ΤΕΥΧΟΣ 103 ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2013
ETOΣ Κ TEYXOΣ 103 ΜΑΪ. - ΙΟΥΝ. 2013
ΔΙMHNIAIO OPΘOΔOΞO ΠEPIOΔIKO
IEPAΣ MHTPOΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ , NAOYΣHΣ KAI KAMΠANIAΣ ΕΚΔΟΤΗΣ - ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ
�
EKTYΠΩΣH TYΠOΓPAΦEIO: «TYPE PRESS» Nέα Nικομήδεια ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ: Μον. Αντώνιος Σισμανίδης
σελ 10
σελ 4
«ΣΤΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ ΛΟΓΟΥ»
σελ 12
σελ 6
Σεβασμιώτατος Mητροπολίτης Bεροίας κ. Παντελεήμων
ΣΥΝΤΑΞΗ, HΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣEΛIΔOΠOIHΣH, KAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIA και ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ: Mον. Γεράσιμος Mπεκές.
«ΕΝΑΡΞΗ ΙΘ΄ ΠΑΥΛΕΙΩΝ»
σελ 16 «ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΙΟΡΔΑΝΙΑ»
«ΙΕΡΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ»
σελ 9
σελ 17
ΚΩΔΙΚΟΣ 2638
APΘPA MΠOPOYN NA AΠOΣTEΛ Λ O N TA I Σ T H Ν ΤΑ Χ ΥΔ Ρ Ο Μ Ι Κ Η ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY: ΠEPIOΔIKO «ΠAYΛEIOΣ ΛOΓOΣ» ΓPAΦEIO TYΠOY IEPAΣ MHTPO ΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ, T.Θ. 241, 591 00 BEPOIA THΛ 23310 72317, ΦAΞ 23310 25275, E-mail: imverias@gmail.com X E I P O Γ PA Φ A AΣXETΩΣ ΔHM OΣIEYΣHΣ TOYΣ ΔEN EΠI ΣTPEΦONTAI Τ Ο Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι ΚΟ Δ Ι Α Ν Ε Μ Ε ΤΑ Ι ΔΩΡΕΑΝ. ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΑ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΛΛΟΥΝ ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΥ: 20ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΕΛΛΑΔΑ & ΚΥΠΡΟ, 40ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΣYNΔPOMEΣ KAI EMBAΣMATA ΣTH ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY website:
www.imverias.gr 2
Παύλειος Λόγος
«ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΜΑΚ. ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΜΟΣΧΑΣ κ. ΚΥΡΙΛΛΟΥ»
«ΔΙΑΚΟΝΙΣΣΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ»
«ΕΝΤΡΥΦΩΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ»
σελ 8
«Η ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ»
EΞΩΦYΛΛO Η επίσημη αφίσσα των ΙΘ΄Παυλείων.
σελ 28 «ΥΠΗΡΕΤΩΝΤΑΣ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ»
σελ 29
σελ 20 «ΠΟΡΕΙΑ ΟΣΙΟΤΗΤΑΣ»
σελ 30
σελ 22
σελ 24
ΟΙ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΣΤΙΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΙΘ΄ΠΑΥΛΕΙΩΝ
σελ 32
«ΑΝΤΙΕΞΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ»
σελ 26
σελ 42
σελ 44
«ΔΙΟΙΚΩΝΤΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΟΝΩΝΤΑΣ ΤΟ ΡΟΥΜΛΟΥΚΙ
«ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
«ΕΞΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΚΟΝΙΑ, ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΠΑΥΛΟ»
«ΙΓΝΑΤΙΟΣ ΘΕΟΦΟΡΟΣ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ ΣΤΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ»
ΛΑΤΡΕΥΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΟΡΤΗ ΑΠ. ΠΑΥΛΟΥ
www.imverias.gr
σελ 18
«ΘΡΗΣΚΕΙΑ, ΕΞΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ»
το επίσημο site της Ι. Μητροπόλεως
«ΤΕΧΝΗΣ ΜΥΣΤΑΙ»
ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ Επίσκεψη του Μακαριωτάτου Πατριάρχου Μόσχας και Πασών Ρωσιών κ. Κυρίλλου στη Βέροια
Παύλειος Λόγος
3
Κυριακή 2 Ιουνίου
με αρχιερατική θ. Λειτουργία
Τ
ήν Κυριακή 2 Ἰουνίου μέ τήν τέλεση τῆς ἀρχιερατικῆς θείας λειτουργίας στόν ἱερό χῶρο τοῦ Βήματος τοῦ Ἀποστόλου Παύλου ἀπό τόν σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας κ. Παντελεήμονα ξεκίνησαν τά ΙΘ´Παύλεια. Στή θεία λειτουργία παρέστησαν οἱ τοπικές πολιτικές καί στρατιωτικές ἀρχές καί μεγάλος ἀριθμός πιστῶν. Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ «Διό γρηγορεῖτε μνημονεύοντες ὅτι τρι«Μή σύ μείζων εἶ τοῦ πατρός
Χοροστασία στο Βήμα του απ. Παύλου
4
Παύλειος Λόγος
ἡμῶν Ἰακώβ, ὅς ἔδωκεν ἡμῖν τό φρέαρ;» Ἕνας ἀσυνήθιστος διάλογος διεξάγεται σήμερα ἐνώπιον τοῦ φρέατος τοῦ Ἰακώβ μεταξύ τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Σαμαρείτιδος γυναικός. Ἕνας διάλογος πού μπορεῖ νά ξενίζει τούς μαθητές τοῦ Χριστοῦ, ὅμως πραγματεύεται σοβαρά καί μεγάλα θέματα, τέτοια πού στήν πραγματικότητα δέν εἶχαν θέσει ποτέ μέχρι ἐκείνη τή στιγμή οἱ ἀπόστολοι πού τώρα ἀποροῦν πώς ὁ διδάσκαλός τους συνομιλεῖ μέ μιά γυναίκα καί μάλιστα Σαμαρείτιδα, μέ δεδομένο τό γεγονός ὅτι «οὐ συχρῶνται Ἰου-δαῖοι Σαμαρείταις». Ἡ Σαμαρεῖτις θέτει, λοιπόν, τό ζήτημα τῆς δυνάμεως καί τῆς ἐξουσίας καί διερωτᾶται ἄν ὁ συνομιλητής της τόν ὁποῖο οὔτε γνωρίζει οὔτε ἀναγνωρίζει ἔχει μεγαλύτερη δύναμη ἀπό τόν πατριάρχη Ἰακώβ πού χάρισε στούς Ἑβραίους τό ὕδωρ τοῦ φρέατος, ἐνώπιον τοῦ ὁποίου συζητοῦν, ὥστε νά μπορεῖ νά τῆς προσφέρει αὐτό πού τῆς ὑπόσχεται, δηλαδή τό «ὕδωρ τό ζῶν», ἀπό τό ὁποῖο ὅποιος πίνει δέν διψᾶ ποτέ ξανά καί δέν χρειάζεται νά ἀντλεῖ ἀπό τό ὕδωρ τοῦ φρέατος. «Μή σύ μείζων εἶ τοῦ πατρός ἡμῶν Ἰακώβ, ὅς ἔδωκεν ἡμῖν τό φρέαρ;» Ὁ Χριστός ὅμως δέν θέτει τό θέμα στόν ἄξονα τῆς ἐξουσίας καί τῆς δυνάμεως· δέν προσφέρει τό ὕδωρ τό ζῶν γιά νά ἀποδείξει στή Σαμαρείτιδα ὅτι ὑπερέχει τοῦ πα-
