Gent Festival van Vlaanderen
©Simon Pauly
Genieten van de mooie momenten in het leven.
Daar zorgen we samen voor.
kbc.be/privatebanking
& Julia Hagen te gast
Sint-Baafskathedraal
19.09.2024 I 20:30
Presentatie Greet Samyn
Vandaag vieren we.
We vieren jong talent.
Bij Arteveldehogeschool doen we dat elke dag. We geven studenten de ruimte om te experimenteren, ruimte om uit fouten te leren en ruimte om opnieuw te beginnen. Want zo hebben we impact – op elkaar en op de samenleving.
En we cultiveren.
We cultiveren jong talent: de makers van de wereld van morgen. Zo ook Julia Hagen: maker van morgen aan de start van een wereldcarrière. Debutante op haar 14 jaar, winnaar van de Credit Suissen Young Artist Award, en onze celliste voor deze avond.
Samen met het Chamber Orchestra of Europe en onder leiding van dirigent Valentin Uryupin speelt zij het lyrische celloconcerto van Robert Schumann. Een geliefd, intiem werk dat het technisch talent van een cellist de ruimte geeft om te schitteren.
Vandaag… genieten we.
Samen, van dit concert.
Tomas Legrand Algemeen Directeur Arteveldehogeschool
17,0 – 18,0 KWH/100 KM I 0 G CO 2 /KM (WLTP)
Contacteer uw verdeler voor alle informatie over de fiscaliteit van uw voertuig. Afgebeeld model ter illustratie. Milieu-informatie KB 19/03/2004: www.volvocars.be
Along the Borders Creativiteit kent geen grenzen
Nog niet zo lang geleden waren steden als Rome, Parijs, Londen, Berlijn en Wenen de vaandeldragers van de Europese cultuur. Deze metropolen straalden iets magisch, iets onweerstaanbaars uit. De lokroep van deze sirenes kondigde het beloofde land aan voor kunstenaars. Zelfs Amsterdam, Brussel en Praag kon je moeilijk negeren. Maar die tijden liggen achter ons: creativiteit kent geen grenzen meer. Overal in Europa ontbolsteren creatieve zielen, van de Noorse fjorden tot de Griekse eilanden, van de Schotse Hooglanden tot de Kaukasus. Steden als Nantes, Porto, Krakau en Tallinn zetten hun voet naast die van de typische cultuurhoofdsteden. De buitengrenzen grijpen hun culturele kans.
Deze verschuiving is goed nieuws voor kunstenaars die alsmaar minder aarden in een onverbiddelijke grootstedelijke biotoop. Er ontstaan nieuwe kunstvormen, talen en muziekstijlen, op plekken die ver van de traditionele culturele en politieke centra liggen. De plaatselijke culturele identiteit wordt verrijkt met niet-Europese en overzeese invloeden waardoor er een rijke multiculturaliteit ontstaat.
Als je op zoek gaat naar de grenzen van Europa, merk je dat deze minder duidelijk afgelijnd zijn dan je zou denken. Waar begint en houdt de Europese cultuur op in het oosten? Bij de Oder-Neissegrens, het Oeralgebergte, of de Kaukasus? Landen als Slowakije lijken soms heel veraf, maar liggen eigenlijk in het midden van de kaart. Het draait vaak om hoe we dingen
zien: zelfs Brussel, de officieuze hoofdstad van Europa, ligt eigenlijk aan de periferie.
En als Turkije lid wordt van de Europese Unie, komt Wenen ironisch genoeg weer centraal te liggen.
Vandaag ontvangen we een Europese culturele topinstelling: het Chamber Orchestra of Europe. Ze komen met een programma waarin, naast Robert Schumann, twee componisten worden gespeeld die allebei met één been in de Russische en met het andere in de West-Europese cultuur stonden: Prokofjev en Sjostakovitsj. Allebei gingen ze op hun eigen manier om met de tumultueuze en politiek beladen tijden waarin ze leefden en werkten. Het vraagstuk van de relatie tussen Rusland en Europa is actueler dan ooit. Misschien lukt het de muziek om datgene te doen waarin de politiek op dit moment niet slaagt: ons dichter bij elkaar brengen, ons gemeenschappelijk verleden vieren en bouwen aan een gemeenschappelijke toekomst.
