&ﾂｸJUJNJO 5FNFMMFSJ &ﾂｸJUJN ,ﾃ信BWV[V
%èiTim KÂ?LavuZu serisine HoĂŤGeLDiniZ "aZÂ?LarÂ?nÂ?Z meraK eTmiĂŤ oLaBiLir 4 KiT eèiTim KÂ?LavuZu ne DemeK "una en aZ iKi Cevap vereBiLi riZ ĂŠLKi Bu KÂ?saLTmanÂ?n uZun HaLinin KenDisi KaDar BasiT Bir Cevap “%èiTim KiTi â€? ĂŠKinCisi ĂŠnGiLiZCe’De aynÂ? KÂ?saLTma oKunDuèunDa ÂĽaèrÂ?ĂŤTÂ?raCaèÂ? sĂšZCĂ K 9ani, Bir yoLCuLuK sÂ?rasÂ?nDa GeneL De KuLLanmaK ZorunDa oLDuèumuZ yoLCuLuK BeLGesi oLan “"iLeTâ€? inGiLiZCe TiCKeT "u yĂ ZDen, Ka paKTaKi “3piFFyâ€? isimLi KĂ ÂĽĂ K FiGĂ r eLinDe onu yeni FiKirLeri KeĂŤFeDeCeK Bir yoLCuLuèa GĂšTĂ reCeK Bir Tren BiLeTi TuTuyor "iZim HayaLLerimiZDe, Bu eèiTim KÂ?LavuZu HepimiZin ÂĽaLÂ?ĂŤmaLarÂ?nDa KuLLanaBi LeCeèi Bir araÂĽ $aHa ĂšZeLDe ise, GenÂĽLiK ÂĽaLÂ?ĂŤmaCÂ?LarÂ? ve eèiTmenLerine HiTap eTmeK ve onLara GenÂĽ insanLarÂ? eèiTirKen ve ÂĽaLÂ?ĂŤÂ?rKen KuLLanaBiLeCeKLeri KuramsaL ve uyGuLamaya yĂšneLiK araÂĽLar sunmaK isTiyoruZ %èiTim KÂ?LavuZu serisi FarKLÂ? KĂ LTĂ rLerDen, mesLeKLerDen ve ĂšrGĂ TseL GeÂĽmiĂŤLerDen GeLen insanLa rÂ?n DaHiL oLDuèu Bir yÂ?LLÂ?K orTaK Bir ÂĽaBanÂ?n Ă rĂ nĂ 'enÂĽLiK eèiTmenLeri, 34K’LarDaKi GenÂĽLiK LiDer Leri ve proFesyoneL yaZarLar Hep BirLiKTe Bir HeDeF GruBun iHTiyaÂĽLarÂ?nÂ? eLe aLmaya ÂĽaLÂ?ĂŤÂ?rKen, ay nÂ? ZamanDa Her KonuDa Avrupa iÂĽinDeKi FarKLÂ? yaKLaĂŤÂ?mLarÂ? DiKKaTe aLan yĂ KseK KaLiTeLi yayÂ?nLar Ă reTmeK iÂĽin ÂĽaLÂ?ĂŤTÂ?Lar %èiTim KÂ?LavuZLarÂ? Avrupa Komisyonu ve Avrupa Konseyi TaraFÂ?nDan yĂ rĂ TĂ Len Avrupa 'enÂĽLiK —aLÂ?ĂŤanLarÂ? %èiTimi HaKKÂ?nDaKi /rTaKLÂ?K AnLaĂŤmasÂ? nÂ?n Bir Ă rĂ nĂ 3ĂšZKonusu KurumLar arasÂ?nDa Ki orTaKLÂ?K, Bu eèiTim KÂ?LavuZLarÂ?nÂ?n yanÂ?sÂ?ra, eèiTim KursLarÂ?, “#oyoTeâ€? DerGisi ve DinamiK Bir in TerneT siTesi GiBi BaĂŤKa aLanLarDa Da iĂŤBirLièiyLe sonuÂĽLanDÂ? /rTaKLÂ?èa iLiĂŤKin GeLiĂŤmeLer HaKKÂ?nDa DaHa FaZLa BiLGi aLmaK yeni yayÂ?nLar, eèiTim Kursu Duyuru LarÂ? vs veya eèiTim KÂ?LavuZLarÂ?Â?nÂ?n oriJinaL ĂŠnGiLiZCe eLeKTroniK versiyonLarÂ?nÂ? inDirmeK iÂĽin /r TaKLÂ?èÂ?n WeB siTesini ZiyareT eDeBiLirsiniZ WWW TraininG youTH neT Š Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu, 2002 "u DoKĂ man, Avrupa Konseyi nin, Ă ye Ă LKeLerin ya Da iĂŤBirLièi yapTÂ?èÂ? KuruLuĂŤLarÂ?n resmi GĂšrĂ ĂŤLerini yansÂ?TmamaKTaDÂ?r "u ÂĽaLÂ?ĂŤmanÂ?n TĂ m yayÂ?n HaKLarÂ? saKLÂ?DÂ?r Aynen ya Da ĂšZeT oLaraK HiÂĽBir BĂšLĂ mĂ , TeLiF HaKKÂ? saHiBinin yaZÂ?LÂ? iZni aLÂ?nmaDan KuLLanÂ?LamaZ "asKÂ?Dan KaynaKLanaBiLeCeK HaTa ve eKsiKLiKLer iÂĽin LĂ TFen WWW seBeKe orG Tr aDresini ZiyareT eDiniZ "u yayÂ?n, ĂŠsTanBuL "iLGi ÂŻniversiTesi TaraFÂ?nDan yĂ rĂ TĂ Len ve Avrupa "irLièi TaraFÂ?nDan DesTeKLenen ĂŞeBeKe 'enÂĽLerin KaTÂ?LÂ?mÂ? proJesi KapsamÂ?nDa HaZÂ?rLanmÂ?ĂŤTÂ?r "u yayÂ?nÂ?n, Avrupa "irLièi nin resmi GĂšrĂ ĂŤLerini yansÂ?TTÂ?èÂ? DĂ ĂŤĂ nĂ LmemeLiDir B 2 3 B 2 00 ? |ΛÓ|ÂŤo (Q¢| ÂĄQĂą Ăœ ÂŤÂ?›¢›þi| ?|sQ¥Ö›ù¯o Ă“|ÂŤ =è¢Ă&#x;QĂ“ Ă–Ă&#x;QÂŤ_è¢ ݢÂ?› G›Î|Ó֛Ă&#x;|֛ |_|ÂĄ| '|ÂŤk¢|ӛ /QĂ&#x;{¢{ÂŚ{ =Ă“ÂŻÂ |֛ /›Ă&#x;Qž¢QĂ“{ „ 3ÂŻo ÂŹ B? )@ 3Ăƒ Ú šÛዚ叏šåŽ šå D/ )@ 3Ăƒ Ú šÌ šÚœ‹šÛœš &? )@ 3Ăƒ Ú šÌ šÚœ‹šÛœšá Ă–Ă&#x;QÂŤ_è¢ ݢÂ?› G›Î|Ó֛Ă&#x;|֛ LQĂą{¢QĂ“{ Ž á ÂśĂƒ QĂ–ÂĄ{ Ă–Ă&#x;QÂŤ_è¢p 2QĂą{Ă– Ìᜎ q ݢÂ?› ¢|Ă&#x;› ›Œ 'Óè_è LQĂą{ÂŤi{¢{ÂĄ 2Íþ›¥ LQž{ÂŚ ĂŽ| (Q_|Ă“  QÂŤĂ–{ 0Ă&#x;sĂƒ Ă&#x;Â›Ăƒ LQĂľ{ ÂŚQ sĂ“|֛o ²Í Qss|֛p 3ÂŻo ÂŽĂĄĂœ /è Ă&#x;|ž| › ¢› ĂĄÂŽĂĄÂ Ăš Ă–Ă&#x;QÂŤ_è¢ B|¢|‰¯o á̜Ì 圜 ۜ ێ š 圜 ێ Ă› &QÂĄĂ–o á̜Ì ĂŚÂŹĂš Ûå œŽ h @|Ă“Ă&#x;›‰›¥Q 3ÂŻo œœÌåÚ ĂŻĂŻĂŻĂƒ_ݢÂ?›ùQĂąĂƒiÂŻÂŚ šž¯ÖĂ&#x;Q ĂąQù›]_ݢÂ?›ùQĂąĂƒiÂŻÂŚ Q {Ă&#x;{ÂŚ sQÂ?›Ă&#x;›Œ]_ݢÂ?›ùQĂąĂƒiÂŻÂŚ LQĂą{ÂŤQ (QĂľ{Ó¢QĂąQÂŤ 3Ă¨Ă“Â˜QÂŤ L|ÂŤĂ&#x;ĂŤĂ“ÂĄ ĂŽ| |ˍ Q˜k|i› DĂąÂ?è¢QÂŚQ 2QĂ“QĂ&#x;ÂŻÂŤ ›þÂ?›|Λ h ĂŻĂŻĂŻĂƒs›þÂ?›|ĂŽÂ›ĂƒiÂŻÂŚ ĂŤĂľ|¢Ă&#x;› ?|Œþ› __QĂ– =Ă“ÂŻÂ | /ÂŻÂŻĂ“s›QÖù¯ ¥›_› |ˍ Q˜k|i›p /|ÂŤQÂŤ èÓÖèp 9þ¢|ÂŚ ĂľÂ?›
2
=Ă“ÂŻÂ | QÂŤ{ ÂŚQ¢QĂ“{ 3Ă¨Ă“Â˜QÂŤ L|ÂŤĂ&#x;ĂŤĂ“ÂĄp 0Qs|ÂŤ LèÓĂ&#x;Ă&#x;QÂ?Í¢|Ă“p L²ÓÍ¥ /èÓĂ&#x;QĂ“QÂŤ QĂ–ÂĄ{ X ݢĂ&#x; ?š L QĂ–{ÂŚ (Â›ĂľĂƒ B›iĂƒ 0Ă&#x;sĂƒ Ă&#x;Â›Ăƒ 2QĂ– @›Ă&#x;Ăƒ 3ÂŻo  Ú Q i{¢QĂ“ åŽÌᎠÖĂ&#x;QÂŤ_è¢ BÍÓ¥›ù| B|¢|‰¯o á̜Ì Û̏ áÛ Žá Ăœ &QÂĄĂ–o á̜Ì ÂŽĂŚÂŹ áÛ ÂŽĂš @|Ă“Ă&#x;›‰›¥Q 3ÂŻo åááåŽ Ă–Ă&#x;QÂŤ_è¢ ݢÂ?› D›Î|Ó֛Ă&#x;Ăą 0›_Ă“QĂ“Ăą QĂ&#x;Q¢¯Â?›Â?š›š=è_¢›iQĂ&#x;›¯ QĂ&#x;Q iQĂ&#x;Q¢¯Â? Ă“|iÂŻĂ“s ‰¯Ó Ă&#x;Â˜Â›Ă– _ÂŻÂŻÂĄ ›Ö QĂŽQݢQ_¢| ‰Ó¯Œ Ă&#x;˜| )Ă–Ă&#x;QÂŤ_è¢ ݢÂ?› D›Î|Ó֛Ă&#x;Ăą 0›_Ă“QĂ“Ăą Ă–Ă&#x;QÂŤ_è¢ ݢÂ?› G›Î|Ó֛Ă&#x;|֛ /ĂŤĂ&#x;ĂŤÂžÂ˜QÂŤ|֛ /QĂ&#x;Q¢¯Â?¢QÂŚQ ²¢ÍŒÍ BQĂ“Q‰{ÂŤsQÂŤ /QĂ&#x;Q¢¯Â?¢QÂŤÂŚ{ Ă&#x;{Ă“Ăƒ
›Ă&#x;›Œ› Ă&#x;|ÂŚ|¢¢|ӛ | ›Ă&#x;›Œ ÂĄ{¢QÎèþè Ăœ 'ÂŻĂ“QÂŤ è¢s›¯Ö¥›p |i›¢›Q 'ӛŒQ¢s›p @ÂŻÂŤÂ Q 2›Ă&#x;Ă&#x;|Ă“p 'QĂŽQÂŤ B›Ă&#x;¢|Ăąp '|ÂŻĂ“Â?|Ă– JQÂ?ÂŤ|Ă“Ă™ k|ΛÓ|ÂŤp (Q¢| ÂĄQùÙ ›Â?›¢›þi| Ă“|sQ¥Ö›ù¯ Ă“|ÂŤ =è¢Ă&#x;QĂ“Ăƒ œåÛ žo Ìá i˜QĂ“Ă&#x;Ă–Ă™ ĂŚÂśĂ°ĂŚÂŹĂƒĂš iÂŚĂƒ )ÂŤi¢ès|Ă– _›_¢›¯Â?Ă“Qž˜›iQ¢ Ă“|‰|Ă“|ÂŤi|Ă–Ăƒ )@ 3 Ú šÛዚ叏šåŽ šå ÂśĂƒ B|QiÂ˜Â›ÂŤÂ?Ăƒ ĂŚĂƒ ¢QĂ–Ă–Ă“ÂŻÂŻÂŚ ÂŚQÂŤQÂ?|ÂŚ|ÂŤĂ&#x;„ sèiQĂ&#x;Â›ÂŻÂŤĂƒ ĂĄĂƒ )ÂŤĂ&#x;|Ӟ|Ă“Ă–ÂŻÂŤQ¢ i¯ŒŒè›iQĂ&#x;Â›ÂŻÂŤĂƒ ÂŽĂƒ B|Qi˜|Ă“ |‰‰|iĂ&#x;›Î|ÂŤ|Ă–Ă–Ăƒ )Ăƒ è¢s›¯Ö¥›p 'ÂŻĂ“QÂŤp ))Ăƒ 'ӛŒQ¢s›p |i›¢›Qp )))Ăƒ 2›Ă&#x;Ă&#x;|Ă“p @ÂŻÂŤÂ Qp )IĂƒ B›Ă&#x;¢|Ăąp 'QĂŽQÂŤp IĂƒ JQÂ?ÂŤ|Ă“p '|ÂŻĂ“Â?|Ă–p I)Ăƒ ÂĄQĂąp (Q¢|p I))Ăƒ=è¢Ă&#x;QĂ“p Ă“|ÂŤĂƒ 0 ÂśĂˇĂŚÂ‹Ăƒ å‹ Ìᜎ
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
%èITIM +�LAVUZU SERISININ KOORDINASYONU I¼ERIK VE SAYFA Dà ZENI "aLÉZs (iDv�GHi %èITIM DAN�ÍMAN�
"U %èITIM +�LAVUZU NUN EDITÚRà 'avan 4iTLey
"U %èITIM +�LAVUZU NUN YAZARLAR� 'oran "uLDiosKi #eCiLia 'rimaLDi 3onJa -iTTer 'avan 4iTLey 'eorGes 7aGner
3EKRETERYA 3aBnie 6an -iGem $ianna /sayanDe IDARI ,aeTiTia 0ouGary WEBMASTER
+APAK VE 3PIFFY KARAKTERI 4He "iG &amiLya
"u K�LavuZDa yer aLan BiLGiLerin yay�nLanmas�, KaynaK BeLirTereK ve saDeCe KÊr amaC� Gà Tmeyen eèiTim amaC� iLe yap�LaBiLir
3
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
šmJOEFLJMFS ºFCFLF 1SPKFTJ )BLL�OEB eOTz[ 7 &¸JUJNJO 5FNFMMFSJ &¸JUJN ,�MBWV[V šmJO eOTz[ 10 (JSJ 11 #B¸MBNB PUVSUVMNV F¸JUJN 15 1 1 %èiTim, eèiTim ama¼Lar� ve FormeL oLmayan eèiTim 15 1 1 1 %èiTim neDir 15 1 1 2 Avrupa Gen¼LiK ¼aL�Ían� eèiTiminin eèiTim ama¼Lar� 15 1 1 3 %èiTimi Gà nDeme soKmaK 17 1 1 4 %nFormeL ve FormeL oLmayan eèiTim 18 1 1 5 ZeT 5LusLararas� ve Kà LTà rLeraras� BoyuTu BuLunan 19 Gen¼LiK ¼aL�Ímas� eèiTiminin BaZ� KiLiT unsurLar� 1 2 %èiTim ve eèiTmen 20 1 2 1 %èiTmenLere iLiÍKin FarKL� anLay�ÍLar 20 1 2 2 %èiTmenLerin DeèerLeri ve BunLar�n eèiTime eTKisi 21 1 2 3 .eLer KiÍiyi eTièe uyGun Bir eèiTmen yapar 22 1 2 4 %èiTmen 2oLLeri 24 1 2 5 %èiTmenLerin Bir sorunu %senLiK 25 1 3 Kà LTà rLeraras� èrenme ve %èiTim 27 1 3 1 Kà LTà r 28 1 3 2 Kà LTà r, KimLiK ve %èiTim 29 1 3 3 Kà LTà rLeraras� èrenme 30
&LJQ 0MBSBL &¸JUJN 7FSNFL 33 2 1 —oKKà LTà rLà %Kip —aL�Ímas� 33 2 1 1 .eDen ¼oKKà LTà rLà Bir eKipTe ¼aL�ÍmaL� 33 2 1 2 "ir eKiBi eKip yapan neDir 33 2 2 %Kip oLuÍTurma ve eKip HayaT� 34 2 2 1 %KiBi oLuÍTurmaK 34 2 2 2 "ir Gà ven, DesTeK ve KiÍiseL iFaDe orTam� yaraTmaK 35 2 2 3 ,iDerLiK, saHipLenme ve KaT�L�mC� karar alma 37 2 2 4 %kip i¼inDeki roller KiÍisel kaynaklara, niTeliklere, yeTerliliklere kaTk�Da Bulunmak 38 2 2 5 —aT�Ímay� GeliÍme ve yaraT�C�l�k i¼in Bir F�rsaT olarak GÚrmek 38 2 2 'erilimlere ve BelirsiZlièe karÍ� HoÍGÚrà 39 2 3 (aZ�rl�kTan uyGulamaya %èiTim kursu s�ras�nDa ekip ¼al�Ímas� 39 2 3 1 3orunlar� ÜngÜrmek 39 2 3 2 $eèerlenDirme ve geri BilDirim 40 2 3 3 "uraDan nereye giDiyoruZ 42
4
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
4 1 1 %èiTimDe grup HayaT� 87 4 1 2 'rup geliÍiminin aÍamalar� 87 4 1 3 4ema -erkeZli %TkileÍim 4-% 88 4 1 4 %èiTim sà reCini yÜneTmek 91 4 1 5 'rup Dinamikleri ve konuÍma Dili 92 4 2 —aT�Ímalarla BaÍa ¼�kmak 94 4 2 1 —aT�Íma Tà rleri 94 4 2 2 —aT�Ímalar neDen orTaya ¼�kar 94 4 2 3 —aT�Íman�n ArTmas� 9 4 2 4 —aT�ÍmaDan ¼�k�Í yollar� 97 4 2 5 4-% yi ¼aT�Íma analiZinDe kullanmak 98 4 2 KiÍisel praTièi geliÍTirme 98 4 3 2oller, grup, ekip ve sorumluluklar� 99 4 3 1 /las� roller 99 4 3 2 'rup Dinamikleri ve program planlama 99 4 3 3 %èiTim s�ras�nDaki sorumluluklar 101 4 3 4 'rup ekip eTkileÍimi ve karar alma 103 4 4 0rogram� uyarlama ve uygulama 10 4 4 1 "eklenTiler 10 4 4 2 'eri BilDirim 107 4 4 3 KolaylaÍT�rma "eCerileri 108 4 4 4 Sorgulama 110 4 4 5 :aman 9ÜneTimi 110
&¸JUJNEFO 4POSB 113 5 1 AkTar�m ve —oèalTma %èiTim sonu¼lar� nas�l kullan�lmal� ve nas�l TaÍ�nmal� 113 5 2 —oèalTma F�rsaTlar neler 113 5 3 "ir eèiTim kursu s�ras�nDa kaT�l�mC�lar� akTar�m ve ¼oèalTmaya HaZ�rlamak 115 5 4 %èiTimin eTkisi Kà lTà rleraras� ve uluslararas� proJeler geliÍTirmeye iliÍkin uZun DÜnemli Bir eèiTim kursu sonras�nDa BaZ� kaT�l�mC�lar�n Deneyimleri 117
&L &LJQ šCJSMJ¸J 119 &, eOFSJMFO 3BQPS šmFSJLMFSJ 121 &, &¸JUJN #FMHFTJ 0UVSVN 5BTBS�N� 123 &, %F¸FSMFOEJSNF 125 &, bBU�NB WF mBU�NB EzO U SNF LPOVTVOEB TFmJMNJ ZB[�MBS 129 #JZPHSBGJMFS WF ,BZOBLMBS 131 :B[BSMBS 135
ºFCFLF 1SPKFTJ )BLL�OEB eOTz[ %èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
êEBEKE 'EN¼LERIN +AT�L�M� 0ROJESI NIN ê%"%+% amaC�, gen¼ yurTTaÍlar�n ve gen¼lerle ¼al�Ían sivil Toplum kuruluÍlar�n�n S4K kamusal TarT�Ímalara ve karar alma mekaniZmalar�na kaT�l�m� n� gà ¼lenDirmekTir Ayn� ZamanDa, gen¼lerin Toplumsal kaT�l�m�n�n DesTeklenmesi De HeDeFlen mekTeDir "u ama¼lar DoèrulTusunDa ger¼ekleÍTirilen FaaliyeTler aras�nDa, gen¼ yurTTaÍlar�n kaT�l�m�n�n gà ¼ lenDirilmesi i¼in Farkl� alanlarDa iHTiya¼ Duyulan Bilgi ve TarT�Íman�n geliÍTirilmesi ve ilgili ÜZne lerle paylaÍ�lmas� BulunmakTaD�r "u kapsamDa, proJe ¼er¼evesinDe iki y�l BoyunCa, Bir aDeT an keT ¼al�Ímas�, DÜrT aDeT akaDemik araÍT�rma ger¼ekleÍTirilmiÍ, konu Hakk�nDaki uluslararas� kay naklar Taranarak alT� aDeT ¼eviri kiTaplaÍT�r�lm�Í ve gen¼lerin kaT�l�m� Hakk�nDa yeni TarT�Ímalar a¼mak i¼in à ¼ aDeT ¼al�ÍTay Dà ZenlenmiÍTir 0roJe BoyunCa sà rDà rà len Tà m ¼al�Ímalar, proJe so nunDa Dà Zenlenen Bir uluslararas� konFeransla gen¼ yurTTaÍlar, ilgili S4K lar ve karar al�C�larla paylaÍ�lm�ÍT�r 0roJenin KAVRAMSAL ¼ER¼EVESI ÍÜyleDir $emokrasiye iliÍkin gà nCel TarT�Ímalar�n BaÍ�nDa hyurT TaÍl�k ve kaT�l�mv iliÍkisi gelmekTeDir "u iliÍkinin Ünemsenmesinin arkas�nDa, Demokrasinin Te mel ekseni olarak yurTTaÍlar�n akTiF ve sà rekli kaT�l�m�na Dayanan Bir karar alma sà reCinin esas olmas� yaTmakTaD�r "u iliÍkinin yaÍama ge¼irilme Bi¼imi Toplumsal karar alma sà re¼lerini De Be lirlemekTeDir KaT�l�m yurTTaÍlar�n, kamusal yaÍam� ile ilgili olan kararlara DaHil olma ve Bu kararlar� eTkileme sà reCi olarak Tan�mlanaBilir "u a¼�Dan kaT�l�m, Demokrasinin vaZge¼ilmeZ kÜÍe TaÍlar�nDan Biri Dir 9urTTaÍl�k ise DevleT ile Bireyler yurTTaÍlar aras�nDa ¼ok BoyuTlu iliÍkisel Bir Baè olarak Ta n�mlanaBilir 9urTTaÍl�k, sivil, siyasal ve sosyal Haklar� ve sorumluluklar� à ZerinDen Toplumu oluÍ Turan Bireylerin Her Birine eÍiT sTaTà saèlama iDDias�nDaD�r (aklar�n Bi¼imsel eÍiTlièi, yurTTaÍlara eÍiT ve aDil Bir sTaTà saèlama nokTas�nDa eksik kalaBilir %ÍiT sTaTà nà n var olaBilmesi i¼in Haklar�n Bi¼imsel eÍiTlièinin yan�nDa, kaynaklara eriÍim yollar�n�n ve karar alma sà re¼lerine kaT�l�m�n Da aDil ve eÍiTlik¼i Bir Bi¼imDe var olmas� gerekir "u nokTaDa, yurTTaÍl�è�n Haklar Baèlam�nDa soyuT Bir Bi¼imsel eÍiTlik saèlayan sTaTà sà nà , ekono mik, Toplumsal, kà lTà rel ve siyasal Farkl�l�klar� ve Bu Farkl�l�klar�n kaT�l�ma eTkileri à ZerinDen sor gulamak gerekmekTeDir —à nkà Bu soyuT Bi¼imsel eÍiTlik, yurTTaÍ�n CinsiyeTi, CinsiyeT kimlièi, Cin sel yÜnelimi, Dini, Dili, eTnik kimlièi, kenDini aiT HisseTTièi s�n�F�, ekonomik ve sosyal sTaTà sà giBi Bir¼ok DeèiÍkenDen eTkileneBilmekTeDir 'en¼ olma Hali ise, yurTTaÍl�k Baèlam�nDa, Ünemli eÍiT siZlikler i¼eren DeèiÍkenlerDen olmas�na raèmen yeTerinCe TarT�Í�lmamakTaD�r "u Baèlama uygun olarak, gen¼ yurTTaÍlar�n yurTTaÍl�k Baè� ve karar alma mekaniZmalar�na kaT� l�m�, ê%"%K% kapsam�nDa, siyasal, Toplumsal ve ekonomik BoyuT olmak à Zere à ¼ alT kaTegoriDe ele al�nm�ÍT�r ê%"%K% ¼er¼evesinDe ger¼ekleÍTirilen ¼al�ÍmalarDa, siyaseTe kaT�l�m Bi¼imleri, siyasi kurumlar ile yurTTaÍlar aras�nDaki iliÍkiler, poliTika à reTme sà re¼lerine ve poliTik karar alma mekaniZmalar�na gen¼ yurTTaÍlar�n kaT�l�m� SIYASAL BOYUT kaTegorisi alT�nDa DeèerlenDirilmiÍTir 'en¼ yurTTaÍlar�n sivil alana kaT�l�m� ve S4K lar ile iliÍkileri ise TOPLUMSAL BOYUT kaTegorisi alT�nDa irDelenmiÍTir Son olarak, EKONOMIK BOYUT, DaHa ÜnCe yap�lm�Í olan Bir¼ok ¼al�ÍmaDa ayr�nT�l� inCelenDièi i¼in, ê% "%K% kapsam�nDa, TemelDe gen¼lik ÜZerklièi Baèlam�nDa ele al�nm�ÍT�r Siyasal, Toplumsal ve ekonomik kaT�l�m konular�n� BirBirinDen ayr� araÍT�rmak ve TarT�Ímak yeri ne, BirBiri ile BaèlanT�lar� olan, Farkl� konular à ZerinDen BirBirini eTkileyen, HaTTa kesiÍen TarT�Íma Zeminlerine saHip BaÍl�klar olarak gÜrmek gerekmekTeDir ê%"%K% ¼er¼evesinDe yap�lan araÍT�r malar, TerCà me eDilen meTinler ve Dà Zenlenen ¼al�ÍTaylar ile konFerans kapsam�nDa yà rà Tà len TarT�Ímalar yukar�Da akTar�lan à ¼ kaTegorinin BirBirini eTkileyen yÜnleri DikkaTe al�narak ger¼ek leÍTirilmiÍTir 9ukar�Da Da ele al�nD�è� giBi, 4à rkiye Deki gen¼ yurTTaÍlar�n Her Dà ZeyDe karar alma sà re¼lerine kaT�l�m�n� eTkileyen konular à Zerine olan Bu proJe kapsam�nDaki TarT�Ímalara kavramsal Zemin oluÍTuraBilmek i¼in h9urTTaÍl�è�n 'en¼ (aliv Tan�mlanm�ÍT�r 9urTTaÍl�è�n 'en¼ (ali kavram�, gen¼lerin, hgen¼ olmalar�nDan Dolay�v yurTTaÍ olma Hallerini eTki leyen, onlar� avanTaJl� ve veya DeZavanTaJl� Duruma Dà Íà ren siyasal, Toplumsal ve ekonomik Üèelerin Bà Tà nà olarak Tan�mlanaBilir 'en¼ alg�s�, gen¼lerin Toplumsal iliÍkileri, gen¼ olmakTan
7
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
Dolay� orTaya ¼�kan DeZavanTaJlar ve ilgili DeZavanTaJlar�n seBep sonu¼ iliÍkileri, yerel ve ulusal seviyeDe gen¼lerin yurTTaÍ olarak iHTiya¼lar�, ekonomik ve sosyal Haklara eriÍimi, kimlik ve aiDi yeT Duygular�, kamusal karar alma sà re¼lerinDeki Durumlar� ve Bu karar alma sà re¼lerine eTkile ri ve gen¼ler ile yurTTaÍl�k konusuna iliÍkin Dièer Üèeler h9urTTaÍl�è�n 'en¼ (aliv BaÍl�è� alT�nDa ToplanaBilir ZeTlemek gerekirse, ê%"%K% kapsam�nDa, 4à rkiye De yurTTaÍl�è�n gen¼ Hali, yani gen¼ yurTTaÍ lar�n yurTTaÍl�k iliÍkisi ve kaT�l�m konusu Toplumsal, siyasal ve ekonomik BoyuTlar ¼er¼evesinDe inCelenip gen¼ yurTTaÍlar�n gà ¼lenDirilmesi i¼in gerekli gÜrà len poliTika Ünerileri oluÍTurulmuÍ ve yurTD�Í�nDa konu ile ilgili meTinler TerCà me eDilmiÍTir 0roJe i¼erisinDeki araÍT�rma FaaliyeTleri ÍÜyle ÜZeTleneBilir $aHa ÜnCe BelirTilDièi à Zere, ê%"%K% proJesi kapsam�nDa Biri saHa araÍT�rmas� olmak à Zere Toplam BeÍ aDeT araÍT�rma yap�lm�ÍT�r AraÍ T�rmalar�n Temel amaC� 4à rkiye De gen¼ yurTTaÍlar�n karar alma mekaniZmalar�na kaT�l�m� ve yurTTaÍ olarak var oluÍlar�n� ayr�nT�l� olarak inCelemekTir AraÍT�rmalar ile gen¼ yurTTaÍlar�n Top lumsal, siyasal ve ekonomik kaT�l�m�n�n kapsaml� ÍekilDe irDelenmesine ve gen¼ olmalar�nDan Dolay� kaT�l�mlar�na engel TeÍkil eDen unsurlar�n orTaya konulmas�na ¼al�Í�lm�ÍT�r 4oplumsal, siyasal ve ekonomik kaT�l�m BoyuTlar�n�n à ¼à nà n De kesiÍim nokTas�na oDaklanan ve gen¼ yurTTaÍlar�n Toplumsal, siyasal ve ekonomik kaT�l�m�na yÜnelik TarT�Íma Zeminini oluÍTuran Bir saHa araÍT�rmas� gen¼ yurTTaÍlar�n Temsili Demokrasi ile iliÍkisi à Zerine ger¼ekleÍTirilen meC lis i¼i TarT�Íma ve konuÍmalarDa gen¼lièin ve gen¼lerin ne ÍekilDe ele al�nD�è�n� inCeleyen Bir sÜy lem analiZi ¼al�Ímas� karar alma ve HiZmeT mekaniZmalar�na gen¼ yurTTaÍlar�n eriÍimi ve kaT�l� m�na yÜnelik uygulamalar� inCeleyen ve yorumlayan Bir Derleme Avrupa Daki gen¼lik konseyle rinin nas�l kurulDuèu, gen¼ yurTTaÍlar�n Avrupa Daki gen¼lerin karar alma sà re¼lerine kaT�l�m� i¼in var olan mekaniZmalar� à lke Deneyimleri ¼er¼evesinDe ele alan karÍ�laÍT�rmal� Bir ¼al�Íma ve Farkl� sosyal ve ekonomik sTaTà lerDeki gen¼lerin siyaseT alg�lar�n�n Farkl�laÍ�p Farkl�laÍmaD�è� ve siyaseTe kaT�l�m mekaniZmalar� aras�nDa Bir Farkl�laÍma olup olmaD�è� sorular�na Cevap arayan Bir araÍT�rma, yay�nlanan BeÍ ¼al�Íman�n kapsam�n� oluÍTurmakTaD�r 0roJe i¼erisinDeki ¼al�ÍTaylar�n kapsam� ise ÍÜyleDir ê%"%K% ¼er¼evesinDe Dà Zenlenen ¼al�ÍTay lar, yurTTaÍl�k ve kaT�l�m ekseninDe yeni TarT�Ímalar�n yà rà Tà leCeèi, gen¼ yurTTaÍlar�n kaT�l�m� ko nusunun analiTik Bir Bi¼imDe irDeleneCeèi, aT�lmas� gereken aD�mlara iliÍkin poliTika Ünerilerinin BelirleneCeèi akaDemik ToplanT�lar olarak gÜrà lmekTeDir 0roJe kapsam�nDa à ¼ Farkl� ¼al�ÍTay Dà ZenlenmiÍTir "u ¼al�ÍTaylarDan ilkinDe, gen¼ yurTTaÍlar�n siyasal parTilere kaT�l�m�n�n Ünà nDeki engeller ve siyasal parTiler ile olan iliÍkileri à Zerine yeni TarT�Ímalar yap�lm�ÍT�r ÊkinCi ¼al�ÍTayDa, gen¼ yurTTaÍlar�n, Ünemli kaT�l�m mekaniZmalar�nDan Bi ri olan sivil Toplum kuruluÍlar� ile iliÍkisi irDelenerek gen¼lik ve gÜnà llà là k ile ilgili TarT�Ímalar yà rà Tà lmà ÍTà r ¯¼à nCà ¼al�ÍTayDa ise, karikaTà rler, sosyal meDya ara¼lar� vB alTernaTiF kaT�l�m ileTiÍim yollar� ile Bu yollar� eTkin olarak kullanan gen¼ yurTTaÍlar aras�nDaki iliÍki ve Bu ara¼la r�n gen¼ yurTTaÍlar�n karar alma mekaniZmalar�nDaki eTkinlièini arTT�rmak i¼in nas�l kullan�laBi leCeèi TarT�Í�lm�ÍT�r 0roJe i¼erisinDeki TerCà me FaaliyeTleri kapsam�nDa, 9URTTAÍL�è�N 'EN¼ (ALI nDen Dolay� orTaya ¼� kan DeZavanTaJlar Baèlam�nDa gen¼ yurTTaÍlar� gà ¼lenDirmek i¼in sivil alanDaki kurum ve kuru luÍlar TaraF�nDan kullan�laBileCek alT� aDeT kiTap 4à rk¼eye TerCà me eDilmiÍTir —evirisi yap�larak yay�nlanan meTinler Avrupa "irlièi ve Avrupa Konseyi BaÍTa olmak à Zere uluslararas� kurumlar TaraF�nDan yay�nlanm�Í olan ¼al�ÍmalarDan se¼ilmiÍTir —evrilen kiTaplar� TespiT eTmek i¼in Bir ankeT ¼al�Ímas� yà rà Tà lmà ÍTà r 4à rkiye Den 3 Farkl� Birey ve 50 Farkl� kurum TaraF�nDan DolDurulan ankeT ile TerCà me eDileCek kiTaplar�n konular� Belirlen miÍTir "u ankeT ve proJenin kavramsal ¼er¼evesi Baèlam�nDa insan Haklar�, kaT�l�m ve Toplumsal CinsiyeT, gen¼lik poliTikalar�, siyasal ve Toplumsal kaT�l�m, yurTTaÍl�k TarT�Ímalar� konular�nDa alT� kiTap 4à rk¼eye kaZanD�r�lm�ÍT�r —eviriler, araÍT�rmalar, ¼al�ÍTay sunumlar� ve raporlar�na WWW se Beke org Tr aDresinDen ulaÍ�laBilmekTeDir 0roJenin yà rà Tà Cà sà olan ÊSTANBUL "ILGI ¯NIVERSITESI 3IVIL 4OPLUM —AL�ÍMALAR� -ERKEZI S4K %èiTim ve AraÍT�rma "irimi, 'en¼lik —al�Ímalar� "irimi ve —oCuk —al�Ímalar� "irimi olmak à Zere à ¼ ayr� Birim olarak yap�lanm�ÍT�r ê%"%K% Bu BirimlerDen ilk ikisi TaraF�nDan HayaTa ge¼irilmiÍ Tir 4à rkiye De ilk DeFa Bir à niversiTe Bà nyesinDe kurulan S4K %èiTim ve AraÍT�rma "irimi, ¼oèul
8
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
Cu DemokrasiDe S4K lar�n rolà nà n gà ¼lenDirilmesine ve S4K lar�n eTkin ¼al�Ímalar�na kaTk�Da Bulunmay� ama¼lamakTaD�r "u amaC�n arD�nDa S4K lar�n, ÜZellikle De TaBan Ürgà Tlenmelerinin, kaT�l�mC� Bir Demokrasinin kurulmas�nDa kiliT akTÜrler olDuklar� gÜrà Íà yaTmakTaD�r 'en¼lik —a l�Ímalar� "irimi, 4à rkiye De gen¼lerin iHTiya¼lar�n�n ve gen¼lik ¼al�Ímalar�n�n gÜrà nà rlà k kaZan mas� ve kaT�l�mC�l�k TemelinDe DaHa DemokraTik Bir gen¼lik poliTikas�n�n geliÍTirilmesi i¼in Üneri ler Tasarlama amaC�yla akaDemik ¼al�Ímalar ve saHaDa gen¼lik ¼al�Ímalar� yà rà Ten Bir à niversiTe BirimiDir —oCuk —al�Ímalar� "irimi ise, 4à rkiye De ¼oCuk Haklar�n�n yaÍama ge¼irilmesini ve ¼o Cuk poliTikas�n�n geliÍimine kaTk� saèlamay� HeDeFlemekTeDir Sivil 4oplum —al�Ímalar� -erkeZi, Hak Temelli ¼al�Ían sivil Toplum kuruluÍlar�n�n kurumsal kapa siTe ve Ürgà Tlenme yeTeneklerinin gà ¼lenDirilmesi ve DesTeklenmesi, arTan eèiTim ve yaZ�l� ve gÜrsel malZeme iHTiya¼lar�na Cevap verilmesinin yan� s�ra, insan Haklar�, CinsiyeT eÍiTlièi, kaT�l�m, ¼okkà lTà rlà là k ve eTik giBi konularDa araÍT�rmalar yap�lmas�, ToplanT�lar Dà Zenlenmesi, S4K lar�n Fark�nDal�è�n�n arT�r�lmas�, S4K lar aras� aèlar�n oluÍTurulmas� ve aè ¼al�Ímalar� Dà Zenlenmesi, A" mà Zakere sà reCinDe S4K lar�n eTkisinin arT�r�lmas� à Zerine ¼al�ÍmakTaD�r -erkeZ, 2014 y�l�nDa sivil Toplum ¼al�Ímalar�na yÜnelik Bir 9à ksek ,isans 0rogram� BaÍlaTaCakT�r êeBeke proJesi kapsam�nDa HaZ�rlanan yay�nlar geniÍ Bir ekiBin kolekTiF ¼al�Ímalar�n�n à rà nleri Dir KaTk�Da Bulunan Herkese TeÍekkà r eDeriZ %n Bà yà k TeÍekkà rà ise, kurulDuèumuZDan Beri FaaliyeTlerimiZDe yer alan kiÍi ve kuruluÍlara sunuyoruZ 'Ürà Í ve Ünerileriyle, alan Deneyimleri ve Birikimleriyle ¼al�Ímalar�m�Za kaTk�Da BulunDular êEBEKE PROJESI KOORDINASYON EKIBI VE DAN�ÍMANLAR�
9
&¸JUJNJO 5FNFMMFSJ &¸JUJN ,�MBWV[V šmJO eOTz[ %èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu nun 'en¼lik ile ilgili Birimlerinin orTakl�è�yla yay�mlanan %èiTim K�lavuZlar�n�n 4à rk¼eye 2003 Te ¼evrilen ilk kiTaB� olan @Kà lTà rleraras� èrenme %èiTim K� lavuZu nun ÜnsÜZà ÍÜyle BaÍl�yor h'en¼lere ve sivil Toplum kuruluÍlar�na yÜnelik kapasiTe geliÍTir meyi HeDeFleyen eèiTim programlar� ve k�lavuZ yay�nlar konusunDa à lkemiZDe Bà yà k Bir BoÍluk BulunmakTa Zel sekTÜre ya Da kiÍisel kariyere yÜnelik yay�nlar�n ve ÜZel eèiTim ve Dan�Ímanl�k ÍirkeTlerinin varl�è� ise ZaTen k�s�Tl� kaynaklarla ¼al�Ían kuruluÍlar�n ve ekonomik olanaklar� s�n�rl� olan gen¼lerin gereksinimine ne i¼erik olarak, ne De maDDi a¼�Dan yan�T vereCek DurumDa Deèil v AraDan ge¼en 11 y�la DÜnà p BakT�è�mDa Doèal olarak CiDDi Bir DeèiÍim ve DÜnà Íà m gÜrà là yor %n BaÍTa sivil Toplum alan� 1990 lar�n BaÍlar�nDan iTiBaren CiDDi Bir Canlanma yaÍasa Da 4ariH 6akF� Ta raF�nDan yap�lan TerCà menin ÜnsÜZà ne yukar�Daki saT�rlar TaraF�mDan yaZ�lD�è� s�raDa sivil Toplumu DesTeklemeye yÜnelik sà reklilièi olan Bir kurumsal yap�lanma Henà Z BulunmuyorDu 'en¼lièe yÜ nelik Tek DesTek program� ise o ilk giriÍim sonuCu 3 k�lavuZun ¼evirisini De DesTekleyen %uromeD Avrupa AkDeniZ 'en¼lik %ylem 0rogram�yD� AnCak ayn� ZamanlarDa ÊsTanBul "ilgi ¯niversiTesi S4K %èiTim AraÍT�rma "irimi ve DaHa sonra S4'- Sivil 4oplumu 'eliÍTirme -erkeZi $erneèi Hali ne gelen Avrupa "irlièi nin Sivil 4oplumu 'eliÍTirme 0rogram�, Hemen sonras�nDa A" %èiTim ve 'en¼lik 0rogramlar�n�n 4à rkiye ye a¼�lmas�yla kurulan 5lusal AJans, Bir¼ok BaÍka kuruluÍ eTkin likleri aras�na Bu Tà r eèiTim k�lavuZlar�n�n yay�n�n� Da ekleDiler ya Da kenDi Dà ZenleDikleri eèiTim leri Belgeleyerek iHTiya¼ Duyan Her grup ve kuruluÍun yararlanmas�na a¼maya BaÍlaD�lar 'er¼ekTen ÜZellikle 1990 lar�n ikinCi yar�s�nDa S4K lar�n ve gen¼lik Ürgà Tlerinin gerek kenDi à ye ve gÜnà llà lerine, gerekse De proJelerinin HeDeF gruplar�na yÜnelik ¼ok say�Da eèiTim Dà Zenlemeye BaÍ laD�è�n�, anCak 4à rk¼eDe Bunun giBi Formel olmayan eTkileÍimli eèiTimleri DesTekleyeBileCek yay�n lar�n BulunmaD�è�n� gÜrà yoruZ / DÜnemlerDe sivil Toplum akTivisTleri eèiTimlerini ya klasik yÜn Temle Bir seminerler DiZisi HalinDe kurguluyorDu, ya Da inTerneT à ZerinDeki kaynaklar�n ve eriÍimin De Henà Z yayg�n olmaD�è�n� Da ak�lDa TuTarsak BinBir Zorlukla eDinDikleri ¼oèunlukla ÊngiliZCe kay naklarDaki yÜnTemleri el yorDam�yla kenDi eèiTimlerine uyarlamaya ¼al�Í�yorlarD� Avrupa Konseyi ve Avrupa "irlièi nin eèiTim ve eèiTmen eèiTimlerine kaT�lm�Í kiÍilerin say�s� Da olDuk¼a s�n�rl�yD� 'elDièimiZ nokTaDa ise Bu BoÍluèun Ünemli Ül¼à De DolmuÍ olmas�yla BirlikTe sivil Toplum ve gen¼ lik alan�n�n Dà nyaDaki ve 4à rkiye Deki DeèiÍimlerle BirlikTe Ünemli DÜnà Íà mler ge¼irmiÍ olDuèu nu gÜreBiliyoruZ SaDeCe Bu eèiTim k�lavuZlar� DiZisinDen à ¼à nà n DaHa "ilgi S4K TaraF�nDan, 0usu la ve 0usulaC�k Ênsan (aklar� %èiTim K�lavuZlar�n�n ÊsTanBul "ilgi ¯niversiTesi 9ay�nlar� TaraF�nDan 4à rk¼e ye ¼evrilmiÍ olmas�n�n ÜTesinDe yine Bir¼ok S4K n�n oluÍTurDuèu ÜZgà n yay�nlar Da ¼ok sa y�Da ve Herkes TaraF�nDan eriÍileBilir DurumDa AlanDa Dà Zenlenen eèiTimlerin say�s� kaDar ¼eÍiTli lièi De arTT� ve DaHa Da Ünemlisi iÍin i¼ine TeknoloJinin DaHa ¼ok girmesiyle uZakTan Üèrenim prog ramlar� arTT� ve yayg�nlaÍT� 'elDièimiZ nokTaDa sivil Toplum ve gen¼lik alan�nDaki Bir¼ok kurulu Íun yan� s�ra Dà nya ¼ap�nDa Dà Zenlenen hKiTlesel ve A¼�k —evrimi¼i Kurslar�nv -assive /pen /n line #ourses isTeyen Herkese isTeDièi konuDa kenDisini geliÍTirme olnaè� sunDuèunu gÜrà yoruZ "ununla BirlikTe alanDa S4K lar�n Dà ZenleDièi eèiTimlerin Bir eèiTsel Bà Tà nlà kTen yoksun olmas� ise HÊlÊ HisseDilen Bir sorun alan� /kul eèiTimlerinDen Farkl� olarak DaHa FaZla oyun, eèlenCe, eT kileÍim ve Duygulan�mlar�n eèiTimin i¼erièini oluÍTurmas� Bu eèiTimlerin kenDine ÜZgà Bir eèiT sel anlay�Í, Bà Tà nlà k ve yap�s�n�n olmas� gerekTièinin gÜZDen ka¼�r�lmas�na yol a¼aBiliyor 'à ¼ lenDirme ama¼l� eèiTimlerin ak�Í�n�n konular ve meToDlar�n arka arkaya s�ralanmas�n�n ÜTesinDe merkeZine kaT�l�mC� ÜèreniCiyi koyan ÜZgà rlà k¼à Bir eèiTsel anlay�Í ve orTam�, hDeneyimsel Üè renmev ÜrneèinDe olDuèu giBi Bir yap� ve ¼er¼eveyi Benimsemesi gerekiyor %èiTim k�lavuZlar� n�n eliniZDe TuTTuèunuZ Bu Ürneèi De Tam Bu soruna yan�T vermeyi ama¼l�yor %èITIMIN 4EMELLERI eèiTim k�lavuZunun i¼erièi Bir eèiTim kursunun Dà Zenlenmesini Tasar�m ve planlamas�nDan uygulanmas�na, DeèerlenDirmeDen eTkilerinin yayg�nlaÍT�r�lmas�na Bà Tà nCà l Bir sà re¼ olarak ele al�yor ve Bu sà re¼ kapsam�nDa Bà Tà n akTÜr ve unsurlar�n gÜZDen ka¼�r�lmamas�na ÜZen gÜsTeriyor (er ne kaDar oriJinal yay�n TariHi olan 2002 Den Bu yana yukar�Da DeèinDièimiZ DeèiÍimleri ve ÜZellikle uZakTan Üèrenim olanaklar�n� i¼ermese De Bir eèiTimin Temel unsurlar�n� Bir Zaman ak�Í� i¼inDe sunmas� neDeniyle Halen Ünemli Bir kaynak $ièer eèiTim k�lavuZlar�nDan Bir Fark� ise eèiTimi Dà Zenleyenlere yÜnelik olmas� neDeniyle meToDoloJilerin say�s�n�n s�n�rl� olmas� KaT�l�mC�lar�n�Z� Haklar Temelli olarak gà ¼lenDirmeye yÜnelik yayg�n ve eTkili eèiTim ¼al�Ímalar� geliÍTirmeniZDe yararlanaBileCeèiniZ Bir Temel kaynak olmas� Dileèiyle ! !LPER !KYà Z 34+ %èITIM VE !RAÍT�RMA "IRIMI 10
(JSJ %èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
13 yà Zy�lDa yaÍam�Í Íair -evlana ya aiT olDuèu sÜylenen, ¼ok BilinDik ÜèreTiCi Bir SuFi HikÊyesi varD�r 'ÜZleri Baèl� Bir grup insanDan Bir File Dokunmalar� ve nas�l HisseTTiklerini TariF eTmeleri isTenir "iri uZan�r ve Filin kulaè�n� TuTup, Bu Bir pervane Der $ièeri kuyruèunu TuTar ve Bunun Bir HalaT olDuèuna karar verir "ir BaÍkas� ise Bir BaCaè� TuTar ve Bunun Bir aèa¼ olDuèunu iDDia eDer 4ariH Bu soru CevaB�n ne kaDar sà rDà èà nà sÜylemiyor, ama Filin Bunu asla unuTmam�Í ol DuèunDan emin olaBiliriZ "u HikÊye BaZen eèiTimlerDe Bir DiZi konuyu ayD�nlaTmak i¼in anlaT�l�r alg�lar ve ger¼eklik, kà l Tà rleraras� Üèrenme, ekip ¼al�Ímas�n�n ÜZellikleri, Belirli BaZ� ¼aT�Íma Tà rlerinin ToHumlar� giBi "ir anlamDa Bu ayn� ZamanDa Bir grup i¼in Bir kurs Tasarlayan, ama kaT�l�mC�lar� Henà Z Tan�ma yan Bir eèiTmen ekiBinin karÍ� karÍ�ya kalD�è� iÍi De anlaT�r 6e eèiTimin Temellerini Belirlemeye ve TarT�Ímaya giriÍmiÍ olan Bir yaZarlar ekiBinin karÍ�s�nDaki iÍi TariF eTTièi ise Íà pHe gÜTà rmeZ "Üy le Bir ekip olarak ilk keZ Bir araya gelDièimiZDe, elimiZDe Ünemli Íeylere iliÍkin uZun ve ayr�nT�l� lisTeler ve Bà yà k olas�l�kla orTak ÜnCeliklerimiZ varD�, FakaT eèiTimin Temelleri neyDi "u Bir ge rek¼elenDirme ¼aBas� Deèil Belirli Bir sà re uluslararas� gen¼lik eèiTiminDe ¼al�Ím�Í Herkes kenDi ni inan�lmaZ Bir ¼eÍiTlilièe saHip ama¼lar, HeDeF konular ve gruplar, eTik ¼er¼eveler ve Zorunluluk lar ile planlama ve yaklaÍ�m, kolaylaÍT�rma, uygulama ve DeèerlenDirme yollar�yla yà Zyà Ze Bul muÍTur %èiTim koCaman ve karmaÍ�k Bir FilDir AnCak, ayn� ZamanDa, Bu BenZeTmeyi kullanma ya Devam eDersek, orTaDa Bir Fil ve onun Temel uZuvlar� nBir eèiTim eTkinlièi à sTlenmenin gerek TirDièi merkeZi konular, gÜrevler ve Dà Íà nCelern varD�r "u yà ZDen, Bu eèiTim k�lavuZu, eèiTimin Temel eèiTimsel, loJisTik, eTik ve Deneyimsel unsurlar�n� Tan�mlamaya ¼al�Ím�ÍT�r Ayn� ZamanDa, okuyuCu a¼�s�nDan eleÍTirel Dà Íà nmek ve kenDi eèiTimi i¼in neyin Temel niTelikTe olDuèunu ken Dine sormak i¼in De Bir alan B�rakmaya ve Bunu TeÍvik eTmeye ¼al�Í�yor "u giriÍin amaC�, yapT� è�m�Z se¼imleri, Bu yay�n�n Temel alD�è� Fikirleri ve Deèerleri a¼�k Hale geTirmek ve okuyuCuyu yÜnlenDireCek BaZ� nokTalara DikkaT ¼ekmek "ariZ Bir BaÍlang�¼ nokTas�, neDen eèiTim Hakk�nDa Bir eèiTim k�lavuZu gerekTièini sormak olsa gerek "u seriDeki Dièer yay�nlar Farkl� BaÍl�klar� ele al�yor n kà lTà rleraras� Üèrenme, proJe yÜne Timi ve BenZeri "u BaÍl�klar genellikle eèiTim sà reCinin eTraF�nDa yap�lanD�r�lD�è�, eèiTime iliÍkin konularD�r "u eèiTim k�lavuZu Bu Farkl� konular� araÍT�rmaya ve Bunlar à ZerinDe ¼al�Ímaya yÜ nelik eèiTim sà re¼lerini nas�l TasarlayaCaè�m�Z� kenDimiZe sormam�Z i¼in DikkaTi Bir sà relièine BaÍka Bir TaraFa ¼ekmek amaC�yla yaZ�lD� %èer eèiTim Bir sà re¼se, Bu, en genel BaèlamDa konu lar, eèiTmenler ve grup aras�nDa yaÍanan Bir sà re¼Tir "u eTkenlerin Her Biri eèiTimsel, kiÍisel, eTik ve uygulamal� BoyuTlarla BaèlanT�l� olan sorular� gà nDeme geTiriyor "u neDenle, oDaè� BiraZ De èiÍTirDièimiZDe, genel olarak uluslararas� gen¼lik ¼al�Ímalar� i¼erisinDe Belli konular� ele alman�n yolu olarak gÜrà len eèiTimin asl�nDa BaÍl� BaÍ�na karmaÍ�k Bir konu olDuèu anlaÍ�laBiliyor 6e "Ülà m 1 1 De gÜrà leCeèi giBi, eèiTim arT�k giDerek ayr� Bir BaÍl�k olarak ele al�n�yor Avrupa Dà Ze yinDe eèiTime olan arZ ve Talep Hi¼ Bu kaDar yà ksek olmam�ÍT� %èiTimi saDeCe Bir eèiTimsel sà re¼ olarak TariF eTmek yine De yanl�Í olaBilir, ¼à nkà BuraDa ele al� nan eèiTim Tà rà ne TaraFs�Z Bir sà re¼Tir ne De Her Duruma uygulanaBilir genel Bir yaklaÍ�mD�r %èiTim ¼ok DeèiÍik BaèlamlarDa sà regiDen Üèrenime iliÍkin genelleÍTirilmiÍ Bir kavram Haline gel miÍTir, anCak genellikle i¼erisinDe ¼eÍiTli ama¼lar�n, eèiTim yaklaÍ�mlar�n�n, akTÜrler aras� iliÍkile rin ve arZulanan ve ger¼ekleÍTirilen sonu¼lar�n BulunDuèunu ak�lDa TuTmak ÜnemliDir "u yay�n Da, eèiTim, kaT�l�mC� merkeZli, ekip Temelli ve Formel olmayan eèiTim ¼er¼evesi i¼inDe Bir Üèren me sà reCi olarak DeèerlenDiriliyor "u Terimler ve konuyla iliÍkileri ilgili BÜlà mlerDe ayr�nT�l� ola rak TarT�Í�l�yor, Bu yà ZDen BuraDa neyin Temel niTelik olarak gÜrà là p DaHil eDileCeèine, neyin ise D�Íar�Da B�rak�laCaè�na iliÍkin kararlar� al�rken Bu vurgular�n Bà yà k Bir eTkisi olDuèunu BelirT mek yeTerli olaCakT�r "unlar ayr�Ca eèiTimin Her konuya eklemleneBileCek eTkisiZ, gÜrà nmeZ Bir sà re¼ olmaD�è� ger¼e èini De vurgularlar %kipler HalinDe ¼al�Ímak, kaT�l�mC�lar� akran eèiTmenleri olarak yeTiÍTirmek, kaT�l�mC� ve Deneyimsel Üèrenme sà re¼lerini TerCiH eTmek ve yoèun ve k�sa Zamanl� Bir eTkinlik Te eèiTmenlik yapman�n Zorluklar�n� ele almak, BiZlerin eèiTmenler olarak nas�l eèiTim verDièimiZ ve kim olDuèumuZ konusuna kaFa yormam�Z� gerekTirir "u k�lavuZ, BeCeriler ve yeTerlilikler ge liÍTirme yollar� sunuyor, ama Bunu eèiTmenlerin eèiTime TaÍ�D�klar� yaÍam Dà nyalar�n�, Bir par¼a s� olaCaklar� DinamiZmi ve Daima i¼inDe Bulunmam�Z gereken Üèrenme sà reCini DikkaTe almaya DaveT eDen DaHa geniÍ Bir ¼er¼eve i¼erisinDe yap�yor
11
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
"u eèiTim k�lavuZu Avrupa ¼er¼evesi i¼inDe ¼al�Ían eèiTmenlere HiTap eDiyor —okkà lTà rlà Bir grup veya ekiple, DikkaTli Bir planlamay� ve kenDi girDilerini Talep eDen Bir eTkinlik i¼erisinDe ve ¼ok ¼e ÍiTli kiÍisel ve mesleki sorunun Cevaplanmas� gereken eèiTim orTamlar�nDa ¼al�ÍT�klar�n� varsaya rak ilerliyor "iZim yaZarken HayalimiZDe olan okuyuCu BÜyle olmakla BirlikTe, Bu, Dièer Baèlam larDa ¼al�Ían eèiTmenlerin kiTaB�n kapaè�na Bile gÜZ aTmalar�n�n yasak olDuèu anlam�na gelmiyor nerilen, kenDi iHTiya¼lar�na ve Baèlamlar�na iliÍkin nelerin sunulDuèunu DikkaTliCe DeèerlenDir meleriDir, ama Bu ZaTen Tà m eèiTmenlerin Her DurumDa yapT�klar�n� umDuèumuZ Bir Íey 9aZarlar ekiBinin ilk BaÍTan iTiBaren Bir @aleT kuTusu à reTmemek konusunDa nereDeyse amans�Z Bir kararl�l�kTa orTaklaÍm�Í olmas�, Bu eèiTim k�lavuZunu okurken ak�lDa TuTulmas� gereken Bir nokTaD�r "u, Bir yemek TariFi kiTaB� ya Da saBaH erken yay�nlanan Bir 46 program�n�n eÍlièinDe sunulan HaZ�r Bir kenDin yap k�lavuZu Deèil (er eèiTim Farkl�D�r ve Her BÜlà mDe moDelleri, ku ramlar� ve yÜnTemleri kenDi DurumunuZa, grup H�Z�n�Za, ¼evreniZe, yeTerlilikleriniZe ve Deèerle riniZe Bakarak ve uyarlayarak kullanman�Z gerekTièi vurgulan�yor "unun Tà m eèiTmenlerin Za Ten Doèal olarak yapT�klar� Bir Íey olDuèunu TaHmin eDiyoruZ, ama Bu ¼al�Íman�n merkeZinDeki FelseFe Bu olDuèunDan Bunu a¼�k Bir Dille iFaDe eTTik "ununla BirlikTe, Bu Bir %èiTim &elseFesi ki TaB� Da DeèilDir eèiTmenlerin iÍlerini yà rà Tà rken Bir kaynaèa iHTiya¼ DuyDuklar�nDa Zaman Za man BaÍvuraBileCekleri Bir ¼al�Íma BelgesiDir "u ama¼la meTin i¼inDe sà rekli Dièer BÜlà mlere re Ferans verilerek Bir egZersiZi arama veya Belirli Bir alana yeniDen Deèinme olanaè� saèlan�rken, Tekrar DÜnà lmesi gereken BaèlanT�lar ve Fikirlere De DikkaT ¼ekiliyor 5mar�Z Bu kiTaB� pakeT ser vis i¼in s�kl�kla uèraD�è�n�Z, ama BaZ� Zamanlar Da muHaBBeT i¼in DaHa uZun sà re Tak�lD�è�n�Z, en sevDièiniZ kaFe olarak gÜrà rsà nà Z "ununla BaèlanT�l� olarak, meTin i¼inDe eèiTim k�lavuZu serisinin Dièer yay�nlar�na Da, Belli s�n�r lar DaHilinDe, reFeranslar veriliyor (er okuyuCunun Dièer yay�nlara eriÍimi olDuèunu varsayma makla BirlikTe, Bu eèiTim k�lavuZu HaliHaZ�rDa Bulunan malZemeyi Tekrar eTmiyor 9er s�n�rl� ve Bunlar�n Dièer eèiTim k�lavuZlar�n�n ele alD�klar� konular èrenme TarZlar�, eèiTimin Tasar�m� ve yÜneTimi, ve elBeTTe kà lTà rleraras� Üèrenme giBi alanlarDa Dièer eèiTim k�lavuZlar�nDaki DaHa ile ri veya Tamamlay�C� okumalara reFerans veriliyor veya BunlarDan k�saCa BaHseDiliyor "u BiZe Be lirli konularDa DaHa ¼eÍiTli kuramsal Bak�Í a¼�lar�n� ve moDelleri sunma olanaè� saèlaD� Kà lTà rel ÜèrenmeDen BaHseTmiÍken, eèiTimle ilgili genel TarT�Ímam�Z i¼inDe BirDen FaZla unsur olDuèunu a¼�k¼a BelirTmemiZ gerekir "u eèiTim k�lavuZunun Bir alTBaÍl�è� olsayD�, Bu Kà LTà RLERARAS� BOYUTU OLAN %èITIMIN 4EMELLERI olurDu (ayaT�n Her alan�n�n ve Bu niTelikTeki eTkinlikler kapsam�nDaki ¼al�Ímalar�n kà lTà rleraras� Bir BoyuTu BulunDuèuna inanD�è�m�ZDan, kà lTà rlerara s� Üèrenme Bu meTin i¼in genel Bir eèiTimsel ve eTik ¼er¼eve saèl�yor Kà lTà rleraras� eèiTime ge nellikle Bir eèiTim moDà là olarak yaklaÍ�l�r ve BuraDa Da o ÍekilDe ele al�n�yor "ununla BirlikTe, BiZim Baèlam�m�Z i¼erisinDe eèiTim Dà nyaya Bak�p Üèrenme, Deèer Bi¼me ve var olma yÜnTemle rinin Zenginlièi ve ¼eÍiTlilièi sayesinDe geliÍir ve Tasar�mla uygulaman�n Her nokTas�nDa Bu Dik kaTe al�nmal�D�r "u eèiTim k�lavuZunun yaZarlar�n�n son olarak BelirTmek isTeDikleri Bir nokTa kuramsal malZe meye yÜnelikTir Kuram ve uygulama aras�nDaki ayr�m� BasiTe inDirgemekTen ¼ekinsek De, kura ma yÜnlenDiriCi Bir reHBer ÍeklinDe, Üèrenirken kenDi araZiniZDe kenDi yolunuZu Bulman�Za yar D�mC� olaCak veya olamayaBileCek Bir HariTa ÍeklinDe yaklaÍT�k AraÍT�rmayla ve yaraT�C� malZe melerle uèraÍmak eèiTmenlerin ÜèrenimDeki yolCuluklar�n�n Bir par¼as� olmakla BirlikTe, iki so ru sorulmal� .eDen yenilikler geTiriyoruZ ve Bu malZemenin Baèlam� ne "aZen eèiTmenler à Ze rinDe yeni Íeyler kullanmalar� yÜnà nDe Bir Bask� olDuèunu, seminer oDas�nDa Da T�pk� BuZDaè� moDelinDeki 4iTanik yolCular�n�nkine BenZer Tepkilerin orTaya ¼�kT�è�n� Dà Íà nà yoruZ (er eèiT men BuraDa ve Dièer yay�nlarDa sunulanlar� DeèerlenDirmeli ve kenDi aD�na yaraT�C� olmakla ye nilik yapmak aras�nDaki ayr�m�n ne olDuèu konusunDa kenDi yarg�s�na varmal� "una Baèl� olarak, BuraDa sunulan ve Ürneèin grup Dinamikleriyle, Üèrenme TarZlar�yla ve ¼aT�Í ma DÜnà ÍTà rmeyle ilgili olan kuramsal moDeller, Belirli Disiplinler ve gelenekler i¼erisinDeki uy gulamal� araÍT�rmalarla geliÍTirilmiÍlerDir .aDiren Bu moDeller, Hi¼Bir anlam iFaDe eTmeDikleri BaèlamlarDaki eèiTim eTkinliklerinDe kullan�l�rken karÍ�m�Za ¼�karlar "u neDenle, yine Her Bir eèiTmene Bunlar� kenDi gruBu ve Durumu i¼in TarTma olanaè� vermek amaC�yla, Buraya DaHil eT TièimiZ malZemelerin TariH¼esini ve Baèlam�n� Da ele alD�k "u ayr�Ca eèiTim Camias�nDa Fi TariHin Den Beri DolaÍ�mDa olan malZemeler yerine yaraT�C� olanlar� TerCiH eTme yÜnà nDeki karar�m�Z� Da
12
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
eTkileDi "unun sonuCu olarak orTaya ÂĽÂ?kan TanÂ?DÂ?k Da olaBileCek, yeni De sayÂ?laBileCek malZeme lerin Bir karÂ?ĂŤÂ?mÂ? olDu, FakaT seÂĽerken kullanDÂ?èÂ?mÂ?Z kriTer Bu malZemelerin genel TasarÂ?mla iliĂŤ kili, uygulanaBilir ve TuTarlÂ? olmalarÂ?yDÂ? "u eèiTim kÂ?lavuZu en BaĂŤÂ?nDan sonuna kaDar Bir eèiTimi ele alÂ?rken, elBeTTe Belirli unsurlarÂ?n FarklÂ? anlarDa veya eĂŤanlÂ? olarak veya ara ara DikkaTe alÂ?nmasÂ? gerekTièini kaBul eDiyor "irinCi BĂślĂ m olan "AèLAMA /TURTULMUĂŤ %èITIM BulunDuèumuZ ZamanDaki eèiTim alanÂ?nÂ? ve Bu yayÂ?nÂ?n orTaya ÂĽÂ?kTÂ?èÂ? BaèlamÂ? ele alÂ?yor ĂŠÂĽinDe Bulunulan orTamDan, Bu orTamDa ÂĽalÂ?ĂŤan eèiTmenlere Doèru ilerliyor ve roller, eTik ve gereken yeTerlilikler HakkÂ?nDaki sorular Ă ZerinDe DĂ ĂŤĂ nmeye gi riĂŤiyor ˆ ki BiZCe Bu HiÂĽBir Zaman BiTmeyen Bir iĂŤ "u BĂślĂ m kĂ lTĂ rlerarasÂ? Üèrenmeye iliĂŤkin BaĂŤlangÂ?ÂĽ niTelièinDe Bir DeèerlenDirmeyle ve Bunun Bir BĂ TĂ n olarak eèiTimle nasÂ?l iliĂŤkilenDi èiyle sona eriyor "ĂšLĂ M %KIP /LARAK %èITIM 6ERMEK HerHangi Bir ekipTe Deèil, ÂĽokkĂ lTĂ rlĂ Bir eèiTmen ekiBinDe ÂĽalÂ?ĂŤmanÂ?n ZorluklarÂ?nÂ? ele alÂ?yor "u BĂślĂ mĂ n amaCÂ?, konularÂ?n genel Bir ÂĽerÂĽevesini uygulama lÂ? eTkinliklerle BirlikTe sunmakTÂ?r "u eTkinlikler ekiplere BirlikTe ÂĽalÂ?ĂŤmanÂ?n FarklÂ? yollarÂ? Ă Zerin De kaFa yorma FÂ?rsaTÂ? sunarak, sĂ rDĂ rĂ leBilir iliĂŤkiler inĂŤa eTmeye ve ZorluklarÂ?n ĂśnĂ nĂ almaya yarDÂ?mCÂ? olur %n uZun BĂślĂ m olan "ĂšLĂ M %èITIMI "AĂŤLATMAK sÂ?klÂ?kla yÂ?praTÂ?CÂ? Bir sĂ reÂĽ olan eèiTim ve loJisTik planlamasÂ? konularÂ?nÂ? ele alÂ?yor "u BĂślĂ m iHTiyaÂĽ DeèerlenDirmesinDen, oTu rum TasarÂ?mÂ?na ve DeèerlenDirmeye kaDar eèiTim sĂ reCini BaĂŤTan aĂŤaèÂ? ele alÂ?yor ve iĂŤlerin DĂ Zenlemeyle ilgili kÂ?smÂ?nÂ? olaBilDièinCe aCÂ?sÂ?Z ve aèrÂ?sÂ?Z Hale geTireCek Bir ÂĽerÂĽeve sunuyor (arekeTe geÂĽTikTen Hemen sonra, "ĂšLĂ M %èITIMDE %YLEME 'EÂĽILDIèINDE ile, Bir eTkinlik sÂ?rasÂ?n Da orTaya ÂĽÂ?kan sĂ reÂĽlere ve BunlarÂ?n Bireyler iÂĽin ne anlama gelDièine yoèunlaĂŤan Bir BĂślĂ me ilerliyoruZ "u BĂślĂ m, eèiTmenlerin esnek olmalarÂ?nÂ? ve sĂ rekli DeèerlenDirme ve uyarlamalar yapmalarÂ?nÂ? gerekli kÂ?lan grup iÂĽi ÂĽaTÂ?ĂŤma ve eèiTim programÂ?nÂ? yeniDen Tasarlama ve planlama iHTiyaCÂ? konularÂ?nÂ? ele alÂ?yor "ĂšLĂ M %èITIMDEN 3ONRA, akTarÂ?m ve ÂĽoèalTma konularÂ?na ve kaTÂ? lÂ?mCÂ?larÂ? eèiTim sonrasÂ?nDaki HayaTa ve iĂŤlere nasÂ?l HaZÂ?rlamak gerekTièine eèiliyor "u eèiTim kÂ?lavuZunu kullanmakTan memnun kalaCaèÂ?nÂ?ZÂ? umuyor ve eèiTim DĂ nyasÂ?na ne ka Dar uygun olDuèu HakkÂ?nDa DeèerlenDirmeleriniZi De BekliyoruZ (epsinin ĂśTesinDe, Bu kiTaBÂ? yaZmamÂ?Z iÂĽin BiZe ilHam veren eèiTime ve eèiTmenlere kaTkÂ?Da Bulunmak arZumuZa ulaĂŤTÂ?èÂ?mÂ? ZÂ? umarÂ?Z
13
#B¸MBNB PUVSUVMNV F¸JUJN %èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
&¸JUJN F¸JUJN BNBmMBS� WF GPSNFM PMNBZBO F¸JUJN +OLLAR�N�Z� DEèIÍIME A¼�N AMA DEèERLERINIZDEN VAZGE¼MEYIN $ALAI ,AMA
'$'$'$ ;Â_j_c d[Z_h5 %èiTim gà nà mà Z Toplumlar�n�n nereDeyse Hemen Her alan�nDa iÍ HayaT� ve siyaseTTe, kamusal rollerimiZDe ve ÜZel HayaT�m�Z�n Farkl� BoyuTlar�nDa yer al�yor "u yay�n eèiTim konusunu ÜZel Bir BaèlamDa, uluslararas� veya kà lTà rleraras� gen¼lik ¼al�Ímalar� ve iÍBirlikleri ile enFormel ya Da Formel olmayan eèiTim ve ÜèreTim Baèlam�nDa ele al�yor 'en¼lik ¼al�Ímalar�nDa eèiTimin genel Bir Tan�m� Bulunmuyor %èiTim DaHa ¼ok uygulanD�è� Ür gà Tsel ve kà lTà rel orTama ve Dà Zenleyenlerin ama¼ ve Deèerlerine Baèl� olarak ¼eÍiTli sà re¼ler ve eylemler anlam�na gelmekTe "ununla BirlikTe, kà lTà rleraras� ve uluslararas� gen¼lik ¼al�Ímalar� alan�nDaki eèiTimlerin BaZ� genel unsurlar� aras�nDa Bir iliÍki De Bulunuyor "ir BaÍlang�¼ nokTas� olarak, /XForD SÜZlà èà eèiTimi TRAINING hkomuT veya uygulama yoluyla perFormans veya Davran�Í� arZulanan sTanDarDa ulaÍT�rmakv ÍeklinDe Tan�ml�yor ArZulanan sTan DarD�n ne olDuèunun ve Buna nas�l ulaÍ�laCaè�n�n DeèiÍiklikler gÜsTereCeèi a¼�kT�r "ir eèiTim kur sunDa eèiTimi Tan�mlamalar� veya Bir semBol ¼iZerek iFaDe eTmeleri isTenDièinDe, gen¼lik ¼al�Ían lar� aÍaè�Daki Tan�mlar� yapT�lar h%èiTim BaÍkalar�na Belirli HeDeFlere ulaÍmalar�na olanak saèlayaCak ara¼lar� vermekle ilgili Bir ÍeyDir %yleme ge¼ireCek BeCerileri ve Hà nerleri saèlamayla ilgiliDir v h%èiTim insanlar� DaHil eTme ve yeTkinleÍTirmeye iliÍkinDir v %èiTim hBà yà yen Bir aèa¼ giBiDir "u kenDilerini geliÍTiren insanlar� anlaTan Bir BenZeTmeDir Aèa¼, HayaT�n semBolà olan gà neÍe DÜnà Íà r v %èiTim ha¼�lm�Í iki el giBiDir 4an�Íman�n ilk Deneyimi el s�k�ÍmakT�r 6ermenin, alman�n ve Des Teklemenin semBolà Dà r Almak i¼in elleriniZi a¼�k TuTmal�s�n�Z v %èiTim hiki unsurDur $eneyim ve kuram Kuram DeneyimDen ¼�kar .e kaDar ileriye giDerseniZ, o kaDar FaZlas�na saHip olursunuZ &arkl� Deneyimler ve Deneyim paylaÍ�mlar� varD�r v h%èiTim sonu olmayan Bir HikÊyeDir "ir CevaBa ulaÍT�è�n�Z anDa, karÍ�n�Za Bunun à ¼ kaT� yeni so ru ¼�kar v 4RAINING FOR 4RAINERS &INAL 2EPORT ;%èITMEN %èITIMI .IHAI 2APOR = S "u Tan�mlara Bak�lD�è�nDa, eèiTim Bir Íeyle ilgi Duyup Buna DaHil olmay�, al�ÍveriÍi ve Deneyimle kuram aras�nDa Bir iliÍki geliÍTirmeyi i¼eriyor "u, DesTek vermeye ve almaya a¼�k olmay� gerek Tirir ve gà ¼lenmeyi ve Bà yà meyi Beslemeyi ama¼lar Sorular sormak anlam�na gelir, ama ayn� Za manDa kaT�l�mC�lar� arZulanan uygulama sTanDarD�na ulaÍT�rmak Da DemekTir
'$'$($ 7lhkfW ][d‚b_a ‚WbÚÅWdÚ [Â_j_c_d_d [Â_j_c WcW‚bWhÚ —OèALTANLAR� EèITMEK KAYNAKLAR�N ¼OK K�S�TL� OLDUèU BITMEK BILMEYEN BIR SAVAÍT�R AMA ASIL BIR AMA¼ UèRUNDA VERILIR 'ÚREV APA¼�KT�R .E YAZ�K KI BU GÚREVLERE A¼�K¼A ÚNCELIK VERMEYE CESARET EDEN EèITIMCI SAY�S� ¼OK AZD�R +à RESELLEÍME SORUNLAR� �RK¼�L�è�N VE BÚLGECILIèIN Yà KSELIÍI Kà LTà RLERARAS� KIMLIK KAVRAM� ,aConTe ve 'illerT, #oyoTe Say� 2, -ay�s 2000, s 29 Avrupa gen¼lik programlar� kapsam�nDaki eèiTimler, Avrupa kurumlar�n�n gen¼lik programlar�y la DeèiÍik Dà ZeylerDeki gen¼lik Ürgà Tleri, gruplar� ve HiZmeTleri TaraF�nDan à sTlenilen ¼al�Ímalar� DesTekleme gÜrevi gÜrà r Zel olarak, hAvrupa gen¼lik programlar� i¼erisinDe Dà Zenlenen eèiTim kurslar� gen¼lièe iliÍkin sorunlarla akTiF ÍekilDe ilgilenenlerin uluslararas� ve kà lTà rleraras� gen¼ lik ¼al�Ímalar�nDa DaHa akTiF, verimli ve BilgilenmiÍ Bir rol oynamalar�n� saèlamay� ama¼lar v Av
15
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
rupa Konseyi, 2000, s 2 9ani eèiTim, uluslararas� Dà ZeyDe veya kà lTà rleraras� veya Avrupa Bo yuTu Da Bulunan yerel ya Da ulusal Dà ZeylerDe gen¼lik ¼al�Íanlar�n�n ve gen¼lik liDerlerinin ¼a l�Ímalar�n�n eTkinlièini ve kaliTesini yà kselTmek i¼in Bilgi, BeCeri ve yeTerliliklerini arT�rmay�, Far k�nDal�è� geliÍTirmeyi ve Tav�r veya Davran�Ílar� DeèiÍTirmeyi ama¼lar 'en¼lik Ürgà Tleri ve gen¼lik proJeleri siyasi, Toplumsal ve kà lTà rel alanlarDaki konulara DaHil olup giriÍimDe BulunulaBilen yerlerDir Ayn� ZamanDa Formel olmayan eèiTim ve Üèrenme mekÊnlar�D�r Avrupa 'en¼lik &orumu nun gen¼lik alan�nDaki uygulamaC�lar�na gen¼ insanlar�n gen¼lik ¼al�Ímalar�na kaT�larak neler ÜèrenDikleri sorulDuèunDa, uygulamaC�lar�n Cevaplar� kiÍi sel ve Toplumsal geliÍim à ZerinDe yoèunlaÍT� KiÍisel a¼�Dan ÜZ sayg�, sorumluluk Duygusu, yara T�C�l�k, HoÍgÜrà ve eleÍTirel Dà Íà nCenin arTT�è�n�, Toplumsal geliÍim a¼�s�nDan ise akTiF yurTTaÍl�k ve kaT�l�m�n, grup ve liDerlik BeCerilerinin, ileTiÍim sTraTeJilerinin ve Toplumsal sorunlara iliÍkin Bilginin BeslenDièini BelirTTiler 1999, s 24 25 %èer eèiTimin amaC� gen¼lik ¼al�Íanlar�n� ve gen¼ lik liDerlerini kenDi ¼al�Ímalar� i¼in DaHa Donan�ml� Hale geTirmekse, eèiTimin ele almas� gereken eTkenler BunlarD�r KiÍisel ve Toplumsal geliÍim i¼in Bir alan saèlamal� ve siyasi, Toplumsal ve kà l Tà rel kaT�l�m� gà ¼lenDirmeliDir Avrupa gen¼lik ¼al�Ímalar� eèiTimi Deèer TemelliDir 4araFs�Z Bir eèiTim sà reCi olmak giBi Bir iDDi as� yokTur eèiTim Temel Deèerleri esas alan Avrupa Toplumlar�n� HeDeFleyen gen¼ insanlar�n ¼a l�Ímalar�na DesTek olmal�D�r Avrupa Komisyonu na gÜre, Bu Deèerler aras�nDa Tà m Avrupa ¼ap�n Da ve ÜTesinDeki gen¼ insanlar aras�nDa Dayan�Íma, kà lTà rleraras� Üèrenme, HarekeTlilik ve inisi yaTiF ve giriÍimCilik anlay�Í� Bulunur "u gen¼ insanlar�n Toplum i¼inDe marJinal Hale geTirilmele rine karÍ� savaÍmak, insan Haklar�na sayg� ve �rk¼�l�èa, yaBanC� Dà Ímanl�è�na ve ayr�mC�l�èa kar Í� mà CaDele eTmek anlam�na gelir Kà lTà rel ¼eÍiTlilièi, orTak miras�m�Z ve paylaÍ�lan Temel Deèer lere Baèl�l�è�, eÍiTlièi DesTeklemeyi ve yerel gen¼lik ¼al�Ímalar�na Bir Avrupa BoyuTu geTirmeyi i¼erir 2001, s 3 4 "u Temel Deèerler Avrupa kurumlar�nCa ve Bir¼ok gen¼lik Ürgà Tà nCe yayg�n ÍekilDe paylaÍ�l�r %èITIM VE DEèERLER HAKK�NDA DAHA FAZLA GÚRà Í I¼IN BKZ - "u ¼er¼eveDe, eèiTim Farkl� Bi¼imler alaBilir "aZ� gen¼lik Ürgà Tleri, HiZmeTleri veya merkeZleri, gen¼lik ¼al�Íanlar�n�n ve liDerlerinin Farkl� hkuÍaklar�n�nv Devir Daimi karÍ�s�nDa kenDi Ürgà Tleri nin ruHuna ve ama¼lar�na uygun olarak, eèiTimin sà rekli olarak verilDièi, Belirli Bir BeCeri Dà Ze yini gà venCe alT�na alan Bir eèiTim sTraTeJisi oluÍTurur "aÍka Ürgà Tler eèiTimi alg�lanan veya ile risi i¼in Beklenen iHTiya¼lar� ve ilgi alanlar�n� Temel alarak DaHa Dà ZensiZ Bir ÍekilDe sunarlar "e lirli eTkinliklerin ama¼lar�na Baèl� olarak, eèiTim sonu¼lara veya sà re¼lere ÜnCelik vereBilir, Belir li BeCerilerin geliÍTirilmesine oDaklanaBilir, kiÍisel geliÍimi kolaylaÍT�raBilir veya Ürgà Tà n à sTlen Dièi Belirli Bir eylemi planlayaBilir %èiTim ayr�Ca konu Temelli olaBilir rneèin, Avrupa Konseyi 1995 y�l�nDa )rk¼�l�k, AnTi SemiTiZm, 9aBanC� $à Ímanl�è� ve (oÍgÜrà sà Zlà èe karÍ� Kampanya 2A8) ¼er¼evesinDe, aZ�nl�klar�n gen¼lik liDerlerine yeTkinlik saèlamak amaC� TaÍ�yan ¼eÍiTli eèi Tim kurslar� Dà ZenleDi ve 2001 2003 y�llar� aras�nDa Da insan Haklar� eèiTimine iliÍkin konularDa Bir DiZi eèiTim eTkinlièi ger¼ekleÍTirDi 2!8) +AMPANYAS� S�RAS�NDA GELIÍTIRILEN KAYNAKLAR I¼IN KAYNAK¼A LISTESINE BAK�N�Z
5&
ÎÓèžQ /ÂŻÂŤĂ–|ù› ĂŽ|ĂąQ ÎÓèžQ /ÂŻÂŤĂ–|ù› ݢ| ÎÓèžQ /¯Œ›Öù¯è 5Ă“Ă&#x;Q¥¢{ { Ă&#x;QĂ“Q‰{ÂŤsQÂŤ Öèè¢QÂŤ | ›Ă&#x;›Œ ¥èÓÖ¢QĂ“{ @ 0B5 | ›Ă&#x;›Œ ¥èÓÖ¢QĂ“{1p è¢èÖ¢QĂ“QĂ“QĂ–{ gençlik sivil toplum kuĂ“ulu lQĂ“{n{n e itim etkinlikleĂ“i DlusQl  QnslQĂ“{n e itim olQnQklQĂ“{
LeĂ“el sĂŤĂľeĂąseki gençlik e itim etkinlikleĂ“i 1 SA,4/ eèiTim kurslarÂ?, %ylĂ l 2000 TariHinDe FaaliyeTe geÂĽen 5lusal AJanslara aiT SA,4/ '%.—,ĂŠK eèiTim merkeZle rinCe "onn, Almanya “Avrupa iÂĽin '%.—,ĂŠKv oFisi "rĂ ksel, *).4 ,onDra, 9%# 0aris, ).*%0 uygulanÂ?yor SA,4/ hĂŠleri èrenme ve %èiTim &Â?rsaTlarÂ?na $esTekv programÂ?nÂ?n ĂŠngiliZCe ;SupporT For ADvanCeD ,earning anD 4raining /pporTuni Ties kÂ?salTmasÂ?DÂ?r
1
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
Avrupa gen¼lik alan�nDaki Farkl� akTÜrlerCe ve Farkl� eTkinlik Dà ZeylerinDe sunulan eèiTim eTkin likleri iDeal olarak BirBirlerini Tamamlamal� ve DesTeklemeliDir "u aÍaè�Daki nAvrupa gen¼lik ¼a l�Ímalar�n�n Tà m eèiTim F�rsaTlar�n�n Bir ÜZeTini sunmaya kalk�Ímaks�Z�nn Avrupa kurumlar�n�n ve gen¼lik Ürgà Tlerinin verDièi eèiTimler aras�nDaki BaèlanT�lara oDaklanan eèiTim piramiDiyle gÜrselleÍTirileBilir ¯sT Dà Zey saDeCe DaHa aÍaè� Dà ZeyDe sunulamayanlar� saèlamal� ve Her eèiTim olanaè�, eèiTim ama¼lar� ve i¼erikleriyle HeDeF gruBu ve CoèraFi, Ürgà Tsel ve kà lTà rel Baèlam� a¼�s�nDan ÜZgà l ol mal�D�r
:”Å”dc[d_p _‚_d Â?d[h_b[h 1Ăƒ @iĂľ e itimi nQs{l tQn{ml{ĂąoĂ“sunuþÉ ĂŚĂƒ 9Ă“gĂŤtĂŤnÍþÍnse e itimin ĂąeĂ“i neÉ ĂĄĂƒ 9Ă“gĂŤtĂŤnĂŤĂľ nesen e itim sĂŤĂľenliĂąoÓÉ ÂŽĂƒ /imleĂ“ için e itim sĂŤĂľenliĂąoĂ“sunuþÉ Â‹Ăƒ itim kuĂ“slQĂ“{n{n içeĂ“i i neÉ Ă›Ăƒ 3eĂ“ese ve ne ĂľQmQn e itim kuĂ“slQĂ“{ sĂŤĂľenliĂąoĂ“sunuþÉ liniĂľse ˜Qngi kQĂąnQklQĂ“ _ulunuĂąoÓÉ M7===I½Z[d koWhbWdcÚÅjĂšh" '//-" i$ ((
'$'$)$ ;Â_j_c_ ]”dZ[c[ ieacWa Avrupa Dà ZeyinDe gen¼lik liDerleri, gen¼lik ¼al�Íanlar� ve ¼arpanlar i¼in eèiTim anCak son on y�l D�r Avrupa gen¼lik ¼al�Ímalar� i¼in Bir ÜnCelik Haline gelmeye BaÍlaD� 9erel Dà ZeyDe akTiF olan uygulamaC�lar�n giDerek uluslararas� gen¼lik eTkinlikleri Dà Zenlemekle DaHa FaZla meÍgul olma ya BaÍlamalar�, uluslararas� ve kà lTà rleraras� BaèlamlarDa gen¼lik ¼al�Ímalar� i¼in iHTiya¼ Duyu lan BeCeri ve yeTerliliklere yÜnelik eèiTim Taleplerini yayg�nlaÍT�rD� "u geliÍmeyi Avrupa gen¼lik programlar�n�n Bà yà mesi De TeÍvik eTTi Ayn� s�raDa, Her kiÍisel ve mesleki Deneyimin Bir arT�s� olDuèu ve giDerek DaHa rekaBeT¼i Hale ge len Avrupa emek piyasalar� Baèlam�nDa kiÍisel geliÍim yeni Bir Ünem kaZanD� 'en¼ insanlar ken Dilerini Formel eèiTim sekTÜrà yle s�n�rlaman�n, onlar� gà nà mà Z Toplumu i¼inDe yaÍayaCaklar� Bir HayaTa yeTerinCe HaZ�rlamaD�è�n�n Fark�na giDerek DaHa FaZla var�yor /kulun D�Í�nDaki enFormel Üèrenme orTamlar�, giDerek DaHa karmaÍ�klaÍan ¼evremiZin Talep eTTi èi yeTerliliklerin geliÍTirilmesi a¼�s�nDan kriTik niTelikTe 4eknoloJik ve Toplumsal DeèiÍimin s�kl�kla H�Zl� olan Temposu, gà nà mà ZDe HAYAT-BOYU ÚèRENMENIN vurgulanmas�n� Da BeraBerinDe geTirDi rneèin, Avrupa Komisyonu nun 'en¼lik program� kenDisini Bu Baèlama oTurTuyor "u program, hx Bir hBilgi Avrupa s�nav ve enFormel eèiTime Dayal� gen¼lik poliTikas� geliÍTirilmesi i¼in Avrupa ¼ap�nDa Bir iÍBirlièi alan�n�n yaraT�lmas�nav kaTk�Da Bulunmay� ama¼lar h(ayaT Boyu Üèrenmeye ve akTiF yurTTaÍl�èa yarayan BeCeri ve yeTerliliklerin geliÍTirilmesine Deèer verir v 2001, s 3 (ayaT Boyu Üèrenme ve enFormel eèiTim à ZerinDe Bu kaDar yoèunlaÍman�n ilgin¼ Bir sonuCu gÜnà llà là èà n yeniDen Deèer kaZanmas�D�r "ir gen¼lik Ürgà Tà nDe veya Bir proJeDe gÜnà llà ola rak ¼al�Ímak, Ünemli Bir Deneyim oluÍTurur ve Bu Deneyim Hakl� olarak okul eèiTimi ve mesleki ¼al�Ímay� Tamamlay�C� niTelikTe gÜrà là r 'en¼lik Ürgà Tleri saèlaD�klar� se¼enekler ve loBiCilièini yapT�klar� ÜnCelikler yoluyla à yelerinin sà rekli eèiTiminDe oynaD�klar� rolà n Fark�na var�yorlar Son y�llarDa Avrupa kurumlar� gà ¼lerini uluslararas� gen¼lik ¼al�Ímalar�na DaHa FaZla kaynak ay�rmak ve gen¼lik sekTÜrà nà n sunDuèu Formel olmayan eèiTimin DaHa FaZla kaBul gÜrmesini saèlamak amaC�yla BirleÍTiriyorlar
17
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
'$'$*$ ;d\ehc[b l[ \ehc[b ebcWoWd [Â_j_c 'en¼lik ¼al�Ímalar�n�n eèiTim a¼�s�nDan Deèerini siyasi gà nDeme sokmak eèiTimin ama¼lar�n� ve yap�s�n� eTkiler Son DÜnemlerDeki siyasi TarT�ÍmalarDa, gen¼lik ¼al�Ímas�n�n eèiTsel DeèerinDen BaHseDerken, ENFORMEL kelimesi yerine giderek FORMEL OLMAYAN iFadesi daHa s�k kullan�l�yor "u nunla BirlikTe Bu Terimlerin Tan�m� a¼�k deèil ve genellikle anCak kullan�ld�klar� Baèlam i¼inde Bir anlam TaÍ�yorlar &ormel eèiTim kavram� neT Bir Íekilde ana akTÜrleri okullar ve Farkl� yà ksek Üèrenim kurumlar� olan, ilkÜèreTim kurumlar�ndan yà ksek Üèrenime kadarki eèiTim sisTemin den BaHsedilirken kullan�l�r &ormel olmayan ve enFormel eèiTim ise kendilerini en Temel dà Zey de Formel sekTÜrden Farkl�, Tà m gen¼ insanlar�n Farkl� seviyelerde kaT�ld�klar� eèiTim olarak Ta n�mlarlar &ormel olmayan eèiTim 1970 lerde okullar�n, à niversiTelerin ve deèerlendirme sisTemlerinin d� Í�nda ger¼ekleÍen eèiTimin ve Üèrenimin daHa FaZla kaBul gÜrmesini saèlamak amaC�yla orTaya aT�lan Bir Terimdir 4erimin Benimsenmesi, yeni eèiTim orTamlar�n�n Tan�n�p Farkl� kaTk�lar� nede niyle deèer gÜrmeleri gereèini vurguluyordu &ormel olmayan eèiTimi, Formel eèiTim sisTeminin yap� ve ruTinleri d�Í�nda iÍleyen Ürgà Tlà ve yar� Ürgà Tlà eèiTim eTkinlikleri olarak Tan�mlayan Av rupa 'en¼lik &orumu da Terimi Bu anlamda kullan�r %nFormel eèiTim ¼ok Farkl� Íekillerde, genelde de Formel eèiTim sisTemi d�Í�nda ger¼ekleÍen eèi Tim olarak Tan�mlanm�ÍT�r "unun ¼ok Farkl� Bi¼imler alaBileCeèi orTadad�r ve Bu Terimin ¼ok ¼e ÍiTli eTkinliklerin Tan�mlanmas�nda kullan�ld�è�n� gÜreBilirsiniZ "aZ�lar� Bunu gà ndelik HayaT i¼indeki Üèrenme olarak kendi Toplumlar�m�Zda eylemde ve eTkileÍimde Bulunmak amaC�yla Üè rendièimiZ ¼ok ¼eÍiTli yollar olarak gÜrà r "u anlamda Terim, Avrupa 'en¼lik &orumu nun gà n delik HayaTTa ger¼ekleÍen dà ZenlenmemiÍ ve raslanT�sal Üèrenme Íeklindeki Tan�m�nda da gÜr dà èà mà Z giBi, ToplumsallaÍmay� iFade eder A G E AnCak sÜZCà èà n Tek kullan�m Íekli Bu deèil dir ve dièer Tan�mlarda Bu daHa akTiF ve daHa yoèun Üèrenme Bi¼imlerini a¼�klamak i¼in kulla n�l�r "aZ�lar� Bunu, isTer HoBiler isTer yeni BeCeriler edinmek i¼in olsun, BoÍ Zamanlar�m�Zda gi riÍTièimiZ hÜèrenme proJelerivyle iliÍkilendirirler "u Baèlamda genellikle gen¼lik ve Toplumsal ¼a l�Ímalara daHil olman�n Bir sonuCu olarak Üèrenilenleri Tan�mlar "u Farkl� kullan�mlara karÍ�n, enFormel eèiTim Üèrenmenin ger¼ekleÍTièi Bir sà re¼ Üèrenmeye iliÍkin TarT�Ímalar i¼in kaynak ¼aya Bak�n�Z ve insanlar�n Üèrenmesine yard�mC� olan eTkinlikler "kZ SmiTH, -ark K 2000 ola rak gÜrà leBilir 4erminoloJi Hakk�nda daHa FaZla TarT�Ímak gerekTièini kaBul eTmekle BirlikTe, BiZ kaFa kar�Í�kl�è�n� engellemek i¼in Formel olmayan eèiTimi gen¼lik eèiTimi dà nyas�n� Tan�mlarken kullanaCaè�Z &ormel olmayan eèiTim genellikle Formel eèiTimin karÍ�T� olarak Tan�mlan�r ve Bu dikkaTe al�nma s� gereken Bir ¼aèr�Í�md�r 0ek ¼ok uygulamaC�, gen¼lik Ürgà Tlerinin ve dièer kurumlar�n okulla r�n kapsam� ve kapasiTelerinin ÜTesine ge¼en alTernaTiF eèiTim ara¼lar�n� sunma poTansiyellerinin alT�n� ¼iZiyor "ununla BirlikTe, eèiTim sekTÜrleri aras�nda Tamamlay�C� Bir yaklaÍ�m�n poTansiyel deèerini vurgulayanlar ayr�Ca BkZ 4 2 2 , Buna iTiraZ eTmekTe 4amamlay�C� yaklaÍ�mda, Formel olmayan eèiTim, okullarda ele al�nan konular�n geliÍTirilmesi ve ¼oèalT�lmas� veya Üèrenimde ka T�l�mC� Bir yaklaÍ�m�n à Zerinde durulmas� Íeklinde olaBilir Ayr�Ca eèiTim ve BenZer ¼al�Ímalar�n akrediTasyonunu saèlamak amaC�yla Formel sekTÜrà n BaZ� ÜZellikleri Formel olmayan sekTÜrCe kopyalanaBilir Avrupa kurumlar�n�n ve Avrupa 'en¼lik &orumu nun Íu anki yaklaÍ�m� Avrupa ¼ap�nda Formel olmayan eèiTim i¼in kaliTe sTandarTlar� oluÍTurmak ve serTiFikasyon yÜnTemleri BelirlemekTir AnCak, Formel olmayan eèiTimin deèerinin kaBul edilmesi Bu TarT�Íman�n Tek Bir CepHesini oluÍTurur, ¼à nkà gen¼lik ¼al�Ímalar�ndaki BaZ� insanlar da Bu sà re¼Te gen¼lik ¼al�Íma lar�n�n ve eèiTimin BaZ� i¼sel ÜZelliklerini kayBedeBileCeèi endiÍesi TaÍ�rlar 4à m gen¼ insanlara a¼�k olmas� kiÍisel BaÍar�lar�n deèerlendirilmesi korkusu olmadan kaT�l�ma imkÊn� vermesi, yap� da ve planlamadaki esneklik, kaT�l�mC�lar�n iHTiya¼lar�n� ve ilgi alanlar�n� Temel alan Üèrenme ve Farkl� H�Zlarda ve Farkl� yollarla ¼al�ÍaBilme olanaè� giBi ÜZelliklerini yap�sal ve mà FredaTa iliÍkin Talepler nedeniyle kayBedeBilir
18
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
;Ă‚_j_c0 XWpĂš j[h_cb[h[ XWaWbĂšc "IR INSANA HIÂĽBIR ĂŤEY ÚèRETEMEZSINIZ 3ADECE ÚèRENMESINE YARDÂ?M EDEBILIRSINIZ 'ALILEO 'ALILEI BeĂ“minolo i ˜Qkk{nsQki _u tQĂ“t{ mQlQĂ“Q _QkmQk _iĂľe uluslQĂ“QĂ“Qs{ gençlik çQl{ mQlQĂ“{nsQ kullQn{lQn silin Qç{k veĂąQ tutQĂ“l{ olmQs{ {n{ ˜Qt{Ă“lQt{Ă“Ăƒ u sQseie tQn{mlQs{klQĂ“{ içeĂ“ik ve ù²ntemleĂ“in Qsl{nsQ ‰QĂ“kl{ olQ_ileie i QnlQm{nQ gelmekle kQlmQĂľp QùÓ{iQ ‰QĂ“kl{ silleĂ“se ve kĂŤltĂŤĂ“el _Q lQmlQĂ“sQ kullQn{ls{klQĂ“{nsQ QpQùÓ{ e itim tQĂ“ĂľlQĂ“{n{ ve se eĂ“leĂ“ini g²steĂ“en ‰QĂ“kl{ çQ Ă“{ {mlQĂ“ tQ {ĂąQ_iliĂ“leĂ“Ăƒ unu Qk{lsQ tutQĂ“Qkp e itim QlQn{nsQ ve _u e itim kitQ_{nsQ tekĂ“QĂ“ tekĂ“QĂ“ kullQns{ {m{Ăľ teĂ“imleĂ“e sQ˜Q ĂąQk{nsQn _QkmQk ilginç olQ_iliĂ“Ăƒ ;Ă‚_j_c Ă€esuiQtionĂ l[ Â?Ă‚h[dc[o 'enelliklep e itimsen _Q˜seseĂ“kenp plQnl{ e itim etkinlikleĂ“insen _Q˜seseĂ“iþÙ _unlQĂ“ ² Ă“enmenin geÓçekle mesine ù²nelik _iĂ“ çeÓçeve ve sĂŤĂ“eç sunQn etkinlikleĂ“siĂ“Ăƒ 9 Ă“enme kQt{l{mi{lQĂ“{p i˜tiĂąQçlQĂ“{n{ ve ilgileĂ“ini vuĂ“gulQĂ“ „ ² Ă“enmekte olQn ki inin içsel _ili sel sĂŤĂ“eiine Qt{‰tQ _ulunuĂ“Ăƒ 9 Ă“enme tesQs͉en veĂąQ plQnl{ e itim etkinlikleĂ“i içeĂ“isinse geÓçekle e_iliĂ“Ăƒ nsQnlQĂ“ ‰QĂ“kl{ ĂąollQĂ“lQ ² Ă“eniĂ“Ăƒ unun kQ_ulĂŤ ve _unQ g²Óe plQn ĂąQpmQ _eieĂ“isi çokkĂŤltĂŤĂ“lĂŤ oĂ“tQmlQĂ“sQki e itim için ²þellikle ²nemlisiĂ“ À² Ă“enme ˜Qkk{nsQ QùÓ{nt{l{ tQĂ“t{ mQ için ÂŽĂƒĂŚĂƒ1-ĂĄĂ?e _Qk{n{ĂľĂ Ăƒ ;Ă‚_j_c Ă€tĂ“QiningĂ p Wd_cWioed l[ aebWobWĂ…jĂšhĂšYĂšbĂšao u teĂ“imleĂ“le ilgili _iĂ“ kQĂ“mQ Q olQ_ileie i se kesinsiĂ“Ăƒ Ă? itimĂŽ kelimesinin kensisini ele Ql{nĂƒ 9Ă“ne inp &Ă“Qns{ĂľiQsQ Ă?\ehc[hĂŽ s²þiĂŤ ĂŤ Ă?sisiplin ve e itim ĂąoluĂąlQ ekillensiĂ“mek ve tQsQĂ“lQmQkĂŽ QnlQm{nQ geliĂ“p ‰QkQt QĂąn{ ĂľQmQnsQ Ă?kQĂ“QkteĂ“ olu umuĂŽ sĂŤĂ“eiine se Qt{‰tQ _ulunQ_iliĂ“Ăƒ ngiliĂľiese Ă?e itimĂŽ Ă€jhW_d_d]Ă sQ˜Q çok _eieĂ“i ve ĂąeteĂ“lilikleĂ“e ili kin _iĂ“ çQ Ă“{ {m tQ {Ă“p t{pk{ ‰ut_ol e itimi veĂąQ mesleki e itimse olsu u gi_iĂƒ uĂ“QsQ ele Ql{nmQs{ geĂ“eken si eĂ“ iki kelimep e itim _Q lQm{nsQ _iĂ“_iĂ“inin ĂąeĂ“ine geçeiek ekilse kullQn{ls{ {n{ suĂąQ_ileie imiĂľ Ă?QnimQsĂąonĂŽ ve Ă?kolQĂąlQ t{Ă“{i{l{kĂŽ olQ_iliĂ“Ăƒ 5ð‰oĂ“s @²þlĂŤ ĂŤ Ă?kolQĂąlQ t{Ă“mQ dto ‰QiilitQteeĂŽ s²þiĂŤ ĂŤnĂŤ Ă?sQ˜Q kolQĂą veĂąQ ĂľoĂ“ ˜Qle getiĂ“mekĂ™ eĂąleme veĂąQ sonuiQ sQ˜Q kolQĂą ulQ {lmQs{n{ sQ lQmQkĂŽ olQĂ“Qk tQn{mlQĂ“kenp Ă?QnimQsĂąonĂŽp Ă?_iĂ“ eĂąe iQn veĂ“mekĂŽ QnlQm{nQ geliĂ“Ăƒ @²þlĂŤkteki tQn{mlQĂ“{ s²þiĂŤkleĂ“in kullQn{m{n{ _eliĂ“lemese se _iĂ“ e itim ù²ntemini tQn{mlQmQk için ‰QĂ“kl{ teĂ“imleĂ“in kullQn{ls{ { veĂąQ tek _iĂ“ teĂ“imin _iĂ“sen ‰QĂľlQ ù²ntemi kQpsQs{ { suĂ“umlQĂ“{ ˜QĂąQl etmek kolQĂąs{Ă“Ăƒ okkĂŤltĂŤĂ“lĂŤ _iĂ“ e itim eki_i için ˜eĂ“ _iĂ“ e itimii Qç{s{nsQn _u teĂ“imleĂ“in ne QnlQmQ gelsi ini tQĂ“t{ mQk i e ĂąQĂ“QĂ“ ve QĂąs{nlQt{i{ _iĂ“ egĂľeĂ“siĂľ olQ_iliĂ“Ăƒ 9Ă“ne inp _u s²þiĂŤkleĂ“i nQs{l kullQn{ĂąoĂ“sunuþÉ iĂ“ e itiii olQĂ“Qkp _iĂ“ çQl{ mQ gĂ“u_unu iQnlQns{Ă“{ĂąoĂ“ musunuĂľp ĂąoksQ kolQĂąlQ t{Ă“{ĂąoĂ“ musunuþÉ BeĂ“minolo i ˜Qkk{nsQki _u tQĂ“t{ mQlQĂ“ ne gi_i Ă“iskleĂ“ içeĂ“iĂąoÓÉ Ă€tQn{mlQĂ“ @mit˜p 2QĂ“k /Ăƒ ÌáááĂ?sen Ql{nm{ t{Ă“Ă Ăƒ
1.1.5. zp[j0 KbkibWhWhWiÚ l[ a”bj”hb[hWhWiÚ Xeokjk XkbkdWd ][d‚b_a ‚WbÚÅcWiÚ [Â_j_c_d_d XWpÚ a_b_j kdikhbWhÚ "u BÜlà mà Tamamlarken, Bu Baèlamda yà rà Tà len eèiTimlerin BaZ� Temel ÜZelliklerini BelirTeBili riZ %èiTim Íunlar� Temel al�r s
'en¼ insanlar�n insanl�k onuruna sayg� ve Herkes i¼in eÍiTlik ruHuyla kendi Topluluklar�na ve Toplumlar�na Tam anlam�yla kaT�laBileCekleri Íekilde yeTkinleÍTirilmeleri gerekTièi inanC� "u gà nà mà Z Avrupa s�n�n ¼okkà lTà rlà Toplumlar�na karÍ� Bir inanC� da i¼erir
s
'ĂśnĂ llĂ kaTÂ?lÂ?m
s
èrenme merkeZli Bir dà nya gÜrà Íà , kaT�l�mC�lar�n iHTiya¼lar�n� ve ilgi alanlar�n� dikkaTe al�r
s
—arpanlara ÜZellikle odaklanan, eyleme yÜnelik Bir sà re¼
s
"eCeri, yeTerlilik ve Bilginin Üèrenimi ve Bunlar�n Fark�ndal�k, Tav�r ve davran�Ílarda deèiÍim yaraTmas� gereèi
s
$eneyim veya uygulamanÂ?n, duygusal kaTÂ?lÂ?mÂ?n ve aklÂ?n kullanÂ?mÂ? kol, kalp ve kaFa
s
-esleki olmayan Bir dà nya gÜrà Íà "ununla BirlikTe, gen¼lik ¼al�Ímas� eèiTimiyle kaZan�lan niTelikler geleCekTeki kiÍisel ve mesleki geliÍim i¼in deèer TaÍ�yaBilir KiÍisel ve Toplumsal ge liÍme Üèrenme sà reCinin Ünemli unsurlar�d�r
s
'enellikle kiÍisel BaÍar�y� deèerlendirme yoluyla Ül¼meme
s
Sorumlu Ürgà T, ¼evre ve HedeF gruBun kendine Has deèerleri ve alg�lar�n� dikkaTe alma iHTiyaC�
19
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
1.2 &¸JUJN WF F¸JUNFO 1.(.1. ;Â_jc[db[h[ _b_Åa_d \WhabÚ WdbWoÚÅbWh nCeki BÜlà mde Farkl� eèiTim anlay�Ílar� olduèuna deèindik o nedenle eèiTmen kelimesinin Farkl� anlamlar� ve BaèlanT�lar� olmas� da Bir sà rpriZ olmayaCakT�r ÊÍleri daHa da karmaÍ�k Hale geTireBileCek olan, Farkl� kà lTà rel ve eèiTim ge¼miÍleri olan kaT�l�mC�lar�n, eèiTmenlerin Üèrenim sà reCindeki rolleri ve yerlerine iliÍkin Farkl� anlay�Ílar� Temelinde onlardan Farkl� BeklenTilere sa Hip olaBilmeleridir %èiTmenin eèiTime kaT�lanlar�n BirÍeyler Üèrendikleri Bir eèiTim sà reCinin i¼inde Bulunan Bir kiÍi olmas� giBi BasiT Bir ger¼ek d�Í�nda kalan Her Íey BelirsiZ olaBilir "ir eèiT menler ekiBi i¼in ise sadeCe Bunu Bilmek yeTerli deèildir "ir eèiTim orTam�ndaki BaZ� Zamanlar ÜngÜrà lemeyeCek Taleplerle BaÍa ¼�kaBilmek i¼in, eèiTmenler kendi rollerini BirBirleriyle olan iliÍ kileri à Zerinden dà Íà nmeliler AÍaè�daki egZersiZ Bir eèiTimde yer alan eèiTmenlern rolleri Hak k�nda orTak Bir anlay�Ía ulaÍman�Z i¼in siZe Bir olanak saèlayaBilir
D[h[Z[ Zkhkoehikdkp5 3oto u egĂľeĂ“siĂľ ù²ntem Qç{s{nsQn geÓçekten çok ù²nlĂŤ _iĂ“ QĂ“Qçt{Ă“Ăƒ unu neĂ“eseĂąse ˜eĂ“ konusQ kullQnQ_iliĂ“siniþ‡ BQlimQtlQĂ“o itim osQn{ĂľsQ ˜QĂąQli veĂąQ geÓçek _iĂ“ çiĂľgi Ă€_Qntp ipà çiĂľinĂƒ (eĂ“ iki uiunQ sQp _iĂ“inin ĂŤĂľeĂ“inse I Bp si eĂ“inse ( L)? ĂąQĂľQn iki i QĂ“et ĂąeĂ“le tiĂ“inĂƒ Q {sQki iĂŤmleleĂ“i okuĂąun Ă€ve _iĂ“ kS {t tQ˜tQs{nQ ĂąQĂľ{nĂ Ăƒ gĂľeĂ“siĂľ temel konulQĂ“ kQsQĂ“p ‰QĂ“kl{ teĂ“imleĂ“in nQs{l QnlQ {ls{ { ĂŤĂľeĂ“inse se suĂ“su unsQnp _unlQĂ“{n QĂąs{nlQt{lmQs{nQ ili kin soĂ“ulQĂ“Q sikkQt esinĂƒ ‰QseleĂ“ 1Ăƒ (eĂ“kes iĂąi _iĂ“ e itmen olQ_iliĂ“Ăƒ ĂŚĂƒ
itim e lenieli olmQl{Ăƒ
ĂĄĂƒ
itmen kQt{l{mi{lQĂ“Q e itmenin onlQĂ“{n ulQ mQs{n{ istesi i sonuiQ ulQ mQlQĂ“{nQ ĂąQĂ“s{mi{ olmQl{Ăƒ
ÂŽĂƒ (eĂ“ e itimin QmQi{ ki isel geli imsiĂ“Ăƒ Â‹Ăƒ
itmen ki isel se eĂ“leĂ“ini evse _{Ă“QkmQl{Ăƒ
Ă›Ăƒ
itimin kQl_inse _eieĂ“ileĂ“ ve ù²ntemleĂ“ _ulunuĂ“Ăƒ
ĂšĂƒ
itimin sonuçlQĂ“{ ²lçÍle_iliĂ“ olmQl{Ăƒ
Â Ăƒ
n iĂąi okul uĂągulQmQs{Ă“Ăƒ
ÂŹĂƒ
itim _ilgi QktQĂ“{m{s{Ă“Ăƒ
1ĂˇĂƒ iĂ“ e itim kuĂ“sunsQp kQt{l{mi{lQĂ“ _Qsit Ă“eçeteleĂ“e i˜tiĂąQç suĂąQĂ“Ăƒ Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu ;Ă‚_jc[d ;Ă‚_j_c_ ÌáááĂ?sen uyarlanm{ t{rĂƒ
AÍaè�daki TaBlo iÍe Bir heèiTmeninv eèiTsel rollerinin ana HaTlar�n� ¼iZmekle BaÍlay�p, eèiTmeni Farkl� FakTÜrlere gÜre ÜèreTmenle ve kolaylaÍT�r�C�yla karÍ�laÍT�r�yor
20
%èITSEL ROLLER
èRETMEN
%èITMEN
+OLAYLAĂŤTÂ?RÂ?CÂ?