τριάρχου Ἰακώβ. Τό προσφέρει ὡς δωρεά τοῦ Θεοῦ πρός κάθε ἄνθρωπο ὁ ὁποῖος θέλει νά τό δεχθεῖ καί ὁ ὁποῖος συγχρόνως θέλει νά πιστεύσει στή δωρεά τοῦ Θεοῦ. Γιατί πίστη στή δωρεά τοῦ Θεοῦ εἶναι πίστη στήν ἐξουσία τοῦ Θεοῦ, τήν ὁποία δέν χρησιμοποιεῖ γιά νά κυριαρχήσει ἐπί τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά γιά νά λυτρώσει καί νά σώσει τόν ἄνθρωπο, καί γιά νά μᾶς δώσει τήν «ἐξουσίαν τέκνα Θεοῦ γενέσθαι». Γι᾽ αὐτό καί ἡ ἐξουσία καί ἡ δύναμις τοῦ Θεοῦ ἐκφράζεται ὡς διακονία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ στόν κόσμο καί τόν ἄνθρωπο. Ὁ Χριστός κηρύττει στόν κόσμο, ὄχι γιά νά μεταποιήσει τόν ἄνθρωπο σέ ὑποχείριό του, ἀλλά γιά νά τοῦ χαρίσει τήν ἐλευθερία ἀπό ὅ,τι τά δεσμά τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ διαβόλου. Ὁ Χριστός νά θαυματουργεῖ ὄχι γιά νά δείξει τή δύναμή του, ἀλλά γιά νά ἁπαλύνει τόν πόνο τῶν ἀνθρώπων. Ὁ Χριστός ὑπομένει τόν σταυρικό θάνατο καί ἀνίσταται ἐκ νεκρῶν ὄχι γιά νά ἐπιδείξει τήν ἐξουσία πού ἔχει στή ζωή καί τόν θάνατο, ἀλλά γιά νά χαρίσει τήν ἐλπίδα στό ἀπεγνωσμένο πλάσμα του. Ἔτσι ἡ ἐξουσία τοῦ Θεοῦ μετατρέπεται σέ διακονία τῶν ἀνθρώπων, καί μεταδίδεται σέ αὐτούς πού ἐπιλέγουν νά γίνουν διάκονοι τῶν ἀνθρώπων ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. Αὐτή τήν ἐξουσία ἔδωσε ὁ Χριστός στούς μαθητές καί ἀποστόλους του, ὡς ἐξουσία διακονίας τῶν ἀνθρώπων. Αὐτή τήν ἐξουσία ἔδωσε καί στόν πρωτοκορυφαῖο ἀπόστολο Παῦλο, ὁ ὁποῖος δέν δίσταζε νά διακηρύσσει ὄχι μόνο ὅτι συνέπασχε μέ κάθε ἄνθρωπο πού ἀσθενοῦσε, πού δοκιμαζόταν, πού σκανδαλιζόταν, ἀλλά καί ὅτι εἶναι ὀφειλέτης ἔναντι
www.imverias.gr
«Έναρξη των ΙΘ΄Παυλείων»
Από την αρχιερατική θεία λειτουργία στο Βήμα του αποστόλου Παύλου στη Βέροια
ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Γι᾽ αὐτό καί δέν ὑπερηφανεύεται ποτέ γιά τίποτε ἄλλο παρά μόνο γιά τό γεγονός ὅτι εἶναι διάκονος Χριστοῦ. Καί ὡς διάκονος Χριστοῦ δέν φείδεται οὔτε κόπων οὔτε πόνων οὔτε διωγμῶν ἀλλά κηρύσσει στεντορείᾳ τῇ φωνῇ «Χριστόν Θεοῦ δύναμιν»· κηρύσσει τήν ἰσότητα τῶν ἀνθρώπων σέ ἕνα κόσμο στόν ὁποῖο κυριαρχοῦν οἱ διακρίσεις· κηρύσσει τήν ἀγάπη γιά τόν συνάνθρωπο σέ
ἕνα κόσμο στόν ὁποῖο κυριαρχεῖ ὁ ἀνταγωνισμός καί ἡ διαρκής ἐπιδίωξη τοῦ συμφέροντος. Καί αὐτό τό κήρυγμα τοῦ ἀποστόλου Παύλου, πού ἀκούσθηκε γιά πρώτη φορά ἐδῶ στήν πόλη μας ἀπό τό Βῆμα του, στό ὁποῖο τελοῦμε καί φέτος τήν καθιερωμένη θεία Λειτουργία ἐπί τῇ ἐνάρξει τῶν ΙΘ´ Παυλείων, τῶν ἐκδηλώσεων πού θά πραγματοποιηθοῦν κατά τή διάρκεια τοῦ τρέχοντος μηνός εἰς ἔνδειξη τιμῆς καί σεβασμοῦ πρός τόν μέγα ἀπόστολο Παῦλο, θά ἀκουσθεῖ καί πάλι πιό ἔντονα καί πιό ἠχηρά, γιά νά ἀφυπνήσει τίς συνειδήσεις τῶν ἀνθρώπων πού νομίζουν πώς τά πάντα ἐξαρτῶνται ἀπό τήν κάθε εἴδους ἰσχύ πού διαθέτουν ἤ ἐπιδιώκουν νά ἀποκτήσουν.
Πλήθος πιστών μετείχε στην υπαίθρια θ. Λειτουργία στο Βήμα
Θά ἀκουσθεῖ γιά νά ἐνισχύσει ἐκείνους πού ἀμφιβάλλουν γιά τήν ἀξία καί τήν ἀναγκαιότητα τῆς διακονίας πρός τόν ἄνθρωπο. Θά ἀκουσθεῖ γιά νά ἐμπνεύσει ὅλους ἐκείνους πού ἀφιερώνουν τίς δυνάμεις τους στή διακονία τῶν ἀδελφῶν τους, γιά νά συνεχίσουν νά τήν προσφέρουν. Γιατί ἡ ἀληθινή δύναμη βρίσκεται στήν προσφορά. Ἡ ἀληθινή ἐξουσία βρίσκεται στήν ἀγάπη. Γιατί ἡ διακονία εἶναι μίμηση τοῦ Χριστοῦ, μίμηση τοῦ οὐρανοβάμονος ἀποστόλου Παύλου, ὁ ὁποῖος καί σήμερα καί πάντοτε δέν παύει νά μᾶς καλεῖ καί νά μᾶς προτρέπει, ἐμᾶς τά πνευματικά του τέκνα, νά γίνουμε μιμητές του, ὅπως καί ὁ ἴδιος ἔγινε μιμητής τοῦ Χριστοῦ. Μέ τίς δικές του πρεσβεῖες εὔχομαι, ἀδελφοί μου, νά ἀξιωθοῦμε νά γίνουμε καί ἐμεῖς μιμηταί τῆς διακονίας του καί διάκονοι τοῦ Χριστοῦ.
Παύλειος Λόγος
5
έναρξη καλλιτεχνικών εκδηλώσεων λήξη πνευματικού και κατηχητικού • βραβεύσεις μαθητικού διαγωνισμού •
Κυριακή 231 Μαΐου Κυριακή Ιουνίου
T
έργου και βραβεύσεις
ήν Κυριακή 2 Ἰουνίου τό βράδυ διοργανώθηκε στήν κατάμεστη αἴθουσα τοῦ Δημοτικοῦ Θεάτρου Νάουσας ἐκδήλωση τοῦ Γραφείου Νεότητας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας, στό πλαίσιο τῶν ΙΘ΄ Παυλείων, πού εἶχε τόν τίτλο: «Στή διακονία τοῦ θείου λόγου». Χαιρετισμό ἀπηύθυνε στήν ἀρχή ὁ σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων καί στή συνέχεια τό λόγο ἔλαβε ὁ ὑπεύθυνος τοῦ Γραφείου Νεότητας ἀρχιμ. Διονύσιος Ἀνθόπουλος ὁ ὁποῖος ἔκανε ἕναν ἀπολογισμό τοῦ πλούσιου πνευματικοῦ ἔργου τῆς κατηχητικῆς χρονιᾶς πού ἔληξε. Μεταξύ ἄλλων ἀναφέρθηκε στίς ἐπιμορφωτικές συνάξεις κατηχητῶν, στήν διημερίδα κατηχητῶν πού ἔγινε σέ συνεργασία μέ τήν Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν, τίς προσκυνηματικές - ἐκπαιδευτικές ἐκδρομές πού ἔγιναν στή Πολωνία γιά τή συμμετοχή σέ συνάντηση ὀρθοδόξων νέων ἀπό πολλές χώρες κλπ. Ἐπίσης ἀναφέρθηκε στά νέα κατηχητικά βοηθήματα, τούς μαθητικούς διαγωνισμούς καί τή διοργάνωση κατασκηνώσεων. Ἀκολούθησε καλλιτεχνικό πρόγραμμα
6
Παύλειος Λόγος