Veerle Simoens
Artistiek en algemeen directeur
Gent Festival van Vlaanderen
© Christophe Vander Eecken
UITVOERDERS
Julia Hagen, cello
Chamber Orchestra of Europe
Valentin Uryupin, dirigent
PROGRAMMA
Sergej Prokofjev –Symfonie nr. 1 in D majeur, op. 25 ‘Klassieke’
I. Allegro
II. Larghetto
III. Gavotta
IV. Finale
Robert Schumann –Celloconcerto in a mineur, op. 129
I. Nicht zu schnell
II. Langsam
III. Sehr lebhaft
Dmitri Sjostakovitsj –Kamersymfonie nr. 1 in c mineur, op. 110a (arr. Rudolph Barshai)
I. Largo
II. Allegro molto
III. Allegretto
IV. Largo
V. Largo
© Simon Pauly Met dank aan
Biografieën
JULIA HAGEN
• Studeerde aan het Mozarteum in haar geboortestad Salzburg en later ook in Wenen en Berlijn
• Volgde onder meer les bij Heinrich Schiff, Enrico Bronzi en Jens Peter Maintz
• Werd in 2017 halve finalist in de Koningin Elisabethwedstrijd voor cello
• Is winnaar van de UBS Young Artist Award 2024 die uitgereikt wordt aan uitmuntende solisten die het potentieel hebben een internationale carrière uit te bouwen
• Soleerde bij onder andere het Konzerthausorchester Berlin, het Tonhalle-Orchester Zürich, het Mozarteumorchester en Kremerata Baltica
CHAMBER ORCHESTRA OF EUROPE
• Werd in 1981 opgericht door een groep jonge musici die elkaar leerden kennen bij het European Community Youth Orchestra (nu EUYO)
• Bestaat uit ongeveer 60 leden die daarnaast ook actief zijn in andere orkesten, binnen de kamermuziek of als docent
• Van bij het ontstaan werd de identiteit van het orkest gevormd door de samenwerking met vooraanstaande dirigenten en solisten zoals Claudio Abbado, Nikolaus Harnoncourt en Sir András Schiff
• Heeft cd-opnames van meer dan 250 werken en won hiervoor onder andere twee Grammys en drie Gramophone Record of the Year Awards
• Afgelopen juli kwam hun cd met alle symfonieën van Brahms onder leiding van Yannick Nézet-Séguin uit bij Deutsche Grammophon
VALENTIN URYUPIN
• Geboren in Losova, Oekraïne
• Startte zijn carrière als klarinettist: hij trad op als solist wereldwijd en won verschillende prijzen
• Behaalde de derde prijs op de Gustav Mahler Conducting Competition (Bamberg) in 2016 en is winnaar van de Sir Georg Solti International Conductors’ Competition (Frankfurt) 2017
• Is actief als dirigent binnen zowel het symfonisch werk als operarepertoire
• Dirigeerde onder meer het Rundfunk-Symphonieorchester Berlin, Janáček Philharmonic Orchestra en maakte in maart 2024 zijn debuut bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest
Drie grootheden naast elkaar: Schumann, Prokofjev en Sjostakovitsj
Prokofjievs schalkse knipoog naar Mozart en Haydn Het was Sergej Prokofjev zelf die zijn eerste symfonie de bijnaam ‘de klassieke’ gaf. Met haar lichtheid, haar heldere vorm en haar 18e-eeuwse optimisme verwijst de symfonie naar de muziek van Mozart. Maar vanwege de humoristische trekjes die erin vervat zitten, lijkt vooral Haydn model geweest te zijn. Van imitatie of componeren ‘in de stijl van’ is overigens geen sprake. De symfonie is vooral onvervalste Prokofjev. Zo springt hij bijvoorbeeld vrolijk van de ene naar de andere toonsoort op een manier die Mozart en Haydn zich niet konden permitteren. Daarnaast bevat de symfonie ook dissonanten die in de 18e eeuw niet voorkwamen.
De zorgeloos en ongecompliceerd klinkende symfonie ontstond in de zeer bewogen tijd van de Eerste Wereldoorlog en de Russische Revolutie. In de zomer van 1917 was Prokofjev de ongeregeldheden in Petrograd, zoals SintPetersburg toen heette, ontvlucht. Hij nam zijn intrek in een boerderij buiten de stad, en componeerde daar, bewust zonder piano, zijn eerste symfonie. Hij dirigeerde zelf de première in Petrograd op 18 april
1918. In zijn dagboek schreef hij na de eerste repetitie het volgende:
“Repetitie van de Klassieke symfonie met het Staatsorkest. Ik dirigeerde zelf en moest volledig improviseren omdat ik me de partituur niet meer herinnerde en haar nooit uit het oogpunt van een dirigent had bestudeerd. Ik vreesde dat het een volledige afgang zou worden, maar het liep goed. Er stonden zoveel fouten in de partijen dat de sessie grotendeels opging aan het maken van correcties. In Kislovodsk was ik bang geweest dat dit “Revolutionaire Orkest” weerstand zou bieden tegen mijn nieuwe werken, maar het tegenovergestelde was het geval: het Staatsorkest, aangevuld met veel nieuw jong bloed, toonde zich flexibel en aandachtig, en ze speelden de Symfonie met zichtbaar plezier.”
