etorri ziren.

• Erakundeak izaniko arrakastan zuzeneko eragina izan duten bi alderdi nabarmen daitezke: liberatutako jendearen aldeko apustua egitea eta erakundeak bere espazioa izatea. Bi horiei esker, auzoan sortutako bestelako jarduera batzuetan (jai batzordea, Korrika ekimena...) zuzenean parte hartzeko aukera izan dute, eta erreferente garrantzitsu bihurtu dira gazteentzat eta gainerako eragileentzat.

• Administrazioekin egindako lanari dagokionez, duela zortzi urte gazteentzako lokalaren kudeaketan kolaboratzea erabaki zutenean egindako apustua azpimarratzen dute. Erabakiak hasieran mesfidantza eragin zuen arren, zerbitzuaren parte izatea erabaki zuten. Erakundeak ikuspuntu hezitzailea eman duela uste dute, kasu askotan lehentasunik izaten ez duena.

• Ildo horretatik, erakundearen balio erantsia nabarmentzen dute. Umiltasuna, gertutasuna, talde lana eta partaidetza gisako balioek garrantzi berezia dute gero eta praktikoagoa, taktikoagoa eta logikoagoa den gizartean.

• Hori dela-eta, gauza txiki eta hurbilen garrantzia nabarmentzen dute. Beren jardueren eremua ondo ezagutzen duten erakunde txikiei egiten diete erreferentzia, baita pertsonen autonomia eta gaikuntza bultzatzen duten zerbitzuei ere, jarrera kontsumistak eta partaidetza sustatzen ez dutenak irudikatzen dituzten jarduerez betetako programei beharrean.

3. GAZTEGUNE Xabi Ximénezekin (Gipuzkoako Foru Aldundiko Gazteria Departamentuko teknikaria) eta Urko Imazekin (GEBZeko asoziazionismoaren arduraduna) izan gara, Gazte Elkartegintzarako Baliabide Zentroak erakundeei ematen dizkien zerbitzuez eta egungo egoeraz egiten duten balorazioaz hitz egiteko.

• GEBZ-Gaztegune, Gipuzkoako Foru Aldundiak lurraldeko gazteen interesekoak diren jarduerak gauzatzeko eta gazteei informazio, dokumentazio eta aholkularitza zerbitzuak emateko espazioa da.

• Ildo horretatik, erakunde askok egoitza modura erabiltzen dutela azaldu digute, ez baitute jarduteko lokalik.

Haur eta gazteria politiken monografikoa

• Elkarteen bestelako beharrak asetzen dituen zerbitzuaz hitz egin digute. Aholkularitza zerbitzua da, erakundeei kudeaketa lanetan laguntzen diena. Bi helburu nagusi ditu: erakundeetan barne hausnarketa piztea eta norantz joan nahi duten estrategikoki zehaztea.

• Foru Aldundiak erakundeen partaidetzaren aldeko apustua egin du, eta horretarako, beharrezkoa da partaidetza indartzeko baliabideak jartzea. Era askotako erakundeak daudela nabarmendu dute, eta batzuek halako zerbitzuak behar izaten dituztela.

Printzipioz, proiektu pilotua da honako hau. Duela bi urte jarri zuten martxan, eta elkarteen sarea indartzeko baliagarria izan dadin espero dute.

4. EUSKADIKO GAZTERIAREN KONTSEILUA (EGK) Euskadiko Gazteriaren Kontseilua zuzenbide publikoko erakundea da, eta gazteen eskubideen alde lan egiten duen gazte elkarteak biltzen ditu. Ibai Iriarterekin egon gara (Kontseiluko lurralde teknikaria), eta erakundeen egoerari, administrazioekin duten harremanari eta gazteriaren alorrean gauzatzen dituzten politikei buruz hitz egin digu.

• Erakundeoi, batzuetan, administrazioak bere prozesuak justifikatzeko deitzen gaituela iruditzen zaigu. Biltzeko deialdia luzatzen digute, baina ez digute argi esaten zertarako, ezta gure ekarpenaren balioa zein izango den ere.

• Gaur egun, gainera, elkarteen eta administrazioaren arteko ezagutza eta komunikazioa minimoa da. Udalerri askotan, udalek ez dute jakiten herrian zer talde dauden eta gazteen kezka nagusiak zein diren. Elkarrekikoa da ezagutza eza.

• Batzuetan, helduei begira antolatzen dira zerbitzuak eta ekipamenduak; ez dira gazteen nahietara egokitzen.

• Gazteek egiten duten guztia kontrolatzeko beharra dago, eta gero eta oztopo gehiago jartzen zaizkio ekimen berriak sortzeari.

• Prozesu administratiboak karga astuna dira erakunde ugarirentzat. Liberaturik ez duten erakundeen kasuan, zailtasun handia izaten da hori.