ἀπό τις παιδικές χορωδίες Βεροίας καί Ναούσης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. Ἀκολούθως ἀπονεμήθηκαν τά βραβεία τοῦ Παύλειου μαθητικοῦ διαγωνσμοῦ (2012) πού εἶχε ὡς θέμα: «100 χρόνια ἐλευθερία», καθώς καί τοῦ διαγωνισμοῦ φωτογραφίας μέ θέμα: «τό δικό μου Πάσχα». Τέλος σέ κλίμα ἐνθουσιασμοῦ ἀπονεμήθηκαν τά ἔπαθλα τῶν διεΠαιδική Χορωδία της Νάουσας νοριακῶν πρωταθλημάτων «Δημήτόν κόσμο τό εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ, τριος Βικέλας» σέ ποδόσφαιρο 5Χ5 καί τί μποροῦμε καί τί πρέπει ἀλήθεια νά Βόλλεϋ. ποῦμε ἐμεῖς; Ἡ ὁμιλία τοῦ σεβασμιωτάτου: Ἐπειδή ὅμως ἡ Ἐκκλησία ἐπιτελεῖ «Οὐχ ὅτι ἀφ᾽ ἑαυτῶν ἱκανοί ἐσμεν λογίμία διακονία ἀνά τούς αἰῶνες καί στή σασθαι τι ὡς ἐξ ἑαυτῶν, ἀλλ᾽ ἡ ἱκανότης διακονία ὁ Χριστός, ὁ ὁποῖος εἶναι ἡ ἡμῶν ἐκ τοῦ Θεοῦ, ὅς καί ἱκάνωσεν κεφαλή τῆς Ἐκκλησίας, καλεῖ πάντοτε ἡμᾶς διακόνους καινῆς διαθήκης, οὐ τούς ἀνθρώπους πού χρειάζεται γιά νά γράμματος ἀλλά πνεύματος». τήν ἐπιτελέσουν πρός δόξαν τοῦ ὀνόΜέ αὐτά τά λόγια ἀναφέρεται ὁ πρωματός του καί σωτηρία τῶν ἀνθρώπων, τοκορυφαῖος καί γι᾽ αὐτό εἶναι φυσικό νά στρεφόμεθα οὐρανοβάμων ἀπόκαί ἐμεῖς εὐγνωμόνως πρός Ἐκεῖνον στολος Παῦλος στό καί πρός τόν ἀπόστολο του καί ἱδρυτή ἔργο του, τό ὁποῖο τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας, κάνοντας τό χαρακτηρίζει διαἀπόψε ἕνα σύντομο ἀπολογισμό τῶν κονία τοῦ Θεοῦ. δραστηριοτήτων τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ Καί σέ αὐτή τή ἔτους πού ὁλοκληρώνονται σήμερα. διακονία δέν ἦλθε, Γιατί ἐάν ἐμεῖς, κληρικοί καί λαϊκοί, ὅσοι λέγει, αὐτόκλητος, ἐργαζόμεθα στό ἔργο καί τή διακονία ἀλλά τόν κάλεσε τῆς Ἐκκλησίας σπέρνουμε τόν πνευὁ Θεός, ὁ ὁποῖος ματικό σπόρο, ὁ Χριστός εἶναι αὐτός ὁ καί τοῦ ἔδωσε τήν ὁποῖος μέ τή χάρη του κάνει τόν σπόρο ἱκανότητα καί τή νά αὐξάνει καί νά ἀποδίδει καρπούς. δύναμη νά διακονεῖ. Εἶναι ὁ ἀπόστολος Παῦλος ὁ ὁποῖος συΚαί ἐάν αὐτά τά νεχίζει νά ἐπιβλέπει «ἐπί τήν ἄμπελον λέγει ὁ μέγας ταύτην» καί νά πρεσβεύει στόν Κύριο ἀπόστολος Παῦλος, τοῦ ἀμπελῶνος γι᾽ αὐτήν καί τό ἔργο ὁ ὁποῖος διέτρεξε πού ἐπιτελεῖται. ὅλη τήν οἰκουμένη Καί σήμερα κλείνει ἕνας κύκλος, ὁ καί κήρυξε σέ ὅλο Κατάμεστο το Θέατρο της Νάουσας
www.imverias.gr
www.pavlia.gr
«Εγώ Άρχοντας «Στηο διακονία γης» του της θείου λόγου»
κύκλος τῶν κατηχητικῶν σχολείων καί τῶν νεανικῶν συντροφιῶν, τῶν ἑσπερινῶν ὁμιλιῶν, τῶν κύκλων μελέτης Ἁγίας Γραφῆς καί ὅλων τῶν ἄλλων πνευματικῶν δράσεων πού καί φέτος μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ διοργανώθηκαν καί λειτούργησαν στήν Ἱερά Μητρόπολή μας. Συγχρόνως κλείνει καί ὁ κύκλος ὅλων τῶν ἄλλων δραστηριοτήτων, ὅπως τῆς Σχολῶν Βυζαντινῆς καί Παραδοσιακῆς Μουσικῆς, τῆς Σχολῆς Ἁγιογραφίας, φροντιστηριακῶν μαθημάτων καί τόσων ἄλλων. Βεβαίως τό ἔργο καί ἡ διακονία τῆς Ἐκκλησίας δέν ἔχει ὅρια οὔτε κάνει διακοπές, γιατί ὁ πνευματικός ἀγώνας εἶναι διαρκής καί ἀπαιτεῖ διαρκῆ ἐγρήγορση, ἀλλά εὐκαιρίες σάν τή σημερινή, μέ τήν ὁποία κλείνει ἕνας κύκλος πνευματικῆς δραστηριότητος καί ἀνοίγει ἕνας νέος κύκλος γιά τήν Ἱερά Μητρόπολή μας, ὁ κύκλος τῶν ΙΘ´ Παυλείων, μᾶς δίνουν τή δυνατότητα νά ἐκφράσουμε τήν εὐγνωμοσύνη μας στόν Θεό καί στόν πρωτοκορυφαῖο ἀπόστολο Παῦλος γιά ὅσα μᾶς χάρισαν, ἀλλά καί νά εὐχαριστήσουμε ὅλους τούς συνεργάτες μας κληρικούς καί λαϊκούς γιά τή συμβολή τους στή διακονία τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας. Γι᾽ αὐτό καί αὐτή τήν ὥρα θά ἤθελα νά εὐχαριστήσω ὅλους ἐκείνους πού ἐργάσθηκαν καί φέτος στό πνευματικό ἔργο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας, προσφέροντας μέ ἀγάπη τόν χρόνο, τίς δυνάμεις καί τίς ἱκανότητές τους στήν Ἐκκλησία καί τούς ἀνθρώπους.
Εὐχαριστῶ θερμά τούς κατηχητές καί τίς κατηχήτριές μας, τούς ἱερεῖς πού συνέβαλαν στήν εὔρρυθμη λειτουργία τῶν κατηχητικῶν σχολείων καί τῶν νεανικῶν συνάξεων καί συμπαραστάθηκαν στούς λαϊκούς συνεργάτες τοῦ πνευματικοῦ ἔργου τῆς Ἐκκλησίας μας μέ κάθε τρόπο. Εὐχαριστῶ Παιδική Χορωδία της Βέροιας ἀκόμη τούς συμμετοχή τους. ἐκπαιδευτικούς καί Συγχαρητήρια καί εὐχαριστίες ἀξίτούς γονεῖς πού ὁδήγησαν τά παιδιά ζουν καί στίς δύο χορωδίες μας πού καί τούς νέους μας στήν Ἐκκλησία ἤ τά ἐπένδυσαν τόσο ὄμορφα τήν ἀποψινή ἐνεθάρρυναν στήν ἀπόφασή τους νά ἐκδήλωση καί μᾶς γέμισαν χαρά καί ἔρθουν κοντά μας. Εὐχαριστῶ καί τά παιδιά καί τούς νέους αἰσιοδοξία. Μέ αὐτή τήν αἰσιοδοξία συνεχίζουμε μας πού μᾶς ἔδωσαν τή χαρά τῆς τόν ἀγῶνα καί τήν προσπάθειά μας, παρουσίας τους καί τῆς συμμετοχῆς συμμετέχοντας καί στίς ἐκδήλωσεις τῶν τους στό κατηχητικό μας ἔργο ἀλλά καί φετινῶν Παυλείων, γιά νά ἐκφράσουμε σέ ὅλες τίς δραστηριότητες τῆς Ἱερᾶς καί μέ αὐτό τόν τρόπο τήν ἀγάπη καί Μητροπόλεώς μας πού σχεδιάσθηκαν τήν εὐγνωμοσύνη μας στόν πρωτοκογι᾽ αὐτούς. ρυφαῖο ἀπόστολο Παῦλο, πού ἔγινε γιά Σέ λίγο θά τιμήσουμε ὅλους ἐκείνους ὅλους μας διδάσκαλος, πατέρας καί πού διακρίθηκαν στούς διαφόρους διάκονος ἐν Χριστῷ καί μᾶς ἄνοιξε τή τομεῖς δραστηριοτήτων· ὅμως ὅλοι λεωφόρο τῆς χάριτος πού ὁδηγεῖ μέχρι ἀξίζουν τά συγχαρητήριά μας γιά τή τόν οὐρανό.