De Klassieke symfonie is nog steeds een van Prokofjevs meest geliefde werken, en het is moeilijk om niet het plezier te voelen dat hij bij het componeren gehad moet hebben.
Schumanns verwaarloosde concerto
Robert Schumann schreef zijn celloconcerto in twee weken tijd in oktober 1850. Hij was net stedelijk muziekdirecteur geworden in Düsseldorf. De aanleiding voor deze compositie is niet duidelijk en evenmin weten we of hij het componeerde met een concrete cellist in gedachten, wat toen doorgaans de praktijk was. Aan een uitgever schreef hij “Er zijn zo weinig werken voor dit prachtige instrument.” Soloconcerten werden inderdaad vooral gecomponeerd voor viool en voor piano.
Schumann noemde het werk aanvankelijk geen concerto maar een ‘Konzertstück’. Als romanticus was hij erg bezig met het ter discussie stellen van de traditionele genres en vormen. Het werk is in geen geval een typisch 19e-eeuws concerto, waarin de solist vooral zijn of haar virtuositeit kan etaleren. Vanaf de allereerste maten is duidelijk dat Schumann expressie verkiest boven virtuositeit, wat overigens niet wil zeggen dat de solopartij geen grote eisen stelt aan de cellist. Schumann heeft het concerto zelf nooit gehoord, althans niet in een uitvoering met orkest. De première vond plaats in Oldenburg in 1860, vier jaar na het overlijden van de componist.
Dat het concerto niet beantwoordde aan wat doorgaans van het genre werd verwacht, heeft er wellicht toe bijgedragen dat het tot aan het einde van de 19e eeuw zelden gespeeld werd. Pas na 1900 kon het zijn plaats innemen in het standaardrepertoire. In 1963 maakte Sjostakovitsj op verzoek van
cellist Mstislav Rostropovitsj een nieuwe orkestratie van het concerto en voegde het als opus 125 toe aan de catalogus van zijn werk.
Sjostakovitsj’ muzikale autobiografie
In verband met een opdracht voor het componeren van de muziek voor een Oost-Duitse film bracht Dmitri Sjostakovitsj in 1960 een bezoek aan Dresden, de stad die aan het eind van de Tweede Wereldoorlog grotendeels was platgebombardeerd door de geallieerden. Daarbij kwamen ongeveer 25.000 mensen om het leven en vielen nog meer gewonden. In drie dagen tijd zette Sjostakovitjs in Dresden zijn Strijkkwartet nr. 8 op papier, een werk ‘ter nagedachtenis aan alle slachtoffers van fascisme en oorlog.’ Maar aan vrienden en familie vertelde Sjostakovitsj ook herhaaldelijk dat hij het kwartet aan zichzelf opdroeg. Het is sowieso zijn meest autobiografische werk, alleen al vanwege de talrijke citaten uit zijn eigen werk. Ook zijn muzikale monogram, de noten D-ES-C-H (de Duitse benaming voor de noten re, mi mol, do en si), komt –vanaf de allereerste maten – veelvuldig in het werk voor.
Sjostakovitsj, die zelf het Beleg van Leningrad had meegemaakt, was zeker gevoelig voor leed dat de oorlog aan ontelbare mensen berokkent. Maar het Strijkkwartet nr. 8 reflecteert mogelijk meer zijn persoonlijke lijdensweg, met name zijn eigen strijd tegen het Stalinistische regime. De algemene opdracht ‘aan alle
slachtoffers van fascisme en oorlog’ was volgens sommige interpretaties een dekmantel waarmee de componist kritiek, en mogelijk ook sancties, uit officiële hoek hoopte te voorkomen. Overigens ontstond het kwartet in het jaar waarin Sjostakovitsj juist lid werd van de Communistische Partij en voorzitter van de Bond van Sovjetcomponisten. Een en ander maakt dat de ‘betekenis’ van dit werk gelaagd en ambigu is; een raadsel voor de biografen maar een goudmijn voor de interpreten. In 1967 kreeg Rudolf Barshai, altviolist en oprichter van het Kamerorkest van Moskou, van muziekuitgeverij Peters de opdracht om het kwartet te bewerken voor strijkorkest. Sjostakovitsj was aanvankelijk sceptisch, maar hij was zo ingenomen met het resultaat, dat hij het “beter dan het origineel” noemde. De orkestversie kreeg een eigen titel en een opusnummer: Kamersymfonie nr. 1, op. 110a.