• Erakundeei balioa ematen zaie, eta gazteek parte hartzen jarrai dezagula nahi dute.

Elkarteak indartzeko prozesuak abiarazten dituzte, baina ez dituzte gazteen benetako arazoak kontuan hartzen. Arazo horien artean, lan ezegonkortasuna, langabezia eta etxebizitza duina lortzeko aukera eza aipa ditzakegu. Arazo horiek zuzeneko eragina dute parte hartzeko daukagun moduan.

7

mesanotxean 06

8

Gipuzkoako elkarteek Gaztematikari egindako ekarpena

2010eko Apirila

5. GAZTEMATIKA PRESTATZEKO PROZESUA Azkenik, Edorta Berguarekin izan gara (Gipuzkoako Foru Aldundiko Gazteria teknikaria), sistemaren gainean gauzatutako prozesuari buruz eta gizarte erakundeen zeregina txertatzeko moduari buruz hitz egiteko1.

• Sistema zehazteko prozesuari eta gizarte erakundeei dagokienez, Edorta Berguak adierazi digu ezinbestekoak direla umeen eta gazteen sustapenerako.

• Sistemak ezingo du, inola ere, erakundeen lana zapuztu. Ildo horretatik, Gipuzkoako Foru Aldundiak erakundeak indartzeko egin duen apustua nabarmendu du.

• GAZTEMATIKAk orain arte ez zegoen hitzartutako markoa zehaztuko du gazteriaren alorrean, eta erakunde bakoitzak erabakiko du nola hartu nahi duen parte.

• Dokumentua sortzeko prozesuan, erakunde adierazgarrienekin harremanetan jarri dira hiru unetan, prozesuaren berri emateko.

• Etorkizunean, zein modutan parte hartuko duten erabaki beharko da. Horretarako, zenbait espazio aurreikusi dira. Horien artean adierazgarriena, gizarte erakundeei dagokienez, topaketa mahaia izango da. Espazio horrek GAZTEMATIKAren segimendua egiteko balioko du, eta besteen artean, Euskadiko Gazteriaren Kontseiluak, unibertsitateak, gizarte erakundeen ordezkaritzak, sektoreko enpresek eta hainbat erakunde publikok parte hartzea espero da.

• Bestalde, nabarmentzekoa da udalerri eremuak duen garrantzia, hain zuzen ere eremu horretan eskainiko baitira sistemak zehaztutako zerbitzuak, eta bertan erabakiko baitira parte hartzeko mekanismoak.

1. EGazte Faktoriako ikerketa taldeak Edorta Berguari egindako elkarrizketa (). Gazteria Zuzendaritzaren teknikaria (2010/04/19). Txara II eraikina. Gipuzkoako Foru Aldundia, www.gipuzkoa.net

Haur eta gazteria politiken monografikoa

ELKARTEEK GAZTERIA POLITIKETAN IZANIKO PARTAIDETZARI BURUZKO ESPERIENTZIAK Ale honetako esperientziak aurkezteko, elkarteen partaidetzaren arloko jardunbide egokiak aztertu ditugu. Ez ditugu alde batera utzi, noski, sektoreko espezialistek eta erakunde nagusiek ikerketen bidez egin dizkiguten ekarpenak.

Gure helburu nagusia gazteen elkarteek gazteria sistemetan duten zeregina zertan datzan jakitea da. Horrez gain, administrazio publikoek gazteen elkarteen kasuan duten zeregina ere aztertu nahi dugu. Bi galderari erantzunda azalduko dugu gaia: Zer esan nahi du gazte elkarteetan parte hartzeak? Zeintzuk dira gazteak sustatzeko sistemek garatzen dituzten lanerako ardatzak? Praktika eta teoria horiek gure udalerrietako edo probintzietako gazteen partaidetza diseinatzeko jarraibideak emango dizkigute.

Zer esan nahi du gazteentzako elkarteetan parte hartzeak?

Gaiari heltzeko, Kataluniako Gazteriaren Kontseiluak partaidetzari emandako definizioa erabiliko dugu: «Gazteek banaka edo taldean egiten duten oro da; hots, gizartea, ingurua, harremanak eta norberaren nahiz taldearen garapenerako aukerak aldatzeko egiten duten oro»1.

Kataluniako Gazteriaren Kontseiluaren iritziz, hauxe da elkarte bat: partaidetzarako aukera ematen duen egitura egonkorra, pertsona talde batek sustatua, konpromiso bat eta taldeko proiektu sozial bat islatzen dituena. Modu formalean eratutako erakundeak dira, estatutuak eta zuzendaritza batzordea dituztenak. Erakunde horiez gain, gazteek osatutako koadrilak, taldeak edo elkarteak ere baditugu gure herrietan, legez araututako irudirik izan ez arren, jarduerak modu antolatuan egiten dituztenak.