Απονομές βραβείων και τιμητικών διακρίσεων
Παύλειος Λόγος
7
έναρξη καλλιτεχνικών εκδηλώσεων παρουσίαση ιστορικής μελέτης • βραβεύσεις μαθητικού διαγωνισμού •
Κυριακή 531 Μαΐου Τετάρτη Ιουνίου
T
ήν Τετάρτη 5 Ἰουνίου τό βράδυ διοργανώθηκε στήν αἴθουσα τοῦ Δημοτικοῦ Θεάτρου Νάουσας ἐκδήλωση τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας, στό πλαίσιο τῶν ΙΘ΄ Παυλείων, πού εἶχε τόν τίτλο: «Ἐντρυφῶντας στήν ἱστορία». Παρουσιάστηκε ἡ ἱστορική μελέτη τοῦ Ἑμμανουήλ Βαλσαμίδη: «Ἡ πάλη τῆς Νάουσας μέ τόν Ἀλή πασά καί οἱ ξένες δυνάμεις» ἀπό τούς: α) πρωτοπρ. Δρ. Θεολογίας Ἀθανάσιο Νίκου, β) Ἀρχιτέκτονα Ἀλέξανδρο Οἰκονόμου καί γ) Ἐκπαιδευτικό Πέτρο Στοΐδη, ὁ ὁποῖος εἶχε καί τήν ἐπιμέλεια τοῦ ἡλεκτρονικοῦ ὑλικοῦ τῆς παρουσίασης. Στό τέλος τῆς παρουσίασης τό λόγο ἔλαβε συγκινημένος ὁ ἴδιος ὁ συγγραφέας ὁ ὁποῖος ἀνέλυσε τόν τρόπο ἐργασίας του καί τά προβλήματα πού ἀντιμετώπισε κατά τήν πολύχρονη ἐπιστημονική του ἐργασία στό θέμα αυτό. Ἐπίσης ἀπάντησε σέ ἐρωτήσεις τοῦ ἀκροατηρίου. Ἡ ὁμιλία τοῦ σεβασμιωτάτου: Στή ζωή τῶν ἀνθρώπων καί τῶν λαῶν δέν ὑπάρχει τίποτε ποιό σημαντικό ἀπό τήν ἱστορία· γιατί ἡ ἱστορία εἶναι ὄχι μόνο τό παρελθόν τῶν ἀνθρώ-
8
πων ἀλλά καί τό μέλλον τους. Χωρίς τόν πλοῦτο τῆς ἱστορίας καί χωρίς τά διδάγματά της δέν ὑπάρχει προοπτική, δέν ὑπάρχει ἐξέλιξη, δέν ὑπάρχει ἐλπίδα προόδου. Ἐντρυφῶντας, λοιπόν, καί ἐμεῖς στήν ἱστορία αὐτοῦ τοῦ τόπου, ὁ ὁποῖος ἀνέδειξε ἥρωες καί μάρτυρες, πού ἔγραψαν μέ τήν ἀνεξίτηλη μελάνη τοῦ αἵματός τους τό ὄνομα τῆς Νάουσας στίς δέλτους τῆς παγκόσμιας ἱστορίας γιά τόν ἡρωισμό καί τή γενναιότητα τῶν ἀνδρῶν καί τῶν γυναικῶν της, παρουσιάζουμε στήν ἀποψινή πρώτη ἐκδήλωση τῶν ΙΘ´ Παυλείων ἕνα σημαντικό βιβλίο τοῦ συμπολίτου μας ἱστορικοῦ κ. Ἐμμανουήλ Βαλσαμίδη. Ὁ κ. Βαλασαμίδης, ὁ ἀκούραστος ἱστορικός τῆς πόλεώς μας πού προσφάτως τιμήθηκε καί ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη γιά τήν προσφορά του στήν τοπική Ἐκκλησία καί τήν πόλη τῆς Ναούσης, στή συνέχεια μιᾶς σειρᾶς σημαντικῶν καί πολύτιμων γιά τήν ἱστορία τῆς ἡρωικῆς πόλεως τῆς Ναούσης μελετῶν καί μονογραφιῶν πλούτισε τήν ἱστορική βιβλιογραφία γιά τήν πόλη μας μέ ἕνα νέο βιβλίο του, ἔκδοση τῆς Ἑταιρείας Μακεδονικῶν Σπουδῶν, μέ τίτλο: «Ἡ πάλη τῆς Νάουσας μέ τόν Ἀλῆ πασᾶ καί οἱ ξένες δυνάμεις». Τό βιβλίο αὐτό, καρπός πολυετοῦς ἐρεύνης στά ἀρχεῖα τοῦ διαβόητου Ἀλῆ πασᾶ, ἀλλά καί τῆς ἀγάπης τοῦ συγγραφέα γιά τήν πόλη του καί ὅλους ἐκείνους πού ἀγωνίσθηκαν γιά τήν ἐλευθερία της σέ χρόνια δύσκολα καί σκοτεινά, διερευνᾶ ὅλα τά γεγονότα μέσα ἀπό τά ὁποῖα διεκδίκησε ἡ Νάουσα τήν αὐτονομία Το πάνελ των ομιλητών της παρουσίασης του βιβλίου καί τήν ἐλευθερία
Παύλειος Λόγος
Το εξώφυλλο του βιβλίου
της, ἀλλά καί τόν ρόλο καί τίς διεκδικήσεις τοῦ Ἀλῆ Πασᾶ ὁ ὁποῖος ὠρέγετο τόν πλοῦτο αὐτῆς τῆς πόλεως, καί ἤθελε πάσῃ θυσίᾳ νά τήν καταλάβει. Οἱ ἐλάχιστα μέχρι σήμερα γνωστές πτυχές τῆς ἱστορίας τῆς Ναούσης αὐτή τήν ἐποχή, λίγα χρόνια πρίν ἀπό τή μεγάλη ἐπανάσταση καί τή μεγάλη καταστροφή, περιγράφει γλαφυρά ἀλλά καί ἀπόλυτα τεκμηριωμένα ὁ συγγραφέας, χαρίζοντας σέ ὅλους μας, εἰδικούς καί μή, ἕνα πολύτιμο ἱστορικό τεκμήριο καί ἕνα διδακτικό καί εὐχάριστο ἀνάγνωσμα. Δέν θά ὑπεισέλθω σέ λεπτομέρεις σχετικά μέ τό βιβλίο τό ὁποῖο θά παρουσιάσουν σέ λίγο εἰδικοί, θά ἤθελα μόνο νά συγχαρῶ τόν ἀκάματο συγγραφέα καί νά τοῦ εὐχηθῶ νά συνεχίσει νά ἐντρυφᾶ στήν ἱστορία καί νά ἐπιτρέπει καί σέ μᾶς νά εὐφραινόμεθα μέ τούς καρπούς τῶν κόπων του.
www.imverias.gr
www.pavlia.gr
«Εγώ ο Άρχοντας «Εντρυφώντας τηςιστορία» γης» στην
έναρξη καλλιτεχνικών εκδηλώσεων εσπερίδα κληρικών • βραβεύσεις μαθητικού διαγωνισμού •
Κυριακή631 Μαΐου Πέμπτη Ιουνίου
T
ην Πέμπτη 6 Ιουνίου το απόγευμα στην ενορία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Διαβατού πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των ΙΘ΄ Παυλείων εσπερίδα κληρικών με θέμα: «Ιερατική Διακονία». Την εκδήλωση χαιρέτισε ο σεβασμιώτατος μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων και εν συνεχεία έδωσε τον λόγο στον κεντρικό ομιλητή της εσπερίδας σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως κ. Ιερεμία ο οποίος τόνισε τον σημαντικό ρόλο του ιερέως μέσα στην κοινωνία αλλά και ποιμαντικές μεθόδους προσέγγισης των πιστών. Απηύθυνε πατρικές παροτρύνσεις προς τους ιερείς, σχετικά με την διακονία του ποιμνίου τους, στηριζόμενος στην Π.Δ., άριστος γνώστης της οποίας είναι, ως καθηγητής της Θεολογικής σχολής των Αθηνών, αλλά και γιατί όπως ο ίδιος δήλωσε δεν έπαψε να μελετά το κείμενο της Π.Δ.,
αντλώντας δύναμη και γνώση για το ποιμαντικό του έργο. Ο Σεβασμιώτατος κ. Ιερεμίας, στηριζόμενος στους προφήτες, Ζαχαρία, Ιερεμία και Ιεζεκιήλ, τόνισε την αγαπητική σχέση του ποιμένα με το ποίμνιο, όπου η επιείκεια, η χάρη και η διάθεση προσφοράς και κατήχησης, θα βοηθήσει τον λαό, να γνωρίσει τον Θεό και την σωτηρία. Ο σεβ. Μητροπολίτης Γόρτυνος κ. Ιερεμίας Χαρακτηριστικό της τα κείμενα, με τις αδυναμίες, αλλά και εισήγησης του κ. το ποίμνιο, θα τους οδηγήσουν στην Ιερεμία, η παράθεση χωρίων της Π.Δ., τελείωση. που βοήθησαν τους ιερείς να καταΤέλος ο κ. Ιερεμίας κατά την διάρκεια νοήσουν πως η προσωπική μελέτη, του εσπερινού, ευλόγησε και παρότρυο προσωπικός αγώνας και η τριβή με νε τους πιστούς, να προσεύχονται, να ασκούνται στην νηστεία, την αγρυπνία και την ελεημοσύνη, προσπαθώντας να παροτρύνουν με τη σειρά τους τις νεότερες γενιές, στην προσευχή προς ωφέλεια τους πνευματική. Σημείωσε δε πως η προσευχή κράτησε ζωντανούς τους Έλληνες κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας, αλλά και στον Ελληνοαλβανικό πόλεμο. Δεν παρέλειψε δε να ευχαριστήσει τον ποιμενάρχη μας κ. Παντελεήμονα, για την ευκαιρία της επαφής που του πρόσφερε με τον κλήρο και τον λαό της Μητροπόλεως μας, τονίζοντας τον ορθόδοξο λόγο του, τα έργα φιλανθρωπίας καθώς και την αγάπη του στην μυστηριακή ζωή. Μετά το πέρας της ομιλίας ακολούθησε πανηγυρικός εσπερινός. Καθ’ όλη την διάρκεια της εκδήλωσης είχε τεθεί σε προσκύνηση η τίμια κάρα του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου η οποία φυλάσσεται στην Ιερά Μητρόπολη Βεροίας. Αναμνηστική φωτογραφία μετά την ολοκλήρωση της εσπερίδας στο Διαβατό Παύλειος Λόγος