Tekst: Jan Van den Bossche
Directe toegang via nummerplaatherkenning of QR-code
Gratis inschrijving
Tot 30% op je parkingkosten
Laad je wagen op
Beheer je gegevens en diensten
Optie : link je Pcard+ aan de app
Zoeken
We danken onze Vrienden voor hun steun!
Mevrouw G. Adriaens, mevrouw
M. Allaert, mevrouw I. Baert, mevrouw
I. Beda, de heer J. Beerens, de heer
F. Beke, de heer A. Berkvens, de heer
B. Blommaert, de heer J. Bral, de heer
B. Colle, mevrouw C. Colpaert, de heer
D. Coppieters, de heer M. Coussement, mevrouw G. Couvreur, de heer
E. Daelman, de heer C. Dammekens, mevrouw S. De Bie, de heer
J. De Bruycker, de heer L. De Bruyckere, mevrouw C. De Keukelaere, mevrouw
L. De Man, de heer P. De Man, de heer
D. De Mey, de heer F. De Munster, de heer X. De Paepe, de heer
R. De Pauw, de heer K. De Pelsemaeker, de heer D. De Preaetere, de heer
D. De Raeve, De heer F. De Ridder, mevrouw I. De Smedt, de heer
P. De Walsche, de heer S, Denooze, de heer D. Deweerdt, de heer D. Dewilde, de heer M. Dierick, de heer G. Dierkens, mevrouw K. Douchy, mevrouw
M. Dubrulle, mevrouw C. Duthoit, mevrouw I. Duytschaever, de heer
G. Ellegiers, mevrouw M. Erauw, de heer en mevrouw FrançoisMortier, de heer E. Germonpré, de heer P. Godart, de heer J. Gonnissen,
mevrouw K. Gonnissen, mevrouw
A. Haudenhuyse, de heer en mevrouw Hemelsoet - Van Brakel, mevrouw
M. Hoornaert, de heer en mevrouw
Huble - De Bodt, H. Hui-CHieh, de heer en mevrouw HuyghebaertSerck, de heer P. Jacobs, de heer
F. Janssens, de heer G. Janssens, mevrouw V. Lambersy, de heer
G. Lanoye, de heer G. Larnoe, mevrouw
K. Mattens, mevrouw J. Michiels, mevrouw P. Oskam, mevrouw C. Rigolle, de heer J. Raa, de heer A. Roberti, mevrouw N. Rogatska, mevrouw
L. Rosseel, mevrouw N. Ruyck, de heer
L. Simons, mevrouw A. Simoens, mevrouw I. Standaert, mevrouw
C. Stevens, de heer L. Thabert, de heer A. Uyttendaele, de heer en mevrouw Van Beversluys - Minjauw, de heer C. Van Damme, mevrouw
M. Van Driessche, de heer
D. Van Gaubergen, mevrouw
L. Van Slycken, de heer J. Van Thillo, mevrouw A. Vandorpe, mevrouw
L. Vanherle, de heer J. Vanhoebost, mevrouw A. Verfaillie, mevrouw
K. Verstraete.
UiTPAS –
Samen uit, samen klassiek
Genieten van muziek is een universele behoefte. De prijs van concerten zou geen drempel mogen zijn. Met de Gentse UiTPAS krijgen mensen met een verhoogde tegemoetkoming een korting op de aankoop van hun ticket(s) voor onze evenementen.
Applaus! –
Uitgestelde tickets
Applaus! is het cultuurprogramma van Hartelijke Plekken. Iemand met wat meer trakteert een cultuurticket aan iemand die er nood aan heeft, want iedereen heeft recht om te genieten van cultuur. Voor één van de concerten op Whispering Leaves kan je alvast een uitgesteld ticket gebruiken.
Een uitgesteld ticket kopen?
Je kan iemand trakteren door een uitgesteld ticket te kopen via de ticketshop.
Een uitgesteld ticket gebruiken?
Stuur een mail naar publiekswerking@festival.be
Zo ontvang je jouw uitgesteld ticket voor één van de concerten op Whispering Leaves.
JongFest!
Muziek verbindt en verwondert.
Muziek zet aan om de juiste vragen te stellen. Via muziek kunnen we met elkaar communiceren over wat niet in woorden uit te drukken valt.
Gent Festival gelooft in de kracht van muziek als universele taal. Zovéél mogelijk mensen deze taal laten ontdekken, dat is onze missie. De sleutel van onze toekomst ligt bij de jeugd, en daarom willen we meer dan ooit inzetten op het publiek van de toekomst. Met JongFest willen we jongeren van 18 tot 23 jaar de kans geven om zich onder te dompelen in de wondere wereld van (klassieke) muziek.