Gazteen taldeak eta/edo elkarteak helburu zehatz bat betetzeko harremanetan jartzen direnean, bigarren egitura bat sortzen dute batzuetan; hau da, gazte sarea. Gaur egun gehien erabiltzen diren formulak elkarteen arteko sarea (legeztatu gabe), elkarteen federazioak eta gazteen kontseiluak (legeztatuak) dira.

Beste hainbat tokitan (Katalunian, Asturiasen eta Aragoin, kasu), gazteria politiken hartzaileen artean talde formalak (elkarteak, federazioak...) eta ez-formalak egoten dira (musika taldeak, rol klubak, koadrilak, herriko plazako eserlekuetan biltzen den taldetxoa...), eta hainbat programatan modu arautuan hartzen dute parte (diru-laguntzak, elkarteen mintegiak, jardueren antolaketa elkarlanean…).

1. Els autors(2007). Joventut i polítiques de joventut-25 aportacions. Col·lecció Estudis. Sèrie Igualtat i Ciutadania 9. Diputació de Barcelona. Jaume Soler i Ríos -CNJC. La participació dels i les joves. 115. or. http://www.diba.es/plajove/fitxers/llibre_documents9.pdf

9

mesanotxean 06

10

Gipuzkoako elkarteek Gaztematikari egindako ekarpena

2010eko Apirila

Zeintzuk dira gazteak sustatzeko sistemek garatzen dituzten lanerako ardatzak?

Erreferentzia gisa, GAZTEMATIKAren zerbitzuetarako proposatutako ekintza arloak erabiliko ditugu. Xede duten lehentasunezko jarduera motaren arabera antolatu ditugu esperientziak. Monografikoaren atal honetan, hiru esperientzia bakarrik bildu ditugu: Centre de Recursos per a les Associacions Juvenils de Barcelona (CRAJ); Gijóngo hezkuntza zentroen bitartekaritzarako «Participa» proiektua eta MURTZIAko «Redes para el Tiempo Libre - otra forma de moverte».

1. CENTRE DE RECURSOS PER A LES ASSOCIACIONS JUVENILS DE BARCELONA (CRAJ)2 Ekintza esparruak: sormenerako eta ekoizpenerako informazioa, orientazioa, konpainia eta laguntza.

Bartzelonako Gazteriaren Kontseiluak eta Bartzelonako Udaleko Gazteriaren Zinegotzigoak sinatutako hitzarmenaren bidez kudeatutako zerbitzua da. CRAJ zentroak hirian dauden gazte elkarteen mugimenduei buruzko informazioa ematen du, eta haiek bultzatzeko zerbitzuak eskaintzen ditu. Hiriko gazteen erakundeentzako eta taldeentzako zerbitzu eta baliabide material sorta handia eskaintzen du zentroak: • Informazio zerbitzua: gazteen elkarteen mapa, nazioarteko informazio puntua, iraunkortasunerako baliabideei buruzko informazio puntua eta Interneteko kioskoa.

• Hedapen zerbitzua: webak, buletin digitalak, trebakuntza digitala…

• Baliabideak eskaintzen dituen zerbitzua: guneak eta materiala alokatzeko aukera, erakundeen postontziak, baliabide iraunkorrak uztea (edalontzi berrerabilgarriak, sukaldea, eguzki plaka, sistema fotovoltaikoak, ontziteria).

• Aholkularitza zerbitzua: elkarteen finantzaketa; lege, fiskalitate, kontularitza eta laneko kontuak; nazioarteko jarduerak; komunikazioaren kudeaketa eta software librea.

• Ekoizpen eta sorkuntza lanetan laguntzeko zerbitzua - Elkarteen mintegia3: hiriko gazteak taldetan biltzeko eta taldeak sendotzeko prozesua erraztea du helburu, gutxi gorabehera bost urtean, laguntzarik behar ez duten erakundeak sor daitezen –beren proiektuak kudeatzeko gai diren erakundeak, alegia–.

2. Centre de Recursos per a les Associacions Juvenils de Barcelona. http://www.casalbcn.cat/ 3. Viver d’Associacions Juvenils de Barcelona. http://www.casalbcn.cat/4.viver.php

Haur eta gazteria politiken monografikoa

2. «PARTICIPA», HEZKUNTZA ZENTROETARAKO BITARTEKARITZA PROIEKTUA - CONSEYU DE MOCEDÁ DE XIXÓN4 Arloak: Sorkuntzari eta ekoizpenari buruzko informazioa eta orientazioa, eta adierazpidea eta partaidetza bultzatzeko laguntza.