9
www.imverias.gr
www.pavlia.gr
«Εγώ«Ιερατική ο Άρχοντας της γης» διακονία»
έναρξη καλλιτεχνικών εκδηλώσεων Ημερίδα εκπαιδευτικών • βραβεύσεις μαθητικού διαγωνισμού •
Κυριακή 31 Μαΐου Παρασκευή 7 Ιουνίου
Σ
το Παύλειο πολιτιστικό κέντρο της Βέροιας, πραγματοποιήθηκε η καθιερωμένη ημερίδα θεολόγων, στο πλαίσιο των ΙΘ΄ Παυλείων, με θέμα: «το μάθημα των θρησκευτικών στο δημόσιο σχολείο: ταυτότητα, περιεχόμενο και προοπτικές». Η φετινή ημερίδα είχε την ιδιαιτερότητα της συμμετοχής και εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, στην προσπάθεια του διαλόγου για την συνολική εξέταση του μαθήματος των θρησκευτικών στις δυο βαθμίδες εκπαίδευσης. Στον εναρκτήριο χαιρετισμό του ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπάνιας κ. Παντελεήμων, εξέφρασε τη χαρά του ως προς το θέμα της ημερίδας και την συμμετοχή των εκπαιδευτικών σε αυτήν. Τόνισε πως ο θεολόγος εκπαιδευτικός καλείται να διακονήσει τους μαθητές του τόσο με τη στάση του και την συμπεριφορά του μέσα στην αίθουσα, όσο και τα βιώματα και τις εμπειρίες που θα κομίσει από την ζωή της Εκκλησίας. Ενώ κατέδειξε την ανάγκη
10
Α´και Β´βάθμιας εκπαίδευσης
να αποφευχθεί το αποστειρωμένο μάθημα που δεν προσφέρει τίποτε στα παιδιά και να δοθεί ελπίδα και προοπτική στους νέους, μακριά από την μόδα και τη συνήθεια. Επισήμανε πως, όπως ο Χριστός δεν απομάκρυνε κανέναν από κοντά του, έτσι και ο εκπαιδευτικός αγκαλιάζει και στηρίζει τους πάντες, έτσι ώστε να προσφέρει καρπούς Οι διευθυντές Α΄και Β΄ θμιας εκπαίδευσης Ημαθίας σε αυτήν την εποχή που έχουν άμεση σχέση με τον σχετης σύγχυσης. διασμό του προγράμματος σπουδών Ευχήθηκε δε καλή επιτυχία στις ερστα σχολεία. Τόνισε πως το μάθημα γασίες της ημερίδας και ευχαρίστησε αφορά την κοινωνία στο σύνολό της όλους τους παρευρισκόμενους. και όχι μόνο κάποιες ομάδες. Έθεσε Χαιρετισμό προς τους συμμετέχοντες το ερώτημα αν το μάθημα θα πρέπει απεύθυναν ο διευθυντής Β/θμιας να είναι ομολογιακό ή θρησκειολογιΕκπαίδευσης Ν. Ημαθίας κ. Ε. Φλιτού- κό, ενώ κατέθεσε την άποψη πως η ρης, ο διευθυντής Α/θμιας Εκπαίδευδιαλεκτική φόρμα του μαθήματος θα σης Ν. Ημαθίας κ. Δ. Διαμαντόπουλος καταφέρει να αντιμετωπίσει τα διάφοκαι ο πρόεδρος της ρα ζητήματα. ένωσης θεολόγων Επίσης ο κ. Γιαγκάζογλου κατέθεσε Ν. Ημαθίας κ. Α. δύο παραμέτρους του μαθήματος, Παπαδόπουλος. που είναι αφενός το στιβαρό πλαίσιο Κατά την διάργνώσης και κατανόησης καθώς και η κεια της πρώτης ζωντανή πηγή έμπνευσης και αφεεισήγησης, ο κ. τέρου η ικανοποιητική προσέγγιση Σ. Γιαγκάζογλου, του θρησκευτικού φαινομένου που σύμβουλος του θα βοηθήσουν στην κατανόηση της Υπουργείου Παιδεί- θρησκευτικής κουλτούρας. ας και ΘρησκευμάΤέλος επισήμανε πως ο δάσκαλος θα των, προσπάθησε μπορεί να σχεδιάζει τη διδασκαλία να ερμηνεύσει του μαθήματος, ενώ σημείωσε πως η τόσο την ταυτότητα ορθοδοξία είναι σε διάλογο καθώς δεν του μαθήματος είναι μια φοβική κατάσταση. των θρησκευτιΔεύτερος εισηγητής ήταν ο επίκουρος κών, αλλά και να καθ. του τμήματος Θεολογίας του προσδιορίσει τους ΑΠΘ, κ. Π. Υφαντής, ο οποίος χαΆποψη του ακροατηρίου των καθηγητών θεολόγων φορείς εκείνους
Παύλειος Λόγος
www.imverias.gr
www.pavlia.gr
«Εγώ ο του Άρχοντας «Η διακονία μαθήματος της γης» των θρησκευτικών»
Ο κ. Π. Υφαντής
ρακτήρισε την ημερίδα ως φωτεινό ξέφωτο στα προβλήματα των εκπαιδευτικών και παρουσίασε τον κορμό των διδακτικών βιβλίων, του μαθήματος των θρησκευτικών, τόσο για το δημοτικό, όσο και για το γυμνάσιο και λύκειο. Αναφέρθηκε στα Πατερικά και Βιβλικά αποσπάσματα με τα οποία έρχονται σε επαφή οι μαθητές, καθώς και με τις έννοιες της αγάπης, της ειρήνης, της καταλαγής και του σεβασμού προς τη φύση. Τόνισε την προσπάθεια που γίνεται, μέσω των εγχειριδίων, για την διαμόρφωση της συλλογικής ταυτότητας, ενώ
ανέλυσε τις απαντήσεις που δίνονται σε βιβλικά ηθικά ζητήματα, όπως η ευσπλαχνία και η ταπείνωση. Ακόμη δήλωσε πως γίνεται προσπάθεια να παρουσιαστούν οι Πατέρες χωρίς παρεξηγήσεις, καθώς και οι βίοι των Αγίων. Τέλος υπερασπίστηκε το πρόγραμμα σπουδών, το οποίο πατώντας στα Βιβλικά, Πατερικά και Ιστορικά αποτυπώματα, μπορεί να αντικρούσει τους επικριτές του, τόνισε ο κ. Υφαντής. Στην τρίτη εισήγηση, ο κ. Π. Ταμβάκης, σχολικός σύμβουλος Α/θμιας Εκπ/σης, ανέλυσε τις γνώσεις και τις δεξιότητες που πρέπει να έχει ο δάσκαλος προκειμένου να διδάξει τα θρησκευτικά στο σχολείο. Παρουσίασε την προβληματική της διδακτικής των θρησκευτικών στις παιδαγωγικές σχολές και την ποικιλομορφία αντιμετώπισης του μαθήματος από τους εκπαιδευτικούς. Τόνισε πως η θρησκεία είναι το πρώτο πολιτιστικό φαινόμενο, που συνδέεται μέσω των εθίμων με το παρελθόν και εστίασε στην κατανόηση, εξήγηση και ερμηνεία που πρέπει να γίνει στα παιδία για το φαινόμενο αυτό. Δήλωσε δε ο κ. Ταμβάκης πως ο κάθε εκπαιδευτικός μπορεί να διδάξει επιτυχημένα το μάθημα των θρησκευτικών, χωρίς να είναι θρησκευόμενο άτομο, αρκεί να μην βρίσκεται στα άκρα, δηλ. ούτε του φανατισμού,
Ο κ. Σ. Γιαγκάζογλου
αλλά και ούτε της αθεΐας. Ζήτησε να υπάρχουν δάσκαλοι με συνείδηση για την σωστή διδασκαλία και να αξιοποιηθεί το πρόγραμμα σπουδών του μαθήματος. Η τέταρτη και τελευταία εισήγηση δεν πραγματοποιήθηκε από τη σχολική σύμβουλο θεολόγων κ. Μ. Συργιάννη, η οποία ήταν και η ψυχή της εκδήλωσης, συντονίζοντας τις προετοιμασίες κατά την οργάνωσή της, καθώς οι συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί παρέστησαν στην υποδοχή του Πατριάρχη Μόσχας κ. Κύριλλου.
Ο σεβασμιώτατος χαιρετίζει την έναρξη εργασιών της Ημερίδας Παύλειος Λόγος
11
έναρξη καλλιτεχνικών εκδηλώσεων κ. Κυρίλλου • βραβεύσεις μαθητικού διαγωνισμού •
Κυριακή 31 Μαΐου Παρασκευή 7 Ιουνίου
Μ
ετά την επίσημη ειρηνική επίσκεψη του στην Εκκλησία της Ελλάδος και το Άγιο Όρος ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Μόσχας και πασών Ρωσιών κ. Κύριλλος εκπλήρωσε παλαιά του επιθυμία να επισκεφθεί ιδιωτικώς τη Βέροια και να προσκυνήσει το «Βήμα του αποστόλου Παύλου».