Wat houdt JongFest in?
1. Muzikale verkenning: We willen jongeren de gelegenheid geven om de diversiteit van muziek te ontdekken. Wij geloven dat jongeren door middel van muziek hun horizon kunnen verbreden en nieuwe passies kunnen ontdekken.
2. Een blik achter de schermen: We bieden de unieke kans om achter de schermen van het Festival te kijken. JongFest ontmoet de mensen die het Festival mogelijk maken, waaronder medewerkers, muzikanten, vrijwilligers en nog veel meer. Dit geeft hen inzicht in hoe een groot cultureel evenement als Gent Festival wordt georganiseerd.
3. Feedback en zichtbaarheid: We willen jongeren actief betrekken bij het Festival en hun stem laten horen. Met hun feedback kunnen we inspelen op de manier waarop zij het Festival ervaren en wat hen aanspreekt. Hoe maken we Gent Festival toegankelijker? Hoe vinden mensen met diverse achtergronden en interesses de weg naar ons Festival? Hoe communiceren we hier het beste over?
Dit traject is zo open en interactief mogelijk, want we willen dat JongFest actief bijdraagt aan de vormgeving van het Festival en haar toekomst. We geloven in de kracht van de jeugd om vernieuwende ideeën en inzichten te brengen die het Festival kunnen verrijken. Samen kunnen we de muzikale wereld van Gent Festival nog boeiender maken en ervoor zorgen dat het een plek blijft waar jonge mensen hun liefde voor muziek kunnen ontdekken, verbreden en delen.
Selection
JongFest maakte een keuze uit de Festivalkalender en selecteerde 8 concerten waarop je als -26jarige tickets voor 10 euro kan aankopen.
Ontdek hun JongFest Selection op gentfestival.be
Benieuwd naar hun verdere verhalen?
Volg @jongfest op TikTok!
Colofon
Verantwoordelijke uitgever Veerle Simoens
Vormgeving
Gent Festival van Vlaanderen
Team
Manon Biesemans, Frederik Declercq, Piet De Coensel, Sophie Detremmerie, Veerle De Wilde, Fien Hanselaer, Lena Heyndrickx, Pauline Jocqué, Nina Lambrecht, Helena Liégeois, Réka Ölvedi, Frea Rimbaut, Irene Schampaert, Veerle Simoens, Fien Straetmans, Annemie Valgaeren, Jan Van den Bossche, Hannah Van Gampelaere, Eliah Weekers
Raad van Bestuur Festival van Vlaanderen en Historische Steden vzw Jan Briers, Annemie Charlier, Lucien De Busscher, Heidi Delobelle, Ivan De Witte, Christoph D’Haese, Stephanie D’Hose, Sophie Dutordoir, Hafsa El-Bazioui, Saloua El Moussaoui, Joséphine Moerman, Karine Moykens, Serge Platel, Daan Schalck, Jan Smets, Johan Thijs, Rik Van de Walle
Adres redactie
Bijlokekaai 8, bus 9, 9000 Gent
Vind ons op sociale media en info@festival.be
Zin in meer Festival? Surf naar gentfestival.be
Directeur Veerle Simoens, presentatrice
Greet Samyn en alle hostessen worden gekleed door Xandres. Juwelen van Veerle Simoens en Greet Samyn door Christine Bekaert. Bloemen door Ivan Poelman.
Niets van deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van fotokopie, microfilm of op enige andere wijze, zonder voorafgaand schriftelijk akkoord van de uitgever.
MIDTOWN GRILL
Met dank aan
Opera Ballet Vlaanderen, Sint-Baafskathedraal, NTGent, VIERNULVIER, Groenzaal, Muziekcentrum De Bijloke, MIRY Concertzaal, Capitole Gent, Ha Concerts, KASK & Conservatorium, Karmelietenklooster, CAW Oost-Vlaanderen, KU Leuven Faculteit Architectuur, Sint-Baafshuis, Maison Willem Tell, Bank Delen, Artevelde Hogeschool Campus Goudstraat, De Centrale, Minard Schouwburg, Industriemuseum Gent, Piano’s Maene, City Sounds Rent, Quatre Mains piano’s, De Fietsambassade Gent, Gent Watertoerist, Rederij Dewaele, de Vrienden van het Festival
Wij zijn tuupetegoare kandidaat Europese Culturele Hoofdstad
Schrijf je in op de nieuwsbrief via gent2030.eu
@gent2030