3Ă REÂĽ 9ĂšNTEM
$aHa aZ Ăśnemli
ÂŤnemli
ÂŤnemli
'ĂšREV IÂĽERIK
-erkeZi rolde
ÂŤnemli rolde
%ĂŤ sorumluluk
%èITIM YÚNTEMLERI
'enelde ÜèreTmen anlaT�r
Karma yĂśnTem
Karma yĂśnTem
ĂŠLETIĂŤIM STILI
'enelde girdi
Kapsama Baèl�
/laBilen en aZ girdi
'Ă ÂĽ
-uTlak
-uTlak orTaklaĂŤa
/rTaklaĂŤa
ÂŤRNEKLER
/kul ÜèreTmeni
)#, eèiTmeni
—aTÂ?ĂŤma moderaTĂśrĂ
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
'er¼ek HayaTTa pek ¼ok durumda Bu Farkl� rollerin BÜyle keskin Bi¼imde ayr�ÍT�r�lamayaCaè� or Tadad�r Zellikle Bir eèiTmen Bir program i¼erisinde, eèiTimin Bir par¼as�n� yà rà TmekTen grup ka rar alma sà reCini kolaylaÍT�rmaya veya Bir konu yaHuT ders sunmaya kadar, ¼ok Farkl� roller à sT lenmek Zorunda kalaBilir 9ine eèiTmen, yeTkileri konusuna iliÍkin Bir kaFa kar�Í�kl�è� yaraTma dan, Her Zaman ana rolà olan eèiTmenlik i¼indeki Bu Farkl� rolleri dengelemelidir rneèin, Bir eèiTmen Bir grup eTkinlièinde kolaylaÍT�r�C�l�k yaparken Bunun arT�k eèiTim sà reCi i¼in olumsuZ luk yaraTmaya BaÍlad�è�n� Fark ederse, Bir oTurumu sona erdirme karar� alaBilir mi veya kolaylaÍ T�r�C� olarak rolà ne devam m� eTmelidir "una BenZer sorular geleCek BÜlà mlerde TarT�Í�laCak "u rollerin BirBirine kar�ÍT�è� Bir BaÍka ilgin¼ Ürnek son y�llarda geleneksel ÜèreTmen rolà nà n eèiTim ve kolaylaÍT�r�C�l�k unsurlar�n� kapsayaCak Íekilde deèiÍmesinde gÜZlemleneBilir 0ek ¼ok Avrupa à lkesinde yap�lan okulun Bir Toplumsal Üèrenme mekÊn� olduèu ve sadeCe enTelekTà el Bilginin akTar�ld�è� Bir yer olmad�è� Hakk�ndaki TarT�Ímalar Bu evrimin Bir iÍareTi
:”Å”dc[d_p _‚_d Â?d[h_b[h 1Ăƒ (ayat{n{Ăľsa siĂľi ˜angi e itmen veya e itmenler çok etkilesiÉ 3esenÉ ĂŚĂƒ ir e itim kat{l{mi{s{ olarak ya as{ {n{Ăľ en k²tĂŤ seneyim neÉ 3esenÉ ĂĄĂƒ Ba_losa _ir okul ² retmeninin _ir gençlik e itmeninsen sa˜a ‰aĂľla yetkiye sa˜ip olsu u i‰asesine kat{l{yor musunuþÉ ÂŽĂƒ itimse ne tĂŤr ‰arkl{ gÍçler varÉ Â‹Ăƒ LĂŤĂľle me egĂľersiĂľinseki ‰arkl{ noktalara ili kin ievaplar{n{Ăľ{ sa sile getire_ilirsiniĂľĂƒ
1.(.(. ;Â_jc[db[h_d Z[Â[hb[h_ l[ XkdbWhÚd [Â_j_c[ [ja_i_ ÊNSANLAR� TAN�YAN BIRI AKIL BIR KIÍIDIR KENDINI TAN�YAN KIÍI AYD�NLANM�ÍT�R ,OATSE "u eèiTim k�lavuZu Belirli eèiTsel, kà lTà rel, siyasi ve eTik deèerler Temel al�narak yaZ�ld� "iZim ele ald�è�m�Z Baèlamda eèiTimle iliÍkili olarak, Temel deèerler karÍ�l�kl� sayg�, ¼eÍiTlilik, yeTkinleÍme, demokrasi ve kaT�l�md�r "u BÜlà m, eèiTmenlerin deèerlerinin niTeliklerini, Bunlar�n eèiTmenin moTivasyonuyla iliÍkisini ve Bunlar�n Üèrenme sà reCine eTkisini ele al�yor
:”Å”dc[d_p _‚_d Â?d[h_b[h 1Ăƒ 3esen _ir e itmen olsumÉ ĂŚĂƒ ir e itmen olarak çal{ {rken en sevsi im rol neÉ Arkasa p ² retmenp e itiiip ortakp y²netiiip sĂŤĂľenleyiiip _ĂŤyĂŤk a_lap etĂŤs a_isip koçp senetmenp akai{p kat{l{mi{p ayart{i{p sĂŤ ĂŤnĂŤrp y{ls{þ‚ nesenÉ ĂĄĂƒ n sevsi im rolĂŤn kensi se erlerimle ili kisi neÉ ÂŽĂƒ u an çal{ t{ {m ²rgĂŤte nesen ĂŤye olsumÉ Â‹Ăƒ Kensi ²rgĂŤtĂŤmse e itimle aktars{ {m{Ăľ se erler nelerÉ enim aktars{ {m se erler nelerÉ unlar ²rgĂŤtĂŤmĂŤnkilerle ayn{ m{É Ă›Ăƒ Kensi ²rgĂŤtĂŤmseki e itim amaçlar{n{ nas{l tan{mlar{mĂ™ siyasip toplumsalp kĂŤltĂŤrelp meslekip sini‚É
21
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
"ir eèiTim orTam�nda kendi Temel deèerlerimiZ, eèiTimi nas�l planlay�p yà rà TTà èà mà Ze ve eèiTim s�ras�nda kendimiZi nas�l yÜneTTièimiZe reHBerlik eder $eèerlerimiZ eèiTimle iliÍkili olarak ken dilerini Íuralarda gÜsTerir s %èiTim konular�n�n se¼imi s ÊHTiya¼ analiZi BkZ 4 1 ve kaT�l�mC�lar�n�n planlama sà reCine ne dereCe daHil olduklar� giBi eT kenler daHil olmak à Zere, Bu TerCiHin nas�l yap�ld�è� s 9ÜnTem konusundaki se¼im, eèiTimin kaT�l�ma a¼�k olmas�na ne kadar olanak saèlan�yor "ek lenTileri dikkaTe al�yor muyuZ, geri Besleme ve deèerlendirme olanaklar�n� kullan�yor muyuZ ve akTiF ve deneyime dayal� yÜnTemler kullan�yor muyuZ %èiTim deèerlerimiZ eèiTim sà reCini deèerlendirme ve eTkileÍime ge¼me yollar�m�Z a¼�s�ndan merkeZi niTelikTedir ,iderlik TarZ�m�Z diyeBileCeèimiZ Íey à Zerinde eTkileri vard�r ayr�Ca BkZ RGà T 9ÚNETIMI %èITIM +�LAVUZU, s 4 48 %èiTim s�ras�nda Bir eèiTmen Farkl� roller à sTlenmek duru munda kalaBilir ve Bu rollerin BaZ�lar� ile Bunlar�n arkas�ndaki deèerler BirBirleriyle ¼aT�ÍaBilir AÍaè�daki durumu dà Íà nà n 9oèun giden Bir eèiTim kursunda akÍamà sTà saaTleri 0ek ¼ok kaT�l�mC� kendilerini eèiTime kap T�rm�Í durumda, yorulmuÍlar anCak eèiTim eTkinliklièine devam eTmeye niyeTliler 9orgunlukla r�na raèmen, ¼oèu devam eTmeye HaZ�r ve BaZ�lar� da grup i¼inde kÜTà gÜrà nmemek i¼in aksi yÜnde oy kullanmayaCak %èiTmen ne yapmal� "u, kaT�l�mC� Bir eTkinlik olduèu i¼in ve oToriTer Bir karar Tam da Bu eTkinlièin deèerleriyle ¼eliÍe Ceèi i¼in gruBun iradesine sayg� m� gÜsTermeli Ama eTkinlikler eèiTim sà reCine Zarar veriyorsa veya daHa kÜTà sà kaT�l�mC�lar i¼in psikoloJik veya FiZiksel a¼�dan TeHdiT yaraT�yorsa, eèiTmenlerin Bir lider olarak BÜyle gà ¼là kararlar almalar� gerekTièini Her Zaman HisseTmiyor muydu 9ine de kaT�l�mC�lar�n kendi kaT�l�mlar�na iliÍkin karar alma Haklar� yok mu &akaT, eèer seZgileri doèruy sa, asl�nda ¼oèu arT�k Bugà n daHa FaZla kaT�lmak isTemiyor, Üyleyse Bu Haklar� ZaTen Bundan eT kilenmedi mi "u sorular, mesleki eTik olarak adland�r�laBileCek ¼ok Ünemli Bir deèerler kà mesinden de Burada BaHsedilmesi gerekTièini gÜsTeriyor SiyaseT veya gaZeTeCilik dà nyas� a¼�s�ndan mesleki eTik TarT�Í malar� BiZe Tan�d�k geleBilir anCak Bu, eèiTmenlerin de eèiTimde yap�lmas� ve yap�lmamas� gere kenler Hakk�nda kendi kiÍisel lisTelerini oluÍTuruken deèerlendirilmeleri gereken Bir kavramd�r
1.(.). D[b[h a_Å_o_ [j_Â[ ko]kd X_h [Â_jc[d oWfWh5 Kendisine oèlunu geTiren Bir kad�na 'andHi ne isTedièini sorar Kad�n hÍeker yemeyi B�rakmas� n� isTiyorumv diye Cevap verir 'andHi h¼oCuèu iki HaFTa sonra Tekrar geTirv der Êki HaFTa sonra ka d�n oèluyla BirlikTe geri dÜner 'andHi oèlana dÜner ve ÍÜyle der hêeker yemeyi B�rak v Kad�n ÍaÍk�nl�kla Bakar ve sorar h"unu sÜylemeniZ i¼in neden iki HaFTa Beklemem gerekTi v 'andHi Ce vaplar hÊki HaFTa ÜnCe kendim de Íeker yiyordum v 9ukar�daki HikÊyede gÜrà leBileCeèi giBi, Bir eèiTmen ve Bir lider olmak kiÍiden ¼ok Íey Talep eden Bir rol olaBilir KendimiZi Bir eèiTim orTam�n�n i¼ine yerleÍTirmek, neleri savunduèumuZ, neleri sunaBileCeèimiZ, BelirledièimiZ s�n�rlar ve en Ünemlisi, dièerlerinin BeklenTileriyle nas�l Ba Ía ¼�kT�è�m�Z Hakk�nda Fark�ndal�k geliÍTirmek anlam�na gelir h"ir kiÍi ve eèiTmen olarak, Ben Bundan HoÍlansam da HoÍlanmasam da, kamusal Bir konumda y�m ve Bir modelim $avran�Ílar�m Üèrenme sà reCi i¼in Ünemli Bir kaynak olaBilir "u ayn� Za manda isTedièim giBi davranamayaCaè�m anlam�na da geliyor ÊleTiÍimde Bulunmamam olanak l� deèil giBi, BkZ 7ATZLAWICK VE DIèERLERI Kendimin Fark�nda olmal�y�m ve davran�Í�m�n ka T�l�mC�lar ve sà re¼ à Zerindeki eTkileri Hakk�nda dà Íà nmeliyim %Tkinlièe kaT�laBilmeliyim ve ay n� Zamanda Belirli Bir mesaFeyi korumal�y�m Bir HelikopTerden Bakmak giBiü Êlk BaÍTa Bana sempaTik gelmeseler Bile insanlara karÍ� a¼�k olmal�y�m "aZen Hi¼ Havamda olmasam da sà rekli olarak kaT�l�mC�larla iliÍki i¼inde olmal�y�m êu an yorgun olmama ve Hi¼ enerJim kalmamas�na raèmen iÍime odaklanmaya devam eTmeliyim "aZ� Zamanlar asl�nda HedeFi olmad�è�m Bir k�Z g�nl�è� à sTà me ¼ekTièimi Fark eTmeliyim $ièer kaT�l�mC�lar i¼in onlara gÜre Hassas konular� veya genel Hayalk�r�kl�klar�n� yans�TaBileCekleri Bir kum TorBas� rolà oynuyorum ve Bu olduèunda,
22
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
Bununla Bir Íekilde BaÍa ¼�kmam gerekiyor (emen Tekrar iÍe giriÍmeli, insanlarla, sà re¼lerle ve sorunlarla HaÍ�r neÍir olup, olaBildièinCe H�Zl� Bir Íekilde kendime gelmeliyimv 4AN�D�è�M�Z BIR EèITMEN BIR TART�ÍMA S�RAS�NDA
#V ZFOJ T QFS F¸JUNFO LVB¸�O�O J QSPGJMJ EF¸JM
*O7AG 9ar�m kalm�Í Bu Tan�m sade Bir Íekilde Bir eèiTmen ve Bir lider olman�n karmaÍ�k Bir gÜrev ve HaTTa BaZen BunalT�C� Bir iÍ olduèuna iÍareT eTmeyi ama¼l�yor KiÍisel Fark�ndal�k, sà rekli eèiTim ve i¼inde ¼al�ÍT�è�m�Z, HarekeT eTTièimiZ ger¼eklik Hakk�nda ¼ok ¼eÍiTli Bilgiler Talep eder Ayn� Zaman da y�pranmaya karÍ� raHaTlama ve eèiTimlerin ruTin Hale gelip, moTivasyonun ve ilginin aZalmas� n� engelleyeCek Bir ¼eÍiTlilik gerekTirir 1 2 5 Bir eèiTmen olarak kendimiZi iyi HisseTmemiZe desTek olaCak akTiF sTraTeJileri ele al�yor %Tik konusundaysa, doèru Tek Bir proFil olmad�è� a¼�kT�r "unun la BirlikTe aÍaè�daki a¼�klama à Zerinde dà Íà nà leBileCek ve TarT�Í�laBileCek Bir Temel saèlayaBilir
;j_a ZWlhWdWd X_h [Ă‚_jc[d Ă…k Â?p[bb_ab[h[ iW^_f ebWd X_h a_Ă…_ ebWhWa jWdĂšcbWdWX_b_h0 h (ayat _oyu ² renen _irisirĂƒ h Kensini kensi Ă€pro‰esyonelĂ geli imine asam{ t{rĂƒ h Kensini _a kalar{n{n Ă€pro‰esyonelĂ geli imine asam{ t{rĂƒ h itimin ² renenler ĂŤĂľerinse olu tura_ileie i risklerin ‰ark{nsas{r ve _unlarla _a a ç{k{lmas{na yars{mi{ olurĂƒ h ilgi ve _eierilerini _a kalar{yla payla {rĂƒ h Kat{l{mi{lara yak{n olmak ve mesa‰eli surmak aras{nsa _ir senge sa lamay{ _eierirĂƒ h Kensisi ˜akk{nsa aç{k s²þlĂŤ ve ele tirelsirĂƒ h eierileri ve programlar{ so ru _ir ekilse tan{t{rĂƒ h 9 renenlerin i˜tiyaçlar{na kar { suyarl{s{rĂƒ h Iarolan _eierilerle uyumlu içerik ve y²ntemler kullan{rĂƒ h estekleyiii ² renme ortamlar{ olu tururĂƒ FW_][ '//)½j[d koWhbWdcÚÅjĂšh
23
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
%èiTmenlerin iÍlerini yà ksek dà Zeyde Bir proFesyonellikle yapaBilmeleri i¼in eèiTimle ilgili Belir li Bir yeTerlilièe iHTiya¼ duyduklar� a¼�kT�r "urada gen¼lik Ürgà Tlerine Ünemli dereCede sorum luluk dà Íer %èiTsel eTkinliklerinin kaliTesi onlar�n sorumluluèudur ve kendilerine karmaÍ�k Bir Toplumsal eèiTsel orTamda Bir grup Teslim eTmeden ÜnCe, eèiTmenlerin uygun Bir eèiTim proFili ne saHip olduklar� garanTi alT�na al�nmal�d�r %èiTmenlerin kendilerini HayaT Boyu Üèrenmeye adamalar�, kendi Bak�Í a¼�lar�na uygun daHa ileri eèiTim olanaklar�n� aray�p Bunlara kaT�lmalar� ve eèiTimle ilgili yeni konular, TarT�Ímalar ve sorunlar Hakk�ndaki Bilgileri Takip eTmeleri anlam� na gelir Êyi Bir eèiTmenin Tan�m� elBeTTe olduk¼a ÜZneldir ve kendi deneyimlerimiZe, TerCiH eTTièimiZ Üè renme TarZlar�na, eèiTmenin deèerlerine, verileCek eèiTime ve ilgili Ürgà Te kadar Bir¼ok eTkene Baèl�d�r "unu ak�lda TuTarak, aÍaè�daki ÜZellikler Temel BeCerilere odaklanan Bir eèiTim mà Freda T� à Zerinde dà Íà nmek i¼in Bir BaÍlang�¼ nokTas� oluÍTuraBilir s %èiTime kaT�lanlar�n onay ve kaBul gÜrdà èà nà gÜsTereBilme BeCerisi s 'ruBu Bir araya geTirme ve onlar� s�n�rlamadan veya gruBa Zarar vermeden konTrol eTme Be Cerisi s KaT�l�mC�lar�n Fikir ve BeCerilerini uyand�ran ve kullanan Bir ÜèreTim ve ileTiÍim TarZ� s Konu Hakk�nda Bilgi ve deneyim s Kaynaklar�n Bulunmas�n� ve loJisTik dà Zenlemelerin kolayCa yap�lmas�n� saèlayaCak organiZas yon BeCerisi s KaT�l�mC�lar�n sorunlar�n� TespiT eTme ve ¼ÜZme BeCerisi s Konuya ilgili olmak ve Bunu ilgin¼ ve ilgi yaraTaCak Íekilde sunma kapasiTesi s KaT�l�mC�lar�n deèiÍen iHTiya¼lar�na Cevap vereBileCek Bir esneklik 0RETTY VD ’TEN UYARLANM�ÍT�R
1.(.* ;Â_jc[d Hebb[h_ (ayaT�m�Zda akTiF olduèumuZ orTamlara Baèl� olarak Bir¼ok rol oynar�Z SosyoloJik Tan�m�yla rol, Bu rolà n eyleme dÜkà ldà èà orTamla iliÍkili olan gÜreli saBiT Bir davran�Í, deèer ve ileTiÍimsel kod kà mesidir "u yà Zden Ürneèin evde k�Z veya erkek ¼oCuk, anne veya BaBa olaBiliriZ ve normal de Buna uygun Bir Íekilde davran�r�Z %èer BÜyle yapmaZsak, Bu Hemen Fark edilir /kulda veya à niversiTede ÜèreTmen veya ÜèrenCi veyaHuT Belirli Bir Tà r ÜèreTmen ve ÜèrenCi olaBiliriZ ÊÍleri miZde mesleki rollerimiZ genelde olduk¼a iyi Tan�mlanm�ÍT�r AvukaTlar Belirli Bir Íekilde konuÍ maya ve davranmaya yaTk�nd�rlar ve 7oody Allen Filmleri HariCinde aniden masaya ¼�k�p dans eTmeleri BeklenmeZ AnCak Bir eèiTmen i¼in kendi rollerine iliÍkin sorular� Cevaplamak gà ¼ ola Bilir, ¼à nkà ¼al�ÍT�klar� orTamlar ve BaÍkalar�n�n onlardan BeklenTileri s�kl�kla dalgalanmalar gÜs Terir %èiTim sà reCi HaZ�rl�kTan deèerlendirmeye kadar Farkl� akTÜrlere karÍ� Bir¼ok Farkl� sorum luluk i¼erdièinden, eèiTmen rolà olduk¼a kaFa kar�ÍT�r�C� olaBilir ve ¼eÍiTlilik arZ edeBilir "u Tà r alT rollerden BaZ�lar� Íunlard�r ArkadaÍ, ÜèreTmen, eèiTmen, orTak, yÜneTiCi, program yÜneTiCisi, dà ZenleyiCi, Bà yà k aBla, 8 à lkesinden Biri, eTà d aBisi, ko¼, deneTmen, ÍakaC�, kaT�l�mC�, sevgili, dà Íà nà r, y�ld�Z "ir eèiTimde veya BaÍka HerHangi Bir yap�land�r�lm�Í Üèrenim sà reCinde, eèiTmenlik rolà mà Zà kendi kiÍisel ve mesleki niTeliklerimiZ, BeCerilerimiZ, yeTeneklerimiZ ve ilgi alanlar�m�Zla BirlikTe HayaTa ge¼iririZ "u rolà n nas�l HayaTa ge¼Tièini kaT�l�mC�lar�n BeklenTileri ve eèiTimin kendi i¼e rièi eTkiler %èiTmen rolà de praTikTe Bir dereCeye kadar gà ¼ saHiBi olmay� i¼erir 4à m Bunlar Bir eèiTim ekiBinin, gereken proFiller ve kaT�l�mC�lar�n Bilinen BeklenTileri doèrulTusunda kendi rol lerini iÍin BaÍ�nda TarT�Ímalar� ve mà Zakere eTmeleri gerekTièini gÜsTerir
24
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
:”Å”dc[d_p _‚_d Â?d[h_b[h 1Ăƒ ir e itmen olarak oynas{ {n{Ăľ ‰arkl{ roller nelerÉ Lukar{saki listesekilerle çak{ {yorlar m{É ĂŚĂƒ n sevsi iniĂľ rol ˜angisiÉ ĂĄĂƒ n sevsi iniĂľ rollersen _iri eksik miÉ ÂŽĂƒ (iç kimsenin _ilmesi i giĂľli _ir rolĂŤnĂŤĂľ var m{É Â‹Ăƒ ir e itim s{ras{nsa Ăľorunsa kals{ {n{Ăľ Ă€veya kensiniĂľi Ăľorlas{ {n{þà için oynas{ {n{Ăľ _ir rol var m{É Ă›Ăƒ ?olĂŤnÍþÍ Ă€rolleriniĂľiĂ ve _unun etkisini kat{l{mi{lar gru_uyla Ă€ve kensi ekip arkasa lar{n{ĂľlaĂ nas{l tart{ {yorsunuþÉ ĂšĂƒ Kensi akranlar{n{Ăľsan olu an _ir ortamsa otorite rolĂŤnĂŤ ĂŤstlenmenin _elirsiĂľli iyle nas{l _a a ç{k{yorsunuþÉ
1.(.5 ;Â_jc[db[h_d X_h iehkdk0 ;i[db_a 9APABILECEèINIZ EN KÚTà ÍEY KENDINIZI UNUTMAKT�R ,OATSE %èiTimler, ÜZellikle de gen¼lik eèiTimleri siZden ¼ok Íey Talep edeBilir, yoruCu ve HaTTa sTresli ola Bilir STres Hakk�nda yararl� genel Bilgiler RGà T 9ÚNETIMI %èITIM +�LAVUZU’nda BulunaBilir "à yà k olas�l�kla HepimiZ Bir HaFTa sà ren Bir eèiTim sonras�nda eve maHvolmuÍ durumda, kendi miZi Belki muTlu, Belki BoÍlukTa veya BaZen de ikisi aras�nda Bir yerde kalm�Í giBi HisseTme de neyimini yaÍam�Í�Zd�r KendimiZe gelmek ve normal HayaT�m�Zla, eÍimiZle veya arkadaÍlar�m�Zla ve dà nyan�n geri kalan�yla yeniden BaèlanT� kurmak i¼in Her Zaman olamasa da Birka¼ gà n Ta Til yapmay� memnuniyeTle karÍ�lar�Zü %èiTim dà nyas�n�n i¼inde olmak saBaH 9 dan akÍam 5 e kadar sà ren klasik Bir iÍ deèildir %èiT menler ekiBi i¼in Bu s�kl�kla gà nà n Bir ¼al�Íma kaHvalT�s�yla BaÍlamas� ve geCe yar�s�na yak�n Bir saaTTe, sosyal Bir eTkinlik veya parTi s�ras�nda veya sonras�nda sona ermesi anlam�na gelir 'enellikle eèiTimlerin Herkesin Bir arada Hem Üèrendièi Hem yaÍad�è� Bu yapay oTam�, Üèrenim sà reCi a¼�s�ndan ¼ok desTekleyiCi olaBilir ¼à nkà kaT�l�mC�lara BirBirleriyle sà rekli ileTiÍimde kal ma, BirlikTe Formel ve enFormel Zaman ge¼irme olanaè� verir /rganiZasyon iÍleri ve eèiTim prog ram�n�n kendisiyle ilgilenmenin yan� s�ra, Bir de kendimiZi Bu sà reCin i¼ine sokmak, eèiTmenin Tà m Zaman�n� ve enerJisini alan Bir iÍ Haline geleBilir $ièer TaraFTan, ¼al�ÍmakTa olan Bir eèiTmen sadeCe eèiTimin iÍleyiÍinden ve s�n�rlar daHilinde ka T�l�mC�lar�n esenlièinden deèil ayn� Zamanda yapT�è� iÍin kaliTesini koruyaBilmek ve arTT�rmak i¼in kendisini ve enerJi seviyesini korumakTan da sorumludur %èiTimin ÜnCesinde, s�ras�nda ve sonras�nda eèiTim HayaT�n� daHa kolay Hale geTiren yollar vard�r AÍaè�daki sorular eèiTim s�ras�nda ve BirBirini Takip eden oTurumlar ÜnCesinde kendiniZe Bakma n�Z i¼in kiÍisel Bir konTrol lisTesi olarak gÜrà leBilir
25
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
>WoWjĂš AebWobWĂ…jĂšh Ăƒfk‚bWhĂš l[ JWli_o[b[h &¸JUJN zODFTJOEF
h u e itim için ne tĂŤr çevresel ko ullara i˜tiyai{m var Ă€atmos‰erp ra˜atl{kp ki isel Ăľamanp spor ve ˜o_ilerp yiyeiekà É h 'erçekten e itime osaklana_ilmek ve _a ka i lerin sikkatimi sa {tmas{n{ engellemek için s{ ar{ sĂŤnyasaki ˜angi konular{ À²rgĂŤtĂŤmp pro elerim v_ĂƒĂ akl{msan ç{karmal{ veya _a kalar{na sevretmeliyimÉ h
er e itim s{ras{nsa Àçok ‰aĂľlaĂ alkol veya sigara içti imi ‰ark esiyorsamp stresimi aĂľaltmak için _a ka ˜angi alternati‰ strate ileri kullana_ilirimÉ
h Kensimle _irlikte nas{l _ir Ă?yĂŤkĂŽ Ă€sa l{k sorunlar{ veya ki isel sorunlarĂ ta {yorumÉ unlar{ Ă€ekiptenĂ kiminle payla a_ilirim ve e itim s{ras{nsa ne tĂŤr _ir seste e i˜tiyai{m varÉ h =rogram iklime uygun mu ayarlam{ ve yeterinie ara Ă€Â˜atta siesta olana {Ă _ulunuyor muÉ &¸JUJN TĂ?SBTĂ?OEB
h
itim s{ras{nsa nas{l iyi uyuya_ilirimÉ Ă€ rken gisinp osay{ ve uygunlu unu kontrol esinĂ™ gĂŤrĂŤltĂŤlĂŤ ola_ileiek yerlere yak{n m{É i er strate ilero Kulak t{kai{ kullan{np kensi yast{k ve yorgan{n{Ăľ{ g²tĂŤrĂŤnp stresliyken ra˜atlama teknikleri kullan{n‚Ă
h
itim s{ras{nsa ve mekSna ili kin k{sa s²nemli ˜aĂľ{rl{klarsa kimlersen yars{m almal{y{mĂœĂľĂ‰ Ă€Ki ilerp malĂľemelerp kitaplarp mesya‚Ă
h Ak amlar{ _o vakite sa˜ip olmay{ ve sa˜a ‰aĂľla uyuya_ilmeyi garanti alt{na almak için eki_imseki i arkasa lar{mla ak amlar{n sorumlulu unu nas{l payla a_ilirimÉ h esenenp kal_en ve ru˜en iyi ˜issetmek için ˜angi yiyeieklere ve _o vakit etkinliklerine i˜tiyai{m varÉ &¸JUJN TPOSBTĂ?OEB (FOFM LPOVMBS
h
imleĂœarkasa lar{mla ve sĂŤnyan{n geri kalan{yla nas{l _a lant{sa kala_ilirimÉ
h Kensi ² renme sÍreiimi ve mesleki geli imimi nas{l sÍþenlesimÉ h
itim port‰²yÍmseki �eski� ve �yeni� konular aras{nsaki sengeyi nas{l se erlensiriyorumÉ
h @on _ir y{l içinse kar {la t{ {m Ă?_asitĂ? ve Ă?karma {kĂ? e itim _a l{klar{n{ ve kat{l{mi{lar{ nas{l se erlensiriyorumÉ (angi alanlarsa kensimi çok ‰aĂľla Ăľorluyorum ve ne Ăľaman _unun tersi s²þ konusuÉ h 3e Ăľaman _ir kat{l{mi{p ne Ăľaman _ir liser ola_ilirimÉ u tĂŤr surumlarsa kensimi nas{l ˜issesiyorumÉ h
itmen olarak çal{ mam ve yoklu um ²þel ve mesleki ˜ayat{msa _irlikte olsu um ki ilere ne i‰ase esiyorÉ u aç{sanp ²semeye ˜aĂľ{r olsu um ve ²sesi im _eseller neÉ a kalar{n{n ²semek Ăľorunsa kals{ { _esel neÉ
h Kas{n ve erkek _irçok ki iylep ola ans{ { ko ullarsa kar {la mam e imseĂœsevgilimse ne gi_i ‰anteĂľilere ve korkulara nesen oluyorÉ rotiĂľm ve iinsellikle nas{l _a a ç{k{yoruþÉ Ă€ li kiler ˜akk{nsa ÂŽĂƒĂĄĂƒÂŽĂ?e _ak{n{þà u ve _enĂľeri konular ve korkular ˜akk{nsa nas{l konu uyoruþÉ h Arkasa çevrem nas{lÉ al{ ma ortam{m s{ {nsaki ‰arkl{ gruplarla veya arkasa larla ne kasar s{kl{kla _a lant{ya geçiyorumÉ h Oor mesleki surumlar{ ve Ă€ki iselĂ sorunlar{ kiminle payla a_ilirimÉ h @on aylarsa mesleki etkinliklerimle ilgili olamayan neler yapt{m ve okusumÉ h 'erçekten kensim için ˜ariayaiak ne kasar Ăľaman{m varÉ Aileme veya e imeĂœ sevgilimep i imep kat{l{mi{lara ve si er ki ilere olan yĂŤkĂŤmlĂŤlĂŤklersen sonra _ana kalan Ăľaman var m{É h (ayat tarĂľ{msa spor ve _o Ăľaman etkinlikleri ne kasar ²nemliÉ eslenmeye nas{l yakla {yorumÉ Dyar{i{lar{np yasal olan veya olmayan uyu turuiular{n ˜ayat{msaki yeri neÉ h a {ms{Ăľ çal{ an _ir e itmen olarak ˜ayat{m{ sĂŤrsĂŤre_ilmek için ne kasar para kaĂľanmam gerekiyorÉ unu ak{lsa tutaiak olursamp çok aĂľ para ve _ana sĂŤĂľgĂŤn ²seme yapamayan çok say{sa i veren için çok ‰aĂľla m{ çal{ {yorumÉ unun para yerine _ana ne gi_i _ir getirisi varÉ
2
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
&H[FSTJ[ /FGFT BMNB WF SBIBUMBNB STresin neFes al�p vermemiZ à Zerinde Bà yà k Bir eTkisi vard�r sTresliyken neFesimiZ dà ZensiZleÍir, dà ZleÍir, gÜèsà n à sT k�sm�ndaki kà ¼à k Bir BÜlgeyle s�n�rl� kal�r ve Bu yà Zden dà Zgà n Bir Íekilde neFes al�p veremeyiZ "unun sonuCunun ne olduèu a¼�kT�r "edenimiZin Bà yà k k�sm� sà rekli ge rilim alT�nda kal�r èrenmesi ¼ok kolay olan ve Belki suyun alT� d�Í�nda Hemen Her yerde yap�la Bilen aÍaè�daki egZersiZ Bu BelirTiye odaklan�r 4emel ilke neFes vermenin kalp aT�Ílar�m�Z� yavaÍ laTT�è�, neFes alman�nsa H�Zland�rd�è�d�r - - NEFES ALMA 1 2 saniye kadar kar�n BÜlgesinin alT�na doèru neFes al�n 'Üèsà nà Zà geniÍleTmeden Burnunu Zu kullan�n, i¼eri giren Havan�n verdièi Hisse odaklan�n 2 4 saniye kadar neFes verin, neFes verdikTen sonra kar�n kaslar�n�Z� kullanarak akCièerleriniZ den d�Íar� daHa FaZla Hava iTmeye ¼al�Í�n 3 2 saniye neFessiZ kal�n 4 "irden à ¼e kadarki ad�mlar� Tekrar edin 1 neFes dÜngà sà en aZ alT� Tekrardan oluÍmal�d�r Ay r�Ca diliniZin, diÍleriniZin ve ¼eneniZin raHaTlamas�na da dikkaT gÜsTerin
5& 2
Ăşd(5Ăş
',Ăť$5,
TUT
Ăşd(5Ăş
',Ăť$5,
1. . , MU SMFSBSBT� e¸SFONF WF &¸JUJN "u serideki eèiTim k�lavuZlar�ndan Bir Tanesi Say� 4 Tamam�yla gen¼lik eèiTimleri kapsam�nda kà lTà rleraras� eèiTim konusunu ele al�yor "ununla BirlikTe, Bu eèiTim k�lavuZu da BaZ� a¼�lardan ayn� konuya eèiliyor "aÍka Bir deyiÍle, Bu kiTaB�n Tamam� kà lTà rleraras�l�k FelseFesini Benimsiyor ve eèiTimle ilgili ¼eÍiTli eTkenlere Bu Temel ilke à Zerinden yaklaÍ�yor 9aZarlara gÜre kà lTà rlerara s� Üèrenme Bir aTÜlye ¼al�Ímas�nda veya yaèmurlu Bir Sal� akÍam� yapT�è�n�Z Bir Íey deèildir yi ne de Belirli program BÜlà mleri i¼inde Bu konuyu ele alman�n Ünemli ve yararl� olduèu a¼�kT�r 5luslararas� gen¼lik ¼al�Ímalar�n� HarekeTe ge¼iren Bir siyasi FelseFe, TarT�Ímas�Z Her an var olma s� gereken Bir eèiTim uygulamas� ve ÜZellikle eèTimCinin kendi kendisini deèerlendirmesini ve Te mel BeCerileri geliÍTirmesini Talep eden Bir Bilgi Bà Tà nà dà r 'iriÍ BÜlà mà nde alT� ¼iZildièi giBi, Bu, Farkl� BÜlà mleri okurken ak�lda TuTulmas� gereken Bir nokTad�r ve kà lTà rleraras� Üèrenme Bu yay�n�n BaÍka BÜlà mlerinde de a¼�k Bir Íekilde ele al�nmakTa "u BÜlà mà n amaC� Bir par¼a ¼ok saTan Bir roman�n arka kapak yaZ�s� giBi eèer varsa Temel Fikri vermeye ve okuyuCuyu kapaè�n i¼indekilere Bakmaya TeÍvik eTmeye ¼al�Í�yor èrenme Bu kaynaè�n BaÍka Bir BÜlà mà nde ele al�n�yor 4 2 1 3 , anCak kà lTà rleraras� Üèrenmeyi ele almak Bir nokTada en TarT�Ímal� kavram olan @kà lTà r ile BoèuÍmay� gerekTiriyor
27
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
1.).1 A”bj”h ĂŠĂŤin doèrusu, kĂ lTĂ r karmaĂŤÂ?k ve TarTÂ?ĂŤmalÂ? Bir kavramdÂ?r #liFFord 'eerTZ Ă nlĂ ÂĽalÂ?ĂŤmasÂ? +Ă LTĂ RLERIN 9ORUMLANMASÂ? nda kĂ lTĂ rĂ @aÂĽÂ?klamaya ÂĽalÂ?ĂŤan BirÂĽok ÂĽalÂ?ĂŤmanÂ?n kesinlik arayÂ?ĂŤÂ?na girdik ÂĽe daHa FaZla muèlaklÂ?k yaraTTÂ?èÂ?na dikkaT ÂĽeker "u, kĂ lTĂ rĂ TanÂ?mlama giriĂŤimlerinin kendisinin kĂ lTĂ rel olarak Ă reTildièini savunan *aCQues $emorgon ve -arkus -olZ un da TekrarladÂ?èÂ? Bir gerÂĽekTir "u BariZ anCak Temel niTelikTe Bir ilkedir ĂŠngiliZ yaZar 2aymond 7illiams Â?n !NAHTAR +ELIMELER de gĂśsTerdièi giBi, kĂ lTĂ r kavramÂ?nÂ?n kendisi Bir TariHÂĽeye saHipTir ve Bu nedenle kĂ l TĂ re Bilimsel Bir varoluĂŤ ĂŤekli olarak deèil, Bunun yerine yaĂŤam ĂŤeklimiZi kavramsallaĂŤTÂ?rmanÂ?n Toplumsal olarak inĂŤa edilmiĂŤ yolu olarak yaklaĂŤÂ?laBilir KĂ lTĂ re Bu ĂŤekilde yaklaĂŤmak Terimin derin yer eTmiĂŤ iki TanÂ?mÂ?nÂ? sarsmÂ?ĂŤTÂ?r KĂ lTĂ r sÂ?klÂ?kla Bir Toplumun, ya da daHa neT Bir iFadeyle Bir ulusun sanaTsal Ă reTimini deèerlendirmeye yĂśnelik Bir anlama saHipTir ÂŤZĂ ndeki seÂĽkinCilik ve Temsil eTTièi Toplumsal oToriTe nedeniyle Bu TanÂ?m ÂĽok ÂĽa eleĂŤTirilmiĂŤTir 9aygÂ?n kaBul gĂśren BaĂŤka Bir TanÂ?m, kĂ lTĂ rĂ eèiTimli kiĂŤiler TaraFÂ?ndan ve nor malde de "aTÂ?lÂ? kĂ lTĂ r BilimCileri TaraFÂ?ndan aÂĽÂ?klanmaya ve analiZ edilmeye aÂĽÂ?k Bir yaĂŤam ĂŤek li olarak gĂśren anTropoloJik kĂ lTĂ r anlayÂ?ĂŤÂ?dÂ?r "enZer ĂŤekilde Bu yaklaĂŤÂ?m da kĂ lTĂ rel inCeleme lerin @dĂśnĂ p Bu uygulamalarÂ? inCelemesi ve kĂ lTĂ rlerarasÂ? karĂŤÂ?laĂŤmalarda var olan TanÂ?mlama oToriTesinin vurgulanmasÂ? sayesinde eTkisini kayBeTmiĂŤTir KĂ lTĂ rĂ n gĂ nCel TanÂ?mlarÂ? ilgili kuramlara iliĂŤkin daHa geniĂŤ Bir TarTÂ?ĂŤma iÂĽin BkZ +Ă LTĂ RLERARASÂ? èRENME %èITIM +Â?LAVUZU s 14 19 kĂ lTĂ rĂ insanÂ?n donanÂ?mÂ?nÂ?n ÂĽalÂ?ĂŤmasÂ?na olanak veren ya ZÂ?lÂ?m olarak inCelemeye yoèunlaĂŤÂ?rken, Bir TaraFTan da Bu yaZÂ?lÂ?m pakeTinin gerÂĽek eTkisinin ne dĂ Zeyde olduèunu TarTÂ?ĂŤmakTadÂ?r "u yaZÂ?lÂ?m Bir kĂ lTĂ rlenme sĂ reCiyle yĂ klenilir deèerleri, ge lenekleri, normaTiF sTandarTlarÂ?, saèduyu anlayÂ?ĂŤlarÂ?nÂ? ve semBolik ÂĽevreyi, Bu orTamda eTkili olan FakTĂśrler Ă Zerinden okuma BeCerimiZi iÂĽselleĂŤTiririZ "aĂŤka Bir deyiĂŤle, gerÂĽeklièi yorumlamayÂ? ve Bunun HakkÂ?nda ileTiĂŤimde BulunmayÂ?, maruZ kaldÂ?èÂ?mÂ?Z ve BiZi ĂŤekillendiren gerÂĽeklik Ă Zerin den ÜèreniriZ KĂ lTĂ rlenme yoluyla Üèrenme oldukÂĽa doèal Bir sĂ reÂĽTir, sÂ?klÂ?kla neFes alÂ?p ver mekle kÂ?yaslanÂ?r geliĂŤigĂ Zel ve ĂśZnel anlamlar, BaèlanTÂ?lar ve FarklÂ?lÂ?klar BiZim iÂĽin gĂ ndelik Ha yaTTa kullanaCaèÂ?mÂ?Z normal yaZÂ?lÂ?m Haline gelir "ununla BirlikTe, kĂ lTĂ rden kapalÂ? Bir sisTem ve kĂ lTĂ rlenmeden BasiT, yaygÂ?n Bir sĂ reÂĽ olarak BaHseTmek yanÂ?lTÂ?CÂ?dÂ?r KĂ lTĂ rel Bir varlÂ?k olarak, kendi kĂ lTĂ rĂ nĂ Ze Bir eTikeT koyulup koyula mayaCaèÂ?nÂ? kendiniZe soraBilirsiniZ "unu yapmak BiZi eTkileyen TĂ m sĂ reÂĽlerin uyum iÂĽerisinde olduklarÂ?nÂ? ve BiZim deneyimsel varlÂ?klar olarak iTiraZ eTmedièimiZi, TarTÂ?ĂŤmaya aÂĽmadÂ?èÂ?mÂ?ZÂ? varsaymayÂ? gerekTirir KĂ lTĂ rĂ n sadeCe ulusal kĂ lTĂ rlerle BaèlanTÂ?lÂ? olduèu sÂ?klÂ?kla iFade edilir anCak yalÂ?TÂ?lmÂ?ĂŤ, gĂśrĂ nĂ ĂŤTe TekTip olan uluslarda Bile, Ăśnemli eTkileri olan, FarklÂ?lÂ?k ve ÂĽeĂŤiTlilik yaraTan BirÂĽok eTken Bulunur KĂ reselleĂŤen Bir dĂ nyada, Bu TĂ rden ulusal BaèlamlarÂ? Hayal eT mek ve sĂ rdĂ reBilmek giderek ZorlaĂŤÂ?yor "enZeri gĂśrĂ lmemiĂŤ insan HarekeTlilièi ayrÂ?CalÂ?klÂ? ki ĂŤilerin TuriZm HarekeTlilièinden, Zorunlu gܼ FelakeTine , kĂ resel ileTiĂŤim sisTemleri, arTan ekono mik Baèlar ve giderek geniĂŤleyen uluslararasÂ? ve kĂ resel sisTemler, laFÂ? dolandÂ?rmadan sĂśylersek BirBirimiZi gĂśrmeZden gelmememiZi ZorlaĂŤTÂ?rÂ?yor ĂŠnsanlarÂ?n maruZ kaldÂ?èÂ? kĂ lTĂ rel eTkilerin da èarCÂ?èÂ? sĂ rekli olarak BĂ yĂ yor ve BaZÂ? yaZarlar MELEZLEĂŤME sĂ reÂĽleri yoluyla dĂ nyanÂ?n Ă ÂĽĂ NCĂ KĂ LTĂ RLERin geliĂŤimine TanÂ?klÂ?k eTTièini ileri sĂ rĂ yorlar 9ani, insanlarÂ?n, nesnelerin, Fikirlerin ve imgelerin sĂ rekli akÂ?ĂŤÂ? ve karĂŤÂ?laĂŤmasÂ?, geleneksel ulus, aile, eTnisiTe, din ve BenZeri BelirTeÂĽleri aĂŤan kĂ lTĂ rler yaraTÂ?yor 5luslararasÂ? genÂĽlik seminerlerine BirÂĽok aÂĽÂ?dan Bu gĂśZle BakÂ?laBilir KaTÂ?lÂ?mCÂ?lar FarklÂ? ĂŤekiller de kĂ lTĂ rlenmiĂŤlerdir, anCak yine de orTak BirÂĽok nokTalarÂ? olduèunun alTÂ?nÂ? ÂĽiZmek gerekir Te mel ilkeler, deèerler, eèiTim sermayesi TĂ rleri, genÂĽlik alTkĂ lTĂ rĂ HayaT TarZlarÂ?, ĂśrgĂ Tsel kĂ lTĂ rler ve siyasi inanÂĽlar n Bu lisTe ÂĽok FaZla uZaTÂ?laBilir "u nedenle, kĂ lTĂ rler var olsa Bile, insanlarÂ? veya kendimiZi sadeCe Tek Bir kĂ lTĂ rle eĂŤiTleme Fik ri oldukÂĽa TarTÂ?ĂŤmaya aÂĽÂ?kTÂ?r ˆ ki o da Bu kĂ lTĂ rĂ TanÂ?mlayaBileCeèimiZi ve FarklÂ? kÂ?lan sÂ?nÂ?rlarÂ?nÂ? BelirleyeBileCeèimiZi varsayarsak Kimlik kavramÂ? Bu kĂ lTĂ rel ÂĽeliĂŤkilere kendi deneyimlerimiZle iliĂŤkili olarak yaklaĂŤaBilmemiZe olanak verir &arZ edin ki Bir 2us BeBeèisiniZ -aTruĂŤka ve ken di iÂĽiniZden BaĂŤka Bir BeBek daHa Ă reTmek iÂĽin sonsuZ olanaèa saHipsiniZ Kendi kimlièiniZ iÂĽin Ăśnemli olan eTkenleri Temsil edeBilmesi iÂĽin Bunlardan kaÂĽ Tanesine iHTiyaCÂ?nÂ?Z olur $aHa ileri de gĂśreCeèimiZ giBi, kimlik Ă Zerinde kaFa yormak, kĂ lTĂ rlerarasÂ? Üèrenmenin Ăśnemli Bir unsuru dur "u nokTada, Bu kuramsal TarTÂ?ĂŤmalarÂ? eèiTim BaèlamÂ? iÂĽinde dĂ ĂŤĂ nmek FaydalÂ? olaCakTÂ?r
28
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
1.).( A”bj”h" A_cb_a l[ ;Â_j_c (er eèiTimCinin yà Z yà Ze kald�è� Zor Bir soru vard�r Bir durum ne Zaman kà lTà rden kaynakla n�r &arZ edelim ki -iguel sà rekli olarak ana oTurumlara ge¼ kal�yor kà lTà rleraras� duyarl�l�èa saHip Bir eèiTmen Buna nas�l Tepki gÜsTerir -iguel in gà neyli Zaman yÜneTimi anlay�Í�n� kavra yarak HoÍgÜrà yle gà là mser mi, yoksa Bunu TemBel Bir ÜèrenCinin isyan HarekeTi olarak okur ve Her Zaman vakTinde gelen, koCaman saaTler Takan KuZey Avrupal�lar�n gÜsTerdièi sayg� ve Baèl� l�è� gÜsTermesini mi Talep eder "unun kliÍe ve sTereoTipik Bir Ürnek olduèu a¼�k, ama BaZ� nok Talar� ayd�nlaT�yor Bilgiyi Bu Baèlamda yorumlama ve deèerlendirme gereèi, Bunu var olan Bil gimiZ, deneyimimiZ ve kà lTà rel enFormasyonumuZa dayanarak yapmam�Z ve kà lTà rel varl�klarla gruBun evrilen i¼ kà lTà rà aras�ndaki eTkileÍimi TarT�Íma gereèi 4arT�Íma sorusu "ir eèiTim gru Bunun Bir kà lTà rà var m�d�r ve eèer varsa, Burada Hangi kà lTà r anlay�Í� kullan�lmal�d�r -igu el kendi ama¼lar� doèrulTusunda var olduèunu Bildièi sTereoTiplerle Bilin¼li olarak oynuyor ola Bilir "u da insanlar�n kendilerini i¼inde Bulduklar� Baèlama gÜre roller oynad�klar� ve kà lTà rle rini Farkl� Íekilde iFade eTTikleri nokTas�na iÍareT ediyor "ununla iliÍkili olarak, insanlar�n ¼okkà l Tà rlà Bir orTam�n BelirsiZlikleriyle BaÍa ¼�kman�n Bir yolu olarak s�kl�kla kendilerinden Beklenen kà lTà rel rollere Bà rà ndà kleri iddia edilir "u sà re¼ler eèiTimin ÜngÜrà lmesi mà mkà n Bir nokTas�nda BaÍlar n insanlar�n karÍ�laÍT�è� anda s 9ak�nlarda kaT�ld�è�n�Z uluslararas� Bir eTkinlik dà Íà nà n "aÍkalar�yla Tan�ÍT�è�n�Zda, kendi kimlièiniZi ve kà lTà rleri yaÍama ÍekliniZi nas�l Temsil eTTiniZ 'iydièiniZ k�yaFeTler, yapT�è�n�Z Íakalar ve kendiniZ Hakk�nda Bilgi verme H�Z�n�Z à Zerinde dà Íà ndà nà Z mà "u kiÍiden kiÍiye deèiÍiklik gÜsTerdi mi 'rup i¼inde rolleriniZin geliÍimini iZleyeBiliyor musunuZ 2us BeBekle riniZin Hangileri aleniydi ve Bu seminerin Hangi aÍamas�nda oldu Kendi kimlièimiZi Temsil ediÍ Bi¼imimiZle BaÍkalar�n�n BiZimle ilgili yorumlar�n� konTrol eTmeye ¼al�Ísak da, BiZim BaÍkalar�n� nas�l yorumlad�è�m�Za kaFa yormak Bunda ne kadar BaÍar�l� olaBi leCeèimiZi BiZe gÜsTereBilir s "u BÜlà mà n BaÍlar�nda, kà lTà re iliÍkin Bir BenZeTme olarak yaZ�l�m� kullanm�ÍT�k 'en¼lik ¼a l�Ímalar�ndan iyi Tan�d�è�n�Z BaZ� insanlar� dà Íà nà n /nlarla ilk Tan�ÍT�è�n�Zda, ¼ok k�s�Tl� iliÍki ve Bilgiyle onlar� @okuyaBildiniZ mi Kendi yaZ�l�m�n�Z siZe Hangi sTereoTipleri ve yorum kaTe gorilerini sundu "u yorumlardan deèiÍmeden kalan� oldu mu /nlar�n siZi nas�l okuduèunu anlayaBildiniZ mi ve anlayaBildiyseniZ, Bu yorumlara uymaya veya onlar� gà ¼lendirmeye ¼al�Í T�n�Z m� "u kimlik mà Zakeresi sà re¼leri kà lTà rel grup dinamiklerini anlaman�n merkeZinde yaTar Karma Í�k sosyo kà lTà rel ge¼miÍlere saHip kiÍiler BirBirlerini ayn� anda Hem yans�T�r Hem de yorumlar, kendimiZi ve dièerlerini Tan�mlamaya ¼al�Í�r�Z "ir BoÍluk i¼inde var olmaya al�Í�k olmad�è�m�Z dan, elimiZdeki asgari Bilgiyle ÜèrenilmiÍ karÍ�dakini okuma yap�lar�n� kullan�r�Z &rans�Z Top lumBilimCi 2oland "arTHes Bir Toplumda iÍareTlerin gÜsTerge ve ¼aèr�Í�m dà Zeyleri olduèunu sa vunur "ÜyleCe, Bir sandalye gÜrdà èà mà Zde, Bu akl�m�Za sadeCe Her gà n gÜrdà èà mà Z sandalye yi geTirmekle kalmaZ, ayn� Zamanda Íimdiye kadar gÜrdà èà mà Z, BildièimiZ, Hayal eTTièimiZ, às Tà ne oTurduèumuZ, neFreT eTTièimiZ Tà m sandalyeleri ¼aèr�ÍT�r�r "enZer Íekilde, kaT�l�mC�lardan gelen karmaÍ�k iÍareTler, Bunlar Haklar�nda neredeyse Hi¼ Bilgiye saHip olmamam�Za veya ¼ok aZ Bilgiye saHip olmam�Za karÍ�n, an�nda yorumlanaBilir STereoTipleÍTirme karmaÍ�kl�kla BaÍa ¼�k man�n Bir yoludur sorun yaZ�l�m�m�Za yeni veya BildiklerimiZe meydan okuyan Bilgiler girdièi durumlarda orTaya ¼�kar "u durumun vurgulad�è� BaÍka Bir konu, sà rekli olarak kà lTà rel enFormasyonla ileTiÍim kuruyor olmam�Zd�r ¯sTelik ileTiÍimin olduk¼a eTkili Bir BÜlà mà , konuÍma dilinin d�Í�nda ger¼ekleÍir An Cak insanlar ayn� dili konuÍTuklar�nda da BenZer kà lTà rel sà re¼ler ger¼ekleÍeBilir $il de gÜsTer ge ve ¼aèr�Í�mla ¼al�Í�r, Bu yà Zden Bir grup orTak Bir kelime daèarC�è� paylaÍsa daHi, Bu kelime daèarC�è� Belirlenmesi olduk¼a gà ¼, ÜrTà k, kà lTà rel ve kiÍisel ¼aèr�Í�mlara saHip olaBilir Ênsanlar adaleT Hakk�nda TarT�Í�rken, demek ki sÜZkonusu olan sadeCe Farkl� adaleT anlay�Ílar�na saHip ol malar� deèildir, ayn� Zamanda adaleT kavram�n� kullanmay� ne Íekilde Üèrendikleri de Bir dil Top luluèundan dièerine Farkl�l�k gÜsTereBilir 9orumlama Her Zaman Bir ¼eÍiT deèerlendirmeyi de i¼erir "unun iyi Bir Ürneèi insanlar�n moda TarZlar�n� yorumlay�Í�m�Zd�r "u sadeCe ;yaZ�l�m�m�Za= Tek Bir Bilgi hindirmemiZiv saèlamakla kal
29
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
maZ, Bunlar� ¼eÍiTli Íekillerde deèerlendiren Bilgileri de indiririZ, Ürneèin kaZ�T�lm�Í Bir kaFa 4aÍ� d�è�m�Z ¼aèr�Í�mlar sadeCe TaraFs�Z iliÍkilendirmeler deèildir, ayn� Zamanda eTraF�m�Zdaki dà nya ya iliÍkin deèerlerimiZle BaèlanT�l�d�r Kà lTà rel yaZ�l�mlar�m�Z Ünyarg�lar i¼erir yani k�s�Tl� Bilgi à Zerinden yarg�da Bulunma olas�l�è�n� "unu Tekrar Bir seminer orTam�nda dà Íà nà n Êlk BaÍTa ne Tà r insanlara karÍ� ¼ekim duyuyorsunuZ ve neden Kimlerin peÍine asla dà Ímà yorsunuZ êimdiye kadar Bu BÜlà mde Bir araya gelmiÍ Bir grup i¼indeki en geniÍ anlam�yla kà lTà rel olarak deèerlendirileBileCek eTkenler ele al�nd� Ayn� Zamanda Bu kà lTà rel Tepki kal�plar�n�n ÜnCeden Belirli olmad�è�n�, gruBun kendisinden Ünemli Ül¼à de eTkilendièini HaT�rlamal�y�Z STuarT (all gruplar� hsÜylemsel yap�larv olarak adland�r�rken insanlar�n kimliklerinin Farkl� yanlar�n�n n 2us BeBeklerininn, Baèlama, grup yaÍam�na, sà reCin Hangi nokTas�nda olunduèuna ve BenZerlerine Baèl� olarak BirBiriyle Farkl� iliÍkiler à Zerinden anlamland�r�lmas�ndan BaHseTmekTedir Kà lTà rà mà Zdeki ve kimlièimiZdeki Ünemli unsurlar saBiT Bir s�ralama i¼inde deèildir, durumu yorumla ma ÍeklimiZe ve yorumlar�m�Z�n kaBul gÜreCeèini ve deèerli BulunaCaè�n� Hissedip HisseTmedièi miZe Baèl� olarak Ünem s�ralar� deèiÍeBilir rneèin, Farkl� eèiTimlerde ayn� BaÍl�kTa ger¼ekleÍen TarT�Ímalar� dà Íà nà n KaTk�lar�n�Z, FikirleriniZ ve konumunuZ nas�l Farkl�l�k gÜsTerdi SiZCe Buna kaTk�s� olan neydi
1.).) A”bj”hb[hWhWiÚ zÂh[dc[5 'enel anlam�yla kà lTà rleraras� Üèrenme kà lTà rel durumlar�n karmaÍ�kl�è�na verilen FelseFi ve eèiTimsel Tepki olarak gÜrà leBilir 9ukar�da TarT�Í�lan sà re¼le ilgili olarak ak�lda TuTulmas� gereken Bir nokTa, kà lTà rà mà Zà n, Her ne Íekilde anlarsak anlayal�m, Toplumsal ger¼eklièi normal ve do èal olarak yorumlay�p deèerlendirmemiZi meÍru k�ld�è�d�r Ênsanlar yorumlamay� erTeleyerek ya ÍamaZlar Her gà n inan�lmaZ mikTarda kà lTà rel Bilgiyi yorumlar ve iÍleriZ ve Bunu anCak yoruma iliÍkin ¼er¼evelerimiZe derinden gà venerek yapaBiliriZ &ARKL�L�K VE DIèERLERI anCak Bu kesinlik i¼erisinde olumsuZ olarak yorumlanaBilir, HaTTa TeHdiT olarak gÜrà leBilir "u sà re¼lerin iÍledièini gÜrmek i¼in eTraF�m�Zdaki Toplumun daHa uZaè�na Bakmam�Za gerek yokTur Kà lTà rleraras� Üèrenme, 'eorg ,iCHTenBerg in iFade eTTièi giBi h'er¼ek FelseFe sisTemi ve ger¼ek koZmos sisTeminin Her ikisi de 0rusya dan ¼�ksayd�, Bu TuHaF olurduv Íeklindeki Bak�Í a¼�s�na BenZer Íekilde iÍler ʼinden ge¼TièimiZ eèiTim ve i¼inde yaÍad�è�m�Z daHa geniÍ Toplumlar koZ mosun ger¼ek sisTemine iliÍkin derinlemesine yerleÍmiÍ ¼eÍiTli kavramlar�n sà rekli olarak BirBir leriyle Temas Halinde olmas�n� saèlar Kà lTà rleraras� Üèrenme ise, doèallaÍT�r�lm�Í deèerlerimiZin ve yorumlar�m�Z�n merkeZi niTelièine meydan okumaya ¼al�Í�r ve BeraBerinde BaÍka deèerleri Bi lin¼li Bir Íekilde Üèrenme olas�l�è� saèlamaya ¼al�Í�r "aZ�lar�na gÜre kà lTà rleraras� Üèrenme yÜ neTimle ilgili Bir konudur usTal�k isTeyen yurTd�Í� gÜrevlerinde veya iÍ dà nyas�ndaki karÍ�laÍma larda yol yordam Bulma olanaè� vermekTir ÚRNEèIN BKZ 'UIRDHAM 'en¼lik alan�nda kà l Tà rleraras� Üèrenmeye s�kl�kla kà lTà rleraras� sà rdà rà leBilir ve kaT�l�mC� Toplumlar inÍa eTmeye iliÍkin siyasi Bir proJenin Bir par¼as� olarak ve uluslararas� eèiTimlerde orTaya ¼�kan sà re¼lerden Faydalanmam�Z� saèlayan Bir eèiTim sÜylemi olarak yaklaÍ�l�r Soru KaT�ld�è�n�Z ulusal eèiTimler a¼�s�ndan Bu analiZlerin ne kadar� anlaml� $aHa ilerideki BÜlà mlerde 3 2 5 kà lTà rleraras� eèiTmenler olarak kendimiZ Hakk�nda dà Íà nme nin yollar�n�, geliÍTirilmesi gereken yaklaÍ�mlar� ele alaCak ve kà lTà rleraras� yÜnTemleri TarT�ÍaCa è�Z AÍaè�daki TaBlo kà lTà rleraras� orTamdaki Bir eèiTmenin dikkaTe almas� gereken BaZ� eTkenle ri lisTeliyor ve Bunlar� daHa genel eèiTim BeCerileriyle iliÍkilendiriyor (em i¼ gÜZlem Hem de eèi Tim programlar�n�Z�n i¼erièi à Zerinde dà Íà nà rken Faydal� olaBilir
30
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
A”bj”hb[hWhWiÚ [Â_j_c o[j[hb_b_ab[h_ l[ X[Y[h_b[h_ #JMHJ
h KĂŤltĂŤrleraras{ sĂŤreçler ve olgular ˜akk{nsa ‰ark{nsal{kĂƒ h KĂŤltĂŤrleraras{ ² renmeo KĂŤltĂŤrleraras{ geli imin olas{ a amalar{n{ anlamakĂ™ kilit kavramlara ve yeterliliklere yak{nl{kĂƒ h KĂŤltĂŤrleraras{ e itimo „ Basar{m konular{o 5turump gĂŤnlĂŤk ak{ ve program tasar{m{Ăƒ „ 9 renenlerle ilgili konularo @{kl{kla _elirsiĂľ olan _ir ortamsa ² renmek ve _unun ² renen ki inin kĂŤltĂŤrel kimli iyle ili kisiĂƒ „
itmenlerle ilgili konularo Kensi kĂŤltĂŤrel kimli inep kensi gÍçlĂŤklerip Ăľay{ÂŒ{klar{p terii˜leri ve k²r noktalar{na ili kin iç g²þlemĂƒ
„ çeriko KĂŤltĂŤrleraras{ ² renme ve ileti imin merkeĂľi nitelikteki kuramsal y²nlerine ili kin _ilgip _unun e itim ortam{na uyarlana_ilir olup olmas{ {n{ se erlensire_ilme _eierisiĂƒ „
&¸JUJN T SFDJ CFDFSJMFSJ
itimsel yakla {mo 9 renen ki ilerin kĂŤltĂŤrel geçmi lerinep ² renme tarĂľlar{na ve e itim amaçlar{na uyarlanm{ olmas{Ă™ ilgili e itim y²ntemlerine ve _unlar{n uygun s{ralamas{na ili kin _ilgiĂƒ
h e itlilik e itimi konular{o 5lumlu grup ili kilerini te vik etmek için gÍç ili kilerip {rkç{l{kp _ask{ ve sosyo-ekonomik e itsiĂľlik konular{n{ ele almak. h 9rgĂŤt ve ² renii i˜tiyaçlar{ analiĂľio 9rgĂŤtĂŤn ve kat{l{mi{lar{n motivasyonlar{p ² renme tarĂľlar{p grup yap{s{na Ă€kĂŤltĂŤrel geçmi p toplumsal iinsiyet v_.Ă g²re i˜tiyaçlar. h
itim tasar{m{ „ Amaçlar ve ˜eseÂŒer Ă€i˜tiyaç analiĂľine g²reĂ . „ çeriko Amaçlarlap i˜tiyaçlarla ve grup yap{s{yla ili kili. „ =rogram tasar{m{ ve y²ntemo L²ntemlerin kat{l{mi{lar{n ² renme tarĂľlar{na ve i˜tiyaçlar{na g²re seçimi ve s{ralamas{.