Κάτα την διάρκεια της σύντομης ανεπίσημης παρουσίας στη Βέροια ο Πατριάρχης κ. Κύριλλος επισκέφθηκε αρχικά το επισκοπείο και στη συνέχεια το Βήμα του Αποστόλου Παύλου όπου ανέπεμψε δέηση και αποκάλυψε τον ανδριάντα του Αποστόλου των Εθνών Παύλου, δωρεά του Κυβερνήτη της Αγίας Πετρουπόλεως κ. Γεωργίου Σεργκέγεβιτς
Πολταφτσένκο, είναι φιλοτεχνημένος από τον Πρόεδρο της της Ακαδημίας Τεχνών Μόσχας γνωστό καλλιτέχνη κ. Zurab Tseriteli, ο οποίος, μάλιστα, παραβρέθηκε στην τελετή των αποκαλυπτηρίων. Παρουσία των τοπικών αρχών και πλήθους κόσμου ο Πατριάρχης Μόσχας και πασών των Ρωσσιών ευχήθηκε στην ομιλία του: «Ο Θεός
Μετά τα αποκαλυπτήρια του αδριάντα του απ. Παύλου του γνωστού γλύπτη Z. Tsereteli
12
Παύλειος Λόγος
www.imverias.gr
www.pavlia.gr
«Εγώτου ο Άρχοντας Επίσκεψη Μακαριωτάτου Πατριάρχου Μόσχας της γης» και πασών Ρωσιών
να στηρίξει τον ελληνικό λαό σ’ αυτή τη χαλεπή εποχή και όλους των λαούς που πιστεύουν στο μήνυμά του» προσθέτοντας ότι παρά την κρίση «δεν πρέπει να φροντίζουμε μόνο για τα υλικά, αλλά και για τα πνευματικά αγαθά, για τη σωτηρία της ψυχής μας». Από το Βήμα του Αποστόλου Παύλου, ο Πατριάρχης Μόσχας εξέφρασε την χαρά του για την παρουσία του στην ιστορική πόλη της Βέροιας, συνεχάρη την τοπική μητρόπολη για τα «Παύλεια», που διοργανώνονται προς τιμήν του Αποστόλου Παύλου και τόνισε τις καλές σχέσεις που συνδέουν την πόλη με την ρωσική εκκλησία και τον ρωσικό λαό. Μετά το πέρας της εκδήλωσης ο Πατριάρχης κατευθύνθηκε προς την Ιερά Μονή Παναγίας Δοβρά όπου εκεί ευλόγησε τις νέες καμπάνες που δωρήθηκαν από αδελφότητα Ρώσων της Αγίας Πετρουπόλεως και οι οποίες θα κτυπούν στον ιερό ναό του Αγίου Λουκά Αρχιεπισκόπου Συμφερουπόλεως του Ιατρού και Θαυματουργού. Εν συνεχεία ο Πατριάρχης προσκύνησε την Εφέστιο Θαυματουργική εικόνα της Παναγίας Δοβρά στο καθολικό της Ιεράς Μονής, γευμάτισε στην μοναστηριακή τράπεζα και ανεχώρησε για το αεροδρόμιο Μακεδονία με προορισμό τη Μόσχα. Στην επίσκεψη του Πατριάρχου Μόσχας κ. Κυρίλλου παραβρέθηκαν και οι σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Ελασσώνος κ. Βασίλειος, Καστορίας κ. Σεραφείμ, Εδέσσης κ. Ιωήλ, Κοζάνης κ. Παύλος και Κιλκισίου κ. Εμμανουήλ. ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΣΤΟ ΒΗΜΑ ΤΟΥ ΑΠ. ΠΑΥΛΟΥ Μέ πολλή συγκίνηση καί τιμή σᾶς ὑποδεχόμεθα σήμερα, Μακαριώτατε Πατριάρχα Μόσχας καί πάσης Ρωσίας, κ.κ. Κύριλλε, στήν ἀποστολική Ἐκκλησία τῆς Βεροίας καί στήν ἱστορική πόλη τῆς μακεδονικῆς Βεροίας, στήν ὁποία συναντῶνται νοερά δύο κορυφαῖες μορφές τῆς παγκοσμίου ἱστορίας: ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος, ὁ ἀκούραστος δρομέας τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ, ὁ ὁποῖος ἄνοιξε τόν δρόμο στή διάδοση τοῦ χριστιανισμοῦ, καί ξεκίνησε ἀπό ἐδῶ, ἀπό τίς παρακείμενες Αἰγές, τή σημερινή Βεργίνα, καί τή Μίεζα, καί ὁ Μέγας ἀπόστολος Παῦλος, ὁ ἀκατάβλητος δρομέας τοῦ εὐαγγελίου, ὁ ὁποῖος ἦρθε ἐδῶ καί κήρυξε σέ
Ο Μακαριώτατος προσκυνάει τα λείψανα του απ. Παύλου
Ο σεβ. Μητροπολίτης Βεροίας προσφωνεί τον Μακαριώτατο Παύλειος Λόγος
13
Δευτέρα 21 Ιουνίου
Αγιασμός μπροστά στον ι. ναό αγίου Λουκά στη Μονή Δοβρά για τις νέες καμπάνες που δωρήθηκαν από την Αγία Πετρούπολη
αὐτόν ἀκριβῶς τόν τόπο ὅπου ἱστάμεθα, στό ἱστορικό Βῆμα του, «Χριστόν ἐσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μέν σκάνδαλον, Ἕλλησι δέ μωρίαν, αὐτοῖς δέ τοῖς κλητοῖς, Ἰουδαίοις τε καὶ Ἕλλησιν, Χριστόν Θεοῦ δύναμιν καί Θεοῦ σοφίαν» (1 Κορ. 1.24). Εὐγνώμονες πρός τόν κορυφαῖο ἀπόστολο Παῦλο, τόν ἀπόστολο τῶν Ἐθνῶν καί ἀπόστολο τῆς Βεροίας, στόν ὁποῖο ἔχουμε ἀφιερώσει καί φέτος τίς ἑορταστικές καί λατρευτικές ἐκδηλώσεις τῶν ΙΘ´ Παυλείων, πού πραγματοποιοῦνται κατά τή διάρκεια τοῦ Ἰουνίου, δεχθήκαμε τήν προσφορά ἐκ μέρους τοῦ κυβερνήτου τῆς Ἁγίας Πετρουπόλεως ἐξοχωτάτου κυρίου Γκεόργκι Σεργκέεβιτς Πολτα-φτσένκο, ἑνός ἀνδριάντος τοῦ ἀποστόλου Παύλου, ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ ἔργο τοῦ παγκοσμίου φήμης γλύπτου καί προέδρου τῆς Σχολῆς Καλῶν Τεχνῶν τῆς Μόσχας Ζουράμπ Τσερετέλι, γιά νά στέκει ἐδῶ, στό Βῆμα του, στόν τόπο ἀπό τόν ὁποῖο κήρυξε γιά πρώτη φορά τό Εὐαγγέλιο καί σαγήνευσε τίς ψυχές τῶν εὐγενῶν Βεροιέων καί τίς κέρδισε γιά τόν Χριστό. Καί ἀποτελεῖ γιά μᾶς ἐξαιρετική τιμή καί εὐλογία τό γεγονός ὅτι ἡ
14
Παύλειος Λόγος
ὁλοκλήρωση καί μεταφορά τοῦ ἔργου αὐτοῦ συμπίπτει χρονικά μέ τήν ἐπίσκεψή σας στήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, ἔτσι ὥστε νά ἔχουμε σήμερα τή μεγάλη εὐλογία νά κάνετε ἐσεῖς, Μακαριώτατε, τά ἀποκαλυπτήρια τοῦ ἀνδριάντος τοῦ ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν Παύλου, ὁ ὁποῖο ὄχι μόνο θά ὑπενθυμίζει σέ ὅλους μας καί αἰσθητά τήν παρουσία του στό Βῆμα αὐτό καί τήν πόλη μας, ἀλλά θά συνδέει διά παντός μέ τούς ἀκαταλύτους δεσμούς τῆς εὐσεβείας τούς δύο λαούς μας καί θά ὑπενθυμίζει τήν ἔκφραση ἀγάπης καί ἀλληλεγγύης σας πρός ἐμᾶς κατά τήν περίοδο τῆς οἰκονομικῆς κρίσεως πού διέρχεται ἡ χώρα μας. Τήν ἀγάπη αὐτή ἀποδεικνύει, ἄλλωστε, καί ἡ ἀνελλιπής ἐκπροσώπηση τοῦ Πατριαρχείου Μό-σχας στό Διεθνές Ἐπιστημονικό Συνέδριο καί τίς λειτουργικές ἐκδηλώσεις πρός τιμήν τοῦ πρωτοκορυφαίου ἀποστόλου Παύλου, τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Βεροίας, πού πραγματοποιοῦνται κάθε Ἰούνιο, γεγονός τό ὁποῖο μᾶς συγκινεῖ ἰδιαιτέρως. Ἐκφράζοντας τή βαθύτατη εὐγνωμοσύνη, τόν σεβασμό
καί τήν τιμή μας πρός τό σεπτό πρόσωπο τῆς Ὑμετέρας πεπνυμένης Μακαριότητος, σᾶς παρακαλοῦμε νά δεχθεῖτε τήν ἀνώτατη τιμητική διάκριση τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας, τόν μεγάλο σταυρό τοῦ ἁγίου ἐνδόξου ἀποστόλου Παύλου μετά τοῦ ἀστέρος πού τόν συνοδεύει, τόν ὁποῖο σᾶς ἀπονέμουμε μέ ἀφορ-μή τήν ἐπίσκεψή σας στήν πόλη μας καί τήν Ἱερά Μητρόπολή μας, καί σᾶς παρακαλοῦμε εὐλαβῶς νά προβεῖτε στά ἀποκαλυπτήρια τοῦ ἀνδριάντος.
