2 minute read
Oud nieuws
Verliefd, verloofd, getrouwd
Advertisement
Het huwelijk. Een gebruik dat door de jaren heen sterk evolueerde. Van verplicht tot vrijwillig, burgerlijk en/of kerkelijk, met gebruiken die de tand des tijds al dan niet doorstonden. De Berlaarse heem- en oudheidkundige kring (HOK Berlare) vroeg zich af hoe het er in Berlare aan toe ging en dook in de archieven. Met de verzamelde kennis richt ze haar nieuwste kermistentoonstelling in. Cyriel De Bruyne van HOK Berlare licht alvast een tipje van de sluier.
Vooral volkse toneelstukken, gezegden, spreuken en ietwat aangebrande liedjes die de eeuwen overleefden, werden als bron gebruikt om iets over de geschiedenis van het thema te kunnen opmaken. “De spreuken werden van generatie op generatie (soms stiekem) overgeleverd. Ook liedjes gingen niet ten onder omdat ze door rondreizende kermiszangers gezongen werden op kermissen. En we vonden wel duizenden citaten over het huwelijk”, legt De Bruyne uit.
Berlaarse huwelijksregisters
Als we de plaatselijke familiale geschiedenis bestuderen, zijn vooral de huwelijksregisters van groot belang. Tijdens het Ancien Régime gold het kerkelijk huwelijk officieel als huwelijk, dus voor die periode moesten we de kerkelijke registers bestuderen. De Fransen verplichtten het burgerlijk huwelijk. Dat moest voorafgaan aan het kerkelijk en dat laatste was niet meer verplicht. Zo is het vandaag nog steeds. Vanaf die tijd waren dus ook de registers van de burgerlijke stand van belang. Beide zijn op onze tentoonstelling te zien.”
Ook het bruiloftsfeest is van oudsher bekend. Tot enkele tientallen jaren terug werd heel de buurt hierbij betrokken: het huis van de bruid werd versierd en in het begin van de twintigste eeuw heeft Berlare zelfs een heuse stoet georganiseerd voor het huwelijk van een rijk koppel. Ook het lossen van kanonschoten was een gekend gebruik, net als het vooraf bekend maken van de huwelijksplannen aan de gemeentehuizen en tijdens de zondagsmis. “Dat was vooral om te beletten dat mensen die te dicht verwant waren zouden trouwen, of mensen die al getrouwd waren en waarvan de partner nog in leven was”, aldus Cyriel.
Er bestonden ook enkele minder prettige gebruiken: “Als iemand trouwde die vroeger al verkering had gehad, werd kaf gestrooid voor het huis van de verlaten persoon. En als een jongen wou verkeren met een meisje uit een ander dorp moest hij soms de vuisten trotseren van de jongens uit dat dorp. Ik heb iemand uit Schoonaarde gekend die moest begeleid worden door zijn aanstaande schoonbroer om terug veilig over de brug te geraken! Dat was ergens in de jaren dertig van vorige eeuw.”
Verder komen ook huwelijksgeschenken aan bod in de tentoonstelling. Tot na de Tweede Wereldoorlog waren die nog van religieuze aard, bv. een glazen stolp met een versierd Mariabeeld, nadien volgde huisraad en kwamen ook de huwelijkslijsten in gebruik.
Wie is het?
HOK Berlare beschikt ook over een uitgebreide collectie Berlaarse huwelijksfoto’s, destijds genomen door ‘Georgeske van de cinema’ (Georges Van der Linden). “Wij zullen er een aantal tentoonstellen en aan het publiek vragen op te schrijven wie ze herkennen, zodat onze verzameling daardoor weer rijker wordt.”