,JÂťJTFM CFDFSJMFS
h =rogram{n uygulanmas{o =rogram{ sunmakp e itmen rolleri ve grup sinamikleri ˜akk{nsa ‰ark{nsal{kp yeterli ²n _ilgilensirme. h =rogram se erlensirmesio Dygulama s{ras{nsa ve sonras{nsa. h ili sel ve savran{ sal esnekliko Leni sĂŤ ĂŤnmep savran{ ve etkile im ekillerine uyum sa lama _eierisi. h KĂŤltĂŤrel kimliko Ki inin kensi kĂŤltĂŤrel kimli ine Ă€ve ili kili se erlerp tav{rlarp inançlarp ileti im tarĂľlar{ ve savran{ kal{plar{naĂ ili kin geli mi _ir anlay{ . h elirsiĂľli e kar { ˜o g²rĂŤo itimse ve kat{l{mi{larla _irlikteyken ²ng²rĂŤlemeyeiek surumlarla ve tart{ mal{ tan{mlarla _a a ç{ka_ilme _eierisi h @a_{r. h evk ve _a l{l{k. h
tkile im ve ileti im _eierileri Ă€ekip çal{ mas{ sa˜ilĂ .
h Leni seneyimlere ve insanlara aç{k olmak. h
mpati.
h @ayg{. h 5FLOJL CFDFSJMFS
spri anlay{ { Àve kÍltÍrleraras{ ortamlarsa espri yapman{n karma {kl{ {na ili kin ‰ark{nsal{kà .
h @unu p g²rselle tirme ve _elgeleme ˜akk{nsa kuramsal ve pratik _ilgi. h '²rsel sestek Ă€tepeg²þp kS {t ta˜ta‚à kullan{m{. ,ANDIS VE "HAGAT ’DAN ALÂ?NTÂ?LANMÂ?ĂŤTÂ?R
31
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
:”Å”dc[d_p _‚_d Â?d[h_b[h 1. 9nemli _ulsu unuĂľ ve listese eksik _ulsu unuĂľ _ir _eieriĂœyeterlilik ekleye_ilir misiniþÉ ĂŚ. Kensi kĂŤltĂŤrleraras{ ² renme sĂŤreiiniĂľe nas{l yakla {yorsunuþÉ ĂĄ. Lukar{saki ta_lo _ir siĂľi ki isel yeterlilik s{ral{yor. unlar asil mip ne sĂŤ ĂŤnĂŤyorsunuþÉ u nitelikler için e itim al{na_ilir miÉ ÂŽ. itmenlerin sĂŤrekli olarak e itim almas{ gençlik ²rgĂŤtĂŤnĂŤĂľ için ne kasar ²nem ta {yorÉ a l{klara kim karar veriyorÉ KĂŤltĂŤrleraras{ ² renme nas{l ele al{n{yorÉ
32
2. &LJQ 0MBSBL &¸JUJN 7FSNFL %èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
2.1 bPLL MU SM &LJQ bBM�NBT� (.1.1 D[Z[d ‚eaa”bj”hb” X_h [a_fj[ ‚WbÚÅcWbÚ5 0ek ¼ok eèiTim eTkinlièi Tek BaÍ�na ¼al�Ían Bir eèiTmen TaraF�ndan HaZ�rlan�r, yà rà Tà là r ve deèer lendirilir %èiTmenin o Belli kurs i¼in gereken deneyim ve yeTerlilièe saHip olmas� koÍulu alT�nda, BÜyle Bir iÍleyiÍin avanTaJlar� vard�r %èiTmen gerekli kararlar� alaBilir ve kendi yaklaÍ�m�na ve ¼a l�Íma riTmine uygun TuTarl� Bir ders yap�s� ve yÜnTemi oluÍTuraBilir $ièer TaraFTan, Bir ekip i¼inde ¼al�Ímak Zaman ve enerJi al�r Ênsanlar Farkl� Fikirlere ve ¼al�Íma Íekillerine saHipTir, BirlikTe ¼al�Í ma sà reCi yoruCu ve sinir BoZuCu olaBilir, sonu¼ kaoTik ve perFormans�n kaliTesi TuTars�Z olaBilir "unlara raèmen, uluslararas� veya ¼okkà lTà rlà Bir kaT�l�mC� gruBu i¼in Bir eèiTim kursu dà Zen lerken, sorumluluèu ¼okkà lTà rlà Bir eèiTmen ekiBine Teslim eTmek i¼in ¼ok saèlam gerek¼eler vard�r &arkl� alTyap�lara ve ¼ok ¼eÍiTli deneyimlere, yaklaÍ�mlara, Bak�Í a¼�lar�na ve Fikirlere saHip olan insanlarla Bir ekip i¼inde BirlikTe ¼al�Ímak elBeTTe daHa FaZla anlaÍmaZl�k ve TarT�Ímaya neden olaBilir ve Farkl� alg� ve davran�Í Íekillerine karÍ� daHa FaZla esneklik, HoÍgÜrà ve a¼�kl�k gerek Tirir "aÍkalar�n�n Bak�Í a¼�lar�n� anlamak ve Üdà nde Bulunmak i¼in ¼aBa gÜsTermeyi gerekTirir %kiBin dinamikleri eldeki iÍe odaklan�lmas�n� engelleyeBileCeèinden, kà lTà rleraras� ekip ¼al�Í mas� eTkin olmayaBilir "ununla BirlikTe iyi dà Íà nà là r ve yÜneTilirse, Farkl� ekip à yelerinin kay naklar� ve yeTerliliklerinin BirBirlerini Tamamlamas� sayesinde Zengin ve yaraT�C� Bir sà re¼ ile gÜ revin ve HedeF gruBun karmaÍ�kl�è�na uygun sonu¼lar orTaya ¼�kar�r (eyeCan veren, HarekeTe ge¼iren ve olduk¼a eTkin Bir sà re¼ olarak kà lTà rleraras� ekip ¼al�Ímas� BÜyle Bir Íeydir Kà lTà r leraras� ekip ¼al�Ímas� Tà m ekip à yeleri i¼in karÍ�l�kl� derin Bir Üèrenme deneyimi olman�n yan� s�ra, eèiTimin iÍ yà kà , sorumluluklar� ve sTresi karÍ�s�nda BirBirine desTek olmak i¼in de Bir ola nak olaBilir "elki de en Ünemlisi, ekip i¼indeki ¼eÍiTlilièin ekip i¼inde eèiTim kursu s�ras�nda orTaya ¼�kaBile Cek Temel sorunlar�n sinyallerinin al�naBilmesine ve ÜnCeden TarT�Í�laBilmesine olanak vermesi dir KiÍisel TerCiHler ve deneyimler, kà lTà rel Farkl�l�klar, Avrupa i¼erisindeki ve d�Í�ndaki Farkl� Toplumsal ger¼eklikler ve eèiTim sisTemleri, Üèrenmeye ve eèiTime yÜnelik yaklaÍ�m�m�Z� eTkiler KaT�l�mC�larda yayg�n olarak gÜrà ldà èà giBi, eèiTimCiler de Farkl� Üèrenme, eèiTim ve BirlikTe ¼a l�Íma yollar�na ve TarZlar�na saHipTirler, Farkl� ÜnCelikleri vard�r ve Farkl� yÜnTemleri TerCiH eder ler "unlar� TarT�Ímak ve aralar�nda Bir denge kurmak eèiTimin kà lTà rel a¼�dan Tekil olmas�n� Bir neBZe olsa da engeller ve kaT�l�mC�lar�n aT�FTa BulunaBileCekleri ve iÍe yarar BulaBileCekleri Bir yaklaÍ�m�n veya yaklaÍ�mlar�n Bir kar�Í�m�n�n orTaya ¼�kma olas�l�è�n� arT�r�r
:”Å”dc[d_p _‚_d Â?d[h_b[h bFÂťJUMJMJL OF BOMBNB HFMJZPS ir seminer veya e itim kursu için Ă?çe itlili e sa˜ip _ir ekipĂ? olu tururken sikkate al{na_ileiek _irçok etken vars{ro Ki inin gelsi i ĂŤlke veya _²lgep etnik ve kĂŤltĂŤrel geçmi p ²rgĂŤtsel geçmi p ya p iinsiyet v_. 1. ir e itim eki_inin ĂŤyelerini seçerken ˜angi etkenleri ²nemsiyorsunuþÉ ĂŚ. 9rgĂŤtĂŤnÍþÍn veya ˜iĂľmetiniĂľin sikkate alman{Ăľ gereken kurumsal Ăľorunluluklar{ _ulunuyor muÉ unlar nelerÉ
(.1.( 8_h [a_X_ [a_f oWfWd d[Z_h5 ÊsTer kaT�l�mC� gruBu, isTer ¼al�Íma veya deèerlendirme gruBu, enFormel gruplar veya Bir eèiTmen gruBu olsun, eèiTim kurslar�nda olan ¼oèu Íey Bir grup i¼erisinde ger¼ekleÍir h'rup davran�Í� Tam Bir kaosTan inan�lmaZ Bir BaÍar�ya kadar deèiÍen Bir ¼eÍiTlilik gÜsTerir, anCak giderek daHa
33
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
neT Bir Íekilde anlaÍ�l�yor ki gruplar ekip ad� verilen daHa à reTken Birimler Haline geleBilmeleri durumunda daHa Bà yà k Bir BaÍar� yakal�yorlarv -adduX, 2 " 1990, s 10 'rup ve ekip BirBir lerinin yerine kullan�laBilen sÜZCà kler olmad�klar� giBi, grup olduèu Belli olan Bir Íey daHa iyi HisseTmek ad�na @ekip olarak eTikeTlenmemelidir "ir grup Íu durumlarda ekip Haline gelir n ¯yeleri yapT�klar� iÍi saHipleniyorlar ve orTak olarak oluÍTurulmuÍ HedeFlere inan�yorlarsa n KiÍisel HedeFlere ve ekip HedeFlerine karÍ�l�kl� desTekle ulaÍ�laCaè�na iliÍkin orTak Bir anlay�Í varsa n Kararlar kaT�l�mC� Bir Íekilde al�n�yorsa n ¯yeler iÍin BaÍar�s�na kiÍisel kaynaklar�, niTelikleri ve yeTerlilikleriyle kaTk�da BulunaBiliyorlarsa n ¯yelerin BirBirlerinin Bak�Í a¼�lar�n� anlamak i¼in ¼aBa gÜsTerdikleri, Fikirlerin, gÜrà Ílerin, an laÍmaZl�klar�n, duygular�n ve sorular�n iFade edilmesine olanak veren Bir gà ven ve TeÍvik orTa m� varsa n ¯yeler BeCerilerini geliÍTirmeye ve Bunlar� iÍleri s�ras�nda uygulamaya TeÍvik ediliyorlarsa n —aT�Íma eTkileÍimin normal Bir yÜnà olarak ve yeni Fikirler, yaraT�C�l�k ve geliÍim i¼in F�rsaT ola rak gÜrà là yorsa A G E , s 10 12 "u ilkeler olduk¼a ilHam veriCi olmakla BirlikTe, HÊlÊ Bir ekiBin ger¼ekTen ¼al�Í�r Hale nas�l geTiri leBileCeèi konusunu ele almam�Z gerekiyor 'eleCek BÜlà m dikkaTe al�nmas� gereken BaZ� nok Talar� ve ekiBiniZ i¼inde kullanaBileCeèiniZ yÜnTemlere iliÍkin BaZ� Fikirleri ÜZeTliyor
2.2. &LJQ PMVUVSNB WF FLJQ IBZBU� (.(.1. ;a_X_ ebkÅjkhcWa %kiBin olas� à yeleri ¼ok ¼eÍiTli Ürgà Tsel ve praTik kriTerlere gÜre BelirleneBilir rgà T i¼inde Belir li Bir iÍlevi olan kiÍiler daHil edileCek mi %ldeki mali kaynaklar neler "u nokTalar�n yan� s�ra, kursun Temas� ve HedeF kaT�l�mC� gruBu Hangi eèiTmenlerin eèiTim i¼in uygun Bilgi, deneyim, ge¼miÍ ve yaklaÍ�ma saHip olduklar�n� Belirlemenin Ünemli eTkenleri olmal�d�r Ayr�Ca, ekip He deF kaT�l�mC� gruBunun BileÍimini yans�Tan Bir CoèraFi ve kà lTà rel alTyap�ya ve yaklaÍ�m dengesi ne saHip olmal�d�r (er Bir eèiTmenin yeTerlilikleri esas olsa da, gruBun BileÍimi dà Íà nà là rken Bunlar�n aras�ndaki Tamamlay�C�l�èa dikkaT eTmek de Ünemlidir "ir ekip en iyi Íekilde yeTerlilik lerin ve kaynaklar�n BirBirlerini Tamamlad�klar� ve kursun HedeFleriyle iliÍkili olarak yap�C� Bir Íe kilde kullan�ld�klar� orTamda ¼al�Í�r &arkl� ekip à yelerinin ¼al�Ímalarda kullanaCaklar� dil à Zerinde dikkaTliCe dà Íà nà lmeye deèerdir %kip i¼indeki ileTiÍimin Ünemli olduèu a¼�kT�r ve kullan�lan dil ler de kendini iFade eTme kapasi Tesi, ekip i¼indeki kaTk�da Bulunma ve gà ¼ yap�lar�nda eTkili olma olanaklar�n� eTkiler /rTak ¼a l�Íma dilini iyi Bilen eèiTmenler se¼mek Bu nedenle ak�ll�Ca Bir karar olaBilir "u, ekip i¼inde Fark l� ¼al�Íma dillerine saHip kaT�l�mC�lar�n Bulunmas�n�n yararl� olmayaCaè� anlam�na gelmeZ 4am Tersine, eèiTim kursu veya sadeCe kà ¼à k ¼al�Íma gruplar� s�ras�nda Farkl� ¼al�Íma dilleri kullan mak kaT�l�m a¼�s�ndan daHa eÍiT olanaklar yaraT�r ve kaT�l�mC�lar aras�nda dilin yaraTaBileCeèi gà ¼ yap�lar�n� daè�T�r Ayr�Ca gen¼lik ¼al�Ímalar�nda kullan�lan Bir¼ok kavram�n kà lTà rel anlam�n� gÜZlerinde Canland�rmalar�na yard�mC� olur %kipTe kimlerin yer alaCaè� karar� verildikTen Hemen sonra, orTak ¼al�Íma BaÍlayaBilir %èiTim kur sunun BaÍlang�C�na kadar, program�n geliÍTirilmesi gerekir ve ekip BirlikTe nas�l ¼al�ÍaCaè�n� ve eèiTimin HedeFlerine nas�l ulaÍaCaè�n� ¼ÜZmelidir
34
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
0ek ¼ok Temel sorun Bir HaZ�rl�k ToplanT�s�yla ¼ÜZà leBilir %èiTim kursu ÜnCesinde Bir veya Birden FaZla HaZ�rl�k ToplanT�s� dà Zenlenip dà ZenlenmeyeCeèi, mali olanaklar veya ekip à yelerinin uy gunluèu giBi eTkenlere Baèl�d�r "aZ� unsurlar elBeTTe eèiTim kursu ÜnCesinde e posTa, Faks veya TeleFon yoluyla TarT�Í�laBilir ve HaZ�rlanaBilir 9ine de Hi¼Bir Íey Tà m ekip à yelerinin kendi Fikir lerini paylaÍ�p TarT�Ímak ve eèiTimin Temel deèerleri, HedeFleri ve program� à Zerinde anlaÍma saè lamak à Zere Bir araya gelmelerinin yerini TuTmaZ Zellikle eèer ekip à yelerinin Tamam�n�n veya Bir BÜlà mà nà n daHa ÜnCe Bir arada Hi¼ ¼al�Ímam�Í olmalar� durumunda, eèiTim kursuna HaZ�r l�k amaC�yla dà Zenlenen Bir ekip ToplanT�s� ayr�Ca ilk deFa BirlikTe ¼al�Íma ve iÍ arkadaÍlar� olarak BirBirini Tan�ma deneyimi saèlar Kursun ¼er¼evesini Belirlemenin, program� HaZ�rlaman�n ve gÜrevleri daè�Tman�n yan� s�ra, ekiBi inÍa eTmeye ve ToplanT�y� deèerlendirmeye de BiraZ Zaman ayr�lmal�d�r 4oplanT� sona ermeden ÜnCe gÜrevlerin neT Bir Íekilde daè�T�lmas� ve iÍlerin Tamamlanmas� gereken Teslim TariHlerinin Belirlenmesi Ünemlidir Kim neyi ne Zaman yapaCak .eler e posTayla yap�laBilir, neler yap�la maZ "ir sonraki ToplanT�ya kadar sà reCin Belirlendièi giBi Takip edilmesini gà venCe alT�na almak amaC�yla ToplanT� sonras�nda ekip à yeleri aras�ndaki ileTiÍim i¼in Bir koordinaTÜr kararlaÍT�r�lma s� Faydal�d�r
;a_f ”o[b[h_ _‚_d d[Z[d X_h [a_f i�pb[Åc[i_ oWfcWoWbÚc5 9rne inp - ir_irimiþle sÍrÍst _ir ekilse ileti im kurmaya ça_alayaia {þ. - BÍm e itim toplant{lar{na kat{laia {þ. -
itim kursu s{ras{nsa ola_ilsi inie _irlikte olmaya çal{ aia {þ.
- ir_irimiþin per‰ormans{n{ gÍnselik olarak se erlensireie iþ. - ir_irimiþin oturumlar{n{ _²lmeyeie iþ. - 5turumun sonunsa oturum koorsinat²rÍnÍn kaç{rm{ ola_ileie i ek ² renme noktalar{n{ vurgulayarakp _ir_irimiþin oturumlar{ s{ras{nsa yap{i{ _ir ekilse katk{sa _ulunmaya çal{ aia {þ. (=k_`j l[ Z_Â[hb[h_" '//(à ;a_X_d_p_d _Åb[c[i_ _‚_d Xk kdikhbWhZWd ^Wd]_b[h_d_ �d[cb_ Xkbkoehikdkp5
(.(.( 8_h ]”l[d" Z[ij[a l[ a_Å_i[b _\WZ[ ehjWcÚ oWhWjcWa %kip inÍa eTmek, ekip à yelerinin BirBirlerini Tan�malar�na ve ekip i¼indeki yerlerini anlamalar�na olanak veren Bir aTmosFer yaraT�lmas� a¼�s�ndan Faydal�d�r %èiTim s�ras�nda kiÍisel iFade ve kaTk� lar�, karÍ�l�kl� desTeèi ve ekip ¼eÍiTlilièinin yap�C� Bir Íekilde kullan�lmas�n� TeÍvik eTmek i¼in ge reken a¼�k Bir gà ven ve sayg� orTam� yaraT�lmas�n�n Temelidir %kip inÍa eTmek eèiTmenler aras�n da Íunlar�n paylaÍ�lmas�n� i¼erir n %èiTim kursundan ve ekip ¼al�Ímas�ndan BeklenTiler, n "u ekiBin Bir par¼as� olmakTaki moTivasyon, n 'en¼lik ¼al�Ímas� ve eèiTimlerdeki daHa ÜnCeki deneyimlerin yan� s�ra Bu kursla ilgili olaBile Cek dièer deneyimler %kip inÍa eTmenin BaÍka Bir unsuru Herkesin ¼al�Íma Íekilleriyle BaZ� gà ¼là ve Zay�F yanlar� Hak k�nda ilk Bir Fikir edinmek olaBilir Son olarak ve en Ünemlisi, BirBirinin arkadaÍl�è�yla ve BirlikTe ¼al�Íma F�rsaT�yla muTlu olmak i¼in Bir F�rsaT yaraTmal�d�r %veT, BirlikTe ¼al�Íman�n eèlenCeli ola Caè� sÜyleneBilmelidirü %kip ruHu Bu konular�n ToplanT� s�ras�nda veya akÍam yemeèinde resmi olmayan Bir Íekilde konuÍulmas�yla geliÍTirileBilir Zel egZersiZler BirlikTe ¼al�Ímaya BaÍlamak Ta ekiBe yard�mC� olaBilir Ayr�Ca BuZlar� k�rmak i¼in kullan�Íl� ara¼lar olaBilir ve eèiTmenlerin ekip i¼inde raHaTlamalar�na yard�m edeBilir AÍaè�da iki Ürnek egZersiZ BulaCaks�n�Z
35
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
zdY”b”a l[ jWa_f [jc[0 8_hX_h_d_ ]Â?pb[h XWĂ‚bĂš X_h Ă…[a_bZ[ [Ă‚_j_c WbWdĂšdW ]Â?j”hc[a h Amaço Kar {l{kl{ gĂŤven in a etmek. irini takip etmeyi ve ona ²niĂŤlĂŤk etmeyi seneyimlemek. h '²revo BĂŤm ekip ĂŤyeleri _ir çiĂľgi ˜alinse ²nlerinseki ki inin s{rt{n{ g²reiek ekilse s{ralan{r. @{rasaki ilk ki i ˜ariiinse ˜erkesin g²þleri _a lan{r ve ellerini ²nlerinseki ki inin omuĂľlar{na koyarlar. @{ran{n _a {nsaki ki i sa˜a sonra s{rasakileri e itim alan{na (veya toplant{ alan{naĂ so ru g²tĂŤrĂŤr. irkaç sakika sonras{nsa roller se i tirilirp _²yleie ˜erkes _ir kere ²niĂŤ olur. u egĂľersiĂľi çe itlensirmek için yarat{i{l{ {n{Ăľ{ kullan{no 0iser si erlerinsen ‰arkl{ eyler yapmalar{n{ isteye_ilirp mesela _aĂľ{ Ă?engelleriĂ? a makp konu makp ark{ s²ylemek veya resim çiĂľmek gi_i. h @ĂŤreo ÂŽ ki ilik _ir ekip için Ìá sakikaya ek olarak egĂľersiĂľ sonras{nsa tart{ mak için se _iraĂľ Ăľaman. h 2alĂľemelero ir ki i ˜ariiinse ekip ĂŤyeleri için g²þ _a {.
ĂƒZ[Wb [Ă‚_jc[d l[oW aWjĂšbĂšcYĂšdĂšp a_c5 h Amaço u e itim kursu için isealiniĂľseki e itmeni veya kat{l{mi{y{ ˜ayal etmek. u unsurlar{n ˜angilerinin ekip ĂŤyelerinie payla {ls{ {n{ ve ˜angilerinse ‰arkl{la {ls{ {n{ _ulmak. irlikte çal{ {r ve ‰arkl{ Škirlerin e gĂŤsĂŤmĂŤnĂŤ sa larken yarat{i{l{k ve ˜ayalgĂŤiĂŤ kullanmak. h '²revo BĂŤm ekip ĂŤyeleri _ĂŤyĂŤk _ir kS {t etra‰{nsa (²rne in _ir ka {t ta˜tas{Ă oturur veya ayakta surur. (er ekip ĂŤyesine (‰arkl{ renkteĂ kal{n keçeli _ir kalem verilir. u ka {s{n ĂŤĂľerine _ir e itmen veya kat{l{mi{ çiĂľin. steyen ki isen _a layarakp ˜erkes olmas{n{ istesikleri nitelikleri yaĂľs{n. u çiĂľim sĂŤreiinse kar {l{kl{ konu ulmamal{s{r. h Oamano iĂľim için yakla {k 1á sakika ve ars{nsan tart{ mak için _iraĂľ Ăľaman. h 2alĂľemelero ir _ĂŤyĂŤk kS {t ve tĂŤm ekip ĂŤyelerine yeteiek say{sa keçeli kalem.
fS O T SFm WF JOTBOMBS 1 mHFOJ 5& GrĂŤn (amaçp g²revĂ
@Íreç
nsanlar
30 à ¼geni, yani à rà n, sà re¼, insanlar ÊngiliZCede PRODUCT, PROCESS ve PEOPLE Her ekiBin ¼al�Ímas� s�ras�nda dikkaTe almas� gereken Farkl� kuTuplar� Teslim eder 0ek ¼ok ekip, Zaman�n Her daim k� s�Tl� olmas� ger¼eèi karÍ�s�nda, à rà ne, ulaÍ�laCak amaCa odaklanma eèilimindedir, ¼à nkà Bu en eTkin ¼al�Íma Bi¼imi olarak gÜrà là r "u meTinde sà rekli olarak savunulduèu giBi, Farkl� eTkenleri dengelemek eèiTimi Her Zaman geliÍTirir %kiBin i¼indeki Her à yeye dikkaT gÜsTerilmesi Ünemlidir ÊÍler ve ekip Hakk�nda ne dà Íà nà yorlar "u ekip sà reCini nas�l eTkiliyor "una Baèl� olarak, ¼al�Í malar�n� organiZe edeBilmek i¼in Bir ekiBin Bir Ül¼à de Bir yap�ya, BaZ� kurallara ve sorumluluk ve gÜrev daè�l�m�na iHTiyaC� Bulunur 9ine de, Bunu ¼ok aBarTmak yaraT�C�l�èa ve doèall�èa Zarar vereBilir ¯rà n, yÜnTem ve insanlar aras�nda Ünemli olan Tek Íey dengedir 30 modeli Farkl� Íekil lerde kullan�laBilir $aHa ayr�nT�l� Bir a¼�klamas� 0ROJE 9ÚNETIMI %èITIM +�LAVUZU nda s 77 78 Bu
3
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
lunaBilir RGà T 9ÚNETIMI %èITIM +�LAVUZU Bunu liderlièi ele alman�n Bir yolu olarak sunar s 4 %liniZdeki eèiTim k�lavuZu ise 4 BÜlà mde grup dinamiklerini ve @Tema merkeZli eTkileÍimi 3 3 1 ve 4 1 3 ele al�rken, Bunu Tekrar Farkl� Bir Íekilde gà ndeme geTiriyor "AÍAR�L� EKIP ILETIÍIMI I¼IN BAZ� ÚNERILER "irBiriniZi dinleyin ve karÍ�dakinin ne sÜyledièini i¼Tenlikle anlamaya ¼al�Í�n s Sorular sorun s Kavramlar� ve kavray�Ílar� a¼�kl�èa kavuÍTurun eèiTim ne demek kolaylaÍT�rma ne demek s $uygularla BaÍ edin s "irBiriniZe desTek verin s /lumlu geri Bilgilendirme saèlay�n s 9ap�C� eleÍTirilerde Bulunun
(.(.) B_Z[hb_a" iW^_fb[dc[ l[ aWjÚbÚcYÚ aWhWh WbcW 0ek ¼ok ÜrnekTe, Bir ekiBin Bà yà k olas�l�kla ekip ToplanT�s� i¼in ¼aèr�da Bulunan ve eèiTim eTkin lièini dà Zenleyen kurum veya Ürgà T ad�na iÍleri yà rà Ten kiÍi gÜrevini à sTlenen Belirli Bir lideri Bulunur KoordinaTÜr genellikle ekiBin iyi Bir BaÍlang�¼ yapmas�n� ve BaZ� idari iÍlerin yap�lmas� n� saèlamal�d�r Êdari ¼er¼evenin ve ekip à yelerinin koÍullar�n�n, sorumluluklar�n�n ve gÜrevlerinin a¼�k¼a Belir lenmesi ekiBin iÍleyiÍe ge¼mesinin Temelini oluÍTurur %kip Hangi kararlar� alaBilir .elere ÜnCe den karar verilmiÍTir deme, sÜZleÍme ve kurumsal BeklenTilerle ilgili durum nedir 4à m ekip à yeleri ayn� sorumluluklara m� saHipTir —al�Íma sà reCi BoyunCa, ekip lideri olarak yerine geTirilmesi gereken BaZ� gÜrevler vard�r "unlar aras�nda Ürneèin ToplanT�lara BaÍkanl�k eTmek kararlar�n al�nmas�n�, gà ndeme uyulmas�n� vB gà venCe alT�na almak , idari gÜrevlerle sÜZleÍmeler, kaT�l�mC�lara daveT, kaT�l�mC�larla ileTiÍim gi Bi uèraÍmak, ekip ToplanT�lar�n�n raporlar�n� yaZmak ve ToplanT�lar aras�nda ekip i¼indeki ileTiÍi minin eÍgà dà mà nà yapmak vard�r "u gÜrevlerin BaZ�lar� ekip i¼inde paylaÍ�laBilir "u ekip à ye lerinin eèiTim program�n� ve ekiBin kendisini saHiplenilmelerine ve Bunun sà rdà rà lmesine yar d�mC� olaBilir ¯yelerin eÍiT sorumluluklara saHip olduklar� demokraTik yap�daki ekiplerde Bile gà ¼ iliÍkilerinin orTaya ¼�kaBildièi ak�lda TuTulmal�d�r "ir ekip ¼al�Ímas�nda liderlièi saèlamak, en Temelinde Bu dinamiklerin ve gà ¼ iliÍkilerinin nas�l ele al�nd�è�na Baèl�d�r %kip à yeleri BirBirleri TaraF�ndan ve kaT�l�mC�lar TaraF�ndan Farkl� Íekillerde alg�lan�rlar, Farkl� niTelikleri, yeTerlilikleri ve kiÍilikleri vard�r :orlay�C� olan Bu Farkl�l�klar�n ekip i¼inde Bir rekaBeTin orTaya ¼�kmas�yla deèil, BirBirine desTeèin Beslenmesiyle sonu¼lanmas�d�r KendiniZe sorman�Zda Faydas� olaCak BaZ� sorular s "u ekiBin, Bà yà k olas�l�kla onu BaÍka ekip à yelerinden Farkl� k�lan Bir lideri var m� s Kararlar nas�l veriliyor s %kip i¼inde Her kiÍi kendi poTansiyeline uygun oranda kaTk�da Bulunma Íans�na saHip mi %èer deèilse, neden BÜyle s rneèin Bir kiÍi ¼ok FaZla Bask�n veya suskun olduèunda ne oluyor s .e Zaman, Hangi ÜnCeliklerin olduèuna kim karar veriyor s Sonu¼ ne Zaman sà re¼Ten daHa Ünemli Hale geliyor s 'Ürevler nas�l daè�T�l�yor s Kim daHa ¼ekiCi gÜrevleri HoÍ Bir egZersiZi yapmak veya Ünemli Bir ana oTurum konusu anlaT mak almakTa, kim ise daHa aZ gÜrà nà r ve ¼ekiCi olanlar� s %kip kaT�l�m i¼in eÍiT F�rsaTlar yaraTmak konusunda neler yapaBilir KaT�l�mC� ve eTkileÍimli Bir ekip ¼al�Ímas� ve karar alma sà reCi geliÍTirmek ekipTeki Her à yenin BenZer Íekilde kaTk�da Bulunmas� anlam�na gelmeZ AnCak Herkesin kendi poTansiyelini Tam ola rak kullanarak kaTk�da BulunaBildièini iFade eder
37
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
2.2.4 ;a_f _‚_dZ[a_ hebb[h0 A_Å_i[b aWodWabWhW" d_j[b_ab[h[" o[j[hb_b_ab[h[ aWjaÚZW XkbkdcWa (epimiZ Íu Tà rden durumlarla karÍ�laÍm�Í�Zd�r "ir orTamda BaZ�lar� daHa FaZla konuÍur, BaZ�lar� daHa aZ %kipTe BaZ� kiÍilerin sunduèu Fikirler Benimsenirken, BaZ�lar�n�n Fikirleri gÜrmeZden ge linir "aZ� kiÍilerin yaraT�C� Fikirler Bulma yeTeneèi varken, BaZ�lar� uygulamaya yÜnelik ayr�nT�la ra Tak�l�p kal�r "aZ�lar� ekiBi ileriye gÜTà rà r ve ¼�kan iÍi sorgular, BaZ�lar� ise TiTiZlik isTeyen soru lar sorar "aZ� à yeler HedeFlere daHa gà ¼là Bir Íekilde Baèl�d�r, dièerleri ise ekip ruHunu Canl� TuT makTa BaÍar�l�d�r "ir ekip i¼inde insanlar�n à sTleneBileCeèi ¼ok say�da rol vard�r "u rollerin Hep si Ünemlidir ve à reTken Bir ekip ¼al�Ímas� i¼in BirBirini Tamamlay�C� niTelikTedir Ênsanlar ekiBin BileÍimine ve Belirli durumlara Baèl� olarak rollerini deèiÍTireBilir &arkl� kiÍiler i¼imiZdeki Farkl� ÜZellikleri orTaya ¼�kar�rlar ve Belirli Bir durum Belirli Bir davran�Í veya eylemi gerekli k�laBilir %Tkin ve TaTmin ediCi Bir ekip ¼al�Ímas� i¼in Tà m à yelerin kendi yeTerlilikleri doèrulTusunda kaT k�da Bulunmalar�, kendilerini raHaT HisseTTikleri rolleri à sTlenmeleri ve dièerlerinCe kaBul ve de èer gÜrmeleri Ünemlidir Ama Bunu sÜylemesi kolay olsa da, yapmas� o kadar kolay deèildir Ken dimiZinkinden Farkl� Bir davran�Í kolayCa Can�m�Z� s�kaBilir Ênsanlar�n Farkl� iHTiya¼lar� ve kaTk� Íekilleri olduèunu Fikren anlamak, Bu durumu kaBul edip yap�C� Bir Íekilde kullanmak anlam� na gelmeZ "u kiÍisel ve kà lTà rel eTkenlerle ekip davran�Í�n�n Belirlenmesinin i¼ i¼e ge¼mesi ¼ok kà lTà rlà ekiplerde ÜZellikle yayg�nd�r "unlara ek olarak, iyi Bir ekip ¼al�Ímas� ayr�Ca ekipTeki di èer iÍ arkadaÍlar�m�Zla ¼al�Ímaya Bir kiÍisel Üèrenme F�rsaT� olarak ne kadar deèer verdièimiZe ve ekiBin geliÍmeyi nas�l TeÍvik eTTièine Baèl�d�r %kiBin kendini gÜZlemlemesi ve ÜZenli Bir Íekilde geri Beslemede Bulunmas� Bu sà re¼ i¼in Temel unsurlard�r BkZ 2 3 2
2.2.5 wWjÚÅcWoÚ ][b_Åc[ l[ oWhWjÚYÚbÚa _‚_d X_h \ÚhiWj ebWhWa ]�hc[a "aZen ekiBimiZin Ünemli anlaÍmaZl�klar yaÍamadan uyum i¼inde olduèunda en iyi Íekilde ¼al�Í T�è�n� varsayar�Z "unun Herkes i¼in uyum anlam�na geldièinden emin olduèumuZ sà reCe, uyum i¼inde ¼al�Ímak elBeTTe ¼ok HoÍTur (erÍeyin Her Zaman gÜrà ndà èà giBi olmad�è�n� ima eTmeye ¼al�Ím�yoruZ ama BaZen gÜrà nà rdeki ekip uyumu, asl�nda var olan anCak iFade edilmeyen anlaÍ maZl�klar�n ve k�Zg�nl�klar�n BasT�r�lmas� demekTir 9ap�C� Bir ekip ¼al�Ímas�n�n, ekip à yeleri ara s�ndaki ¼aT�Ímalarla BirlikTe ¼al�Ímay� ve Bunu ekip ileTiÍiminin normal Bir Üèesi olarak gÜrmeyi i¼erdièini savunuyoruZ 'ÍsÍlerip kelimelerip eylemleri ve surumlar{ alg{lamaktaki ‰arkl{l{klar
˜tiyaçlarp amaçlar ve se erlerseki ‰arkl{l{klar
AB) 2A
Sonuçlara -istenenlere ve istenmeyenlere- ili kin ‰arkl{ _eklentiler
Sorunlar{ ˜alletmeyep i _irli i yapmaya ve ‰esSkarl{kta _ulunmaya isteksiĂľ olmak
Avrupa ve Amerika dan ¼�km�Í Bir¼ok kuram ¼aT�Ímayla BaÍ eTmenin en iyi yolunun Bunun Hak k�nda a¼�k, Bilin¼li Bir Íekilde ve doèrudan konuÍmak olduèunu savunur "ununla BirlikTe, BaÍ ka BaZ� kà lTà rel Baèlamlarda, anlaÍmaZl�klar� ve Bunlarla iliÍkili duygular� a¼�k¼a ve doèrudan iFade eTmek kaBul edilir deèildir ve ¼aT�Ímalar genellikle daHa dolayl� yollarla ¼ÜZà là r "Ülà m 4 2 grup veya ekiplerdeki ¼aT�Ímalarla BaÍa ¼�kma konusuna daHa yak�ndan BakmakTad�r
38
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
2.2., =[h_b_cb[h[ l[ X[b_hi_pb_Â[ aWhÅÚ ^eÅ]�h” 'erilimler ve BelirsiZlikler kà lTà rleraras� ekip ¼al�Ímas�n�n ayr�lmaZ par¼alar�d�r "unlar�n varl�è� n� kaBul ederek iÍleri yà rà Tmeye HÊlÊ devam edeBilmek, ekip arkadaÍlar�yla BirlikTe ¼al�Íman�n sorunlu ve Zor Bir yan�d�r 4emel gerilimler ve BelirsiZlikler aras�nda Íunlar vard�r s KiÍisel ve kolekTiF ¼�karlar aras�ndaki, @kendim olmak ve @Bà Tà ne HiZmeT aras�ndaki gerilim 'erilimin Her iki TaraF� da Temel niTelikTedir ve ekiBin ¼al�Íma denen Bu dengeleme iÍinin kiliT Bir unsurunu gÜZler Ünà ne serer s $eèiÍim, esneklik ve yenilik¼ilik iHTiyaC� ve Zorluèu ile yerleÍmiÍ yap�lara, ilkelere ve k�lavuZ lara olan Baèl�l�k aras�ndaki gerilim s Êdeal ama¼lar Belirleyip Bunlara ulaÍmaya ¼al�Ímakla Bunlara asla ulaÍ�lamayaCaè�n� Bilmek aras�ndaki gerilim 0OHL VE 7ITT s "elirsiZlièe karÍ� HoÍgÜrà Kà lTà rleraras� ekip ¼al�Ímas�, à yelerin alg� ve davran�Ílara iliÍkin ¼ok ¼eÍiTli doèrular olduèunu devaml� olarak kaBul eTmelerini gerekTirir Ayn� Fikre yÜnelik Farkl� yaklaÍ�mlar normaldir ve BenZer durumlara iliÍkin Farkl� alg�lar ve yorumlar da Bu Íekilde ka Bul edilmelidir "u gerilimler ve BelirsiZlikle yà ZleÍmek dengemiZi BoZaBilir ve BiZi kendi Fikir ve kanaaTlerimiZ Hakk�nda Íà pHeye dà Íà rà r gà vensiZ, kaFas� kar�Í�k HisseTTirip, ÍevkimiZi k�rar "u da normaldir ve orTak deèerler, ama¼lar ve Temel kaBuller oluÍTurma sà reCi ekiBin isTikrar�n� saèlamak a¼�s�n dan deèerli olaBilir
2. . )B[�SM�LUBO VZHVMBNBZB &¸JUJN LVSTV T�SBT�OEB FLJQ mBM�NBT� 2.).1 IehkdbWhÚ �d]�hc[a %kiBin ger¼ekTe uygulamada BirlikTe nas�l ¼al�ÍT�è� anCak eèiTim kursunun BaÍlang�C�ndan iTiBa ren TesT edileBilir %èiTimin HarareTi i¼inde, kaT�l�mC�lar Ünà nde perFormans gÜsTerme Bask�s� eki Bin iÍleyiÍine iliÍkin iyi niyeTlerin Ünà ne ge¼eBilir /rTaya ¼�kmas� olas� BaZ� sorunlar� ÜnCeden deèerlendirmek ve Bunlarla ilgili ekip sTraTeJileri oluÍTurmak Faydal�d�r s %KIP TOPLANT�LAR� VE EKIP GERI BILDIRIMLERI (aZ�rlanmas� ve yà rà Tà lmesi gereken Bir program ve kaT�l�mC�larla sosyal Zaman ge¼irme Bask�s�na raèmen, dà Zenli ekip ToplanT�lar� i¼in Zaman ay� r�n 4oplanT�lar�n gà ndemini ¼oèunlukla program�n deèerlendirilmesi ve planlamas� oluÍTura CakT�r 9ine de Her à yenin kurs, ekip ve kendilerinin ekip i¼indeki rolà Hakk�nda nas�l HisseT Tiklerini gÜZden ge¼irmeye vakiT ay�r�n rneèin, ekiBin geri Bildirimleri i¼in BaÍlang�¼Ta Belli Bir Zaman BelirleyeBilirsiniZ rneèin, @—arÍamBa akÍamlar� daHa uZun ekip ToplanT�s� yapaCa è�Z ve Bir saaTi ekip olarak kendimiZi nas�l HisseTTièimiZi paylaÍmaya ay�raCaè�Z s 5ZMANLAR %kiple k�sa Bir sà re ¼al�Ímak à Zere daveT edilmiÍ olan uZmanlar�n veya konuÍmaC� lar�n varl�è� k�r�lgan ekip dinamiklerine Zarar vereBilir %kiBiniZde Bu konuyla nas�l BaÍa ¼�ka Caè�n�Z� TarT�Í�n 5Zmanlar�n rolà ne %kiBin i¼ine ne oranda daHil edilmeleri gerekiyor s :AMAN YÚNETIMI %kip à yelerinin, ÜZellikle ama Bununla s�n�rl� olmamakla BirlikTe kà lTà rlera ras� ekiplerde, Farkl� Zaman anlay�Ílar� olaBilir %kip ToplanT�s�n�n saaT 18 00 de BaÍlayaCaè� BelirlenmiÍse, ger¼ekTen Bu saaTTe BaÍl�yor mu "aÍlam�yorsa neden $ièerlerini veya Her Zaman ayn� kiÍiyi Beklemek sorun yaraT�yor mu, yaraTm�yor mu 0rogram s�ras�nda plana ne kadar sad�k kal�yor ve uyguluyorsunuZ "ir ¼al�Íma gruBu TarT�Í mas�n� Tamamlamam�Ísa ne oluyor "ir eèiTmen olarak TarT�Ímay� durduruyor musunuZ
39
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
:aman�n nas�l kullan�laCaè� konusunda Temel Bir anlaÍmaya varmak kursun daHa raHaT yà rà Tà l mesini saèlayaBilir ve ekip à yelerine Belirli Bir HarekeTe ge¼mek konusunda daHa FaZla gà ven ve reBilir s %KIP VE KAT�L�MC�LAR %kip à yeleri kaT�l�mC�lar�yla olan iliÍkileriyle ilgili Farkl� BeklenTilere ve Ta v�rlara saHip olaBilirler n Sosyal Zamanlar�nda kaT�l�mC�larla BirlikTe vakiT ge¼irmek ne kadar Ünemli KaT�l�mC�larla ne kadar vakiT ge¼irmeli n KaT�l�mC�lar�n kursla ilgili geri Bildirimleriyle ilgili ne yapaCaè�Z %kip TaraF�ndan BelirlenmiÍ ÜnCelikler a¼�s�ndan kaT�l�mC�lar�n ilgileri ve gÜrà Íleri ne kadar Ünemli n 0rogram�n ve kursun sorumluluèunun ne kadarl�k Bir k�sm�n� kaT�l�mC�lara devreTmek isTi yoruZ n KaT�l�mC�lar ve eèiTmenler aras�nda @mesleki iliÍki den kasT�m�Z ne n "u sorular�n ne kadar� Hakk�nda Fikir Birlièine saHip olmal�y�Z %kiBiniZ i¼inde Hangi kararlar al�nm�Í ve Hangi konularda anlaÍmaZl�k yaÍan�yor olursa olsun, kaT�l�mC�lar Ünà nde Bir ekip olarak davran�ld�è�nda, ekip kaT�l�mC�lardan daHa FaZla sayg� gÜre Cek ve daHa proFesyonel olarak gÜrà leCekTir "unun i¼in sorunlar� TarT�Ímay� ve anlaÍmaZl�klarla k�Zg�nl�klar� dile geTirmeyi gruBun Ünà nde deèil, ekip i¼inde yapmak gerekir SaHne arkas�ndaki sorunlar ne olursa olsun, gruBun karÍ�s�nda nas�l yard�mlaÍ�laCaè�n� ekip i¼inde a¼�kl�èa kavuÍ Turun rneèin, o gà nkà oTurum BaÍkan� daHa ÜnCe à Zerinde anlaÍ�lm�Í Bir nokTay� BelirTmeyi unuTursa ne yap�laCak "ir BaÍkas� mà daHale edeCek mi .as�l
2.).2 :[Â[hb[dZ_hc[ l[ ][h_ X_bZ_h_c $eèerlendirme geleCekTeki ¼al�Ímalar�m�Z� daHa iyiye gÜTà rmenin Bir araC�d�r ve Bu nedenle ekip ¼al�Ímas�n�n merkeZinde yer al�r %kip, program�, kaT�l�mC�lar�, ama¼lara ne kadar ulaÍ�ld�è� n� ve ayr�Ca kendi yapT�è� iÍi deèerlendirmelidir "Ülà m 3 genel olarak deèerlendirme konusu nu ele al�yor %kip ¼al�Ímas�n� deèerlendirirken, ekiBin perFormans� ve dinamikleri, liderlik, karar alma, roller, ileTiÍim ve ¼aT�Íma yÜneTimi giBi unsurlar� dikkaTe almak gerekir AÍaè�da ekip ¼al�Íman�Z� nas�l deèerlendireCeèiniZe iliÍkin dÜrT Fikir sunuluyor s $EèERLENDIRME TURLAR� "ir¼ok ekip eèiTim kursu BoyunCa gà nlà k olarak veya BaÍka Bir aral�kTa dà Zenli olarak deèerlendirme Turlar� ger¼ekleÍTirmeye karar verir -aHremiyeTi olan ve raHaT laT�C� Bir orTamda BirlikTe oTurmak yapT�è�n�Z iÍi deèerlendirmenin, endiÍeleri paylaÍman�n ve kriTik konulara ¼ÜZà m Bulman�n en raHaT yolu olaBilir %kiBin dinamiklerini yeniden Canlan d�rmak i¼in Bu Tà rden Bir ToplanT� s�ras�nda normalde ¼al�ÍT�è�n�Z orTam� deèiÍTirmek isTeyeBi lirsiniZ s %KIP ¼AL�ÍMAM�Z nerede duruyorsunuZ Ad�m 1 (er à ye Bir kÊè�da ekip Hakk�ndaki gÜrà Íà nà iFade eden Bir Cà mle yaZar Ürneèin, @ekip Farkl�l�klar�n� yap�C� Bir Íekilde ¼ÜZemiyor (erkes Farkl� kÊè�Tlara Birden FaZla Cà mle yaZaBilir Ad�m 2 "ir kiÍi yaZ�lan Tà m kÊè�Tlar� Bulunulan yerin orTas�na geTirir ve à Zerlerindeki Cà mle leri okur %kip à yeleri daHa sonra Bunun eTraF�na yerleÍirler ve kendi Fikirlerini a¼�klar ve paylaÍ�rlar "ir Beyana ne kadar aZ kaT�l�yorlarsa, kÊè�TTan o kadar uZaklaÍ�rlar "ir Bir Tà m kÊè�Tlar okunur ve ekip à yeleri o konuda nerede durduklar�n� gÜsTerir "u yÜnTem Bu Baèlamda kullan�ld�è�nda, TarT�Íma ve gÜrà Ílerin paylaÍ�lmas� i¼in gerekTièinde Zaman ay�rarak ve Hassas konular�n dile geTirilmesine Zaman HarCayarak esnek Bir Íekilde kulla n�lmal�d�r s 0 à ¼GENI "Ülà m 2 2 2 de ÜZeTlenen yÜnTem ekiBiniZin yapT�è� iÍ i¼in Belirledièi ÜnCelikleri de èerlendirmeye yarayan Bir Temel oluÍTuraBilir %kiBiniZ neye odaklan�yor "irBiriyle BaèlanT�l� unsurlar aras�nda Bir denge kuruyor musunuZ
40
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
s %KIP IÍBIRLIèI HAKK�NDA ANKET %k 1 %èer ekip uZun Bir Zamand�r BirlikTe ¼al�Í�yorsa, Bu Bir analiZe BaÍlamak i¼in kullan�Íl� Bir yol olaBilir (erkesTen ankeTi kendi BaÍlar�na doldurmas�n� isTeyin $aHa sonra sonu¼lar� ekiBiniZ i¼inde paylaÍ�n, karÍ�laÍT�r�n ve TarT�Í�n .eler iyi gidiyor (angi konular� iyileÍTirmek isTiyorsunuZ AnkeTin Tamamlanmas�n�n ard�ndan TarT�Ímay� ko laylaÍT�rmak à Zere d�Íar�dan Bir eèiTimCi daveT edeBilirsiniZ
,JJTFM HFSJ CJMEJSJN /FEFO OF [BNBO WF OBT�M SiZi Bir eèiTmen ve ekip à yesi olarak nas�l gÜrà yorum %kip i¼inde BirBirinin niTelikleri ve perFor mans� Hakk�nda Bildirimde Bulunmak Hassas Bir konudur ve ¼ok ÜZenli Bir Íekilde yap�lmal�d�r 'eri Bildirimin odaè�nda eèiTmen olan kiÍi deèil eèiTmenin rolà olsa da ki olmal�d�r , eèiTim ki Íilikleri de kapsar ve kendimiZi genelde dinamik ve yoèun Bir sà reCin par¼as� Haline geTirmemiZ anlam�na gelir 6e, HayaTTaki dièer Tà m rollerde olduèu giBi, yap�C� Bir Havayla sunulsa Bile, eleÍ Tiri aC�T�r, gà vensiZlik yaraT�r ve maHrem konular� orTaya ¼�kar�r /lumsuZ geri Bildirimle BaÍa ¼�kmak Zordur /lumlu geri Bildirim Ünemlidir ve Bunu duymak da HoÍTur, anCak Tek BaÍ�na yapT�è�m�Z iÍi geliÍTirmemiZe yard�mC� olmaZ %leÍTiriler elBeTTe Zay�F nokTalar�m�Za deèinmelidir, ama Bu, yap�C�, geri Bildirimi alan kiÍinin kendisini geliÍTirmesine yard�mC� olaCak Bir Íekilde yap�lmal�d�r %èer ekip BirBirine yeTerinCe gà veniyorsa, geri Bildirim Bir Üèrenme deneyimi ve i¼ gÜZlemle kendini geliÍTirme eTkinlièi Haline gelerek, ekip i¼inde da Ha FaZla gà ven ve daHa iyi ¼al�Íma koÍullar� yaraTaBilir %kip geri Bildiriminin odaè�nda ekiBin iÍ leyiÍi ve ekip à yelerinin à sTlendikleri roller BulunaBilir Ayr�Ca kurs s�ras�nda gelinen nokTaya ka dar ekip à yelerinin sergiledikleri kiÍisel yeTerlilikler ve ¼al�Íma TarZlar� da konu edileBilir 'eri Bildirimin nas�l kullan�laCaè� ekiBin kendi perFormans deèerlendirmesini ne kadar ileriye gÜTà r mek isTedièine Baèl�d�r 'ERI BILDIRIMDE BULUNMAK I¼IN BAZ� ILKELER s 'eri Bildirimi alan insan�n iHTiya¼lar�na dikkaT gÜsTerin s SadeCe davran�Í� anlaT�n n yorumlamaya kalk�Ímay�n s $eèiÍTirileBileCek davran�Ílara odaklan�n s "elirli olay ve durumlar� anlaT�n rnekler verin s 'eri Bildirimde Bulunman�Z�n isTenmesini Bekleyin s 9arg�lamay�n s 9apaBiliyorsan�Z eèer siZe sorulmuÍsa , geri Bildirimi davran�Í�n Hemen sonras�nda verin s $eèiÍme veya deèiÍmeme ÜZgà rlà èà Tan�y�n s $uygular�n�Z� doèrudan dile geTirin rneèin, @sen Bunu yapT�è�nda, Beni gà vensiZ HisseTTiri yor s /lumlu geri Bildirimde de Bulunun 0 ' (ANSON
41
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
'eri Bildirimde Bulunmak iÂĽin iki Fikir
;a_f ‚WbÚÅcWiĂš l[ [a_f _‚_dZ[a_ hebb[h ^WaaĂšdZW X_h []p[hi_p0 JWĂ…Ăšj oÂ?dj[c_ As{m 1o kili veya _ireysel olarak _u eki_i _ir ta {t olarak ˜ayal esin. stesi iniĂľ ˜er˜angi _ir ta {t ola_ilirp ara_ap trakt²rp vapur veya uçak. Ba {tp eki_in ²þÍne ili kin ne ˜issetti iniĂľi i‰ase esiyor olmal{. u ta {t{ çiĂľin. As{m ĂŚo Ba {t{n içine ‰arkl{ ekip ĂŤyelerini yerle tirin. Ba {t{n ˜angi _²lĂŤmĂŤne kar {l{k gelsiklerini ˜ayal esiyorsunuþÉ Lelkenp motorp pusulap koltukp ‰renp kĂŤresel konumlama sistemi v_. kimlerÉ 3esenÉ As{m ĂĄo ir_iriniĂľe çiĂľimleriniĂľi anlat{n. As{m ÂŽo Sorgulama „ unsan ne ç{kars{kÉ SĂŤreo ÂŽ ki ilik _ir ekip için en aĂľ _ir saat.
A_Ă…_i[b ][h_ X_bZ_h_cZ[ XkbkdcW []p[hi_p_0 IĂšYWa iWdZWbo[ h
ki_iniĂľ için ra˜at _ir mekSn _ulun. ir çem_er eklinse oturun ve tam ortaya _ir sansalye yerle tirin. Bek tek ˜er ekip ĂŤyesi _u Ă?s{iak sansalyeyeĂ? otursun.
h Sansalyeseykenp ekip ĂŤyeleriniĂľsen ˜angi konularsa geri _ilsirim suymak istesi iniĂľi s²yleyino ir e itmen olarak per‰ormans{n{Ăľp ekipteki rolĂŤnĂŤĂľ ve _enĂľeri. kip ĂŤyeleri sa˜a sonrap ĂŤĂľerinse anla m{ olsu unuĂľ ilkelere uyarak siĂľe ievap versin. h (er ki inin s{iak sansalyese ne kasar oturaia {n{ _elirleyin. h S{iak sansalyese otururkenp tekil yorumlara tepki g²steremeĂľsiniĂľp aniak geri _ilsirim turu tamamlans{ktan sonrap s{ra yeni ĂŤyeye gelmesen ²nie tepkileriniĂľ ve sorular{n{Ăľ için Ăľaman{n{Ăľ olaiak. h 'ereken sĂŤreo (er ekip ĂŤyesi için Ìá sakika. h ikkato u çok ˜assas _ir egĂľersiĂľ ola_ilir. 'eri _ilsirime _a lamasan ²nie temel ilkeler ĂŤĂľerinse Škir _irli i sa lay{n.
2.).) 8khWZWd d[h[o[ ]_Z_oehkp5 (er ekip Farkl� Bir Íekilde ¼al�Í�r ve Her yeni ekiBin kendi yÜnTemini yaraTmas� ve Beslemesi ge rekir %n Ünemlisi, ge¼miÍTeki deneyimlerimiZi ekip ¼al�Ímas�ndaki yeTerlilikleri geliÍTirmek i¼in kullanaBiliriZ :orlu ve sorunlu ¼al�Íma sà re¼leri Bir Üèrenme kaynaè� olaBilir "aZen ayn� ekipTe ikinCi keZ veya daHa uZun sà re ¼al�ÍT�è�m�Zda, ileTiÍim ve perFormans� iyileÍTirmek i¼in Bu ¼al�Í may� eski ekip sà reCinin à Zerine inÍa edeBiliriZ Kà lTà rleraras� ekip ¼al�Ímas�n�n ÜZellikleri Hak k�nda daHa FaZla Íey okumak isTiyorsan�Z, 0ROJE 9ÚNETIMI %èITIM +�LAVUZU’ yla RGà T 9ÚNETIMI %èITIM +�LAVUZU na BaÍvuraBilirsiniZ %K ekip iÍBirlièi à Zerinde dà Íà nmeyi ele almakTad�r
42
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
#BBS�M� FLJQ mBM�NBT� JmJO CB[� JMLFMFS n "aèl�l�kü "ir ekip anCak Her à yesi Bunu isTiyorsa eTkin Bir Íekilde ¼al�ÍaBilir n 4emel yaklaÍ�mlar� ve Fikirleri TarT�Ímaya, ekip ¼al�Íman�Z� deèerlendirmeye ve BirBiriniZe ge ri Bildirimde Bulunmaya Zaman ay�r�n n "ir sÜZleÍme yap�n, Herkesin sorumluluèu varü n /rTaklaÍa BelirlenmiÍ deèerler ve HedeFler Temelinde HarekeT edin n KendiniZi ve BaÍkalar�n� kaBul edin n KiÍisel sorumluluk Kendi eylemlerimden ve davran�Ílar�mdan Ben sorumluyum n "irBiriniZin kaBiliyeTlerine ve perFormans�na gà ven duyun ve yard�mC� olun n (erkesin s�n�rlar�na sayg� gÜsTerin n 9eni Íeyler yapmak i¼in risk al�n, kendiniZi Zorlay�n n (aTalar� Üèrenmek i¼in Birer F�rsaT olarak kaBul edin n Sà re¼ yÜnelimli dà Íà nme (edeFler Ünemlidir, FakaT sà reCin kendisi de Ünemlidir %kip usul lerini ve uygulamalar�n� gÜZden ge¼irerek kendisini geliÍTireBilir n $urumu inCelemek ve sorunlar� ¼ÜZmek i¼in BaZ� usuller oluÍTurun n $uygular� ¼al�Íma sà reCinin Bir par¼as� olarak kaBul edin n 6erimli olmak ve sosyal kaliTe aras�nda Bir denge kurun n %kiBin BaÍar�lar�ndan gurur duyun n %kip ¼al�Ímas� eèlenCelidir deü $eèilse, Bir Íeyler yanl�Í gidiyordur 0OHL - VE 7ITT * ’DEN UYARLANM�ÍT�R
"WSVQB ,POTFZJ WF "WSVQB ,PNJTZPOV 0SUBLM�¸�O�O . GSFEBU WF ,BMJUF (FMJUJSNF (SVCVOVO °"WSVQB HFOmMJL mBM�BO� F¸JUJNJ JmJO LBMJUF TUBOEBSUMBS�¹ IBLL�OEB FLJQ mBM�NBT�ZMB JMHJMJ zOFSJMFSJ n %èiTmen ekiBinin uluslararas� Bir BileÍimi olmas� n -illiyeT, geldièi à lke, Toplumsal CinsiyeT ve dièer Ünemli eTkenler a¼�s�ndan eèiTmen ekiBinin dengeli Bir BileÍimi n %kiBin BileÍimi kaT�l�mC�lar gruBunun BileÍimini yans�Tmal�d�r n %èiTmenler ekiBi aras�nda orTak Bir ¼al�Íma dili n %èiTmenler ekiBinin BileÍimi kursu uygulamak i¼in gereken Bilgiyi ve yeTerlilièi yans�Tmal�d�r n %èiTim kursu ÜnCesinde eèiTmenler ekiBinin HaZ�rl�k ToplanT�s� yapmas� n KaT�l�mC�lar ve eèiTmenler ekiBi i¼in kaBul edileBilir ve adil ekonomik koÍullar n AkTÜrler ekip dà ZenleyiCisi, eèiTmenler ekiBi, kaT�l�mC�lar, gÜnderen Ürgà Tler aras�nda neT anlaÍmalar
43
3. &¸JUJNJ #BMBUNBL %èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
3.1 šIUJZBm "OBMJ[J ÊHTiya¼ analiZi eèiTim sà reCinin ilk ad�m�d�r ve en Temel niTelikTe olanlar�ndan Biridir %èiTimin ge rekli olup olmad�è�n� Belirlemek i¼in, alg�lanan iHTiya¼lar Hakk�ndaki sorular� Cevaplayan BaÍlan g�¼Taki analiZi Tan�mlar "u genellikle gen¼lik Ürgà Tleri TaraF�ndan gÜZard� edilen kriTik Bir nokTa d�r "ir gen¼lik S4K s� ve yak�n ¼evresi i¼erisinde Ciddi Bir iHTiya¼ analiZini yà rà Tmek ¼ok FaZla ¼a Ba, Bilgi ve para gerekTirir "u Tà rden Bir araÍT�rma Tà m Avrupa daki gen¼lièe iliÍkin Farkl� konular da yap�lan araÍT�rmalarla kar�ÍT�r�lmamal�d�r ÊHTiya¼ analiZinde gen¼lik Ürgà Tlerinin, akTiF à yeleri nin ve yak�n ¼evrelerinin kendi ¼al�Ímalar�n� geliÍTirmek ve Bà Tà nleÍTirmek i¼in duyduklar� iHTi ya¼lara odaklan�l�r "u BÜlà m k�saCa iHTiya¼ analiZi sà reCinin BaZ� Farkl� ÜZelliklerini ele al�yor
).1.1. Ăƒ^j_oW‚ WdWb_p_ i”h[Y_ 5& 8WĂ‚bWc d[5 ;Ă‚_j_c_d _^j_oW‚bWhĂš d[b[h5
D[Z[db[h
wĂšajĂšbWh
8WiaÚ deajWbWhÚ '²rev (lerà in Analiþi
9rgĂŤt AnaliĂľi
+
evre taramas{
=ersonel AnaliĂľi
:W^W ][d_Å ‚[lh[ ”p[h_dZ[a_ [ja_b[h
2 ! .OE ’DEN UYARLANM�ÍT�R S rgà Tler i¼indeki iHTiya¼ analiZinin genellikle Ürgà Tà n ne à Zerinde ¼al�ÍT�è�, à yelerinin neleri Ba Íarmak isTedikleri ve Bunu BaÍarmak i¼in Bilgi, BeCeri ve Tav�r olarak neye iHTiya¼ duyduklar� na iliÍkin kapsaml� Bir analiZi i¼erdièini BelirTmek gerekir s RGà T ANALIZI, eèiTimin ger¼ekleÍeCeèi ¼er¼eveyi ele almak anlam�na gelir "unun i¼inde Ürgà Tà n Bulunduèu Baèlam�n, sà rmekTe olan geliÍmelerin, à yeliklerinin, gÜnà llà klerinin, personel devaml�l�è�n�n ve deèiÍiminin analiZi Bulunur "ir iHTiya¼ analiZi sà reCi Ürgà Tà n odakland�è� Temel alanlar�, Bunlar�n orTaya ¼�kard�è� iHTiya¼lar� ve Bu iHTiya¼lara Cevap vermek i¼in gereken sTraTeJiyi Belirlemeyi ama¼lar "una iliÍkin Bir Ürnek geleCek dÜneminde insan Haklar� eèiTimi ne aè�rl�k vermeye karar veren Bir gen¼lik Ürgà Tà olaBilir "u Ürgà Tà n, konu Hakk�nda daHa FaZla Bilgi edinmesi gerekTièi ve eèiTimi ÜnCelik vermeyi planlad�è� BaÍl�è�n ÜZelliklerine uygun Bir Íekilde ger¼ekleÍTirmek i¼in Ürgà TTe genel Bir ayarlama yapmak Zorunda olduèu a¼�kT�r s 'ÚREV ANALIZI, Bu HedeFlere ulaÍmak i¼in Ürgà Tà n yerine geTirmesi gerekTièi gÜrevleri Belirler "ir ÜnCeki paragraFTaki Ürneèi kullanmaya devam edersek, Bununla ilgili Bir gÜrev analiZi in san Haklar� eèiTimiyle iliÍkili Belirli iÍleri veya ¼al�Íma proFillerini BelirleyeCekTir "u ¼al�Íma proFillerini yerine geTirmek i¼in gereken BeCeri, Bilgi ve yeTerliliklerin Bir dÜkà mà nà ¼�karmak da Bununla BaèlanT�l�d�r s 0ERSONEL ANALIZI, manT�ken gÜrevlerin ve gereken BeCerilerin Belirlenmesini Takip eder 0lanla nan eTkinliklerin Íu andaki uygunluèuna iliÍkin Bir ilk deèerlendirmeyi i¼erir ve ayr�Ca gÜnà l là ler, yÜneTim kurulu à yeleri, ekip, proJe sorumlular� ve BenZerleri aras�nda eèiTime iHTiya¼ du
45
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
yanlar� Belirler "u analiZin BiTiÍ nokTas� Ürgà T i¼inde eèiTime ne kadar HaZ�r ve Hevesli olundu èunu inCelemekTir êimdiye kadar à ¼ Farkl� eTkenden BaHseTTik ve Bunlar karÍ�n�Za ¼�kaBileCek Hemen Her iHTiya¼ de èerlendirmesi modelinde BulunaBilir "ununla BirlikTe, gen¼lik S4K lar� ele al�n�rken, iki Farkl� ko nuyu da eklemek Ünemlidir n Êlk nokTa, Íimdiye kadar vurgulanan à ¼ konu a¼�s�ndan gen¼lik Ürgà Tlerinin kendine Has ÜZellikleridir 'en¼lik S4K lar�nda sà rekli Bir insan deèiÍimi olduèundan, personel analiZi di èer Ürgà Tlere k�yasla daHa s�k yap�lmal�d�r 'en¼lik ¼al�Ímalar� ¼ok dinamik olma eèiliminde dir ve sà rekli deèiÍim, Ürgà Tà n gà ¼là yÜnlerinde ve Zay�Fl�klar�nda k�sa dÜnem i¼erisinde H�Z l� dalgalanmalar�n yaÍanmas�na yol a¼aBilir "asiT Bir Ürnek Ürgà Tà n liderlièinde meydana ge len Bir deèiÍimin ya Bà yà k Bir s�¼ramayla ya da Bir FelakeTle sonu¼lanmas�d�r n ÊkinCi nokTa ¼evre Taramas� ad� verilen BaÍka Bir analiZ eTkeninin daHil edilmesidir "u 4% 4 de gÜrà leBilir $ièer sekTÜrlerde, ¼evre Taramas� Ürgà T analiZinin Bir par¼as� olarak gÜrà là r 'en¼lik sekTÜrà nde Bu Ünemli kaTegoriyi ÜZellikle vurgulama iHTiyaC� vard�r s
—evre Taramas�, gen¼lik S4K s�n�n yak�n ve daHa uZak ¼evresinin Bir inCelemesidir "unu ayr� Bir analiZ olarak ele almak gen¼lik Ürgà Tlerinin ¼al�Ímalar� à Zerinde d�Íar�daki ¼evrenin Bà yà k Bir eTkisi olmas� nedeniyle Ünemlidir Ürneèin devleT poliTikas�, ana Baè�ͼ� kuruluÍlar�n isTekli olmas� ve BenZeri ÊHTiya¼ analiZinin Bu unsuru alandaki olas� iÍBirlik¼ileri HariTalar, il gili rakipleri Belirler, alandaki @kiliT akTÜrleri sapTar ve aralar�ndaki iliÍkileri araÍT�r�r
5luslararas� dà Zeyde ¼al�Í�rken, Bir gen¼lik S4K s�n�n geniÍ kapsaml� Bir iHTiya¼ analiZi ger¼ekleÍ Tirmesi neredeyse olanaks�Zd�r 9ine de Bu Zorluk, s�kl�kla yap�ld�è� giBi, Buna Hi¼ kalk�Ímamak i¼in Bir BaHane oluÍTurmaZ S�k s�k h'en¼lik ¼al�Ímalar�nda daHa FaZla eèiTmene iHTiyaC�m�Z varv veya h-à Zakere BeCerilerine saHip 8 say�da à yeye iHTiyaC�m�Z varv giBi iFadeler duyar�Z, anCak Bunlarla BirlikTe hniyev sorusunun sorulduèunu ne s�kl�kTa duyuyoruZ (er eèiTim eTkinlièi, Bu eTkinlièin Temel alaCaè� iHTiya¼ analiZinin oluÍTurulmas� sà reCini Takip eTmelidir Sonu¼Ta Tamam lanmam�Í Bir iHTiya¼ analiZine saHip olmakTa uTan�laCak Bir Íey yokTur "ununla BirlikTe eèer HÊlÊ iHTiya¼ analiZinin iyi ve eTkin eèiTim programlar� yaraTma dÜngà sà ndeki merkeZi konumu na ikna olmam�Ísan�Z, uTanaBilirsiniZü
:”Å”dc[d_p _‚_d Â?d[h_b[h 9rgĂŤtĂŤm K _a l{ {n{n gĂŤniel e itim takvimimiĂľ için ²þel _ir ²neme sa˜ip olsu una nas{l karar versiÉ ˜tiyaçlar{ kimp ˜angi yolla _elirlesiÉ itimin kat{l{mi{lar{ gerçekten _²yle _ir i˜tiyaç içinse miÉ unu nas{l _iliyorsunuþÉ Lukar{sa anlat{lan i˜tiyaç analiĂľi yakla {m{ siĂľin ²rgĂŤtĂŤnĂŤĂľ için uygun muÉ
eSOFL FH[FSTJ[ bFWSF UBSBNBTĂ? OBTĂ?M ZBQĂ?MNBMĂ?
2
-ANT�K "ir Ürgà TTeki pek ¼ok eèiTim iHTiyaC� doèrudan veya dolayl� olarak d�Í FakTÜrlerden eTki lenir S�kl�kla Ürgà T Belirli eèiTim eTkinlikleri i¼in olanaklar�n�n yeTTièinden daHa FaZla girdiye arZ iHTiya¼ duyar rgà T Bu Tà rden Bir eèiTim i¼in yak�n ¼evresinde ger¼ek Bir iHTiya¼ sapTamam�Í, HaTTa oluÍTurulmakTa olduèu eèiTimi Farkl� Bir Ürgà Tà n ZaTen verdièini keÍFeTmemiÍ olaBilir %èi Time yÜnelik ¼aBay� BaÍar�ya ve BaÍar�s�Zl�èa gÜTà ren ¼ok say�da F�rsaT ve TeHdiT vard�r rgà TTTe ki gÜrev ve personel analiZleri Bir Ürgà Tà n i¼ine Bakarken, ¼evre Taramas� Ürgà Tà n d�Í�ndaki Ünemli FakTÜrlere odaklan�r 2
4
"u BÜlà mdeki dièer analiZler RGà T 9ÚNETIMI %èITIM +�LAVUZU ve 0ROJE 9ÚNETIMI %èITIM +�LAVUZU nda anlaT�ld�klar�ndan, Burada ¼evre Taramas�na odaklanaCaè�Z
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
!MA¼ /las� veya sà rmekTe olan Bir eèiTim eTkinlièini eTkileyen d�Í FakTÜrleri kesin Bir Íekilde Belirlemek ÊHTIYA¼ DUYULAN Sà RE 2 saaT 4EKNIK IHTIYA¼LAR KÊè�T TaHTas� kÊè�d�, 2 Farkl� renkTe karT veya yap�Íkanl� noT kÊè�d�, ke¼eli kalemler .OT "u egZersiZ kaT�l�mC�lar�n Farkl� Ürgà Tlerden geldikleri ¼eÍiTli eèiTmen eèiTimi kurslar�nda kulla n�laBilir "Üyle Bir durumda, egZersiZin, en sonunda orTaklaÍa gÜZlemlerin ve sonu¼lar�n paylaÍ�lma s�yla BiTeCek Íekilde, 4 ila 8 à yeden oluÍan gruplar Halinde yap�lmas� daHa uygundur %lBeTTe Bu eg ZersiZ Tà m kaT�l�mC�lar�n aZ say�da veya Tek Bir Ürgà TTen geldikleri eèiTim kurslar�nda kullan�laBilir "u durumda kaT�l�mC�lar 4 5 kiÍilik kà ¼à k gruplara ayr�laBilir, Her grup ayr� Bir ¼evre Taramas� ger ¼ekleÍTirir ve daHa sonraki Bir aÍamada orTak Bir oTurumda gÜZlemlerini ve sonu¼lar�n� paylaÍ�rlar —EVRE TARAMAS�N� UYGULAMAK I¼IN AD�MLAR 1 AnaliZ alan�n� Belirleyin eèiTim neyle ilgili 2 AnaliZ eTTièiniZ alan� eTkileyen Tà m d�Í FakTÜrleri yaZ�n FiZiki, alTyap�yla iliÍkili, TeknoloJik, sosyo kà lTà rel, ekonomik, Hà kà meTTen gelen, Hà kà meT d�Í�ndan gelen, Ürgà Tler aras� veya kurumsal ve BaÍka akl�n�Za ne geliyorsaü 3 (er FakTÜrà n olas� veya varolan eTkisini Belirleyin %èer Bir eTkisi olaBileCekmiÍ giBi gÜrà n mà yorsa, lisTeden ¼iZin 4 AnaliZ eTTièiniZ alan a¼�s�ndan o FakTÜrà n eTkisinin olumlu mu olumsuZ mu olduèunu BelirTin n /lumluysa, yeÍil Bir karTa veya noT kÊè�d�na yaZ�n n /lumsuZsa, k�rm�Z� olanlara yaZ�n 5 &akTÜrà n Tà rà nà ve Bu FakTÜr à Zerinde Bir eTkiniZ olup olmad�è�n� Belirleyin $aHa sonra kar T� kÊè�T TaHTas�na yap�ÍT�r�n 4% 5 e Bak�n�Z s &akTÜrleri aÍaè�daki alanlara gÜre s�n�Flay�n 4% 5 e Bak�n�Z n ArZ Ürgà Tà n eèiTim eTkinlièi i¼in saHip olduèu girdiler uygun eèiTim Tesisleri, deneyimli eèiTmenler, Bu Tà r eTkinlikleri dà ZenlemekTeki ge¼miÍ deneyimler vB ve nelere saHip ol mad�è� eèiTimi yà rà Tmek i¼in gereken Fonlar, uygun eèiTim desTeklerinin olmamas� vB n 4alep "Üyle Bir eèiTim i¼in Talep olup olmad�è� %èiTimin Tà rà ne Baèl� olarak, Talep Ürgà Tà n i¼inden veya d�Í�ndan geleBilir daHa ÜnCe Hi¼ Bu Tà r Bir eèiTimden ge¼memiÍ olan gen¼lik S4K s� gÜnà llà leri, S4K lar aras�nda Bu Tà r Bir eèiTime olan iHTiyaCa iliÍkin Fark�n dal�è�n dà Íà k olmas�, gÜnà llà ler aras�nda konu BaÍl�è�na yoèun ilgi olmas�, vB n 2ekaBeT iÍBirlièi "enZer Tà r eèiTimleri ZaTen uygulayan Ürgà Tler ve BÜyle Bir eèiTime daHil olmak isTeyeCek Ürgà Tler 8 S4K s� konu BaÍl�è�nda iÍBirlièi yapmakla ilgileniyor, 9 S4K s� ZaTen BenZer eèiTimler yap�yor, Hà kà meT Bu konuda orTaklar ar�yor, vB n 9ak�n ¼evredeki genel koÍullar %èiTim proJesini eTkileyen dièer FakTÜrlere kapsaml� ola rak Bak�n rneèin KaFkaslar daki Bir kurs i¼in s�n�rlardaki duruma, Hà kà meTin gen¼lik ¼al�Ímalar�na iliÍkin gà nCel Tavr�na ve BenZerlerine Bakmak gerekir s (er Bir FakTÜrà eTkileyip eTkileyemeyeCeèiniZi deèerlendirin %TkileyeBiliyorsan�Z, dikdÜrT genin i¼ine al�n Bak�n�Z 4% 5 , eTkileyemiyorsan�Z d�Íar�da B�rak�n %min deèilseniZ s�n�r ¼iZgisinde kals�n êimdi TaBlodaki Tà m FakTÜrleri gÜZden ge¼irin AnaliZ eTTièiniZ alanda en FaZla eTkiye saHip olanlar� iÍareTleyin 7 'ÜZlemler Sonu¼lar %n Ünemli olumlu FakTÜrler neler %n Ünemli olumsuZ FakTÜrler neler (angilerini doèrudan eTkileyeBilirsiniZ, Hangilerini eTkileyemeZsiniZ $oèrudan eTkileyemedièi niZ FakTÜrler i¼in ne yapaBilirsiniZ %èiTim eTkinlièi yap�laBilir mi "u eTkinlik i¼in yeTerinCe Talep var m� rgà Tà nà Z gereken kapa siTeye saHip mi
47
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
J;#5 w[lh[ JWhWcWiĂš =hW\_Ă‚_ ( u versiyonda model _ir ĂśrgĂźtteki e itim i˜tiyaçlar{n{n analiĂľine ve e itim olanaklar{na gĂśre uyarlanm{ t{rĂ
JWaZ_h WbWdĂš
;ja_ WbWdĂš
SBKĂ?lar aras{nda e itim i˜tiyai{na ili kin ‰ark{ndal{ {n dĂź Ăźk olmas{ Ă–rgĂźt içinde deneyimli e itmenler
arz
talep
Uygun e itim tesisleri
H[aWX[j % ĂƒĂ…X_hb_Ă‚_ 5rtakl{ a ilgi gĂśsteren di er SBKĂ?lar
-odel 7 8 Aral�k 1998 TariHlerinde "osna (ersek 4uZla da (ollanda dan Kalk�nma rgà Tleri Êdaresi nin dà Zenledièi h5luslararas� S4K lar�n kurum olarak gà ¼lenmesiv BaÍl�è� olan %èiTim Kursunda sunulan —evre 4aramas� modelinden uyarlanm�ÍT�r
48
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
).1.2 ;Â_j_c[ edWo l[hc[a "Ülà m 1 1 Avrupa dà Zeyinde gen¼lik eèiTimiyle iliÍkili BaZ� konular� ele alm�ÍT� "u BÜlà m, iHTi ya¼ analiZi sà reCini eèiTimi olanakl� k�lan FakTÜrlerle iliÍkilendirmek i¼in Tekrar eèiTimin Baèlam� konusuna deèiniyor "ir eèiTim ¼ok Farkl� giriÍimlerle ve ¼ok ¼eÍiTli gà dà lerle ger¼ekleÍTirileBilir "u BaZ� Temel sorular� orTaya ¼�kar�yor n Sorunlar� Belirleyen ve eèiTimin HiTap edeCeèi iHTiya¼lar� Tan�mlayan kim n Kim dà Zenliyor n AmaC� ne n Kim eèiTim al�yor "u sorulara verileBileCek Farkl� Farkl� Cevaplar Temel al�narak, Bir eTkinlièe onay vermeyi gerekTi ren dÜrT Farkl� neden BirBirinden ayr�ÍT�r�laBilir RGà Tà N KENDI IHTIYA¼LAR�NA CEVAP VERMEK I¼IN BIR GEN¼LIK ÚRGà Tà KENDI BAZ� IHTIYA¼LAR�NA CEVAP VERMEK AMAC�YLA à YELERI I¼IN BIR EèITIM Dà ZENLER "u durum sivil Toplum gen¼lik Ürgà Tlerinde s�kl�kla gÜrà là r "ir gen¼lik Ürgà Tà kendi iHTiya¼lar� n� Belirler ve Bunlara Cevap olaCak Bir eèiTim ÜngÜrà r Sà reCin Tamam�ndan kendisi sorumludur ÊHTiya¼lar�n Belirlenmesi, HedeFlerin Tan�mlanmas�, eèiTimCilerin ayarlanmas�, Fon Bulunmas�, kendi à yeleri i¼in eèiTimin yà rà Tà lmesi ve sonu¼lar�n deèerlendirilmesi rneèin iZCi ve k�Z reH Ber Ürgà Tleri kendi à yelerine dà Zenli olarak verileCek eèiTimlere iliÍkin dà Zgà n Bir Íekilde geliÍ TirilmiÍ Takvimlere saHipTir "Aè�ͼ� POLITIKALAR�NDAN ETKILENEN EèITIMLER (à kà meT kurumlar�, Bà yà k uluslararas� Hà kà meT d�Í� vak�Flar ve dièer resmi veya Hà kà meT d� Í� Baè�ͼ� Ürgà Tler A", Avrupa Konseyi, A¼�k 4oplum %nsTiTà sà ve daHa Bir¼oèu s�kl�kla gen¼lik sekTÜrà ne iliÍkin kendi iHTiya¼ analiZlerini yaparlar 'enellikle sonuCunda iHTiya¼ duyulan Bir eèiTim Tà rà sapTan�r ve onaylan�r S�kl�kla uygulad�klar� sTraTeJiler aras�nda Íunlar vard�r a %èiTimi kendilerinin dà Zenlemesi "unun iyi Bilinen Ürnekleri aras�nda 'en¼lik ve Spor $irek TÜrlà èà nà n Avrupa Konseyi eèiTim kurslar�, '%.—,ÊK 0rogram�n�n A" veya yerel dà Zey de ¼al�Ían yerel A" aJanslar�n�n SA,4/ eèiTim kurslar� Bulunur B %èiTimi uygulamak i¼in BaÍvuruda Bulunup HiBeye Hak kaZanan gen¼lik sivil Toplum kuruluÍ lar�n�n eèiTim eTkinliklerine Fon saèlamak "una iliÍkin Ürnekler i¼in 'en¼lik ve Spor $irekTÜr là èà Avrupa Konseyi TaraF�ndan idare edilen uluslararas� 'en¼lik S4K lar� 0rogram�na ve A¼�k 4oplum 6akF� TaraF�ndan /rTa ve $oèu Avrupa da Finanse edilen eTkinliklere BakaBilirsiniZ 3EKTÚRDE ¼AL�ÍAN BIRDEN FAZLA ÚRGà T I¼IN Dà ZENLENEN EèITIMLER EèITIMI Yà Rà TEN ÚRGà TTEN GELEN KAT�L�MC�LAR DAHIL "u Tà r eèiTimler Bir ÜnCekinden olduk¼a Farkl�d�r "u ÜrnekTe Bir Ürgà T veya aè Fon BaÍvurusu yap�p eèiTimi yà rà Tà rken, eèiTime Farkl� Ürgà Tlerden kaT�l�mC�lar kaT�l�r "u yayg�n Bir uygulama d�r ve daHa geniÍ Bir kesime ulaÍT�è� ve ¼arpan eTkisi poTansiyeline saHip olduèundan, Baè�ͼ� ku ruluÍlar Bu Tà rden eTkinlikleri desTekleme eèilimindedir Avrupa 'en¼lik 6akF� TaraF�ndan desTek lenen proJeler genellikle Bu kaTegoridedir 9ukar�da 2 a da ayr�nT�lar� verilen eèiTim kurslar� so nuCunda genelde Bu Tà r eèiTimlerde karar k�l�n�r ¼à nkà Farkl� Ürgà Tlerden à yeler Bir araya gele Bilir ve orTak ÜnCelikler ve F�rsaTlar sapTayaBilirler "IR HIZMET OLARAK SUNULAN EèITIMLER ÚRGà T VEYA EèITIM AJANS� POTANSIYEL Mà ÍTERILERE SUNMAK à ZERE BIR HIZMET OLARAK EèITIM VERMEKTE UZMANLAÍ�R %èiTim HiZmeTleri sunan uZman Ürgà Tler veya aJanslar da vard�r ve Bu HiZmeTleri à CreTsiZ vereBi lir veya BelirlenmiÍ olan veya paZarl�k yap�lan Bir à CreTTen vereBilirler "u eèiTim aJanslar� genel likle gen¼lik alan�na yoèunlaÍm�Í deèillerdir, anCak aTÜlye ve eèiTim kurslar� dà Zenledikleri Fark l� BaÍl�klarda uZmanlaÍm�Í proFesyonel eèiTmenlere saHipTirler "u nokTada Belirli Bir eèiTim aJan s�na Baèl� olmayan, Farkl� gen¼lik Ürgà Tlerine serBesT ¼al�Ían eèiTmenler olarak eèiTim veren kiÍi lere de deèinmek Ünemlidir Avrupa 'en¼lik &orumu ile 'en¼lik ve Spor $irekTÜrlà èà nà n eèiT menler HavuZunun BaZ� à yeleri Bu Íekilde ¼al�Í�rlar
49
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
:”Å”dc[d_p _‚_d Â?d[h_b[h 1. Kat{ld{ {n{Ăľ son e itim etkinli ini dĂź ĂźnĂźnĂ™ _u e itime kim ĂśniĂźlĂźk etmi tiÉ ĂŚ. u e itimi yukar{da _a˜sedilen kategorilerden ˜angisine sokars{n{þÉ ĂĄ. u etkinli i kim Šnanse ettiÉ a { ç{n{n e itimin ˜edeÂŒeri ve ç{kt{lar{ ßþerinde sÜþ sĂśyleme ˜akk{ oldu muÉ tkinli in genel amai{ ĂśrgĂźtĂźn misyonu ve viĂľyonuyla ne dereie ilgiliydiÉ ÂŽ. Kat{l{mi{lar kimlerdiÉ
3.2 e¸SFONF z¸SFONF m�LU�MBS� WF z¸SFONF UBS[MBS� "ir ÜnCeki BÜlà m BiZe Bir eèiTimi gerekli k�lan iHTiya¼lar à Zerinde dà Íà nmenin Üneminden BaH seTTi "u iHTiya¼lara iliÍkin analiZi, Bu iHTiya¼lar� karÍ�lamak i¼in ne gerekTièinin deèerlendirme siyle iliÍkilendirdièiniZde, Bir eèiTim oTurumu veya program� planlaman�n ilk ad�m� aT�lm�Í olur 9ani iHTiya¼ analiZi Bu eèiTimin insanlar�n ;Belirli= Bir Íeyler Üèrenme iHTiyaC� duymas� nedeniy le Ünerildièini orTaya koyar "u BÜlà m Üèrenme kavram�n� ele al�p, Bunu Bir eèiTim sTraTeJisi ve eTkinlièi sunma veya planlama praTièiyle iliÍkilendirerek devam ediyor
).2.1 zÂh[dc[ —oCukken Bana Üèrenmeyle ilgili iki durumda soru sorulurdu @"ugà n okulda ne Üèrendin , Ha va durumunu sormak giBi s�radan Bir soruydu @5mar�m Bundan Bir Íey ÜèrenmiÍsindir ise ev de yapT�è�m Bir rokeT daHa aTeÍlenmedikTen sonra sÜylenen Bir dièeriydi "ugà n ilkokulda ne Üè rendièimin ayr�nT�lar�n� HaT�rlam�yorum, ama uZay� gerekTièinCe keÍFeTmek i¼in ¼akmak gaZ�n�n yeTersiZ olduèunu HaT�rl�yorum "u Tà r an�lara dÜnà p Bakma gayreTini gÜsTeren Herkes i¼in duruma, sonu¼lara ve uyaranlara Baè l� olarak Farkl� yollarla, Farkl� Zamanlarda ÜèrendièimiZ aÍikÊrd�r Ayr�Ca kendi ¼evremiZde neler le ileTiÍime ge¼TièimiZe Baèl� olarak Farkl� Íeyler ÜèreniriZ "undan ¼�kan s�navlardan ge¼menin Bilin¼li iHTiyaC�ndan, TraFik sinyallerini neredeyse Bilin¼siZCe ToplumsallaÍarak Üèrenmeye kadar, Farkl� moTivasyonlar doèrulTusunda ÜèrendièimiZdir yleyse Üèrenme BiZi Bilgi ve BeCerilerle donaTmakla sorumlu, kaBiliyeTlerimiZi geliÍTiren ve kendi Tav�rlar�m�Z�, deèerlerimiZi ve duygu lar�m�Z� anlamam�Z� saèlayan Farkl�laÍm�Í ve karmaÍ�k Bir sà re¼Tir %èiTmen olarak BaÍkalar�n�n Üèrenmesini kolaylaÍT�rmakla yà kà mlà yà Z "unu yapmadan ÜnCe, gen¼lik eèiTiminde ne Tà rden Bir Üèrenmenin ger¼ekleÍTièi à Zerinde dà Íà nmemiZ gerekir Ênsan lar� yeni orTamlar ve kiÍilerle, yeni durumlar ve Tav�rlar, ve HaTTa yeni yiyeCek ve i¼eCeklerle kar Í� karÍ�ya geTirdièinden, eèiTim Bà yà k olas�l�kla Bu insanlar�n Toplumsal Üèrenmesini devam eT Tirir 'rup dinamiklerini 4 1 dikkaTe al�rken, insanlar�n Bu yeni deneyimleri i¼selleÍTireBileCek leri orTamlar� nas�l yaraTaBileCeèimiZe BakT�k AnCak eèiTimler sadeCe yeni varoluÍ Íekilleriyle il gili deèillerdir, insanlar�n konular, sorunlar, BeCeriler, iHTiya¼lar, F�rsaTlar ve BenZerini Üèrenmele rine olanak Tan�maya odaklan�rlar nemli olan ama¼ insanlar�n Bu Üèrenme sayesinde Bir Íey ler yapaBilmesidir èrenmenin BirBiriyle rekaBeT eden Farkl� Tan�mlar� Bulunmakla BirlikTe, eèi Tim s�ras�nda Üèrenmeye iliÍkin yararl� Bir Tan�m Bu iliÍki à Zerinde durur h(edeFi davran�Ílarda kal�C� Bir deèiÍim yaraTmak olan, Fark�ndal�kla yap�lan Bilin¼li Bir sà re¼v 7A''S, $an�Ímanlar i¼in %èiTim "eCerileri 4RAINING 3KILLS FOR !DVISORS, 2 2 "u nedenle, BaÍkalar�n�n Üèrenmesini ko laylaÍT�rmak i¼in onlar�n Üèrenme Íekilleriyle, arZu edilen deèiÍimin BaÍar�laBileCeèi planl� Bir sà re¼ aras�nda iliÍki kurmal�y�Z "ir eèiTim orTam� geniÍ Bir Ül¼ekTe poTansiyel deneyimler sunar ve Bir ÜnCekine KolB un 1973 Bir Tan�m�n� eklersek, Üèrenmenin Bu deneyimler Hakk�nda Bi lin¼li olarak dà Íà nmeyi i¼erdièini savunaBiliriZ hèrenme, Bilginin deneyimlerin dÜnà Íà mà yo luyla yaraT�ld�è� sà re¼Tir "ununla BirlikTe Bir eèiTmen Bir eèiTim sà reCinin, isTeèi ve Üèrenme ko
50
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
Íullar�n� kendilièinden yaraTaCaè�n� varsayamaZ %èiTimi meÍru k�lan iHTiya¼lar� sapTad�kTan son ra, eèiTmenin eèiTimle ilgili iki eTkeni dikkaTe almas� gerekir n Üèrenmenin ¼�kT�lar� neler olaCak ve insanlar�n Bu ¼�kT�lara ulaÍaBileCekleri Farkl� yollar� nas�l sunmal�
).2.2 zÂh[dc[ ‚ÚajÚbWhÚ h%èer nereye gideCeèiniZi Bilmiyorsan�Z, kendiniZi Hi¼ niyeT eTmedièiniZ Bir yerde BulduèunuZ da ÍaÍ�rmay�n v "u sÜZ veya Bir BenZeri Tan�d�k geldi mi 5Zun sà redir eèiTimle i¼ i¼e olan insan lar, Bunu duyduklar�nda sadeCe Bir kliÍe olduèu i¼in deèil, doèru olduèu da s�k s�k orTaya ¼�kT� è�ndan ÜFleyip pÜFleyeCeklerdir KaT�l�mC�lar�n geliÍme gÜsTereCekleri BaÍlang�¼ nokTalar�n� ve son ¼�kT�lar� dikkaTli Bir Íekilde Tan�mlamak kriTik Üneme saHipTir ve iZleyen BÜlà mler HaZ�rl�k aÍamas�nda ve uygulama s�ras�nda program�n gerekirse yeniden oluÍTurulmas�nda dikkaTe al�nmas� gereken ¼ok say�da eTken à Zerinde duruyor Êlk ad�m eèiTimin ÚèRENME ¼�KT�LAR�N� Ta n�mlamak ve daHa sonra Bunlar� HEDEFLER Haline geTirmekTir "ir eèiTmen eèiTim kursunun sonunda kaT�l�mC�lar�n ger¼ekTen ne BaÍarmas�n� isTer ATÜlye ¼a l�Ímas� sonunda kaT�l�mC�lar neyi Biliyor olmal�lar .eyi yapaBilir olmal�lar %ve BeraBerlerinde neyi gÜTà rmeliler "unlar eèiTim eTkinlièinin niHai ¼�kT�s�yla ilgili sorulaBileCek sonsuZ say�da so rudan Birka¼�d�r %èiTim sà resinCe kaT�l�mC�lar�n BeklenTilerinden ve Üèrenme TarZlar�ndan, eèiTi min nas�l deèerlendirildièine kadar, ÜngÜrà lemeyeCek ¼ok say�da eTken olduèu a¼�kT�r 9ine de eèiTimin dinamiklerine iliÍkin esnek Bir yaklaÍ�m ve ayr�nT�l� Bir Íekilde planlanm�Í Bir yaklaÍ�m BirBirlerini Tamamen d�ÍlamaZlar "ir eèiTmen Üèrenme ¼�kT�lar� à Zerinde kaFa yorarak program�n desTekleyeBileCeèi Üèrenme Tà rlerini en à sT say�ya ¼�karaBilir ve Bu, eèiTim sTraTeJisi ve yÜnTemi i¼inde planlamay� eTkiler 9ine de Íu soru HÊlÊ Cevaplanm�Í deèil n èrenme ¼�kT�lar� Tam olarak ne demekTir 'agne ve -edsker e 199 gÜre, hèrenme insanlar�n kaBiliyeTlerinde Bà yà me sà reCinin Bir so nuCu olmayan gÜreCe kal�C� deèiÍimdir v $evam�nda Bu kaBiliyeTlerin Belirli Üèrenme ¼�kT�lar�yla iliÍki olduèunu, yani akl�n ve Bedenin Farkl� yÜnleriyle BaèlanT�l� Üèrenme Íekli kaTegorileriyle iliÍkili olduèunu savunurlar "unlar� aÍaè�da sisTemaTik Hale geTirilmiÍ olarak sunuluyor
e¸SFONF b�LU�MBS�
e¸SFONF m�LU�T� U S
,BCJMJZFUJO UBOĂ?NĂ?
eSOFL
4z[FM CJMHJ
Ă–nieden kaydedilen _ilgiyi sĂśylemekp ˜akk{nda konu mak veya aç{klamak.