Ο Μακαριώτατος αγιάζει τις νές καμπάνες του ι. ναού αγίου Λουκά
Ο Μακαριώτατος χτυπάει για πρώτη φορά τις νέες καμπάνες του ι. ναού αγίου Λουκά
Παύλειος Λόγος
15
έναρξη καλλιτεχνικών εκδηλώσεων παρουσίαση ιστορικής μελέτης • βραβεύσεις μαθητικού διαγωνισμού •
Κυριακή 31 Μαΐου Σάββατο 8 Ιουνίου
Σ
τον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ν. Μαλγάρων το Σάββατο 8 Ιουνίου πραγματοποιήθηκε η ημερίδα των πρεσβυτερών και μητέρων κληρικών με θέμα: «Διακόνισσες της
εκκλησίας». Το πρωί ο σεβασμιώτατος λειτούργησε και στη συνέχεια κατά την έναρξη της ημερίδας ανέλυσε την συμβολή της γυναίκας στην διακονία, που θεωρείται έργο αναμφισβήτητο. Παρουσίασε αρχικά ως πρότυπο διακονίας την Παναγία, αλλά και τις αγίες της Εκκλησίας που προσέφεραν με αγάπη, χωρίς ανταλλάγματα. Ονόμασε χαρακτηριστικά την Δορκάδα, Πρίσκυλα, Ιουλία, Μαρία, που μνημονεύονται στις Πράξεις των Αποστόλων και η αναφορά τους επισημαίνει τη προσφορά τους στην νεοσύστατη Εκκλησία. Ανέφερε, ακόμη, πως μπορεί ο θεσμός των διακονισσών να έχει ατονήσει, αλλά η Εκκλησία στηρίζεται στις γυναίκες που είναι χρήσιμες λόγω της ιδιαιτερότητας και των χαρακτηριστικών τους που είναι η αγάπη και η ευαισθησία. Πρώτη εισηγήτρια στην ημερίδα ήταν η
16
κ. Βασιλική Κώστα, καθηγήτρια νευρολογίας του ΑΠΘ, με θέμα: «τα γνωρίσματα της διακονίας». Αρχικά η κ. Κώστα δήλωσε τι σημαίνει διακονία, που δεν είναι τίποτε άλλο από υπηρεσία, προσφορά, εκτέλεση καθήκοντος, πράξη. Ενώ επισήμανε πως για να διακονήσει κανείς πρέπει να αναγεννηθεί εσωτερικά, να επέλθει μια αναμόρφωση, για την επικοινωνία με τον Κύριο. Παρουσίασε το παράδειγμα της Σαμαρείτιδος, που διακόνησε και μαρτύρησε για τον Κύριο, αποδεχόμενη το ζωντανό, το αναβλύζον νερό της αλήθειας και πρόσθεσε πως πρέπει να υπάρχει το κατάλληλο υπόβαθρο για να αναβλύσει ως ζωντανό νερό η διακονία, που είναι έκφραση αγάπης προς τον Κύριο. Διακονούμε είπε η κ. Κώστα, τους πάντες, όχι μόνο όσους αγαπάμε και μας αγαπούν, για να είναι η διακονία ολοκληρωμένη και τέλεια. Η διακονία είναι κίνηση προς τον άνθρωπο και προδιαθέτει καθαρή καρδιά, χωρίς εγωισμούς, υπερηφάνεια, με ταπείνωση και απλότητα. Παράδειγμα προσφοράς, η αυτοπροσφορά, η θυσιαστική αγάπη του Κυρίου, για την σωτηρία των ανθρώπων.
Μετά την ολοκλήρωση της Ημερίδας Παύλειος Λόγος
Ακόμη ανέφερε η κ. Κώστα την διακονία των Νικόδημου και Ιωσήφ, που περιποιήθηκαν το σώμα του Χριστού, χωρίς να είναι ειδικοί σε αυτήν την διακονία. Επίσης ανέφερε τις Μυροφόρες που δεν ακολουθούν απλά, αλλά διακονούν. Τέλος δήλωσε πως η διακονία χρειάζεται αφοσίωση, χρειάζεται λατρεία και είναι δυσεύρετη η γυναίκα με τα χαρακτηριστικά της διακονίας. Η πρεσβυτέρα είναι η γυναίκα που ακτινοβολεί από θυσιαστική αγάπη, χαράζει δρόμο, ενώ διαθέτει πνευματική ανδρεία και αρχοντιά, προϋποθέσεις απαραίτητες για την διακονία στο πνεύμα του Ευαγγελίου. Κατά την δεύτερη εισήγηση, η κ. Ευτυχία Κουλατζόγλου, θεολόγος, ανέπτυξε το θέμα: «πόσο κοστίζει μια βέρα». Γλαφυρά, παραστατικά και διεξοδικά ανέλυσε η κ. Κουλάτζογλου την αξία της βέρας, που δήλωσε πως έχει χαρίσει στιγμές ευτυχίας, χαράς, θυσίας, δάκρυα, κόπο, προσευχές. Μια βέρα που θυμίζει στην πρεσβυτέρα πως δεν ανήκει στον εαυτό της και δεν έχει τα δικά της θέλω. Η βέρα γίνεται γομολάστιχα, ομπρέλα, παγοθραυστικό, σκεπή και βρυσομάνα. Η βέρα κρατά σταθερό το χέρι του ιερέα και γίνεται συμβουλάτορας των παιδιών. Η βέρα είναι φαρμακείο, πυξίδα, λιμάνι και φάρος που προλαμβάνει ναυάγια. Η βέρα γίνεται κάδος απορριμμάτων για τις προσβολές και τις αντιξοότητες. Η βέρα γίνεται σάλπιγγα πρόσκλησης για ηρωικές πράξεις, για υπέρβαση του ατομικισμού. Η βέρα γίνεται ο μίτος της Αριάδνης για να μη χάνει κανείς τον δρόμο του. Η βέρα τόνισε η ομιλήτρια κρατά τις ελπίδες, τις θυσίες, τους αγώνες για να γίνει ένοικος ο Θεός στη ψυχή μας και να γίνει το κλειδί της σωτηρίας. Τέλος παρομοίασε τα βέρα με στεφάνι αθλήσεως, κρίκο ανάμεσα στην γη και τον ουρανό. Ακολούθησαν απονομές αναμνηστικών και οι εργασίες της Ημερίδας έκλεισαν με γεύμα που ευγενικά προσέφερε ο ιερός ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου Ν. Μαλγάρων.
www.imverias.gr
www.pavlia.gr
«Εγώ ο Άρχοντας «Διακόνισσες γης» τηςτης Εκκλησίας»
εγκαίνιακαλλιτεχνικών έκθεσης για τηνεκδηλώσεων ζωή και έναρξη τα προσκυνήματα στην Ιορδανία • βραβεύσεις μαθητικού διαγωνισμού •
Κυριακή 8 31Ιουνίου Μαΐου Σάββατο
Σ
το πλαίσιο των ΙΘ΄ Παυλείων και σε συνεργασία με το Δήμο Βέροιας και την Προξενική Αρχή της Ιορδανίας διοργανώθηκε το βράδυ του Σαββάτου 8 Ιουνίου στο Δημαρχείο Βέροιας εκδήλωση αφιερωμένη στα προσκυνήματα του Βασιλείου της Ιορδανίας. Αρχικά έγινε ξενάγηση στην έκθεση φωτογραφίας τουριστικού ενδιαφέροντος από το Χασεμιτικό Βασίλειο της Ιορδανίας στο ισόγειο του Δημαρχείου και στη συνέχεια στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου παρουσιάστηκε στο κοινό ο πλούτος των προσκυνημάτων χριστιανικού ενδιαφέροντος που υπάρχουν στη χώρα. Την παρουσίαση έκανε ο π. Γρηγόριος Σταμκόπουλος, επ. καθηγητής εφαρμοφών πληροφορικής στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης, ο οποίος μετέφερε παραστατικά την εμπειρία του από μία εκπαιδευτική εκδρομή για στελέχη ιερών Μητροπόλεων που διοργανώθηκε το 2012 από το
Υπουργείο Πολιτισμού της Ιορδανίας, προκειμένου να γνωρίσουν από κοντά τα χριστιανικά μνημεία που βρίσκονται εκεί και σχετίζονται τόσο με την Παλαιά όσο και με την Καινή Διαθήκη. Στην εκδήλωση παρέστη η επίτιμος Πρόξενος της Ιορδανίας κ. Δέσποινα Μαντά, ο Διευθυντής του Οργανισμού Τουρισμού της Ιορδανίας κ. Σάεντ Ζαουάιντε, ο οποίος δήλωσε: «Βρισκόμαστε στην Ελλάδα με σκοπό την παρουσίαση της χώρας μας ως τουριστικού προορισμού. Θέλουμε να προσελκύσουμε περισσότερους Έλληνες τουρίστες και προσκυνητές στην Ιορδανία. Ξεκινήσαμε να προωθούμε
Παρουσίαση από τον π. Γρηγόριο Σταμκόπουλο στην αίθουσα του Δημ. Συμβουλίου
το τουριστικό προϊόν μας στην Ελλάδα πριν από αρκετά χρόνια, αλλά λειτουργούμε πιο οργανωμένα από το 2012. Δεν είναι μόνο θρησκευτικοί οι λόγοι που πρέπει να επισκεφθεί κάποιος την Ιορδανία, αξίζει να γνωρίσει ο κόσμος την ιστορία και τον πολιτισμό της».