El Conseyu de Mocedá de Xixón elkartea. Elkarteei informazioa, laguntza eta aholkuak eskaintzen dizkie eta erakunde berriak sortzen laguntzen du, honakoen bidez: elkarteentzako aholkularitza zerbitzua, Gijóngo hezkuntza zentroetako ikasgeletarako bitartekaritzarako Participa proiektua eta Elkarteen Jaia. Gazteek dituzten arazoei irtenbidea aurkitzeko ere lan egiten du (lana, osasuna, etxebizitza...).

Gijóngo bigarren hezkuntzako zentroek gauzatzen dute Participa proiektua. Horretarako, mintegiak egiten dituzte ikasgeletan, bitartekari talde baten bidez. Bitartekari horiek gazteek elkarteetan parte har dezaten edo berriak sortzen saiatzen dira, baita hirian erabilgarri dituzten baliabideak ezagutarazten ere.

Prozesua dinamizatuko duen taldea sortzeko, kontseiluak ikastaro bat antolatzen du bitartekariak eta gazteen partaidetzarako eta elkarteetarako bitartekariak trebatzeko.

25 ordukoa da ikastaroa (teoriak 17 ordu hartzen ditu, eta praktikak 8 ordu). Astebeteko iraupena du eta arratsaldez izaten da (17:00etatik 20:30era). Honako gaiak jorratzen ditu programak: • Zer da partaidetza? Partaidetzaren mailak eta elkarteetan parte hartzea.

• Gazteekin lan egiteko bitartekaria, esku hartzeko metodologia eta gazte taldeekin lan egiteko tresnak.

• Hiriak gazteei eskaintzen dizkien baliabideak: diru-laguntzak, gazteentzako zentroak... Elkarteen kudeaketa eta eraketa: lehenengo urratsak, eskakizunak, erregistroak.

• Participa proiektua: helburuak, hartzaileak, xedea eta saioak.

4. El Conseyu de Mocedá de Xixon. http://www.cmx.es/v_portal/apartados/portada.asp

11

mesanotxean 06

12

Gipuzkoako elkarteek Gaztematikari egindako ekarpena

2010eko Apirila

3. «REDES PARA EL TIEMPO LIBRE - OTRA FORMA DE MOVERTE» (MURTZIA)5 Ekintza esparruak: Sormena eta ekoizpena babestea.

Duela hamar urte inguru, Murtziako Udalak aisialdirako sareen programa jarri zuen abian, Gazteriaren eta Lanaren Zinegotzigoaren bidez. Programaren helburua udalerriko 12-30 urte bitarteko gazteentzat asteburuetarako aisialdirako proiektu bat sortzea zen.

Hasierako helburua aisialdiko arriskuak saihestea zen arren, oraingo helburua gazteek, asteburuetan, banaka eta taldean aisialdian parte hartzea da.

Lerro gutxitan laburbil daiteke prozesua: lehenik eta behin, elkarteak motibatzen dituzte, programan parte har dezaten (talde sustatzailean parte hartuz edo une jakin batean sarean «kateatuta»). Trebakuntza espezifikoa eskaintzen diete, eta eremu eta ekipamendu bakoitzean programa antolatzen laguntzen. Era berean, elkarteak eta animatzaileak ere (profesionalak edo boluntarioak) prozesu hori bera lantzen saiatzen dira: aisialdiko jarduera jakin baterako motibazioa, diziplina horretako trebakuntza (ongi pasatzeari lehentasuna emanez), taldea antolatzea produktu kulturalak (antzezlana, bideoa, kultura anitzen arteko topaketa...) edo, besterik gabe, ongi pasatzeko produktu bat (jaia)6.

Sustatzaileen taldea elkarte sare batek osatzen du. Programaren kudeaketa partekatuaren eredu bat ahalbidetzeko sortua da taldea, gazteek parte hartzeko benetako aukera izan dezaten. Benetako partaidetza prozesua da honakoa. Erakundeak sustatze lanak egin eta erraztasunak eskaintzen ditu; ez da partaideei kontsultak egitera edo informazioa ematera mugatzen, eta teknikariekin batera hartzen ditu erabakiak. Toni Puigen esanetan: «Herritarrek, elkarteek eta enpresek zuzenean hartzen dute parte egiten duten horretan: zerbitzu publikoen eta herritarren artean hartzen dira erabakiak, eta kudeaketa lanak ere batera egiten dira»7.

Programa honetan, garrantzitsua da oso elkarteek hasiera-hasieratik parte hartzea.

Horrek erakusten du erakundeen eta elkarteen sarearen arteko elkarlanak duen balioa.