5kulda kinii Ăźnya Sava {Ă?n{n Ăśnemli tari˜lerinin sorulmas{.
&OUFMFLU FM CFDFSJMFS
'enel kavramlar{ ve ilkeleri konular{ inielerken uygulamakp sorunlar{ çÜþmek ve yeni sorunlar _ulmak.
elirli gerekliliklere uyan _ir pro e tekliŠ tasarlamak.
.PUPS CFDFSJMFS
&iĂľiksel _ir eylemi kesin ve dakik _ir ekilde yerine getirmek.
Ìá metrelik _ir ˜alata t{rmanmak.
5BWĂ?SMBS
Ki isel _ir eylem ekli seçmek.
ir e itmen e itimi kursuna kat{ld{ktan sonrap e itim oturumlar{ndaki yakla {m{n{Ăľ{ de i tirmeyi terii˜ etmek.
#JMJÂťTFM TUSBUFKJMFS
Kendi dĂź Ăźnme ve Ăś renme sĂźreiiniĂľi yĂśnetmek.
elirli _ir ĂśrgĂźtĂźn e itim i˜tiyaçlar{n{ _elirlemek ßþerep ßç strate iyi seçip kullanmak.
H$ =W]d[ l[ A$ C[Zia[h" '//,½ZWd WbÚdcÚÅ l[ koWhbWdcÚÅjÚh
51
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
&arkl� Üèrenme ¼�kT�s� Tà rleri aras�nda Bir ayr�m yapma iHTiyaC�, sunulan Farkl� dà Zeylerdeki ve Tà rlerdeki eèiTimleri ayr�ÍT�rma iHTiyaC�ndan doèar %èer TaBlodaki lisTeye s�k� Bir Íekilde uyarsak, gen¼lik eèiTiminin en yayg�n ¼�kT�lar� genelde Tav�rlar, BiliÍsel sTraTeJiler ve enTelekTà el BeCeriler dà Zeyindedir —okkà lTà rlà ve ¼okdilli orTamlarda sÜZel Bilgi ¼�kT�lar�na daHa aZ aè�rl�k verileCeèi a¼�kT�r ve moTor BeCeriler daHa da aZ yer TuTar ama gen¼lik eèiTimini d�Ía dÜnà k Bir TarZla verme ¼aBas� Bunun popà lerlièini giderek arTT�r�yor "unun giBi modeller gen¼lik ¼al�Ímas�nda genellik le ""$ ye indirgenir "ilgi, BeCeri ve davran�Í ¼�kT�lar� "u Bir reFerans nokTas� olarak yeTerlidir, ¼à nkà Buradaki ama¼ kuramsal modellerin Hepsini kapsay�C� Bir Íekilde ele almak deèildir "u nun yerine, Üèrenme ¼�kT�lar�n�n BaÍlang�¼Taki planlama sà reCiyle iliÍkisi vurgulan�yor "unlar�n dikkaTe al�nmas� eèiTim HedeFlerinin Tan�mlanmas�n�n Temelini oluÍTurur ve ayr�Ca kiÍiyi eèiTim de saèlanaCak olan Üèrenmenin deèerleri ve ama¼lar� à Zerinde dà Íà nmeye iTer èrenme ¼�kT�lar�n� Tan�mlaman�n BaÍka Bir Ünemli BoyuTu derinlik sorusudur %èiTmen Belirli Bir BaÍl�k veya konuyu ne kadar hderinlemesinev ele almak isTer "aÍka Bir deyiÍle, eèiTmenler kaT�l�mC�lar�n�n ulaÍmalar�n� isTedikleri kaT�l�m ve Üèrenme dà Zeyini dikkaTe almal� ve ulaÍ�lma lar�n� isTedikleri Bilginin Tà rà Hakk�nda kaFa yormal�d�rlar AÍaè�daki kuTuya Bakarsak, konu daHa da anlaÍ�l�r Hale geleBilir
7bjĂš 8_b]_ :”p[o_ 1. &ark{ndal{k - ˜at{rlamakp tan{makp varl{ {n{n ‰ark{nda olmak. ĂŚ. Anlamak - _ir ekilden di erine dĂśnĂź tĂźrmek. ĂĄ. Uygulamak - _ilgiyi yeni _ir durumda uygulamak veya kullanmak. ÂŽ. AnaliĂľ - _ir durumu inielemek ve parçalara ay{rmak. ‹. SenteĂľ - _ilgiyi ‰arkl{ _ir ekilde yeniden _ir araya getirmek. Ă›. e erlendirme - aç{k _ir kriter ßþerinden yarg{da _ulunmak AbWjj '/// _b[ AhWj^meb" 8beec l[ CWi_W '/,* ½j[d koWhbWdcÚÅjĂšh $
AÍaè�daki Ürnek, genel anlamda eèiTimle iliÍkili Bilgi dà Zeylerini gÜsTeriyor RNEK "ir kiÍi genel olarak eèiTim ile ilgili ne Tà r Bilgiye saHip olaBilir 3 %èiTim eTkinlièinin varl�è�n�n FARK�NDA olmak Bir kursun kaT�l�mC�s� a¼�s�ndan olaBileCek en dà Íà k dà Zeydir, NEDEN var olduèu ve AMAC�N�N NE olduèunu BilmekTen de dà Íà k Bir dà Zeydedir "elirli Bir eèiTim eTkinlièi Tà rà nà NAS�L ger¼ekleÍTireCeèini Bilmek uygulama daHa yà ksek Bir Bilgi dà Zeyine saHip olmak anlam�na gelir "ir eèiTim program�n� INCELEYEBILMEK ve par¼alar�na ay�raBilmek Bilginin daHa ileri TaÍ�nmas� ve sà Zà lmesidir "unun ard�ndan kendi eèiTim prog ramlar�n�Z� unsurlar� TASARLAYABILMEK gelir 6e Bu Íemaya gÜre, en à sT seviye Belirli Bir kriTer à Zerinden deèerlendirme yapmakT�r ve BU SONU¼LARA VARMA ve karar alma BeCerisini yans�T�r mesela Bir eèiTim program�n�n Bir BaÍkas�na k�yasla daHa uygun olduèuna karar vermek %èiTim ¼�kT�lar�n�n derinlièi Bir diZi nedenden ÜTà rà Ünemlidir ÊHTiya¼lar� program�n Tasar�m�yla iliÍkili Bir Íekilde Belirledièinden, iHTiya¼ analiZini an�msaT�r ¯sTà ne à sTlà k, Bunlar� kaT�l�mC�la r�n proFiliyle BirlikTe dà Íà nmek gerekir BkZ 4 5 4 êimdi Tan�mlanan Üèrenme ¼�kT�lar� à Zerin den ama¼lar� Belirleme sà reCi à Zerinde yoèunlaÍaCaè�Z
3
52
ÊZleyen paragraFTa deèerlendirme kelimesinin Bu yay�n�n geri kalan�nda ÜZellikle eèiTimle iliÍkili olarak kullan�ld�è�n�n aksine daHa geniÍ Bir anlamda kullan�ld�è�n� là TFen dikkaTe al�n
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
).2.) 7cW‚bWhÚ jWdÚcbWcWa Ama¼lar� Tan�mlamak eèiTim eTkinlièi i¼in BelirlenmiÍ olan Farkl� Üèrenme ¼�kT�lar�n� uygulama ya ge¼irmek olarak gÜrà leBilir AnCak, Bunun Belirli Bir eTkinlik i¼in Belirlenen Tà m ama¼lar i¼in ge¼erli olmad�è� noT edilmelidir èrenme ¼�kT�lar�n�n Tà rlerini ve dà Zeylerini TarT�Í�rken, odak sadeCe Bireysel geliÍim à Zerindeydi 'en¼lik ¼al�Ímalar�nda ve Ürgà Tlerin personelin eèiTimini à sTlendikleri dièer alanlarda normalde iki ama¼ kà mesi Tan�mlanaBilir Êlk kà me eèiTimin kaT� l�mC�lar i¼in yararlar�n� ÜZeTleyen Bireysel dà Zeydeki ÜZel HedeFlerden oluÍur ÊkinCi kà me Birey sel kaT�l�mC�lar�n aiT olduklar� Ürgà Tlerle iliÍkilidir ve Üèrenmenin Ürgà T ve yak�n ¼evresi TaraF�n dan olas� kullan�m Íekillerini ve eTkilerini ele al�r %èer Bir kursun amaC� ¼arpanlar yaraT�lmas� ve Bunlar�n HarekeTe ge¼irilmesiyse, ikinCi kà medeki HedeFler daHa da Ünemli Hale gelir "u, Bir eèiTim eTkinlièinin Tasar�mC�s�n�n iki Temel gÜrevi olduèu anlam�na gelir Bireysel eèiTim ¼�kT�lar�n� eèiTim HedeFlerine dÜnà ÍTà rmek ve ikinCi olarak da kaT�l�mC�lar yeni edindikleri Bilgi leri kullanmaya BaÍlad�kTan sonra Beklenen Ürgà Tsel geliÍmeleri ele alan HedeFler yaraTmak "un lar kolay iÍler deèildir %èiTmenin neyin Bir eèiTim HedeFi olduèuna iliÍkin neT Bir Fikri olmal�d�r ve anlaÍ�laBilir ve ulaÍ�laBilir HedeFler oluÍTurmal�d�r $aHa Ünemlisi, Bu HedeFler Hakk�nda ayr� Ca kaT�l�mC�larla ileTiÍimde BulunulaBilmelidir ki onlar da eèiTimin ama¼lar�na iliÍkin BeklenTile ri Hakk�nda mà Zakerede BulunaBilsinler $eneyimlerimiZe gÜre HedeFlerle ilgili olarak Farkl� Farkl� Terimler kullan�lmas� yararl� deèildir Ama¼lar m�, HedeFler mi (er ikisi de olaBilir mi, olaBilirse aralar�ndaki iliÍki ne 0eki ya say�sal olanlar 0eki Bunlar� BaÍka dillere ¼evirmek isTedièimiZde ne oluyor "aÍ�n�Z�n dÜnmesine iZin vermek yerine, HedeFleri eèiTim sà resi i¼inde ulaÍmaya ¼al�ÍaCaè�n�Z iFadeler veya geleCeèe yÜne lik planlar kà mesi olarak dà Íà nmek iÍi kolaylaÍT�r�r AÍaè�da 4% Bir HedeFin Temel ÜZelliklerini ve deèerlendirilmesine yÜnelik ilkeleri sunuyor "u kullan�Íl� Bir TaBlodur, anCak Bundan Farkl� deèerlendirmeler de olaBilir ve Her eèiTmen kendisi i¼in en verimli olan�n ne olduèuna kendi ka rar vermelidir 4
4
S-A24 olarak k�salT�lan HedeF yaZma yÜnTemi 0roJe 9ÜneTimi %èiTim K�lavuZu nda sunuluyor
53
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
5&
>[Z[\ oWpĂšcĂšdZW IF?HE ceZ[b_ e[H MMFÂťUJSJO 4QFDJGZ
(edeÂŒer _elirli olmal{d{r (tam olarak ne yapaiaks{n{þÉĂ
1FSGPSNBOT 1FSGPSNBODF
Amaçlar etkinlikler de ilp de eri yĂźksek sonuçlara odaklanmal{d{r. (3eyi _a armak niyetindesiniþÉĂ
,BUĂ?MĂ?N *OWPMWFNFOU
Uygulamaya kat{laiak olanlarp ˜edeÂŒerin _elirlenmesinde de yer almal{d{r. ((edeÂŒerde siĂľin yeriniĂľ neÉĂ
(FSmFLmJMJL 3FBMJTN
(edeÂŒer gerçekçi olmal{ ve ĂśdĂźllendirmelidir. er çok i˜tirasl{ysalarp ˜ayal k{r{kl{ {na yol aça_ilirler. Aniak ˜edeÂŒer Ăľorlay{i{ da olmal{d{rp yoksa _unlar{ _a armaktan gurur duyulaiak _ir ey de olmaĂľ. (Iar olan kaynaklarla gerçekle tirile_ilir miÉĂ
(z[MFNMFOFCJMJS 0CTFSWBCMF
(edeÂŒer Ăślçßle_ilir ve gÜþlemlene_ilir olmal{d{r. ( ir e itmen olarak _a ar{l{ olup olmad{ {n{Ăľ{ nas{l anlayaiaks{n{þÉĂ
AWodWa0 F\[_\\[h @$ M$ l[ @$ ;$ @ed[i '/-( Z[h$
>[Z[\ �hd[ab[h_0 #JSFZTFM E [FZEF z¸SFONF m�LU�MBS�ZMB JMJLJMJ PMBSBL CFMJSMFONJ
h Kat{l{mi{lara _ir pro eyi ˜aĂľ{rlamap yĂźrĂźtme ve de erlendirme _eierisi kaĂľand{rmak. h Kat{l{mi{lar{n insan ˜aklar{ e itimip liderlik ve program geli tirmep pro e yĂśnetimi ve kĂźltĂźrleraras{ Ăś renme alanlar{ndaki _eierilerini geli tirmek. h Kat{l{mi{lar{n AvrupaĂ?daki ‰ormel olmayan e itimin temel de erleriyle ilgili _ilgi ve ‰ark{ndal{klar{n{ artt{rmak. h Kat{l{mi{lar{n gençlik etkinliklerinde kĂźltĂźrleraras{ Ăś renmeyi ele alma yeterliliklerini ve motivasyonlar{n{ artt{rmak. h &ormel olmayan Ăś retimdeki ‰arkl{ e itim anlay{ lar{ ˜akk{nda temel _ilgi sa lamak. h Kat{l{mi{lara kendi e itim i˜tiyaçlar{n{ de erlendirmelerinde ve kendi deneyimlerinden Ăś renmelerinde destek olmak. h Kat{l{mi{lar{n yĂśnetim ve liderlik _eierilerini geli tirmek. Ă–rgĂźt dßþeyinde (da˜a geni çevreĂ h Kat{l{mi{lar{n ĂśrgĂźtlerindeki ileti im kal{plar{nda gÜþle gĂśrĂźnĂźr _ir iyile meye katk{da _ulunmak. h Kat{l{mi{lar{n kendi ĂśrgĂźtlerinde ve çevrelerinde kat{l{m ve yurtta l{k ˜akk{nda yenilikçi gençlik pro eleri geli tirmelerini te vik etmek.
.OT 0ROJE 9ÚNETIMI %èITIM +�LAVUZU nda HedeF Belirleme konusuna ayr�lm�Í kapsaml� Bir BÜlà m Bulunur s 52 5
:”Å”dc[d_p _‚_d Â?d[h_b[h Ă– renmenin gerçekle mesi için siĂľie en Ăśnemli etkenler nelerÉ 3edenÉ (edeÂŒerin Ăś renme sĂźreiine nas{l katk{s{ oluyorÉ (edeÂŒer ˜er Ăľaman Ăślçßle_ilir nitelikte ola_ilir miÉ (edeÂŒeri kat{l{mi{lara iletmeninp aktarman{n etkin yollar{ akl{n{Ăľa geliyor muÉ
54
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
).2.4 zÂh[dc[ JWhpbWhÚ 'en¼lik alan�nda Formel olan ve Formel olmayan eèiTimi Bir araya geTirmek yayg�nd�r BkZ 1 1 4 ÊsTer okul olsun isTer à niversiTe, Formel eèiTim Üèrenmenin enTelekTà el ve @depolama olarak ad land�r�lan yaklaÍ�m�na aè�rl�k verme eèilimindedir èreTmen hsaHnedeki Bilgev olarak ÜèreneCek olan kiÍilere gerekli Bilgiyle doldurulaCak i¼i BoÍ Birer depo olarak Bakar ve depolar�n asl�nda Za Ten Farkl� Íekillerde dolu olduklar�n� Fark eTmeZ "unun aksine, eèiTmenin @yan�m�Zda duran reH Ber gÜrevinde olduèu eèiTim, Üèrenen kiÍiye Bir depo olarak isTedièi yak�T� se¼meye ve kendisi ni isTedièi Íekilde doldurmaya TeÍvik eder "u karÍ�Tl�k BaZ� nokTalar� gÜZard� eder Formel eèiTim de geliÍTirilip Formel olmayan eèiTimde kullan�lan pedagoJik yaklaÍ�mlar�, Formel sekTÜrà n kendi i¼indeki ¼eÍiTlilièi ve Her iki sekTÜrde de Farkl� Tà r eèiTimlerin karÍ�l�kl� BirBirini Beslemesi giBi Ayr�Ca Formel olmayan eèiTim ad� alT�nda yà rà Tà len HerÍeyin oTomaTik olarak deèer gÜrmesi ge rekTièini varsayar 5nuTmay�n ki à Zerinde kampanya TiÍÜrTà ve ayaè�nda sandaleTlerle konuÍan Birini dinlerken de s�k�nT�dan paTlam�ÍT�n�Z &ormel olmayan eèiTimin ay�rT ediCi ÜZellièi KAT�L�MC�-MERKEZLI olmas�d�r ve kaT�l�mC� genellikle ora da Bulunmaya Heveslidir Ama¼ Bireylerin kendilerinden, grupTan ve eèiTimden ÜèreneCekleri Bir sà re¼ yaraTmakT�r KaT�l�mC� merkeZli olmas�ndan dolay�, eèiTim ayr�Ca olaBildièinCe Farkl� yollarla kiÍisel geliÍim BkZ 1 1 2 ve Üèrenme à Zerinde durur "u genellikle 4( Head, Hands, HearT and He alTH yaklaÍ�m� olarak, yani kaFan�Zla, elleriniZle, kalBiniZle ve saèl�è�n�Zla Üèrenme yaklaÍ�m� ola rak adland�r�l�r ve enTelekTà el, ara¼sal, duygusal ve Bà Tà nsel Üèrenme Íekillerinin BirBirine Baèl� olduèunu vurgular "u k�salT�lm�Í Tan�m Bile Belli kuramlara reFeransTa Bulunmaya gerek kalmak s�Z�n, HerHangi Bir eèiTim i¼in deèerli Bir konTrol lisTesi sunar ¼à nkà ÜèrenmemiZi geliÍTirenin Fark l� Üèrenme ÍekillerimiZi sà rekli olarak iÍin i¼ine kaTmak olduèuna iÍareT eder "u konTrol lisTesinin ard�ndaki manT�k Bir eèiTim ne kadar Farkl� BoyuTlara HiTap ederse, Üèrenmenin o kadar derin ola Caè�d�r Ayr�Ca nas�l ÜèrendièimiZ Hakk�nda dà Íà nmemiZ, Bilin¼li olarak Farkl� Üèrenme Íekillerine HiTap eTmemiZ ve Bunlarla ilgili yeTeneklerimiZ à Zerinde ¼al�Ímam�Z gerekTièini sal�k verir êimdiye kadar Farkl� Üèrenme Íekillerini TarT�ÍT�k ve Bunlar� deneyimle iliÍkilendirdik $eneyim lerin BirBirlerinden Farkl� olduèunu sÜylemeye gerek yok, ama insanlar ayr�Ca Üèrenme TarZlar�y la da BirBirlerinden Farkl�laÍ�r èrenme TarZlar� Hakk�nda eTkili kuramsal yaklaÍ�mlar vard�r ve BaÍTa (oney ve -umFord un ¼al�Ímas� olmak à Zere, gen¼lik alan�nda yayg�n olarak kullan�l�rlar (oney ve -umFord un yaklaÍ�mlar� RGà T 9ÚNETIMI %èITIM +�LAVUZU nda ayr�nT�l� Bir Íekilde Tar T�Í�ld�è�ndan s 19 22 , Burada onlar�n ¼al�Ímas�n�n Temelini oluÍTuran, $ A KolB un deneyimsel Üèrenme dÜngà sà à Zerinde duraCaè�Z KolB ÜZà nde @deneyimden Üèrenme ilkesini dÜngà sel Bir sà re¼ meydana geTiren Farkl�, anCak BirBiriyle BaèlanT�l� aÍamalara BÜler %èiTim sadeCe deneyimle deèil, Bu deneyimle ne yapT�è�m�Z la da ilgilidir èrenmenin deneyime dÜnà ÍTà rà lmesi ve deèerinin Farkl� yollarla sà Zà lmesi gere kir $Üngà Bir Íeyi yapmakTan BaÍlayarak, ne olduèu Hakk�nda dà Íà nmeye, deneyimi genelleÍ Tirip kavramsallaÍT�rmaya ve Bu yeni Bilgiyi Bir keZ daHa yaparak uygulamaya doèru ilerler $a Hil edilen Üèrenme BoyuTlar�n�n say�s� arTT�k¼a, deneyim de o kadar ZenginleÍir AnCak ne oldu èu à Zerinde dà Íà nmeksiZin ve Bu dà Íà nCeleri anlaml� olduèu nokTada uygulamaya dÜnà ÍTà r meksiZin, deneyimin Bir yarar� yokTur $aHa ÜnCe al�nT�lanan Tan�m�n davran�ÍTa kal�C� deèiÍim derken BaHseTTièi Budur 3 2 1 "enim aTeÍlenemeyen uZay rokeTi Ürneèime dÜnersek, HasTane yi ZiyareT eTme deneyimi, Benim neden orada olduèumu ve daHa deneyimi yaÍamaya devam ederken dÜnà Í yolCuluèundan nas�l kurTulaCaè�m� dà Íà nmedièim sà reCe BoÍa giTmiÍ olurdu %èiTimle ilgili Buna iliÍkin Bir Ürnek, kaT�l�mC�lardan yap�land�r�lm�Í Bir deneye kaT�lmalar�n�n is Tendièi, kà lTà rleraras� Üèrenmeyle ilgili Bir simà lasyon oyunu olaBilir èrenme a¼�s�ndan kriTik olan, Buradaki sorgulama, analiZ ve akTar�md�r ve Bunlar yap�land�r�lm�Í Bir Üèrenme orTam�nda Toplum Hakk�nda BirÍeyler Üèrenme sà reCini BaÍlaT�r KarÍ�m�Za ¼�kan pek ¼ok kuramsal yaklaÍ�ma gÜre, ideal Bir hBà Tà nleÍmiÍ ÜèrenCiv, deneyim dÜn gà sà nà n Her aÍamas�ndan FaydalanaCakT�r "ununla BirlikTe, duruma, moTivasyona ve uyarana gÜre deèiÍiklik gÜsTerse de, kiÍisel i¼ gÜZlem HepimiZin kendimiZi dièerlerine k�yasla BaZ� Üèren me TarZlar�yla daHa FaZla ÜZdeÍleÍTirdièimiZe iÍareT edeBilir /lumsuZ a¼�dan Bakarsak, Tek Bir Tar Za Baèl� kalmak BiZe dÜngà nà n ilgili aÍamas�nda Fayda saèlarken, Farkl� BeCerilerin gerekTièi di èer aÍamalarda deZavanTaJ yaraTaCakT�r "u Tà rden kuramlar� iÍin i¼ine sokmakTaki esas ama¼ Üè renmeyi ÜèrenmekTir BaÍka Bir deyiÍle en aZ FaydalanaBildièimiZ Baèlamlar� Belirlemeye odak lan�p Bunlar� iyileÍTirmeye ¼al�Ímak "ununla BaèlanT�l� olarak TarZ kavram�n�n H�Z konusunu da
55
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
i¼erdièini ayr�Ca ak�lda TuTmak gerekir n insanlar kendi kiÍisel H�Zlar�na, program�n Tasar�m�na ve grup i¼indeki ivmeye Baèl� olarak Farkl� Tempolarda Üèrenirler "u Tà r kuramlar� TarT�Í�rken Bu yay�n�n en Temel dayanaklar�ndan Birini yeniden iFade eTmek Ünemlidir Kuramlar sadeCe k�la vuZ iÍlevi gÜrà r ve eèiTim i¼in Bir ÍaBlon oluÍTurmaZlar Kimse Bu kaTegorilerden Birine Tam ola rak oTuramaZ ve ger¼ek HayaTTa eèiTimin kendisi ÜngÜrà lemeyen ve insanlar�n Üèrenmesini eTki leyen FakTÜrler orTaya ¼�kar�r %èer ¼ok FaZla aè�rl�k verilirse, Bu Tà rden kaTegoriler sTereoTipleÍTir meye yol a¼aBilir ve Üèrenmeyi k�s�TlayaBilir
:”Å”dc[d_p _‚_d Â?d[h_b[h 1. Kat{ld{ {n{Ăľ son e itimi dĂź ĂźnĂźn ve ÂŽ(Ă?yle „ka‰an{Ăľlap kolunuĂľlap kal_iniĂľle ve sa l{ {n{Ăľla Ăś renmek„ ili kili olarak neler Ăś rendi iniĂľi de erlendirin. ĂŚ. ir e itmen olarakp ˜iç nas{l Ăś rendi iniĂľ ve nas{l e itim verdi iniĂľ aras{ndaki ili ki ßþerinde durdunuĂľ muÉ n ‰aĂľla terii˜ etti iniĂľ Ăś renme tarĂľ{yla ili kili olarak son yapt{ {n{Ăľ e itim oturumunu dĂź ĂźnĂźno i er tarĂľlar{ ve yakla {mlar{ da sunuyor muyduÉ itimi kendi gßçlĂź yanlar{n{Ăľ{ koruyup _a kalar{n{n alan{n{ geni leteiek ekilde yeniden nas{l tasarlaya_ilirsiniþÉ
).2.5 A”bj”hb[hWhWiÚ zÂh[dc[ "u eèiTim k�lavuZunun ilk BaÍlar�nda kà lTà rleraras� Üèrenme Hakk�ndaki k�sa TarT�Íma kà lTà rle raras� Üèrenme Baèlam�n� anlayaBilmek i¼in eèiTmenin ÜèrenilmiÍ yeTerlilikler geliÍTirmesi gere èini savunmuÍTu "unun nedeni kà lTà rleraras� Üèrenmenin iki Íeyi karÍ� karÍ�ya geTirmesidir "ir yandan ger¼eklièe iliÍkin alg�lar�m�Z� ve s�kl�kla da deèerlerimiZ a¼�s�ndan Toplumsal Üèrenmeyi ToplumsallaÍma , dièer yandan ger¼ekliklerin ve deèer sisTemlerinin mà Zakere edilmesine Baèl� olarak Bilin¼li Üèrenmeyi n Bu Tà rden eèiTim Bu karÍ�laÍmay� kolaylaÍT�r�r ve olumlu Bir kaynak olarak gÜrà r "u alanda ¼al�Ían Bir¼ok araÍT�rmaC� olmaZsa olmaZ sosyo kà lTà rel BeCeriler Bulun duèunu iddia eder "u BeCeriler ÜèrenileBilir ve kà lTà rleraras� orTamlara uyum saèlamay�, Bunla r� deèerlendirmeyi ve Bu orTamlarda ileTiÍime ge¼meyi ÜèrenmemiZdeki sà re¼Te merkeZi Bir yer leri vard�r "unlar sadeCe eèiTmen i¼in deèerli Bir dà Íà nme yÜnTemi saèlamakla kalmaZ, ayr�Ca eèiTimin akTiF olarak kolaylaÍT�raBileCeèi Bir niTelikler kà mesi de sunar s %MPATI "u Terim BirBiriyle iliÍkili Birden FaZla anlam� i¼erir .ormalde kendini BaÍkas�n�n yeri ne koymak, BaÍkas�yla orTak nokTa olan insan olma niTelièini Takdir eTmek ve siZi Farkl� k�lan kà lTà rlenme sà reCini anlamaya ¼aBalamak olarak gÜrà là r ÊkinCi $à nya SavaÍ� n�n sona erme sinden Bu yana, BaZ� sosyologlar giderek karmaÍ�klaÍan modern var oluÍ Íekillerinin BirlikTe yaÍamak i¼in Temel Bir koÍul olarak empaTiyi gerekli k�ld�è� gÜrà Íà nà korumuÍlard�r Sà rekli olarak Hakk�nda Hi¼ deneyim saHiBi olmad�è�m�Z Farkl�l�klarla karÍ� karÍ�ya geldièimiZden, EMPATI Kà LTà RLERARAS� BIR KARÍ�LAÍMADA KARÍ�DAKI KIÍININ BAÍKAL�è�YLA AKTIF VE YARAT�C� BIR ÍEKILDE BAÍA ¼�KMAM�ZA OLANAK VERIR ServiCe .aTional de la *eunesse, s 32 %mpaTi sempaTiyle kar�ÍT� r�lmamal�d�r, sempaTi gÜsTermeden de empaTi gÜsTerileBilir %mpaTi à Zerine dà Íà nà p geliÍTir mek Farkl� deèerleri mà Zakere eTmeye, Farkl� yorumlama sisTemleriyle ¼al�Ímaya ve Bununla BaèlanT�l� olarak ileTiÍim kurmaya BaÍlamam�Za olanak saèlar Ayn� Zamanda empaTinin s�n�r lar� da dikkaTe al�nmal�d�r Bu Farkl�l�è� anlayaBilmek i¼in Bir re¼eTe deèil, daHa ¼ok Farkl�l�è� Üè renmeye ve Bunu ele almaya yÜnelik Bir sà re¼Tir s 2OL -ESAFESI KendimiZe d�Íar�dan Bakmaya ¼al�Ímak anlam�na gelmekle BirlikTe, Bunun da s� n�rlar� olduèu kaBul edilmelidir Kà lTà rlenme merkeZe @Ben i koyar kendi alg�sal, yorumsal ve deèerlendirme ¼er¼evelerimiZ normal, doèal ve isTikrarl� olan�d�r Kà lTà rleraras� Bir orTam ve ya asl�nda HerHangi Bir grup orTam� Bu Tà r Bir¼ok kesinlik sisTemini Bir araya geTirir -erkeZi @Ben den uZaklaÍT�rarak, kendimiZi kà lTà rlenmiÍ varl�klar olarak inCeleyeBiliriZ n BaÍkas�na gÜ re Farkl�l�k olarak gÜrà len niTeliklerimiZ à Zerinden kendimiZi dà Íà neBiliriZ 2ol mesaFesi kà l Tà rel gÜreCelikle kar�ÍT�r�lmamal�d�r Bu Tà rden Bir i¼ gÜZlem kendi normlar�m�Z�, Ünyarg�lar� m�Z� ve sTereoTiplerimiZi sorgulaman�n yan� s�ra, kimlièimiZin merkeZini oluÍTuran ve mà Zake reye konu olamayaCak niTelikTeki deèerlerimiZ ve kà lTà rel yanlar�m�Z à Zerinde yoèunlaÍma m�Za da olanak verir "u BeCeriyi BÜlà m 4 1 deki TarT�Ímayla BirlikTe ele almak Faydal�d�r
5
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
s "ELIRSIZLIèI KALD�RABILMEK Kà lTà rleraras� Bir orTam, normalde kan�ksad�è�m�Z normlar�n, varsa y�mlar�n ve ileTiÍim kal�plar�n�n Tan�nmad�è�, paylaÍ�lmad�è� veya kaBul gÜrmedièi Bir deèiÍim Hali yaraT�r Ama eèiTim orTam� ayn� Zamanda sà rekli olarak ileTiÍim ve eTkileÍim Halinde Bulu nulan Bir sà reCe kaT�lmam�Z� Talep eder "u Tà rden Bir sà re¼ enTelekTà el ve duygusal olarak gà vensiZlièe, ÜFkeye ve savunmaC� Bir konum almaya yol a¼aBilir "elirsiZlièe karÍ� HoÍgÜrà geliÍ Tirmek BelirsiZlik Hakk�nda dà Íà nmenin ve Bununla BaÍa ¼�kman�n Bir yoludur KiÍinin, He men alTernaTiF Bir gÜrà Íà n varl�è�na dair Bir garanTi olmasa Bile, kendi HayaT�n� raHaTlaTan Bir dà nya gÜrà Íà nden kurTulmas�n�n ÜnkoÍuludur A G E , s 35 AkTiF HoÍgÜrà ve Bunun analiZi, gà vensiZlik yaraTan unsurlar� mikroskop alT�nda inCelerken gà vensiZlièi de kaBul eTmeyi ge rekTirir +à LTà RLERARAS� èRENME %èITIM +�LAVUZU nda kà lTà rleraras� eTkinlikler yap�land�rmaya yÜnelik Farkl� yaklaÍ�mlar BulaCaks�n�Z s 21 32 AÍaè�daki nokTalarsa kà lTà rleraras� pedagoJide Her Za man ele al�n�r ve kendi Temel BeCerilerimiZin geliÍimi kadar, BaÍkalar�ndaki geliÍimi de kolaylaÍ T�rmak i¼in Bunlar Hakk�nda oTurup dà Íà nmek kriTik Ünem TaÍ�r s Kendi Toplumsal ve kà lTà rel Baèlam�nda kendini Bilmeyi Üèrenmek s $à nyay� ve Farkl� ger¼ekliklerin olas� karÍ�l�kl� BaèlanT�lar�n� akTiF olarak Üèrenmek s (em genel Toplumsal analiZ Hem de Belirli grup eTkileÍimleri a¼�s�ndan kiÍinin kendi Tav�rlar�, deèerleri, alg�lar� ve davran�Ílar� Hakk�nda dà Íà nmesi s ÊleTiÍime, yeni BeCerilerin geliÍTirilmesinin yan� s�ra sÜZel ve sÜZel olmayan yanlar�n�n da dai ma dikkaT gerekTirdièi, mà Zakere edilmiÍ kà lTà rel Bir sà re¼ olarak yaklaÍmak
:”Å”dc[d_p _‚_d Â?d[h_b[h ĂślĂźm ĂĄ.‹.ĂĄĂ?teki B -1áĂ?u kendi kĂźltĂźrleraras{ Ăś renme deneyiminiĂľle ili kili olarak dĂź ĂźnĂźn. 1. Aed\eh 7bWdĂš0 Seçili ortam{ kon‰orlu olarak tan{mlaman{Ăľa neden olan neÉ 2. =[h_b_c 7bWdĂš0 SiĂľi ne gerdiÉ unu yukar{daki etkenlerden _iriyle ili kilendire_ilir misiniþÉ u durumla nas{l _a a ç{kt{n{þÉ 3. Ah_p 7bWdĂš0 KriĂľe nas{l tepki verdiniþÉ Lukar{da Üþetlenen temel ka_iliyetlerden ˜angisi _u durum için uygun dĂź erÉ
3.3. 4USBUFKJMFS WF :zOUFN ).).1 ;Â_j_c IjhWj[`_b[h_ ÊnÍa sà reCindeki Bir sonraki ad�m arZulad�è�n�Z Üèrenme ¼�kT�lar�n� yans�Tan ve ¼ok ¼eÍiTli Üèren me TarZlar�na ve H�Zlar�na Cevap vereBilen Bir eèiTimi TasarlamakT�r "ir eèiTim sTraTeJisi siZin program�n ak�Í�n� planlama ÍekliniZ olarak gÜrà leBilir i¼erièin geliÍTirileCeèi manT�k ve grup di namiklerinin geliÍimi dikkaTe al�narak Bir araya geTirilen yÜnTemler "unun i¼inde gÜZde Bà yà T meye deèmeyeCek unsurlar Bulunduèu a¼�kT�r Ürneèin, Henà Z ama¼ ve proJe Bile Tan�mlanma m�Íken, geleCeèe yÜnelik Bir eylem plan� olan Bir kursa BaÍlamamak "ununla BirlikTe, eèiTim un surlar� aras�ndaki karÍ�l�kl� BaèlanT�lar� ilk keZ Bir araya geTirdièinden, eèiTim sTraTeJisi Ünemlidir 4% 1 @daki BkZ 4 1 3 , Tema merkeZli eTkileÍim modeli Bu karÍ�l�kl� BaèlanT�lar� gÜsTeriyor "u Ürnek genel anlamda eèiTimi resmediyor olarak gÜrà leBilir 4 1 3 , anCak Bu Baèlamda Bir eèi Tim sTraTeJisi i¼inde gÜZÜnà ne al�nmas� gereken Belirli ve Baè�ms�Z unsurlara da iÍareT eder "aÍ l�k eèiTimin amaC�, Herkesin orada Bulunma nedenidir 4emalar� ve ToplanT�n�n Bi¼imini Temsil eder "EN isTer ekipTen isTer kaT�l�mC�lardan olsun, BeraBerlerinde BaÍl�kla iliÍkili BeklenTilerini,
57
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
Farkl� Üèrenme ÜZge¼miÍlerini, Bilgilerini, deneyimlerini ve BenZerlerini geTiren, eèiTime kaT�lan Her kiÍiyi Temsil eder "IZ grupTur ve sadeCe FiZiki BirlikTen ¼ok daHa FaZlas�n� Temsil eder "u Bir kolekTiF sà re¼ olarak grupTur ileTiÍim kal�plar�n�n, orTak varsay�mlar�n, deèerler Hakk�nda diya loèun, orTam�n, rollerin, mesaFenin ve dièer dinamiklerin orTaya ¼�k�Í�n� i¼eren Bir kà lTà rel varo luÍTur Son olarak, Kà RE, FiZiki ve maTeryal koÍullardan Ürgà Tlenmeye iliÍkin konulara ve @ger¼ek dà nya ile iliÍkisine, eèiTimin ger¼ekleÍTièi Baèlamd�r ¯¼gen, BaÍl�k, Birey ve grupTan oluÍan kà re i¼erisindeki Bu Farkl� unsurlar�n dengeli Bir iliÍki i¼inde olmas� gereèini ima eder ¯¼genin Her kenar�, eèiTim sTraTeJisini Bi¼imlendiren sorular sor mam�Za olanak verir aÍaè�daki lisTe Bu sorular� sormakla BirlikTe eksiksiZ Bir lisTe deèildir s "AÍL�K - "IZ 'ruBun BaÍl�kla ilgili ne dà Zeyde deneyimi olmal� .e Tà r Farkl� deneyimler Bulu nuyor %èiTim Tà mevar�m à Zerine mi kurulu gruBa Bir ¼er¼eve ve yÜnlendirme mi sunuyor , yoksa Tà mdengelim à Zerine mi gruBa ¼er¼eveyi Belirleme ve kendilerini yÜnlendirme olanaè� m� Tan�yor 'ruBun BaÍl�èa yapaCaè� kaTk�lara iliÍkin ne giBi BeklenTilerimiZ var 'ruBun ge liÍimiyle BaÍl�è�n geliÍimini nas�l iliÍkilendiriyoruZ s "IZ - "EN 'rupla iliÍkili Bireysel BeklenTilere nas�l yaklaÍ�yoruZ 'rup i¼inde Birey i¼in ne Tà r Bir alan Bulunuyor —al�Íma sà resi ve yÜnTemleri gruBun ve Bireylerin iHTiya¼lar�na gÜre mi —aT�Ímalar� nas�l HallediyoruZ s "EN - "AÍL�K "ireylerin BaÍl�kla iliÍkili ne Tà r BeklenTileri var .e Üèrenmek isTiyorlar "aÍl�è�n inCelenmesi Hangi Farkl� Üèrenme TarZlar�na ve H�Zlar�na HiTap ediyor "irey kendi Üèrenmesin de ne giBi sorumluluklara ve kaTk�da Bulunmak i¼in Hangi olanaklara saHip "ireylerin dil ka BiliyeTine iliÍkin sorunlar veya dikkaTe al�nmas� gereken BaÍka eTkenler var m� +à RE daHa sonra Tà m Bu iliÍkilerde ¼al�Íma alan�n�n olanaklar� ve s�n�rlar�nda, mali konularda, Ürgà Tà n Ürgà Tlerin BeklenTilerinde vs HesaBa kaT�lmal�d�r Kà re ile iliÍkili olarak Bir eèiTim sTraTeJisinin uygulamadaki Bir Ürneèini inCeleyeBiliriZ $Üngà sel diyagram 4% 7 7ORLD 3TUDIES 0ROJECT TaraF�ndan geliÍTirilen 0SIKO 3OSYAL 4OPLUMSAL ÊNCELEME 9ÚNTEMI ni gÜsTeriyor 197 4, ,eay, Anne 199 i¼inde s 20 "u eèiTim sTraTeJisi Bilginin Toplumsal deneyimi dà Íà nme ve senTeZlemeyle oluÍTurulduèu gÜrà Íà à Zerine kurulmuÍTur "u nedenle à ¼genin à ¼ nokTas� aras�nda gà ¼là karÍ�l�kl� iliÍkileri i¼erir BaÍl�k, Bireysel deneyimlerin Bir sen TeZi olan gruBun dà Íà nCesiyle geliÍTirilir, deneyimler Tamamen grup ¼al�Ímas�na Faydas� ve BaÍ l�è�n saèlad�è� odak a¼�s�ndan yorumlan�r $Üngà BeÍ aÍamada ilerlerken, eèiTim Bu unsurlar�n sà rekli BirBiriyle eTkileÍimiyle devam eder "u ÜZel model, BaÍTa geliÍim eèiTimi olmak à Zere, Toplumsal analiZ i¼in geliÍTirilmiÍ olsa da, eèer à Zerine inÍa edildièi ilkeler siZin uygulamak isTedièiniZ eèiTim sTraTeJisini yans�T�yorsa, ¼ok Fark l� BaÍl�klarda da kullan�laBilir STraTeJide HÊlÊ al�nmas� gereken inan�lmaZ say�da karar Bulunur STraTeJi eèiTimin ak�Í TaBlosunu sunar, eèiTimi kolaylaÍT�raCak Bir yÜnTem sunulmas�yla Bu ak�Í�n HayaTa ge¼irilmesi gerekir
5E
i sorgulama yim ne De
1
me
leri uygulama lem Ey
Ey
le
ce
le
5
m
pla
nla m
Ned
a
4
58
2
lirleme Ă? be lar un
Psiko-Sosyal Toplumsal ĂƒdYeleme OÂ?dtemi
So r
en
le
i ri
n
3
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
).).2 O�dj[cb[h l[ O�dj[cX_b_c_ C[jeZebe`_ Soru n yÜnTemin ¼oèulu nedir #evap n yÜnTemler, yÜnTemBilimi meTodoloJi deèil "u BÜlà m de ilk olarak a¼�kl�èa kavuÍTurulmas� gereken nokTa Budur 9ÜnTem siZin planlad�è�n�Z Bir eTkin likTir, program�n Belirli Bir BÜlà mà nà n ¼er¼evesini oluÍTurur #anland�ran Bir Íey, Bir simà lasyon oyunu veya Bir konuÍma olaBilir -eTodoloJi ise se¼ilen yÜnTemlerin eèiTimsel manT�è�d�r %COTONOS simà lasyon egZersiZi Bir yÜnTemdir, simà lasyon ise deneyimsel Üèrenme FelseFesini Temel alan Bir meTodoloJidir "u yà Zden meTodoloJiniZ eèiTim sTraTeJiniZle yak�ndan iliÍkilidir, Her Bir yÜnTemin se¼ilmesini saèlayan yÜnergedir &arkl� Tà rler aras�ndaki dengeye, Bunlar�n Üèrenme TarZlar�yla iliÍkisine, Bireysel grup eTkinlièine ve BenZerine Bakan, programdaki yÜnTemlere ge nel Bir Bak�ÍT�r "u ayr�Ca, yÜnTem Belirlemenin siZe verilen Zaman� dolduraCak eTkinlikleri Bul mak kadar BasiT Bir soruyu CevaplamakTan iBareT olmad�è� anlam�na gelir "u BÜlà m Bir yÜnTem à Zerinde karara varmadan ÜnCe dikkaTe al�nmas� gereken Bir diZi soruya deèiniyor 9ÜnTem Tà m eèiTim planlamas�n�n kaT�l�mC�lara sunulduèu nokTad�r "u paralel olarak, ÜnCeden BelirlenmiÍ olan Bu sà re¼ Hakk�nda olaBildièinCe FaZla ileTiÍim kuraBilmek a¼�s�ndan yÜnTeme ¼ok gÜrev dà Íer (i¼ soru sormadan veya TuvaleTe giTmeden kaT�l�m ve yurTTaÍl�k Hakk�nda BeÍ saaT BoyunCa ders iÍlemek BiraZ TuHaF olur Se¼ilen yÜnTem ve à ¼genin kenarlar�n�n Temsil eTTièi iliÍkiler, i¼erièin veya eèiTimin Benimsedièi deèerlerle uyumsuZ gÜZà keBilir / Zaman, yÜnTem en Temel dà Zeyde eèiTimin viZyonu ve amaC�yla iliÍkili olmal�d�r n BaÍka Bir iFadeyle, alT�nda ya Tan deèerlerle, genel ama¼larla ve Belirli HedeFlerle Se¼ilen yÜnTem Belirli Bir HedeFe karÍ�l�k gel meli ve Tà m giriÍimin merkeZindeki deèerler sisTemini Temsil eTmelidir %èer yÜnTemleri se¼erken BaÍvurulaBileCek sorulara iliÍkin Bir konTrol lisTesi oluÍTurmaya BaÍlarsak, ele almam�Z gereken ilk sorular Íunlar olur s Se¼ilen yÜnTem i¼erikTe akTar�lan deèerlerle ve eèiTimin ama¼lar�yla uyumlu mu s "u yÜnTem ile eèiTim sTraTeJisinin Bu aÍamas� i¼in Belirlenen ama¼lara ulaÍ�laBilir mi êu Cà m leyi Tamamlay�n "u oTurumun sonunda kaT�l�mC�larla ilgili xx demek isTiyorum "u sorular kendi orTak anlay�Ílar�n� oluÍTurmaya ¼al�Ían ekipler i¼in de kullan�Íl�d�r %èer ekip à yeleri Bu sorulara Farkl� Cevaplar veriyorsa, sà reCin yeniden gÜZden ge¼irilmesinin gerekeBile Ceèi a¼�kT�r 9ÜnTemleri eTkenlerle ilgili genel Bir deèerlendirmeye BaèlayaBilmek i¼in BiZ de, anTik 2omal�lar giBi, Bal�è�n iskeleTine Bakal�m
5E )edeGler "mamlar
SĂ?ra
bermeWe
say{p ya amaçlar terii˜ niyetlerp ˜edeÂŒer deneyim
:znUemler Ăľaman mekSn
sonra ne geliyorÉ ‰ormel olmayan deneyim Ăśnie ne geliyorÉ ‰ormel ĂśrgĂźt terii˜ yap{s{
,urum
E¸iUmen
9ukar�daki Íeklin kaynaè� hTalep Beklemev Temelindedir 4eliF Hakk� saHiBi Bulunamam�ÍT�r 4eliF Hakk� saHiBiyle BaèlanT� kurmam�Z� saèlayaCak Her Bilgi i¼in TeÍekkà r Bor¼lu olaCaè�Z
59
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
"al�è�n soluduèu kaBarC�klar yÜnTemleri Temsil eder, Bunlar Tà m và Cudu dolaÍarak orTaya ¼�kar "al�è�n gÜvdesine Bakarak Bunu eTkilemiÍ olan Tà m eTkenleri gÜreBiliriZ "u unsurlar� ayr�Ca kà reyle de iliÍkilendireBiliriZ 'rupla iliÍkili olaBileCek sorular Íunlar olaBilir s -eTodoloJi gruBun ger¼eklièini nas�l yans�T�yor BaÍka Bir deyiÍle, program�n geneli i¼inde Fark l� Üèrenme TarZlar�na, iHTiya¼lar�na, H�Zlar�na karÍ�l�k gelen Farkl� yÜnTemler Bulunuyor mu s 9ÜnTem grup i¼inde ne Tà r Bir ileTiÍimi TeÍvik ediyor s 9ÜnTem grup inÍa edilmesi sà reCine kaTk�da Bulunuyor mu veya Bu konu Íu nokTada Ünemli mi s 9ÜnTem grup i¼inde ne Tà r Bir gà ven ve yak�nl�k dà Zeyini varsay�yor s 9ÜnTem grup dinamikleriyle ilgili siZin Bu nokTadaki anlay�Í�n�Za nas�l karÍ�l�k geliyor s 9ÜnTem eèiTim sTraTeJisinin Bu nokTas�nda grup iHTiya¼lar�na ve sorumluluklar�na nas�l Cevap veriyor 'rupla ilgili Bu dà Íà nCelere, Bireyle ilgili BaÍka Bir sorular kà mesi ekleyeBilir ve à ¼là iliÍkideki Bu ekseni de ele alaBiliriZ s 9ÜnTem ilgili olaBileCek HerHangi Bir BiyograFik Bilgiyi dikkaTe al�yor mu yaÍ, eèiTim, dil, sos yo kà lTà rel ge¼miÍ, ÜnCeki deneyim s 9ÜnTem Üèrenen kiÍinin akTiF kaT�l�m�na olanak Tan�yor mu s 9ÜnTem sÜZel enTelekTà el BeCerilerden daHa FaZlas�n� i¼eriyor mu s èrenen kiÍiye kendi duygular�, ilgi alanlar� ve dà Íà nCeleriyle BaèlanT�ya ge¼mesi i¼in Zaman ve F�rsaT Tan�yor mu s èrenen kiÍi kendi Üèrenmesinden ve kiÍisel geliÍiminden sorumlu olduèunu Fark edeCek mi s $aHa FaZla araÍT�rmay�, eèiTimi, Fikir al�ÍveriÍini veya ¼al�Ímay� TeÍvik edeCek Tà rden sorular so ruluyor mu s 9ÜnTem Bu Baèlam i¼erisinde BaÍa ¼�k�laBileCek Tepkiler ve duygular yaraT�yor mu s 9ÜnTem kaT�l�mC� a¼�s�ndan Belirli Bir FiZiksel kapasiTenin olduèunu varsay�yor mu 9ÜnTemle BaÍl�k aras�nda BariZ Bir iliÍki vard�r 9ÜnTem Belirli Bir nokTada BaÍl�è�n daHa ileri dà Zeyde inCeleneBilmesi i¼in se¼ilmiÍTir 'eri dÜnà p eèiTim sTraTeJisini dà Íà nà rsek, yÜnTem i¼erièin HedeFleriyle ve Bu nokTada eèiTmenin ve gruBun i¼erikle olan iliÍkisiyle BaèlanT�l� olmal�d�r 9ÜnTem daHa ÜnCe Hangi Bilgilerin edinilmiÍ olduèunu varsay�yor enTelekTà el, duygusal, vs 9ÜnTemin daHa ÜnCe BiTirilen ve Bunu iZleyeCek konularla iliÍkisi ne 9ÜnTem kaT�l�mC�lar�n kaTk�lar�na ne Íekilde deèer veriyor ve nas�l iÍin i¼ine kaT�yor (angi Bilgiler eèiTmen TaraF�ndan veriliyor ve Hangileri kendilerinin Cevap vermeleri veya Bul malar� i¼in kaT�l�mC�lara B�rak�l�yor s "u nokTada yÜnTem BaÍl�è�n Hangi unsurlar�na, neden ÜnCelik veriyor
s s s s
6e son olarak, kĂ re de ayrÂ?Ca dikkaTe alÂ?nmasÂ? gereken Bir diZi FakTĂśre iĂŤareT ediyor s s s s s
9ÜnTem uygulanaBilir mi 9ÜnTem FiZiki ve psikoloJik olarak gà venli mi 'ereken malZemeler elde var m� ve Bunlar i¼in Bir Bà T¼e ayr�lm�Í m� &iZiki ¼evre yÜnTem se¼imini nas�l eTkiliyor %Tkinlièi Tamamlamak ve ama¼lara ulaÍmak i¼in, kà ¼à k geCikmelere de olanak vereCek kadar yeTerli Zaman var m�
.OT 9ukar�daki sorular�n Bà yà k BÜlà mà AnTJe 2oTHemund un @%èiTmen %èiTimi , Avrupa 'en¼lik -erkeZi, "udapeÍTe, 1998 i¼in HaZ�rlad�è� h%èiTim 0rogramlar�n�n 4asar�m�nda ve 9ÜnTemlerin Se¼iminde $ikkaTe Al�nmas� 'erekenlerv BaÍl�kl� BroÍà rà nde ÜnerilmiÍ veya oradan uyarlanm�ÍT�r Kendisi de Bunu 'erl, (, (ANDBUCH DER %RWACHSENENBILDUNG, STuTTgarT, 1985 Ten uyarlam�ÍT�r
:”Å”dc[d_p _‚_d �d[h_b[h 1. u soru listesini inieledikten sonrap ‰arkl{ kategorilere _a ka sorular ekleye_ilir misiniþÉ 2. u sorular{n arkas{nda _elirli _aþ{ deneyimler var m{É
0
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
).).). O�dj[cb[h l[ ;Â_jc[d %lBeTTe se¼ilen yÜnTemin BaÍar�s� sonu¼Ta eèiTimi veren eèiTmene Baèl�d�r "irisi Bir keresinde eèiTmenler de insan demiÍTi ve Bu galiBa doèru "ununla BirlikTe, HayaT�n BaÍka Bir¼ok alan�nda olduèu giBi, BaZ� BasiT Ünlemler isTenmeyen sonu¼lar� ÜnleyeBilir $eneyimsel Bir Üèrenme orTa m�ndaki Bir gruBa yÜnelik Bir yÜnTemin Bilimsel kesinlièi yokTur ve Beklenmeyen kaTk�lar ve yÜnler ¼ok deèerlidir 9ine de Bunlar anCak eèiTmen Bunlar�n Beklenmedik olduèunun Fark�n daysa ve Bunlar� ama¼larla ve oTurumun Beklenen ak�Í�yla iliÍkilendireBilirse deèerlenirler 4e mel olarak Bir eèiTmen kulland�è� yÜnTemle ilgili kendini raHaT HisseTmeli ve Bu yÜnTemi sonuna kadar gÜTà reBileCekleri konusunda gruBa gà venmelidir AÍaè�daki iFadeler Bir yÜnTemin eèiTim Ci olarak siZe uygun olup olmad�è�n� deèerlendirmek i¼in reHBer iÍlevi gÜreBilir "u sorular kà l Tà rleraras� Üèrenme yÜnTemleri Belirleme sà reCi i¼in ÜZellikle uygundur 9ÚNTEMLERI SE¼ERKEN BIR EèITMENx n 9ÜnTem Hakk�nda kendine gà venmeli ve ikna olmuÍ HisseTmelidir n /laBildièi Ül¼à de yÜnTemi daHa ÜnCe Bir kaT�l�mC� olarak deneyimlemiÍ olmal�d�r veya Bunu daHa ÜnCe deneyimlemiÍ olan insanlar�n Buunduèu Bir ekipTe Bulunmal� ve ekiBin geri kala n�yla TarT�ÍaBilmelidir n —�kT�lar� ÜngÜreBilmeli, FakaT Beklenmeyen niTelikTe olanlarla da BaÍa ¼�kaBilmelidir n Kendi gÜrà Ílerinin ve yorumlar�n�n konumunun Fark�nda olmal� ve kaT�l�mC�lar�n yorumlar� ve ¼aèr�Í�mlar�yla ¼al�ÍaBilmelidir n KaT�l�mC�larda veya grupTa eèiTim s�ras�nda BaÍa ¼�k�lamayaCak duygular yaraTan yÜnTemler kullanmamaya ¼al�Ímal�d�r n "aZ� insanlar�n Belirli Bir egZersiZe kaT�lmak isTemeyeBileCeklerini kaBullenmelidir n Sorgulama ve geri Bildirim i¼in, Beklenmeyen ¼�kT�lar i¼in de kullan�laBileCek, dikkaTliCe oluÍ TurulmuÍ Bir sTraTeJiye saHip olmal�d�r n %èiTimin deèiÍim anlam�na geldièinin ve Bunun raHaTs�Z ediCi Bir deneyim olaBileCeèinin Far k�nda olmal�d�r KaT�l�mC�lar HisseTTikleri raHaTs�Zl�kTan yÜnTemi veya asl�nda eèiTmeni so rumlu TuTaBilirler %èiTmen raHaTs�Zl�è� yaraTan�n yÜnTem mi, yoksa yÜnTemin orTaya ¼�kard� è� duygu ve keÍiFler mi olduèunu dikkaTle inCelemelidir ÊFADELER 2OTHEMUND A G E ’DEN UYARLANM�ÍT�R "u Tà rden Bir konTrol lisTesindekilere elBeTTe uyulaBilir n Bunun eèiTimin Baèlam�na ÜZel, ¼ok ¼e ÍiTli eTkenlere Baèl� olduèu a¼�kT�r Ama yine de eèiTmenin rolà ve eTik deèerleri Hakk�ndaki ko nular� da gà ndeme geTiriyor grupla iliÍkisine ve grup i¼indeki gà Cà ne nas�l Bak�yor, insanlardan neler yapmalar�n� isTemek kaBul edileBilir giBi ayr�Ca BkZ 1 2 3
3. . -oKisUiL Lonular "ir eèiTim kursu dà Zenlemek kendiniZi Bir seyaHaTe HaZ�rlamak giBidir %skiden Bà yà kanneleri miZden Biri Bavulunu ne kadar iyi HaZ�rlarsan, Zaman�n� o kadar raHaT ge¼irirsin derdi 6e BiZCe Hakl� Kendisi Bunu gen¼lik ¼al�Ímalar�n� dà Íà nerek sÜylememiÍTi, anCak eèiTim kursu da Buna BenZer .e kadar iyi HaZ�rlan�rsan�Z, Beklenmeyeni Beklemeye o kadar HaZ�rl�kl� olursunuZ "u BÜlà m à ¼ aÍamal� Bilindik Bir ayr�m� ele al�yor ve eèiTim ÜnCesinde, s�ras�nda ve sonras�nda kar Í� karÍ�ya geleBileCeèiniZ uygulamaya iliÍkin ve loJisTik niTelikli konulara deèiniyor %n ¼ekiCi olan aÍama kursun kendisi olmakla BirlikTe, Bir eèiTimi Tam anlam�yla yà rà Tmenin Her aÍamaya eÍiT oranda deèer vermekle olaCaè� ak�lda TuTulmal�d�r AÍaè�daki TaBlo ¼ok geneldir ve Bir eèiTim kursuna HaZ�rl�k yaparken ve Bunu yà rà Tà rken dikka Te al�nmas� gereken Temel unsurlar� i¼erir 9ap�lmas� gereken idari iÍlerin manT�kl� Bir s�ralamas�
1
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
n� sunar "urada Bir Zaman plan� ÜnermekTen ka¼�nd�k ¼à nkà Bu, eèiTimin niTelièinden, Ürgà Tà n Bà yà klà èà ne, iHTiya¼lar�na ve geleneèine kadar ¼ok FaZla say�da deèiÍkene ve ÜZel unsura Baè l�d�r 'enel Bir kural olarak, Bà yà kannemiZin Üèà dà nà HaT�rlayarak, viZe BaÍvurular� giBi idari iÍlere ayr�lmas� gereken Zaman� kà ¼à msememek gerekeBilir
).4.1 zdY[i_dZ[ S)?A 1
L0 2 „ ˜tiyaç analiĂľi „ a l{ a karar vermek „ Bari˜p ev sa˜i_i ĂśrgĂźtp etkinlik tĂźrleri ve son tari˜lere karar vermek
2
„ Uygun ‰on olanaklar{n{ ve _unlar için gereken ko ullar{ ara t{r{n. „ &on _a vurusunu yaþ{n.
3
„
v sa˜i_i ĂśrgĂźtten talepte _ulunulur ve teyit al{n{r.
KKAB A0)32AS) ' ? K 30 ? (er ĂśrgĂźt kendine ˜as _ir yap{ya ve kendi karar alma yĂśntemine sa˜iptirp aniak yapman{Ăľ gereken ilk ey normalde _uduro ĂźyeleriniĂľin i˜tiyaçlar{n{ ve arĂľular{n{ ara t{r{n ve de erlendirinp e itim için en uygun _a l{klar{ _ulun. u sĂźreiin olmas{ gerekenden da˜a k{sa sĂźreie ini Ăľannetmemek a {r{ dereiede Ăśnemlidirp ayr{ia ˜er ‰on için kesin takvimi de kontrol edin. u etkinli e evsa˜ipli i yapmaya istekli ve _unu yapa_ileiek nitelikte olup olmad{ { karar{n{ vermesi içinp evsa˜i_i ĂśrgĂźte aç{k ve ayr{nt{l{ _ir talepler ve _eklenen destekler listesi gĂśnderilmelidir. ngelliler için olanaklara ili kin _ilgiler _u a amada kontrol edilmelidir. ki_in ˜aĂľ{rl{k toplant{s{ ve seminer için _ir Ăśn tari˜ de _u a amada _elirlenir. (aĂľ{rl{k eki_i veĂœveya etkinlik sorumlusu eki_in ˜aĂľ{rl{k toplant{s{ s{ras{nda _u etkinlik mekSn{n{ gĂśrĂźpp uygunlu a ili kin onay verdikten sonrap kesinle tirilen etkinlik mekSn{ ev sa˜i_i ĂśrgĂźt tara‰{ndan dßþenlenir. aĂľ{ Ăśrneklerde etkinlik alan{ için _ir depoĂľito Ăśdemek gereke_ilir. ir iptal durumunda Ăśdeneiek Ăźireti sormay{ da unutmay{n.
4
„ (aþ{rl{k eki_inin seçimi.
Örgßtler genellikle kendi iç seçim usullerini takip ederlerp aniak eki_in olu umunda çokkßltßrlßlßk ve toplumsal iinsiyet konular{na dikkat gÜsterilmelidir. kipten talep edilen deneyim ve _a l{l{k aç{s{ndan neler _eklendi i aç{kça i‰ade edilmelidir.
5
„
deal olan{ ˜aĂľ{rl{k toplant{s{n{n etkinli in gerçekle tirileie i mekSnda yap{lmas{d{r. u toplant{ için yap{lan davetiyede toplant{ gĂźndemi ve ˜aĂľ{rl{k için ‰aydal{ olaiak kararlar ve politikalarp ‰on _a vurusup da˜a Ăśnieki etkinliklerin raporlar{ gi_i ayr{nt{l{ _ilgiler yer almal{d{r.
ki_in ˜aĂľ{rl{k toplant{s{.
Boplant{ s{ras{nda program{n amaçlar{p oturumlar{n içeriklerip çal{ ma yĂśntemlerip kat{l{mi{ pro‰ili ve eki_in sorumluluklar{ kararla t{r{l{r. Seminerin kesin tari˜i de onaylan{r. Boplant{n{n ˜emen sonras{ndap etkinlik sorumlusu planlama eki_ine raporunu gĂśnderir.
2
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
S)?A
L0 2
KKAB A0)32AS) ' ? K 30 ?
6
„ 5las{ çevirmen eki_i.
Seminerin tari˜leri _elli olduktan sonrap etkinlik sorumlusu çeviri irketiyle ileti ime geçerek uygun olup olmad{klar{n{ kontrol ede_ilirp ve _u s{rada etkinlik mekSn{nda ˜angi olanaklar{n _ulundu unup nelerin kiralanmas{ gerekti ini ve olas{ iptal maliyetini de _elirtile_ilir.
7
„ Uþmanlara ve d{ ar{dan e itmenlere davet.
er programa uĂľman konu mai{lar da˜il edileieksep _unlar _elirlenmelip kendileriyle _a lant{ya geçilmeli ve ˜aĂľ{rl{k eki_i tara‰{ndan Ăśn _ilgilendirmeleri yap{lmal{d{r. =rogramdaki de i iklikler ˜akk{nda onlar{ da _ilgilendirmeyi ve kat{l{mi{lara gĂśnderdi iniĂľ malĂľemelerden onlara da yollamay{ unutmay{n.
8
„ Örgßtlere ve kat{l{mi{lara davet.
(aĂľ{rl{k toplant{s{n{ taki_enp etkinlik için _ir davet metni yaĂľ{l{r. avet ˜ede‰lenen tĂźm ĂśrgĂźtlere ve potansiyel kat{l{mi{ gru_una gĂśnderilir. avet metni etkinli in amaç ve ˜ede‰lerinip çal{ ma yĂśntemlerinip kat{l{mi{ pro‰ilinip kat{l{m ‰ormunu (_eslenme gereksinimleri ve dil _eierileri da˜ilĂ p seya˜at ‰ormunup viĂľe _a vurusunup engellilerin eri imi için olanaklar{ ve aç{k olarak son _a vuru tari˜ini içermelidir. ptal ko ullar{ndan _a˜setmeyi de unutmay{n.
9
„ a vuranlar{n son listesinin _elirlenmesi ve ka_ul mektuplar{n{n gÜnderilmesi.
(aĂľ{rl{k eki_i kat{l{mi{ pro‰iline ili kin kriterleri temel alarakp adaylar{n son listesini _elirler ve ka_ul mektuplar{ gĂśnderir. unlar genelde program ve mekSnp nas{l ula {laia { ve Ăśdeme ko ullar{ ˜akk{nda ayr{nt{l{ _ilgiler içerir. Kat{lmak isteyen engelli ki ilere Üþen gĂśsterilmelidir. Kendilerine do ru _ilgiler sa lanmal{ ve kat{la_ilmeleri için gerekenler yap{lmal{d{r.
1á
„
v sa˜i_i ĂśrgĂźtle _irlikte viĂľe _a vurular{n{ kolayla t{rmak.
IiĂľe _a vurular{ için talepler al{nd{ktan ˜emen sonrap _unlar viĂľe için gereken davet mektu_unu ˜aĂľ{rlayaiak olan ev sa˜i_i ĂśrgĂźte gĂśnderilir. irçok Ăźlkenin uyulmas{ gereken Üþel talepleri ve resmi kurallar{ oldu una dikkat edilmelidir.
11
„ Kat{l{m ßiretinin Üdenmesi.
aþ{ Ürgßtler kat{l{m ßiretinin Ünieden _anka trans‰eri yoluyla veya etkinlik mekSn{na var{ld{ {nda nakit olarak Üdenmesini talep ederler. up _ankaya ili kin kesin ayr{nt{lar{n ve uygun para _iriminin _elirtilmesi anlam{na gelir.
12
„ lgili _elgelerin ve malĂľemenin ˜aĂľ{rlanmas{.
Kat{l{mi{ say{s{ _elli olduktan sonrap etkinlik malĂľemeleri ve ilgili _elgeler gerekiyorsa teriĂźme edilir ve ˜em ˜aĂľ{rl{k eki_i ˜em de kat{l{mi{lar için uygun _ir ekilde ço alt{l{r ( u malĂľemeler aras{nda kat{l{m serti‰ikas{ da _uluna_ilirĂ .
3
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
).4.2 IĂšhWiĂšdZW S)?A
L0 2
KKAB A0)32AS) ' ? K 30 ?
1
„ (aþ{rl{k eki_i toplant{s{.
(aĂľ{rl{k eki_inin kat{l{mi{lardan Ăśnie gelmesi tavsiye edilir. unun nedeni program{ Ăśnieden gÜþden geçirmek ve _a vuru ‰ormlar{nda i‰ade edilen _eklentilerin gÜþÜnĂźne al{nmas{ için Ăľamana sa˜ip olmakt{r. Son dakika i leri ve sorunlar{ da (konaklaman{n ve toplant{ odalar{n{n uygunlu unun kontrolĂźp malĂľemelerin ve mekSnla etkinlik ˜akk{nda gerekli _ilginin yer ald{ { _ir ˜o geldin paketinin ˜aĂľ{rlanmas{Ă _Ăśyleie ˜alledile_ilir.
2
„ Ödemeleri kontrol etmekp kat{l{mi{ listesini ve ilgili Üdeme tale_i ‰ormlar{n{ dßþeltmek gi_i _ir diþi idari i . Sa lanan ‰ona _a l{ olarakp gelir kay_{ veya _una _enþer talepler için Üdeme talep etme olana { ola_ilir.
Kat{l{mi{lardan kendilerine ili kin _ilgileri kontrol etmeleri istenirp da˜a sonra liste dßþeltilir ve da {t{l{r. er ˜ariamalar{ genel ‰on içinden kar {lan{yorsap Ăśdeme tale_i ‰ormlar{n{n nas{l doldurulaia {na ili kin net _ilgi sa lanmal{d{r.
3
„ 'ßnlßk rapor.
Kat{l{mi{lar gĂźnlĂźk olarak rapor ˜aĂľ{rlamaktan sorumlu tutula_ilir. u raporlar da˜a sonra etkinlik raporunun altyap{s{ olarak kullan{l{r. ?apor ˜aĂľ{rlama konusunda 3.4.8Ă?e _ak{n{Ăľ.
4
„ �An{ndaÎ Üdeme.
er kat{l{mi{lar nakite i˜tiyaç duyuyorlarsap uygun ˜ariama _eyan{n{ doldurmalar{n{ isteyin. BĂźm ‰aturalar{ ekleyin veya kat{l{mi{lardan _unlar{ ola_ildi inie k{sa sĂźrede gĂśndermelerini isteyin. Ăśyle _ir durumda mutlaka ‰aturalar{n _ir kopyas{n{ al{n.
„ ' ? KA0A3 ( ? L.
kip _u idari i lerden _unalmamal{d{rp da˜a uygulaman{Ăľ gereken _ir e itim program{ oldu unu unutmay{n‚
Ve
).4.). IedhWiĂšdZW S)?A
4
L0 2
KKAB A0)32AS) ' ? K 30 ?
1
- er geçerliyse seya˜at ve gelir kay_{ geri Ăśdemelerinin yap{lmas{.
tkinlik sorumlusup geri Üdemeleri yapmas{ için tßm talep ‰ormlar{n{ Ürgßt içindeki uygun ki iye aktarmal{d{r.
2
- ki_ep etkinlik mekSn{nap ev sa˜i_i ĂśrgĂźte te ekkĂźr (_ir mektupp ‰aks veya kßçßk _ir ˜ediye uygun olurĂ .
tkinlik sorumlusu etkinlik mekSn{nap ev sa˜i_i ĂśrgĂźtep uĂľman konu mai{lara ve planlama eki_ine te ekkĂźr etmenin en uygun yolunu _ulur.
3
- ?apor.
Ă–rgĂźtĂźn uygulamalar{na ve ‰on artlar{na _a l{ olarakp uygun rapor ˜aĂľ{rlanmal{ ve ilgili ki ilere gĂśnderilmelidir.
4
- e erlendirme raporu.
(aĂľ{rl{k eki_i uygun _ir ‰{rsattap etkinli i kapsaml{ia de erlendirmek için _ir keĂľ da˜a toplanmal{d{r.
5
- Ăľleme etkinlikler.
=ek çok etkinlikp kurs s{ras{nda ˜aĂľ{rlanan pro elerp sonuçlar{n payla {lmas{ veya _ir ĂŻe_sitesi kurmak gi_i _iĂľi diĂľi iĂľleme etkinli i ĂśngĂśrĂźr. Ăľleme a amas{ için ĂślĂźm 5Ă?e _ak{n{Ăľ.
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
(em insan kaynaè� Hem mali kaynak yÜneTimi a¼�s�ndan ak�lda TuTulmas� gereken ¼ok Íey oldu èu a¼�kT�r %TkinlikTen sorumlu Tà m TaraFlar�n Ürgà T, HaZ�rl�k ekiBi, Bir dereCeye kadar ayr�Ca uZ man konuÍmaC�lar ve kaT�l�mC�lar BaÍar�l� Bir eTkinlièe kaTk�da Bulunan Farkl� unsurlara iliÍkin Bir Fikri olmal�d�r "unu ak�ldan ¼�karmadan, ekiBin esneklièinin ve Beklenmeyen Íeylere karÍ� HaZ�rl�kl� olman�n, eTkinlièin sosyo eèiTsel unsurlar� kadar idari iÍlerin sorunsuZ Íekilde Halledil mesi a¼�s�ndan da merkeZi Üneme saHip olduèuna dikkaT ¼ekmek Faydal� olaBilir "à yà kannemiZ akl�n�Zda olsunü
:”Å”dc[d_p _‚_d Â?d[h_b[h u _ĂślĂźmĂźn _a lang{i{nda ta_lolar{n siĂľe _ir e itim etkinli i ˜aĂľ{rlamakta yard{mi{ olaiak (ço u idariĂ _ir eylem s{ras{ Ăśnerdi ini sĂśyledik. &arkl{ etkinlikler için ˜er˜angi _ir Ăľamanlama vermemeyi Üþellikle seçtik‚ u siĂľe kalm{ . - Ă–rgĂźtĂźnßþßn _ĂźyĂźklĂź ĂźnĂźp yap{s{n{p yĂśnetimini ve geleneklerini dĂź ĂźnĂźn. unlar{ ak{lda tutarakp Ăśnerilen eylem s{ras{ için en uygun _uldu unuĂľ sĂźreleri Ăľaman çiĂľelgesine yerle tirin (_ir ay Ăśnie veya _ir ay sonra gi_iĂ .
