Spaanse ruiter gespot in Reservaatzone Donkmeer

Spaanse ruiter gespot in Reservaatzone

Zeldzame plant duikt terug op na 60 jaar afwezigheid

We zijn in Berlare weer een unieke natuurvondst rijker: de Spaanse ruiter. Wie denkt aan Pieter Embrechts die als Ramon het paard van Sinterklaas naar Spanje en terug begeleidt, is er echter aan voor de moeite. De Spaanse ruiter blijkt een paarskleurige plant te zijn. Michaël Crapoen van natuurvereniging vzw Durme doet enthousiast uit de doeken waarom de vondst van deze plant zo bijzonder is.

De veerkracht van ons Berlaarse landschap blijft verbazen. Boeiende en vaak zeldzame soorten duiken na decennialange afwezigheid opnieuw op: de bever, otter, veenpluis, kwak, boommarter, zwarte wouw, vermiljoenkever… We mochten ze hier de afgelopen jaren allemaal opnieuw verwelkomen. “Dit is het gevolg van nieuwe kansen te creëren voor de natuur”, legt Michaël Crapoen van natuurvereniging vzw Durme uit. Dat loont, zo bleek afgelopen najaar nog maar eens. In Reservaatzone Donkmeer dook de ‘Spaanse ruiter’ op. “Echt een vette soort”, vertelt Crapoen enthousiast. “De plant is familie van de distels, maar heeft nauwelijks stekende bladeren. Ze groeit uitsluitend op natte, schrale locaties met hooilanden en een venige structuur. Enkel in de Kempen is er ook een plaats waar de Spaanse ruiter groeit.”

Terug uit de sixties

Het Donkgebied trekt al meer dan honderd jaar natuurvorsers aan. Dat is deels te danken aan de unieke ligging en de interactie met de Schelde, maar ook aan cultuurhistorische gebeurtenissen zoals turfwinning. Uit het herbariummateriaal van deze wetenschappers leren we dat de Spaanse ruiter hier voorkwam tot begin jaren 60. Crapoen: “Toen bleek dat vooral in de omgeving van de Eendenkooi en op enkele plaatsen in Uitbergen. Nu, meer dan zestig jaar later, is deze soort opnieuw opgedoken. En dat is echt heel bijzonder. Sommige plantensoorten mogen dan wel zaden hebben die decennialang kiemkrachtig blijven in de bodem, ze wachten op geschikte momenten om te groeien. De torenhoge eisen die deze soort stelt, maakt dat je ze quasi nergens meer in Vlaanderen vindt.”

MICHAËL CRAPOEN

In sommige zones hebben we verstoorde bodem- en sliblagen afgegraven waardoor kritische soorten terug meer kansen zouden krijgen. Op die manier zagen we al andere zeldzame soorten zoals de grote boterbloem en het moeraskruiskruid terugkeren.

(c) Lars Soerink

Kroonjuweel van de laagveennatuur

Het blijkt echter niet geheel toevallig dat ze net in de Reservaatzone terug verschenen is. “Al jaren werken we er met verschillende instanties aan natuurherstel”, aldus Crapoen. “In sommige zones hebben we verstoorde bodem- en sliblagen afgegraven waardoor kritische soorten terug meer kansen zouden krijgen. Op die manier zagen we al andere zeldzame soorten zoals de grote boterbloem en het moeraskruiskruid terugkeren. Het project was dus al meer dan geslaagd. Dat we ook het absolute kroonjuweel van onze typische laagveennatuur weer zouden zien verschijnen, hadden we niet durven dromen.”

De groeiplaats van de Spaanse ruiter wordt de komende tijd minutieus opgevolgd en waar nodig neemt vzw Durme gerichte beschermingsmaatregelen. “Het zou mooi zijn, mochten we de populatie kunnen laten groeien”, besluit Crapoen. “Het zou ons weer een iets concreter beeld geven van hoe het Berlaarse landschap er ooit heeft uitgezien.”

Meer info: donk@vzwdurme.be