5. «REDES PARA EL TIEMPO LIBRE - OTRA FORMA DE MOVERTE» - (MURTZIA). http://www.redesmurcia.es/index.asp 6. Francisco Manuel Reverte Martínez (2002). La participación juvenil como elemento básico para la prevención de riesgos en el tiempo libre. http://www.informajoven.org/doc/PARTICIPA/redes.pdf 7. Tony Puig. Las Asociaciones relacionales pensamos y trabajamos en Red: somos gente con gentes. Summa. Hirugarren milurtekorako elkartegintzari eta boluntariotzari buruzko topaketak. Gasteizko Udaleko Gazteria Zerbitzua. 2001.

mesanotxean 06

Gipuzkoako elkarteek Gaztematikari egindako ekarpena

2010eko Apirila

Proposamenen dokumentua: Gipuzkoako gazteen elkarteen partaidetzari buruzko iradokizunak

Haur eta gazteria politiken monografikoa

Sintoma batzuen arabera, egoera berri baten aurrean gaudela pentsa dezakegu. Egoera berri honetan lan egiteko modu berri bat ari gara barneratzen, eta konturatu gara ezin dela gazteentzako politikarik egin haiek aintzat hartu gabe. Beraz, parte hartzeko gune berriak sortzen ari gara, eta gero eta garrantzi handiagoa ematen diogu elkarrizketari. Elkarteek eta, batez ere, administrazioek erronka berri bati egin behar diote aurre.

Oraindik ez dira tokiko administrazioen eta gazte jendearen arteko elkarlanerako aukera guztiak baliatu. Tokian-tokian eta hurbiletik esku hartzeko beharra dago. Gazte jendearentzat garrantzitsuak diren tokietan eta egunerokoan erabiltzen dituzten tokietan esku hartu behar da.

Gazteen politikak talde formalak (elkarteak, federazioak‌) eta ez-formalak (musika taldea, rol klubak, koadrilak, herriko plazako eserlekuko lagun taldea...) hartu behar ditu kontuan, eta horiekin guztiekin lan egiteari eman behar zaio lehentasuna.

Partaidetzari bidea emateko, funtsezkoa da gazteak haien inguruko politiken subjektutzat eta protagonistatzat hartzea; ez zerbitzuen hartzaile edo erabiltzaile soil gisa.

Gazte taldeek (elkarteak/sareak/federazioak) aukera izan behar lukete gazteentzako zerbitzuek eskaintzen dituzten jarduerak eta produktuak prestatzeko, egiteko eta ebaluatzeko. Gainera, GAZTEMATIKAri buruzko erabakiak hartzen dituzten organoetan ere ordezkatuta egon beharko lukete. ÂŤOso garrantzitsua da gazteei konfiantza ematea, parte hartzeko motibatuta egon daitezen. Askotan, parte harrarazteko saiakerak gizartearen aurrean ondo gelditzeko itxurakeria hutsa direla iruditzen zaie. Horregatik, partaidetzan oinarritutako prozesuen helburuak modu gardenean finkatu behar dira. Administrazioak ez lituzke inoiz gazteen iritziak eta jarrerak gutxietsi behar, guri errealitatetik kanpokoak edo zentzugabeak iruditu arrenÂť.

Modu asko daude gazteen partaidetza antolatzeko, eta zaila da toki bakoitzerako egokiena gomendatzea. Aukera bati heldu, saiatu, ebaluatu eta ondorioak atera behar dira.

Eta ongi atera ez dela ikusiz gero, sufritzen ibili beharrean, beste proposamen bat aurkeztu beharko da. Malgua izan beharra dago, eta gazteen motibazio eta dinamikara egokitzeko gaitasuna izan behar da.

KONTUAN HARTU BEHARREKO TRESNA BATZUK Hona hemen GAZTEMATIKAn elkarteen partaidetza sustatzeko interesgarriak izan daitezkeen hainbat proposamen. Horietako asko erakundeetako ordezkariek jakinarazi dizkigute, haiekin izandako elkarrizketetan.

15

mesanotxean 06

16

Gipuzkoako elkarteek Gaztematikari egindako ekarpena

2010eko Apirila

KENDU PETALOAK ELKARTEETAKO PARTAIDETZARI1 1. ELKARTEENTZAKO DIRU-LAGUNTZAK Diru-laguntzak elkarteen eta administrazioaren arteko harremanetarako lehenengo bide gisa ulertu behar dira. Diru-laguntza horiek gazte talde formalek eta ez-formalek abian jarritako ekimenetara zuzenduta egon behar dute. Finantzaketaren helburuak hainbat arlo hartu behar ditu: jarduerak, materialak, lokalak, digitalizazioa, trebakuntza eta hedakuntza.