Ă–NCE Eylemler
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1á
11
12
Oaman çiþelgesi etkinlik
"U ÂĽIZELGEYI DAHA SONRA ETKINLIK 3/.2!3) IÂĽIN TEKRARLAYABILIRSINIZ
).4.4 >WpÚhbÚa WcW‚bÚ [a_f jefbWdjÚbWhÚ # D[Z[d" d[ pWcWd" d[ kpkdbkajW5 %èiTim kursu ÜnCesinde Bir veya Birden FaZla ekip ToplanT�s� yapma olas�l�è� mali olanaklar veya ekip à yelerinin Zamanlar�n�n uygun olup olmamas� giBi eTkenlere Baèl�d�r "aZ� unsurlar elBeTTe eèiTim kursu BaÍlamadan ÜnCe e posTa, Faks veya TeleFonla TarT�Í�laBilir 9ine de Hi¼Bir Íey Tà m ekip à yelerinin Fikirlerini paylaÍmak ve TarT�Ímak ve Temel deèerler, ama¼lar ve eèiTim program� à Zerinde anlaÍmak à Zere Bir araya geldikleri Bir ToplanT�n�n yerini TuTamaZ Zellikle ekip à yele rinin Tamam� veya BaZ�lar� daHa ÜnCe Hi¼ Bir arada ¼al�Ímam�Ílarsa, eèiTim kursunu HaZ�rlama amaC�n� TaÍ�yan Bir HaZ�rl�k ToplanT�s� ayn� Zamanda BirlikTe ¼al�Ímak ve iÍ arkadaÍlar� olarak Bir Birini Tan�mak i¼in ilk deneyim olur Êdeal olan� HaZ�rl�k ToplanT�s�n�n kursTan Birka¼ ay ÜnCe ger¼ekleÍTirilmesidir "unun kesin TariHi yap�laCak iÍlere Baèl�d�r KaT�l�mC�lar ToplanT� s�ras�nda m�, sonras�nda m� BelirleneCekTir 5Zman lar daveT edilmeli midir "unlar�n Zaman� geldièinde yap�lmas� gerekir 4oplanT�n�n uZunluèu kursun ÜZellikleri ve ekip à yelerinin daHa ÜnCeden BirBirlerini ne kadar Tan�d�klar�na Baèl�d�r, ama eèer olaBiliyorsa ToplanT� en aZ iki gà n sà rmelidir Kursun ¼er¼evesi ni Belirlemenin, program� HaZ�rlaman�n ve gÜrevleri daè�Tman�n yan� s�ra, ekiBi inÍa eTmek ve ToplanT�y� deèerlendirmek i¼in de Zaman ayr�lmal�d�r 4oplanT� sona ermeden ÜnCe, gÜrevlerin a¼�k Bir Íekilde paylaÍ�ld�è�ndan ve Teslim TariHlerinin Belirlendièinden emin olun Kim, neyi, ne Zamana kadar yapaCak .eler e posTayla yap�laBilir, neler yap�lamaZ 4oplanT�lar aras�nda ge¼eCek sà re i¼in Bir koordinaTÜr Belirlemek, Bir sonraki ToplanT�ya kadar sà reCin Takip edilmesini garanTi alT�na almak a¼�s�ndan Faydal� olaBilir
5
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
).4.5 AWjÚbÚcYÚ fhe\_b_ %èiTim kursunun ama¼lar� ve HedeFleri BelirlendikTen ve HaZ�rl�k ekiBi program� ele almaya BaÍ lad�kTan 3 5 sonra, ne Tà rde ve ¼eÍiTlilikTe kaT�l�mC�lar�n HedeFlendièi à Zerinde de TarT�Ímaya BaÍlanmal�d�r ¯Zerinde anlaÍ�lm�Í ve orTaklaÍ�lan Bir kaT�l�mC� proFili esasT�r 'ereken proFilin ayr�nT�l� Bir Íekil de Tan�mlanmas�, Ürgà Tlere kursa kimi gÜndereCekleri konusunda karara varmalar�nda ve ayr�Ca planlama ekiBine program� HaZ�rlamas�nda ve kaT�l�mC�lar�n akTiF kaT�l�m�n� ÜngÜreBilmesinde yard�mC� olaCakT�r %lBeTTe, proFil sadeCe Íudur n ger¼ek kaT�l�mC�lar�n yà klenip, eTe kemièe Bà rà ndà reCekleri Bir proFil "ir dilek lisTesi deèildir ve genellikle yaZ�lanlarla ger¼ekTe yaÍanan ara s�nda Farkl�l�klar vard�r Hele de dil BeCerileriyle ilgili kendilerini deèerlendirmeleri konusunda "ununla BirlikTe, Bir proFil kullanmak eèiTim ekiplerine Belirli Bir diZi varsay�m aÍaè�daki lisTeye Bak�n�Z à Zerinden Bir program oluÍTurma olanaè� verir ve Bu program ekiBin gruBa iliÍkin de èerlendirmeleriyle kendilerine ulaÍan BeklenTiler ve geri Bildirimler doèrulTusunda uyarlanaBilir ve inCe ayarlar yap�laBilir "ir BaÍvuru Formu Tasarlarken dikkaTe al�nmas� gereken unsurlar�n Bir lisTesi Íunlar� i¼erir s
9AÍ "aZ� kurumlar Fon HiBeleri i¼in yaÍ s�n�rlar� uygularlar 'rup eèiTimi a¼�s�ndan, yaÍ aral� è�n� kendi ama¼lar�n�Z ve ¼al�Íma yÜnTemleriniZle iliÍkili olarak da dikkaTe almak Faydal� ola CakT�r
s
$IL "u kriTik Bir konu, ÜZellikle planlama ekiBi ayn� Zamanda ¼eviri de yapaCaksa Ünemli Ko nunun sadeCe ¼al�Íma dilleriyle ilgili deèil, Bu dilde ¼al�Ímak i¼in ne dà Zeyde Bir BeCeri ge rekTièiyle de ilgili olduèunu BelirTmekTe Fayda var rneèin BaZ� Formlarda d�Íar�dan yard�m al�nmadan anlaÍ�lmas� ve doldurulmas� isTenir "aÍvuru Formlar�ndan dil BeCerilerini deèer lendirirken, kaT�l�mC�lar�n Formlar�n� asl�nda Ürgà TTeki BaÍka kiÍilerin doldurmuÍ olmas� s�k s�k karÍ�m�Za ¼�kan Bir ZorlukTur %èer Bunu okuyorsan�Z, Bunun kim olduèunu siZ iyi Bili yorsunuZ
s
$ENEYIM "u BÜlà m kaT�l�mC�lardan kurs BaÍl�è�yla iliÍkili olarak Beklenen deneyimlerin kap sam�n� ve derinlièini gÜsTermelidir rneèin, Bu proJe yÜneTimi Hakk�nda ileri seviyede Bir kurssa, Form kaT�l�mC�lar�n daHa ÜnCeden en aZ à ¼ proJede gÜrev alm�Í olmas�n� ÍarT koÍaBi lir %èer kurs BaÍlang�¼ seviyesindeki kiÍileri HedeFliyorsa, daHa ÜnCe proJelere k�smen daHil olduklar�na veya geleCekTe proJelere daHil olaCaklar�na iliÍkin kan�T Talep edileBilir "u unsur ÜZellikle ge¼miÍ Üèrenme deneyimlerini Tan�mak ve programa Bir Íekilde kaTmak a¼�s�ndan iÍe yarar 0lanlama ekiBi kaT�l�mC�lar�n deneyimleri Hakk�ndaki Bu Bilgileri program i¼in Bir BaÍlang�¼ nokTas� olarak al�p, kaT�l�m� onlar�n Bilgileri ve ge¼miÍ ¼al�Ímalar�n�n deèerlendiril mesi à Zerine inÍa edeBilirler
s
ÊHTIYA¼ VE MOTIVASYON "Ülà m 3 1 eèiTimi Bi¼imlendirmek i¼in BaÍlang�¼ nokTas�n�n Bir iHTi ya¼ analiZi olduèunu savundu "una gÜre eèer genel ama¼lara ve HedeFlere ulaÍmak isTeni yorsa, kaT�l�mC�lar eèiTime ger¼ekTen iHTiya¼ duymal�lar KaT�l�mC�lar eèiTime kaT�lmay� Belirli Bir nedenden dolay� kendi Ürgà Tlerinde alaCaklar� yeni sorumluluklar veya genel geliÍimle ilgili nedenlerden dolay� Ürneèin ileri seviyede eèiTmenlerin eèiTimi giBi iHTiya¼ duyaBilirler &ormdaki sorular kaT�l�mC�lara eèiTime neden iHTiya¼ duyduklar�n� ve kendilerine neden ya rar� olaCaè�n� dà Íà ndà klerini iFade eTmelerini isTeyeBilir "u sorular ayr�Ca moTivasyona da yÜnelikTir ve HerHangi Bir ekip i¼in s�n�rl� Bilgiyle iHTiya¼ ve moTivasyonu Ül¼mek Zor Bir iÍ ol sa da, Bu Tà rden doèrudan sorular s�kl�kla Ünemli Bilgiler saèlar
s
RGà T TIPI "uras� ne Tà r Ürgà Tlerin arand�è�n� a¼�kl�èa kavuÍTurmal�d�r Form arka plan, ama¼ lar ve yap� Hakk�nda sorular i¼ereBilir
s
RGà TTEKI KONUM KaT�l�mC�n�n kendi Ürgà Tà i¼indeki konumu kursun sonu¼lar�n� ¼oèalTma BeCerilerini ve s�kl�kla eèiTimin gerekli olduèunu gÜsTerdièi deèiÍimleri uygulama veya Üner me olanaklar�n� eTkiler "u ÜZellikle uluslararas� eTkinlikler i¼in ge¼erlidir
"aÍvuru Formlar� Ürgà Tà n eline ulaÍT�kTan sonra, aday se¼imi BaÍlayaBilir "u sà re¼Teki Ünemli Bir iÍleyiÍ ilkesi se¼imin yarg�lama anlam�na gelmedièidir KaT�l�mC�lar�n BeCeri ve yeTeneklerini yar g�lamaya deèil, program�n ama¼ ve HedeFlerine karÍ�l�k gelen proFile ve iHTiya¼lara saHip kaT�l�m C�lar se¼meye iliÍkindir "u Her Zaman BaÍar�lamayaBilir se¼imle ¼eÍiTli yarg�lama Bi¼imleri ara
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
sÂ?nda inCe Bir ÂĽiZgi vardÂ?r ve ayrÂ?Ca Belirli kiĂŤilerin daHil edilmesini veya dÂ?ĂŤarÂ?da BÂ?rakÂ?lmasÂ?nÂ? gerekTiren siyasi ve ĂśrgĂ Tsel nedenler de olaBilir %kipler Bu TĂ r unsurlarÂ? en BaĂŤÂ?ndan neT seÂĽim ilkeleri Belirleyerek sÂ?nÂ?rlayaBilir
).4., <WhabĂ&#x161; [Ă&#x201A;_j_c akhik jÂ&#x201D;hb[h_ "ir eèiTim kursunun HaZÂ?rlanmasÂ?ndaki Temel Bir adÂ?m Hangi TĂ r kursun uygulanaCaèÂ?dÂ?r ayrÂ?Ca BkZ 3 2 3 "u TerCiHin eèiTim sĂ reCini BĂ yĂ k oranda eTkileyeCeèi aÂĽÂ?kTÂ?r ve BaZen Bu TerCiH Ha ZÂ?rlÂ?k ekiBine BÂ?rakÂ?lÂ?r Â&#x2014;oèu Zaman ÂĽerÂĽeveyi, ne TĂ r Bir kurs isTedièini BelirlemiĂŤ olan ĂśrgĂ T ve ya ilgili mali desTekÂĽi veya kurum sunar AĂŤaèÂ?daki lisTe karĂŤÂ?laĂŤaBileCeèiniZ Temel kurs Tiplerinin kÂ?sa Bir lisTesini sunuyor
6;6N DeNE.-š _ir kurs uĂľun _ir sĂźre alaiak ekilde planlan{r ve Â&#x2030;arkl{ _ĂślĂźmlerden olu ur. Normalde aralar{nda _elirli uĂľunlukta _ir ara dĂśnem olan iki kurs _ulunur. Kat{l{mi{lar ilkinde edindikleri deneyimleri Â&#x2DC;at{rlayarakp ikinii dĂśnemde _elirli _aĂľ{ Ăśdevleri yerine getirirler. Sonuçlar ikinii kurs s{ras{nda de erlendirilir.
:orumlar u tĂźrden _ir çerçeve Ăśrne in pro e yĂśnetimi Â&#x2DC;akk{ndaki uĂľun dĂśnemli _ir kursta kullan{l{r. E itimp uygulama ve ard{ndan de erlendirme sĂźreiinin e itim dĂśngĂźsĂźnĂźn tam _ir resmini sunmas{ aç{s{ndan Â&#x2DC;em e itmenler Â&#x2DC;em e itim alanlar için yararl{ oldu u gĂśrĂźlmĂź tĂźr.
,*S" DeNE.-š _ir kursp Ürne in _ir çal{ ma oturumup normalde 5 veya 7 gßnlßk _a {ms{þ _ir kurstur.
:orumlar ok s{k kullan{l{r. S{n{rl{ Ăľaman nedeniyle e itmenler program{ gere inden Â&#x2030;aĂľla doldurma dĂźrtĂźsĂźne kar { koymal{ ve gru_un olu mas{ ve çal{ maya _a lamas{ için yeterli Ăľaman{ ayarlamal{d{rlar.
e;E- 0-"3", #šbš.-ENDš3š-.šº _ir kurstap program ve içerik kat{l{mi{lar{n _elirttikleri iÂ&#x2DC;tiyaçlar{ kar {lamak ßþere Üþel olarak tasarlan{r. unu yap{land{rman{n Â&#x2030;arkl{ yollar{ _ulunur. Sa_it amaç ve Â&#x2DC;edeÂ&#x2030;ler _uluna_ilir ve Â&#x2DC;aĂľ{rl{k eki_i program{ kat{l{mi{larla _irlikte _unlar{ temel alarak tasarlar. AlternatiÂ&#x2030; olarakp amaç ve Â&#x2DC;edeÂ&#x2030;ler _ile kat{l{mi{larla _irlikte kolayla t{r{lm{ _ir yĂśntem yoluyla saptana_ilir. u nitelikte _ir kurs Ăśrne in _elirli _ir _a l{ktaki ileri dßþey _ir e itimde veya Ăźyelerinin _eieri ve _ilgi aç{klar{ için e itime iÂ&#x2DC;tiyaç duyduklar{ _ir alanda çal{ an _ir ĂśrgĂźt içinde kullan{la_ilir.
:orumlar E itmenler ve kat{l{mi{lar için _u tßrden _ir kurs oldukça þorlay{i{ ve dinamik ola_ilir ve sadeie esneklik de ilp oldukça geni ola_ileiek çe itlilikte konular{ ve _a l{klar{ suna_ilme _eierisi de gerektirir.
.0Df- 5E.E--š ,63S Â&#x2030;arkl{ modĂźllerdenp yani _elirli Ăźnitelerden veya kendi içinde _a {ms{Ăľ e itim kurslar{ndan olu ur. 2odĂźller _ir _a l{k veya konuya odaklan{r ve _ir_irlerine giderek _a lana_ileiekleri gi_ip _ir_irinden _a {ms{Ăľ olarak da verile_ilirler.
:orumlar Kat{l{mi{lar _irden Â&#x2030;aĂľla modĂźlĂźn suna_ileie i kadar uĂľun sĂźre (modĂźl uĂľunlu unun gĂśreieli oldu u aç{kt{rĂ _ir arada ola_ileieklersep oldukça Â&#x2030;aydal{d{r ve Â&#x2DC;em Ă?yap{ ta lar{Ă? tĂźrĂź e itimlere Â&#x2DC;em de _ir_iriyle ilgisiĂľ _ir diĂľi _a l{ a uygulamak için uygundur.
u çerçevenin merkeĂľinde kat{l{mi{lar{n iÂ&#x2DC;tiyaçlar{n{ _elirleyip yorumlamak ve _unlara ievap olaiak en iyi yollar{ _ulmak yer al{r. E er kurs kat{l{mi{larla _irlikte tasarlanaiaksap o Ăľaman seçilen yĂśntemin kat{l{m aç{s{ndan niteli i ve sĂźreç s{ras{nda eki_in ve kat{l{mi{lar{n rolĂź aç{s{ndan _unun nas{l kolayla t{r{laia { ßþerinde dikkatle dĂź ĂźnĂźlmelidir.
7
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
šº #"º*ND" E¡š5š. _elirli _ir konudap e itim alan{n yerine getirmesi gereken _ir gÜrev veya i le ilgili Üþel _ir e itimdir.
:orumlar En Ăśnemli avanta { e itimin içeri inin an{nda uygulamaya konula_ilmesi ve e itmenin e itim alan ki iden Â&#x2DC;emen geri _ildirim ala_ilmesidir.
;036N-6 E¡š5š. _elirli amaç ve Â&#x2DC;edeÂ&#x2030;lere saÂ&#x2DC;iptir ve _ir ĂśrgĂźtĂźn iç sisteminin veya çerçevesinin _ir parças{d{r. Kat{l{mi{larp kendi gĂśrevleriyle ilgili _elirli _ilgi ve _eierileri edinmeleri amai{ylap kat{lmaya te vik edilir veya _u Ăľorunlu tutulur.
:orumlar u tĂźrden kurslar ?eÂ&#x2DC;_erler ve Ăľiiler gi_i _elirli rol ve konumlar{n Ăśniesinde _elirli e itimlerin verildi i ĂśrgĂźtler aras{nda yayg{nd{r. Ă&#x2013;rgĂźtĂźn e itim sistemi e itim iÂ&#x2DC;tiyaçlar{n{ temel al{rp _ununla _irlikte _u iÂ&#x2DC;tiyaçlar{n gÜþden geçirilmesine ve sistemin dĂśnemsel olarak yenilenmesine dikkat gĂśsterilmelidir.
,"3." 5"S"3*. yukar{da anlat{lan tĂźrlerin Â&#x2030;arkl{ yanlar{n{ _ir araya getirerekp _elirli iÂ&#x2DC;tiyaçlara ievap veren _ir karma kurs tasarlan{r.
:orumlar u tßrden kurslar _a lama gÜre ekillenir ve kursun genelinin unsurlar{ aras{nda e itim sßreiine dikkat gÜsterilmelidir. unun _ir Ürne i _ir modßlßn i _a {nda e itimi ele al{rkenp di er modßllerin Üþel olarak _içimlendirildi i modßl temelli _ir kurs ola_ilir.
:Â&#x201D;Ă&#x2026;Â&#x201D;dc[d_p _Â&#x201A;_d Â?d[h_b[h Son _ir y{l içerisinde daÂ&#x2DC;il oldu unuĂľ e itim kurslar{n{ dĂź ĂźnĂźn. h Ne tĂźr kurslard{Ă&#x2030; h u listede yer al{yorlar m{Ă&#x2030; h E er Ăśyleysep yukar{daki yorumlara ekleyeiekleriniĂľ var m{Ă&#x2030; h Kursun de erlendirmesiniĂ&#x153;sonuçlar{n{ dĂź ĂźndĂź Ăźnßþdep _a ka _ir kurs tĂźrĂźnĂź teriiÂ&#x2DC; mi ederdiniĂľĂ&#x2030; Evetsep nedenĂ&#x2030; h 0isteye eklemek istedi iniĂľ _a ka _ir kurs tĂźrĂź var m{Ă&#x2030; unlar{ nas{l tariÂ&#x2030; eder ve de erlendirirsiniĂľĂ&#x2030;
8
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
).4.- ;Ă&#x201A;_j_c :[ij[ab[h_ èrenme TarZlarÂ? HakkÂ?ndaki BĂślĂ mde 3 2 4 , insanlarÂ?n FarklÂ? yollarla, FarklÂ? HÂ?Zlarda ve FarklÂ? uyarÂ?CÂ?larla ve daHil edilen FarklÂ? BeCerilerle BaèlanTÂ?lÂ? olarak Üèrendikleri vurgulanmÂ?ĂŤTÂ? "unun eèiTim kursunun yĂśnTemsel TerCiHlerine yansÂ?TÂ?lmasÂ?nÂ?n yanÂ? sÂ?ra 3 3 2 , oTurumlarÂ?n FiZiki yapÂ? sÂ? ve malZemelerin nasÂ?l sunulduèu da ileTiĂŤimi ve Üèrenmenin kolaylaĂŤTÂ?rÂ?lmasÂ? eTkiler "ir kĂ&#x160;èÂ?T TaHTasÂ? mÂ? yoksa BeyaZ TaHTa mÂ? kullanÂ?laCaèÂ? konusunda ZÂ?TlaĂŤmaya deèmeZken, eèiTim desTek lerinin seÂĽiminin deTaylÂ? olarak ele alÂ?nmasÂ? gerekir "u seÂĽim FarklÂ? unsurlarÂ? Temel alÂ?r s KaTÂ?lÂ?mCÂ? sayÂ?sÂ? ve geÂĽmiĂŤleri ĂśZellikle anCak Bununla sÂ?nÂ?rlÂ? olmamak kaydÂ?yla uluslararasÂ? Baèlamda s &iZiki ÂĽevre s %èiTim yaklaĂŤÂ?mÂ? ve sTraTeJisi s /Turumun konusu ve iÂĽerièi s %ldeki malZemeler s %èiTmenlerin kaBiliyeT ve BeCerileri "u unsurlarÂ? dikkaTe alÂ?rken, Bu eèiTim desTeklerinin kendi BaĂŤlarÂ?na eèiTim yĂśnTemleri olmadÂ?k larÂ?nÂ?, eèiTmenin yerini TuTamayaCak malZemeler olduklarÂ?nÂ? HaTÂ?rlamak gerekir Â&#x2014;eĂŤiTli desTekler kullanmak FaydalÂ?dÂ?r, anCak ÂĽeĂŤiTlilik veya TeknoloJi kendi BaĂŤÂ?na Bir amaÂĽ deèildir %èiTim mer keZinin FarklÂ? kaTlarÂ? arasÂ?nda Bir video konFerans dĂ Zenlemek eTkileyiCi olaBilir, FakaT Her Za manki giBi Bir genel oTurum dĂ Zenlemek daHa kolaydÂ?r "ununla ilgili olarak, oTurumunuZda kullanaCaèÂ?nÂ?Z malZemeleri ĂśnCeden deneyerek gerÂĽekTen desTek amaÂĽlÂ? mÂ?, yoksa gĂśsTeriĂŤ amaÂĽlÂ? mÂ? olduklarÂ?nÂ? konTrol eTmeniZ Tavsiye edilir 1 2 4 Te savunulduèu giBi, eèiTimi veriĂŤ ĂŤek limiZ Bir eèiTmen olarak kendimiZe uygun gĂśrdà èà mĂ Z imaJla iliĂŤkilidir ve kullandÂ?èÂ?mÂ?Z desTek ler de Bu imaJÂ?n Bir uZanTÂ?sÂ? olaBilir AĂŤaèÂ?daki TaBlo kullanÂ?ĂŤlÂ? Bir kÂ?lavuZ olaBilir ESBEK0E?
L5?U20A?
'Ăśrsel destekler
5dan{n yerle iminin uygun oldu undan ve tĂźm kat{l{mi{lar{n odak noktas{n{ gĂśre_ildiklerinden emin olun. una Â&#x2DC;em genel olarak Â&#x2DC;em de ekran{n konumu aç{s{ndan { {kland{rmay{ kontrol etmek de daÂ&#x2DC;ildir.
h BepegÜþ h Slaytlar h K{sa klip veya Â&#x2030;ilm h ?esimler h KS {t taÂ&#x2DC;tas{ h ?enkli kartlar h Lap{ kanl{ not kS {d{ (=ost-itĂ h ro Ăźr h =oĂŻer=oint sunumu itsel destekler h 2ßþik h 2ikroÂ&#x2030;on
&iþiki malþemeler h Boplar h Varolan spor malþemeleri h ?ol oynamap saklanma için malþemeler h 'Ürsel olarak ekillendirilme ve yarat{i{l{k amaçl{ malþemeler
Kulland{ {n{Ăľ destekleri gerekli olanlarla s{n{rlaman{Ăľ ve ilgiyi da {tmaktan kaç{nman{Ăľ daÂ&#x2DC;a iyidir. Uygun _ir miĂľanpa ve uygun _ir punto seçin. (arÂ&#x2030;leri uygun _ir ekilde yerle tirin ve _oyuna olanlar{ enine olanlara teriiÂ&#x2DC; edin. E er renk seçiyorsan{Ăľp soluk renkleri _ir araya getirmemeye dikkat edin. 2ßþik s{kl{kla kat{l{mi{lar{ raÂ&#x2DC;atlatmak ve e itimiinin Â&#x2030;arkl{ _ir atmosÂ&#x2030;er yaratmas{na yard{mi{ olmak için kullan{l{r. ir mikroÂ&#x2030;ona konu mak Â&#x2DC;er Ăľaman kolay de ildirp a Ăľ{n{Ăľla mikroÂ&#x2030;on aras{ndaki uygun mesaÂ&#x2030;eyi _ulun ve sesin yank{ yapmas{n{ engelleyin. u ister _asit _ir oyun ister kil veya _a ka _ir malĂľeme kullan{lan yarat{i{ _ir egĂľersiĂľ olsunp e itim s{ras{nda kat{l{mi{lar Â&#x2030;iĂľiki Â&#x2DC;areketten ve ener ilerinin artmas{ndan mutlu olaiaklard{r. elirli _ir egĂľersiĂľ için gereken miktarda malĂľemeniĂľ _ulundu undan ve gerekli oldu u durumlarda e itim ortam{n{n gĂźvenli oldu undan emin olun.
9
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
&iĂľiki ortam h Sandalyeleri member Â&#x2DC;alinde diĂľmek gayriresmilik sa lar ve kar {l{kl{ etkile im ve Â&#x2DC;atta yak{nl{k için _ir atmosÂ&#x2030;er yaratmaya yard{mi{ olur. (erkes _ir_irini gĂśre_ilir ve _aĂľ{ sandalyeler _aĂľ{lar{ daÂ&#x2DC;a Â&#x2030;aĂľla teriiÂ&#x2DC; edilmeĂľ. h Sandalyeleri sĂ?ralar Â&#x2DC;alinde diĂľerek konu mai{n{n kat{l{mi{lar{n ĂśnĂźnde durmas{p Â&#x2DC;erkes gĂśre_ildi i sĂźreie gĂśrsel sunum için kullan{ l{d{r. ununla _irlikte _ir çem_ere k{yasla _ariĂľ _ir gßç ili kisi yarat{r. Sandalyeleri L m L memberler Ialinde diĂľmek oturum s{ras{nda kßçßk _ir egĂľersiĂľ veya Ăśdev yapt{rmak ßþere çal{ ma gruplar{ olu turuyorsan{Ăľ Â&#x2030;aydal{d{r. Konu mai{ odan{n en uygun noktas{nda daÂ&#x2DC;a yĂźksekte _ir platÂ&#x2030;orma yerle tirile_ilir.
&iĂľiki ortam grup dinamikleri aç{s{ndan Ăśnemlidir ve Ăś renme sĂźreii ßþerinde etkisi vard{r. Kat{l{mi{lar raÂ&#x2DC;at olmal{p kolayia duya_ilmeli ve gĂśre_ilmelip planlanan etkinlikler için yeterinie alan olmal{d{r. 5dan{n içinde yeterinie temiĂľ Â&#x2DC;ava olmal{d{r ve s{iakl{k uygun dßþeyde ayarlan{rsa kat{l{mi{lar{n dikkati de artarĂ&#x2122; yani odalar tropik s{iakl{kta veya donduruiu so uklukta olmamal{d{r. Kat{l{mi{lar ve e itmenler yang{n ve aiil durum ç{k{ lar{ Â&#x2DC;akk{nda _ilgilendirilmeli ve _unlar{n Â&#x2030;ark{nda olmal{d{rlar.
).4.. HWfeh # d[Z[d" a_c jWhW\Ă&#x161;dZWd l[ a_c _Â&#x201A;_d5 5Zun ve yoruCu Bir kursun ardÂ?ndan, planlama ekiBinin genelde BiTirmesi gereken Bir iĂŤ daHa vardÂ?r raporu yaZmak 2apor BiTiĂŤe ulaĂŤmadan Bir ĂśnCeki son durak olarak gĂśrĂ nse de, BiTkin dĂ ĂŤmĂ ĂŤ ekiBe ilk olarak Bu raporu neden yaZdÂ?klarÂ? sorulmalÂ?dÂ?r "ir rapor ÂĽok ÂĽeĂŤiTli nedenlerle yaZÂ?laBilir ve ÂĽok deèiĂŤik ĂŤekillerde kullanÂ?laBilir, Bu yĂ Zden yaZmaya BaĂŤlamadan ĂśnCe yaZÂ?lÂ?ĂŤ amaCÂ?nÂ? Bilmek Ăśnemlidir 2aporlar anÂ? olarak, kaynak geliĂŤTirmeye kaTkÂ? olarak, iTiBar korumak iÂĽin veya geleCekTe BaĂŤvurmak Ă Zere ĂśrgĂ TĂ n eTkinliklerinin raporunu TuTmak iÂĽin, kalan ToZu Toplamak iÂĽin, BaèÂ?ĂŤÂĽÂ?larÂ?n HiBe ĂŤarTlarÂ? gerekTirdièinden ve BenZeri Bir nedenden dolayÂ? yaZÂ?la Bilir "enZer ĂŤekilde, Bir rapor ÂĽok FarklÂ? yollarla yaZÂ?laBilir %kip Bundan sorumlu olaBilir ve Her gĂ n veya Her modĂ l iÂĽin BelirlenmiĂŤ Bir raporTĂśrle Bunu eTkinlik sĂ reCinin Bir parÂĽasÂ? olarak planla yaBilir AlTernaTiF olarak, BĂ yĂ k eTkinliklerde veya yayÂ?nlanaBilir Bir kaynak Ă reTmenin aèÂ?r Bas TÂ?èÂ? durumlarda, dÂ?ĂŤarÂ?dan Bir raporTĂśr kullanÂ?laBilir 9aygÂ?n Bir uygulama, orTak Bir kaynak Ă reT me yolu olarak kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ? da rapor yaZÂ?mÂ?na daHil eTmekTir "u genellikle gĂ nlĂ k Bir rapor For mu ĂŤeklindedir ve oTurum sÂ?rasÂ?nda kullanÂ?lan malZemeyle BirleĂŤTirildièinde, niHai raporun Te melini oluĂŤTurur 4Ă m Bu Ăśrneklerde veya Bu yaklaĂŤÂ?mlarÂ?n Bir karÂ?ĂŤÂ?mÂ? kullanÂ?ldÂ?èÂ?nda, raporun ÂĽaTÂ?sÂ?nÂ?n ve BaĂŤlÂ?èÂ?nÂ?n ĂśnCeden kararlaĂŤTÂ?rÂ?lmasÂ?nda yarar vardÂ?r KaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n rapor TuTTuèu du rumlarda, rapor iÂĽin ĂśnCeden Bir BiÂĽim Ăśnerilirse, kaTÂ?lÂ?mCÂ?lar oTuruma kaTÂ?lÂ?rken Bir yandan da gereken noTlarÂ? alaBilirler 5ygulamaya iliĂŤkin BaĂŤka Bir konu ZamanlamadÂ?r 2apor eTkinlik sonrasÂ?nda dolaĂŤÂ?ma sokulaBi leCek ĂŤekilde makul Bir sĂ rede TamamlanmalÂ?dÂ?r veya en aZÂ?ndan BĂśyle olmasÂ? umulur %Tkin Bir BiÂĽimde dolaĂŤÂ?ma girmesi BaèÂ?ĂŤÂĽÂ?larÂ?n veya Fon veren kurumlarÂ?n ĂśZellikle HoĂŤuna gider ve ÂĽoèu ZaTen raporlarÂ?n sunumu iÂĽin ĂśnCeden Teslim TariHleri Belirler Kaynak olmasÂ? amaCÂ?yla HaZÂ?rla nan raporlarda, raporun eski kaTÂ?lÂ?mCÂ?lara HÂ?ZlÂ? Bir ĂŤekilde gĂśnderilmesi eèiTim sÂ?rasÂ?nda oluĂŤTu rulan enerJiyi CanlÂ? TuTar ve onlara eèiTimi kendi ĂśrgĂ Tlerinde ve eTkinlikleri yaygÂ?nlaĂŤTÂ?rÂ?rken kullanma olanaèÂ? verir Kaynak raporlarÂ? kaTÂ?lÂ?mCÂ? gruBundan daHa geniĂŤ Bir kiTleyi HedeFliyorsa, Belirli kiĂŤileri veya olaylarÂ? Ăśvmenin veya yermenin oldukÂĽa nosTalJik Bir deèeri olaBileCeèi, ama o orTamda BulunmamÂ?ĂŤ kiĂŤileri raHaTsÂ?Z edeBileCeèi akÂ?lda TuTulmalÂ?dÂ?r "aZÂ? raporlar genel Bir Bi ÂĽimde, yaZarÂ?n Takdirine gĂśre giZli olan Bir BĂślĂ m iÂĽereCek ĂŤekilde yaZÂ?lÂ?r ve daèÂ?TÂ?lÂ?rken uygun HedeF gruplara Bu BĂślĂ m daHil edilerek veya edilmeden daèÂ?TÂ?lÂ?r "ir kaynak raporu konu Hak kÂ?nda daHa ayrÂ?nTÂ?lÂ? Bilginin BulunaBileCeèi reFeranslar ĂśnereBileCeèi giBi, aynÂ? konudaki ĂśnCeki rapor ve ilgili Belgelerle de iliĂŤkilendirileBilir %K Ă ÂĽ TĂ r rapor iÂĽin Ăśrnek Bir Taslak sunuyor KÂ?sa Bir ÂĽÂ?kTÂ? raporu, kaynak raporu ve deèerlen dirme raporu .iHayeTinde odaèÂ?n nerede olaCaèÂ?na ve meTnin son Halinde Hangi yĂśnlerin vur gulanaCaèÂ?na karar veren, Baèlam, ĂśrgĂ T ve ekip olmalÂ?dÂ?r
70
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
3. . 1rogram 5asar�m� "ir ÜnCeki BÜlà m kaT�l�m sà reCinin Teknik yanlar�n� ele ald� "u BÜlà m eèiTim program�n�n i¼eri èindeki unsurlara ve HaZ�rlanmas�na odaklan�yor "ir eèiTim program�n�n planlanmas� ve HaZ�r lanmas� ¼ok say�da unsurun gÜZÜnà ne al�nmas�n� gerekTirir "ir eèiTmen olarak, akl�n�Zda eèiTi me kaTmak isTedièiniZ Bir¼ok konu ve yÜnTem olaBilir &akaT Bunlar HedeF gruBunuZa ve yà rà T meyi planlad�è�n�Z program�n ÜZelliklerine uygun mu AÍaè�daki TaBlo program planlamas� s�ra s�nda dikkaTe al�nmas� gereken Tà m unsurlar� gÜsTeriyor
J;#/ 8_h ;Ă&#x201A;_j_c Fhe]hWcĂ&#x161; >WpĂ&#x161;hbWcWa
erg U n amamlarĂ?
šIUiyam anali[i
,iÂťisel moUiWasyonlar
E¸iUimin amamlar�
,aynaLlar šnsan UeLniL mali do¸al
SomuU IedeGler
1roGil LaUĂ?lĂ?mcĂ?larĂ?n semimi
De¸erlen dirme LriUerleri S regiden de¸erlen dirme
šmeriL unsurlar�
.eUodoloKi z¸renme m�LU�lar� We z¸renme Uar[lar� e¸iUim sUraUeKisi
ELiple We LaUĂ?lĂ?mcĂ?larla ileUiÂťim
"yrĂ?nUĂ?lĂ? program We yznUemler oUurum UasarĂ?mĂ?
,aUĂ?lĂ?mcĂ?larĂ?n daIil edilmesi
.al[eme belgeleme u[manlar
Zaman LullanĂ?mĂ? [aman planĂ?
beWrenin meLinĂ?n LaynaLlarĂ?n LullanĂ?mĂ?
71
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
).5.1 ;Ă&#x201A;_j_c_d Â&#x201A;[hÂ&#x201A;[l[i_d_ l[ WcWYĂ&#x161;dĂ&#x161; WÂ&#x201A;Ă&#x161;abĂ&#x161;Ă&#x201A;W aWlkĂ&#x2026;jkhcWa (er program eèiTimin amaCÂ?nÂ? TanÂ?mlayan Belirli Bir Baèlam iÂĽinde oluĂŤTurulur "u BaèlamÂ? Be lirleyen unsurlar ĂśnCeki BĂślĂ mlerde aÂĽÂ?klanmÂ?ĂŤTÂ? ve ilk adÂ?m olarak BunlarÂ?n eèiTim ekiBi TaraFÂ?n dan TanÂ?mlanmalarÂ? ve neTleĂŤTirilmeleri gerekir AĂŤaèÂ?da ekiBin program planlamasÂ?nÂ?n Temelini oluĂŤTururken dikkaTe almasÂ? iÂĽin BaZÂ? Ăśneriler yer alÂ?yor ĂŠHTIYAÂĽ ANALIZI KIĂŤISEL MOTIVASYONLAR VE Ă&#x161;RGĂ TSEL AMAÂĽLAR KURUMSAL BAèLAM "u eTkenler eèiTim kursunun genel Toplumsal ve siyasi ÂĽerÂĽevesine iĂŤareT eder s
(angi eèiTim iHTiya¼lar�, kimler TaraF�ndan iFade edildi
s
$à Zenlenen eèiTim Tà rà ne yÜnelik iHTiya¼lar neler
s
rgà T veya kurum Bu eèiTim kursunu neden dà Zenliyor
s
"u kursun eèiTmenleri olarak siZlerin kiÍisel moTivasyonlar� ne
%èITIM AMA¼LAR� s %èiTimin genel ama¼lar� neler s %èiTmen ekiBi olarak siZler Bu ama¼lara iliÍkin orTak Bir anlay�Ía saHip misiniZ +AYNAKLAR s
"u eèiTim kursunu uygulamak i¼in eliniZde Hangi mali ve somuT kaynaklar Bulunuyor
s
%èiTmenler olarak siZlerin kaynaklar� neler BilginiZ, kapasiTeniZ ve kaBiliyeTleriniZ, Bu iÍe Har CayaCaè�n�Z enerJi ve Zaman�n Ül¼à sà ne
%èITIMIN HEDEFLERI s
Zel olarak Bu kursun yapaBildièi ve yapmas� gereken nedir
s
"u eèiTimle ÜZel olarak neye ulaÍmaya ¼al�Í�yorsunuZ
s
(angi ÂĽÂ?kTÂ? ve sonuÂĽlarÂ? BekliyorsunuZ
+ATÂ?LÂ?MCÂ?LARÂ?N PROFILI s
%èer eèiTim kursunuZ gen¼lik ¼al�ÍmaC�lar� veya gen¼lik liderlerine HiTap ediyorsa, Bu kursun ulaÍmak isTedièi ÜZel kaT�l�mC� proFili ne
s
KaTÂ?lÂ?mCÂ?lar ne TĂ r deneyimlere, geÂĽmiĂŤlere, iHTiyaÂĽlara, moTivasyonlara ve ilgi alanlarÂ?na sa Hip olmalÂ?
).5.2. Fhe]hWc _Â&#x201A;[h_Ă&#x201A;_d_d kdikhbWhĂ&#x161;dĂ&#x161; jWdĂ&#x161;cbWcWa ĂŠÂĽerik unsurlarÂ?na karar vermek genellikle program TaslaèÂ? HaZÂ?rlamanÂ?n ilk @somuT adÂ?mÂ?dÂ?r %èi Tim kursu Hangi konularÂ? ele almalÂ? &arklÂ? Fikirlerin dikkaTe alÂ?nmasÂ?, koordine edilmesi ve yapÂ? lanmasÂ? gereken Bir eèiTim ekiBi sĂ reCi iÂĽerisinde, iÂĽerièe odaklanmak Zor olaBilir "aZÂ? Fikirler di èer ekip Ă yelerinCe yeTerinCe ele alÂ?nÂ?p gerekTièi giBi TarTÂ?ĂŤÂ?lmadÂ?èÂ? iÂĽin TarTÂ?ĂŤmalar sÂ?rasÂ?nda kay BedileBilir "u nedenle Fikirleri gĂśrsel olarak Bir kĂ&#x160;èÂ?T TaHTasÂ? Ă Zerinde Herkesin gĂśreBileCeèi ĂŤe kilde noT almak FaydalÂ? olur 'enellikle programÂ?n iÂĽerièinin TanÂ?mlanmasÂ? sĂ reCi BirkaÂĽ adÂ?mdan oluĂŤur
72
s
/lasÂ? iÂĽerik unsurlarÂ?nÂ? lisTelemek
s
ĂŠÂĽerik unsurlarÂ?nÂ? TarTÂ?ĂŤmak n iÂĽerik kelimesinden Tam olarak ne anlÂ?yoruZ
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
s
ʼerik unsurlar� à Zerinde Fikir Birlièi saèlamak
s
ĂŠÂĽerik unsurlarÂ? arasÂ?nda ĂśnCelikleri Belirlemek n en Ăśnemli unsurlar Hangileri (angisi Ă Ze rinde daHa ÂĽok Zaman HarCamak isTiyoruZ
s
ʼerik unsurlar�n� s�ralamak n grup dinamiklerini ve eèiTim sTraTeJisini dikkaTe al�r Íekilde Bir program ak�Í� oluÍTurmak
s
ĂŠÂĽerik unsurlarÂ?nÂ?n gĂ n gĂ n programÂ?nÂ? yapmak
s
4Ă m Ă niTeler iÂĽin oTurum planlarÂ? oluĂŤTurmak
AÍaè�daki egZersiZ ekip TarT�Ímalar�n� ve i¼erik unsurlar�n�n Tan�mlanmas�n� kolaylaÍT�rman�n Bir yoludur
Fhe]hWcĂ&#x161; ebkĂ&#x2026;jkhcWa WcWYĂ&#x161;obW _Â&#x201A;[h_a kdikhbWhĂ&#x161;dĂ&#x161; dej a~Ă&#x201A;Ă&#x161;jbWhĂ&#x161; Ă&#x2026;[ab_dZ[ jefbWcWa Ad{m 1o
BĂźm e itmenlerp Â&#x2DC;er _ir yap{ kanl{ not kS {d{na _ir unsur yaĂľ{laiak ekildep programda gĂśrmek istedikleri içerik unsurlar{n{n tĂźmĂźnĂź yaĂľarlar. aÂ&#x2DC;a sonra tĂźm not kS {tlar{ eki_in tamam{n{n gĂśre_ileie i ekilde _ir duvara yap{ t{r{l{r.
Ad{m 2o
'erekirsep unsurlar{ netle tirin. enĂľer olanlar{ _ir araya toplay{n.
Ad{m 3o
'rup Â&#x2DC;aline getirdikleriniĂľ için Â&#x2030;arkl{ _ir renkteki not kS {tlar{ ßþerine _ir _a l{k yaĂľ{n. unlar{ _ir grup k{lan neĂ&#x2030;
Ad{m 4o
a l{klar{ olan not kS {tlar{ Â&#x2DC;ariiinde geri kalanlar{ ç{kar{n ve _ir kenara koyun. Kalanlar program{n{Ăľ{n içerik unsurlar{n{ olu turaiak.
Ad{m 5o
{kan içeri i tart{ {n. u unsurlardan Â&#x2DC;o nut musunuĂľĂ&#x2030; Eksik _ir ey var m{Ă&#x2030; 'erekirsep ilk _a ta yaĂľ{lm{ not kS {tlar{na _ir kere daÂ&#x2DC;a _ak{n.
Ad{m 6o
u unsurlar{ _ir program ak{ { içerisine yerle tirin.
Ad{m 7o
=rogram ak{ {n{ temel alarak gßnlßk programlar{ ç{kar{n.
2alþemelero ki renkte yap{ kanl{ not kS {tlar{p tßm ekip ßyeleri için keçeli kalemp tßm kS {tlar{ ala_ileiek _ßyßklßkte _ir duvar.
).5.) zĂ&#x201A;h[dc[ \Ă&#x161;hiWjbWhĂ&#x161; ikdWd X_h fhe]hWc oWhWjcWa 0rogram planlamanÂ?n Bunun ardÂ?ndan gelen Bir sonraki Temel iĂŤi eèiTsel yaklaĂŤÂ?mÂ? TanÂ?mlamak TÂ?r ĂŠÂĽerièi nasÂ?l ele almak isTiyorsunuZ KaTÂ?lÂ?mCÂ?lar iÂĽin en FaydalÂ? ve eèiTim amaÂĽlarÂ?nÂ?Za ulaĂŤ manÂ?Zda siZe en FaZla yardÂ?mCÂ? olan meTodoloJi Hangisi .asÂ?l ÂĽalÂ?ĂŤmak isTiyorsunuZ SeÂĽTièiniZ meTodoloJi ve yĂśnTemler kaTÂ?lÂ?mCÂ?lar iÂĽin Üèrenme FÂ?rsaTlarÂ? yaraTmaya HiZmeT eTmeli dir èrenme FÂ?rsaTlarÂ? Ă Zerinde dĂ ĂŤĂ nmenin Bir yolu eèiTim kursunun FarklÂ? anlarÂ?nda kaTÂ?lÂ?m CÂ?larÂ?n iÂĽinde olaBileCekleri alanlara BakmakTÂ?r AĂŤaèÂ?da 4% 10 da gĂśsTerildièi giBi, Bu alanlar kur sun Bireysel kaTÂ?lÂ?mCÂ?lar iÂĽin yaraTaBileCeèi kiĂŤisel ZorluklarÂ?n dereCelerine iĂŤareT eder +ONFOR alanÂ?nda HiÂĽBir ĂśZel Zorlukla karĂŤÂ? karĂŤÂ?ya kalÂ?nmaZ %dinilen yeni Bir deneyim veya yeni Bilgiler olaBilir, FakaT Bunlar kiĂŤisel deèerlere, kanaaTlere ve algÂ?lara pek dokunmaZ èrenmek ra HaTTÂ?r "ir kaTÂ?lÂ?mCÂ? dièerlerinin ve kendisinin algÂ?larÂ?, TavÂ?rlarÂ? ve davranÂ?ĂŤlarÂ? HakkÂ?nda dĂ ĂŤĂ nmek Zorunda kaldÂ?èÂ?nda gerilme alanÂ?na girer "u aĂŤamada kaTÂ?lÂ?mCÂ?lar BelirsiZlik iÂĽinde ve inCineBilir durumdadÂ?r %èer Bu gerilme Zorlanarak daHa da uZaTÂ?lÂ?rsa, kaTÂ?lÂ?mCÂ?lar KRIZ ALANÂ?na gireBilir "a ZÂ? ĂśZellikle Hassas nokTalara dokunulmuĂŤ, kanaaTler ve algÂ?lar ZayÂ?FlaTÂ?lmÂ?ĂŤ ve ÂĽok FaZla oranda Be lirsiZlièe dayanÂ?lmasÂ? Talep edilmiĂŤ olaBilir KriZ alanÂ?nda kaTÂ?lÂ?mCÂ?lar oldukÂĽa inCineBilir Haldedir AnCak kaygÂ?dan ÜèreneCeklerimiZ de vardÂ?r ve orTaya ÂĽÂ?kan enerJi yapÂ?CÂ? Bir ĂŤekilde yĂśnlendirilir se, kriZler deèerli Birer Üèrenme deneyimi olaBilirler "ununla BirlikTe, kriZden PANIK ALANÂ?na geÂĽ mek uFak Bir adÂ?ma Bakar ĂŠnsanlar paniklediklerinde iÂĽe kapanÂ?rlar, eski konForlu kesinlik TaĂŤÂ?yan
73
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
yarg�lar�na geri dÜnerler ve Üèrenme olanaks�Z Hale gelir "u aÍamada kaT�l�mC�lar Bir eèiTim kur sunda olmamas� gereken ve BaÍa ¼�k�lamayaCak duygusal sà re¼lerin i¼ine gireBilirler "u model, kaT�l�mC�lar eèiTim kursu s�ras�nda gerilim alan�na ve HaTTa Belli anlar�nda kriZ alan� n�n s�n�r�na ulaÍ�rlarsa, program�n daHa eTkin olaCaè�n� gÜsTeriyor AnCak deneyimsel Üèrenme kaT�l�mC�lar� germeli ve Zorlamal�ysa da, kriZlerin Bir isTisna olmas� ve kaT�l�mC�lar�n panikleTilme mesi gerekTièini ak�lda TuTmal�y�Z KaT�l�mC�lar�n kiÍisel olarak Zorland�klar� anlarda ekipler onla ra desTek olaBilmelidir sonradan kapaTamayaCaè�n�Z Bir Íeyi a¼may�nü
5E 1
KonÂ&#x2030;or alan{
'erilim alan{
KriĂľ alan{ =anik alan{
9UKARÂ?DAKI ĂŤEKLIN KAYNAèÂ? â&#x20AC;&#x153;TALEP BEKLEMEâ&#x20AC;? TEMELINDEDIR 4ELIF HAKKÂ? SAHIBI BULUNAMAMÂ?ĂŤTÂ?R 4ELIF HAKKÂ? SAHIBIYLE BAèLANTÂ? KURMAMÂ?ZÂ? SAèLAYACAK HER BILGI IÂĽIN TEĂŤEKKĂ R BORÂĽLU OLACAèÂ?Z
:Â&#x201D;Ă&#x2026;Â&#x201D;dc[d_p _Â&#x201A;_d Â?d[h_b[h 1. Kat{l{mi{lar{n deneyimlerindeki Â&#x2030;arkl{l{klar tĂźm grup için Ăś renme Â&#x2030;{rsatlar{ yaratmay{ daÂ&#x2DC;a da Ăľor Â&#x2DC;ale getirir. 'ru_unuĂľ içindeki çe itlili i nas{l okuyorsunuĂľĂ&#x2030; 'ru_unuĂľla ne kadar ileriye gide_ilirsiniĂľĂ&#x2030; 2. irlikte çal{ m{ oldu unuĂľ _ir grupta Â&#x2DC;iç panikle kar { kar {ya kald{n{Ăľ m{Ă&#x2030; una neden olan neydiĂ&#x2030; Nas{l _a a ç{kt{n{ĂľĂ&#x2030; Eki_iniĂľin kriĂľ ve panikle _a a ç{kma kapasitesi var m{yd{Ă&#x2030;
).5.4 Fhe]hWcĂ&#x161; aWjĂ&#x161;bĂ&#x161;cYĂ&#x161;bWhĂ&#x161;d Â&#x201D;ijÂ&#x201D;d[ eZWabWcWa ĂŠÂĽerik ve yĂśnTemsel yaklaĂŤÂ?mlara iliĂŤkin deèerlendirmeler kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n ve gruBun iHTiyaÂĽlarÂ?nÂ? ve onlarÂ?n programÂ?n yĂ rĂ TĂ lmesi sÂ?rasÂ?ndaki rollerine ve sorumluluklarÂ?na iliĂŤkin dĂ ĂŤĂ nCeleri Temel almalÂ?dÂ?r AĂŤaèÂ?daki eTkenler Bunun Ă Zerinde ÂĽalÂ?ĂŤmak iÂĽin Bir Temel saèlar +ATÂ?LÂ?MCÂ?LARÂ?N IHTIYAÂĽLARÂ? VE BEKLENTILERI KaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n eèiTim kursuna iliĂŤkin iHTiyaÂĽlarÂ?, moTivas yonlarÂ? ve BeklenTileri eèiTimin Buna kaTÂ?lan insanlar iÂĽin ne kadar anlamlÂ? olduèunu ĂślÂĽmeniZe yarayaCak Ăśnemli Bilgiler saèlar ĂŠHTiyaÂĽlar ve BeklenTiler eèiTimin ĂśnCesinde veya BaĂŤlangÂ?CÂ?nda BelirleneBilir, FakaT BunlarÂ?n eTkinlik sÂ?rasÂ?nda deèiĂŤeBilmesine olanak TanÂ?nmalÂ?dÂ?r BkZ 4 4 1 KaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n iHTiyaÂĽlarÂ? ve BeklenTilerine Bakmak ayrÂ?Ca Bu eèiTim deneyiminin kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n kendi gerÂĽeklikleriyle nasÂ?l iliĂŤkileneCeèini de dĂ ĂŤĂ nmeyi gerekTirir KaTÂ?lÂ?mCÂ?lar eèiTim deneyi mini daHa sonraki iĂŤlerde ne dereCe kullanaBilirler ve BunlarÂ? kullanÂ?laBilmeleri nasÂ?l garanTi al TÂ?na alÂ?nÂ?r
74
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
+ATÂ?LÂ?MCÂ?LARÂ?N Ă&#x161;NCEKI BILGILERININ KABULĂ KaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n eèiTime Bir eèiTim geÂĽmiĂŤiyle ve ÂĽeĂŤiTli deneyimlerle BirlikTe geldiklerini aklÂ?nÂ?Zda TuTun 'ruBunuZda var olan deneyimlerin dĂ Zeyleri ne BaèlÂ? olarak, kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n ĂśnCeki Bilgilerini TanÂ?mak ve kurs iÂĽinde Bu kaynaklarÂ? kullanmak onlarÂ? akTiF olarak eèiTime daHil edip akran eèiTimini kolaylaĂŤTÂ?rmada Temel Bir unsur olaBilir 4Ă m kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n deneyimlerini paylaĂŤma FÂ?rsaTÂ? BulaBileCekleri BoĂŤluklar yaraTÂ?n ĂŠlgili Bilgi ve BeCerilere saHip kaTÂ?lÂ?mCÂ?lar Belirli yollarla kaTkÂ?da BulunaBilirler, mesela girdiler sunmak veya Bir aTĂślye ÂĽalÂ?ĂŤmasÂ? yĂ rĂ Tmek giBi %èITIM SĂ RECININ SORUMLULUèU "ir TaraFTan, insanlar eèiTimden sadeCe Üèrenmek isTediklerini ve ya Üèrenme iHTiyaCÂ? duyduklarÂ?nÂ? dĂ ĂŤĂ ndĂ kleri ĂŤeyi alaBilirler $ièer TaraFTan ĂŤu an iÂĽin FarkÂ?nda olmadÂ?klarÂ? Üèrenme iHTiyaÂĽlarÂ? da BulunaBilir %èiTim sĂ reCinde kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n ve eèiTmenlerin Üèrenmeye iliĂŤkin sorumluluklarÂ?nÂ?n neler olduèunu dĂ ĂŤĂ nĂ yorsunuZ KaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n neleri Üè renmeye iHTiyaÂĽlarÂ? olduèuna kim karar vereBilir ve vermelidir 'RUP BĂ YĂ KLà èà VE GELIĂŤIM "ir program planlarken, gruBun BĂ yĂ klà èà yĂśnTem iÂĽin HaZÂ?r Bir ÂĽer ÂĽeve saèlar ÂŤrneèin, 50 kaTÂ?lÂ?mCÂ?dan oluĂŤan Bir grup iÂĽin yoèun Bir deneyimsel Üèrenme sĂ reCi yaraTmak ÂĽok Zor Bir iĂŤ olaBilir 'rup ayrÂ?Ca eèiTim kursunda FarklÂ? aĂŤamalardan geÂĽer, Bu yĂ Z den iÂĽerièiniZi, yĂśnTemleriniZi ve program akÂ?ĂŤÂ?nÂ?ZÂ? grup geliĂŤiminin ilgili aĂŤamalarÂ?na gĂśre ayar layÂ?n BkZ 4 3 2 /RTAM MEKĂ&#x160;N VE GRUP KAYNAKLARÂ?NÂ?N KULLANÂ?MÂ? %èiTimin gerÂĽekleĂŤTièi orTamdan nasÂ?l FaydalanÂ? yorsunuZ 6eya, BaĂŤka Bir ĂŤekilde sorsak, programÂ?nÂ?Z iÂĽin nasÂ?l Bir orTama iHTiyaCÂ?nÂ?Z var 0rog ram daHilinde kenTi, yerel genÂĽlik yapÂ?larÂ?nÂ?, genÂĽlik ĂśrgĂ Tleri ve proJelerini, eèiTim mekĂ&#x160;nÂ? eTra FÂ?ndaki orman ve araZileri nasÂ?l kullanaBilirsiniZ 6e gruBun iÂĽinde varolan kaynaklarÂ? nasÂ?l en iyi ĂŤekilde kullanaBilirsiniZ ÂŤrneèin, Bir kaTÂ?lÂ?mCÂ? gruBuyla kĂ lTĂ rel algÂ?lar ve imgeler Ă Zerinde ÂĽa lÂ?ĂŤmak isTiyorsanÂ?Z, Bir simĂ lasyon egZersiZi yoluyla grupTa varolan Bilgilerle mi ÂĽalÂ?ĂŤÂ?rsÂ?nÂ?Z, yok sa gruBu gĂśZlemde Bulunup raporlamalarÂ? iÂĽin sokaklara mÂ? gĂśnderirsiniZ 0ROGRAM HAZÂ?RLÂ?èÂ?NÂ?N YAPÂ?SÂ? VE ESNEKLIèI 'rup iÂĽinde varolan kaynaklarla ÂĽalÂ?ĂŤmak ve kaTÂ?lÂ?mCÂ?la rÂ?n iHTiyaÂĽ ve BeklenTilerini iĂŤin iÂĽine daHil eTmek, HaZÂ?rlÂ?k sÂ?rasÂ?nda Bir esneklik gerekTirir 'er ÂĽek Üèrenme iHTiyaÂĽlarÂ?nÂ? ve en deèerli kaTkÂ?larÂ? BaZen sadeCe eèiTim kursu sÂ?rasÂ?nda Fark edip, orTaya ÂĽÂ?karaBilirsiniZ %kiBiniZle ne dereCe aÂĽÂ?k ve esnek olaBileCeèiniZi TarTÂ?ĂŤÂ?n .e kadarÂ?nÂ? planlamak, yapÂ?landÂ?rÂ?lmÂ?ĂŤ olarak sunmak isTiyorsunuZ (edeFlere ulaĂŤmak ve program iÂĽinde raHaT HisseTmek iÂĽin Hangi unsurlar ĂśnCeden BelirlenmiĂŤ olmalÂ?dÂ?r "kZ BĂślĂ m 4 4 :AMAN PLANLAMASÂ? :aman Her Zaman kÂ?sÂ?TlÂ?dÂ?r, eliniZde Bulunan ZamanÂ? ÂĽok FaZla doldurmadan nasÂ?l en iyi ĂŤekilde kullanÂ?rsÂ?nÂ?Z 0rogram BoĂŤ Zaman, sosyal Zaman ve ÂĽalÂ?ĂŤma ZamanÂ? arasÂ?nda nasÂ?l Bir denge kuruyor %èiTim kursu sÂ?rasÂ?nda Beklenmedik olaylar karĂŤÂ?sÂ?nda ne yapÂ?yorsu nuZ "ĂślĂ m 4 4 5 Zaman planlamasÂ?na daHa yakÂ?ndan BakÂ?yor
).5.5 Fhe]hWcĂ&#x161;d WĂ&#x2026;WcWbWhĂ&#x161; l[ fhe]hWc WaĂ&#x161;Ă&#x2026;Ă&#x161; "aZÂ? aĂŤamalar BaèlamÂ?n, HedeFlerin ve iÂĽerièin ĂśZelliklerinden BaèÂ?msÂ?Z olarak, neredeyse Her program iÂĽin geÂĽerlidir (er program gruBun kaynaklarÂ?, dinamikleri ve geliĂŤimine gĂśre iĂŤlemeli, yeni Bilgiler sunmalÂ? ve yeni deneyimlerle uygulamalÂ? akTarÂ?mlar iÂĽin FÂ?rsaTlar yaraTmalÂ?dÂ?r "u genel program aĂŤamalarÂ? grup dinamiklerine, Üèrenme TarZlarÂ? ve dĂśngĂ leri HakkÂ?ndaki kuram lara ve yaygÂ?n eèiTim sTraTeJilerine dayanÂ?r "u aĂŤamalarÂ?n Hepsi programÂ?n Temel BĂślĂ mlerini oluĂŤTurur AĂŤaèÂ?daki graFikTe gĂśrselleĂŤTirildièi giBi, BaZÂ?larÂ?nÂ?n ZamanlamasÂ? program BoyunCa ol dukÂĽa esnek Bir ĂŤekilde ayarlanaBilirken, BaZÂ?larÂ? manTÂ?k gereèi programÂ?n BaĂŤlarÂ?na veya sonla rÂ?na denk gelir $eneyimleri, analiZleri ve dĂ ĂŤĂ nCeleri paylaĂŤmak ve yeni Bilgiler, BeCeriler ve de neyimler kaZanmak TĂ m eèiTim sĂ reCinin ayrÂ?lmaZ parÂĽalarÂ?dÂ?r AkTarÂ?m ve deèerlendirme de Üè renme sĂ reCini desTeklemek ve iZlemek iÂĽin sĂ rekli var olmalÂ?dÂ?r 'ruBun kendi sĂ reCi progra mÂ?n akÂ?ĂŤÂ?nÂ? Belirlemenin BĂ TĂ nsel Bir unsurudur ÂĽĂ nkĂ grup, eTkinlik BoyunCa kaynaĂŤma ve moTivasyonun FarklÂ? aĂŤamalarÂ?nda olaCakTÂ?r SÂ?ralama ne olursa olsun, TĂ m unsurlarÂ?n BirBirleri nin Ă Zerine inĂŤa edildièi ve Bunun anlaĂŤÂ?laBildièi Bir program akÂ?ĂŤÂ? oluĂŤTurmak Ăśnemlidir +ARĂŤÂ?LAMA SUNUĂŤ VE BIRBIRINI TANÂ?MA aĂŤamasÂ?, diyelim, BaĂŤlangÂ?ÂĽ iÂĽin FaydalÂ?dÂ?r KaTÂ?lÂ?mCÂ?lara eèiTim kursuna HoĂŤgeldiniZ denir, kiĂŤisel, Teknik ve TemaTik giriĂŤ yapÂ?lÂ?r "u dĂśnem Hep BeraBer oluĂŤTurulan GRUP INĂŤASÂ? AĂŤAMASÂ? ile ÂĽakÂ?ĂŤÂ?r Â&#x2C6; Bu aĂŤama BĂ TĂ nleĂŤme, gĂ ven ve iÂĽTen kaTÂ?lÂ?mÂ?n Te
75
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
melindeki HarC� oluÍTurur 'rup inÍas� ayr�Ca grup i¼indeki varolan Farkl�l�klar� ve kaynaklar� Ta n�man�n, deèer vermenin ve Bunlarla BirlikTe ¼al�Íman�n ilk aÍamas�d�r $ENEYIMLERI PAYLAÍ MAK kaT�l�mC�lara kendi alTyap�lar�n� paylaÍma ve ¼okkà lTà rlà grup i¼erisinde varolan kaynakla r�n kapsam�n�n Fark�na varma F�rsaTlar� sunarak Bu ama¼lar� BirleÍTirir Kà lTà rleraras� Üèrenme, gen¼lik ¼al�Ímalar� veya proJe geliÍTirmedeki ge¼miÍ deneyimleri neler Kendi à lkelerinde veya Toplumlar�nda gen¼ insanlar�n ve gen¼lik ¼al�Ímalar�n�n durumu nas�l rgà Tleri nas�l ¼al�Í�yor "u eèiTim kursuyla nas�l iliÍkili $eneyimlerin paylaÍ�lmas� sà regiden Bir ÜZellik olmal�ysa da, Buna Bu aÍamada odaklanmak ÜZelden genele doèru Bir ¼al�Íma ilkesini yans�T�rken, ayn� Za manda ge¼iCi olan Bu kolekTiF i¼erisindeki kimliklerin mà Zakere edilmesi i¼in Bir alan da yaraT�r
5E 11 Kar {lamap sunu ve _ir_irini tan{ma 'rup in as{ eneyimleri payla ma AnaliĂľ ve sorgulama Leni _ilgip enÂ&#x2030;ormasyonp deneyimp yarat{m Aktar{m Eylemp planlamap iĂľleme Sonuçlar ve kapan{ e erlendirme a lang{ç
1rogram s resi [aman
Son
9eni BILGIler edinmek, yeni BECERIler Üèrenmek ve yeni DENEYIMlere giriÍmek eèiTimin ÜZà dà r %èiTimin gÜvdesi kaT�l�mC�lar� anlaml� Üèrenme deneyimlerine daHil eTmeyi ama¼layan Belirli i¼e rik unsurlar�, yÜnTemleri ve egZersiZleri à Zerine inÍa edilir !NALIZ VE Dà Íà NMEnin vurgulanma s�, ve ayn� Zamanda sonras�nda sorgulay�p Belirli program unsurlar� à Zerinde odaklanmak Üèren me sà reCini yà rà Tmek i¼in gereklidir KaT�l�mC�lar�n eèiTimden edindikleri Bilgiyi kendi siyasi ve Toplumsal Baèlamlar�nda deèerlendirmelerine ve kiÍisel Üèrenme sà re¼leri Hakk�nda daHa Bilin¼ li ve kendilerini gÜZlemler Hale gelmelerine yard�mC� olur %èer Bir eèiTim kaT�l�mC�lar�n HayaTla r� ve iÍ yaÍamlar� i¼in anlam TaÍ�yaCaksa, Bu gereklidir !KTAR�M eèiTimden edinilen deneyimin ger¼eklièe ve yeni edinilmiÍ BeCeri ve Bilgilerin kaT�l�mC�lar�n kendi iÍlerine uyarlanmas�n� i¼erir AkTar�m dÜnemi program�n BiTiÍ TariHiyle s�n�rl� deèildir ¼à nkà inTerneT kaT�l�mC�lar�n program�n sonras�nda Belirli Bir sà re sorular sorma ve ekiple ve BirlikTe dà Íà nme olanaklar�n� arT�r�r %èiTi min yayg�n Bir amaC� EYLEM PLANLAMAs�n� ve IZLEMEYI olaBildièinCe kolaylaÍT�rmakT�r KaT�l�mC� lar program sonras�nda Üèrendiklerini somuT Bir Íekilde iZlemeye nas�l TeÍvik edileBilir .e yap mal�lar SomuT proJeler uygulamalar� m� Bekleniyor èrendiklerini kendi Ürgà Tlerinin ve proJe gruplar�n�n Bà nyesine nas�l kaT�yorlar ÊZleme konusuna Cevap Bulmak, kaT�l�mC�lar� ayn� Za manda eve dÜnmeye ruHsal olarak HaZ�rlar %èiTim eTkinliklerinden kendi doèal yaÍam sà releri BiTikTen sonra da sonu¼lar elde edilmesi i¼in ¼aBalarken, kendi SONU¼LAR�N ve nas�l SONA ERDIRI LECEKLERI de dikkaTe almak Zorundad�r 6ar�lmas� isTenen sonu¼lar var m�, niHai Bir rapor ve Üne riler Taslaè� m� HaZ�rlanmal�, gruBun almas� gereken son kararlar var m� 0rogram� sona erdirmek ayn� Zamanda eèiTim dÜngà sà nà Tamamlamak anlam�na gelir %èiTim sà reCini, ana Üèrenme nokTalar�n� ve deneyimlerini Tekrar HaT�rlamay� i¼ereBilir "una Baèl� olarak, DEèERLENDIRME eèiT menlere eèiTim kursunun eTkisini Ül¼me ve kaT�l�mC�lara neler Üèrendiklerine odaklanma olana
7
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
èÂ? verir "u yĂ Zden eèiTim sĂ reCinin kendisinin Bir parÂĽasÂ?nÂ? oluĂŤTurur /Hanna, 2000, s 45 48 den uyarlanmÂ?ĂŤTÂ?r 5ygun Bir deèerlendirme program BoyunCa sĂ rmeli ve kursun BiTimine yoèunlaĂŤmalÂ?dÂ?r Â&#x2014;okkĂ lTĂ rlĂ gruplara uygun Bir eèiTim sĂ reCi FarklÂ? Üèrenme dĂ Zeylerini iÂĽermeli ve klasik kaFa, kalp, kol ve Beden unsurlarÂ?nÂ? iÂĽererek ÂĽalÂ?ĂŤmalÂ?dÂ?r 0rogram akÂ?ĂŤÂ?nÂ?ZÂ? oluĂŤTururken, siZin, Bir eèiTmen ve ekiBin Bir parÂĽasÂ? olarak, Üèrenmenin gerÂĽekleĂŤmesini ne ĂŤekilde gĂśrĂ p algÂ?ladÂ?èÂ?nÂ?Z Ă Zerinde dĂ ĂŤĂ nĂ n ÂŤrneèin, deneyim ve kuram arasÂ?nda ne TĂ r Bir iliĂŤki var $uygusal Üèren menin yeri ne Sorgulama iÂĽin yeTerinCe alan BÂ?rakÂ?yor musunuZ
).5., Fhe]hWc jÂ&#x201D;hb[h_ l[ fhe]hWc kdikhbWhĂ&#x161;0 8WpĂ&#x161; Â?hd[ab[h 0rogramlarÂ?n BĂ yĂ k BĂślĂ mĂ nĂ n BenZer aĂŤamalardan oluĂŤTuèunu sĂśylemiĂŤ olsak da, Bu TĂ m program TĂ rlerinin ve elBeTTe unsurlarÂ?nÂ?n BirBirlerine BenZedikleri anlamÂ?na gelmeZ "u BĂślĂ m kapsamÂ? sÂ?nÂ?rlÂ? olsa da program TĂ rleri aÂĽÂ?sÂ?ndan Temel TerCiHlere, BunlarÂ?n eèiTim HedeFleriyle iliĂŤkisine BakÂ?yor ve Bir grup iÂĽerisinde FarklÂ? Üèrenme TarZlarÂ?nÂ?n ve iHTiyaÂĽlarÂ?nÂ?n nasÂ?l saèlana BileCeèini kÂ?saCa ele alÂ?yor 0ROGRAMÂ? Ă&#x161;NCEDEN MI PLANLAMALÂ? KATÂ?LÂ?MCÂ?LARLA BIRLIKTE MI GELIĂŤTIRMELI "u eèiTim kÂ?lavuZunun Ăśnemli BĂślĂ mĂ BĂ yĂ k oranda ĂśnCeden HaZÂ?rlanan yapÂ?landÂ?rÂ?lmÂ?ĂŤ Bir eèiTim programÂ? geliĂŤTirmek Ă Zerine yoèunlaĂŤÂ?yor "u oldukÂĽa yaygÂ?n orTak Bir yaklaĂŤÂ?m olsa da, Bu genel ÂĽerÂĽeve iÂĽerisinde ÂĽok ÂĽeĂŤiTli FarklÂ? program akÂ?ĂŤlarÂ?nÂ?n oluĂŤTurulaBileCeèi orTada "ir programÂ? ĂśnCeden HaZÂ?rlamanÂ?n kayda deèer Bir avanTaJÂ? Ăśnemli unsurlarÂ?n iÂĽine daHil edildièin den emin olmayÂ? saèlamasÂ?dÂ?r "una BaèlÂ? olarak, ekiBe neT Bir ÂĽerÂĽeve ve sÂ?ralama saèlarken, ka TÂ?lÂ?mCÂ?lara da neT Bir ĂŤekilde sunulaBilir "ununla BirlikTe, dièer BĂślĂ mlerde de iĂŤareT edilmiĂŤ ol duèu giBi, HaZÂ?rlÂ?k nadiren BiZe geleCeèi gĂśsTeren Bir krisTal kĂ redir ve ÂĽok FaZla ayrÂ?nTÂ?lÂ? Bir program, sĂ reÂĽ sÂ?rasÂ?nda orTaya ÂĽÂ?kaBileCek Belirli grup dinamiklerine ve Üèrenme iHTiyaÂĽlarÂ?na karĂŤÂ? esneklikTen ve Tepki verme ĂśZellièinden yoksun olaBilir 0ek ÂĽok eèiTimin, kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n gir dilerinin ve onlara danÂ?ĂŤmanÂ?n ĂśTesinde, programÂ? kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n DENEYIMLERI VE KAYNAKLARÂ? eT raFÂ?nda inĂŤa eTmek iÂĽin de Zaman ayÂ?rmasÂ?nÂ?n nedeni Budur Burada ĂśZeTlenen aĂŤamalar HakkÂ?n da daHa ayrÂ?nTÂ?lÂ? Bilgi kaynakÂĽa BĂślĂ mĂ nde BulunaBilir s 'RUPTA DENEYIMSEL Ă&#x161;èRENME grup geliĂŤimine ve iFade edilen iHTiyaÂĽlara ĂśnCelik verir ve eèi Tim dĂśnĂ ĂŤen orTam Ă Zerine inĂŤa edilir KaTÂ?lÂ?mCÂ?lar programÂ?n gĂ ndelik planlamasÂ?na daHil edi lir ve kendi HÂ?ZlarÂ?na gĂśre ÜèreneBilirler $eneyimler Ă Zerinde dièer kaTÂ?lÂ?mCÂ?lar ve eèiTmenler le BirlikTe dĂ ĂŤĂ nmek Üèrenme sĂ reCinin Temel Bir unsurudur ĂŠÂĽerièe sĂ reÂĽ, sĂ reCe iÂĽerik ola rak Bakan Bu yaklaĂŤÂ?m yoèun ve gerilimli Bir Üèrenme orTamÂ? yaraTaBilir ve ÂĽaTÂ?ĂŤmalarÂ?n grup TaraFÂ?ndan Halledilmesi gerekeBilir %èiTmenler aÂĽÂ?sÂ?ndan, Bu TĂ rden Bir eèiTim sĂ rekli dĂśnĂ ĂŤĂ mle BaĂŤa ÂĽÂ?kaBilmek iÂĽin Ă sT dereCede kiĂŤisel kaTÂ?lÂ?m, iÂĽ isTikrar ve gĂ ven gerekTirir s !ÂĽÂ?K !LAN 4EKNOLOJISI program iÂĽinde kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n kendi kaynaklarÂ?nÂ? ve ilgi alanlarÂ?nÂ? TaĂŤÂ?ya BileCekleri haÂĽÂ?kv Birimler yaraTmakTÂ?r 'enellikle en aZ Bir Tam gĂ n sĂ rer ve BaZÂ? Temel kurallar ve geniĂŤ Bir Tema alTÂ?nda yĂ rĂ TĂ lĂ r $aHa ĂśnCe BelirlenmiĂŤ Zaman aralÂ?klarÂ? iÂĽerisinde, kaTÂ?lÂ?m CÂ?lar TerCiH eTTikleri konularda kendi ÂĽalÂ?ĂŤma gruplarÂ?nÂ? veya aTĂślyelerini dĂ Zenlemeyi ĂśnereBi lirler AÂĽÂ?k AlanÂ?n en Ăśnemli yanÂ? Üèrenme sĂ reCinin sorumluluèunu kaTÂ?lÂ?mCÂ?lara yĂ klemesi dolayÂ?sÂ?yla kendileri iÂĽin en uygun koĂŤullarÂ? Bireylerin ve gruBun yaraTmasÂ?dÂ?r hKim gelirse gel sin doèru kiĂŤidirv ve hBaĂŤladÂ?èÂ? Zaman doèru ZamandÂ?rv giBi kurallar Bu anlayÂ?ĂŤÂ? yansÂ?TÂ?r s 'ELECEK &ABRIKASÂ? Toplumdaki sorunlarÂ? ele almaya yĂśnelik sTraTeJilerin gĂśZ ĂśnĂ ne geTirilip planlanmasÂ?nÂ? iÂĽerir SÂ?kÂĽa kullanÂ?lan Ă ÂĽ aĂŤamalÂ? FormĂ lde, kaTÂ?lÂ?mCÂ?lar kendilerini ilgilendiren sorunlarÂ? Belirler ve BunlarÂ? karTlara yaZarak duvara yapÂ?ĂŤTÂ?rÂ?rlar $aHa sonra Bu sorunlarÂ?n ay rÂ?nTÂ?lÂ? Bir ĂŤekilde ÂĽĂśZĂ ldà èà ideal Bir resmi ZiHinlerinde CanlandÂ?rÂ?rlar $aHa sonra Bu imgele ri, Bunlara geÂĽiĂŤi aTeĂŤleyeBileCek olan sTraTeJiler, eylemler ve geliĂŤmeler Ă Zerinde dĂ ĂŤĂ nerek BirleĂŤTirirler 'eleCek &aBrikasÂ? Bir Tam gĂ n sĂ reBilir ve kaTÂ?lÂ?mCÂ?lara karmaĂŤÂ?k Bir durumu ele alÂ?p uygulanaBilir ÂĽĂśZĂ mler geliĂŤTirmeleri iÂĽin alan saèlar Â&#x2014;ok FarklÂ? ilgi alanlarÂ?na ve iHTiyaÂĽlara saHip Bir grup iÂĽin derinlemesine Üèrenme alanlarÂ? yaraT mak Belirli dĂśnemler iÂĽin daHa kĂ ÂĽĂ k ÂĽalÂ?ĂŤma gruplarÂ?na BĂślĂ nmeyi iÂĽereBilir %èiTim HedeFleri niZe ve yaraTmak isTedièiniZ grup dinamiklerine BaèlÂ? olarak Bu, FarklÂ? yollarla yapÂ?laBilir
77
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
s -INI SEMINERLER kaTÂ?lÂ?mCÂ?lara Belirli Bir konuyu daHa kĂ ÂĽĂ k Bir grupTa derinleĂŤTirme ĂŤansÂ? ve rir Konular ekip veya kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n kendileri TaraFÂ?ndan, varolan iHTiyaÂĽlar ve ilgi alanlarÂ?yla kursun HedeFlerine uygun olarak TanÂ?mlanaBilir 'ruBu uZun sĂ relièine BĂślmek alT gruplar ya raTma riskini BeraBerinde geTirir, Bu yĂ Zden geri Bildirim ve sonuÂĽlarÂ?n paylaĂŤÂ?mÂ? Ăśnemlidir -ini seminerler eèiTmenlerden konu BaĂŤlÂ?èÂ?na iliĂŤkin uZmanlÂ?k ve FarklÂ? eèiTim sĂ reÂĽlerini eĂŤanlÂ? olarak yĂ rĂ Tme kapasiTesi Talep eder s !TĂ&#x161;LYELER daHa kĂ ÂĽĂ k uygulama alanlarÂ? yaraTÂ?r "ir aTĂślye Turu genelde yaklaĂŤÂ?k Bir veya iki eèiTim oTurumu kadar sĂ rer ve Belirli BeCeri ve yeTerliliklerin geliĂŤTirilmesini ele alÂ?rken uygun dur ATĂślyeler gĂśreCe daHa aZ Zamana iHTiyaÂĽ duyar ve esnek ve Belirli ilgi alanlarÂ?nÂ? HedeFle yeCek ĂŤekilde kullanÂ?laBilirler %èiTmenler iÂĽin aTĂślyeler yoèun Bir HaZÂ?rlÂ?k gerekTireBilirken, kĂ ÂĽĂ k Bir grupla derinlemesine ÂĽalÂ?ĂŤma olanaèÂ? saèlar ATĂślye TurlarÂ?nÂ?n eĂŤgĂ dĂ mĂ , kaTÂ?lÂ?mCÂ? larÂ?n ilgi alanlarÂ?na karĂŤÂ?lÂ?k gelenler Turlara kaTÂ?lmalarÂ?na olanak vereCek Bir ĂŤekilde gerÂĽekleĂŤ Tirilmelidir s 9ARATÂ?M GRUPLARÂ? Birden FaZla amaCa saHip olaBilir SomuT genÂĽlik proJeleri HaZÂ?rlamak, Bir pro Je yĂ rĂ Tme veya BaĂŤvuru sĂ reCinin simĂ lasyonu veya eèiTim kursundaki dièer kaTÂ?lÂ?mCÂ?lar iÂĽin Bir aTĂślye dĂ Zenlemek giBi 9araTÂ?m gruplarÂ?nda kaTÂ?lÂ?mCÂ?lar kendilerine aiT Bir proJe geliĂŤTirir ler ve Bunu BirBirlerine sunarlar 'ruplar eèiTmenler TaraFÂ?ndan kurulaBilir, anCak kiĂŤinin isTe dièi gruBa kaTÂ?lma ĂśZgĂ rlà èà ne saHip olmasÂ? yapÂ?lan iĂŤin daHa FaZla saHiplenilmesini saèlar /rTak Bir Ă rĂ n yaraTmak ÂĽok yeTkinleĂŤTiriCi Bir deneyim olaBilir KaTÂ?lÂ?m gruplarÂ? Zorlar, iĂŤin iÂĽi ne girmeyi gerekTirir ve yaraTÂ?CÂ? olmaya yĂśnlendirir, anCak yoèun Bir Üèrenme orTamÂ? olarak sTresli, BaZen de sinir BoZuCu olaBilir 'ruplar iĂŤlerini TamamladÂ?kTan sonra dĂ ZgĂ n Bir ĂŤekilde sorgulanmalÂ?dÂ?r %kip Bu gruplarÂ?n amaCÂ? HakkÂ?nda neT olmalÂ?dÂ?r odaklanÂ?lan ĂŤey, Bir eèiTim sĂ reCi yaraTmak mÂ?, somuT Bir proJe geliĂŤTirmek mi, grup dinamiklerini deneyimlemek mi, yok sa Hepsi mi
).5.- Ejkhkc jWiWhĂ&#x161;cĂ&#x161; 5E 12
E ¡ š 5 š .
E¸iUim oUurumu
E¸iUim eLibi
(rup
(ereLen LoÂťullar
)edeGler
,urumsal ba¸lam šmeriL :znUemler
'RAFIK -EWALDT VE 'AILLIUS S TEN UYARLANMÂ?ĂŤTÂ?R
78
, U 3 S U
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
0rogram�n genel i¼erièi ve ak�Í� BelirlendikTen sonra, ayr�nT�l� planlama BaÍlayaBilir "ir oTurum programdaki Bir Zaman dilimidir 'enellikle Bir gà n i¼inde dÜrT veya BeÍ Tane oTurum yap�l�r iki Tanesi saBaH, ikisi Üèleden sonra ve Belki de Bir dièeri akÍamà sTà "ir oTurumu HaZ�rlamak Tà m sà reCi gÜZ Ünà nde TuTan yoèun Bir planlama gerekTirir "u oTurum Bir ÜnCeki ve sonrakiyle ne kadar uyumlu "u oTurumda yÜnTemler ve Üèrenme nokTalar� aras�ndaki dengeyi korumak i¼in nelere iHTiyaC�m�Z var (er oTurum, minyaTà r Bir program giBi HaZ�rlanmal�d�r A¼�k HedeFler, i¼erik ve yÜnTem ve eèiTmen kaBiliyeTleriyle, grupla, orTamla ve kurumsal Baèlamla ilgili Fark�n dal�kla 9ukar�da 4% 12 de gÜsTerildièi giBi, Her oTurumun HedeF ve i¼erièi eèiTim oTurumunun kendi ÜZel Baèlam�n� Belirleyen dièer eTkenlerle denge i¼inde olmal�d�r
:W^W ][d_Ă&#x2026; [Ă&#x201A;_j_c Â&#x201A;[hÂ&#x201A;[l[i_ _Â&#x201A;_dZ[ X_h ejkhkc jWiWhbWcWa _Â&#x201A;_d aedjheb b_ij[i_ )edeGler u e itim oturumunda ula mak istedi iniĂľ Üþel Â&#x2DC;edeÂ&#x152;er nelerĂ&#x2030; (angi Ăś renme ç{kt{lar{n{ gĂśrmek istiyorsunuĂľĂ&#x2030; šmeriL GĂľerinde çal{ t{ {n{Ăľ konunun Üþß neĂ&#x2030; Konuyla Â&#x2DC;edeÂ&#x152;er aras{nda makul _ir _a lant{ kura_iliyor musunuĂľĂ&#x2030; u oturum s{ras{nda kat{l{mi{lar ne tĂźr _ir deneyim ya amal{larĂ&#x2030; u konu e itim kursunun sĂźreiine ve genel içeri ine ne ekilde uyum sa l{yorĂ&#x2030; E¸iUmenler ir e itmen olarak _u konuda çal{ makla ilgili deneyimleriniĂľ nelerĂ&#x2030; &arkl{ gruplarla çal{ {rken _u deneyim olumlu muydu veya neyi Ăśnlemek istersiniĂľĂ&#x2030; E itmenler olarak Â&#x2DC;angi yĂśntemlere de er veriyor ve kullana_ileie iniĂľi Â&#x2DC;issediyorsunuĂľĂ&#x2030; (rup 'ru_un u anki durumu neĂ&#x2030; Kat{l{mi{lar Â&#x2DC;angi iÂ&#x2DC;tiyaçlar{ ve ilgi alanlar{n{ iÂ&#x2030;ade ettilerĂ&#x2030; Kat{l{mi{lar konu ve yakla {mla ilgili geçmi te ne tĂźr _ir deneyime saÂ&#x2DC;iplerĂ&#x2030; u anda grup içinde ve grupla ekip aras{ndaki etkile im nas{lĂ&#x2030; ,oÂťullar al{ ma ko ullar{ nas{lĂ&#x2030; 5rtam ve mekSn ne tĂźr k{s{tlamalar yarat{yorĂ&#x2030; (angi malĂľemelere saÂ&#x2DC;ipsiniĂľp nelere iÂ&#x2DC;tiyai{n{Ăľ varĂ&#x2030; Ne kadar Ăľaman{n{Ăľ varĂ&#x2030; ,urumsal ba¸lam { ar{dan gelen ne tĂźr gereklilikler varĂ&#x2030; E itimden sorumlu ĂśrgĂźt veya kurumun kendi _eklentileri var m{Ă&#x2030; (erÂ&#x2DC;angi _ir Â&#x2DC;ukuki k{s{tlama var m{Ă&#x2030; :znUemler u _a lam için Â&#x2DC;angi yĂśntemler uygunĂ&#x2030; (angi yĂśntemleri _iliyorsunuĂľĂ&#x2030; (angi yĂśntemleri uyarlaya_ilirsiniĂľĂ&#x2030; (angi yĂśntemleri Â&#x2DC;aliÂ&#x2DC;aĂľ{rda uygulad{n{Ăľ veya e itim kursunun geri kalan{nda uygulamay{ planl{yorsunuĂľĂ&#x2030; Kat{l{mi{lar dikkatlerini ne kadar _ir sĂźreli ine vere_iliyorlarĂ&#x2030; C[mWbZj l[ =W_b_ki" '//-" i$ (+½j[d koWhbWdcĂ&#x161;Ă&#x2026;jĂ&#x161;h$
"IR OTURUM TASARLARKEN DIKKATE AL�NMAS� GEREKEN BAZ� UNSURLAR n /Turumun program i¼indeki HedeFlerini ve rolà nà kaT�l�mC�lar i¼in a¼�k Hale geTirin "ir ko nunun Bu nokTada neden Bu yÜnTemle ele al�nd�è�n� anlamak kaT�l�mC�lar�n sà re¼Ten kopma malar�n� saèlar n &aZla gÜsTeriÍe ka¼mamaya ¼al�Íarak, Bir oTurum i¼inde Birka¼ yÜnTem kullan�n "u kaT�l�m C�lar�n ilgilerini ve dikkaTlerini ¼ekmeniZe yard�mC� olaCakT�r n /Turumu sonu¼land�r�n 'enelde kaT�l�mC�lar�n dikkaTi oTurumun son dakikalar�nda yà ksek Tir, Bu yà Zden ana Üèrenme nokTalar�n�n alT�n� ¼iZin ve genel ¼er¼eveyle somuT Baèlar kurun n /TurumunuZu Tasarlarken normalde dikkaTin ToplanaBildièi sà relerinin uZunluèunun Bilin Cinde olun "u, gruBun ilgisini devam eTTirmek i¼in Hangi yÜnTemlere iHTiya¼ duyduèunuZu gÜrmeniZe yard�mC� olaCakT�r AÍaè�daki graFik Temel Bir reHBer ve evrensel niTelikTe deèil, ama kaT�l�mC�lar�n dikkaTlerinde olaBileCek dalgalanmalar� gÜsTeriyor ve eèiTmenin oTuru mun H�Z�n� ayarlamas� ve orTamdaki ve grupTaki eTkenlerin kaT�l�mC�lar�n dikkaTi à Zerindeki eTkisini dà Íà nmesi gerekTièine iÍareT ediyor %K Bir oTurum Tasarlama TaBlosu i¼eriyor
79
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
5E 13 K K A T
1á
2á
3á
4á
5á
6á
OA2AN (dakikaĂ
9ukarÂ?daki ĂŤeklin kaynaèÂ? â&#x20AC;&#x153;Talep Beklemev Temelindedir 4eliF HakkÂ? saHiBi BulunamamÂ?ĂŤTÂ?r 4eliF HakkÂ? saHiBiyle BaèlanTÂ? kurmamÂ?ZÂ? saèlayaCak Her Bilgi iÂĽin TeĂŤekkĂ r BorÂĽlu olaCaèÂ?Z
3. . De¸erlendirme -AKUL BIR ĂŤEKILDE DAVRANDÂ?èÂ?NÂ? BILDIèIM TEK KIĂŤI TERZIM BENI HER GĂ&#x161;RDà èà NDE Ă&#x161;LÂĽĂ LERIMI YENIDEN ALÂ?R "AĂŤKALARÂ? ESKI Ă&#x161;LÂĽĂ LERINI KULLANMAYA DEVAM EDERLER VE BENDEN BUNUN IÂĽINE GIRMEMI BEKLERLER 'EORGE "ERNARD 3HAW
).,.1 :[Ă&#x201A;[hb[dZ_hc[ d[ WdbWcW ][b_h5 'enÂĽlik ÂĽalÂ?ĂŤmalarÂ?nda dĂ ĂŤĂ nme ve paylaĂŤmayla BirlikTe kullanÂ?lan en yaygÂ?n ve moda kelime lerden Biri deèerlendirmedir / kadar revaÂĽTadÂ?r ki Belki de oriJinal anlamÂ?nÂ? ÂĽokTan unuTup unuTmadÂ?èÂ?mÂ?Z konusunda Bir deèerlendirme yapmanÂ?n ZamanÂ? gelmiĂŤ olaBilir 'Ă vendièimiZ sĂśZlĂ klere kÂ?saCa gĂśZ aTarsak, deèerlendirmenin @Bir ĂŤeyin deèerini Belirlemek veya saBiTlemek ve @genellikle dikkaTli ĂślÂĽĂ m ve ÂĽalÂ?ĂŤmayla n Ăśnemini, deèerini veya koĂŤullarÂ?nÂ? Belirlemek 5 an lamÂ?na geldièini gĂśrĂ rĂ Z 4amam, deneBilir ki Bu sonuÂĽTa sĂśZlĂ k anlamÂ? ve Birinin vakTiyle iĂŤa reT eTTièi giBi, gerÂĽek anlamÂ? aramaya devam ederseniZ, asla iĂŤin iÂĽinden ÂĽÂ?kamaZsÂ?nÂ?Z "ununla BirlikTe, deèerlendirme kavramÂ?yla kendi eèiTim eTkinlièimiZi BirBirlerine nasÂ?l BaèlarÂ?Z "ir eèi Tim kursunun deèerlendirilmesi isTendièinde ne arÂ?yor olmalÂ?yÂ?Z "u TĂ rden Bir TanÂ?m Avrupa dĂ Zeyindeki genÂĽlik ÂĽalÂ?ĂŤmalarÂ?nÂ?n uygulamalÂ? dĂ nyasÂ?na nasÂ?l akTarÂ?laBilir %èiTim BaèlamÂ?nda deèerlendirme genelde iki Temel anlama saHipTir ĂŠlk olarak, eèiTimi yapmÂ?ĂŤ olmanÂ?n yerinde Bir karar olup olmadÂ?èÂ?nÂ? ve BenZer veya daHa FaZla Bir ÂĽaBa HarCanmasÂ? gere kip gerekmedièini ĂślÂĽmek anlamÂ?na gelir ĂŠkinCi olarak, eèiTim eTkinlièinin kendisini ve geleCek Teki olasÂ? eTkinlikleri iyileĂŤTirmek yolundaki ilk adÂ?mÂ? Temsil eder 'eri dĂśnĂ p eTkinlièe BakmanÂ?n ve kaliTesini ĂślÂĽmenin yanÂ?sÂ?ra, iyileĂŤTirme iÂĽin gereken eTkenleri Belirlemeyi iÂĽerir @KĂ&#x160;r amaÂĽlÂ? sekTĂśrde eèiTim eTkinlièinin deèerlendirmesi, eèiTimin ĂŤirkeTe daHa FaZla kĂ&#x160;r saèlayÂ?p saèlamadÂ? èÂ?na veya aynÂ? Ă reTim dĂ Zeyi korunurken ÂĽevrenin daHa FaZla korunup korunmadÂ?èÂ?na odakla nÂ?r %èiTimle iliĂŤkili olarak daHa niTelikli iĂŤÂĽilerin Ă reTime BaĂŤlayÂ?p BaĂŤlamadÂ?klarÂ?nÂ?, yĂśneTiCilerin daHa iyi yĂśneTip yĂśneTmediklerini ve BenZerlerini sorar "u kulaèa ÂĽok manTÂ?klÂ? geliyor, anCak aynÂ? yaklaĂŤÂ?m genÂĽlik ÂĽalÂ?ĂŤmalarÂ?nda kullanÂ?laBilir mi ve ya kullanÂ?lmalÂ? mÂ? 5
80
7EBSTER ĂŠNGILIZCE 3Ă&#x161;ZLĂ K
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
).,.2 8_h 7lhkfW ][dÂ&#x201A;b_a [Ă&#x201A;_j_c_ akhik ZÂ&#x201D;p[db[c[ XWĂ&#x201A;bWcĂ&#x161;dZW Z[Ă&#x201A;[hb[dZ_hc[ 'enelde Avrupa genÂĽlik ÂĽalÂ?ĂŤmalarÂ?nÂ?n ve Bu alandaki ĂśrgĂ Tlerin karĂŤÂ?laĂŤTÂ?klarÂ? Zorluklardan Biri Formel olmayan eèiTimin gĂ ÂĽlĂ yanlarÂ?na gayeT eleĂŤTirel Bir gĂśZle BakÂ?p eèiTim ÂĽÂ?kTÂ?larÂ?nÂ?n deèer lendirilmesi ve ĂślÂĽĂ lmesi iÂĽin Hangi alTernaTiF sisTemlerin kullanÂ?laBileCeèini BelirlemekTir "u yaklaĂŤÂ?m ĂślÂĽme ve deèerlendirme araÂĽlarÂ?nÂ?n Ă ÂĽ FarklÂ? konuyu akÂ?lda TuTarak geliĂŤTirilmesi ge rekTièini gĂśsTerir %èiTim programlarÂ?nÂ?n iÂĽerièi, genÂĽ insanlarÂ?n kiĂŤisel geliĂŤimi ve Bu aÂĽÂ?dan eèi Tim sĂ reÂĽlerinin deèerlendirilmesi "u, ÂĽok Can alÂ?CÂ? Bir BiÂĽimde, anCak genÂĽ insanlar ĂślÂĽmeye da Hil edilirse iĂŤe yarar KaTÂ?ldÂ?klarÂ? eTkinliklerde deneyimledikleri Ă Zerinde dĂ ĂŤĂ nmeye, BunlarÂ? Ta riF eTmeye, analiZ eTmeye ve Bunlar HakkÂ?nda ileTiĂŤim kurmaya TeĂŤvik edilmelidirler 6ink, 1999 'enÂĽlik eèiTimlerinin ĂśZellikleri ve iÂĽerdikleri deèerler dikkaTe alÂ?ndÂ?èÂ?nda, ĂślÂĽmenin Bir dereCe ye kadar BelirsiZliklere dayanaBilmekle de ilgili olduèunu sĂśylemek makul olaCakTÂ?r KiĂŤi genÂĽlik eèiTim eTkinlikleri BaèlamÂ?nda, deèerlendirmenin TanÂ?mlanmasÂ?nda daHi kesin yanÂ?TlarÂ?n olma yaBileCeèi gerÂĽeèiyle BaĂŤ edileBilmelidir SĂśyleyeBileCeèimiZ Tek neT ĂŤey kĂ&#x160;r amaCÂ? gĂ den sekTĂśrde kullanÂ?lan yaklaĂŤÂ?m ve yĂśnTemlerin doèrudan genÂĽlik eTkinliklerinin ĂślÂĽme ve deèerlendirmesinde kullanÂ?lmaya uygun olmadÂ?klarÂ? dÂ?r "u sekTĂśrĂ n ĂślÂĽĂ leBilir mali ve TiCari HedeFlerinin aksine genÂĽlik sekTĂśrĂ ndeki amaÂĽlar ve He deFler Bir dereCeye kadar elle TuTulaBilir olmadÂ?èÂ?ndan, BunlarÂ?n deèerlendirileBilmesi ve eèer ge rekiyorsa ĂślÂĽĂ leBilmesi oldukÂĽa gĂ ÂĽTĂ r "ununla BaèlanTÂ?lÂ? olarak, Formel olmayan eèiTimin ÂĽa lÂ?ĂŤma yĂśnTemlerinin ve yaklaĂŤÂ?mlarÂ?nÂ?n, Üèrenme unsurlarÂ?na ve ÂĽÂ?kTÂ?larÂ?na kÂ?yasla daHa iyi araĂŤ TÂ?rÂ?lmÂ?ĂŤ ve TanÂ?mlanmÂ?ĂŤ olmasÂ?, genÂĽlik eèiTimi eTkinliklerinde deèerlendirmelerin amaÂĽlarÂ?nÂ?, kri Terlerini ve mekaniZmalarÂ?nÂ? Belirlemenin Zorlu Bir iĂŤ olduèu anlamÂ?na geliyor
).,.) :[Ă&#x201A;[hb[dZ_hc[ d[Z[d ][h[ab_5 %èiTmenler, kolaylaĂŤTÂ?rÂ?CÂ?lar ve ĂśrgĂ Tler iÂĽin deèerlendirme Bir eèiTim eTkinlièini dĂ Zenleyenlerin aĂŤaèÂ?dakileri yapaBilmesini saèlayan gĂ ÂĽlĂ Bir araÂĽTÂ?r a 'eri dĂśnĂ p eTkinlièe Bakmak ve programÂ?n gĂ ÂĽlĂ ve ZayÂ?F yanlarÂ?nÂ? Belirlemek, kaTÂ?lÂ?mCÂ?lara saèladÂ?èÂ? yararlarÂ? TanÂ?mlamak, eèiTsel ve yĂśnTemsel yaklaĂŤÂ?mÂ? deèerlendirmek ve genel ola rak kursun uygun olup olmadÂ?èÂ?nÂ? ve HarCanan ÂĽaBalara ve paraya deèip deèmedièini Belir lemek "ir eTkinlik sÂ?rasÂ?nda yapÂ?lan Bir deèerlendirme gerekirse BiZe programÂ? uyarlama ola naèÂ? verir, sonrasÂ?nda yapÂ?lan ise BelirlenmiĂŤ HedeFlere ne dereCe ulaĂŤÂ?ldÂ?èÂ? Ă Zerinde durur B ĂŠleriye, geleCekTeki eTkinliklere Bakmak ve deèerlendirmenin sonuÂĽlarÂ?nÂ? geleCekTeki eèiTim eTkinliklerinin planlamasÂ?nÂ? geliĂŤTirmekTe kullanmak "u, geleCekTeki proJeler, kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n Bireysel geliĂŤimi, ĂśrgĂ T, ĂśrgĂ Tlerin yakÂ?n ÂĽevreleri ve olasÂ? uZun dĂśnemli deèiĂŤimler Ă Zerinde olaBileCek eTkilerini inCelemeyi iÂĽerir %n BasiT iFadeyle, dĂ ZenleyiCilere yanlÂ?ĂŤlarÂ? ve iyileĂŤTi rilmesi ve yenilik yapÂ?lmasÂ? gereken alanlarÂ? Belirleme olanaèÂ? saèlar C KaTÂ?lÂ?mCÂ?lara kendi Üèrenme sĂ reÂĽlerini sĂ rekli olarak yorumlama, uyarlama ve konTrol eTme olanaèÂ? saèlamak
).,.4 D[ pWcWd Z[Ă&#x201A;[hb[dZ_hc[b_5 $eèerlendirmeyle ilgili en yaygÂ?n olarak yapÂ?lan HaTa, Bunun eèiTim eTkinlièinin sonunda yapÂ? lan Bir iĂŤ olduèu inanCÂ?dÂ?r AnlamlÂ? Bir deèerlendirme eTkinlièin Her aĂŤamasÂ?nda yapÂ?lÂ?r %èiTim eTkinlièinin Her geliĂŤmesini kaplar TÂ?pkÂ? proJe dĂśngĂ sĂ giBi n Bu anlamda Bir eèiTim eTkinlièine Bir proJe olarak BakÂ?laBilir 0roJe deèerlendirmesi HakkÂ?nda derinlemesine TarTÂ?ĂŤma iÂĽin 0ROJE 9Ă&#x161;NETIMI %èITIM +Â?LAVUZU na BakÂ?nÂ?Z %èiTim eTkinliklerinde deèerlendirmenin uygulanmasÂ? gere ken 4 kiliT nokTa vardÂ?r ÂŤN DEèERLENDIRME "u deèerlendirme eèiTim amaÂĽlarÂ? BelirlendikTen ve eTkinlièin eèiTim programÂ? TasarlandÂ?kTan sonra yapÂ?lÂ?r "u aĂŤamada, programÂ?n Temel aldÂ?èÂ? varsayÂ?mlar, iHTi yaÂĽlarÂ? ve programÂ?n TasarÂ?mÂ?nÂ?n kendisi deèerlendirilmeli ve gerekirse deèiĂŤTirilmeli veya in Ce ayar yapÂ?lmalÂ?dÂ?r Ăśrnekler ĂŠHTiyaÂĽ analiZi ;3 1=, program TasarÂ?mÂ? deèerlendirmesi vs
"kZ 0ROJE 9Ă&#x161;NETIMI %èITIM +Â?LAVUZU, s 87
81
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
3à REGIDEN DEèERLENDIRME "u deèerlendirme eèiTim eTkinlièi s�ras�nda yap�l�r ÊHTiya¼lar�n Cevaplan�p Cevaplanmad�è�n� ve BelirlenmiÍ HedeFlere ulaÍ�l�p ulaÍ�lamad�è�n� gÜrmek ama C�yla program gà nlà k olarak gÜZden ge¼irilir Ürnekler aras�nda gà nlà k deèerlendirme grup lar�, dÜnem orTas� deèerlendirmesi, kaT�l�mC�lardan sÜZlà ve yaZ�l� geri Bildirimler vB Bulu nur "ITIÍ DEèERLENDIRMESI %èiTim eTkinlièinin en sonunda uygulan�r Ana odak nokTas� kaT�l�m C�lar�n Tepkileri, Üèrenme ¼�kT�lar�na iliÍkin deèerlendirmeleri, ama¼ ve HedeFlere ulaÍ�l�p ula Í�lmad�è�n�n deèerlendirilmesi ve BenZerleridir Ürnekler aras�nda deèerlendirme ankeTleri, kaT�l�mC�lar�n sunumlar�, sÜZlà deèerlendirmeler, gÜrsel deèerlendirmeler, planlama ekiBinin deèerlendirmesi say�laBilir 3ON DEèERLENDIRME "u deèerlendirme eTki deèerlendirmesi olarak da Bilinir %TkinlikTen son ra en erken ay i¼inde ger¼ekleÍTirilir ve kaT�l�mC�lar�n kiÍisel geliÍimlerine yÜnelik alg�lar�na odaklan�r Ana ama¼ eèiTim eTkinlièinin kaT�l�mC�lar à Zerindeki eTki Tà rlerini ve Bu eTkinin ki Íisel a¼�dan olduèu kadar kendi Ürgà Tlerine de ne oranda yans�d�è�n� konTrol eTmekTir Ürnek ler aras�nda derinlemesine araÍT�rma, deèerlendirme ankeTi, Tà m Ürgà T TaraF�ndan yap�lan de èerlendirme vs say�laBilir
5E 1 $EèERLENDIRME NOKTALAR�
S regiden de¸erlendirme
enceden de¸erlendirme
( nl L We UemaUiL de¸erlendirme
Son de¸erlendirme
Sonradan de¸erlendirme
E¸iUim s reci
T E¸iUim eULinli¸inin balang�c�
E¸iUim eULinli¸inin sonu
En az 6 ay
).,.5 D[o_ Z[Ă&#x201A;[hb[dZ_hc[b_5 "ir kursTaki Her eèiTimCi iÂĽin deèerlendirme ÂĽaTÂ?ĂŤma dolu Bir yĂ ZleĂŤmedir n kendisiyle ilgili algÂ? sÂ?yla, dièerlerinin algÂ?larÂ?yla ve gerÂĽekTe ne olduèuyla ilgili, Ă sTelik nesnel gĂśsTergelerle TeyiT edil miĂŤ Bir yĂ ZleĂŤme "ir eèiTim eTkinlièinin BaĂŤarÂ?sÂ?nÂ? ĂŤekillendiren BirÂĽok eTken vardÂ?r 'rup dinamikleri, kĂ lTĂ rlera rasÂ? Üèrenmenin dereCesi, grup iÂĽerisindeki ÂĽaTÂ?ĂŤmalar, BaĂŤlÂ?èÂ?n ele alÂ?nÂ?ĂŤ ĂŤekli ve daHa BirÂĽoèu (er Birinin eèiTim eTkinlièinin sonuÂĽTaki ÂĽÂ?kTÂ?sÂ? Ă Zerinde Belirli Bir eTkisi vardÂ?r "u, Her deèerlen dirme sTraTeJisi iÂĽin geÂĽerli kriTik Bir soru Bulunduèu anlamÂ?na gelir .eyi ĂślÂĽmeli "unun Ceva BÂ? eèiTim eTkinlièinin ve ĂśrgĂ TĂ n ĂśrgĂ Tlerin TĂ rĂ ne ve deèerlendirmenin amaÂĽlarÂ?na BaèlÂ?dÂ?r $e èerlendirme sÂ?rasÂ?nda Toplanan Bilgiler genellikle FarklÂ? kaTegorilerde veya dĂ Zeylerde gruplana Bilir "u inCeleme BirkaÂĽ FarklÂ? modele gĂśre yapÂ?laBilir %èiTimin dièer unsurlarÂ?na BenZer ĂŤekilde, deèerlendirmede de BaskÂ?n olan Bir yaklaĂŤÂ?m yokTur AĂŤaèÂ?daki TaBlo siZe dĂśrT FarklÂ? deèerlendir me modeli sunuyor 7
7
82
* * *aCkson, 4RAINING AND %VALUATION %èiTim ve $eèerlendirme ile 2 ) Simone ve $ - (arris, (UMAN 2ESOURCE $EVELOPMENT Ênsan Kaynaklar� 'eliÍimi isimli kaynaklardan uyarlanm�ÍT�r
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
.odel
E¸iUim De¸erlendirme ,riUerleri
,irLpaUricL modeli
:Â?hj ZÂ&#x201D;p[o0
Di¸er am�Llama We yorumlar
1. Tepki - kat{l{mi{lar etkinlikten tatmin olmu muyduĂ&#x2030; 2. Ă&#x2013; renme - kat{l{mi{lar etkinlikten ne Ăś rendiĂ&#x2030; 3. avran{ - kat{l{mi{lar Ăś rendiklerine dayanarak davran{ lar{n{ de i tirdi miĂ&#x2030; 4. Sonuçlar - davran{ lardaki de i im ĂśrgĂźtlerini olumlu ekilde etkiledi miĂ&#x2030;
$*11 modeli
:Â?hj ZÂ&#x201D;p[o0 1. a lam de erlendirmesi - seçilen Â&#x2DC;edeÂ&#x152;er _u etkinlik için do ru muyduĂ&#x2030; 2. 'irdi de erlendirmesi - program iyi planlanm{ m{yd{Ă&#x2030; Etkinli i uygulamak için yeterli kaynak var m{yd{Ă&#x2030; 3. SĂźreç de erlendirmesi - kursun ak{ { nas{ld{Ă&#x2030; Kat{l{mi{lar{n geri _ildirimleriĂ&#x2030; 4. GrĂźn (ç{kt{Ă de erlendirmesi - Â&#x2DC;edeÂ&#x152;ere ula {ld{ m{Ă&#x2030;
#rinLerIoGG modeli
7bjĂ&#x161; ZÂ&#x201D;p[o0 1. (edeÂ&#x2030; _elirleme - iÂ&#x2DC;tiyaç neĂ&#x2030; unlar gerçek iÂ&#x2DC;tiyaçlar m{Ă&#x2030; 2. =rogram tasar{m{ - _u iÂ&#x2DC;tiyaçlar{ kar {lamak için neler gerekiyorĂ&#x2030; u tasar{m _u iÂ&#x2DC;tiyaçlar{ kar {layaiak m{Ă&#x2030; 3. =rogram uygulamas{ - program{ pratikte nas{l de erlendiriyoruĂľĂ&#x2030; 4. o rudan ç{kt{lar - kat{l{mi{lar Ăś rendi miĂ&#x2030; Ne Ăś rendilerĂ&#x2030; 5. 5rta seviyede veya kullan{m ç{kt{lar{ - kat{l{mi{lar Ăś rendiklerini uyguluyorlar m{Ă&#x2030; 6. Etki ve Â&#x2030;ayda - kat{l{mi{lar{n ĂśrgĂźtlerinde ve kendi ki isel geli imlerinde kayda de er _ir Â&#x2030;arkl{l{k yaratt{ m{Ă&#x2030;
SisUem yaLla�m� #usInell
:Â?hj ZÂ&#x201D;p[o0 1. 'irdi - e itim ça_as{na neler giriyorĂ&#x2030; (E itim alaiaklar{n niteliklerip e itmenin _eierisip kaynaklar vs.Ă 2. SĂźreç - etkinli in planlamas{p tasar{m{p geli imi ve uygulamas{ nas{lĂ&#x2030; 3. {kt{ - kat{l{mi{lar{n tepkilerip edindikleri _ilgi ve deneyimlerp ßþerinde dĂź ĂźndĂźkleri davran{ lar ve tav{rlar{ndaki de i imler nelerĂ&#x2030; 4. Sonuçlar - kat{l{mi{lar{n ĂśrgĂźtleri ßþerindeki etkiler nelerĂ&#x2030;
"u dÜrT modelin orTak yanlar� olduèu Fark edileBilir, FakaT Farkl� vurgular� da Bulunuyor Kulla n�mlar� Baèlama, deèerlendirme iHTiya¼lar�na ve eèiTimin gerekTirdièi deèerlendirmenin @derinli èine Baèl�d�r "enZer deèerlendirme modellerinin kapsaml� Bir lisTesi de saèlanaBilir, anCak Íu nokTada ayr�nT�l� Bir uygulamay� gÜsTermek daHa Ünemlidir KirkpaTriCk deèerlendirme modeli, eèiTmenler TopluluèunCa yayg�n olarak kullan�lan, neT ama ayn� Zamanda olduk¼a eTkin Bir mo deldir AÍaè�daki BÜlà m yukar�da sunulan Temel yap�y� geniÍleTiyor
).,., Ko]kbWcWZW X_h Z[Ă&#x201A;[hb[dZ_hc[ ceZ[b_ KirkpaTriCk modeli dĂśrT odak nokTasÂ? Ăśneriyor KaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n Tepkileri, Üèrenme, eèiTim sonrasÂ? davranÂ?ĂŤlar ve deèiĂŤen davranÂ?ĂŤlar sonuCunda elde edilen sonuÂĽlar $ièer modellerle kÂ?yaslandÂ? èÂ?nda BariZ Bir kusuru Bulunur asÂ?l eèiTim sĂ reCini deèerlendirmiyor oluĂŤu 9ine de, eèer de èerlendirmeCiler Bu eksiklièin FarkÂ?ndaysa ve sĂ reCi ayrÂ?Ca ele alÂ?yorlarsa, genÂĽlik eTkinlièine yaklaĂŤÂ?m iÂĽin gĂ ÂĽlĂ Bir ÂĽerÂĽeve sunar $Ă Zey 1 4EPKI KaTÂ?lÂ?mCÂ?lar eTkinlikTen HoĂŤnuT muydu %Tkinlièi sevdiler mi "irinCi dĂ Zey duygularÂ?, enerJiyi, ĂŤevki, ilgiyi, TavrÂ? ve desTeèi ĂślÂĽer "ununla BirlikTe, genellikle deèerlendirme FormlarÂ?nda veya sĂśZlĂ deèerlendirmelerde BU DĂ ZEYDE YANSÂ?TÂ?LAN ĂŤEY SĂ&#x161;ZLERDIR
GER¼EKLER DEèIL KiÍiler aras� geri Bildirimle ilgili Her egZersiZde olduèu giBi, insanlar�n ger¼ekTe ne sÜyledikleriyle sonu¼Ta ne yapT�klar� aras�nda Bir uyumsuZluk olaBileCekTir
83
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
'Ă nlĂ k deèerlendirme gruplarÂ?, dĂśnem orTasÂ? deèerlendirme ve son deèerlendirme Bu dĂ Zeyde ki deèerlendirmede en sÂ?k kullanÂ?lan yĂśnTemlerdir Son deèerlendirme FormlarÂ? Ăśrnekleri ve gĂ n lĂ k deèerlendirme gruplarÂ? iÂĽin Bir TasarÂ?m %K de BulunaBilir $Ă Zey 2 èRENME KaTÂ?lÂ?mCÂ?lar eTkinlikTe neler Üèrendi &ormel olmayan eèiTimde ve genÂĽlik eèiTiminde Üèrenmeyi deèerlendirmek genellikle karmaĂŤÂ?k Bir iĂŤTir "u eèiTim kurslarÂ?nda akTarÂ?lan Bilgi ve BeCeriler kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n FarkÂ?ndalÂ?k, TavÂ?r ve dĂ ĂŤĂ nCelerindeki deèiĂŤimle ÂĽok iÂĽ iÂĽedir &ormel eèiTim kurslarÂ? iÂĽin TesTler ve onaylanmÂ?ĂŤ ÂĽeĂŤiTli Formlar kullanÂ?lÂ?r 'ĂśnĂ llĂ kaTÂ?lÂ?ma dayanan ve Formel olmayan genÂĽlik eèiTiminde Bunlar Ters TepeBilir &ormel olmayan Baèlamlarda kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n deèerlendirmesi Belirli Bir kuramsal yaklaĂŤÂ?mÂ? veya BeCeriyi Üèrenip Üèrenmedikleri Bilgi ve BeCerilerini gĂśsTermelerine olanak verilerek yapÂ?laBilir /nlarÂ?n yĂ rĂ TTà èà aTĂślyeler, TarTÂ?ĂŤma ve geri Bildirimle Tamamlanan rol oynama ve simĂ lasyon giBi yĂśnTemler kullanÂ?laBilir $Ă Zey 3 $AVRANÂ?ĂŤ KaTÂ?lÂ?mCÂ?lar Üèrendikleri Ă Zerine davranÂ?ĂŤlarÂ?nÂ? deèiĂŤTirdi mi ÂŻÂĽĂ nCĂ ve dĂśrdĂ nCĂ dĂ Zeyler kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n gerÂĽeklièinin deèerlendirilmesine odaklanÂ?r KaTÂ? lÂ?mCÂ?lardaki davranÂ?ĂŤ deèiĂŤiklièini inCelemek kolay deèildir ÂŤZellikle kÂ?sa eèiTim kurslarÂ?nÂ?n Her gĂ n karĂŤÂ?mÂ?Za ÂĽÂ?kTÂ?èÂ? ve Fon veren ĂśrgĂ Tlerinin eTkinlik sonrasÂ?ndaki deèerlendirmeye mali kay nak ayÂ?rmak konusunda isTeksiZ olduèu genÂĽlik ÂĽalÂ?ĂŤmalarÂ?nda, Bu durum daHa da ZorlaĂŤÂ?yor Â&#x2014;oèu genÂĽlik eèiTimi eTkinlièi sÂ?rasÂ?nda, odak genellikle kendini gerÂĽekleĂŤTirme, kiĂŤisel Bilgi ve BunlarÂ?n Avrupa genÂĽlik ÂĽalÂ?ĂŤmalarÂ? BaèlamÂ?yla ilgisi Ă Zerinedir "unu deèerlendirmek ÂĽok gĂ ÂĽ TĂ r @%èiTmen eèiTimine kaTÂ?lan Bir kiĂŤinin sonrasÂ?nda arTÂ?k Bir eèiTmen olduèunu sĂśyleyeBilir mi yiZ "u sorulmasÂ? uygun Bir soru mu KaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n geliĂŤimini ve BaĂŤarÂ?larÂ?nÂ? Takip eTmeye yĂś nelik iHTiyaCÂ?n sonu yokTur %n makul yol Bir son deèerlendirme yapmakTÂ?r n eèiTimden uZun Bir sĂ re geÂĽTikTen sonra eèiTmen veya eèiTimi dĂ Zenleyenler kaTÂ?lÂ?mCÂ?yla BaèlanTÂ?ya geÂĽer ve Bu sĂ re ZarFÂ?ndaki deèiĂŤimleri BirlikTe deèerlendirirler -ali ve Zamansal kÂ?sÂ?Tlardan dolayÂ? Bu son de èerlendirme genellikle Bir ankeT yoluyla yapÂ?lÂ?r "u TĂ rden kÂ?sÂ?Tlamalar olmadÂ?èÂ?nda, doèrudan gĂśZlem ve kaTÂ?lÂ?mCÂ?larla derinlemesine gĂśrĂ ĂŤmeler daHa iĂŤe yarar verilerin ToplanmasÂ?nÂ? saèlaya CakTÂ?r $Ă Zey 4 3ONUÂĽLAR n $avranÂ?ĂŤTaki deèiĂŤiklikler ĂśrgĂ Tleri olumlu Bir ĂŤekilde eTkiledi mi "u dĂ Zeydeki deèerlendirme kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n ĂśrgĂ Tlerine ve eèiTimden geÂĽmiĂŤ olan kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n Bu ĂśrgĂ Tlere olan FaydalarÂ?na odaklanÂ?r KaTÂ?lÂ?mCÂ?lar eèiTim eTkinlièi sÂ?rasÂ?nda edindikleri Bilgile ri uygulamaya geÂĽirdiler mi ÂŤrgĂ TĂ n genelde yapTÂ?èÂ? iĂŤler veya HedeF gruplarÂ?nÂ?n koĂŤullarÂ? Ă Ze rinde Bir eTkileri oldu mu "u dĂ Zeydeki en Ăśnemli deZavanTaJ, Belirli Bir eèiTim eTkinlièinin uZun dĂśnemli eTkisini dièer Üè renme deneyimlerden ve uyaranlardan ayrÂ?ĂŤTÂ?rarak sapTamanÂ?n neredeyse olanaksÂ?Z olmasÂ?dÂ?r KaTÂ?lÂ?mCÂ?lar kendi yollarÂ?ndan ilerler ve kendi geliĂŤimleri sĂ reCinde daHa ĂśnCe Üèrendiklerini BĂ TĂ nleĂŤTiren, geliĂŤTiren ve sorgulayan yeni ĂŤeyler Üèrenirler AyrÂ?Ca Bir ĂśrgĂ T Ă Zerindeki eTkinin Tek Bir Birey TaraFÂ?ndan deèil, TĂ m ĂśrgĂ T iÂĽinde yer alan insanlar TaraFÂ?ndan kolekTiF olarak yara TÂ?laBileCeèini akÂ?lda TuTmak gerekir "u Baèlamda, Bireysel kaTÂ?lÂ?mÂ?n kesin eTkisini ĂślÂĽmeye ÂĽalÂ?ĂŤ mak ve Bunu BaĂŤarmak sorunlu Bir iĂŤTir .OT 5ZUN DĂ&#x161;NEMLI BIR EèITIM OTURUMLAR ARASÂ?NDA DEèERLENDIRME YAPMA OLANAèÂ? VERDIèINDEN VE DĂ ZEY DEèERLENDIRMELERINI IÂĽEREBILIR 3ON YORUM $Ă Zey 1 ve 2 gĂ nĂ mĂ Zde neredeyse Her eèiTim eTkinlièinin deèerlendirme planÂ?nda BulunaBilir $Ă Zey 3 ve 4 Ă n daHa karmaĂŤÂ?k olduèu ve daHa FaZla Zaman, ÂĽaBa ve para HarCamayÂ? gerekTirdi èi aÂĽÂ?kTÂ?r, anCak Bir eèiTimin gerÂĽekTen Bir eTkisinin olup olmadÂ?èÂ?nÂ? deèerlendirmek iÂĽin elZem dir "u nedenle, genÂĽlik ÂĽalÂ?ĂŤmalarÂ? eèiTiminin BaèlamÂ?nÂ? ve sÂ?nÂ?rlamalarÂ?nÂ? akÂ?lda TuTarak, $Ă Zey 1 ve 2 deki deèerlendirmeler normal Bir sTandarT olarak uygulanmalÂ?dÂ?rlar $Ă Zey 3, Ăśrneèin eT kinlièin sona ermesinden Bir sĂ re sonra daèÂ?TÂ?laCak Bir ankeT yoluyla kÂ?smen de olsa gerÂĽekleĂŤTi rileBilir
84
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
$à Zey 3 ve 4 Teki deèerlendirmelerin varl�è�ndan HaBerdar olmak ve olanaklar elverdièinde Bun lar� uygulamak Ünem TaÍ�r 5laÍ�laBileCek sonu¼lar eèiTim program�n�n Ünemli Ül¼à de iÍe yarad� è�n� gÜsTereBilir ve geleCekTeki eèiTim eTkinlikleri i¼in Bir iHTiya¼ analiZine yard�mC� Bilgiler saè layaBilir
=[b[Y[aj[a_ Z[Ă&#x201A;[hb[dZ_hc[Y_b[h _Â&#x201A;_d _a_ jÂ&#x201D;oe0 h 'ençlik e itiminin sonuçlar{n{n Â&#x2DC;er Ăľaman Ăślçßle_ilir olmad{ {n{np en aĂľ{ndan _unun net olmad{ {n{n Â&#x2030;ark{nda olun. u var olmad{klar{ anlam{na gelmeĂľ. Vard{rlar ve de erlendirmenin Â&#x2DC;edeÂ&#x160; _unlar{ daÂ&#x2DC;a gĂśrĂźnĂźr k{lmaya do ru kaymal{d{r. h (er eyi kapsayan _ir de erlendirme tasar{m{ yoktur. (er de erlendirmenin kendi s{n{rlar{ _ulunur. 'ençlik e itiminde dikkate al{nmas{ gereken en Ăśnemli iki s{n{rlama unlard{ro aĂ Kat{l{mi{lar de erlendirme için sadeie kaynak de illerdirp _Ă e itim etkinli inin kendi s{n{rlar{ vard{r Â&#x201E; genelde derinlemesine sonuçlar Ăźretemeyeiek kadar k{sa sĂźrelidirler.
:Â&#x201D;Ă&#x2026;Â&#x201D;dc[d_p _Â&#x201A;_d Â?d[h_b[h h Kat{ld{ {n{Ăľ son e itim etkinli ini dĂź ĂźnĂźn. Ne tĂźrden de erlendirmeler yapt{n{ĂľĂ&#x2030; SiĂľe gĂśre _u de erlendirme modellerinin _aĂľ{lar{ yukar{da yer al{yor muĂ&#x2030; h e erlendirmeyi yukar{da savunuldu u kadar yararl{ _uluyor musunuĂľĂ&#x2030; h aÂ&#x2DC;a Ăśnie kulland{ {n{Ăľ ve yukar{da _aÂ&#x2DC;si geçmeyen _a ka de erlendirme yakla {mlar{ akl{n{Ăľa geliyor muĂ&#x2030; Tipik Üþellikleri neĂ&#x2030;
).,.- =Â&#x201D;dbÂ&#x201D;a l[ iÂ&#x201D;h[]_Z[d Z[Ă&#x201A;[hb[dZ_hc[ 5las{ _ir yĂśntemp kßçßk gruplar Â&#x2DC;alinde 2á dakika iivar{nda toplanmak ve gĂźne ili kin kilit nitelikte _aĂľ{ sorular da {tmakt{r. Sorular aç{k olmal{ ve 3 veya 4 adetle s{n{rlanmal{d{r. h ugĂźn ne Ăś rendimĂ&#x2030; h Neyi anlamad{mĂ&#x2030; h Neyi Â&#x2030;arkl{ yapard{mĂ&#x2030; NedenĂ&#x2030; Nas{lĂ&#x2030; (er de erlendirme gru_undan _ir temsilii Â&#x2DC;aĂľ{rl{k eki_iyle _ir araya gelir. irlikte de i iklikler yap{p yapmamaya karar verirler ve program{ iyile tirmek için _ir sonraki gĂźn ne tĂźr de i iklikler yap{la_ileie ini de erlendirirler. u tĂźr de i iklikler daÂ&#x2DC;a çok prati e ili kin ve çal{ ma yĂśntemleri ve sĂźreçleriyle ilgili ola_ilir. i er kat{l{mi{lar de erlendirme ve programda _una _a l{ olarak yap{lan de i iklikler Â&#x2DC;akk{nda sa_aÂ&#x2DC;lar{ yap{laiak _ir geri _ildirim oturumu sayesinde _u tart{ malardan ve sonuçlardan Â&#x2DC;a_erdar edile_ilir. E er planlama eki_iyle _irlikte çal{ an de erlendirme gru_u temsiliileri Â&#x2DC;er gĂźn de i irsep o Ăľaman Â&#x2DC;er kat{l{mi{ _ir dereieye kadar programa daÂ&#x2DC;il olma ans{ yakalar. AlternatiÂ&#x2030; _ir uygulamap sorular{ ievaplad{ktan sonrap e itimiilerin de erlendirme gruplar{n{ Ăľiyaret etmesi ola_ilir. Lorum ve sorular{ toparlad{ktan sonrap ekip programdaki son de i iklikleri ele ala_ilir. u ikinii uygulama kat{l{mi{lar aç{s{ndan daÂ&#x2DC;a aĂľ kat{l{mi{d{rp Â&#x2030;akat ekip aç{s{ndan _ĂźyĂźk olas{l{kla daÂ&#x2DC;a aĂľ ça_a gerektirir.
85
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
"elli ki deèerlendirme Toparlanma ve Hoͼakal parTisi aras�ndaki Bir Zamana denk geTirilirse, de èeri aZal�r 'à nlà k deèerlendirme iki TaraFl� ileTiÍimi kolaylaÍT�r�r KolaylaÍT�r�lan veya yukar�daki egZersiZdeki giBi kendi BaÍlar�na ¼al�Ían dà Zenli deèerlendirme gruplar� modeli yayg�n olarak kullan�l�r, ¼à nkà gruplar�n karÍ�l�kl� anlay�Í ve deèerlendirme kriTerleri oluÍTurmalar�na olanak verir "aZ� eèiTim kurslar�nda Bu gruplar ayr�Ca Bireylerin geliÍimini Takip ederek ve dà Íà nme ve akTar�m i¼in alan saèlayarak kendi kendilerini deèerlendirme iÍlevi gÜreBilirler "u durumda, gruBun iÍlevlerini ayr�nT�land�rmak ve Bunlar� BirBirinden ayr� TuTmak Ünem TaÍ�r $eèerlendir me gruplar� ama¼s�Z konuÍma ToplanT�lar� veya mà ÍTeri iliÍkileri egZersiZleri Haline gelmemelidir .eT Bir ¼er¼evelerinin olmas� gerekir ve grupTan geleCek olan deèerlendirmenin Temel eèiTim ama¼lar�yla uyumlu Hale geTirilmesi gerekTièinin Fark�na var�lmal�d�r $aHa k�sa dÜnemli eTkin liklerde gà nlà k geri Bildirimin yerine eTkinlik sà resinin orTas�nda Tek Bir deèerlendirme yap�la Bilir %K ¼eÍiTli deèerlendirme Bi¼imlerini ele almakTad�r
8
4. E¸iUimde Eyleme (emildi¸inde %èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
4.1 (rup IayaUĂ? We e¸iUim s reci 4.1.1 ;Ă&#x201A;_j_cZ[ ]hkf ^WoWjĂ&#x161; %èiTimsel Bir BakÂ?ĂŤ aÂĽÂ?sÂ?ndan, sÂ?klÂ?kla aynÂ? yerde konaklayarak BirlikTe eèiTim almak, insanlarÂ?n Üèrenmelerine ÂĽeĂŤiTli yollarla desTek olan BenZersiZ Bir deneyim yaĂŤamayÂ? TeĂŤvik eder "u avanTaJlar arasÂ?nda ĂŤunlar Bulunur s "irlikTe Üèrenmek ve deneyimleri paylaĂŤmak s "irBirinden Üèrenmek Akran gruBu eèiTiminde insanlar deneyimlerini paylaĂŤÂ?rlar ve olumlu modeller akranlarÂ?nÂ?n davranÂ?ĂŤlarÂ?nÂ? ve TavÂ?rlarÂ?nÂ? da ĂŤekillendireBilir s 9apay koĂŤullarla saèlanan korunaklÂ? Bir Üèrenme orTamÂ? s 4ek Bir ĂśrgĂ TTen gelen kaTÂ?lÂ?mCÂ?lar BirlikTe eèiTim aldÂ?èÂ?nda, ĂśrgĂ T iÂĽindeki ileTiĂŤimin geliĂŤmesi s 9eni insanlarla karĂŤÂ?laĂŤmak ve yeni aèlar yaraTmak "irlikTe konaklamak, Belirli ilkelere uyulduèu sĂ reCe, eèiTim sĂ reCi iÂĽin FaydalÂ?dÂ?r (erkesin aynÂ? koĂŤullarda kaTÂ?lÂ?mÂ?nÂ? saèlamak iÂĽin, TĂ m kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n geCe aynÂ? yerde kalmalarÂ?nÂ? saèlamak ge rekir 5luslararasÂ? Bir eTkinlikTe kendi ĂŤeHirlerinde veya kasaBalarÂ?nda eèiTim alanlar arasÂ?ndaki yaygÂ?n Bir sorun, kendilerini normal ruTinlerinden uZaklaĂŤTÂ?rmak ve dikkaTlerini daèÂ?Tan kiĂŤisel veya mesleki konularÂ? gĂśrmeZden geleBilmekTir %n eTkin kaTÂ?lÂ?mÂ? saèlamak aÂĽÂ?sÂ?ndan, grup BĂ yĂ klà èà nĂ konTrol eTmek ve FarklÂ? BĂ yĂ klĂ klerdeki gruplarla ÂĽalÂ?ĂŤmaya uygun Bir diZi yĂśnTem kullanmak da Ăśnemlidir AĂŤaèÂ?daki kuTu Bu konuya iliĂŤkin genel Bir ÂĽerÂĽeve veriyor "ununla BirlikTe, gĂśreCeèimiZ giBi HiÂĽBir grup duraèan deèildir ve var olmaya BaĂŤladÂ?èÂ? andan iTiBaren ge liĂŤir ve sĂ rekli akÂ?ĂŤ Halindedir 4Ă m TipoloJilerde olduèu giBi, Burada sunulanlar da anCak Birlik Te ÂĽalÂ?ĂŤTÂ?èÂ?nÂ?Z gruBun gerÂĽek koĂŤullarÂ?nda TesT edileBilir
(rup b y Ll ¸ We LaU�l�m # y Ll L
(rup imi ileUiÂťim
(rup yapĂ?sĂ? yznUemler
)#, a_Ă&#x2026;_
(erkes konu ur.
LĂśntem 66Ă?daki gi_i kßçßk tart{ ma gruplar{ (6 ki inin Â&#x2DC;er _iri konu Â&#x2DC;akk{nda 6 dakika payla {mda _ulunurĂ p çal{ ma gruplar{
-#1& a_Ă&#x2026;_
Neredeyse Â&#x2DC;erkes konu ur. SessiĂľ insanlar daÂ&#x2DC;a aĂľ sÜþ al{r. ir veya iki ki i Â&#x2DC;iç konu maya_ilir.
al{ ma gruplar{p kßçßk tematik atÜlyeler
11#1. a_Ă&#x2026;_
5 veya 6 ki i çok konu ur. 3 veya 4 ki i ara ara kat{l{r.
AtĂślyep genel oturum
1/#)& a_Ă&#x2026;_
3 veya 4 ki inin _ask{n olma potansiyeli vard{r.
Genel oturum (sunumlar (sonuçlar, Â&#x160;lmlerĂ , k{sa kuramsal _ilgi, de erlendirmelerĂ , çal{ ma gruplar{
)&+ a_Ă&#x2026;_
ok aĂľ kat{l{m ola_ilir.
(grup ne kadar _ĂźyĂźkse, genel toplant{lar o kadar k{sad{rĂ
2OGERS â&#x20AC;&#x2122;DAN UYARLANMÂ?ĂŤTÂ?R
4.1.2 =hkf ][b_Ă&#x2026;_c_d_d WĂ&#x2026;WcWbWhĂ&#x161; 4emel Bir BaĂŤlangÂ?ÂĽ nokTasÂ? olarak, Her eèiTim gruBu BirBirinden FarklÂ?dÂ?r (er grup FarklÂ? BirÂĽok ĂśrgĂ TTen gelen ve FarklÂ? kĂ lTĂ rel, Toplumsal ve eèiTimsel alTyapÂ?larÂ? olan FarklÂ? Bireylerden oluĂŤur KiĂŤiler kendi mesleki ve kiĂŤisel BeklenTileriyle, deèerleri ve ĂśnyargÂ?larÂ?yla, giZli gĂ ndemleriyle ve
87
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
kendilerini @normal HayaTlar�yla BaèlanT� Halinde TuTan Ünemli veya pek Ünemli olmayan FakTÜr lerin yà kà yle eèiTime gelirler "u konular�n Hepsinin veya Her Birinin grup, eèiTim sà reCi ve grup HayaT�n�n dinamikleri ve evrimi à Zerinde Bà yà k eTkisi olaBilir (er grup Farkl� olduèuna gÜre, de mek ki gruplar kadar Farkl� grup dinamikleri Bulunur
TE 1 4IPIK BIR DUYGUSAL â&#x20AC;&#x153;ATEĂŤ EèRISIâ&#x20AC;? VE BIR EèITIMDEKI GRUP GELIĂŤIMI AĂŤAMALARÂ? yi Â&#x2DC;issetmek, tatmin Son
OA2AN KĂśtĂź Â&#x2DC;issetmek Â&#x2DC;ayal k{r{kl{ {
"Âťama 1
"Âťama 2
"Âťama 3
"Âťama 4
7ar� #uzlar� eriUme Uyum sa¸lama
.ayalanma We UemizliL
e¸renme mal�ma moUi Wasyonu We reULenliL
"yrĂ?lĂ?Âť We aLUarma bazen de yas
ireyler veya kßçßk gruplar _ir_irlerini, e itim çerçevesini ve e itmenleri tan{maya _a larlar. lk gßç mĂźiadeleleri, Â&#x2DC;er _ir kat{l{mi{n{n rolĂź kendini gĂśstermeye _a lar, _aĂľen aç{k seçik davran{ ve ileti im kurallar{na iÂ&#x2DC;tiyaç olur.
Grup e itim konular{ ßþerinde çal{ maya _a lar, _ir grup �kßltßrß� olu ur, kat{l{mi{lar oldukça isteklidir ve _aþen diþginlenmeleri gerekir.
Kat{l{mi{lar Ü renme sßreii ve sonuçlardan gurur duyar, ayr{ia e itimin sonunun yakla makta oldu unu _ilirler ve grup olmaktan tekrar _irey olmaya dÜnerek _ir_irlerinden ayr{lmalar{ karma {k duygular yarat{r.
Kat{l{mi{lar endi eli ve merak doludur, _ireyler veya kßçßk gruplar Â&#x2DC;alinde gelirler, Â&#x2030;arkl{ dereielerde ki isel Ă?yĂźklerĂ? ta {rlar.
4.1.) J[cW#C[ha[pb_ ;ja_b[Ă&#x2026;_c JC; %èiTim sTraTeJileri HakkÂ?ndaki TarTÂ?ĂŤmanÂ?n Bir parÂĽasÂ? olarak 3 3 1 , ĂŠsviÂĽreli psikolog 2uTH #o Hn un grup ve Üèrenme sĂ reÂĽlerine iliĂŤkin kuramÂ? olan 4ema -erkeZli %TkileĂŤimi 4-% 1981 ele almÂ?ĂŤTÂ?k s 'ĂśrĂ leBildièi giBi Her Üèrenme durumu dĂśrT eTken TaraFÂ?ndan Belirlenir s "%. BIREY "ireysel kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n moTivasyonlarÂ?, ilgi alanlarÂ?, kiĂŤisel geÂĽmiĂŤleri ve ilgi dĂ Zey lerinin yanÂ? sÂ?ra, yanlarÂ?nda TaĂŤÂ?dÂ?klarÂ? arTÂ?k iyiCe Bilinen duygusal yĂ kleri s "ĂŠ: GRUP ĂŠliĂŤkiler, grup iÂĽerisindeki dinamikler ve iĂŤBirlièi ĂŤekilleri s / BAĂŤLÂ?K %èiTimin konusu ve iÂĽerièi s KÂŻ2% %èiTim ve organiZasyon orTamÂ? kÂ?smen kaTÂ?lÂ?mCÂ?lar TaraFÂ?ndan da Temsil edilir "irey, grup, ele alÂ?nan BaĂŤlÂ?klar ve TĂ m BunlarÂ?n gerÂĽekleĂŤTièi orTam arasÂ?nda uyum ve denge saè lamak eèiTmen ve ekip iÂĽin kriTik Ăśneme saHip Bir HedeF olmakla BirlikTe, Bu dengenin dinamik
88
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
olduèu kaBul edilmelidir "ireysel iHTiya¼lardan grup iHTiya¼lar�na, BaÍl�èa ve Bireye ve geriye doèru sà rekli Bir ak�m ve karÍ� ak�m vard�r
J;#1, J[cW#C[ha[pb_ ;ja_b[Ă&#x2026;_c "IREYSEL KATÂ?LÂ?MCÂ?LARÂ?N EèITIM GRUBUNUN EèITIM KONULARÂ?NÂ?N VE EèITIM ORTAMÂ?NÂ?N KARĂŤÂ?LÂ?KLÂ? BAèÂ?MLÂ?LÂ?èÂ? e¸renme aÂťamasĂ?
*
, re
EN (_ireyĂ
E itim _a lam{o h 2erkeþ, çal{ ma ve _o þaman ortam{, yemek h donan{m h Ürgßtsel kßltßrler ve etkiler kat{l{mi{lar{n _a lam{o h deneyimleri ve _ilgileri
0 (_a l{k veya içerikĂ
#šZ (grupĂ
h ir Ăś renme gru_u olu turma sĂźreiinin _a lang{i{nda, _ireyler _ir konu Â&#x2DC;akk{nda çal{ maya _a lamadan Ăśnie _ir grup in a etmelidirler. h &arkl{ e itim oturumlar{nda EN, 5 ve O aras{nda iyi _ir denge kurulmal{, _Ăśyleie insanlar _irey olarak sayg{ gĂśrdĂźklerini Â&#x2DC;issetmeli, kendilerini gru_un Ăźyeleri olarak gĂśrmeli ve _a l{kla ili kilenmelidirler.
#oHn, 1981 den uyarlanmÂ?ĂŤTÂ?r
2aHaTs�Zl�klar Bu iliÍkilerdeki kopuÍlar�n sonuCudur Ürneèin, Bir kaT�l�mC� grupla iyi Bà Tà nleÍ memiÍse veya konuya ilgisiZse, grup HayaT� i¼inde Bu kendini Belli edeCekTir "u iliÍkileri dina mikleri gÜZeTerek dikkaTe almak, geliÍmenin Farkl� aÍamalar�nda ÜnCeliklerin Farkl� olduèunu kavramak anlam�na gelir Buna BariZ Bir Ürnek, eèiTim konular� derinlemesine sunulmadan Ün Ce, gruBun oluÍmas� i¼in Zaman ve alan ay�rmakT�r @$enge grup i¼indeki Her Bireyle iliÍkili ola rak anlam kaZanan Bir Terimdir, eèiTmenler Her an gruBun ve Üèrenme sà reCinin gÜZard� edilen yÜnlerine odaklanarak Bir denge kurmal� ve eèiTim orTam�ndaki d�Ísal Her meseleyle uèraÍmala r� gerekmedièinin Fark�nda olmal�lar #oHn un Bununla BaèlanT� olarak sunduèu Ünerme ve kural kà mesi, grup eTkileÍimini ve ileTiÍi mini, grupla karÍ�l�kl� iliÍkilerde ve gruBa yap�lan kaTk�larda kiÍisel sorumluluèu vurgulayarak geliÍTirmeyi ama¼lar NERMELER 1 Kendi oTurum yÜneTiCiniZ olun KendiniZden ve grup i¼erisindeki eylemleriniZden siZ sorum lusunuZ "eklenTileriniZin ve neler ÜnereBileCeèiniZin Fark�nda olun -oTivasyonlar�n�Z� a¼�k l�èa kavuÍTurun ve Bunu BaÍkalar�n�n siZin yeriniZe yapmas�n� Beklemeyin Kendi duygular� n�Z�n, dà Íà nCeleriniZin ve eylemleriniZin ay�rd�nda olun 2 2aHaTs�Zl�klar ÜnCeliklidir SiZe Zor geldièi veya yorgun, s�k�lm�Í veya k�Zg�n olduèunuZ i¼in Üèrenme sà reCini Takip edemiyorsan�Z, Bunu BaÍkalar�n�n Fark eTmesini saèlay�n "unun eèiT menler ekiBinin Her an Her Íeyle ilgileneBileCekleri veya ilgilenmeleri gerekTièi anlam�na gel medièini ak�lda TuTun Ayn� Zamanda ÜnCelikler, Zaman yÜneTimi ve s�n�rlar da Belirlemeleri gerekiyor "u Ünermenin kà lTà rel ve Bireysel Bir BoyuTu olaBileCeèine dikkaT edin %èer kaT� l�mC�lar veya eèiTim alanlar uyuma Her Íeyden ¼ok Ünem veriyorsa ve kÜTà gÜrà nmek isTemi yorlarsa, Bu, kendilerini iFade eTmelerini ZorlaÍT�raCakT�r
89
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
ÊLETIÍIM KURALLAR� 3 KendiniZ Hakk�nda konuÍun BiZ yerine, veya hkiÍiv yerine, Ben deyin 4 Sorular�n�Z, Bu soruyu neden sorduèunuZu da BelirTmelidir Bu grup diyaloèunun yerini kar Í�l�kl� konuÍmalar�n almas�n� engeller 5 4ali konulardaki soHBeT ÜnCeliklidir SadeCe dikkaT daè�Tan Íeyleri deèil, raHaTs�Zl�klar� da ko nuÍmal� eèer Ünemli olmasalard�, ZaTen orTaya ¼�kmaZlard� (er deFas�nda Tek Bir kiÍi sÜZ al�yor olmal�ü 7 $à Íà nCeleriniZ ve duygular�n�Zla BaèlanT� Halinde olun ve i¼lerinden Ünemli ve desTekleyiCi olanlar� se¼in i¼ gÜZlem yapmak, kay�Ts�Z Bir Íekilde a¼�k davranmakla korkak Bir Íekilde uyum gÜsTermek aras�nda kendi dengeniZi Bulman�Za olanak verir 8 KendiniZin ve grupTaki dièerlerinin Beden sinyallerine Beden dili karÍ� duyarl� olun 9 KiÍisel TepkileriniZ Hakk�nda konuÍun ve yorumlar�n�Zda dikkaTli olun #oHn, 1981 den uyarlanm�ÍT�r
,urallar Lukar{daki _ĂślĂźm ileti im kurallar{ Ăśneriyor. aĂľ{ e itmenler için _u oldukça anlaml{d{r, di erleri kat{l{mi{ _ir e itime _ir diĂľi kural Ăśnerme Â&#x160;krinden irkilir. u tĂźrden kurallar, yeni yasalar{ yĂźrĂźrlĂź e sokmak amai{nda de ildir, daÂ&#x2DC;a çok payla {lan _ir Ăś renme sĂźreiinde ortak Â&#x2DC;ayat ve idare için aç{k ilkeler _elirler. Eti e ve grup dinamiklerine ili kin tĂźm sorularda oldu u gi_i, _urada da Â&#x2DC;aĂľ{r ievaplar yoktur. A a {daki egĂľersiĂľ, _ir gru_a kendi ilkelerini _elirleme olana { veren _ir kolayla t{rma yĂśntemi Ăśneriyor ve _u Ăśrnekte kurallar ileti imle ilgili. E itimin _a {nda yap{laiak _u tĂźrden _ir egĂľersiĂľ, grup sĂźreiine ve _ireysel katk{lara ili kin _eklentileri de ele al{r. Kar {l{kl{ _ir sĂźreç ki ilere kurallarla Üþde le me olana { verir ve sorumluluklar{ payla arak yetkinle me ilkesini yans{t{r.
;]p[hi_p0 Ă&#x192;b[j_Ă&#x2026;_c WhĂ&#x161;pWiĂ&#x161; 1. Kßçßk çal{ ma gruplar{nda kat{l{mi{lar ileti im ar{Ăľas{na en Â&#x2030;aĂľla katk{s{ olaia { yarg{s{na vard{klar{ 1á eylemĂ&#x153;davran{ seçip _unlar{ _ir kS {da çiĂľerler. 2. u olas{l{klar aras{ndan en Ă?iyiĂ&#x17D; 3 tanesini s{ralayarak seçerler. unlardan en iyisi genel oturumda ianl{ Â&#x2DC;eykel (_eden Â&#x2DC;eykeliĂ eklinde temsil edileiek aniak Â&#x2DC;enßþ isimlendirilmeyeiektir. (2á-3á dakikaĂ 3. (er grup sonuçlar{n{ rapor eder ve ianl{ Â&#x2DC;eykeli sunar. i er kat{l{mi{lar _unu yorumlar. 4. u raÂ&#x2DC;ats{Ăľ ediii davran{ lar Â&#x2DC;avuĂľu içinden, kat{l{mi{lar ve e itmenler grup ileti imi için _ir kural kĂźmesi olu tururlar ve _ireylerin _unlara uyup uyamayaiaklar{n{ tart{ {rlar. 5. u ekilde tart{ {la_ileiek di er konular unlar ola_iliro h Kar {l{kl{ sayg{ h Sigara içme ve içmeme h Alkol kullan{m{n{n sona erme ve _ar{n kapan{ saati. h Ak amlar{ gĂźrĂźltĂź dßþeyi h E itime devams{Ăľl{k
90
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
4.1.4. ;Ă&#x201A;_j_c iÂ&#x201D;h[Y_d_ oÂ?d[jc[a 'rupla, Üèrenme sĂ reCiyle ve kiĂŤisel deneyimle BaèlanTÂ?yÂ? koparmamak kriTik Ăśneme saHipTir, anCak BaZÂ? durumlarda geri adÂ?m aTmak ÂĽoèunlukla gĂ ÂĽTĂ r AĂŤaèÂ?daki dĂ ĂŤĂ nme nokTalarÂ? Bir eèiTim sÂ?rasÂ?nda devam eden sĂ reCi Takip eTmeye yardÂ?mCÂ? olmayÂ? amaÂĽlÂ?yor 'ENEL GĂ&#x161;ZLEMLER s
'rup iÂĽinde ne geliĂŤiyor (angi sĂ reÂĽleri kendi BaĂŤÂ?na BÂ?rakmalÂ?, desTeklemeli veya yavaĂŤlaT malÂ?yÂ?m
s
Kimin ve nelerin Bir sonraki oTurumda daHa yak�ndan iZlenmesi gerekTièini dà Íà nà yorum
s
Kurs HedeFleri ve ekip planlamas�yla iliÍkili olarak, BaÍl�kTa ve yÜnTemde ne deèiÍiklikler yap mak gerekiyor
/TURUMA ODAKLANMAK s
"u oTurumdan sonra HisseTTièim en yoèun duygu ne "u duygu nas�l geliÍTi .e anlama ge leBilir
s
"u oTurumdan sonra Beni en FaZla Hangi dĂ ĂŤĂ nCe meĂŤgul ediyor "u dĂ ĂŤĂ nCenin konuyla ve sĂ reÂĽle ilgisi ne 9eni Bir konuyu mu iÂĽeriyor
4ARTÂ?ĂŤMAYA ODAKLANMAK s
(angi eTkileÍimler ÜZeldi (angi dà Íà nCe ve sorunlar Tam olarak geliÍTirilmeden orTaya ¼�k�p ard�ndan kayBoldu "ir sonraki konuya veya konunun giriÍine BaèlanaBileCek neler Ünerildi
+ATÂ?LÂ?MCÂ?LARA ODAKLANMAK s
Kimler ĂśZel olarak ilgimi ÂĽekTi "una nasÂ?l Bir anlam vermeliyim KaTÂ?lÂ?mCÂ?larla ne TĂ r FarklÂ? iliĂŤkilerim var ve Bunu nasÂ?l Fark eTmekTeyim (angi aÂĽÂ?k veya ĂśrTĂ k mesaJlarÂ? aldÂ?m ve Bun larÂ? nasÂ?l yorumlamalÂ?yÂ?m
0ROGRAMA ODAKLANMAK (aZ�rlanm�Í program�n manT�è� ve ak�Í�yla, kaT�l�mC�lar�n ger¼ek iHTiya¼lar� aras�nda Farklar orTa ya ¼�kaBilir %èer Bir sonraki BaÍl�k deèiÍTirilemeyeCekse, o Zaman Bir sonraki aÍamada grup ne ye iHTiya¼ duyaCakT�r s
SakinleĂŤTiriCi veya raHaTlaTÂ?CÂ? Bir unsur
s
(arekeT eylem
s
$eneyimsel yĂśnTemlere odaklanma
s
"ir oyun veya egZersiZle eTkileÍim ve BaèlanT�
s
9eni Bir konunun sunumu yerine ĂŤimdiye kadar yapÂ?lanlarÂ?n gĂśZden geÂĽirilmesi
s
KuramÂ? uygulamayla iliĂŤkilendiren eTkinlikler
s
"aÍl�è�n yeni Bir unsuruna veya yeni Bir konuya dÜnmek
s
'ruBa derinlemesine odaklanmak ekip ToplanTÂ?larÂ? iÂĽin
s
ĂŞu anda grup geliĂŤiminin Hangi aĂŤamasÂ?ndayÂ?Z
s
(angi kaTÂ?lÂ?mCÂ?lar @kolay olaCak
91
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
s
Kimler ĂŤu anda sorun yaĂŤÂ?yor giBi gĂśrĂ nĂ yor
s
Kim Benimle raHaT BaèlanT� kuruyor, kimin i¼in Bu daHa Zor giBi
s
(angi kaTÂ?lÂ?mCÂ?lar @gĂśrĂ nmeZdi
s
(angi roller Ă sTlenildi ve BĂślĂ ĂŤĂ ldĂ ĂŠnsanlar Bu rollerde ne kadar raHaT gĂśrĂ nĂ yordu
s
ĂŞimdiden Hangi TaraFTarlÂ?klarÂ? ve ĂśnyargÂ?larÂ? oluĂŤTurdum
s
'rup iÂĽindeki sorunlara iliĂŤkin Benim BiZim HipoTeZlerimiZ gerÂĽekTe grup iÂĽinde olan BiTene ne kadar yakÂ?ndan uyuyor
=hkfbW _b_Ă&#x2026;a_d_p_d Ă&#x2026;_fĂ&#x2026;Wa a_Ă&#x2026;_i[b X_h ieioe]hWcĂ&#x161;dĂ&#x161; Â&#x201A;Ă&#x161;aWhcWa _Â&#x201A;_d WĂ&#x2026;WĂ&#x201A;Ă&#x161;ZWa_ []p[hi_p \WoZWbĂ&#x161; ebWX_b_h0 ir kS {d{n ortas{na kendi isminiĂľi, siĂľinkinin etraÂ&#x2030;{na da di er kat{l{mi{lar{nkini yaĂľ{n. SiĂľinle _a lant{ kurmu Â&#x2DC;er kat{l{mi{n{n ismiyle kendi isminiĂľ aras{na _ir çiĂľgi çiĂľin. &arkl{ insanlarla olan _a lant{n{Ăľ{n dßþeyini Â&#x2030;arkl{ uĂľunluklarla gĂśsterin. Aran{Ăľdaki ili kiyi aç{klamak için Ă&#x2020; ve - sem_ollerini kullan{n. Sorgulama sorular{ 1. lk _a ta Â&#x2DC;angi isimleri unuttunuĂľĂ&#x2030; NedenĂ&#x2030; 2. lk olarak kimin ismini yaĂľd{n{ĂľĂ&#x2030; UĂľaktakileri mi, yak{ndakileri miĂ&#x2030; 3. GraÂ&#x160; iniĂľle ne yapaiaks{n{ĂľĂ&#x2030; ulduklar{n{Ăľ{Ă&#x153;varsay{mlar{n{Ăľ{ gru_a ve eki_e sunaiak m{s{n{ĂľĂ&#x2030; Nas{lĂ&#x2030; 4. E er _unu _irden Â&#x2030;aĂľla _a lamda yapt{ysan{Ăľ, ortaya ç{kan _ir kal{p var m{Ă&#x2030; 5. undan kendi davran{ lar{n{Ăľ ve etkile im ekliniĂľ Â&#x2DC;akk{nda neler Ăś rene_ilirsiniĂľĂ&#x2030; unu nas{l de i tire_ilirsiniĂľĂ&#x2030;
4.1.5 =hkf Z_dWc_ab[h_ l[ aedkĂ&#x2026;cW Z_b_ KĂ lTĂ rlerarasÂ? Bir eèiTim orTamÂ?nda ÂĽalÂ?ĂŤmak sÂ?klÂ?kla BirÂĽok kaTÂ?lÂ?mCÂ?nÂ?n ileTiĂŤim kuraBilmek iÂĽin yaBanCÂ? Bir dil kullanmalarÂ? anlamÂ?na gelir ĂŠngiliZCe giTgide olaèan orTak dil Haline geliyor "u, ĂŤaĂŤÂ?rTÂ?CÂ? olmayan Bir ĂŤekilde, anadilinde konuĂŤanlarÂ?n ve ikinCi dil olarak akÂ?CÂ? konuĂŤaBilenlerin sÂ?k sÂ?k grup iÂĽinde Belirli Bir HĂ&#x160;kimiyeT kaZanmasÂ?yla sonuÂĽlanÂ?r $ièer kaTÂ?lÂ?mCÂ?lara kÂ?yasla daHa gĂśrĂ nĂ rdĂ rler ve daHa ilgili giBi gĂśrĂ nĂ rler ÂĽĂ nkĂ kendilerini FarklÂ? ĂŤekillerde iFade edeBilirler "u sĂśZel gĂ ÂĽ onlara gruplarda dièerlerinin kapamadÂ?èÂ? konum larÂ? kapma olanaèÂ? verir "aZen ÂĽalÂ?ĂŤma dilini HiÂĽ konuĂŤamayan kaTÂ?lÂ?mCÂ?lar iÂĽin ÂĽeviri yapmanÂ?n veya onlar adÂ?na konuĂŤmanÂ?n geTirdièi Bir gĂ ÂĽ ve sTaTĂ de sĂśZ konusudur daveTler Her Zaman ÂĽalÂ?ĂŤma dilinde yeTerli olmayÂ? Talep eTse de, Bu HĂ&#x160;lĂ&#x160; olaBiliyor "ununla BirlikTe, Bu uluslararasÂ? ÂĽalÂ?ĂŤmalarÂ?n Bir gerÂĽeèidir ve eèiTmenler aÂĽÂ?sÂ?ndan konu, dile iliĂŤkin endiĂŤeleri kendi yĂśnTemle rini planlarken iĂŤin iÂĽine daHil eTmekTir AĂŤaèÂ?daki TaBlo yaygÂ?n olarak kullanÂ?lan sTraTeJileri ve Bunlarla BaèlanTÂ?lÂ? olarak akÂ?lda TuTulmasÂ? gereken BaZÂ? sorularÂ? ele alÂ?yor
92
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
šleUiim sUraUeKisi
"WanUaKlar
DezaWanUaKlar We UeIdiUler
TeL bir orUaL dil
h E itim sĂźreii daÂ&#x2DC;a Â&#x2DC;{Ăľl{d{r (gerçek Ăľamanl{Ă .
h Anadilinde konu mayanlar s{kl{kla deþavanta l{ durumdad{r.
h o açlama yap{la_ilir. h Kat{l{mi{lar (ve e itmenlerà _Ülßnmeden deneyim edinirler.
Sim lUane meWiri
h Konu mak için _ir dĂź meye _asmalar{ gerekmesi _una engel olu turmad{ { sĂźreie, ortak dili konu amayan insanlara da kat{l{m olana { verir. h Teknik veya daÂ&#x2DC;a entelektĂźel konularda ileti im kurmak daÂ&#x2DC;a kolayd{r. h Cevaplar a a { yukar{ e anl{ olarak al{n{r.
h 5rtak _ir dilin getirdi i raÂ&#x2DC;atl{k Â&#x2DC;issinin Â&#x2030;ark{nda olun - _aĂľ{ kelimeler genelde çe itli kĂźltĂźrler ve dillerde Â&#x2030;arkl{ anlamlara veya ça r{ {mlara saÂ&#x2DC;iptir. (WohĂ&#x161;YW Xap$ '$($)Ă h Genelde çok paÂ&#x2DC;al{d{r. h ?esmi _ir ortam yarat{r. h Kulakl{k ve mikroÂ&#x2030;on kullan{m{ (mo_il olsa _ileĂ e itim etkinliklerinin kapsam{n{ daralt{r. h eviride kesin _ir do ru yoktur - tutars{Ăľl{klar yanl{ anlamalara ve çat{ malara yol aça_ilir. h o açlama, teknolo i ve çeviri sĂźreiiyle s{n{rlan{r. h leti im ça_a gĂśstermeden kuruluyormu gi_i _ir Â&#x2DC;ava yarat{r.
"rdĂ?l meWiri 1 Weya 2 dilde
h aÂ&#x2DC;a Â&#x2030;aĂľla insan{n e itime daÂ&#x2DC;il olma ans{ olur.
h E itim sßresini ikiye veya ßçe katlar.
h nsanlar kendi dillerinde ve sÜþel olmayan iÂ&#x2030;ade _içimleriyle gĂśrĂźnĂźr Â&#x2DC;ale gele_ilir (_u da çeviri gerektirse _ileĂ .
h eviri, dil ve kĂźltĂźre ili kin ayn{ _elirsiĂľlikler vard{r. h UĂľun, s{k{nt{l{ _ir sĂźreçtir gru_un ener isini tĂźkete_ilir. h LĂśntemsel teriiÂ&#x2DC;leri s{n{rland{r{r. h (erkes için daÂ&#x2DC;a aĂľ do açlama imkSn{ olur. h (er tĂźrlĂź gĂśrsel malĂľeme iki veya daÂ&#x2DC;a çok dilde olmal{d{r.
"rdĂ?l We sim lUane meWirinin We UeL dildeLi gruplarĂ?n bir LarmasĂ?
h Gç yakla {m{n olumlu yanlar{n{ _ir araya getirir. h LĂśntemsel aç{dan daÂ&#x2DC;a iyi _ir kar{ {ma olanak verir. h SimĂźltane ve ard{l çevirinin iĂľin vermedi i daÂ&#x2DC;a kßçßk gruplarla çal{ ma olana { tan{r.
h Genellikle sadeie simßltane çeviri yapan çevirmenlerle dikkatli _ir ekilde planlanmal{d{r. h aþ{ kat{l{mi{lar{n çevirmen rolß ßstlenmeleriyle onlar{ Ü renme sßreiinden al{koyarak an{nda grup içinde _ir adaletsiþlik yarat{r. Line _unun da dikkatli _ir ekilde yÜnetilmesi gerekir.
93
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
4.2 baUĂ?Âťmalarla baÂťa mĂ?LmaL ĂŠTalyan yaZar 5mBerTo %Co kriZlerin kendi BaĂŤlarÂ?na sorun olmadÂ?èÂ?nÂ? sĂśylemiĂŤTir Ăśnemli olan onlara nasÂ?l Tepki verdièimiZdir "u Bir aÂĽÂ?dan ÂĽaTÂ?ĂŤmalar iÂĽin de geÂĽerlidir ve ĂśZellikle de eèiTim BaèlamÂ?nda BĂśyledir &arklÂ? geÂĽmiĂŤlerden ve deneyimlerden gelen insanlar Bir araya gelerek adanmÂ?ĂŤlÂ?k gerekTiren ve genellikle yoèun Bir Üèrenme sĂ reCini paylaĂŤÂ?rlar %èer Bu dinamik ĂŤu veya Bu ĂŤekilde Bir ÂĽaTÂ?ĂŤma yaraTmasa, Bu BayaèÂ? ĂŤaĂŤÂ?rTÂ?CÂ? olurdu 'erÂĽekTen de akran eèiTimi sÂ?k lÂ?kla FarklÂ?lÂ?klar, aykÂ?rÂ?lÂ?klar ve ÂĽaTÂ?ĂŤmalardan kaynaklanan yaraTÂ?CÂ?lÂ?èa ve BuluĂŤlara dayanÂ?r "u nunla BirlikTe, Bir eèiTmen olarak normal olanla yÂ?kÂ?CÂ? olanÂ? BirBirinden nasÂ?l ayÂ?raCaèÂ?Z .e Za man ve nasÂ?l mĂ daHalede BulunaCaèÂ?Z "u kÂ?sa BĂślĂ mĂ n amaCÂ? ÂĽaTÂ?ĂŤma durumlarÂ?nÂ? inCeleme nin ve Bunlara nasÂ?l yaklaĂŤÂ?laCaèÂ?na karar vermenin yollarÂ?nÂ? ĂśnermekTir 4emel Bir soruyla iĂŤe BaĂŤlayaBiliriZ "ir ÂĽaTÂ?ĂŤma ne Zaman ÂĽaTÂ?ĂŤma Haline gelir ĂŠnsani durumlarÂ? TanÂ?mlamak Her Zaman Zordur, ĂśZellikle de Burada Â&#x2014;aTÂ?ĂŤma en BasiTinden ZÂ?TlaĂŤan TaraFlarÂ? ve iH TiyaÂĽ, amaÂĽ, sTraTeJi, moTivasyon ve ilgi alanlarÂ?nÂ?n FarklÂ? BileĂŤimlerini iÂĽerir "elki de Bir eèiTmen iÂĽin kesin Bir TanÂ?mdan daHa FaydalÂ? olanÂ?, ÂĽaTÂ?ĂŤmanÂ?n normal olmakTan, HaTTa orTalÂ?èÂ? CanlandÂ?r makTan uZaklaĂŤÂ?p Belki de yÂ?kÂ?CÂ? olaBileCek Bir ĂŤekilde elekTriklendièini anlayaBilmekTir /lasÂ? ÂĽĂś ZĂ mlerin BulunmasÂ?nda olduèu giBi, ÂĽaTÂ?ĂŤmanÂ?n TanÂ?mÂ? da Buna daHil olanlar TaraFÂ?ndan yapÂ?l malÂ?dÂ?r AnCak eèiTmenin de Bir durumun adÂ?nÂ?n ÂĽaTÂ?ĂŤma konup konmayaCaèÂ?na ve ekipÂĽe ve il gili TaraFlarCa ÂĽĂśZĂ mlenmesi gerekip gerekmedièine karar vermesi gerekeBilir "u, orTaya seril mekTe olan ÂĽaTÂ?ĂŤmanÂ?n TĂ rĂ ne ve kiĂŤilerin Bu ÂĽaTÂ?ĂŤmaya daHil olmakTaki moTivasyonlarÂ?na Bak makla BaĂŤlayan dikkaTli Bir analiZi gerekTirir
4.2.1 wWjĂ&#x161;Ă&#x2026;cW jÂ&#x201D;hb[h_ "ir ÂĽaTÂ?ĂŤmada iki veya daHa FaZla karĂŤÂ?T TaraF Bulunmakla BirlikTe, ÂĽaTÂ?ĂŤmaya daHil olma dĂ Zeyle ri FarklÂ? olaBilir ve Bu dĂ Zeyler ÂĽaTÂ?ĂŤmanÂ?n nedenleriyle yakÂ?ndan ilgilidir #OMMUNITY #ONFLICT 3KILLS 4opluluk Â&#x2014;aTÂ?ĂŤma "eCerileri isimli ÂĽalÂ?ĂŤmasÂ?nda -ari &iTZduFF aĂŤaèÂ?da lisTelenen olasÂ? ÂĽa TÂ?ĂŤma TĂ rlerini TanÂ?mlar Siyasi ve Toplumsal TemalarÂ? Bulunan ÂĽok ÂĽeĂŤiTli uluslararasÂ? eèiTimlerde, Bu FarklÂ? ÂĽaTÂ?ĂŤma dĂ Zeyleri eĂŤanlÂ? olarak varolaBilir ve durum yoèunlaĂŤTÂ?kÂĽa veya deèiĂŤTikÂĽe Fark lÂ? ĂŤekillerde kendini gĂśsTereBilir s
ʼSEL 9oèun Bir sà re¼ s�ras�nda, s�k s�k kendi i¼imiZde yaÍad�è�m�Z, davran�Ílar�m�Z, deèerleri miZ ve FikirlerimiZle ilgili Bir ¼aT�Ímayla karÍ� karÍ�ya kal�r�Z "u da sonuCunda d�Í�m�Zdaki an laÍmaZl�klara kaT�l�m�m�Z� eTkiler
s
+IÍILER ARAS� KiÍilikler aras� ¼aT�Ímad�r 'rup inÍas� i¼in HarCanan enerJiye raèmen, kaT�l�mC�lar�n BirBirlerinden HoÍlanaCaklar�n�n Bir garanTisi ya da kural� yokTur ve Bu olaèan Bir durumdur "ununla BirlikTe, BaZ� Zamanlar Bireysel dà Ímanl�è�n grup à Zerinde olumsuZ eTkisi olaBilir
s
2OLLER-ARAS� "ir eèiTimde kiÍiler BirBirleriyle iliÍkili olarak Formel ve enFormel roller oynarlar "u rollerin daè�l�m� ve Benimsenmesi Bir sà rTà Íme kaynaè� olaBilir
s
'RUPLAR-ARASÂ? Ă&#x161;RGĂ TSEL 'ruplar arasÂ?nda veya Bu gruplarÂ? Temsil eden Bireyler arasÂ?nda orTa ya ÂĽÂ?kan ÂĽaTÂ?ĂŤmalar ÂŤrneèin, BirBirine muHaliF siyasi genÂĽlik ĂśrgĂ Tleri arasÂ?nda
s
4OPLULUKLAR-ARASÂ? 9ine, eTnik, dini, siyasi veya BenZeri, Bir Topluluk olarak TanÂ?mlanaBileCek gruplar veya Bu gruplarÂ? Temsil eden kiĂŤiler arasÂ?ndaki ÂĽaTÂ?ĂŤmalar
s
5LUSLARARAS� ¯lkeler aras�ndaki ¼aT�Ímalar, Topluluklar aras� ¼aT�Ímalarda olduèu giBi, eèiTi me kaT�lan ilgili à lkelerin yurTTaÍlar�n� HarekeTe ge¼ireBilir ve Bir ¼aT�Íma i¼ine sokaBilir
4.2.2 wWjĂ&#x161;Ă&#x2026;cWbWh d[Z[d ehjWoW Â&#x201A;Ă&#x161;aWh5 ĂŠki ÂĽaTÂ?ĂŤmanÂ?n asla BirBirine TÂ?paTÂ?p BenZemeyeCeèi aÂĽÂ?kTÂ?r, yapaBileCeèimiZ sadeCe BunlarÂ?n ar dÂ?ndaki moTivasyon TĂ rlerini gruplamakTÂ?r %n Temel dĂ Zeyde, ÂĽaTÂ?ĂŤmalarÂ?n genellikle kiĂŤilerin BirBirleriyle uyumsuZ olan ve Bu yĂ Zden de ÂĽaTÂ?ĂŤma Halindeki iHTiyaÂĽlarÂ? ve arZularÂ? nedeniyle orTaya ÂĽÂ?kTÂ?èÂ?nÂ? sĂśyleyeBiliriZ ĂŠHTiyaÂĽlar maddi olarak HayaTTa kalma ve geÂĽim endiĂŤesinden, gĂ 94
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
venlik ve konFor veya kimlik ve ĂśZ deèere iliĂŤkin olanlara kadar oldukÂĽa ÂĽeĂŤiTlilik gĂśsTerir Sunu lan yemek gerÂĽekTen orTaÂĽaèdan kalmÂ?ĂŤ olmadÂ?èÂ? sĂ reCe, Bir eèiTim seminerinde Temel iHTiyaÂĽla rÂ?n ÂĽaTÂ?ĂŤma yaraTmayaCaèÂ?na gĂ veneBiliriZ KĂ lTĂ rlerarasÂ? grup dinamièi iÂĽerisinde, dièer Her TĂ r sosyo psikoloJik iHTiyaCÂ?n orTaya ÂĽÂ?kaBileCeèini dĂ ĂŤĂ neBiliriZ KiĂŤilerin deèerleri, yani kendi Ha yaTlarÂ?nÂ? yaĂŤarken ve BaĂŤkalarÂ?yla sosyalleĂŤirken Benimsedikleri ilkeler Bu TĂ rden iHTiyaÂĽlarla ya kÂ?ndan iliĂŤkilidir "ir eèiTim deèerlerin BirBirleriyle ZÂ?TlaĂŤaBileCeèi ÂĽok sayÂ?da durum yaraTaBilir ve Bu da eèiTmenin ana rollerinden Birinin FaydalÂ? Fikir alÂ?ĂŤveriĂŤlerinin yaĂŤanaBileCeèi gĂ venli Bir TarTÂ?ĂŤmayÂ? kolaylaĂŤTÂ?rmak olduèunu gĂśsTerir 0eki ya deèerler karĂŤÂ?lÂ?klÂ? alÂ?ĂŤveriĂŤi ve TaviZde Bu lunmayÂ? olanaksÂ?Z Hale geTireCek kadar derinlere yerleĂŤmiĂŤse ve TaraFlar kendi deèerlerinin ege men olmasÂ? konusunda Â?srarCÂ?ysa ne olur ĂŠHTiyaÂĽlarÂ?n ve deèerlerin Her Zaman gĂśrĂ nĂ r olmamasÂ? ve iFade edilmemesi iĂŤleri daHa da ZorlaĂŤ TÂ?rÂ?r 'enÂĽlik ÂĽalÂ?ĂŤmasÂ? denen sevgili BuZdaèÂ?nÂ?n ToZunu Bir kere daHa alÂ?rsak, iHTiyaÂĽlarÂ?n ve de èerlerin suyun alTÂ?nda kaldÂ?èÂ?nÂ?, ÂĽaTÂ?ĂŤma orTaya ÂĽÂ?kTÂ?kÂĽa mevZilerin gĂśrĂ nĂ r Hale geldièini sĂśyle yeBiliriZ 9ani, mevZi insanlarÂ?n kendi iHTiyaÂĽlarÂ?nÂ? savunmak veya elde eTmek iÂĽin seÂĽTikleri ko numdur -evZileri yaraTan iHTiyaÂĽlar olsa da Bunlar dile geTirilmeyeBilir, anCak ÂĽaTÂ?ĂŤmanÂ?n oda èÂ?yla ve gruBun HĂ&#x160;kimiyeTindeki konularla ilgili olduklarÂ?nda iFade edileBilir ;ĂŠHTiyaÂĽ kavramÂ? HakkÂ?nda daHa ayrÂ?nTÂ?lÂ? Bir TarTÂ?ĂŤma iÂĽin ÂŤRGĂ T 9Ă&#x161;NETIMI %èITIM +Â?LAVUZU, s 48 51 e BakaBilirsiniZ= Â&#x2014;aTÂ?ĂŤan TaraFlarÂ?n iHTiyaÂĽlarÂ?nÂ? ve ÂĽÂ?karlarÂ?nÂ? nadiren doèrudan dile geTirmesi ĂŤaĂŤÂ?rTÂ?CÂ? deèildir "ir ÂĽaTÂ?ĂŤmanÂ?n dinamièi savunulaBileCek mevZilerin Benimsenmesine neden olur ĂŠHTiyaÂĽlar, ĂśZellik le de duygusal ve kiĂŤisel olanlar, elekTriklenmiĂŤ Bir orTamda Bir ZayÂ?FlÂ?k iĂŤareTi olarak yorumlana Bilir veya BunlarÂ? saklÂ? TuTmak sTraTeJik olarak daHa uygun olaBilir ĂŠHTiyaÂĽlar Her Zaman kolayCa sapTanamaZ insanlarÂ?n kendi iHTiyaÂĽlarÂ? HakkÂ?nda neT Bir odaèÂ? olmayaBilir ve kendi mevZilerini gĂ ÂĽlendirmeye o kadar yoèunlaĂŤmÂ?ĂŤ olaBilirler ki Bu durum, ilgili iHTiyaÂĽlarÂ?nÂ? ĂśrTeBilir "unu gĂśsTermek iÂĽin aĂŤaèÂ?daki daireye BakalÂ?m "u kaynak, ÂĽaTÂ?ĂŤma dĂśnĂ ĂŤĂ mĂ kuramlarÂ?nda yaygÂ?n olarak kaBul gĂśren Bir varsayÂ?ma dayanÂ?r 'ruplar ve kiĂŤiler, mevZilerini ve olasÂ? ÂĽĂśZĂ m leri TarTÂ?ĂŤmakTansa, iHTiyaÂĽlarÂ? inCelemeye yĂśnelmeye ikna edilmelidirler Â&#x2014;ĂśZĂ mler genellikle iH TiyaÂĽmÂ?ĂŤ giBi iFade edilir hATĂślye sÂ?rasÂ?nda sĂśZĂ mĂ kesmeyi BÂ?rakmasÂ?nÂ? isTiyorum v ĂŠHTiyaÂĽ duyu lan ĂŤey, saygÂ? gĂśsTerilmekTir ve Bir iHTiyaCÂ? karĂŤÂ?lamanÂ?n BirÂĽok olasÂ? ÂĽĂśZĂ mĂ olaBilir AlTÂ?nda ya Tan nedenler ele alÂ?ndÂ?èÂ?nda, ÂĽaTÂ?ĂŤma dĂśnĂ ĂŤĂ mĂ sĂ reCi de BaĂŤlamÂ?ĂŤ olur
TE 1 )ariUalama 2erkeĂľdeki dairede konuyu, sorun alan{n{ veya çat{ may{ k{saia, Â&#x2DC;erkesin ka_ul edeie i taraÂ&#x2030;s{Ăľ ve °evetĂ&#x153;Â&#x2DC;ay{rÂą eklinde ievap verilemeyeiek iÂ&#x2030;adelerle tan{mlay{n. Ă&#x2013;rne in, ° osyalamay{ Selin mi yaps{nĂ&#x17D; de il, ° osyalama.Âą ĂźyĂźk dairenin _ĂślĂźmlerine Ăśnemli tĂźm ki i veya gruplar{n isimlerini yaĂľ{n.
Tart{ malar yoluyla daÂ&#x2DC;a iyi anlad{kça konuyu iÂ&#x2030;ade etme ekliniĂľi de i tirmeye veya ortaya ç{kan yeni konularla ilgili _a ka Â&#x2DC;aritalar çiĂľmeye Â&#x2DC;aĂľ{rl{kl{ olun.
Â&#x2DC;tiyaçlar: h h h h
Endi eler: h h h h
Â&#x2DC;tiyaçlar: h h h h
(er ki inin veya gru_un iÂ&#x2DC;tiyaçlar{n{ yaĂľ{n. 5nlar{ Â&#x2DC;arekete geçiren neĂ&#x2030; (er ki i veya gru_un endi elerini, korkular{n{ veya s{k{nt{lar{n{ yaĂľ{n.
Kim:
Â&#x2DC;tiyaçlar: h h h h Sorun
Kim: Endi eler: h h h h
Â&#x2DC;tiyaçlar: h h h h
Kim:
Endi eler: h h h h
Endi eler: h h h h
Kim:
!VUSTRALYA Â&#x2014;ATÂ?ĂŤMA Â&#x2014;Ă&#x161;ZĂ MĂ !èÂ? TaraFÂ?ndan HaZÂ?rlanan hÂ&#x2014;aTÂ?ĂŤma (ariTalamasÂ?v 'raFikTeki ENDIĂŤELER kelimesi yukarÂ?daki TarTÂ?ĂŤmada geÂĽen mevZiler ile aynÂ? anlamÂ? TaĂŤÂ?yor
95
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
;Ă&#x201A;_j_c _Â&#x201A;_d zd[h_b[h (arita graÂ&#x160; ini _ir e itim s{ras{nda içinde oldu unuĂľ _ir çat{ ma için, _elki de tatmin ediii _ir çÜþßmĂź olamayaiak _ir tanesi ßþerinde dĂź Ăźnmek için kullan{n. i erlerinin iÂ&#x2DC;tiyaçlar{n{ ne kadar Ă?_ile_ileie iniĂľiĂ&#x17D; dikkatle ele al{n. at{ may{ _u ekilde inieledikten sonra, Â&#x2030;arkl{ çÜþßmler mi denerdiniĂľĂ&#x2030; NedenĂ&#x2030;
4.2.) wWjĂ&#x161;Ă&#x2026;cWdĂ&#x161;d 7hjcWiĂ&#x161; (er ÂĽaTÂ?ĂŤmanÂ?n Bir TariHÂĽesi vardÂ?r Bir yerlerden ÂĽÂ?karak geliĂŤmiĂŤTir AĂŤaèÂ?daki TaBlodan kriZ nok TalarÂ?nÂ?n Hemen orTaya ÂĽÂ?kmayaBileCeèi gĂśrĂ leBilir "u Her Zaman BĂśyle olmayaBilir, FakaT Bir se minerin dinamièi iÂĽerisinde oldukÂĽa elekTrik yĂ klĂ olan olaylar Zaman iÂĽinde deèiĂŤik ĂŤekillerde oluĂŤmuĂŤ olan gerilimlerin su Ă sTĂ ne ÂĽÂ?kmasÂ?na yol aÂĽaBilir "u eTkenler ne kadar uZun sĂ re Fark edilmeZse, ÂĽĂśZĂ mlenmeleri de o kadar gĂ ÂĽ olur %èer ÂĽaTÂ?ĂŤma ÂĽĂśZĂ msĂ Z kalÂ?rsa, mevZiler daHa da keskinleĂŤir, karĂŤÂ?T sTereoTipler serTleĂŤir ve anlamlÂ? ileTiĂŤim kurmak gĂ ÂĽleĂŤir (em gruBun Hem Bireylerin ileTiĂŤimin ĂŤeklini ve deèerlerini HĂ&#x160;lĂ&#x160; mĂ Zakere eTTikleri ÂĽokkĂ lTĂ rlĂ Bir orTamda ileTi ĂŤimdeki BelirsiZlikler, durumu daHa da karmaĂŤÂ?klaĂŤTÂ?rÂ?r
TE 1
baUĂ?Âťma D zeyleri
elki de Â&#x2DC;enßþ Â&#x2DC;iç_ir ey sĂśylenmedi. Ama _ir eyler do ru gitmiyor. Sorunun ne oldu unu tan{mlamak gßç ola_ilir. ir duruma ili kin raÂ&#x2DC;ats{Ăľl{k Â&#x2DC;issediyor ama neden _Ăśyle oldu unu anlam{yor musunuĂľĂ&#x2030;
HW^WjiĂ&#x161;pbĂ&#x161;abWh
urada k{sa, keskin _ir konu ma ya an{r, ama _u içeride uĂľun uĂľad{ya tepkiler yaratmaĂľ. SiĂľinle _ir _a ka ki i aras{nda siĂľi mutsuĂľ, raÂ&#x2DC;ats{Ăľ eden veya istemedi iniĂľ _ir sonuia yol açan _ir eyler oldu muĂ&#x2030; urada motivasyonlar ve gerçekler s{kl{kla yanl{ yorumlan{r veya alg{lan{r. Ăź ĂźnieleriniĂľ dĂśnĂźp dĂśnĂźp sĂźrekli soruna geri mi gidiyorĂ&#x2030;
EbWobWh
OWdbĂ&#x161;Ă&#x2026; WdbWĂ&#x2026;Ă&#x161;bcWbWh
urada ili kiler olumsuĂľ tav{rlarla ve sa_it Â&#x160;kirlerle a a { çekilir. i er ki iye kar { Â&#x2DC;isleriniĂľ ve _ak{ ekliniĂľ _ĂźyĂźk oranda kĂśtĂźye mi gittiĂ&#x2030; li kiniĂľ sĂźrekli _ir endi e ve tela nedeni miĂ&#x2030;
=[h_b_c
avran{ lar etkilenir, normal i leyi olanaks{Ăľ Â&#x2DC;ale gelir, a {r{  estler tasarlan{r veya gerçekle tirilir. ir ili kinin _oĂľulmas{, i ten ayr{lma, iddet gi_i _ĂźyĂźk _ir sorunla m{ _a a ç{kmaya çal{ {yorsunuĂľĂ&#x2030;
!VUSTRALYA Â&#x2014;ATÂ?ĂŤMA Â&#x2014;Ă&#x161;ZĂ MĂ !èÂ? TARAFÂ?NDAN HAZÂ?RLANAN â&#x20AC;&#x153;Â&#x2014;ATÂ?ĂŤMA $Ă ZEYLERIâ&#x20AC;?