2. GAZTE ELKARTEENTZAKO BALIABIDEEN ZENTROA Ahal dela, gizarte ekimeneko kideak arduratuko dira kudeaketaz. Hizketakide baliodunik badago, hitzarmena egitea izan liteke aukera onena. CRAJ zentroak tokiko gazte erakundeei eta taldeei eskainiko dizkie zerbitzuak. Zentroak eskaintzen dituen zerbitzuak balio anitzeko zerbitzuetan txerta daitezke (Gazteleku edo Gaztegune). Eskain daitezkeen zerbitzuak: informazio zerbitzua, hedapen zerbitzua, baliabideen zerbitzua, aholkularitza zerbitzua (elkarteen finantzaketa, lege, fiskalitate, kontularitza, lan eta komunikazio kontuak…). Ekoizpen eta sorkuntza lanetan laguntzeko zerbitzua - Elkarteen mintegia.

3. ORDEZKARITZA ETA ELKARRIZKETA: gazteentzako lokalak, auzoetako mahaiak, sareak, partaidetzan oinarritutako aurrekontuak…

Parte-hartzaileei daukaten garrantzia ematea. Udal kontseiluak (udalaren menpekoak) edota erakunde independenteak (kontseiluak edo sareak) izan daitezke, lankidetzan edo hitzarmen baten harira egiten dutenak udalarekin lan. Erakundeetako ordezkariek, banakoek edota bi formulen konbinazioek osa ditzakete.

Jarduteko irizpide gisa, Pep Montesek2 kontseiluak sortzeari buruz egindako proposamenari egingo diogu erreferentzia.

«Kontseiluak beharra dagoen kasuetan bakarrik sortu beharko lirateke; hau da, gazteek kontseilua izan nahi dutenean. Kontseilu bat sortzekotan, honako baldintzak betetzea komeni da: • Erakundeen ordezkariek eta banakoek osatzea.

• Ordezkaritzan oinarrituta egotea eta gazteen sektore garrantzitsu bat ere ez ahaztea.

• Jarduerak kudeatzeko autonomia izatea eta, ahal dela, udalak aurrekontu autonomoa esleitzea.

1.Alfanequeren galeria. http://www.flickr.com/photos/76623287@N00/448404292/. http://creativecommons.org 2. PEP MONTES I SALA (2000). Les polítiques de joventut en els municipis petits i mitjans. Col·lecció eines de treball juvenil, 1. Estudis.

Oficina del Pla Jove. Diputació de Barcelona. http://www.diba.es/plajove/fitxers/llibre_pol_joventut_pepmontes.pdf

Haur eta gazteria politiken monografikoa

• Udalerriko gobernu batzordeari edo osoko bilkurari proposamenak egitea eta adierazpide organo propio bat izatea (aldizkaria, buletina, fanzinea, irratia, bloga...).

• Egiten dituen jardueretan antolatzaile gisa agertzea, eta Udala kolaboratzaile gisa.

• Denboran gehiegi ez luzatzea eta, ondo funtzionatzen ez badu, desegitea».

4. JARDUERAK BATERA ANTOLATZEA Gazteentzako udal programen kasuan, gazteek jarduerak antolatzean modu aktiboan parte hartzea litzateke onena: kontzertu zikloak antolatuz gero, musika taldeekin batera antolatzea; azoka bat antolatuz gero, artisau gazteekin batera aritzea… Jarduerak erakundeekin, gazte taldeekin, gazte bakar batekin edo gazte askorekin batera antola daitezke.

Garrantzitsua da gazteak antolaketa lanak egitera ez behartzea, baldin eta gogo handirik ez badute. Errespetatu egin behar dira gazteek jarduerak egiteko dituzten erritmoak. Kontzertu bat antolatzen badute, ondo ateratzen bada eta horrekin nahikoa badute, ez da besterik behar. Ez dira beste kontzertu bat antola dezaten presionatu behar; iritsiko zaizkie unea eta motibazioa. Gazteei ez dizkiegu fikziozko beharrak sortu behar; nahikoa dute benetan dauzkaten beharrekin.

5. ZERBITZUAK BATERA KUDEATZEA Gazteei zuzendutako edozein zerbitzu sortzerakoan, gazteek kudeaketa lan guztiak edo batzuk egiteko aukera izan behar dute. Lau kontu hartu behar dira aintzat kudeaketa lanak gazte taldeekin egiteko sistemak ezartzerakoan: • Udalaren eta gazteen artean ituna egin behar da beti.

• Bi alderdien eskubideak eta betebeharrak finkatu behar dira.

• Funtzionamendurako gutxieneko baldintzak eta arauak ezartzea.

• Akordioaren indarraldia laburra eta luzagarria izatea.

6. PARTAIDETZA DIGITALA Ez dago herritarren partaidetza bermatzen duen formula magikorik; ez partaidetza presentzialaren kasuan, ez IKTen bidezkoaren kasuan. Sei estrategia dituzue hemen, IKTen bidez partaidetzarako guneak irekitzen eta antolatzen laguntzeko3: • Helburuak argi izan behar dira.