9
Ah_p
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
4.2.4 wWjĂ&#x161;Ă&#x2026;cWZWd Â&#x201A;Ă&#x161;aĂ&#x161;Ă&#x2026; oebbWhĂ&#x161; Â&#x2014;aTÂ?ĂŤma ÂĽalÂ?ĂŤmalarÂ? alanÂ? Terimlerle doludur Bir ÂĽaTÂ?ĂŤma ÂĽĂśZĂ lĂ r mĂ , dĂśnĂ ĂŤTĂ rĂ lĂ r mĂ 9ĂśneT mek veya mĂ daHale eTmek ne anlama gelir 9ukarÂ?da yapTÂ?èÂ?mÂ?Z TĂ rden Bir analiZle iliĂŤkili ola rak, ÂĽaTÂ?ĂŤmaya daHil olmanÂ?n, seÂĽileBileCek ÂĽok ÂĽeĂŤiTli modeli Bulunur "urada sadeCe eèiTmene aÂĽÂ?k olan olasÂ?lÂ?klarÂ? ĂśZeTleyeBilir ve daHa ileri ÂĽalÂ?ĂŤmalar iÂĽin kaynaklar ĂśnereBiliriZ -Ă ZAKERE AkÂ?lda TuTulmasÂ? gereken Ăśnemli Bir nokTa, Bir ÂĽaTÂ?ĂŤmanÂ?n anCak daHil olanlar TaraFÂ?ndan ÂĽĂśZĂ leBileCeèidir AraBuluCuluk Ă Zerinde anlaĂŤÂ?lan Bir Ă ÂĽĂ nCĂ TaraF TaraFÂ?ndan BenimseTilen Bir ÂĽĂś ZĂ m nadiren Tam anlamÂ?yla TaTmin ediCi olur ve genÂĽlik eèiTiminin akran FelseFesine uygun de èildir $ièer TaraFTan mĂ Zakere TĂ m TaraFlara iÂĽinde BulduklarÂ? durumu TariF eTme ve ilgili iHTiyaÂĽ larÂ?n aÂĽÂ?k Bir ĂŤekilde analiZ edilmesi Ă Zerine oTurTulan ÂĽĂśZĂ mler inĂŤa eTme olanaèÂ? verir "unun la BirlikTe, ilgili kiĂŤilerin kullandÂ?klarÂ? sTraTeJilere BaèlÂ? olarak, mĂ Zakereler manipĂ lasyona da aÂĽÂ?k olaBilir ÂŤrneèin, ĂśdĂ nde Bulunmak, gerekli olaBilse de, alTTa yaTan nedenlere iliĂŤkin sĂ rdĂ rĂ leBilir olmayan ÂĽĂśZĂ mler BulunmasÂ?na yol aÂĽar -Ă Zakerenin iki kuTuplu niTelièini dikkaTe alÂ?rsak, eèer Bir ÂĽekiĂŤme sĂ reCinin geliĂŤmesine iZin verilmiĂŤse, Bu Temel konumlarÂ?n daHa da serT leĂŤmesine yol aÂĽaBilir Son Zamanlarda, kaZan kaZan yaklaĂŤÂ?mÂ?nÂ? Her iki TaraFÂ? da HedeFlerine ulaĂŤTÂ?rmaya ÂĽaBalayan orTak Bir sorun ÂĽĂśZme FelseFesini ve uygulamasÂ?nÂ? savunan eTkili ÂĽok sa yÂ?da ÂĽalÂ?ĂŤma Bulunur "u sTraTeJinin merkeZinde mevZilerden iHTiyaÂĽlara yĂśnelmenin, akTiF din lemenin ve yaraTÂ?CÂ? ĂŤekillerde uygulamaya konulaBileCek seÂĽenekler Ă reTmenin Bir BileĂŤimi Bu lunur -evZilerden iHTiyaÂĽlara doèru Bu yĂśnelme, ayrÂ?Ca sorun olarak, karĂŤÂ?lÂ?klÂ? akTĂśrler yerine, ÂĽaTÂ?ĂŤmaya odaklanmayÂ? iÂĽerir "unu sĂśylemesi kolaydÂ?r, FakaT ÂĽaTÂ?ĂŤmada kriTik olan ve ĂśngĂśrĂ le meyen Bir eTken duygulardÂ?r ve Bir ekip Ă yesiyle veya kaTÂ?lÂ?mCÂ?yla ÂĽaTÂ?ĂŤan Bir eèiTmen, kendi duygularÂ?yla ve Bu duygularÂ? saran kÂ?ZgÂ?nlÂ?kla ve gĂ vensiZlikle BaĂŤa ÂĽÂ?karken, dikkaTli Bir mĂ Za kere sTraTeJisi uygulamakTa ZorlanaBilir AraBuluCuluèun sÂ?klÂ?kla mĂ Zakerelere eĂŤlik eTmesinin veya mĂ Zakerelerin yerini almasÂ?nÂ?n nedeni Budur !RABULUCULUK AraBuluCuluk anlaĂŤmaya yardÂ?mCÂ? olmasÂ? ve ÂĽaTÂ?ĂŤma ÂĽĂśZĂ mĂ sĂ reCini kolaylaĂŤTÂ?rmasÂ? iÂĽin Ă ÂĽĂ n CĂ Bir TaraFÂ?n kullanÂ?lmasÂ?dÂ?r "una uygun Bir BenZeTme Bir eBe olaBilir, araBuluCunun kendisi nin yaraTmadÂ?èÂ? Bir ĂŤeyi doèurTan kiĂŤi AraBuluCu sorunu ÂĽĂśZmek iÂĽin gelen iTFaiyeCi deèildir Ak sine, araBuluCuluk kararlarÂ?n alÂ?naBilmesini saèlar deneyimi ve aynada kendine BakmayÂ? gerek Tiren Bir BeCeri sĂ reCidir KuZey ĂŠrlanda AraBuluCuluk AèÂ? na gĂśre araBuluCuluèun ana iĂŤlevleri ĂŤunlardÂ?r s
ileTiĂŤimi kolaylaĂŤTÂ?rmak
s
daHa iyi anlamay� saèlamak
s
yaraTÂ?CÂ? dĂ ĂŤĂ nCeyi TeĂŤvik eTmek
s
uZlaĂŤma yollarÂ? aramak
%èiTimin geneldeki samimi yap�s� dikkaTe al�nd�è�nda, araBuluCuluèun Zorluklar�ndan Biri TaraF s�Zl�k ve adil olunduèunu yans�TaBilmekTir %èiTmenler kendilerini 0ruiTT ve #arnevale in Belir mekTe olan araBuluCuluk olarak adland�rd�klar� durum i¼inde BulaBilirler yani araBuluCunun ¼aT�Ían TaraFlarla sà regiden iliÍkilerinin olduèu ve Bu iliÍkilerin ¼aT�Íma Baèlam�nda yer ald�è� durumdaki araBuluCuluk 1997 1 7 "u yà Zden araBuluCunun kendisinin de ¼aT�Ímaya iliÍkin Bir ge¼miÍi vard�r ve Formel Bir araBuluCuluk sisTemi i¼inde ¼al�ÍamaZ "u sà reCin kural ve ilke leri à Zerinde Bu yà Zden Bir orTaklaÍma olmal�d�r ve Bunlar araBuluCu olarak eèiTmen TaraF�ndan TuTarl� Bir Íekilde uygulanmal�d�r "u BirBirine dolanm�Í ge¼miÍler kadar Ünemli Bir sorun da Ta raFgirlikle ilgilidir 4araFgirlikle araBuluCuluk yapman�n en FaZla Bir ¼aT�Ímada a¼�k¼a TaraF TuT mak kadar Faydal� olaCaè� orTadad�r "enZer Íekilde, nesnellik de kurmaCad�r, Bu Tà rden Bir Baè lam i¼inde eèiTmen mà Zakere edilen konu Hakk�nda gÜrà Í ve Fikirlere saHip olaBilir A¼�k ilkeler TaraFs�Z Bir sà reCi kolaylaÍT�raBilir, anCak Bu sà reCi kolaylaÍT�rmak i¼in araBuluCunun sorunu kendinin nas�l anlad�è� konusunda ÍeFFaF olmas� gerekTièi iddia edileBilir "u, ¼aT�Ímada yer alan lar�n sà reCin daHa FaZla Bà Tà nlà èà olan Bir TaBlosunu ¼�karmalar�na ve gà vensiZlik olas�l�è�n�n en aZa indirilmesine olanak verir
97
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
4.2.5 JC;â&#x20AC;&#x2122;o_ Â&#x201A;WjĂ&#x161;Ă&#x2026;cW WdWb_p_dZ[ akbbWdcWa "ĂślĂ m 4 1 3 Te anlaTÂ?lan 4-% modeli Bir eèiTim orTamÂ?nda orTaya ÂĽÂ?kaBileCek FarklÂ? ÂĽaTÂ?ĂŤmalarÂ?n nedenlerini Belirlemek iÂĽin kullanÂ?laBilir -odel Bireyin iHTiyaÂĽlarÂ?, grup ve BaĂŤlÂ?k arasÂ?nda Bir denge kurmayÂ? savunduèundan, dengesiZlikleri Fark eTmek BaZÂ? proBlemlerin kĂśkenindeki ne denleri gĂśsTereBilir ÂŤrneèin, eèiTim sĂ reCine Zarar veren hZorv diyen TanÂ?mlanan kaTÂ?lÂ?mCÂ? Tipi kendini gruBun Bir parÂĽasÂ? giBi HisseTmiyor olaBilir veya gruBun TamamÂ?yla kaynaĂŤamayan kĂ l TĂ rel Bir alTgruBun Ă yesidir Kendini gruBa TanÂ?Tmak veya gruBa karĂŤÂ? gĂ ven geliĂŤTirmek iÂĽin ye TerinCe ZamanÂ? olmamÂ?ĂŤ olduèunu HissedeBilir 2aHaTsÂ?ZlÂ?k vermesi, aynÂ? Zamanda Bu kaTÂ?lÂ?mCÂ? nÂ?n konuyu, kullanÂ?lan yĂśnTemleri sevmedièine veya sĂ reCin onun iÂĽin FaZla HÂ?ZlÂ? olduèuna iĂŤa reT olaBilir (er durumda, Buna uygun Bir ÂĽaTÂ?ĂŤma dĂśnĂ ĂŤTĂ rme sTraTeJisi, varolan dengesiZlièe Bulunduèu dĂ Zeyden mĂ daHale eTmek ĂŤeklinde olaBilir "enZer ĂŤekilde, modelin sĂ reCe verdièi Ăśnem sayesinde iliĂŤkilere ve grup iÂĽindeki gĂ ÂĽ dengesine odaklanaBiliriZ, sadeCe ÂĽaTÂ?ĂŤmanÂ?n aTeĂŤ leyiCisi ve yakÂ?TÂ? olan konulara deèil AĂŤaèÂ?daki TaBlo orTaya ÂĽÂ?kaBileCek olan BaZÂ? ÂĽaTÂ?ĂŤmalarÂ? ve ilgili 4-% eTkenlerini ayrÂ?nTÂ?landÂ?rÂ?yor "uradaki veriler kiĂŤisel gĂśZlemlerimiZi Temel almakTa ve sadeCe Bir Fikir vermek iÂĽin kullanÂ?lmÂ?ĂŤlardÂ?r
TE 1 %èITIM ILIÍKILERINDE BIR DENGESIZLIèIN SONUCU OLAN ¼AT�ÍMALAR irey irey
Grup
a l{k
h irey ya da altgrup di erleriyle kayna mam{ t{r
Grup
h Gruptaki _ireyler aras{ndaki çat{ ma
a l{k
h Konu Â&#x2DC;enßþ tamamlanmam{ h irey temadan Â&#x2DC;o nut de il
h Grup çal{ mas{ yeterinie geli memi h 5turumlar çok uþun h LÜntemler uygun de il
KĂźre
h Ki isel Ă?yĂźkĂ? h 5lumsuĂľ ki isel deneyimler h Ă&#x2013;rgĂźtsel de erlerin veya ta_ular{n içselle tirilmesi
h &arkl{ ĂśrgĂźt veya kĂźltĂźr anlay{ lar{
h Grup _a l{ktan veya kullan{lan yĂśntemlerden Â&#x2DC;o lanm{yorĂ&#x153;de ersiĂľ _uluyor
h GĂśnderiii ĂśrgĂźtlerin kat{l{mi{lar{ konuya yeterinie Â&#x2DC;aĂľ{rlamam{ olmalar{ h &arkl{ _eklentiler h E itim ortam{n{n çal{ may{ etkilemesi
4.2., A_Ă&#x2026;_i[b fhWj_Ă&#x201A;_ ][b_Ă&#x2026;j_hc[ "u eèiTim kÂ?lavuZunun genelindeki FelseFeye uygun olarak, ÂĽaTÂ?ĂŤma dĂśnĂ ĂŤTĂ rme uygulamalarÂ? nÂ?n TerZi usulĂ kiĂŤiye ĂśZel dikilmiĂŤ olamayaCaklarÂ? vurgulanmalÂ?dÂ?r %n iyi araĂŤTÂ?rÂ?lmÂ?ĂŤ ve ayrÂ?nTÂ? landÂ?rÂ?lmÂ?ĂŤ mĂ daHale sTraTeJileri Bile eldeki durumla iliĂŤkili olarak dikkaTle inCelenmeli ve uyar lanmalÂ?dÂ?r #ĂśmerT Bir kalp ve iyi niyeTle HarekeT eTmek yeTerli deèildir ÂĽaTÂ?ĂŤmalar Bir grupTaki sĂ reCin isTikrarÂ?nÂ? HÂ?Zla BoZaBilir ve Bunlarla BaĂŤa ÂĽÂ?kmak en aZ eèiTimdeki dièer eTkenler iÂĽin ol duèu kadar HaZÂ?rlÂ?k yapmayÂ? gerekTirir "u HaZÂ?rlÂ?k iÂĽinde eèiTmenin mĂ daHaleyle iliĂŤkili olarak kendini sorgulamasÂ? ve mĂ daHaleye olan gĂ veni de vardÂ?r "ir araBuluCu olarak eèiTmenler ne ye giriĂŤTiklerine, kendilerinden ne Beklendièine, neleri yapaBileCeklerini HisseTTiklerine ve eèer sorun onlarÂ? aĂŤarsa Bundan nasÂ?l sÂ?yrÂ?laBileCeklerine BakmalÂ?dÂ?r "eklenmedik Bir ĂŤekilde orTaya ÂĽÂ?kan Bir ÂĽaTÂ?ĂŤma, dÂ?ĂŤarÂ?dan Ciddi gĂśrĂ nmĂ yor olsa Bile, Ciddiye alÂ?nmalÂ?dÂ?r (er ÂĽaTÂ?ĂŤmanÂ?n ÂĽĂś ZĂ lemeyeCeèini anÂ?msamak da Ăśnemlidir Belki de sadeCe genel duruma verdièi ZararÂ? aZalTma ya ÂĽaBalayaBiliriZ %K Te TariF edilen kaynaklar, ÂĽaTÂ?ĂŤmanÂ?n dinamiklerine iliĂŤkin Bir anlayÂ?ĂŤ ge liĂŤTirmeye ve Bir eèiTmen olarak kendi BeCerileriniZe ve yeTerlilikleriniZe uygun ÂĽaTÂ?ĂŤmalarla Ba ĂŤa ÂĽÂ?kmanÂ?n sTraTeJilerini dĂ ĂŤĂ nmeye BaĂŤlamak iÂĽin iyi Bir yerdir
98
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
4.3 3oller grup eLip We sorumluluLlarĂ? 4.).1 EbWiĂ&#x161; hebb[h %kip inĂŤasÂ?na ve grup dinamiklerine iliĂŤkin klasik liTeraTĂ r sÂ?klÂ?kla ÂĽeĂŤiTli grup rolleri TipoloJileri sunar palyaÂĽo, saldÂ?rgan, konuĂŤkan, BilmiĂŤ ve BenZeri "u yaklaĂŤÂ?mlar BaZen yararlÂ? olaBilir, ama karmaĂŤÂ?k davranÂ?ĂŤlarÂ? yaFTaladÂ?èÂ?ndan insanlarÂ?n sTereoTipleĂŤmiĂŤ ĂŤekillerde algÂ?lanmalarÂ? riskini TaĂŤÂ?dÂ?èÂ? da aÂĽÂ?kTÂ?r "u risk kĂ lTĂ rlerarasÂ? ÂĽalÂ?ĂŤma BaèlamÂ?nda arTar, ÂĽĂ nkĂ sÂ?nÂ?rlÂ? Bir Zaman iÂĽinde karĂŤÂ?laĂŤTÂ?èÂ?mÂ?Z davranÂ?ĂŤlarÂ? yorumlamak iÂĽin kullandÂ?èÂ?mÂ?Z kriTerlerin FarkÂ?nda olmamÂ?Z gerekir "ir grup iÂĽinde amaÂĽlara ulaĂŤaBilmek iÂĽin oynanmasÂ?na iHTiyaÂĽ duyulan FarklÂ? rollere odaklanan yaklaĂŤÂ?mlar daHa FaydalÂ?dÂ?r "unlar Hem gĂśreve iliĂŤkin rolleri gruBun amaÂĽlarÂ?na ulaĂŤmasÂ?na yardÂ?mCÂ? olanlarÂ? , Hem de sĂ reCe iliĂŤkin olanlarÂ? Bu gĂśrevleri yerine geTirme sĂ reCinde yardÂ?m CÂ? olan rolleri iÂĽerir ekiplerde BulunmasÂ? FaydalÂ? insanlar HakkÂ?nda ayrÂ?Ca BkZ ÂŤRGĂ T 'ELIĂŤIMI %èITIM +Â?LAVUZU, s 45 AĂŤaèÂ?da eèiTim gruplarÂ? HakkÂ?nda FarkÂ?ndalÂ?èÂ? arTTÂ?raCak olan ve gĂśrev ve sĂ reCe iliĂŤkin rollerle engelleyiCi rolleri ayrÂ?ĂŤTÂ?ran Bir sÂ?nÂ?FlandÂ?rma Ăśrneèi sunuluyor GĂśrev
h h h h
enc - yeni Â&#x160;kirler veya yeni yakla {mlar getirir (zr Âť Weren - uygun gÜþlemler sunar "yrĂ?nUĂ?cĂ? - _a kalar{n{n gĂśrĂź lerini açar, ayr{nt{land{r{r "ydĂ?nlaUĂ?cĂ? - ilgili Ăśrnekler sunar, sorunu yeniden iÂ&#x2030;ade ve Â&#x2030;ormĂźle eder ve anlam ve kavrama aray{ {nda olur
Sßreç
h h h h h
(erilim d Âť r c - espri kullan{r veya Ăľaman{nda ara verilmesini Ăśnerir UzlaÂťmacĂ? - _ir _ak{ aç{s{n{n do rulu unu ka_ul etmeye isteklidir UyumlaÂťUĂ?rĂ?cĂ? - ara_uluiudur, uĂľla t{r{r TeÂťWiL edici - ĂśvgĂźde _ulunur ve destekler ,apĂ? beLmisi- ileti im kanallar{n{ aç{k tutar, di erlerini te vik eder ve (olumlu veya olumsuþà _ir Â&#x160;ltre i levi gĂśrĂźr
Engelleyiii roller
h SaldĂ?rgan - di erlerinin statĂźsĂźnĂź dĂź ĂźrĂźr ve sald{rgan _ir ekilde itiraĂľ eder h 0lumsuzlayĂ?cĂ? - di erlerini ele tirir ve sald{r{r h Engelleyici - konumunu de i tirmeĂľ, ilgisiĂľ deneyimlerden _aÂ&#x2DC;seder veya daÂ&#x2DC;a Ăśnie çÜþßlmĂź konulara geri dĂśner h beLimser - kat{lmaktan kaçar (Üþel konu malar yapar veya not al{rĂ h TaLdir arayĂ?ÂťmĂ?sĂ? - ĂśvĂźnĂźr veya çok a {r{ konu ur h ,onudan Lonuya aUlayan - konuyu de i tirir h ÂşaLacĂ? - akalar yaparak ener iyi da {t{r h ÂşeyUanĂ?n aWuLaUĂ? - Â&#x2030;arkl{ _ak{ aç{s{ndan _akar (olumlu _ir rol de oynaya_ilirĂ
9ukarÂ?daki ĂŤeklin kaynaèÂ? â&#x20AC;&#x153;Talep Beklemeâ&#x20AC;? Temelindedir 4eliF HakkÂ? saHiBi BulunamamÂ?ĂŤTÂ?r 4eliF HakkÂ? saHiBiyle BaèlanTÂ? kurmamÂ?ZÂ? saèlayaCak Her Bilgi iÂĽin TeĂŤekkĂ r BorÂĽlu olaCaèÂ?Z
%ngelleyiCi davran�Ílar�n varl�è� s�kl�kla eèiTimin Temel unsurlar� aras�ndaki Bir dengesiZlièin Be lirTisidir $aHa ÜnCe ele ald�è�m�Z 4-% modeli giBi sisTemaTik Bir yaklaÍ�ma gÜre Bu Tà rden dav ran�Ílar grup sà reCindeki sorunlar�n Birer iÍareTidir ve sadeCe Bireylerin sà re¼Ten Baè�ms�Z mi Za¼lar�n�n à rà nà deèillerdir %ngelleyiCi roller ve Bunlarla BaÍa ¼�kman�n yollar� Hakk�nda ilgin¼ Bir makale #OYOTE Te BulunaBilir
4.).2 =hkf Z_dWc_ab[h_ l[ fhe]hWc fbWdbWcW %èiTmen iÂĽin CeBinde ilginÂĽ konularÂ? ve yĂśnTemleri olan iyi planlanmÂ?ĂŤ Bir program BulunmasÂ? gĂ ven veriCidir n eèiTimin ÂĽerÂĽevesi gĂ vendedir "ununla BirlikTe, iÂĽerik kĂ&#x160;èÂ?da dĂśkĂ lĂ rken, Be lirli BaZÂ? grup dinamikleri akÂ?lda TuTularak TasarlanmasÂ? ve yĂśnTeme iliĂŤkin sTraTeJinin grup geli ĂŤiminin FarklÂ? aĂŤamalarÂ?yla BirlikTe dĂ ĂŤĂ nĂ lmesi ÂĽok Ăśnemlidir 4% 20 grup geliĂŤiminin ve Üèren me sĂ reCinin aĂŤamalarÂ?na karĂŤÂ?lÂ?k gelen BaZÂ? yĂśnTemsel unsurlarÂ? gĂśsTeriyor 9ĂśnTem ve yĂśnTem Bilim konusu "ĂślĂ m 3 Te ele alÂ?nmÂ?ĂŤ olsa Bile, yĂśnTemin esasÂ?nda Üèrenme FÂ?rsaTÂ?nÂ? TeTikleyen, Bi reysel kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n ve gruBun deneyimlemek, dĂ ĂŤĂ nmek, Üèrenmek ve deèiĂŤmek konusunda kendilerini ĂśZgĂ r HisseTTikleri Bir Üèrenme orTamÂ? yaraTarak Belirli Bir eèiTim HedeFine ulaĂŤTÂ?ran Bir araÂĽ olduèunu Tekrar eTmekTe Fayda vardÂ?r 99
100
S Ă&#x153; R E C š
G R U P
Beklentiler
Gßnlßk de¸erlendirme
Genel oturumlarda paylaÂťma ve sorgulama
=[p_b[h l[ p_oWh[jb[h
7edalaÂťma ritĂźelleri
,ßltßrel grup de¸erlendirmesi
,iisel de¸erlendirme
AktiG ve katĂ?lĂ?mcĂ? yzntemlerle ele alĂ?nan konular kĂźltĂźrlerarasĂ? bakĂ?Âť amĂ?sĂ? korunarak
"yrĂ?lĂ?Âť ve aktarma bazen yas tutma
°DA¡*-MA¹
Birey
CanlandĂ?rĂ?cĂ?lar El Feneri
Group
CanlandĂ?rĂ?cĂ?lar El Feneri
e¸renme bal�ma motivasyonu ve ßretkenlik
PERFORMANS SERGš-EME
Temalar
Georges 8agner 2 :ay�nlanmam� e¸itim malzemesi
Ak am etkinlikleri: al{ ma, oyunlar, partiĂ&#x153;disko, kĂźltĂźrel geieler, _o Ăľaman ve _enĂľeri.
GĂźven oyunlarĂ? ve grup inÂťasĂ? egzersizleri
,ĂźltĂźrlerarasĂ? GarkĂ?ndalĂ?k oyunlarĂ? ve egzersizleri sĂźrekli olarak
Buz kĂ?rĂ?cĂ?lar
,iÂťisel zrgĂźtsel ve kĂźltĂźrel sunumlar
CanlandĂ?rĂ?cĂ?lar El Feneri
.ayalama ve temizleme (rup inÂťasĂ?
BE:šN +šMNASTš¡š 7E NORM-AR* :ER-EºTšRME
Grup
,ar�lama šsim oyunlar�
7ar� buzlar� eritme uyum sa¸lama
0-UÂşTUR."
Bireysel veya kĂźltĂźrel alt gruplar
'RUP Ă&#x161;èRENME SĂ RECI GRUP GELIĂŤIMI VE YĂ&#x161;NTEMLERIN SEÂĽIMI
TE 2
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
)oÂťmakal ritĂźelleri LĂśnteme ili kin planlaman{Ăľ _ir gru_u sadeie olu turmay{ de il, da {tmay{ da dikkate almal{d{r. E er e itim sĂźreii grup için çok yo un ve ki isel geçmi se, _u Üþellikle daÂ&#x2DC;a Ăśnemli Â&#x2DC;ale gelir. Gru_un yeniden _ireylere, art{k ayr{lmas{ gereken ve _elki de en sonunda duygusalla an ki ilere dĂśnĂź melerine yard{mi{ olaiak a a {dakilere _enĂľer ritĂźeller yararl{d{r.
OWfWYWaiĂ&#x161;d Grup _ir daire Â&#x2DC;alinde durur, eller yanlardakilerin omuĂľlar{ndad{r. Geleie e ili kin _ir dilekte _ulunmak veya (e itimle ilgisi olmasa _ileĂ ki isel _ir Â&#x2DC;edeÂ&#x2030;ten _aÂ&#x2DC;setmek isteyen Â&#x2DC;er kat{l{mi{ sÜþ al{r ve Â&#x2DC;erkes taraÂ&#x2030;{ndan Ă?Lapaiaks{nÂ&#x2021;Ă&#x17D; denilerek desteklenir. Bu insanlar istedi i sĂźreie sĂźre_ilir. 8kdk ^Wa [jj_d" Â&#x201A;Â&#x201D;daÂ&#x201D;Âą Kat{l{mi{lar{n e itimden sonra sertiÂ&#x160;ka ald{klar{ _ir etkinlikte, _u sertiÂ&#x160;kalar{n Â&#x2DC;erkes _ir daire olu turmu Â&#x2DC;alde dururken da {t{lmas{ Â&#x2DC;o tur. E itmenlerden _iri rastgele sertiÂ&#x160;kalardan _irini seçer ve _unu kat{l{mi{ya sunarken neden _u ki inin _unu Â&#x2DC;ak etti i, neye katk{da _ulundu u gi_i konularda k{sa _ir konu ma yapar. aÂ&#x2DC;a sonra ilk sertiÂ&#x160;kay{ alan ki i rastgele _ir sertiÂ&#x160;ka seçer ve sĂźreç devam eder.
Dߝßnmeniz imin zneriler T?-2á ile ilgili olarak 1. En son program planlaman{Ăľda grup sĂźreiini ne dereieye kadar ele ald{n{ĂľĂ&#x2030; 2. Bir e itimin ortas{na _ir geĂľi veya Ăľiyaret koyman{n Â&#x2030;aydal{ oldu unu dĂź ĂźnĂźyor musunuĂľĂ&#x2030; 3. Kat{l{mi{lar{n Üþel ilgi alanlar{ için yeterinie Ăľaman ay{rd{n{Ăľ m{Ă&#x2030; 4. Gru_u da {tmak konusu ßþerinde ne Ăślçßde durdunuĂľĂ&#x2030;
4.).) ;Ă&#x201A;_j_c iĂ&#x161;hWiĂ&#x161;dZWa_ iehkcbkbkabWh E¸itmen ekibinin sorumluluklarĂ? %èiTmenler TĂ m HaZÂ?rlÂ?k ve eèiTim sĂ reCi BoyunCa eèiTimle ilgili ÂĽeĂŤiTli akTĂśrlere karĂŤÂ? sorumlu durlar s
(aZ�rl�k sà reCine daHil olan ve à yelerini eèiTime gÜnderen Ürgà Tler
s
&on saèlayanlar
s
%èiTim orTamÂ? n konaklama, eèiTim mekĂ&#x160;nÂ?nÂ?n durumu, malZemeler
s
9aĂŤÂ? kĂ ÂĽĂ k kaTÂ?lÂ?mCÂ?lar 5ygun ĂŤekilde sigorTa yapÂ?lmasÂ? ve genÂĽlik eTkinliklerine iliĂŤkin so rumluluklarÂ? ele alÂ?rken ev saHiBi Ă lkenin reĂŤiT olmayanlara iliĂŤkin yasalarÂ? HakkÂ?nda Bilgi sa HiBi olunmasÂ? FaydalÂ?dÂ?r
s
h2uHsalv ve FiZiki saèl�klar� konusunda Belli s�n�rlar daHilinde kaT�l�mC�lar
s
%èiTim a¼�s�ndan "u eèiTim k�lavuZundaki konulardan sorumludurlar n i¼erièin ana unsurla r�, sà reCin kolaylaÍT�r�lmas� ve ¼eÍiTli Ürgà Tsel iÍler
s
Kendilerine ve eèiTimde gÜrev alan meslekTaÍlar�na karÍ�
101
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
,at�l�mc�lara kar� sorumluluklar�
h Bir e itmen olarak rolĂźnßþß giĂľemli k{lmamak Ăśnemlidir. Grup siĂľin rolĂźnßþß anlamad{ { sĂźreie, siĂľe _ir otorite Â&#x160;gĂźrĂź olarak _aka_ilir ve kendi Ăś renme sĂźreçlerinin sorumlulu unu almalar{ gerekti ini gĂśremeye_ilirler. Gru_a Ăś renmenin sorumlulu unu almalar{na iÂ&#x2DC;tiyaç duyuldu unu sĂźrekli anlat{n. h Bir kolayla t{r{i{ olarak çal{ {rken kendi duygusal iÂ&#x2DC;tiyaçlar{n{Ăľ{n tatmin edilmesini _ekleyemeyeie iniĂľi Â&#x2DC;at{rlay{n. Kat{l{mi{lar{n siĂľe verdikleri gĂźiĂź, ilgi veya sayg{ talep etmek veya arkada edinmek gi_i kendi iÂ&#x2DC;tiyaçlar{n{Ăľ{ kar {lamak amai{yla kullanma tuĂľa {na dĂź memeye çal{ {n. h Bir kolayla t{r{i{ olmak ne grup dßþeyinde ne de _ireysel dßþeyde siĂľin _ir psikoterapistin niteliklerine saÂ&#x2DC;ip oldu unuĂľ anlam{na gelir. Kat{l{mi{lar do rudan veya dolayl{ olarak kendi duygusal iÂ&#x2DC;tiyaçlar{ için siĂľe ula t{klar{nda dikkatli olun. h Gru_un onlarla ne yapmakta oldu unuĂľu anlamas{ Ăśnemlidir: (edeÂ&#x152;eriniĂľ neler, iÂ&#x2DC;tiyaçlar{n{ nas{l gidermeyi ĂśngĂśrĂźyorsunuĂľ, onlara ne vere_ilir ve ne veremeĂľsiniĂľ ve _unu nas{l yapaiaks{n{Ăľ. SiĂľi yapt{klar{n{Ăľdan dolay{ Â&#x2DC;esap vere_ilir tutmak gru_un Â&#x2DC;akk{d{r. Auvine ve dièerleri 1979 dan uyarlanmÂ?ĂŤTÂ?r
,at�l�m ve kat�l�mc�lar�n sorumluluklar� $aHa ÜnCe gÜrmà Í olduèumuZ giBi, gen¼lik eèiTiminin a¼�k Bir HedeFi kaT�l�mC�lar�n yeTkinleÍTi rilmesidir 9eTkinleÍTirme eèiTmenlerin kendi ¼al�Ímalar�na geTirdikleri kaynaklar�n yan� s�ra, gen¼ insanlar� BaÍlang�¼Tan iTiBaren eèiTim sà reCine daHil ederek de desTekleneBilir "unun anlam� gà Cà n i¼erik a¼�s�ndan eèiTimin en BaÍ�ndan iTiBaren paylaÍ�lmas�d�r, Bununla Bir likTe Bu gà ¼ dengesi eèiTim sà resinCe deèiÍiklik gÜsTereBilir %èer Bir ekip Bu Íekilde ¼al�Ímak ko nusunda Ciddi Íekilde kararl�ysa, gà ¼ ve Bunun orTaya ¼�kard�è� konular BaÍlang�¼ aÍamalar�nda gÜrà nà r k�l�nmal� ve TarT�Í�lmal�, karar alma usulleri de dà Íà nà lmelidir 'à ¼ pis Bir sÜZCà k deèil dir Bir eèiTimin i¼erdièi ¼eÍiTli kà lTà rel, yap�sal ve Ürgà Tsel konumlardan kaynaklan�r 'à ¼ TaraF s�Zd�r, iyiye veya kÜTà ye kullan�laBilir %èiTmenler ve kaT�l�mC�lar gà Cà n maskesini ne kadar kal d�r�r, nas�l ¼al�ÍT�è� Hakk�nda ne kadar TarT�Í�rlarsa, Bunu gruBun yeTkinleÍTirilmesine o kadar yÜ nelTeBilirler %lBeTTe, eèiTim sà reCinde konTrolà n paylaÍ�lmas� ayn� Zamanda sorumluluklar�n da paylaÍ�lmas� anlam�na gelir "u sorumluluklar�n niTelikleri ve kapsam� à Zerinde dikkaTli Bir Íekil de ¼al�Í�lmal�d�r KaT�l�mC�lar� eèiTim i¼erisine daHil eTmenin Farkl� yollar� Bulunur s
0rogram oryanTasyonuna kaTÂ?lÂ?m, BeklenTiler ve grup kaynaklarÂ? HakkÂ?nda sorular sorarak Bir dereCe BaĂŤarÂ?laBilir
s
'à nlà k deèerlendirme gruplar� veya dièer geri Bildirim olanaklar� eèiTim Hakk�ndaki Fikirle rin ve duygular�n iFade edilmesine olanak saèlar %kip eline ge¼en geri Bildirimleri nas�l kul land�è� konusunda a¼�k olmal�d�r
s
%èiTimin Farkl� yÜnlerinden sorumlu olan komiTeler oluÍTurmak yararl�d�r n $eèiÍik kà lTà rel ve sosyal eTkinliklerden sorumlu olan Bir sosyal komiTe n 'à nlà k eèiTim raporundan sorumlu olan rapor komiTesi Bu Her Íeyi Bu komiTenin yaZa Caè� anlam�na gelmeZ, eÍgà dà mden ve gÜrevlendirmeden sorumlu olaBilirler n Sona eren eèiTim oTurumlar�n� veya gà nà TarT�Ían ve Belki de program� iyileÍTirmeye dÜ nà k Ünerilerde Bulunan gà nlà k deèerlendirme ve TarT�Íma gruplar� eèiTmenlerle BeraBer veya onlars�Z olaBilir n 'ruBu program�n Ünemli kararlar�na daHil eden program planlama yÜnTemleri ve karar al ma giriÍimleri
102
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
TE 21 %èITIM Sà RECINDE KONTROL AÍAMALAR�
E¸itimin balang�c� Grup kayna maya _a lar, Üþgßveni geli ir.
Kontrol e itmendedir: E itmen yĂśnetir ve kolayla t{r{r.
E¸itimin balang�c�
Grubun kontrolß E¸itmenin kontrolß
Grup kontrolĂź ele al{rĂ&#x2122; Ă?e itmenin dĂź Ăź ĂźĂ&#x17D;, e itmen kolayla t{r{i{ Â&#x2DC;aline gelir, kendi kendine Ăś renme sĂźreii gßçlĂźdĂźr.
Gru_un dß ß ß: Gruptan ki isel ilgililere geçi tamamlan{r. E¸itimin sonu
E itmen tekrar otorite kurmaya _a lar, Ăś renme deneyimlerini yĂśnetir ve kolayla t{r{rĂ&#x2122; dikkatleri eylemden sorgulamaya çeker.
E¸itimin sonu 0reTTy ve dièerleri 1995 Ten uyarlanm�ÍT�r
4.).4 =hkf#[a_f [ja_b[Ă&#x2026;_c_ l[ aWhWh WbcW %èiTimin en FaZla yeTkinleĂŤme saèlayan amaÂĽlarÂ?ndan Biri akran eèiTimidir eèiTim sĂ reCinin ve iÂĽerièinin sorumluluklarÂ?nÂ? kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n Bilgi, deneyim ve ilgi alanlarÂ?nÂ?n orTak kaynaklar olarak geliĂŤmelerini saèlayaCak ĂŤekilde alan BÂ?rakarak paylaĂŤmak "u sÂ?klÂ?kla programda kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n iFade eTTikleri iHTiyaÂĽlar ve Ăśneriler doèrulTusunda dolduraCaklarÂ? BoĂŤluklar BÂ?rakmakla olur 0e ki ama Bu BoĂŤluklar nasÂ?l doldurulur 9eTkinleĂŤme kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n sadeCe FarklÂ? Üèrenme deneyim lerinden ve yeni Bilgi BiÂĽimlerinden BirĂŤeyler kaZanmalarÂ? anlamÂ?na gelmeZ, ayrÂ?Ca karar almaya akTiF ĂŤekilde kaTÂ?larak da Üèrenirler 'rup karar alma sĂ reÂĽleri karmaĂŤÂ?kTÂ?r ve BaZÂ? Zamanlar ÂĽile den ÂĽÂ?karÂ?r ve eèiTmenler kararlarÂ?n nelerden oluĂŤmasÂ?nÂ? isTediklerini, HaTTa Bir kararÂ? neyin oluĂŤ Turduèunu dikkaTe almak ZorundadÂ?rlar AĂŤaèÂ?daki kuTu, gruBun ĂśZellikleri ve iHTiyaÂĽlarÂ? doèrul Tusunda eèiTimde kullanÂ?laBileCek FarklÂ? karar alma usullerini ayrÂ?nTÂ?landÂ?rÂ?yor
103
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
,arar vermek yok mu karar vermek... bo¸unluk usulĂźyle karar alma Bir oylama yap{l{r ve ço unlu un teriiÂ&#x2DC; etti i karar al{n{r. Normal olarak etkin ve toplumsal olarak ka_ullendi imiĂľ _ir usuldĂźr. Aniak ĂśrtĂźk altgrup (toplumsal iinsiyet, kĂźltĂźr, toplumsal veya e itimsel statßà oylar{ varola_ilir ve ekip çal{ mas{na ve kat{l{mi{ _ir sĂźreie adanm{ _ir grup için do rudan oylama yap{lmas{ _ile _asit kaça_ilir. o unluk aĂľ{nl{ {n iÂ&#x2DC;tiyaçlar{n{ nas{l daÂ&#x2DC;il edeie ini dikkate almal{d{r. Loksa insanlar{n d{ ar{da kalmas{ veya Â&#x2DC;ayalk{r{kl{ {na u ramas{ riski sÜþkonusudur. UzlaÂťmayla veya kolektiG karar alma Bu usul tĂźm kararlarda gru_un tamam{n{n destekledi i _ir karar ßþerinde anla maya varmak konusunda anla ma sa lamaya dayan{r. Bu usul oldukça kat{l{mi{d{r, gru_un kolektiÂ&#x2030; akl{na dayan{r ve Â&#x2DC;er Ăźyeyi al{nan tĂźm kararlar{n sorumlulu unu Ăźstlenmeye te vik eder. S{k{nt{l{ _ir sĂźreç ola_ilir, Â&#x2030;akat gruplar pratik yaparak kendi tempolar{n{ _ulurlar. Bir uĂľla maya varma _ask{s{ _aĂľ{ Ăźyeleri tĂźm _ir gru_u reÂ&#x2DC;in tutmamak ad{na ĂśdĂźnde _ulunmaya ite_ilir ve ayr{ia sĂźreii engelleyeiek rollerin ortaya ç{kmas{ için geni _ir alan sa laya_ilir. Bireysel karar alma TĂźm grup ad{na kararlar{ _ir ki i al{r. Bu usul aiil durumlar ve _elirli rutin kararlar için ka_ul edile_ilir, yoksa grup içinde kat{l{m{n ve sorumlulu un geli imi aç{s{ndan Ăľararl{d{r. Ekipte ortaya ç{kmakta olan lider rolleri Â&#x2DC;akk{nda Â&#x160;kir vere_ilir. Alt gruplarda karar alma Kararlar alt-gruplarda _u gĂśrev için _elirlenmi kilit ki ilerie al{n{r (grup ço unluk veya kolektiÂ&#x2030; usulle karar ala_ilirĂ . Bu usul _elirli i ler veya _ir _ĂźtĂźn olarak e itim içerisindeki sorumluluk alanlar{ için Â&#x2030;aydal{ ola_ilir. Bir e itimde gru_a, karar{n içeri ine ve _a lama _a l{ olarak Â&#x2030;arkl{ usuller _ir arada kullan{la_ilir. Grup Â&#x2DC;ayat{na ili kin çok Ăśnemli kararlar (ortak kurallar veya program unsurlar{Ă için en uygun olan{ kolektiÂ&#x2030; karar almakt{r, çßnkĂź gençlik e itiminin de erleriyle uyumludur ve _ireylere e itim deneyimini ortakla a saÂ&#x2DC;iplenme olana { verir.
,at�l�mc�larla ilikiler kurmak veya kurmamak O beni seviyor u beni sevmiyor¹ Êyi eèiTimler iyi Filmlere BenZemeZ duygusal iliÍkiler olmadan da idare edeBilirler %èiTmenler ve kaT�l�mC�lar aras�ndaki iliÍkiler konusu Her eèiTmenin ayn� Íekilde Bakmad�è� Ünemli Bir mesleki sorundur "aZ� eèiTmen eèiTimi kurslar�nda BaHsi Bile ge¼meZ "aZ� gen¼lik Ürgà Tlerinde karÍ� m�Zda ger¼ek Bir TaBu vard�r 0eki ama eèiTim dÜneminde aÍkla nas�l BaÍa ¼�kaCaè�Z
Uluslararas{ _ir e itim s{ras{nda e itmenlerden _iri olan .ana (23à ßçßniĂź ak am kat{l{mi{lardan =eter (21Ă ile _ir ili kiye _a lar. Ertesi gĂźn yeni çiÂ&#x2030;t _irlikte çok Â&#x2030;aĂľla konu malar{ ve yemekler s{ras{nda yan yana oturmalar{ d{ {nda, kat{l{mi{lar taraÂ&#x2030;{ndan pek Â&#x2030;ark edilmeĂľ. .ana _iraĂľ yorgun ve dikkati da {lm{ gĂśrĂźnĂźr aniak Â&#x2DC;arika _ir Â&#x2DC;avadad{r ve mutludur. Ayn{ gĂźn, ekip toplant{s{ s{ras{nda Â&#x2DC;avadaki Ă?a k kokusunuĂ? alan arkada lar{ndan _iri seĂľgilerinin do ru olup olmad{ {n{ .anaĂ?ya sorar ve .ana memnuniyetle mutlulu unu payla {r. h Ekip _u yeni durumla nas{l _a a ç{kmal{d{rĂ&#x2030; &arkl{ çÜþßmler ßþerinde dĂź ĂźnĂźn. h E er ili ki Â&#x2DC;erkes taraÂ&#x2030;{ndan _ilinirse, _u grup içerisinde ne tĂźr sorunlara yol aça_ilirĂ&#x2030; h E er e itmen .ana de il de, .an olsayd{ nas{l tepki verirdiniĂľĂ&#x2030; h .ana kat{l{mi{dan 1á ya _ĂźyĂźk olsayd{ nas{l tepki verirdiniĂľĂ&#x2030;
104
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
KurgulanmÂ?ĂŤ Bir olayÂ?n HikĂ&#x160;yesine gĂśre Bir Cevap vermek gĂ ÂĽ olaBilir 0ek ÂĽok kiĂŤi iÂĽgĂ dĂ leriyle veya ilkelerine dayanarak, radikal Bir HayÂ?rdan Â?lÂ?mlÂ? Bir eveTe, deèiĂŤik Cevaplar verir KaTÂ?lÂ?mCÂ? nÂ?n 18 yaĂŤÂ?ndan BĂ yĂ k olmasÂ? koĂŤuluyla, aĂŤkÂ?n insanÂ? nereden vuraCaèÂ? Belli olmaZ ve insan ken di duygularÂ?nÂ? BasTÂ?rmamalÂ?dÂ?r "u ikilemde ÂĽok ÂĽeĂŤiTli deèerler, deneyimler ve normaTiF Beklen Tiler kullanÂ?laBileCeèi orTadadÂ?r %èer kendimiZi Bu ikilemden Bir dakikalÂ?èÂ?na soyuTlarsak, BaĂŤka Bir soru soraBiliriZ ÜèreTmen, psikolog, psikoTerapisT ve eèiTmenin mesleki rollerindeki orTaklÂ?klar nedir ÂŤnemli Bir konu Hep sinin FarklÂ? Bilgi ve sTaTĂ dĂ Zeyleri nedeniyle kendilerine Bir dereCeye kadar BaèÂ?mlÂ? olan kiĂŤiler le yapÂ?landÂ?rÂ?lmÂ?ĂŤ Bir iliĂŤki iÂĽinde olmalarÂ?dÂ?r èreTmen ÜèrenCi arasÂ?ndaki kurumsal gĂ ÂĽ iliĂŤki sinden, psikolog ve danÂ?ĂŤanÂ? arasÂ?ndaki iHTiyaÂĽ TaTmini ve anlamlandÂ?rma gĂ CĂ ne kadar, TĂ m Bu iliĂŤkilerde gĂ CĂ n Her Zaman varolmasÂ? kriTik Ăśnemdedir "u mesleklerin Bir BĂślĂ mĂ nde, ĂśZellik le psikoTerapide, aZ veya ÂĽok Belirgin mesleki kurallar Bu TĂ rden iliĂŤkileri yasaklar %èiTmenler de, iÂĽinde ÂĽalÂ?ĂŤTÂ?klarÂ? kaTÂ?lÂ?mCÂ? ÂĽerÂĽeveye raèmen veya Belki de Bunun sayesinde, ka TÂ?lÂ?mCÂ?larla karmaĂŤÂ?k gĂ ÂĽ iliĂŤkileri ve BaèÂ?mlÂ?lÂ?klar iÂĽindedirler "unun ĂśTesinde, eèiTmenle kaTÂ? lÂ?mCÂ? arasÂ?ndaki iliĂŤkiyi sÂ?nÂ?rlayan mesleki BakÂ?ĂŤ aÂĽÂ?sÂ? ayrÂ?Ca sunulan eèiTimin kaliTesi HakkÂ?nda ki BariZ BaZÂ? endiĂŤeleri de gĂ ndeme geTirir q .oJag 2áá1
A K)N GGCG 2G...
GG A K) 2)Ă&#x2030;
%èiTmenin TĂ m eèiTim sĂ reCinin, kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n ve kendisinin sorumluluèunu TaĂŤÂ?dÂ?èÂ? dikkaTe alÂ?ndÂ?èÂ?nda, grup dinamikleri Ă Zerinde yaraTTÂ?èÂ? anlaTmaya gerek olmayan eTkisi Bir yana, ilgi ve @sevgi yi, sadeCe Bir kiĂŤiye deèil Herkese vermesi gerekTièi orTadadÂ?r :aTen insanÂ? TĂ keTen eèiTime Bir de Bir aĂŤk iliĂŤkisinin yoèunluèunun eklenmesi eèiTmenin ZiHinsel ve FiZiksel kaynaklarÂ?nÂ? Bi TireBilir "u yoèunluk konusu Ăśnemlidir insanlarÂ?n kÂ?sÂ?TlÂ? Bir sĂ re iÂĽin ÂĽok yakÂ?n ve BirBirine Ba èÂ?mlÂ? Hale gelmesi durumunun Bir seminer sÂ?rasÂ?nda insanlarÂ?n gerÂĽek aĂŤka dĂ ĂŤeBilme olasÂ?lÂ?èÂ? nÂ? ZayÂ?FlaTTÂ?èÂ? sĂśyleneBilir 0sikoloJi araĂŤTÂ?rmalarÂ?, sadeCe kariyerinin TÂ?rmanma dĂśnemindeki yeTiĂŤkinler iÂĽin deèil, genÂĽ in sanlar iÂĽin de @gĂ CĂ n seksi Bir ĂŤey olduèunu gĂśsTermiĂŤTir "ir eèiTmenin sevgilisi olmanÂ?n BirÂĽok psikoloJik kaZanCÂ? Bulunur ÂŤZsaygÂ?da ani Bir arTÂ?ĂŤ ve eèiTimdeki grup akranlarÂ? arasÂ?nda sTaTĂ nĂ n yĂ kselmesi $oèal olarak kendi gĂ ÂĽ konumlarÂ?nÂ? kĂśTĂ ye kullanÂ?p, kiĂŤisel ve iĂŤle ilgili neden lerle eèiTimler sÂ?rasÂ?nda Cinsel ve duygusal iHTiyaÂĽlarÂ?nÂ? gideren eèiTmenler de vardÂ?r /nlarÂ? an lamaya ÂĽalÂ?ĂŤmalÂ?, FakaT HayÂ?r demeliyiZ "elki de Avrupa da eèiTimin geleCekTeki kaliTesini Belirle meye yĂśnelik reHBer ilkeler iliĂŤkilerin sÂ?nÂ?rlarÂ?na dair Bu TĂ rden konularÂ? iÂĽermeli ve Bu konunun eèiTmenler iÂĽin dĂ Zenlenen eèiTim kurslarÂ?nda ele alÂ?nmalarÂ?nÂ? Ăśnermelidir "u arada, eèer Bir kaTÂ?lÂ?mCÂ?ya Ă&#x160;ĂŤÂ?k olduysanÂ?Z, eèiTimin sonrasÂ?nda onunla Tekrar gĂśrĂ ĂŤmeniZin ve aĂŤkÂ?nÂ?ZÂ? yaĂŤamanÂ?n ĂśnĂ nde Bir engel yokTurĂĽ
105
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
4.4 Program� uyarlama ve uygulama %èiTim ekiBi kurs s�ras�nda kaT�l�mC�lar� eèiTime akTiF olarak daHil eTmeyi TerCiH eTmiÍse, Bunun Hangi yollarla BaÍar�laCaè� ÜnCeden dà Íà nà lmelidir ve Bu a¼�dan esnek programlama Bir gerek lilikTir 9ÜnTemi uyarlama mà ÍTerilerin TerCiHlerine uymak demek deèildir, kaT�l�mC�lar�n girdile rinin Üèrenme sà reCine kaT�lmas�n� kolaylaÍT�rman�n yollar�n� planlamay� i¼erir ÊZleneBileCek Bir diZi olas� yaklaÍ�m Bulunmakla BirlikTe, BiZ iÍe uluslararas� eèiTimlerdeki olaèan unsurlar olan BeklenTilerin ve geri Bildirimlerin deèerini ve kullan�m�n� ele alarak BaÍl�yoruZ
4.4.1 8[ab[dj_b[h "ir eTkinlièin BaÍlang�C�nda kaT�l�mC�lar�n kursTan BeklenTilerini iFade eTmelerinin isTenmesi ola èand�r "aZen Bu HaTTa BaÍvuru Formlar�ndan BaÍlar 2uTin sorular aras�nda Íunlar vard�r s
.eden BuradasÂ?nÂ?Z
s
KursTan ne BekliyorsunuZ
s
%ve Buradan ne gĂśTĂ rmek isTersiniZ
s
.eyi paylaĂŤmaya ve vermeye HaZÂ?rsÂ?nÂ?Z
"eklenTilerin dile geTirilmesi yaygÂ?n Bir aÂĽÂ?lÂ?ĂŤ riTĂ elidir, HoĂŤ renklerdeki noT kĂ&#x160;èÂ?TlarÂ? eTraFÂ? doldu rur "ununla BirlikTe ÂĽoèu ekip Bir sĂ re sonra Fikirlerle dolu ÂĽok sayÂ?da renkli kĂ&#x160;èÂ?TTa yaZÂ?lanlar la ne yapÂ?laCaèÂ?ndan emin olmadÂ?klarÂ? giBi siyaH BeyaZ Bir gerÂĽekle karĂŤÂ? karĂŤÂ?ya kalÂ?rlar (aZÂ?r lÂ?k ekipleri Bu BeklenTileri memnuniyeTle karĂŤÂ?layaBilmeli, BunlarÂ? kaTÂ?lÂ?mCÂ?larla ve kendi arala rÂ?nda TarTÂ?ĂŤmalÂ? ve BunlarÂ? programÂ?n TamamÂ? iÂĽin Birer girdi olarak gĂśrmelidirler AsÂ?l Zorluk BunlarÂ? anlamlÂ? Bir ĂŤekilde iĂŤin iÂĽine daHil eTmekTir, ÂĽĂ nkĂ BeklenTileri ToplayÂ?p da CevapsÂ?Z BÂ? rakmak TeHlikeli Bir gĂśsTeriĂŤTen iBareTTir 8Â&#x201D;oÂ&#x201D;a X[ab[dj_b[h5 A a {da _ir kursun _a lang{i{nda _eklentileri toplaman{n iki yolu anlat{l{yor. ,ĂźmĂźk grup Amaçlar{ ve Â&#x2DC;edeÂ&#x152;eri tan{tt{ktan sonra, kat{l{mi{lardan kursa yĂśnelik _eklentilerini iÂ&#x2030;ade etmelerini isteyin. Bunlar{ amaçlar ve Â&#x2DC;edeÂ&#x152;erle _a lant{land{rmak Ăśnemlidir, çßnkĂź geleiek _irkaç gĂźn sĂźresinie kat{l{mi{lar{n ya ayaiaklar{, payla aiaklar{ ve oynayaiaklar{ ey _udur. (ayata ili kin _eklentilerden _aÂ&#x2DC;setmedi imiĂľi aç{kça _elirtin. Uygun sorular semin ve sonumlarĂ? toplayĂ?n. &arkl{ sorular için Â&#x2030;arkl{ renklerde yap{ kanl{ not kS {d{ kullanmak en Â&#x2030;aĂľla teriiÂ&#x2DC; edilenidir, aniak yarat{i{ olmakta ÜþgĂźrsĂźnßþ. 2akul _ir sĂźre sonra, planlama eki_ininkiler daÂ&#x2DC;il, tĂźm _eklentiler _ir genel oturumda payla {l{r. Bunu taki_en, _ir grup tart{ mas{yla kursun içeri iyle Ă?ayn{ çiĂľgidekiĂ? _eklentileri, ayn{ çiĂľgide olmasalar _ile daÂ&#x2DC;il edile_ileiekleri ve tĂźm esnekli ine ra men kursun kar {layamayaia { _eklentileri _elirlemek ßþerinde yo unla {lmal{d{r. Bu tart{ man{n sonuçlar{, _aĂľen Ă?e itim sÜþle mesiĂ? ad{ verilen _ir çal{ ma anla mas{ olu tura_ilir. Bu anla ma ula {lmas{ gereken amaçlar ve Â&#x2DC;edeÂ&#x152;eri kat{l{mi{lar{n _eklentileriyle ili kilendirir. Kurs _oyunia geri dĂśnĂźlĂźp reÂ&#x2030;erans olarak _ak{la_ilir ve geri _ildirimler için temel olu tura_ilir. BĂźyĂźk grup kinii Ăśrnekte çok say{da kat{l{mi{ya uygun iki ad{ml{ _ir yakla {m kullan{l{r. Gruptan _eklentilerini iÂ&#x2030;ade etmelerini istedikten sonra, _aĂľ{ e itmenler ve _aĂľ{ kat{l{mi{lardan olu an _ir altgrup kurulur. Bu grup _eklentileri toparlar ve _enĂľerlerini gruplar, daÂ&#x2DC;a sonra sonuçlar{ genel oturumda sunar. Grup çal{ ma Â&#x2DC;alindeyken kat{l{mi{lar sorular{ ievaplamak ve _eklentilerini aç{kl{ a kavu turmak ßþere Â&#x2DC;aĂľ{r _ulunmal{d{rlar. aÂ&#x2DC;a sonra Ăśnieki Ăśrnekteki gi_i _ir tart{ ma yap{larak, _enĂľer ekilde sonuçland{r{l{r.
(angi yÜnTemi se¼erseniZ se¼in, kaT�l�mC�lar�n BeklenTilerini HesaBa kaTma sà reCi olduk¼a Has sasT�r SÜyledièimiZ giBi Bu eèiTmenlerle kaT�l�mC�lar aras�ndaki iliÍkilerin yeni FiliZlendièi kursun BaÍlang�¼ dÜneminde yap�ld�è�ndan, ekip kaT�l�mC�lar�n Fikirlerini sadeCe memnuniyeTle karÍ�la y�p, kursun esas saHipleriymiÍ giBi davranmamal�d�rlar
10
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
KaT�l�mC�lar kursun TaTmin edemeyeCeèi BeklenTileri dile geTirdiklerinde Bile, Bu durumu dikkaT le a¼�kl�èa kavuÍTurmak gerekir "u BeklenTiler nadiren Ül¼à yà aÍar ve BÜyle Bir BeklenTi Üèren me HedeFi olarak ge¼ersiZ k�l�nmadan veya kaT�l�mC�y� kendi iHTiya¼lar� marJinalmiÍ giBi HisseT Tirmeden kenara konulmal�d�r "u Íekilde ele al�n�rsa, BeklenTiler uygulama s�ras�nda deèerlendirme i¼in Bir Temel oluÍTuraBilir %èer deèerlendirmelerin BeklenTiler à Zerinden yap�lmas�nda anlaÍ�lm�Ísa, ekip ve kaT�l�mC�lar Bunlar� kursun Her nokTas� veya aÍamas�nda an�msamal�d�rlar "ir oTurum s�ras�nda o oTurumun sonuCunun Belirli BeklenTilerle iliÍkisine deèinileBilir, anCak yanl�Í BaèlanT�lar kurup sonu¼lar� esneTmemeye dikkaT edilmelidir
4.4.2 =[h_ X_bZ_h_c KaTÂ?lÂ?mCÂ?lar Tepkileri ve davranÂ?ĂŤlarÂ? yoluyla Her gĂ n sĂ rekli olarak geri Bildirimde Bulunurlar "ir eylem Ăśnerildièi Zamanki Tepkileri, dikkaT dĂ Zeyleri, sorduklarÂ? sorularÂ?n TĂ rleri, ZamanÂ?nda mÂ? geldikleri yoksa geÂĽ mi kaldÂ?klarÂ? giBi dikkaTli Bir eèiTmenin iZleyeBileCeèi sĂ rekli Bir gĂśsTer ge akÂ?ĂŤÂ? Bulunur 'eri Bildirimde Bulunmak, geri Bildirimi almak ve deèerlendirmek Her eèiTmen iÂĽin daimi Bir gereklilikTir ÂŤnemi sadeCe eèiTmenler ve kaTÂ?lÂ?mCÂ?lar arasÂ?nda Belli iliĂŤkiler kurma sÂ?ndan deèil, kaTÂ?lÂ?mCÂ?lar arasÂ? Üèrenmeyi Beslemesinden de kaynaklanÂ?r 'eri Bildirimde Bulu nulduèu Her seFerinde koĂŤup derinlemesine Bir ekip ToplanTÂ?sÂ? yapmaya gerek yokTur, anCak gĂśZ lerini ve kulaklarÂ?nÂ? ve de kalBini iyiCe aÂĽÂ?k TuTaBilmek ve gĂśrdà èà , duyduèu ve HisseTTièine uygun ĂŤekilde davranaBilmek Her eèiTmenin kendisine kalmÂ?ĂŤTÂ?r 'eri Bildirimde Bulunmak ve geri Bildirimi almak iki kiĂŤi arasÂ?ndaki ĂśZel Bir ileTiĂŤim ĂŤeklidir %leĂŤTiriyi ve dayanÂ?ĂŤmayÂ? iÂĽerir ve kiĂŤiler arasÂ?ndaki ileTiĂŤimin yeTersiZlièiyle uèraĂŤmak Hassas Bir konudur "u nedenle, kaFa karÂ?ĂŤ TÂ?ran alanlarÂ? sÂ?nÂ?rlamak veya gĂśrĂ ĂŤTen ĂśTeye giTmeyen ĂŤeylerin paylaĂŤÂ?lmasÂ?nÂ? engellemek iÂĽin neT ileTiĂŤim ilkeleri Ă Zerinde anlaĂŤma saèlanmalÂ?dÂ?r AĂŤaèÂ?dakiler ayrÂ?nTÂ?lÂ? Bir geri Bildirim usulĂ ve kullanÂ?ĂŤlÂ? geri Bildirimde Bulunmak iÂĽin adÂ?m adÂ?m Bir reHBer niTelièindedir AdĂ?m 1 K LĂ?ye LĂ?nin eylemlerinden (davran{ lar{ndanĂ ald{ { iĂľlenim Â&#x2DC;akk{nda _ilgi verir. AdĂ?m 2 K LĂ?nin davran{ lar{n{n K ßþerinde yaratt{ { tepkileri tariÂ&#x2030; eder. AdĂ?m 3 K gÜþlemlerinin do ru olup olmad{ {n{ netle tirir. AdĂ?m 4 L al{nan geri _ildirime tepki verir (teriiÂ&#x2DC;e _a l{Ă . =[h_ X_bZ_h_c_ WbWd a_Ă&#x2026;_ _Â&#x201A;_d dej0 Geri _ildirimi yorum yapmadan dinleyinÂ&#x2021; Sadeie dinleyin, oldu u gi_i ka_ul edin ve gerekiyorsa _elirli noktalar{ netle tirin. (emen tart{ maya girmek veya tepki gĂśstermek amaia uygun de ildir.
GERš Bš-DšRšM NAS*- O-MA-*
NE Se:-ENMEME-š
NE Se:-ENME-š
Betimleyiii
Ă?Bu kĂśtĂźÂ&#x2021;Ă?veya Ă?Bu iyiÂ&#x2021;Ă?
Ă??ol oynarken yĂźksek sesle konu man _eni strese soktuĂ?.
Bir eyin iyi veya kĂśtĂź oldu unu sĂśylemeyin, _Ăśyle _ir yarg{n{n kriterleri Üþneldir ve _a kalar{ _unu Â&#x2030;arkl{ okuya_ilir. Somut Uygun
Ă?Bask{ns{nÂ&#x2021;Ă?
Sadeie ne oldu unu ve o an ne Â&#x2DC;issetti iniĂľi tariÂ&#x2030; edin. Al{nan geri _ildirimle ne yapaia {n{n karar{n{ o ki iye _{rak{n.
Larars{Ăľd{r ve tart{ ma yarat{r.
Ă?BiĂľ kararlar al{rken, senden ald{ {m iĂľlenimÂ&#x201A;.Ă?
Geri _ildirim u de ildir:
Geri _ildirim udur:
Ă?Senden yapman{ istedi imÂ&#x201A;Ă? (_enim iÂ&#x2DC;tiyaçlar{mĂ
Ă?Senin iÂ&#x2DC;tiyai{n olarak gĂśrdĂź ĂźmÂ&#x201A;Ă?
Kullan{ l{
E er _ir insan{n de i tiremeyeie i _ir ey sÜþ konusuysa, _undan _aÂ&#x2DC;setmeyin.
stenilir
Geri _ildirim, geri _ildirimi alan _unu istedi i Ăľaman, daÂ&#x2DC;a etkindir. BaĂľ{ insanlar içinse aniak o Ăľaman i e yarar.
o ru Ăľamanda
5la_iliyorsa, geri _ildirim iĂľlenimi edinmenin Â&#x2DC;emen sonras{nda verilmelidir.
Aç{k
i er ki iye (geri _ildirimi alanĂ ne sĂśylemek istedi iniĂľi anlay{p anlamad{ {n{ sorun. 4#3 KaTÂ?lÂ?mCÂ? 2aporundan, 1997
107
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
Dߝßnmeniz imin zneriler Bir _a kas{na geri _ildirimde _ulundu unuĂľ son seÂ&#x2030;eri Â&#x2DC;at{rlay{n. 1. Lukar{da sunulan usul ve ilkelerle ili kisi neydiĂ&#x2030; Bir _a kas{ndan geri _ildirim ald{ {n{Ăľ son seÂ&#x2030;eri dĂź ĂźnĂźn. 2. 5ndan _unu istemi miydiniĂľĂ&#x2030; 3. Lukar{daki kurallar epey kat{. Geri _ildirimlerin yarg{ içermemesi gerekti ine kat{l{yor musunuĂľĂ&#x2030; Bu gerçekten olanakl{ m{Ă&#x2030;
Geri bildirim imin uygulama egzersizi 1á-15 kat{l{mi{dan olu an gruplar için uygundur. E er gru_unuĂľ daÂ&#x2DC;a _ĂźyĂźkse, alt gruplara _Ăśle_ilirsiniĂľ. Bu egĂľersiĂľ kat{l{mi{lar{n Â&#x2DC;aliÂ&#x2DC;aĂľ{rda _ir_irlerini tan{malar{ durumunda daÂ&#x2DC;a iyi sonuç verir. 1. Geri _ildirimde _ulunma kurallar{n{ (yukar{daki ekliyle _ir _as{l{ metin Â&#x2DC;alindeĂ da {t{n. 2. Kat{l{mi{lardan _ir daire olu turmalar{n{ isteyin. E itmen de daireye kat{lmal{d{r. 3. Kat{l{mi{lara Â&#x2DC;er _irinin (domino ta lar{ gi_iĂ sollar{nda duran kat{l{mi{ Â&#x2DC;akk{nda olumlu geri _ildirimde _ulunaiaklar{n{ sĂśyleyin. Konu olarak seminerde geçen son gĂźnlerden uygun _ulduklar{ Â&#x2DC;erÂ&#x2DC;angi _irini seçe_ilirler. 4. E itmen solundaki kat{l{mi{ Â&#x2DC;akk{nda olumlu geri _ildirimde _ulunur. Kat{l{mi{ geri _ildirim dĂśngĂźsĂźnĂź sĂźrdĂźrĂźr. 5. E itmen sadeie sĂśylenenlerin yarg{ içermesi durumunda mĂźdaÂ&#x2DC;ale eder ve _unun daÂ&#x2DC;a uygun _ir geri _ildirim olarak yeniden iÂ&#x2030;ade edilmesine yard{mi{ olur. 6. aire tamamland{ {nda, e itmen kat{l{mi{lardan ayn{ egĂľersiĂľi, _u seÂ&#x2030;er olumsuĂľ geri _ildirimde _ulunarak tekrarlamalar{n{ ister. 7. Ba ka _ir seçenek kat{l{mi{lardan egĂľersiĂľi _ir deÂ&#x2030;a daÂ&#x2DC;a tekrarlamalar{n{ istemektir, ama _u seÂ&#x2030;er yanlar{ndaki ki i Â&#x2DC;akk{nda yarg{da _ulunurlar. Bu olumlu veya olumsuĂľ yarg{ ola_ilir. 8. Tart{ ma k{sm{nda e itmen kat{l{mi{lara (olumlu ve olumsuþà geri _ildirimde _ulunurken ve kendi davran{ lar{na ili kin _ir yarg{y{ dinlediklerinde kendilerini nas{l Â&#x2DC;issettiklerini sorarĂ&#x2030; 5nlara _elirli ilkelere saÂ&#x2DC;ip _ir geri _ildirim usulĂźnĂź uygulamada nas{l _ulduklar{n{ sorun.
4.4.) AebWobWĂ&#x2026;jĂ&#x161;hcW 8[Y[h_b[h_ 9ENI BAĂŤLÂ?KLARÂ? SUNMAK 9eni Bir BaĂŤlÂ?èÂ? sirk TakTiklerine veya anlamsÂ?Z CamBaZlÂ?klara giriĂŤmeden, uygun ve ilgi ÂĽekiCi Bir ĂŤekilde sunmak yeni Bir oTuruma olan merakÂ? ve moTivasyonu arTÂ?rÂ?r 9eni Bir yol BulmakTa siZi sÂ?nÂ?rlayan Tek ĂŤey kendi HayalgĂ CĂ nĂ Z ve BaZÂ? yĂśnTemsel kriTerlerdir "ir sunuĂŤ ĂŤunlarÂ? iÂĽermeli dir s KiĂŤileri yeni Bir konuya enTelekTĂ el olarak ve HaTTa duygusal olarak HaZÂ?rlayÂ?n s AyrÂ?nTÂ?lara girmeden veya ulaĂŤÂ?laCak sonuÂĽlara iliĂŤkin TaHminlerde Bulunmadan, sÂ?rada neler olduèu konusunda kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ? yĂśnlendirin s :amanÂ? uygun Bir ĂŤekilde ayarlayÂ?n n %èiTim oTurumunun veya BaĂŤlÂ?èÂ?n Ăśnemi ve karmaĂŤÂ?klÂ? èÂ?na BaèlÂ? olarak en FaZla 30 dakikalÂ?k Bir sĂ re Ăśnerilir s (arekeTe geÂĽirin ve moTive edin
108
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
'ENEL OTURUMLARÂ? YĂ&#x161;NETMEK 'enel oTurumlar Ăśnemli ve yÂ?praTÂ?CÂ?dÂ?r ÂŤnemlidir
Bilgilendirme ve sorgulama sà resi i¼in eèiTim program�n�n organiZasyonu Hakk�nda Bilgi vermek i¼in sonu¼lar� Tà m grupla paylaÍmak i¼in kaT�l�mC�lar�n kendilerini Bir grup olarak deneyimlemeleri i¼in
9Â?praTÂ?CÂ?dÂ?r
kaT�l�m dà Íà k dà Zeyde olduèunda
yorumlamalara, Bà yà k daireye ve Havas�Zl�èa raèmen konsanTrasyon ve disiplin gerekTirdièinden
"u, eèiTmenin Bireylerin iHTiya¼lar�, gruBun iHTiya¼lar� ve eèiTim sà reCi aras�nda Bir denge kur mas� gerekTièi anlam�na gelir Kendi ileTiÍimsel konumunun, gruBun enerJisinin ve genel oTuru mun uZunluèunun ay�rd�nda olmal�d�r "ir ekiple ¼al�Ímak Herkesin HayaT�n� kolaylaÍT�r�r, ¼à n kà eèer Baèlama uygunsa kaT�l�mC�lar daHil, ekip i¼inde yÜneTiCi kolTuèu dÜnà Íà mlà olarak de èiÍeBilir /Turum yÜneTiCilièinde ekip olarak da ¼al�Í�laBilir "ir kolaylaÍT�r�C� i¼erikTen, Bir dièeri TarT�Íma sà reCinden sorumlu olur "u eÍ kolaylaÍT�rma i¼erik kolaylaÍT�r�C�s� ile Bir kaT�l�mC� ara s�nda ¼aT�Íma olmas� durumunda Faydal�d�r sà re¼ kolaylaÍT�r�C�s� konuyu Toparlamaya odaklan d�è�ndan gruBu sorunun ¼ÜZà mà ne yÜnlendireBilir (er oTurum yÜneTiCisinin veBa giBi ka¼mas� gereken BaZ� Ülà mCà l gà naHlar s
9eTerinCe HaZÂ?rlÂ?klÂ? olmamak ve TarTÂ?ĂŤmada yanlÂ?ĂŤ sorular sormak
s
KaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n kiĂŤisel duygularÂ? Ă Zerinde FaZla durmak
s
0aTronluk Taslamak, HerHalde ne anlama geldièini BiliyorsunuZdur
s
4eknik Terimler kullanmak
s
SĂśylenenleri kendi gĂ ndemini kaBul eTTireCek ĂŤekilde yorumlamak, Bir gĂ ndemi Zorla kaBul eTTirmek
s
"ir kiÍiyle diyaloèa girmek, Belirli BaZ� konuÍmaC�lar� dièerlerine k�yasla kay�rmak
s
SĂ rekli kĂ ÂĽĂ k vaaZlar vermek veya genel olarak ÂĽok konuĂŤmak
s
$inlememek ve ÂĽok konuĂŤmak
s
SĂ reyi ve enerJi dĂ Zeylerini Takip eTmemek
s
9anlÂ?ĂŤ Bir ĂśZeT sunmak veya oTurumu HiÂĽ ĂśZeTlememek ,isTe 4)# 2000, s 39â&#x20AC;&#x2122;dan alÂ?nTÂ?lanmÂ?ĂŤTÂ?r
CanlĂ? bir tartĂ?ÂťmayĂ? nasĂ?l yznetmeliĂ&#x153;Ă&#x153; Bir oturumu yĂśnetmenin insana kendini tam olarak _ir di çi gi_i Â&#x2DC;issettirmemesi Â&#x2DC;er Ăľaman Â&#x2DC;arikad{r, aniak _aĂľ{ Ăľamanlar tart{ ma çok Â&#x2DC;araretlene_ilir ve Â&#x2DC;erkes ayn{ anda konu mak ister (ve yorum yap{lamaĂľ Â&#x2DC;ale gelirĂ . BĂśyle _ir senaryoda _ir konu ma usulĂź veya ritĂźeli Ăśnermek Â&#x2030;aydal{d{r. AedkĂ&#x2026;cW Â&#x201A;kXkĂ&#x201A;k Eskiden Amerikan yerlilerinie kullan{l{rd{, çu_uk sadeie ve sadeie onu tutan ki iye konu ma ans{ verir. Konu mai{dan konu mai{ya geçirilir. KÂ&#x201A;Wd c_ahe\ed Konu ma çu_u u yerine renkli _ir kuyru u olan _ir top kullan{la_ilir. En Ăśnemli avanta { _ir taraÂ&#x2030;tan _ir taraÂ&#x2030;a at{la_ilmesidir ve _unu çu_ukla yapmak kadar Ăľarar{ da olmaĂľ. AedkĂ&#x2026;cWYĂ&#x161; b_ij[i_ SĂźrekli _ir konu mai{ ak{ { varsa Â&#x2030;aydal{d{r, ola_iliyorsa ilgisiĂľ tart{ malar{ Ăśnlemek için listeyi 5 ki iyle k{s{tlay{n. TĂźm _u yĂśntemler, e er gerekiyorsa, konu ma sĂźrelerini s{n{rland{rman{Ăľa olanak tan{r.