• Kontsultarako eta partaidetzarako zein gune eta tresna birtual erabiliko diren erabaki behar da, partaidetza mota kontuan izanda: foroak, estekak, galdetegiak, lantaldeak, eztabaidarako taldeak...

3. La participació ciutadana a través de les noves tecnologies. Estratègies per a la utilització de Consensus. Finestra Oberta /42. Fundació Jaume Bofill. http://www.fbofill.cat/intra/fbofill/documents/publicacions/393.pdf

17

mesanotxean 06

18

Gipuzkoako elkarteek Gaztematikari egindako ekarpena

2010eko Apirila

• Prozesuetan administrazio eta dinamizazio lanak egingo dituzten pertsonak ondo aukeratu behar dira.

• Nork parte hartzea nahi dugun eta partaidetza arautu behar den edo ez zehaztu behar da.

• Informazioa emateko, komunikazioak aurkezteko, kontsultak egiteko eta erabakiak hartzeko tresna egokiak erabili behar dira.

• Jendeak parte hartzearen zergatia aztertu behar da.

7. DINAMIZATZAILEEN TALDEA Dinamizatzaileen taldeak partaidetza prozesuan eraginkortasunez lan egiteko, honako hiru gomendio hauek aintzat hartzea komeni da: • Erabiltzaileen edo partaideen beharrak eguneratuta izateko tresnak izan behar dituzte erakundeek, benetako interesei erantzuteko eta jarduerak inertzia hutsez ez egiteko.

• Erakundeetan, garrantzitsua da erabiltzaileentzako jarduera programa izatea, baina dinamizatzaileen taldearentzako jarduerak ere beharrezkoak dira.

• Dinamizatzaileen taldeak elkarteen inguruko alorrei buruz aholkuak eta trebakuntza eskainiko dizkion euskarri bat izan behar du: plangintza estrategikoa, ebaluazioa, baliabideen kudeaketa, komunikazioaren kudeaketa, kalitatea, jakintzak, balioak...

Haur eta gazteria politiken monografikoa

ELKARTEEN PARTAIDETZA PROZESUAREN ADIERAZPEN GRAFIKOA4:

DIRULAGUNTZAK

DINAMIZATZAILE TALDEA

BALIABIDEEN ZENTROA

PARTAIDETZA DIGITALA

ELKARRIZKETA

ZERBITZUAK BATERA KUDEATZEA

JARDUERAK BATERA ANTOLATZEA

4. GAZTE FAKTORIAren diseinua. Alfanequeren galeriako argazkia. http://creativecommons.org. http://www.flickr.com/photos/ 76623287@N00/448404268/

19

mesanotxean 06

Gipuzkoako elkarteek Gaztematikari egindako ekarpena

Tresnak Gaiari buruzko gehiago jakiteko‌

2010eko Apirila

Haur eta gazteria politiken monografikoa

• Els autors. Joventut i polítiques de joventut-25 aportacions.. Collecció Estudis.Sèrie Igualtat i Ciutadania 9. Diputació de Barcelona . Jaume Soler i Ríos - CNJC. “La participació dels i les joves”. Pag. 115. Barcelona: Diputació de Barcelona, 2006. [linean] Disponible en Web: http://www.diba.es/plajove/fitxers/llibre_documents9.pdf [2010eko apirilaren 22a] • Reverte Martínez, Francisco Manuel. La participación juvenil como elemento básico para la prevención de riesgos en el tiempo libre. Murcia: Departamento de Juventud. Ayuntamiento de Murcia, 2002. [linean] Disponible en Web: http://www.informajoven.org/doc/PARTICIPA/redes.pdf [2010eko apirilaren 22a] • Puig,Tony. Las Asociaciones relacionales pensamos y trabajamos en Red: somos gente con gentes. Summa. Encuentros sobre asociacionismo y voluntariado para el tercer milenio. http://www.tonipuig.com/pdf%27sok/textos/SOMOS%20GENTE%20CON%20G ENTES%202.pdf Gasteiz: Servicio de Juventud. Ayuntamiento de VitoriaGasteiz. 2001.

• Montes i Sala, Pep. Les polítiques de joventut en els municipis petits i mitjans. Collecció eines de treball juvenil, 1. Estudis. Oficina del Pla Jove.

Barcelona: Diputació de Barcelona, 2000. [linean] Disponible en Web: http://www.diba.es/plajove/fitxers/llibre_pol_joventut_pepmontes.pdf [2010eko apirilaren 22a] • La participació ciutadana a través de les noves tecnologies. Estratègies per a la utilització de Consensus. Finestra Oberta / 42. Barcelona: Fundació Jaume Bofill. [linean] Disponible en Web: http://www.fbofill.cat/intra/fbofill/documents/publicacions/393.pdf [2010eko apirilaren 22a] • 186 propostes per a l’associacionisme juvenil per una democràcia participativa. Revista CNJC. Collecció «XARXA JOVE» Núm. 2. Barcelona: Consell Nacional de la Joventut de Catalunya, 2000. [linean] Disponible en Web: http://www.cnjc.cat/cat/documents/docs/186propostes.pdf [2010eko apirilaren 22a] • Montes i Sala, Pep . Polítiques locals de joventut. Criteris, eines i recursos.

Col·lecció Estudis. Sèrie Igualtat i Ciutadania. Barcelona: Diputació de Barcelona,2008.

• Subirats, J.; Brugué, J. ; Rico, G. Estudi sobre les polítiques municipals de joventut a Catalunya. Barcelona: Federació de municipis de Catalunya. Xarxa de Municipis, 2008. 60 [linean] Disponible en Web: http://www.google.com/webhp?hl=eu#hl=eu&source=hp&q=Estudi+sobre+ les+pol%C3%ADtiques+municipals+de+joventut+a+Catalunya&btnG=Bilat u+Google-n&fp=1&biw=1366&bih=557 [2010eko apirilaren 22a] • Coll, J., Sutorra, O., Camprubí, P. Els Equipaments municipals de joventut : programació, usos i potencialitats del treball en xarxa. Eines de treball juvenil ; 2. Barcelona: Àrea de Cultura, Diputació de Barcelona. Institut d’Edicions, 2003. 90 • Asociaguias 3. Madrid: Consejo Juventud de España. [linean] Disponible en Web: http://www.cje.org/C12/Novedades/Document%20Library/publicaciones%28n ovedades%29/asociaguias/asociaguias3.pdf [2010eko apirilaren 22a]

21

mesanotxean 06

22

Gipuzkoako elkarteek Gaztematikari egindako ekarpena

2010eko Apirila

• Conseyu de la Mocedá de Xixón . [linean] Disponible en Web: http://www.cmx.es/v_portal/apartados/portada.asp [2010eko apirilaren 22a] • Erdu, Agencia para las Asociaciones. [linean] Disponible en Web: http://www.vitoriagasteiz.org/we001/was/we001Action.do?idioma=es&aplicacion=wb021&tabl a=contenido&uid=75d40235_11ac4bbcf6e__7ff0 [2010eko apirilaren 22a] • Euskadiko Gazteriaren Kontseilua. [linean] Disponible en Web: http://www.egk.org/?q=es • TRIANGLE JOVE. http://www.trianglejove.net/ [2010eko apirilaren 22a] • Nafarroako Gazte Kontseilua. [linean] Disponible en Web: http://www.cjnngk.org/ • RED ASOCIATIVA. http://www.redasociativa.org/portal/index.php [2010eko apirilaren 22a] • Consejo de Juventud de Zaragoza- Consello d’a Chobentú de Zaragoza. [linean] Disponible en Web: http://www.juventudzaragoza.com/index.php?option=com_content&task=vie w&id=19&Itemid=45 [2010eko apirilaren 22a] • Consejo de Juventud de España. [linean] Disponible en Web: http://www.cje.org/C18/Inicio/default.aspx?lang=es-ES [2010eko apirilaren 22a] • Asociaciones. [linean] Disponible en Web: http://asociaciones.org/index.php [2010eko apirilaren 22a]

• Ley 3/2007 de 21 de marzo, de Juventud de Aragón, núm. 1052. Boletín Oficial de Aragón, núm. 41. Publicat el 9 de abril de 2007. [linean] Disponible en Web: <http://www.cermiaragon.org/attachments/law_file_283_0.pdf>.

[2010eko apirilaren 22a] • Ley 6/2007, de 4 de abril, de Juventud de la Región de Murcia. Boletín Oficial de la Región de Murcia. – N. 91 (21-04-2007); P.12352-12369 • LLEI 14/2008, de 18 de novembre de 2008, de la Generalitat, d’Associacions de la Comunitat Valenciana Diari Oficial de la Comunitat Valenciana. N. 5900 (25-11-2008). P. 87872-87892

Haur eta gazteria politiken monografikoa

mesanotxean bilduma

01. Gazteak eta arriskuaren kudeaketa.

02. Emantzipazioa eta norberaren autonomia.

03. Gazte lokalak.

04. Sare birtualak.

05. Gazteentzako balio anitzeko zerbitzuak.

06. Gipuzkoako elkarteek Gaztematikari egindako ekarpena.

23

Gipuzkoako Haur eta Gazteen Sustapenerako Sistema Sistema de Promoci贸n Infantil y Juvenil de Gipuzkoa