109
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
,atĂ?lĂ?mĂ? teÂťvik etmek ÂŤZGĂ RLĂ K BIR AèACÂ?N TEPESINDE OTURMAK DEèILDIR Ă&#x161;ZGĂ RLĂ K BIR KURT SINEèI GIBI UÂĽMAK DEèILDIR Ă&#x161;ZGĂ RLĂ K KATÂ?LÂ?MDÂ?R ' 'ABER ĂŠTALYAN ĂŤARKÂ?CÂ? BESTECI &arklÂ? eèiTim yĂśnTemleri ve TarZlarÂ? HakkÂ?ndaki Bu TarTÂ?ĂŤmalarda, yapTÂ?èÂ?mÂ?Z TĂ m seÂĽimlerin daHa sonra eèiTim sÂ?rasÂ?nda HayaTa geÂĽirilmesine kiĂŤiliklerimiZin araCÂ?lÂ?k eTTièini akÂ?lda TuTmak Fayda lÂ?dÂ?r 4Ă m Bu kolaylaĂŤTÂ?rÂ?CÂ?lÂ?k praTiklerinde kaTÂ?lÂ?mÂ? TeĂŤvik eTmek Temel Bir gereklilikTir "unu yap manÂ?n HaZÂ?r Bir FormĂ lĂ yokTur, sergilenen TavÂ?rlarla, kullanÂ?lan Beden diliyle ve ne kadar doèal olaBildièimiZle iliĂŤkilidir KaTÂ?lÂ?mÂ? TeĂŤvik eTmek, kaTÂ?lÂ?mCÂ?lara varolaBileCekleri raHaT Bir orTam ya raTaBilmeye BaèlÂ?dÂ?r
4.4.4 Ieh]kbWcW (er eTkinlièin sonunda, s�ra eèiTmen i¼in en Ünemli iÍe gelir sorgulama "u olmaks�Z�n oTurum Tamamlanmam�ÍT�r ve oTurumun sonu¼lar� kaFa kar�Í�kl�è� ve Bà yà k olas�l�kla Ünyarg� yaraTm�Í T�r Sorgulama, ne Üèrendiklerini Toparlama ve Buna odaklanma amaC�yla eèiTmenlerin kaT�l�mC� larla BirlikTe Bir deneyimi analiZ eTTièi and�r "ir ad�m geriye gidip, eèiTimin ama¼lar�n�n gÜZden ge¼irildièi ve deneyimsel unsura iliÍkin Fikirlerin, sapTamalar�n ve sorular�n orTaya aT�lmas�na Za man HarCand�è� BÜlà mdà r K�saCas�, Bir kiÍinin elini TuTup, onu deneyiminin i¼inde geZdirmek ve durup Üèrendiklerini Toplamak giBidir Sorgulama genellikle BirBirleriyle iliÍkili Bir diZi soru à Zerine kuruludur "u sorular "Ülà m 3 Te TarT�Í�lan Üèrenme dÜngà lerine karÍ�l�k geleCek Íekilde deneyimden soyuT Fikirlere ve oradan yi ne deneyime dÜnerek ilerler s
ĂŞimdi nasÂ?l HissediyorsunuZ
s
%Tkinlièin BaÍ�ndan Beri deèiÍen Bir Íey oldu mu .eden oldu .eden olmad�
s
.e ÜèrendiniZ
s
.eyi anlamad�n�Z veya BeèenmediniZ
s
"unun x durumuyla ilgisi var mÂ?
s
%èer Bunu Tekrar yapaCak olsayd�n�Z, neyi Farkl� yapard�n�Z
%èer siHirli Bir sorgulama ilkesi varsa, o da, ÜZellikle soyuT veya kuramsal malZemelerle BaèlanT� kurarken veya Bunlar� ÜZeTlerken, ne olduèu Hakk�nda Fikir BelirTirken, Her Zaman somuT olay lara reFeransTa BulunmakT�r %èer aBarT�l�rsa sorgulama anlam�n� kayBeder 2 dakikal�k Bir enerJi arTT�r�C� egZersiZin 10 dakika sorgulanmas� pek de gerekmeZ %Tkinlik s�ras�ndaki ¼ok Ünemli oTu rumlar ve Temel eTkinlikler i¼in BÜylesi Bir sà re¼ gerekir ¼à nkà kaT�l�mC�lar�n ne deneyimledikle rine odaklanmalar�na ve Farkl� program unsurlar�yla eèiTim sTraTeJisi aras�nda Baèlar kurmalar� na yard�mC� olur
:Â&#x201D;Ă&#x2026;Â&#x201D;dc[d_p _Â&#x201A;_d Â?d[h_b[h h Genellikle Â&#x2DC;angi etkinlikler için sorgulamay{ ĂśngĂśrĂźyorsunuĂľĂ&#x2030; h (angi sorular{ soruyorsunuĂľĂ&#x2030; NedenĂ&#x2030; h Sorgulamalar{n{Ăľ nas{l geli tirile_ilirĂ&#x2030;
4.4.5 PWcWd OÂ?d[j_c_ 3ORUNUMUZ YETERINCE ZAMAN OLMAMASÂ? DEèIL DOèRU ĂŤEKILDE KULLANMADÂ?èÂ?MÂ?Z ZAMANDÂ?R 3ENECA %èer HiÂĽ Zaman olmasa, o Zaman Her ĂŤey iÂĽin ZamanÂ?nÂ?Z olur Asla aCele iÂĽinde olmaZsÂ?nÂ?Z 'er ÂĽek ĂśZgĂ rlĂ k Budur !MERIKAN 9ERLILERININ Ă&#x161;ZDEYIĂŤI
110
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
"u ĂśZdeyiĂŤler FarklÂ? kĂ lTĂ rel ve Zamansal anlayÂ?ĂŤlarÂ? yansÂ?Tsa da, BiZe gĂśrĂ nĂ rde BasiT Bir Zaman anlayÂ?ĂŤÂ?nÂ?n eèiTim sÂ?rasÂ?nda veya ekip iÂĽinde yaĂŤanaBileCek korkunÂĽ Bir @kĂ lTĂ r ÂĽaTÂ?ĂŤmasÂ? iÂĽin Te mel oluĂŤTuraBileCeèini HaTÂ?rlaTÂ?rlar KĂ lTĂ rle ÜèrenilmiĂŤ Zaman kavramÂ? HakkÂ?nda Bir TarTÂ?ĂŤma iÂĽin KĂ lTĂ rlerarasÂ? èRENME %èITIM +Â?LAVUZU na ve BenZer Bir TarTÂ?ĂŤmayla @Zaman @HÂ?rsÂ?ZlarÂ? konusunda ÂŤRGĂ T 'ELIĂŤIMI %èITIM +Â?LAVUZU s 29 a BakÂ?nÂ?Z Amerikan yerlilerinin ĂśZdeyiĂŤi daHa ruHani olana n Bir sĂ reÂĽ olarak Zamana n odaklanÂ?rken, SeneCa iĂŤ ve HedeF doèrulTusunda Bir BakÂ?ĂŤ aÂĽÂ?sÂ?nÂ?n alTÂ? nÂ? ÂĽiZmekTedir 0erFormans gĂśsTermek ve HedeFlere ulaĂŤmak ĂŤeklindeki kĂ lTĂ rel yĂ kĂ mlĂ lĂ klerin Temel deèerler Haline geldièi sanayileĂŤmiĂŤ Toplumlarda Bu ikinCi BakÂ?ĂŤ aÂĽÂ?sÂ? olaèanlaĂŤmÂ?ĂŤTÂ?r 'Ă n Cel kuramlar ayrÂ?Ca kĂ reselleĂŤmenin, ZamanÂ? ve mekĂ&#x160;nÂ? sÂ?kÂ?ĂŤTÂ?rarak, Zamana BakÂ?ĂŤÂ?mÂ?ZÂ? Bir keZ da Ha deèiĂŤTirdièini iddia ediyor :amana iliĂŤkin Bu ilginÂĽ TarTÂ?ĂŤmalara raèmen, genÂĽlik eèiTimleri, ka TÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n normal ÂĽevrelerindeki perFormanslarÂ?nÂ? geliĂŤTirmelerini saèlayaCak olan eèiTim HedeFle rine ulaĂŤmak aÂĽÂ?sÂ?ndan BĂ yĂ k olasÂ?lÂ?kla SeneCa nÂ?nkine BenZer Bir anlayÂ?ĂŤa BaèlÂ? kalaCakTÂ?r "u ne denle, ZamanÂ?mÂ?ZÂ? oldukÂĽa konTrollĂ BiÂĽimde kullanmalÂ?yÂ?Z ki Bu da daHil olan Herkesin Zamanla maya Belli Bir ĂślÂĽĂ de saygÂ? gĂśsTermesini gerekTiriyor "u iHTiyaÂĽ en BaĂŤTan aÂĽÂ?k Bir ĂŤekilde iFade edilmelidir %kip ayrÂ?Ca poTansiyel Bir sorun alanÂ? olarak Zamana iliĂŤkin Bir sTraTeJi HaZÂ?rlayaBilir AĂŤaèÂ?da eèiTimin Hem HaZÂ?rlÂ?k Hem de uygulama aĂŤamasÂ?yla ilgili olarak, Zaman BaskÂ?sÂ?nÂ? aZalTa rak eèiTim HayaTÂ?nÂ? kolaylaĂŤTÂ?raCak BirkaÂĽ Ăśneri yer almakTadÂ?r (AZÂ?RLÂ?K SÂ?RASÂ?NDA s
(er dakikan�n planland�è� Bir program oluÍTurmay�n "aZen daHa aZ� daHa iyidirü "elirli BaZ� Üèrenme TarZlar�n�n daHa FaZla yap�land�r�lm�Í Bir program gerekTirdièi doèrudur, o yà Zden Bir denge kurun
s
&ormel programa veya iÍe yÜnelik ve enFormel BoÍ Zaman veya eèlenCe, ama yine de sà re Ce yÜnelik Zaman aras�nda Bir denge Bulmaya ¼al�Í�n %nFormel Zaman insanlara kiÍisel de neyimlerini paylaÍma, raHaT Bir orTamda gÜrà Íme olanaè� verir ve grup inÍas� sà reCiyle enFor mel Üèrenmeyi desTekler
s
KaTÂ?lÂ?mCÂ?lar TaraFÂ?ndan ĂśnerileBileCek, planlanmamÂ?ĂŤ eTkinlikler ve konular iÂĽin Zaman ayÂ?rÂ?n
s
'à nlà k ekip ToplanT�lar�n� gruBun siZe en aZ iHTiya¼ duyaBileCeèi Zamanlarda ger¼ekleÍeCek Íekilde ayarlay�n
s
$aHa ÜnCe deneyimlemiÍ olduèunuZ yÜnTemleri kullanmak siZe Zaman�n kullan�m� a¼�s�n dan Bir Fikir vereBilir, FakaT Bu karar� al�rken en Ünemli eTken deèildir
s
AkĂŤam eTkinliklerinin erTesi saBaHki programa Zarar vermemesine dikkaT edin
s
SadeCe raHaTlamak veya uyumak i¼in grupTan ayr� kalaBileCeèiniZ BoÍ Zamanlar i¼in de alan ay�r�n ayr�Ca BkZ 1 2 5
%èITIM S�RAS�NDA s
0rogramda deèiÍiklikler yaparken veya ¼aT�Íma ¼ÜZà mà i¼in programdan Bir Íeyler ¼�kar�r ken yukar�daki nokTalar� akl�n�Zda TuTun
s
%èiTimler s�ras�nda aÍaè�daki @Zaman eÍkiyalar�na dikkaT edin n %gZersiZler s�ras�nda 'ÜZden ge¼irmeler veya sorgulamalar, oda deèiÍiklikleri, HaZ�rl�klar ve sunumlar n :iyareTler ve alan geZileri i¼in ulaÍT�rma n 9emekler, ÜZellikle lokanTada yenilenler
s
"ir Zaman s�n�r� koyarken, asla h'rup ¼al�Ímas� i¼in 20 dakikan�Z varv demeyin ger¼ek Zama n� kullanarak h'enel oTurum i¼in yeniden saaT à ¼Te BuluÍaCaè�Zv Íeklinde iFade edin
:Â&#x201D;Ă&#x2026;Â&#x201D;dc[d_p _Â&#x201A;_d Â?d[h_b[h h Kendi kĂźltĂźrĂźnßþdeĂ&#x153;ortam{n{Ăľda Ăľaman anlay{ { nas{ld{rĂ&#x2030; h Bir arkada {n{Ăľla saat ak am _e te _ulu aiaksan{Ăľ, siĂľe gĂśre ka_ul edile_ilir geiikme sĂźresi nedirĂ&#x2030; h Ak am saat _e te _ir i toplant{s{na kat{laiaksan{Ăľ, siĂľe gĂśre ka_ul edile_ilir geiikme sĂźresi nedirĂ&#x2030; h Ne tĂźr _ir program{ teriiÂ&#x2DC; edersiniĂľ, dakika dakika planlanm{ m{ yoksa sadeie genel olarak m{ planlanm{ Ă&#x2030; NedenĂ&#x2030;
111
. E¸itimden Sonra %èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
.1. AktarĂ?m ve bo¸altma E¸itim sonumlarĂ? nasĂ?l kullanĂ?lmalĂ? ve nasĂ?l taÂťĂ?nmalĂ? â&#x20AC;&#x153;"Ă&#x161;YLECE YOLCULUK SONA ERDI VE BEN YINE BAĂŤLADÂ?èÂ?M YERE GELDIM DENEYIMLERLE ZENGINLEĂŤMIĂŤ VE ÂĽOèU PATLAMÂ?ĂŤ KANAATLE YOKSULLAĂŤMÂ?ĂŤ BIR HALDE BIR SĂ RĂ ÂĽĂ RĂ MĂ ĂŤ KESINLIKLERLE Â&#x2014;Ă NKĂ KANAATLER VE KESINLIKLER CEHALETIN SONUÂĽLARÂ?DÂ?R (ER ZAMAN HAKLÂ? OLDUKLARÂ?NÂ? DĂ ĂŤĂ NENLER VE KENDI FIKIRLERINE ÂĽOK FAZLA Ă&#x161;NEM ATFEDENLER EVDE OTURMALÂ?DÂ?R "IR KIĂŤI YOLCULUK EDERKEN KANAATLER TÂ?PKÂ? MANZARALAR GIBI KOLAYCA UNUTULUR AMA MANZARALARDAN FARKLÂ? OLARAK YERLERINE KOLAYCA YENILERI GEÂĽMEZ â&#x20AC;? !LDOUS (UXLEY, *esTing 0ilaTe Avrupa genÂĽlik eèiTimi programlarÂ?nÂ?n ana amaÂĽlarÂ?ndan Biri, giTgide daHa ÂĽok genÂĽ insanÂ?, ken di uluslararasÂ? ĂśrgĂ Tlerinin ve aèlarÂ?nÂ?n poTansiyellerini ve BaèlanTÂ?larÂ?nÂ? kullanarak uluslararasÂ? iĂŤBirlièinde BulunmalarÂ? iÂĽin HarekeTe geÂĽirmek ve onlara gerekli donanÂ?mÂ? saèlamakTÂ?r "aĂŤka Bir amaÂĽ ise ulusal veya yerel ĂśrgĂ Tlerden, HiZmeTlerden veya gruplardan uygulamaCÂ?larÂ?n, yurT dÂ?ĂŤÂ?nda kaFa dengi orTaklarla iĂŤBirlikleri inĂŤa ederek, kendi ÂĽalÂ?ĂŤmalarÂ?na Bir Avrupa BoyuTu kaT malarÂ?na yardÂ?mCÂ? olmakTÂ?r 9ine, Bir BaĂŤka amaÂĽ da genÂĽlik ÂĽalÂ?ĂŤanlarÂ?na ve genÂĽlik liderlerine kendi TopluluklarÂ?nda ve Ă lkelerinde karĂŤÂ? karĂŤÂ?ya geldikleri ÂĽokkĂ lTĂ rlĂ ÂĽevrelerin gerÂĽekleriy le ve ZorluklarÂ?yla daHa iyi BaĂŤa ÂĽÂ?kmalarÂ?nÂ? saèlayaCak araÂĽlarÂ? kaZandÂ?rmakTÂ?r "aZÂ? eèiTim kurs larÂ? kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?na Belirli proJeleri uygulamaya yĂśnelik Bilgi ve BeCerileri saèlamaya odaklanÂ?r ken, BaZÂ?larÂ? da daHa genel olarak genÂĽ insanlara uluslararasÂ? veya kĂ lTĂ rlerarasÂ? orTamlarda genÂĽlik proJeleri veya konu Temelli ÂĽalÂ?ĂŤmalar dĂ Zenlemelerine yardÂ?mCÂ? olmayÂ? amaÂĽlar "ir eèiTim kursunun odaèÂ? veya TemasÂ? ne olursa olsun, kaTÂ?lÂ?mCÂ?lardan evlerine dĂśndĂ klerinde eyleme geÂĽmeleri Beklenir SĂ rekli olarak sorulan Bir soru kaTÂ?lÂ?mCÂ?larÂ?n eèiTim kurslarÂ?ndan elde eTTikleri Üèrenme deneyimlerini kendi ÂĽalÂ?ĂŤma orTamlarÂ?nda kullanmalarÂ?nÂ?n ve yaygÂ?nlaĂŤTÂ?rmala rÂ?nÂ?n en iyi ĂŤekilde nasÂ?l saèlanaBileCeèidir "ir eèiTim sÂ?rasÂ?nda elde edilen Bilgi ve BeCerilerin kendi orTamÂ?nda kullanÂ?mÂ?na genellikle @akTarÂ?m denir "ilgi ve BeCerileri BaĂŤkalarÂ?na ve proJelere TaĂŤÂ?mak sÂ?klÂ?kla @ÂĽoèalTma olarak isimlendirilir èrenme deneyimleri Belirli Bir eèiTim eTkinlièi nin kendine ĂśZgĂ ÂĽerÂĽevesinde edinildièinden, Bu orTamÂ? paylaĂŤmak ve FarklÂ? gerÂĽekliklerin Tek rar yaraTÂ?lmasÂ? iÂĽin anCak Belli @anlar yaraTaBilir AkTarÂ?m ve ÂĽoèalTma, ĂśZellikle uluslararasÂ? eèiTim eTkinlikleri iÂĽin oldukÂĽa Zorlu Bir konudur, anCak Bu gĂśrev Her eèiTim iÂĽin Temel niTelikTedir AkTarÂ?m konusu Avrupa eèiTim programlarÂ?nÂ?n @ÂĽarpanlarla ÂĽalÂ?ĂŤmaya nasÂ?l ĂśnCelik verdikleri dikkaTe alÂ?ndÂ?èÂ?nda ĂśZellikle Ăśnemli Hale gelir "u kelime kendi eèiTim deneyimlerini gerek ken di ĂśrgĂ Tleri veya HiZmeTleri olsun, gerek genÂĽlik gruplarÂ? veya proJeleri olsun, kendi ÂĽalÂ?ĂŤma or TamlarÂ?na yaymalarÂ?na olanak veren konumlarda ÂĽalÂ?ĂŤan kiĂŤileri TanÂ?mlar %èiTimden sadeCe Bu na kaTÂ?lan kiĂŤiler yararlanmamalÂ?, Bu yarar Bu kiĂŤilerden dièer genÂĽ insanlara da TaĂŤÂ?nmalÂ?dÂ?r
.2 bo¸altma G�rsatlar neler h"u kurs moTivasyonumu arT�rd� ¼à nkà BaÍkalar�n� da BenZer HedeFlerin HarekeTe ge¼irdièini Bi liyorum, HalBuki Benim Ürgà Tà mà n odaè�nda yerel eTkinlikler var v h"u kurs Bir uluslararas� proJeyi Tam anlam�yla à sTleneBileCeèime ve geliÍTireBileCeèime olan gà venimi arT�rd� v +AT�L�MC�LAR !VRUPA-!KDENIZ ÊÍBIRLIèI %èITIM +URSU 3TRASBOURG "ir eèiTim kursu sonras�nda Üèrenme sà re¼lerini deèerlendirmeleri isTendièinde, kaT�l�mC�lar s�k l�kla eèiTimin uluslararas� gen¼lik ¼al�Ímalar�na yÜnelik moTivasyonlar�n� ne kadar arT�rd�è�n� iFa de ederler KaT�l�mC�lar�n moTivasyonunu ve kendi kaBiliyeTlerine olan gà venlerini arT�rmak ¼o èu uluslararas� eèiTim eTkinlièinin ana sonu¼lar�ndan Biridir ve eèer doèru yÜnlendirilir ve des Teklenirse, kaT�l�m sonras�nda iZleme eylemlerini TeÍvik eTmekTe gà ¼là Bir eTkendir 5luslararas� gen¼lik ¼al�Ímalar�na daHa gà ¼là Bir Íekilde daHil olmak elBeTTe Ünemli Bir ¼arpan eTkisidir, anCak uluslararas� deneyimin yararlar�n� akranlara, Ürgà Te ve Halka TaÍ�mak i¼in yerel dà Zeyde iZleme eylemleri de ger¼ekleÍmelidir "ir eèiTim deneyimi Farkl� Íekillerde ¼oèalT�laBilir ve Farkl� eylem dà Zeylerini i¼ereBilir 113
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
barpan bo¸altan tßrß
ernekler
Eylem Bir e itim kursunu taki_en e itim ç{kt{lar{n{n _ir _Ülßmßnß kendi çevreniþ içinde kullanmak ve oraya ta {mak için eyleme geçmek
- Ă&#x2013;rgĂźtĂźnßþe e itim ve ç{kt{lar{ Â&#x2DC;akk{nda _ilgi vermek. - Gßçlenen ki isel gĂźveniniĂľi ve motivasyonunuĂľu kendi ĂśrgĂźtĂźnßþe, Â&#x2DC;iĂľmetiniĂľe, gru_unuĂľa ve pro eniĂľe yeni Â&#x160;kirler sunmak için kullanmak. - E itim s{ras{nda deneyimledi iniĂľ _aĂľ{ yĂśntemleri kendi ortam{n{Ăľda kendi gençlik gru_unuĂľ içinde kullanmak. - Bir kurs raporu varsa, _unu etraÂ&#x2030;a ula t{rmak ve _ir kaynak olarak kullan{m{ Â&#x2DC;akk{nda atĂślyeler dßþenlemek.
Aktzrler Ba ka insanlar{n e itim kursundan elde edilen deneyimleri kullanmalar{n{ sa lamak
- Kendi etraÂ&#x2030;{n{Ăľdaki di er gençlik liderleri için _ir atĂślye dßþenleyerek e itim s{ras{nda kullan{lan _ir simĂźlasyon oyununu kullanmak ve i arkada lar{n{Ăľla _unu kendi çal{ malar{n{Ăľda nas{l kullana_ileie iniĂľi tart{ mak. - Kendi alan{n{Ăľdaki gençlik liderlerini ve gençlik çal{ anlar{n{ _ir toplant{ya davet edip e itim s{ras{nda Ăś rendi iniĂľ Â&#x2030;on programlar{ Â&#x2DC;akk{nda _ilgi vermek. Bu _ilgiyi nas{l yayg{nla t{ra_ileie iniĂľi ve kullana_ileie iniĂľi tart{ mak. - arkada lar{n{Ăľ{ veya kendi gru_unuĂľ içindeki genç insanlar{ e itim s{ras{nda Ăś renmi oldu unuĂľ _aĂľ{ _eieriler konusunda e itmek (Ăśrne in, _ir uluslararas{ pro enin Â&#x2DC;aĂľ{rlanmas{ ve yĂśnetilmesiĂ .
ProKe E itimin deneyimlerini e itimden sonra (siþin kat{l{m{n{þla veya siþin kat{l{m{n{þ olmadanà uygulanan _ir pro e geli tirerek ta {mak
Model E itim s{ras{nda deneyimlenen veya geli tirilen etkinlik modellerini kullanarak yeni etkinlikler dßþenlemek
šzleme E itim kursu s{ras{nda geli tirilen projeler veya eylemler veya Ăś renilen yĂśntemler e itim sonras{nda kullan{l{r ve yeni projeler, eylemler, yĂśntemler ve _enĂľerleri için yeni Â&#x160;kirlerin ortaya ç{kmas{na yol açar.
114
- E itim s{ras{nda geli tirilmi ve _ir olas{l{kla di er kurs kat{l{mi{lar{n{n da daÂ&#x2DC;il oldu u _elirli _ir pro eyi e itim kursu sonras{nda uygulamaya koymak (gençlik de i imi, çal{ ma kamp{, seminer, gĂśnĂźllĂź Â&#x2DC;iĂľmet pro esi gi_iĂ . - KendiniĂľ tamamlayamayaiak olsan{Ăľ _ile, e itim s{ras{nda geli tirdi iniĂľ _ir pro eyi ĂśrgĂźtĂźnßþe sunmak. Belki _ir _a kas{ _unu Ăźstlenir ve uygulamaya geçirir. - E itimdeki _elirli _ir yĂśntemi veya e itim kursunun tamam{n{ kendi ortam{n{Ăľda kullan{la_ileiek ekilde uyarlamak, Â&#x2DC;atta _elki de yay{nlay{p da {tmak. BĂśyleie yĂśntemi veya kursu _a ka insanlar da kullana_ilir. - E itim kursunu taki_en, ĂśrgĂźt için ilk deÂ&#x2030;a _ir gençlik de i imi dßþenlemek. Ayn{ modeli kullanarak ve _u dĂśnem içinde edinilen deneyim ve uĂľmanl{ { temel alarak _ir y{l sonra _ir gençlik de i imi daÂ&#x2DC;a dßþenlenir. - E itim sonras{nda _ir gençlik de i imi dßþenledikten sonra, kat{l{mi{ iki ĂśrgĂźt _ir_irlerini daÂ&#x2DC;a iyi tan{y{p _ir_irlerinin deneyimlerinden yararlanmalar{ için gĂśnĂźllĂź de i imi yapmay{ kararla t{r{rlar. - EtraÂ&#x2030;{n{Ăľdaki insanlar{ e itim s{ras{nda Ăś rendi iniĂľ Â&#x2030;on programlar{ Â&#x2DC;akk{ndaki _ir _ilgilendirme gĂźnĂźne davet ettikten sonra, _aĂľ{ ki iler _irlikte çal{ t{klar{ _a ka _ir topluluk için _una _enĂľer _a ka _ir _ilgilendirme gĂźnĂź dßþenlemeye karar verirler. BaĂľ{ ki ilerse _ir proje için _a vuru yapmaya karar verirler.
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
.3 Bir e¸itim kursu s�ras�nda kat�l�mc�lar� aktar�m ve mo¸altmaya Iaz�rlamak hKurs daHa ÜnCe Hi¼ Bu kadar yak�n ve ulaÍ�laBilir HisseTmedièim F�rsaTlar konusunda kaFam� a¼T� v h"u Birka¼ gà n i¼erisinde Benim i¼in ne kadar ¼ok Íeyin deèiÍTièini ÜZeTlemek neredeyse ola naks�Zxv +AT�L�MC�LAR !VRUPA-!KDENIZ ÊÍBIRLIèI %èITIM +URSU 3TRASBOURG 5luslararas� eèiTim eTkinliklerinin gà ¼là eTkilerinden Biri, duygusal a¼�dan olduk¼a yoèun dene yimler olmalar�d�r "u yoèunluèu yaraTan konaklama orTam�, grup sà reCi ve Bu Tà r eTkinliklerin i¼erièi ve yÜnTemleridir ve kaT�l�ma, akTiF Íekilde daHil olmaya, dà Íà nCe ve duygular�n paylaÍ�l mas�na, yaparak Üèrenmeye, grup ¼al�Ímas�na ve kà lTà rleraras� Üèrenmeye odaklan�l�r 9oèun grup dinamièinin yaraT�lmas� ve kolaylaÍT�r�lmas�, gruBu Bir Üèrenme kaynaè� olarak kullanan ve kà lTà rleraras� Üèrenme sà reCini geniÍleTen Bir eèiTim yaklaÍ�m�d�r "aÍka Bir unsur Avrupa n�n Farkl� yerlerinden gelen kaFa dengi ve BenZer gà dà leri olan kiÍilerle k�sa Bir sà re i¼in karÍ�laÍ�p BirlikTe yaÍaman�n ve daHa sonra daè�lman�n geTirdièi HeyeCand�r "ir HaFTal�k Bir eèiTim kursu nun sonras�nda, eve dÜnmek ve dièerlerini B�rakmak genellikle kaT�l�mC�lara Zor gelir KaFalar ve kalpler gà ¼là yeni iZlenimlerle, inan¼larla dolmuÍTur kanaaTlere meydan okunmuÍ ve kanaaTler sars�lm�ÍT�r, Bir¼ok yeni Fikirle karÍ�laÍ�lm�Í ve Bunlar sà nger giBi emilmiÍTir KaT�l�mC�lar�n genel likle kendi orTamlar�na dÜndà klerinde dièer insanlar�n yaÍad�klar� deneyimleri anlamalar�n� na s�l saèlayaCaklar�n� merak eTmeleri ÍaÍ�rT�C� deèildir %èiTim kurslar�n�n sonunda kaT�l�mC�lar s�kl�kla kendi orTamlar�nda Zorluklarla karÍ�laÍmay� Bek lediklerini iFade ederler h"u Bilgiyi Ürgà Tà mà n dièer à yeleriyle nas�l paylaÍaCaè�m ve BeCerileri, Bilgileri, moTivasyonu ve Íevki Ürgà Tà mdeki iÍ arkadaÍlar�ma nas�l TaÍ�yaCaè�m Benim i¼in Cevaplanmas� gereken Bir soru v h/rTaklar�m aras�nda moTive olan insanlar� nas�l BelirleyeBilirim v hrgà Tà mà n yÜneTiCisini proJemdeki deèiÍiklikleri kaBul eTmesi i¼in ikna eTmek ve proJe i¼in à sTlerimden desTek almak Benim i¼in gà ¼ olaCak v hÊÍ arkadaÍlar�m� proJedeki deèiÍikliklerin yararl� ve gerekli olduèuna nas�l ikna edeCeèimi Bil mem gerekiyor v hrgà Tà mde yaln�Z HisseTmekTen korkuyorum v h0roJeyi uygulamak i¼in Teknik desTeèe, eèiTmenlerin yard�m�na iHTiyaC�m olaCak v +AT�L�MC�LAR !VRUPA-!KDENIZ ÊÍBIRLIèI %èITIM +URSU 3TRASBOURG "u Tà r eèiTim orTamlar�n�n duygusal Zorluklar�n�n Fark�nda olduklar� dà Íà nà ldà èà nde, eèiTmen ler i¼in sorun, kaT�l�mC�lar�n ger¼eklikleriyle eèiTim orTam�n�n ger¼ekleri aras�ndaki mesaFeyi ve HaTTa ¼aT�Ímay� yumuÍaTaBileCek Bir kapan�Í� nas�l yÜneTeCekleridir nemli Bir unsur eèiTimin Farkl� aÍamalar�nda kaT�l�mC�lar�n kendi ¼evrelerine sà rekli olarak dikkaT ¼ekmekTir KaT�l�mC�la r�n ¼al�Íma orTamlar�na ve ¼evrelerine iliÍkin somuT BaèlanT�lar Tasarlamak eèiTimin HaZ�rl�k aÍa mas� kadar, uygulama, deèerlendirme ve iZleme aÍamalar� i¼in de Ünemli Bir unsurdur
115
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
Ă&#x153;zerinde dߝßnĂźn >WpĂ&#x161;hbĂ&#x161;a WĂ&#x2026;WcWiĂ&#x161; h
(aĂľ{rl{k s{ras{nda kat{l{mi{lar{ dĂź ĂźnĂźn: E itimle ilgili iÂ&#x2DC;tiyaçlar{, motivasyonlar{, ilgi alanlar{, _eklentileri ve korkular{ nelerĂ&#x2030; E itimin deneyimlerini nas{l kullanmay{ umuyorlarĂ&#x2030; Ba vuru Â&#x2030;ormuna _unlarla ilgili sorular daÂ&#x2DC;il ede_ilir veya seminerin _a {nda ele ala_ilirsiniĂľ (kat{l{mi{ proÂ&#x160;lleri Â&#x2DC;akk{nda 3.4.5Ă?e, genel olarak program planlamas{ Â&#x2DC;akk{nda _ĂślĂźm 3.5Ă?e _ak{n{þà .
h
Kat{l{mi{lar{n ĂśrgĂźtlerini Â&#x2DC;aĂľ{rl{klara daÂ&#x2DC;il edin: lgili ĂśrgĂźt veya Â&#x2DC;iĂľmetin kat{l{mi{n{n e itime kat{ld{ {n{ _ildi inden ve destek olmaya istekli oldu undan emin olun. Ă&#x2013;rgĂźtlerden kat{l{mi{y{ e itime gĂśndermekle ilgili _eklentilerini ve ç{karlar{n{ _elirten _ir destek mektu_u yaĂľmalar{n{ isteye_ilirsiniĂľ.
Ko]kbWcW WĂ&#x2026;WcWiĂ&#x161; =rogram{ kat{l{mi{lar{n _eklentilerini ve iÂ&#x2DC;tiyaçlar{n{ Â&#x2DC;esa_a kataiak ekilde tasarlay{n. Kat{l{mi{lara Ăśrne in a a {daki yollarla, e itimdeki deneyimlerini kendi ortamlar{na _a lamalar{ için Â&#x2030;{rsatlar yarat{n: h
Kat{l{mi{lar{n eylemleri kendi _a lar{na deneye_ileiekleri aktiÂ&#x2030; yĂśntemler kullanmak.
h
E itimi kendi çal{ malar{ aç{s{ndan Â&#x2030;aydal{ gĂśrĂźp gĂśrmediklerini anlamak amai{yla kat{l{mi{lar{n dßþenli olarak geri _ildirimde _uluna_ileiekleri Â&#x2030;{rsatlar yaratmak.
h
Kat{l{mi{lara proje geli tirmek, yĂśntem yaratmak veya uyarlamak, eylem plan{ ç{kartmak gi_i iĂľleme etkinlikleri geli tire_ilmeleri için e itim s{ras{nda olanaklar yaratmak (program unsurlar{ Â&#x2DC;akk{nda, _kĂľ. 3.5.6Ă .
h
Kat{l{mi{lar{n e itimin sonuçlar{n{ kendi ortamlar{nda kullan{p yayg{nla t{rma Â&#x2030;{rsatlar{ ve kar {la a_ileiekleri gßçlĂźkler Â&#x2DC;akk{nda dĂź ĂźnĂźp tart{ a_ileiekleri, _ireysel olarak veya kßçßk gruplarda dan{ malar{ için olanaklar yaratmak.
:[Ă&#x201A;[hb[dZ_hc[ l[ _pb[c[ WĂ&#x2026;WcWiĂ&#x161; h
Kat{l{mi{ için e itimin ne kadar yararl{ oldu unu de erlendirin, yapa_iliyorsan{Ăľ _unu e itimden _ir sĂźre sonra yap{n. Kat{l{mi{lar{n ĂśrgĂźtlerini _u i in içine nas{l daÂ&#x2DC;il ede_ileie iniĂľi dĂź ĂźnĂźn. E itimden _irkaç ay sonra kat{l{mi{lara ve ĂśrgĂźtlere e itimin sonuçlar{n{n o Ăľamana kadar ne ekilde uygulamaya geçti ini ve ĂśrgĂźtĂźn e itimden nas{l _ir yarar sa lad{ {n{ soran _ir de erlendirme Â&#x2030;ormu gĂśndere_ilirsiniĂľ.
h
E itimden sonra deney a amas{nda, kat{l{mi{lar için, Ürne in a a {daki yollarla, _ir destek sistemi yarat{n: -
Kat{l{mi{lar{n _ir_irleriyle ve e itmenlerle kolayia ileti ime geçe_ileiekleri _ir e-posta a { ya da _elirli sorular için _ir e-posta Â&#x2DC;att{ kurun. (er _ir e itmen kat{l{mi{lar{n _ir _ĂślĂźmĂź için _a lant{ ki isi gĂśrevi gĂśre_ilir miĂ&#x2030; Bununla ilgili olarak, grup içinde _u olanaklara eri im aç{s{ndan Â&#x2030;arkl{l{klar ola_ileie ini akl{n{Ăľda _ulundurun.
-
E itimden _irkaç ay sonra ilk kurs a amas{n{ tart{ mak ve de erlendirmek ßþere insanlar{ _ir araya getiren, _ir iþleme ve de erlendirme a amas{n{ da içeren uþun dÜnemli _ir e itim kursu olu turun.
(9ehd[bb_" i$ '-,#'--½Z[d koWhbWdcĂ&#x161;Ă&#x2026;jĂ&#x161;hĂ E itim kursunuĂľa aktarma ve ço altma amai{yla Â&#x2DC;angi Â&#x2030;{rsatlar{ daÂ&#x2DC;il ede_ilirsiniĂľĂ&#x2030;
"ir eèiTim kursu sonras�nda kaT�l�mC�lar i¼in desTek yap�lar� oluÍTurmak, k�smen k�sa dÜnemli eT kinliklerin doèas� gereèi, k�smen de uluslararas� dà Zeyde ileTiÍimin yà ksek maliyeTleri nedeniy le, ÜZellikle uluslararas� eèiTim kurslar�n�n kesinlikle en Zorlay�C� ve s�n�rl� yÜnà dà r "ununla Bir likTe, Hem kaT�l�mC�lar i¼in kendi orTamlar�ndaki ger¼eklerle yà ZleÍmelerini kolaylaÍT�ran Hem de eèiTimin daHa eTkin olmas�n� saèlayan ¼al�Íma olanaklar� da vard�r AkTarma ve ¼oèalTma gen¼ in sanlar�n gà ¼lenen ÜZgà ven ve moTivasyonlar�n�, edindikleri Bilgi ve BeCerileri, ve uluslararas� ve kà lTà rleraras� gen¼lik ¼al�Ímalar�na iliÍkin yeni Fark�ndal�klar�n� ve Fikirlerini kullanmalar�n� ve BaÍkalar�n� Bunlardan yararland�rmalar�n� saèlaman�n en Temel unsurlar�d�r
11
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
.4 E¸itimin etkisi ,ßltßrleraras� ve uluslararas� proKeler gelitirmeye ilikin uzun dznemli bir e¸itim kursu sonras�nda baz� kat�l�mc�lar�n deneyimleri 3EVGILI DOSTLAR
hx %èiTim kursundaki gĂ nlere geri dĂśndà èà mde, Bunun gerÂĽekTen yaĂŤadÂ?èÂ?m en HeyeCan veri Ci deneyim olduèunu dĂ ĂŤĂ nĂ yorum 6ar olduklarÂ?nÂ? Bile Bilmedièim gerÂĽekleri, konularÂ? ve yer leri keĂŤFeTTim "aZÂ? aÂĽÂ?lardan kurs gĂśZlerimi aÂĽTÂ?, Bana Ă Zerinde dĂ ĂŤĂ nĂ leCek yeni BaĂŤlÂ?klar verdi, ama aynÂ? Zamanda iÂĽimde yeni ilgi alanlarÂ? ve yeni proJe Fikirleri de geliĂŤTi &akaT gĂśZlerimi yum duèumda, en iyi HaTÂ?ram HiÂĽ kuĂŤkusuZ o gĂ nlerde soluduèum Harika kĂ lTĂ rlerarasÂ? aTmosFer %ve geri dĂśnĂ p yeniden iĂŤime BaĂŤlamak Benim iÂĽin kolay olmadÂ?, en ÂĽok kaZandÂ?èÂ?m TĂ m Bilgi leri nasÂ?l kullanaCaèÂ?m konusunda ZorlanÂ?yorum, ama kesinlikle sĂśyleyeBilirim ki ÂĽalÂ?ĂŤmalarÂ?m ve ĂśZellikle proJelerimin kaliTesi Fayda gĂśrdĂ xv Â&#x2014;ARPAN S hx STraZBurg dan ayrÂ?ldÂ?kTan sonra Benim iÂĽin eve geri dĂśnĂ p ÂĽalÂ?ĂŤmaya BaĂŤlamak oldukÂĽa ga ripTi, ÂĽĂ nkĂ vardÂ?kTan Hemen sonra, eèiTim kursundan ĂśnCekiyle aynÂ? kiĂŤi olmadÂ?èÂ?mÂ? Fark eTTim %TraFÂ?mdaki insanlar Beni Zorluklarla yĂ ZleĂŤmiĂŤ ve geliĂŤmiĂŤ BuluyorlardÂ? 0roJem HakkÂ?nda ĂŤevk doluydum ve yeni Fikirlerimi iĂŤ arkadaĂŤlarÂ?ma anlaTTÂ?èÂ?mda, onlardan Tam desTek gĂśrdĂ m, Bu da Beni 'enÂĽlik "ilgi -erkeZi kurmak konusunda daHa isTekli Hale geTirdi, ÂĽĂ nkĂ aynÂ? HeyeCanÂ? on larÂ?n gĂśZlerinde de gĂśrdĂ m AnCak ne yaZÂ?k ki yapÂ?lmasÂ? gereken BaĂŤka iĂŤler vardÂ? ve proJemle il gilenmek iÂĽin Zaman BulamadÂ?m :aman geÂĽTikÂĽe, Her ĂŤey sakinleĂŤTi ve daHa FaZla Zaman kayBeT meden mali desTek aramaya BaĂŤlamaya karar verdimxv Â&#x2014;ARPAN S hx %èiTim kursu sonrasÂ?ndaki sĂ re BoyunCa proJemin iĂŤe yaramadÂ?èÂ?nÂ? anlamam Zor oldu 0roJe yi ipTal eTmek Zorunda kaldÂ?m Kendimi apTal giBi HisseTTim n Bu kadar eèiTim almÂ?ĂŤTÂ?m ve kĂ ÂĽĂ k Bir proJe yĂ rĂ Tmeyi Bile BaĂŤaramamÂ?ĂŤTÂ?m Ama -arT ayÂ?nda Beklenmedik Bir ĂŤekilde Bir Avrupa genÂĽlik kampÂ? dĂ Zenlemeye ÂĽalÂ?ĂŤan Bir grup animaTĂśrle TanÂ?ĂŤTÂ?m, FakaT AvrupalÂ? Bir orTaklarÂ? yok Tu ve HiÂĽBirinin daHa ĂśnCe ÂĽokTaraFlÂ? Bir proJe deneyimi olmamÂ?ĂŤTÂ? "ĂśyleCe BirlikTe ÂĽalÂ?ĂŤmaya ka rar verdik ve Bu ÂĽalÂ?ĂŤma ÂĽok verimli Bir iĂŤBirlièine dĂśnĂ ĂŤTĂ xv Â&#x2014;ARPAN S
117
Ek 1 %èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
Ekip šbirli¸i "u ankeT ekiBiniZin i¼indeki iÍBirlièi dinamiklerini anlaman�Za ve eèer isTiyorsan�Z deèiÍTirmeni Ze yard�mC� olaBilir KarÍ�T iFadeler aras�nda alT� dà Zeyli Bir Ül¼ek vard�r (er ekip à yesi kendi TaH minine denk gelen say�y� yuvarlak i¼ine almal�d�r 1. &ikirlerim ve Ünerilerim asla yeterinie ilgi gÜrmßyor.
1
2
3
4
6
&ikirlerim ve Ăśnerilerim Â&#x2DC;er Ăľaman yeterli ilgiyi gĂśrĂźyor.
2. Ekip liderinin _enim Â&#x160;kirlerimle ilgilendi ini Â&#x2DC;issetmiyorum.
1
2
3
4
6
Ekip liderinin _enim Â&#x160;kirlerimle çok ilgili oldu unu Â&#x2DC;issediyorum.
3. Bu ekipte yeterinie iyi _ir i _irli i yok ve çok aþ makul anla ma sa lana_iliyor.
1
2
3
4
6
Ekip içinde iyi _ir i _irli i var ve makul anla malara var{la_iliyor.
4. Ekip Ăźyeleri kendilerini ilgilendiren kararlara daÂ&#x2DC;il olmuyorlar.
1
2
3
4
6
Ekip Ăźyeleri kendilerini ilgilendiren kararlara daÂ&#x2DC;il oluyorlar.
5. Ekip içinde yapt{ {m Â&#x2DC;atalar Â&#x2DC;akk{nda konu urken kendimi raÂ&#x2DC;at Â&#x2DC;issetmiyorum.
1
2
3
4
6
Ekip içinde yapt{ {m Â&#x2DC;atalar Â&#x2DC;akk{nda konu urken kendimi çok iyi Â&#x2DC;issediyorum.
6. Eki_imiþ çat{ malar{ aç{k _ir ekilde konu am{yor ve _unlardan Ü renemiyor.
1
2
3
4
6
Eki_imiþ çat{ malar{ aç{k _ir ekilde konu a_iliyor ve _unlardan Ü reniyor.
7. yi perÂ&#x2030;ormans sergilemek ve çal{ malar{m{ daÂ&#x2DC;a ileriye gĂśtĂźrmek için yeterinie sorumluluk verilmiyorum.
1
2
3
4
6
yi perÂ&#x2030;ormans sergilemek ve çal{ malar{m{ daÂ&#x2DC;a ileriye gĂśtĂźrmek için yeterinie sorumluluk veriliyorum.
8. Ekip toplant{lar{m{Ăľdaki tart{ malar asla tatmin ediii _ir sonuia ula m{yor.
1
2
3
4
6
Ekip toplant{lar{m{Ăľdaki tart{ malar Â&#x2DC;er Ăľaman tatmin ediii _ir sonuia ula {yor.
9. Asla ekipteki i _irli i Â&#x2DC;akk{nda Â&#x2DC;erkesin neler Â&#x2DC;issetti ini tart{ m{yoruĂľ.
1
2
3
4
6
S{k s{k ekipteki i _irli i Â&#x2DC;akk{nda Â&#x2DC;erkesin neler Â&#x2DC;issetti ini tart{ {yoruĂľ.
1á. Asla ekip çal{ mam{þ{ de erlendirmiyoruþ.
1
2
3
4
6
Ekip çal{ mam{þ{ dßþenli olarak de erlendiriyoruþ.
11. Eki_imiĂľde dĂź Ăźk _ir kalite ve perÂ&#x2030;ormans dßþeyi var.
1
2
3
4
6
Eki_imiĂľde yĂźksek _ir kalite ve perÂ&#x2030;ormans dßþeyi var.
12. Ekip Ăźyeleri çal{ malar{m{Ăľla ilgili Â&#x2DC;aĂľ{rl{klar veya arka plan malĂľemeler için asla Â&#x160;kir al{ veri i yapm{yor.
1
2
3
4
6
Ekip Ăźyeleri çal{ malar{m{Ăľla ilgili Â&#x2DC;aĂľ{rl{klar veya arka plan malĂľemeleri için s{kl{kla Â&#x160;kir al{ veri i yap{yor.
13. Bu ĂśrgĂźt ßþerimde çok Â&#x2030;aĂľla kural ve k{s{tlama uyguluyor.
1
2
3
4
6
Ă&#x2013;rgĂźtĂźn kurallar{ ve k{s{tlamalar{ uygun.
14. Ă&#x2013;rgĂźtĂ&#x153;ekip liderli i çal{ malar{m{ çok s{k ve çok Â&#x2030;aĂľla kontrol ediyor.
1
2
3
4
6
Ă&#x2013;rgĂźtĂźnĂ&#x153;ekip liderli inin kontrolĂź makul seviyede ve _ana _aĂľ{ reÂ&#x2DC;_erlikler ve yĂśnlendirmeler sa l{yor.
0HILIPP S - â&#x20AC;&#x2122;TEN ÂĽEVIRILMIĂŤ VE UYARLANMÂ?ĂŤTÂ?R
119
Ek 2 %èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
enerilen Rapor šmerikleri AĂ&#x161;iW Â&#x201A;Ă&#x161;ajĂ&#x161; hWfehk (edeÂ&#x2030; grup: Bilgi: Amaç:
Seminerin sonuçlar{ ve ç{kt{lar{ Â&#x2DC;akk{nda k{sa _ilgi sa lamak ve etkinli in temas{ Â&#x2DC;akk{ndaki konular{ gĂźndeme getirip _elirli Ăśnerilerde _ulunmak
8WĂ&#x2026;bĂ&#x161;a Â?d[h_b[h_0 h Amaç, Â&#x2DC;edeÂ&#x152;er h Ba ar{ ve _elirli ç{kt{lar h Etkinlik _a l{ {na ili kin geleiekteki Ăľorluklar ve kayg{lar h lgili taraÂ&#x2030;a net tavsiyeler J[hY_^[ XWĂ&#x201A;bĂ&#x161; [ab[h =rogram plan{ Kat{l{mi{ listesi
I[c_d[h ^WaaĂ&#x161;dZW aWodWa hWfehk (edeÂ&#x2030; grup: Bilgi: Amaç:
Seminerin temas{ Â&#x2DC;akk{nda e itim kayna { malĂľemesi sunmak
8WĂ&#x2026;bĂ&#x161;a Â?d[h_b[h_0 h
Etkinlik _a l{ { Â&#x2DC;akk{nda arka plan _ilgileri
h
Etkinlik için Â&#x2DC;aĂľ{rlananĂ&#x153; etkinlik s{ras{nda ortaya ç{kan araçlar ve ilgili malĂľemeler
h
Etkinlik s{ras{nda kullan{lan yĂśntemler
h
Grup dinami i sĂźreii
h
Ba l{k Â&#x2DC;akk{nda daÂ&#x2DC;a Â&#x2030;aĂľla _ilgi edinile_ileiek kaynaklar (Ă&#x2013;rgĂźtlerĂ&#x153;kaynaklarĂ&#x153;internetĂ
h
UĂľman girdileri (konu malarĂ&#x153;oturum planlar{ v_.Ă
J[hY_^[ XWĂ&#x201A;bĂ&#x161; [ab[h =rogram plan{ Kat{l{mi{ listesi
I[c_d[h % [ja_db_a j[cWiĂ&#x161; ^WaaĂ&#x161;dZW Z[Ă&#x201A;[hb[dZ_hc[ hWfehk (edeÂ&#x2030; grup: Bilgi: Amaç:
{kt{ raporuna paralel olarak, _u raporda kurs s{ras{nda elde edilen sonuçlar Â&#x2DC;akk{nda _ilgi verir, Â&#x2030;akat kendi de erlendirmesine ili kin unsurlar{ da içerir
Ba l{k Ăśnerileri: h
Amaç, Â&#x2DC;edeÂ&#x152;er
h
Ba ar{ ve _elirli ç{kt{lar
h
Geleiekte _enþer _a l{kta yap{laiak etkinlikler için kullan{la_ileiek veya Ürgßt kßltßrßnßn ve arka plan{n{n _ir parças{ olarak gÜrßle_ileiek etkinlik de erlendirmesi
TeriiÂ&#x2DC;e _a l{ ekler =rogram plan{ Kat{l{mi{ listesi
121
§
2
1
Etkinlik
3Ă RE
/TURUM
)edeGler
:zntemler
šItiyam duyulan malzemeler
šItiyam duyulan zaman 1
2
3
4
' [d ZÂ&#x201D;Ă&#x2026;Â&#x201D;a + [d oÂ&#x201D;ai[a
Etkinlik imin taImin edilen enerKi dĂźzeyi
"u eèiTim Belgesini doldurmak, Bir eèiTim oTurumu HaZ�rlarken siZe yard�mC� olaBilir (edeFleriniZ neler (angi yÜnTemleri kullanmak isTiyorsunuZ .e kadar Zamana ve Hangi malZemelere iHTiyaC�n�Z var 6e siZCe, kaT�l�mC�lar�n eTkinliklere akTiF olarak daHil olaBilmeleri i¼in ne kadar enerJiye iHTiya¼lar� var
EnerKi akĂ?ÂťĂ?nĂ?zĂ? kontrol edinĂ&#x153;
Ek 3 %èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
E¸itim Belgesi Oturum Tasar�m�
123
Ek 4 %èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
De¸erlendirme :Â&#x201D;p[o 1 :[Ă&#x201A;[hb[dZ_hc[ <ehcbWhĂ&#x161; BšR DA,š,A-*, GERš Bš-DšRšM "u, HÂ?Zla hsÂ?CaklÂ?èÂ?v ĂślÂĽmeyi saèlayan Bir yĂśnTem $uygusal aÂĽÂ?dan ÂĽarpÂ?CÂ? anlar yaĂŤandÂ?kTan son ra da kullanÂ?laBilir 'rup BaZÂ? iZlenimler HĂ&#x160;lĂ&#x160; Havada uÂĽuĂŤurken BunlarÂ? daHa kolayCa yaZaBilir Bir dakikalĂ?k geri bildirim imdiye kadar _u e itim kursunu (atĂślyeyi vs.Ă Â&#x201A;.. _uluyorum (ilgili ieva_{ yuvarlak içine al{nĂ . lginç de il
1
2
3
4
5
lginç
ok yava
1
2
3
4
5
ok Â&#x2DC;{Ăľl{
ok Ăľor
1
2
3
4
5
ok kolay
li kili de il
1
2
3
4
5
li kili (ilgi alanlar{m aç{s{ndanĂ
5rganiĂľe de il
1
2
3
4
5
5rganiĂľe
Gerilimli
1
2
3
4
5
?aÂ&#x2DC;at
0ĂźtÂ&#x2030;en _u atĂślyeyi geli tirmek için k{sa _ir yorum yaĂľ{n:
OTURUMUN šNšº-ERš 7E b*,*Âş-AR* "u Form Bir aTĂślyenin, oTurumun, gĂ nĂ n sonunda veya yarÂ?sÂ?nda geri Bildirim Toplamak iÂĽin ÂĽok uygundur Oturum sonu Geri Bildirimi BugĂźn en Â&#x2030;aĂľla enerjik Â&#x2DC;issetti im an (lĂźtÂ&#x2030;en _elirli _ir an{ yaĂľ{nĂ BugĂźn en Â&#x2030;aĂľla ilgili oldu um Ăľaman (lĂźtÂ&#x2030;en _elirli _ir an{ yaĂľ{nĂ 5turumu (atĂślyeyiĂ daÂ&#x2DC;a iyiye gĂśtĂźrmek için yorum ve Ăśneriler
GĂ&#x153;N-Ă&#x153;, DE¡ER-ENDšRME GĂ&#x153;N-Ă&#x153;, šNšº-ER 7E b*,*Âş-AR "u kaTÂ?lÂ?mCÂ?yÂ? o gĂ ne iliĂŤkin duygu ve geri Bildirimlerini yaZmaya TeĂŤvik eTmek iÂĽin ÂĽok uygun Bir Formdur 5Zun eèiTim kurslarÂ?nda 7 gĂ nden uZun gĂ nlĂ k giBi TasarlanaBilir ve kaTÂ?lÂ?mCÂ?nÂ?n kendi gĂ nlĂ k geri Bildirimini yaZmasÂ?na yarar eèiTmene verilmeZ GĂźn sonu Geri Bildirimi BugĂźnkĂź duygular{m: Ă&#x2013; rendi im noktalar: E itimin yapt{ {m i le (ĂśrgĂźtĂźmleĂ ilgisi:
125
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
GĂ&#x153;N-Ă&#x153;, DE¡ER-ENDšRME DE¡ER-ENDšRME GRUP-AR* Bu gruplar s{kl{kla uĂľun e itim kurslar{nda (7 gĂźnden uĂľunĂ kullan{l{r. ;#=hkXkd WcWÂ&#x201A;bWhĂ&#x161; - E itim kursunu sorgulamak için _ir alan sa lamak. Bir ad{m geriye gidilip, e itmenlere geri _ildirimde _ulunulan ve e itim kursunun analiĂľ edildi i _ir and{r. - nsanlar{n e itimle ilgili duygular{n{ ve e itim s{ras{ndaki duygusal deneyimlerini payla a_ileiekleri _ir gĂźven ortam{ sa lamak. E-Gruplar 5-6 ki iliktir. Kurs s{ras{nda Â&#x2DC;er çal{ ma gĂźnĂź sonunda 3á-45 dakikal{k toplant{lar yaparlar ve Â&#x2DC;er gru_a _ir ekip Ăźyesi tayin edilir. Gruptaki ekip Ăźyesi _u gruplar{n amai{n{ anlat{r. lk toplant{ için yĂśntem Ăśrne i: 1. E itmen kat{l{mi{lardan _avullar{ndan onlar{n Üþelliklerini yans{tan, _a kalar{yla payla mak isteyeiekleri _ir ey ç{karmalar{n{ ister. E-Grupta _era_erlerinde getirdikleri eyi sunarlar ve _unlar{n kendilerini nas{l tariÂ&#x2030; etti ini anlat{rlar. 2. Kat{l{mi{lar o gĂźn Â&#x2DC;akk{ndaki Â&#x2DC;islerini en iyi anlatan _ir yßþ iÂ&#x2030;adesini (gĂźlĂźmseyen, k{Ăľg{n, yorgun v_.à çiĂľerler ve sonras{nda o gĂźnĂź tart{ {rlar.
eZE- )AZ*R-ANM*Âş 7E NšCE-š,SE- DE¡ER-ENDšRME AĂŤaèÂ?daki Ăśrnek, aTĂślye ve eèiTim programÂ? liderlerini geliĂŤTirme amaCÂ?ndaki Bir program iÂĽin ĂśZel olarak oluĂŤTurulmuĂŤTur .iCeliksel deèerlendirme eèiTmene Belirli Bir eTkinlikTeki Tepkileri Hem kaTÂ?lÂ?mCÂ?lar arasÂ?nda Hem de FarklÂ? eèiTim kurslarÂ? ve aTĂślyelerdeki Tepkilerle kÂ?yaslama ola naèÂ? verir (er CevaBÂ?n sonunda hnedenv diye sormak, verilen noTu anlamaya yardÂ?mCÂ? olur Atzlye liderleri imin E¸itim - D_Y[b_ai[b Z[Ă&#x201A;[hb[dZ_hc[ A a {daki sorulara 1 ile 5 aras{ _ir not verin (1 dĂź Ăźk, 5 yĂźksekĂ ve k{saia Ă?nedenĂ&#x17D; _u notu verdi iniĂľi Üþetleyin. 1. Bu atĂślyeyi siĂľin için _ireysel de eri aç{s{ndan nas{l de erlendirirsiniĂľĂ&#x2030; 1 2 3 4 5 NedenĂ&#x2030; 2. Kendi Â&#x2DC;edeÂ&#x2030; gru_unuĂľ (_irlikte çal{ t{ {n{Ăľ genç insanlarĂ aç{s{ndan _u atĂślyeyi nas{l de erlendirirsiniĂľĂ&#x2030; 1 2 3 4 5 NedenĂ&#x2030; 3. Kendi yĂśnetti im atĂślye sonras{nda olumlu geri _ildirimler ald{m. 1 2 3 4 5 NedenĂ&#x2030; 4. Bir atĂślye lideri veya e itmeni olarak kendime gĂźvenim artt{. 1 2 3 4 5 NedenĂ&#x2030; 5. A a {dakiler için Ăśnemli Â&#x160;kirler, modeller ve Ăśneriler ald{m. AtĂślye planlama 1 2 3 4 5 NedenĂ&#x2030; AtĂślye tasarlama 1 2 3 4 5 NedenĂ&#x2030; AtĂślye dßþenleme 1 2 3 4 5 NedenĂ&#x2030; AtĂślye de erlendirme 1 2 3 4 5 NedenĂ&#x2030; i er yorumlar:
12
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
eZE- )AZ*R-ANM*º 7E NšTE-š,SE- DE¡ER-ENDšRME AÍaè�daki Ürnek de, aTÜlye ve eèiTim program� liderlerini geliÍTirme amaC�ndaki Bir program i¼in ÜZel olarak oluÍTurulmuÍTur KaT�l�mC�lar�n geri Bildirimlerinin s�n�rlar�n� TesT eTmek i¼in à sTà n là k dereCesi BelirTen s�FaTlar en iyi, en aZ, en kÜTà giBi kullan�yor ve eèiTim program�n� geliÍTir mek i¼in yard�m Talep ediyor Ayr�Ca kaT�l�mC�lar�n aTÜlye ve eèiTim program� liderleri olarak ge liÍmeye nas�l devam edeBileCekleri konusundaki Ünerilerini Topluyor
Atzlye liderleri imin e¸itim - Niteliksel de erlendirme 1. Bu atĂślyede en çok neyi _e endiniĂľĂ&#x2030;
2. Bu atĂślyede en aĂľ neyi _e endiniĂľĂ&#x2030;
3. Bu e itimi daÂ&#x2DC;a iyiye gĂśtĂźreiek 3 yol nedirĂ&#x2030;
4. Kendi atĂślye yĂśnetme _içiminiĂľle ilgili en çok neyi iyile tirmek istersiniĂľĂ&#x2030;
5. Bir atĂślye e itmeni veya lideri olarak _eierileriniĂľi daÂ&#x2DC;a Â&#x2030;aĂľla ilerletmek için yapaia {n{Ăľ 3 ey nedirĂ&#x2030;
,RšTš, O-A: "u yaklaÍ�m kaT�l�mC�lar�n aTÜlye s�ras�nda en gà ¼là Tepkileri duyduklar� Belirli olaylar�n BeTim lemelerini Toplamak i¼in Tasarlanm�ÍT�r Ürneèin Faydal� eTkinlikler, kaFa kar�ÍT�ran HarekeTler gi Bi $eèerlendirme kadar, BeTimlemeyi de TeÍvik eTmekTedir "u yà Zden, aTÜlye liderinin perFor mans�n� Ül¼mek ve kaT�l�mC�lar�n duygular�n�, kaT�l�mlar�n� ve Üèrenmelerini deèerlendirmek i¼in mà kemmel Bir ara¼T�r
,ritik Olay De¸erlendirmesi AtĂślyenin Â&#x2DC;angi an{nda kendiniĂľi olan _itene en Â&#x2030;aĂľla daÂ&#x2DC;il olmu ve Â&#x2DC;eves dolu Â&#x2DC;issettiniĂľĂ&#x2030;
AtĂślyenin Â&#x2DC;angi an{nda kendiniĂľi olan _itene kar { en Â&#x2030;aĂľla tepkisiĂľ ve ilgisiĂľ Â&#x2DC;issettiniĂľĂ&#x2030;
E itim s{ras{nda (kiminĂ Â&#x2DC;angi eylemi çok olumlu ve Â&#x2030;aydal{ _uldunuĂľĂ&#x2030;
E itim s{ras{nda (kiminĂ Â&#x2DC;angi eylemi çok kaÂ&#x2030;a kar{ t{r{i{ ve anla {lmaĂľ _uldunuĂľĂ&#x2030;
AtĂślye Â&#x2DC;akk{nda siĂľi a {rtan ne oldu (Ăśrne in, kendi tepkileriniĂľ, _irinin yapt{ { veya sĂśyledi i _ir eyĂ Ă&#x2030;
127
Ek %èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
bat�ma ve mat�ma dznߝtßrme konusunda semilmi yaz�lar s
5PROOTING 6IOLENCE "UILDING .ONVIOLENCE ;êiddeTi KÜkà nden SÜkmek, êiddeTsiZlièi ÊnÍa %T mek= 0aT 0aTFoorT 9aZara gÜre, ÍiddeT sadeCe FiZiki olarak gÜsTerilmeZ, daHil olmaya al�ÍT�è� m�Z Toplumsal iliÍkilerin Tà rlerini Tan�mlayan daHa geniÍ Bir kavramd�r "urada -aJÜr -inÜr sisTem Terimiyle anlaT�laBilen Bir¼ok Farkl� Toplumsal iliÍki Tà rà vard�r ¼eÍiTli gà ¼ dinamikle rini sà rdà rme derdinde olan dengesiZ ve s�kl�kla rekaBeT¼i Tepkiler 9aZar Toplumsal eèiTim ve eÍiTlik Temelindeki iliÍkileri daHa geniÍ kapsamda inCeliyor ve ¼aT�Ímalar�n Temellerini su yà Zà ne ¼�karmaya yÜnelik mà daHale sTraTeJileri Üneriyor #oBBlesTone 0ress 1995
s
.EGOTIATION IN 3OCIAL #ONFLICT ;4oplumsal Â&#x2014;aTÂ?ĂŤmada -Ă Zakere= $ean ' 0ruiT ve 0eTer #ar nevale "u ÂĽalÂ?ĂŤma deèiĂŤik Baèlamlarda mĂ Zakere ve araBuluCuluk HakkÂ?ndaki sosyo psiko loJik araĂŤTÂ?rmalarÂ?n Bir inCelemesini e alana daHa derinlemesine girmek iÂĽin ayrÂ?nTÂ?lÂ? genel Bir gĂśrĂ nĂ mĂ sunuyor /pen 5niversiTy 0ress 1997
s
3ITTING IN THE &IRE ;ATeÍin ʼinde /Turmak= Arnold -indell 9aZara gÜre, gruplarda kolaylaÍT� r�C�l�k yapmak Tam olarak BaÍl�kTakine BenZiyor kendiniZi ¼aT�Íman�n i¼ine yerleÍTirmeye ve gÜZler Ünà ne serilen ¼aT�Íma kadar, kolaylaÍT�r�C�ya yà kledièi Talepleri sorgulamaya ,ao 4se 0ress 1995
s
4HE .EW #ONFLICT #OOKBOOK ;9eni Â&#x2014;aTÂ?ĂŤma 9emek KiTaBÂ?= 4Homas #rum ve dièerleri 9aZarlar *apon savaĂŤ sanaTÂ? Aikidonun ilkelerini Bir ÂĽaTÂ?ĂŤmadaki ĂśFke, saldÂ?rganlÂ?k ve TepkilerimiZi su yĂ ZĂ ne ÂĽÂ?karmakTa kullanÂ?yor 'enÂĽ insanlarla yapÂ?lan ÂĽalÂ?ĂŤmalar iÂĽin ÜèreTmen eBeveynlere reHBer olarak yaZÂ?lmÂ?ĂŤTÂ?r, FakaT oldukÂĽa kolay uyarlanaBilir niTelikTe olduèunu gĂśreCeksiniZ Aiki 7orks 2000
s
'AMES FOR !CTORS AND .ON-!CTORS ;AkTÜrler ve AkTÜr /lmayanlar i¼in /yunlar= AugusTo "oal 2ol yapma ¼aT�Íma analiZinde popà ler ve Faydal� Bir yÜnTemdir "reZilyal� TiyaTro sanaT¼�s� Au gusTo "oal, sorunlar�n saHneye FiZiki olarak konduèu, ayd�nl�èa kavuÍTurulduèu ve dÜnà ÍTà rà ldà èà Tam donan�ml� Bir Halk TiyaTrosu geliÍTirmiÍTir KolaylaÍT�rma olanaklar� doèa¼lama durum analiZlerinden, ¼aT�Íma durumlar�n�n saHnede ÜZenle sunulmas�na, daHa sonra da gruBun mà daHaleleriyle dÜnà ÍTà rà lmesine kadar ¼ok ¼eÍiTli yÜnTemler i¼erir 2ouTledge 1992 $aHa BaÍka reFeranslar ve gen¼lik ¼al�Ímalar�na iliÍkin kullan�laBileCek yÜnTemler i¼in, BkZ h4HEATRE OF THE /PPRESSED AND 9OUTH ;%Zilenlerin ve 'en¼lerin 4iyaTrosu=v, 0eTer -er ry ve 'avan 4iTley, #oyoTe, Say� 1
129
BiyograGi %èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
,aynaklar !VRUPA +ONSEYI 1995 1999 3 BaskÂ? $omino, STrasBourg 1995 %duCaTion 0aCk )deas, resourCes, meTHods and aCTiviTies For inFormal inTerCulTural eduCa Tion WiTH young people and adulTs ;%èiTim 0akeTi 'enÂĽ insanlar ve yeTiĂŤkinler iÂĽin Formel olmayan kĂ lTĂ rlerarasÂ? eèiTim Fikirleri, kaynaklarÂ?, yĂśnTemleri ve eylemleri=, STrasBourg 1999 -ulTiplier ;Â&#x2014;arpan= 1999, STrasBourg .eWsleTTer oF THe ,ong 4erm 4raining #ourses oF THe 9ouTH $ireCToraTe ;'enÂĽlik $irekTĂśrlà èà 5Zun $Ăśnemli %èiTim KurslarÂ? (aBer "Ă lTeni=, 1999 yÂ?lÂ?na kadar eèiTim kurslarÂ?nÂ?n uygu lama aĂŤamasÂ?nda kaTÂ?lÂ?mCÂ?larla eèiTmenler arasÂ?nda Baè kurmak amaCÂ?yla yÂ?lda Bir yayÂ?n lanmÂ?ĂŤTÂ?r 2000 &inal 2eporT oF THe Symposium on .on Formal %duCaTion ;&ormel /lmayan %èiTim Sem poZyumu .iHai 2aporu=, $ireCToraTe oF 9ouTH and SporT ;STrasBourg 'enÂĽlik ve Spor $i rekTĂśrlà èà =, STrasBourg #enTre For 'loBal )nTerdependenCe and SolidariTy ;KĂ resel KarĂŤÂ?lÂ?klÂ? "aèÂ?mlÂ?lÂ?k ve $ayanÂ?ĂŤma -erkeZi= ile BirlikTe 2000 %valuaTion 2eporT oF THe 4raining #ourse on %uro -ediTerra nean #o operaTion 2000, STrasBourg !VRUPA +ONSEYI VE !VRUPA +OMISYONU 2000 &inal 2eporT oF THe Training Course 4raining For 4rainers ;%èiTmen %èiTimi eèiTim kursu .i Hai 2aporu=, STrasBourg 2000 4raining 0rogramme 2000 ;%èiTim 0rogramÂ? 2000=, STrasBourg Avrupa Konseyi ve Avru pa Komisyonu /rTaklÂ?èÂ? alTÂ?nda Avrupa 'enÂĽlik ve Spor $irekTĂśrlà èà TaraFÂ?ndan 2000 yÂ? lÂ?nda dĂ Zenlenen eèiTim kurslarÂ? HakkÂ?nda Bilgi kiTapÂĽÂ?èÂ? Avrupa Komisyonu 2001 9/54( 0rogramme 5ser 'uide ;'%.Â&#x2014;,ĂŠK 0rogramÂ? KullanÂ?CÂ? 2eH Beri=, "rĂ ksel Avrupa Komisyonu Avrupa 'enÂĽlik &orumu, 4He reCogniTion oF non Formal eduCaTion ;&ormel olmayan eèiTimin Ta nÂ?nmasÂ?= Auvine, " vd 1979 A manual For group FaCiliTaTors ;'rup kolaylaĂŤTÂ?rÂ?CÂ?larÂ? iÂĽin el kiTaBÂ?=, 7is Consin #enTer For #onFliCT 2esoluTion ;Â&#x2014;aTÂ?ĂŤma Â&#x2014;ĂśZĂ mleme -erkeZi= "aer, 5 1994 Spiele, SeelZe 6elBer Kallmeyer "oal, AugusTo 1992 'ames For aCTors and non aCTors ;AkTĂśrler ve akTĂśr olmayanlar iÂĽin oyun lar=, ,ondra 2ouTledge "oWyer, *onaTHan vd 2000 /rganisaTional managemenT 4 KiT, ;ÂŤrgĂ T 9ĂśneTimi %èiTim KÂ?lavu Zu= STrasBourg Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu #(1 4raining 4eam ;#(1 %èiTim %kiBi= ve 'illian SuTTon 1993 4raining skills For advisers ;$a nÂ?ĂŤmanlar iÂĽin eèiTim BeCerileri=, ,ondra 'irl 'uides AssoCiaTion #oHn, 2uTH 1981 6on der 0syCHoanalyse Zur THemenZenTrierTen )nTerakTion, STuTTgarT KleTT #oTTa #omelli, 'erHard 1985 4raining als "eiTrag Zur /rganisaTionsenTWiCklung, -Ă niH (anser $emorgon, *aCQues ve -arkus -olZ 199 "edingungen und AusWirkungen der Analyse von KulTur en und inTerkulTerellen )nTerakTionen, 4Homas, AleXander der 0syCHologie in TerkulTurellen (andelns, iÂĽinde, 'ĂśTTingen (ogreFe, 6erlag FĂ r 0syCHologie
131
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
$e 6ilder, $irk 1999 Some THougHTs aBouT eXperienTial learning ;$eneyimsel Üèrenme HakkÂ?n da BaZÂ? dĂ ĂŤĂ nCeler=, #oyoTe sayÂ? 0 iÂĽinde, 4emmuZ 1999, STrasBourg Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu $i Simone, 2 , ve $ - (arris 1998 (uman resourCe developmenT ;ĂŠnsan kaynaèÂ? geliĂŤTirme=, &orT 7orTH 4He $ryden 0ress (arCourT "raCe 0uBlisHers &iTZduFF, -ari 1988 #ommuniTy ConFliCT skills a HandBook For anTi seCTarian Work in .orTHern )reland ;4opluluk ÂĽaTÂ?ĂŤma BeCerileri KuZey ĂŠrlanda da meZHepÂĽilik karĂŤÂ?TÂ? ÂĽalÂ?ĂŤmalar iÂĽin el kiTaBÂ?=, #ooksToWn #ommuniTy #onFliCT Skills 0roJeCT &reriCHs, -aria 2000 h/pen spaCe is everyWHere n /pen spaCe TeCHnology a neW Way To Hold large inTernaTional meeTings oF youTH organisaTions ;AÂĽÂ?k alan Her yerde AÂĽÂ?k alan Tek noloJisi "Ă yĂ k uluslararasÂ? genÂĽlik ĂśrgĂ Tleri ToplanTÂ?larÂ? dĂ Zenlemenin yeni Bir yolu=v, #oyoTe sayÂ? 2 iÂĽinde, -ayÂ?s 2000, STrasBourg Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu 'agne, 2 ve K -edser 199 4He CondiTion oF learning ;èrenme durumu=, .eW 9ork (ar CourT "raCe 'eerTZ, #liFFord 1973 4He inTerpreTaTion oF CulTures ;KĂ lTĂ rlerin yorumlanmasÂ?=, ,ondra &onTa na 0ress 'reenWay, 2oger , 9our guide To aCHieve revieWing ;'ĂśZden geÂĽirmeyi BaĂŤarmak iÂĽin reHBeriniZ=, HTTp WWW revieWing Co uk 'ĂśZden geÂĽirme, geri Bildirim, kolaylaĂŤTÂ?rma, deneyimsel Üè renme ve eèiTimle ilgili dièer konularda egZersiZler, makaleler ve TĂ yolar iÂĽeren Bir inTer neT siTesi 'uiJT, ) ve dièerleri 1992 &rom inpuT To impaCT parTiCipaTory rural appraisal For ACTionAid in 'amBia ;'irdiden eTkiye 'amBia da ACTionAid HakkÂ?nda kaTÂ?lÂ?mCÂ? Bir kÂ?rsal deèerlendir me= 4He 'amBia ACTionAid ve ,ondra ))%$ 'uirdHam, -aureen 1999 #ommuniCaTing aCross CulTures ;KĂ lTĂ rler arasÂ?nda ileTiĂŤim kur mak=, ,ondra -aCmillan 0ress (all, % 4 1977 "eyond CulTure ;KĂ lTĂ rĂ n ĂśTesi=, .eW 9ork AnCHor *eunesse pour l %urope ;Avrupa iÂĽin 'enÂĽlik=, 1995 #ommuniTy proJeCT For developing Training modules For youTH Workers ;'enÂĽlik ÂĽalÂ?ĂŤanlarÂ? iÂĽin eèiTim modĂ lleri geliĂŤTirmek HakkÂ?n da Topluluk proJesi=, ,Ă ksemBurg *eunesse pour l %urope *ungk, 2oBerT ve -Ă llerT, .orBerT 1994 :ukunFTsWerksTĂ&#x2039;TTen n -iT 0HanTasie gegen 2ouTine und 2esignaTion, -Ă niH (eine KirkpaTriCk, $ , 1994 %valuaTing Training programs THe Four levels ;%èiTim programlarÂ?nÂ? de èerlendirmek $ĂśrT dĂ Zey=, San &ranCisCo "erreTT Koeller KlaTT, "ruCe 1999 4He ulTimaTe Training WorksHop HandBook ;%n Temel eèiTim aTĂślyesi el kiTa BÂ?=, .eW 9ork -C'raW (ill KolB, $ A , 2uBin ) - ve -C)nTyre, * - 1973 /rganiZaTional psyCHology an eXperienTial ap proaCH ;ÂŤrgĂ Tsel psikoloJi deneyimsel Bir yaklaĂŤÂ?m=, %ngleWood #liFFs, .* 0renTiCe (all KraTHWoHl ve dièerleri 19 4 A TaXonomy oF eduCaTional oBJeCTives ;%èiTsel HedeFlerin Bir sÂ?nÂ?F landÂ?rmasÂ?=, .eW 9ork $avid -CKay #o ,aConTe, ,een ve Arne 'illerT 2000 h#oyoTe -eeTs 4rainers ;#oyoTe %èiTmenlerle "uluĂŤuyor=v, #oyoTe SayÂ? 2 iÂĽinde, -ayÂ?s 2000, STrasBourg Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu ,andis $ ve "HagaT 2 199 (andBook oF inTerCulTural learning ;KĂ lTĂ rlerarasÂ? Üèrenme el ki TaBÂ?=, 4Housand /aks Sage ,eaHy, Anne 199 #Hallenges For CHange developmenT eduCaTion in @disadvanTaged youTH Work ;$eèiĂŤimin :orluklarÂ? @$eZavanTaJlÂ? genÂĽlik ÂĽalÂ?ĂŤmalarÂ?nda geliĂŤim eèiTimi=, $uBlin $%&9 $evelopmenT %duCaTion For 9ouTH ;'enÂĽlik iÂĽin 'eliĂŤim %èiTimi=
132
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
,evine, 2 1997 A geograpHy oF Time ;:amanÂ?n CoèraFyasÂ?=, .eW 9ork "asiC "ooks -adduX, 2 " 1988 , ikinCi BaskÂ? 1994 4eam Building an eXerCise in leadersHip ;%kip inĂŤasÂ? ,i derlik iÂĽin Bir egZersiZ=, ,ondra 2ogan 0age -arTinelli, Silvio ve 4aylor, -ark der 2000 )nTerCulTural learning 4 KiT ;KĂ lTĂ rlerarasÂ? èren me %èiTim KÂ?lavuZu=, STrasBourg Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu -erry, 0eTer der 2000 0roJeCT managemenT 4 KiT ;0roJe 9ĂśneTimi %èiTim KÂ?lavuZu=, STras Bourg Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu -erry, 0eTer ve 4iTley, 'avan 2000 4HeaTre oF THe oppressed and youTH ;%Zilenlerin ve genÂĽle rin TiyaTrosu= #oyoTe sayÂ? 1 iÂĽinde, STrasBourg Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu -eWaldT, Andrea ve 'ailius, :ilvinas 1997 A praCTiCal guide For youTH leaders ;'enÂĽlik liderleri iÂĽin praTik reHBer=, 6ilnius #ounCil oF ,iTHuanian 9ouTH /rganisaTions ;,iTvanya 'enÂĽlik ÂŤrgĂ Tleri Konseyi= -ourik, %ls 6an 1997 4raining For Trainers n an inTroduCTory Course ;%èiTmen eèiTimi Bir BaĂŤ langÂ?ÂĽ kursu=, ,ondra 7orld AssoCiaTion oF 'irl 'uides and 'irl SCouTs .oe, 2 A 1998 %mployee Training and developmenT ;Â&#x2014;alÂ?ĂŤan eèiTimi ve geliĂŤimi=, .eW 9ork )rWin -C'raW (ill 0aige, 2 -iCHael 1993 der %duCaTion For THe inTerCulTural eXperienCe ;KĂ lTĂ rlerarasÂ? deneyim iÂĽin eèiTim=, 9armouTH -aine )nTerCulTural 0ress 0aTFoorT, 0aT 1995 , 5prooTing violenCe, Building non violenCe ;ĂŞiddeTi KĂśkĂ nden SĂśkmek, ĂŞid deTsiZlièi ĂŠnĂŤa %Tmek=, -aine #oBBlesTone 0ress 0FeiFFer * 7 ve * % *ones der 1972 4He 1972 annual HandBook For group FaCiliTaTors ;1972 'rup kolaylaĂŤTÂ?rÂ?CÂ?larÂ? iÂĽin yÂ?llÂ?k el kiTaBÂ?=, San $iego 5niversiTy AssoCiaTes 0Hilipp, % 1992 'uTe SCHule 6erWirkliCHen, 7einHeim und "asel 0Hillips, * * 1997 4raining, evaluaTion and measuremenT meTHods ;%èiTim, deèerlendirme ve ĂślÂĽme yĂśnTemleri= 3 BaskÂ? , (ousTon 'ulF 0uBlisHing 0oHl, -iCHael ve 7iTT, *Ă rgen 2000 )nnovaTive 4eamarBeiT ;9araTÂ?CÂ? ekip ÂĽalÂ?ĂŤmasÂ?=, (eidelBerg Sauer 0reTTy, . * 1995 0arTiCipaTory learning and aCTion ;KaTÂ?lÂ?mCÂ? Üèrenme ve eylem=, ,ondra ))%$ 0ruiTT, $ean ' ve #arnevale, 0eTer 1997 .egoTiaTion in soCial ConFliCT ;4oplumsal ÂĽaTÂ?ĂŤmada mĂ Zakere=, "uCkingHam /XFord 5niversiTy 0ress /Hana, 9ael 2000 A guide To appliCaTions For and organising sTudy sessions aT THe %uropean 9ouTH #enTres ;Avrupa 'enÂĽlik -erkeZlerine BaĂŤvuruda Bulunmak ve ÂĽalÂ?ĂŤma ToplanTÂ?la rÂ? dĂ Zenlemek iÂĽin Bir reHBer=, #ounCil oF %urope %uropean 9ouTH #enTres ;Avrupa Kon seyi Avrupa 'enÂĽlik -erkeZleri=, STrasBourg ve "udapeĂŤTe /Wen, (arrison 1992 /pen spaCe TeCHnology ;AÂĽÂ?k alan TeknoloJisi=, 0oTomaC, -$ ABBoTT 0uB lisHing #o HTTp WWW Tmn Com openspaCe 2ae, ,eslie 2000 %FFeCTive planning in Training and developmenT ;%èiTim ve geliĂŤimde eTkili planlama=, ,ondra Kogan 0age 2ae, ,eslie 1999 5sing aCTiviTies in Training and developmenT ;%èiTim ve geliĂŤimde eTkinlikleri kullanmak=, ,ondra Kogan 0age 2ogers, *enny 1989 AdulTs learning ;9eTiĂŤkinlerde èrenme=, -ilTon Keynes /pen 5niversiTy 0ress SaHlBerg, 0asi 1999 "uilding "ridges For ,earning 4He reCogniTion and value oF non Formal eduCaTion in youTH aCTiviTy ;èrenme iÂĽin KĂśprĂ ler Kurmak 'enÂĽlik eTkinliklerinde For mel olmayan eèiTimin TanÂ?nmasÂ? ve deèeri=, "rĂ ksel Avrupa 'enÂĽlik &orumu SmiTH, -ark K 2000 HTTp WWW inFed org 1997, gĂ nCelleme KasÂ?m 2000
133
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
%nFormel eèiTim, HayaTBoyu Üèrenme, animasyon ve Üèrenme giBi Temel kavramlarla BaèlanT�l� enFormel eèiTim Hakk�ndaki makaleler i¼eren Bir inTerneT siTesi Siurala, ,asse 1999 A Broader sTraTegy For non Formal learning and eduCaTion ;&ormel olmayan Üèrenme ve eèiTim i¼in daHa kapsaml� Bir sTraTeJi=, #$%* 7orking group paper, STras Bourg Avrupa Konseyi 'en¼lik ve Spor $irekTÜrlà èà 4Horpe, Sara ve *aCkie #liFFord 2000 $ear 4rainerx ;Sevgili %èiTmen= ,ondra Kogan 0age 4aylor, -ark 2000 HTTp WWW angelFire Com mT 2ooFonFire indeX HTml ,iTvanya da dà Zenlenen ACTion $ deneyimsel Üèrenme eèiTim kursu sonras�nda kurulan, BaZ� kuram, eTkinlikler ve BaÍka eèiTim siTelerine linkleri i¼eren Bir eèiTim siTesi 4aylor, -ark 2000 9ou read any inTeresTing Training Course reporTs laTely ;Son gà nlerde Hi¼ il gi ¼ekiCi eèiTim kursu raporu okudunuZ mu=v #oyoTe say� 2, STrasBourg Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu 5 K 'irl 'uides AssoCiaTion 1993 4raining skills For advisers ;$an�Ímanlar i¼in eèiTim BeCerile ri=, ,ondra 6ink, #aroline 1999 h'iving CrediT CerTiFiCaTion and assessmenT oF non Formal eduCaTion ;Kre di vermek &ormel olmayan eèiTimin serTiFikasyonu ve deèerlendirmesi=v #oyoTe say� 1, STrasBourg Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu 7aTZlaWiCk, 0aul ve dièerleri 19 7 4He pragmaTiCs oF Human CommuniCaTion a sTudy oF inTe raCTional paTTerns, paTHologies, and paradoXes ;Ênsan ileTiÍiminin kullan�mBilimi %Tkile Íim kal�plar�n�n, paToloJilerinin ve paradokslar�n�n Bir inCelenmesi=, .eW 9ork .orTon 7illiams, 2aymond 1983 KeyWords a voCaBulary oF CulTure and soCieTy ;AnaHTar kelimeler "ir kà lTà r ve Toplum kelime daèarC�è�=, ,ondra &onTana 7orld STudies 0roJeCT 197 ,earning For CHange in World soCieTy ;$à nya Toplumunda deèiÍim i¼in Üèrenme=, ,ondra #oond STudies 0roJeCT
134
%èITIMIN 4EMELLERI %èITIM +�LAVUZU
:azarlar 'ORAN "ULDIOSKI eĂŤgĂ dĂ m, yaZÂ?m "ugĂ nlerde "udapeĂŤTe deki Avrupa 'enÂĽlik -erkeZi nde eèiTim danÂ?ĂŤmanÂ? olarak ÂĽalÂ?ĂŤmakTadÂ?r ĂŠlgi alanlarÂ? arasÂ?nda insan kaynaklarÂ? geliĂŤTirme, ĂśrgĂ Tsel yĂśneTim, eèiTmen eèiTimi ve genel olarak kĂ lTĂ rlerarasÂ? eèiTim BulunmakTadÂ?r goran Buldioski Coe inT #ECILIA 'RIMALDI yaZÂ?m ĂŠTalyan olan #eCilia siyaseT Bilimi eèiTimi almÂ?ĂŤ, uluslararasÂ? ÂĽalÂ?ĂŤmalar konusunda uZmanlaĂŤmÂ?ĂŤTÂ?r STraZBurg da Bulunan Avrupa 'enÂĽlik -erkeZi nde sTaJyer ve dÂ?ĂŤarÂ? dan danÂ?ĂŤman olarak ÂĽalÂ?ĂŤmÂ?ĂŤ, BaZÂ? seminerlere yardÂ?mCÂ? olmuĂŤ ve kÂ?rsal kesim genÂĽlièi HakkÂ?n da Bir makale yaZmÂ?ĂŤTÂ?r 4 yÂ?l BoyunCa $Ă nya KÂ?Z ĂŠZCilik "irlièi Avrupa "Ăślgesi nde Alan %èiTimi -Ă dĂ rĂ olarak ÂĽalÂ?ĂŤarak, Avrupa daki 5lusal ĂŠZCilik ÂŤrgĂ TĂ nĂ n eèiTim uygulamalarÂ?nÂ?n oluĂŤTu rulmasÂ?, uygulanmasÂ?, deèerlendirilmesi ve gĂ nCellenmesine yardÂ?mCÂ? olmuĂŤTur 4emel ÂĽalÂ?ĂŤma alanlarÂ? kĂ lTĂ rlerarasÂ? Üèrenme ve ekip ÂĽalÂ?ĂŤmasÂ?, eèiTmen eèiTimi, proJe yĂśneTimi ve kalkÂ?nma eèiTimidir ĂŞu anda serBesT eèiTmen olarak ÂĽalÂ?ĂŤmakTadÂ?r #eCilia ayrÂ?Ca )yengar 9oga BĂ nyesinde serTiFikalÂ? (aTa 9oga ÜèreTmenidir ve Bu kÂ?lavuZ yayÂ?nlandÂ?èÂ? sÂ?rada 0aris e TaĂŤÂ?nmakTadÂ?r #eCilia Avrupa genÂĽlièi iÂĽin ÂĽalÂ?ĂŤmanÂ?n geleCekTeki HuZur ve muTluluèa yapÂ?lan Bir yaTÂ?rÂ?m olduèuna ke sinlikle inanmakTadÂ?r Cgrimaldi iol iT 3ONJA -ITTER yaZÂ?m SonJa Avrupa genÂĽlik ÂĽalÂ?ĂŤmalarÂ? ve iĂŤBirlikleri alanÂ?nda serBesT eèiTmen ve danÂ?ĂŤman olarak ÂĽalÂ?ĂŤmakTadÂ?r AlmandÂ?r ve ĂŤu anda ,JuBlJana da yaĂŤamakTadÂ?r Ana ilgi alanlarÂ? arasÂ?nda kĂ lTĂ rlerarasÂ? Üèrenme, kĂ lTĂ rlerarasÂ? ekip ÂĽalÂ?ĂŤmasÂ?, proJe yĂśneTimi, eèiTmen eèiTimi, Avrupa AkdeniZ iĂŤBirlièi ile 'Ă neydoèu Avrupa iÂĽinde ve 'Ă neydoèu Avrupa ile BirlikTe genÂĽlik ÂĽalÂ?ĂŤmalarÂ? yapmak BulunmakTadÂ?r 1995 Ten 2000 e kadar STraZBurg daki Avrupa Konseyi 'enÂĽ lik ve Spor $irekTĂśrlà èà nde eèiTim ekiBinin Ă yesi olarak ÂĽalÂ?ĂŤmÂ?ĂŤTÂ?r 4ariH eèiTimi almÂ?ĂŤ, gܼ ko nusuna yoèunlaĂŤmÂ?ĂŤTÂ?r sonJamiTTer aol Com 'AVAN 4ITLEY yaZÂ?m, dĂ ZelTme ve dĂ ZelTme okumasÂ? 'avan $uBlin #iTy ÂŻniversiTesi nde dok Tora araĂŤTÂ?rmasÂ? yapmakTa, kĂ lTĂ rel kĂ reselleĂŤme ve kalkÂ?nmayÂ? inCelemekTedir "u Ă niversiTede ve "osTon ÂŻniversiTesi nde ders vermekTedir "ir eèiTmen olarak Hem 'enÂĽlik ve Spor $irekTĂśrlà èà Hem 'enÂĽlik &orumu eèiTmen HavuZlarÂ?nÂ?n Bir Ă yesidir ve serBesT olarak ÂĽalÂ?ĂŤmakTadÂ?r Ana ilgi alanlarÂ? kĂ lTĂ rlerarasÂ? Üèrenme ve kĂ reselleĂŤme, medyanÂ?n Toplumsal rolĂ , kalkÂ?nma eèiTimi, ÂĽaTÂ?ĂŤma dĂśnĂ ĂŤĂ mĂ ve eèiTmen eèiTimidir ĂŞu anda sauna kĂ lTĂ rĂ HakkÂ?nda deneysel Üèrenme HakkÂ?nda araĂŤTÂ?rma yapTÂ?èÂ? (elsinki de yaĂŤamakTadÂ?r gavan TiTley dCu ie 'EORGES 7AGNER yaZÂ?m, TasarÂ?m KuZey ,Ă ksemBurglu olan 'eorges psikoloJi ve ĂśrgĂ Tsel da nÂ?ĂŤmanlÂ?k ve doèal olarak kĂ lTĂ rlerarasÂ? genÂĽlik alanÂ?nda eèiTmenlik ve kolaylaĂŤTÂ?rÂ?CÂ?lÂ?k konula rÂ?nda mesleki eèiTime saHipTir Almanya da ikameT eTmekTe, Avrupa ve AFrika Ă lkelerinde kĂ&#x160;r amaCÂ? gĂ den ve gĂ Tmeyen ĂśrgĂ Tler iÂĽin serBesT kĂ lTĂ rlerarasÂ? eèiTmen ve ekip danÂ?ĂŤmanÂ? olarak ÂĽalÂ?ĂŤmakTadÂ?r AyrÂ?Ca "erlin deki (einriCH "Ăśll 6akFÂ? nda orTak 'ܼ ÂĽalÂ?ĂŤmasÂ?nda Ă sT dĂ Zy yĂśneTi Ci olarak yarÂ? ZamanlÂ? ÂĽalÂ?ĂŤmakTadÂ?r ve kĂ lTĂ rlerarasÂ? yĂśneTimde iÂĽ ĂśrgĂ Tsel geliĂŤim sĂ reCinden sorumludur 4emel ilgi alanlarÂ? arasÂ?nda yapÂ?sal ve kiĂŤisel Â?rkÂĽÂ?lÂ?k, ÂĽokkĂ lTĂ rlĂ Toplum ve kĂ lTĂ r lerarasÂ? yĂśneTim BulunmakTadÂ?r AZimli Bir aĂŤÂĽÂ? olarak hdĂ nya muTFaèÂ?v BeCerilerini sĂ rekli geliĂŤ TirmekTe ve iÂĽindeki ÂĽoCuèu yaĂŤaTmaya ÂĽalÂ?ĂŤmakTadÂ?r AyrÂ?Ca TimsaHlarÂ?mÂ?ZÂ?n gururlu BaBasÂ?dÂ?r doCWag gmX neT
135
E¸itim ,Ă?lavuzu Serisi Ă&#x192;d]_b_pY[ l[%l[oW <hWdiĂ&#x161;pYW ebWhWa %èiTim KÂ?lavuZu n 1 ÂŤrgĂ T 9ĂśneTimi 4Ă rkÂĽesi ne HTTp sTk Bilgi edu Tr doCs orguT?yoneTimi pdF adresinden ulaĂŤÂ?laBilirsiniZ %èiTim KÂ?lavuZu n 2 $il èrenmede 9ĂśnTemler %èiTim KÂ?lavuZu n 3 0roJe 9ĂśneTimi 4Ă rkÂĽesi ne HTTp youTH parTnersHip eu Coe inT youTH parTnersHip doCumenTs 0uBliCaTions 4?kiTs 3 4urkisH TkiT3?TurkisH pdF adresinden ulaĂŤÂ?laBilirsiniZ %èiTim KÂ?lavuZu n 4 KĂ lTĂ rler ArasÂ? èrenme 4Ă rkÂĽesi ne HTTp youTH parTnersHip eu Coe inT youTH parTnersHip doCumenTs 0uBliCaTions 4?kiTs 4 4urkisH TkiT4?TurkisH pdF adresinden ulaĂŤÂ?laBilirsiniZ %èiTim KÂ?lavuZu n 5 5luslararasÂ? 'ĂśnĂ llĂ (iZmeTleri 4Ă rkÂĽesi ne HTTp youTH parTnersHip eu Coe inT youTH parTnersHip doCumenTs 0uBliCaTions 4?kiTs 5 4urkisH TkiT5?TurkisH pdF adresinden ulaĂŤÂ?laBilirsiniZ %èiTim KÂ?lavuZu n %èiTimin 4emelleri 4Ă rkÂĽesi ne HTTp WWW seBeke org Tr adresinden ulaĂŤÂ?laBilirsiniZ %èiTim KÂ?lavuZu n 7 ĂŠnĂŤaa (alindeki 9urTTaĂŤlÂ?k, 'enÂĽlik ve Avrupa %èiTim KÂ?lavuZu n 8 Sosyal ĂŠÂĽerme 4Ă rkÂĽesi ne HTTp sTk Bilgi edu Tr doCs 4 K)4 8?son pdF adresinden ulaĂŤÂ?laBilirsiniZ %èiTim KÂ?lavuZu n 9 Kaynak 'eliĂŤTirme ve &on 9ĂśneTimi 4Ă rkÂĽesi ne HTTp sTk Bilgi edu Tr doCs kaynak?gelisTirme pdF adresinden ulaĂŤÂ?laBilirsiniZ %èiTim KÂ?lavuZu n 10 'enÂĽlik Â&#x2014;alÂ?ĂŤmasÂ?nda %èiTsel $eèerlendirme %èiTim KÂ?lavuZu n 11 -oZaik Avrupa n AkdeniZ 'enÂĽlik Â&#x2014;alÂ?ĂŤmasÂ? %èiTim KÂ?lavuZu n 12 5yuĂŤmaZlÂ?klarÂ? Â&#x2014;ĂśZen 'enÂĽlik
HTTp youTH parTnersHip eu Coe inT