Παύλειος Λόγος
17
www.imverias.gr
«Εγώ ο Άρχοντας «Οδοιπορικό γης» στηντης Ιορδανία»
επετειακή εκδήλωση για τα 50 χρόνια της • έναρξη καλλιτεχνικών εκδηλώσεων Μικτής Χορωδίας της Ι. Μητροπόλεως Κυριακή13 31Ιουνίου Μαΐου Πέμπτη
T
•
βραβεύσεις μαθητικού διαγωνισμού
ήν Πέμπτη 13 Ἰουνίου διοργανώθηκε στό Παύλειο Πολιτιστικό Κέντρο ἐπετειακή ἐκδήλωση μέ τήν εὐκαιρία συμπληρώσεως 50 χρόνων ζωῆς τῆς μικτῆς Χορωδίας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. Στήν ὁμιλία του ὁ σεβασμιώτατος τόνισε:«Ἑορτή τῆς θείας Ἀναλήψεως σήμερα καί ἡ Ἐκκλησία μας μᾶς κάλεσε μαζί μέ τούς ἀποστόλους νά στρέψουμε τό βλέμμα καί τήν ψυχή καί νά δοῦμε τόν ἀναλαμβανόμενο Χριστό, ὄχι γιά νά θρηνήσουμε ἐξαιτίας τοῦ ἀποχωρισμοῦ, ἀλλά γιά νά ἀνεβοῦμε καί ἐμεῖς μαζί του, μέ τό πνεῦμα καί τήν ψυχή μας, πρός τόν οὐρανό, συνοδεύοντάς τον στήν πορεία του πρός τόν Θεό πατέρα, πρός τόν ὁποῖο πορεύεται, «ἑτοιμάσαι ἡμῖν τόπον ». Μέσα ὅμως στόν λειτουργικό χῶρο καί χρόνο τῆς Ἐκκλησίας μας δέν
18
Παύλειος Λόγος
εἶναι μόνο ἡ ἡμέρα αὐτή, ἡ ἑορτή τῆς Ἀναλήψεως, κατά τήν ὁποία μᾶς καλεῖ νά ὑψώσουμε τήν ψυχή μας πρός τόν οὐρανό. Τό «ἄνω σχῶμεν τάς καρδίας» εἶναι μία διαρκής καί ἐπαναλαμβανόμενη πρόσκληση τῆς Ἐκκλησίας μας πρός ὅλους μας, μιά πρόσκληση πού ἐναρμονίζεται καί μέ τήν προτροπή τοῦ Απονομές αναμνηστικών πρωτοκορυφαίου ἀποστόλου Παύγῆς». λου, στόν ὁποῖο εἶναι ἀφιερωμένη καί Πρός αὐτά τά ἄνω, πού δέν συνἡ ἀποψινή ἐπετειακή ἐκδήλωση: «εἰ δέονται μέ τή γῆ, τίς καθημερινότητες οὖν συνηγέρθητε τῷ Χριστῷ τά ἄνω καί τίς ἐμπάθειές της, πρός αὐτά φρονεῖτε, τά ἄνω ζητεῖτε μή τά ἐπί τῆς τά ἄνω, πού ἀνεβάζουν τό πνεῦμα καί τήν ψυχή μας, μᾶς μεταφέρει καί ἡ ἐκκλησιαστική μας μουσική, μᾶς μεταφέρουν καί οἱ ὕμνοι καί οἱ ἱερές μελωδίες τῆς Ἐκκλησίας μας, πού μπορεῖ νά εἶναι γραμμένα ἀπό ἀνθρώπινους καλάμους, ἔχουν μέσα τους τόν ἦχο τοῦ οὐρανοῦ, ἔχουν τή μελωδία τῶν ἀγγέλων, καί ἔστω καί ἄν ψάλλονται ἀπό ἀνθρώπων χείλη, ἀκούονται σάν οὐράνιες συγχορδίες πού συνεπαίρνουν τήν ψυχή καί τήν ὁδηγοῦν στόν Θεό. Καί ποιός, ἀλήθεια, δέν ἔχει νοιώσει αὐτό τό αἴσθημα ἀκούοντας τή Μικτή Χορωδία τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας, τήν ὁποία τιμοῦμε ἀπόψε, ἑορτάζοντας τά πενηντάχρονα ἀπό τήν ἵδρυσή της; Ποιός, ἀλήθεια, δέν συγκινήθηκε ἤ δέν εὐφράνθηκε ἀκούοντας την νά ψάλλει εἴτε στή θεία Λειτουργία εἴτε σέ ἄλλες ἱερές ἀκολουθίες εἴτε σέ Χαιρετισμός του σεβασμιωτάτου
www.imverias.gr
«Εγώ ο Άρχοντας «Τέχνης τηςΜύσται» γης»
κάποια ἀπό τίς πολλές ἐκδηλώσεις τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας στίς ὁποῖες συμμετεῖχε; Τά πενήντα χρόνια τῆς ζωῆς της εἶναι ἕνα διάστημα μέσα στό ὁποῖο μπορεῖς νά δημιουργήσεις καί νά διαμορφώσεις πολλά. Καί ἡ μικτή Χορωδία τά κατόρθωσε καί τά δύο. Ἔκανε πολλούς νά ἀγαπήσουν τήν ἐκκλησιαστική μουσική καί ἔδωσε σέ ἄλλους τήν εὐκαιρία νά πλησιάσουν τήν Ἐκκλησία μέσα ἀπό αὐτό τόν δρόμο. Καί εἶμαι βέβαιος ὅτι αὐτό ἦταν καί τό ὅραμα τοῦ ἱδρυτοῦ της, τοῦ π. Ἀμβροσίου Κυρατζῆ, πού ἐργάσθηκε μέ ζῆλο πολλά χρόνια γιά τήν πρόοδο καί ἐπιτυχῆ διακονία τῆς χορωδίας στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας. Τήν παραίτησή του ἀπό τή διεύθυνση τῆς χορωδίας πρίν ἀπό μερικά χρόνια ἀκολούθησε ἡ διαίρεση τῆς ἱστορικῆς χορωδίας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας σέ δύο τμήματα, σ᾽ αὐτό πού συνεχίζει ὡς καθαρά ἐκκλησιαστική χορωδία καί ψάλλει στόν ἱερό ναό τῶν ἁγίων Ἀναργύρων Βεροίας καί σέ ἐκεῖνο πού συνεχίζει ὡς μικτή πολυφωνική χορωδία τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας καί συμμετέχει σέ ποικίλες ἐκδηλώσεις τραγουδῶντας ἑλληνική παραδοσιακή, κυρίως, μουσική. Τόσο ἡ ἑνιαία χορωδία, ὅσο καί μέ τή διπλή της μορφή σήμερα, δέν ἔπαυσαν ποτέ νά ἀνυψώνουν τήν ψυχή μας μέ τίς μελωδίες τους ἀλλά καί νά ἐκπροσωποῦν ἐπάξια τήν Ἱερά Μητρόπολή μας. Γι᾽ αὐτό καί τήν τιμοῦμε μέ τήν ἀποψινή ἐκδήλωση, ἐκφράζοντας τίς εὐχαριστίες σέ ὅλους ὅσους κοπίασαν καί κοπιάζουν γιά αὐτή τή χορωδία: τούς διευθυντές της μέ πρῶτο τόν π. Ἀμβρόσιο καί ὅλους ὅσους τόν διαδέχθηκαν καί διευθύνουν καί τά δύο της Τμήματα σήμερα, ἀλλά καί ὅλα τά μέλη της, πού γιά πενήντα χρόνια μέ ἀγάπη καί ζῆλο συμμετεῖχαν καί μᾶς πλούτιζαν μέ τούς ἤχους τους. Πολλοί εἶναι ἀνάμεσά μας, κάποιοι ἴσως ὄχι. Πρός ὅλους ὅμως ἐκφράζουμε τίς εὐχαριστίες μας καί τήν εὐγνωμοσύνη μας, καί ἀνυπομονοῦμε νά τούς ἀκούσουμε καί ἀπόψε σέ ὕμνους ἀγγελικούς καί οὐράνιους, σέ ὕμνους πού ἐκφράζουν τήν ψυχή τοῦ λαοῦ μας καί τή δική μας καί εὐφραίνουν τήν ψυχή μας. Καί εὔχομαι, κλείνοντας, νά συνεχίσουν γιά πολλά χρόνια νά μᾶς ἀνυψώνουν μέ τίς μελωδίες τους ἀπό τή γῆ στά οὐράνια.
Η Εκκλησιαστική Χορωδία της Ενορίας αγ. Αναργύρων
Η μικτή Χορωδία της Ιεράς Μητροπόλεως Παύλειος Λόγος
19
έναρξη εκδηλώσεων με τηνκαλλιτεχνικών ευκαιρία της παγκόσμιας • βραβεύσεις μαθητικού διαγωνισμού ημέρας περιβάλλοντος •
Κυριακή931 Μαΐου Κυριακή Ιουνίου
T
ην Κυριακή 9 Ιουνίου 2013, η καρδιά των φετινών ΙΘ ΠΑΥΛΕΙΩΝ χτύπησε δυνατά στην Αρχιερατική Περιφέρεια Αλεξανδρείας και συγκεκριμένα στην ενορία του Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου, όπου νωρίς το πρωί κατέφθασε ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων ο οποίος χοροστάτησε στον
Όρθρο και στη συνέχεια προεξήρχε της Θείας Λειτουργίας. Κηρύττοντας το Θείο Λόγο και παίρνοντας αφορμή από το ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής, μίλησε για το θαύμα της θεραπείας του εκ γενετής τυφλού, για την αξία της πίστης και την αναζήτησή της στον σύγχρονο κόσμο. Μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας έλαβε χώρα η καθιερωμένη πλέον εκδήλωση των ΠΑΥΛΕΙΩΝ για το περιβάλλον με αφορμή τον εορτασμό της
παγκόσμιας ημέρας περιβάλλοντος (5 Ιουνίου). Περίπου 200 παιδιά όλων των ηλικιών και μαζί τους αρκετοί γονείς, συγκεντρώθηκαν με τα ποδήλατά τους στον αύλειο χώρο του ναού προκειμένου να συμμετέχουν στο πρώτο μέρος της εκδήλωσης, την ποδηλατοδρομία. Στην αρχή ο Αρχιερατικός Επίτροπος Αλεξανδρείας Αρχιμ. Διονύσιος Ανθόπουλος καλωσόρισε τα παιδιά και τους έδωσε οδηγίες για την ποδηλατοδρομία αλλά και για το δεύτερο μέρος της
Μικροί και μεγάλοι ποδηλάτες έτοιμοι για να ξεκινήσουν την ποδηλατοδρομία στους δρόμους της Αλεξάνδρειας
20
Παύλειος Λόγος
www.imverias.gr
www.pavlia.gr
«Εγώ ο Άρχοντας «Υπηρετώντας της γης» το Περιβάλλον»
εκδήλωσης. Στην συνέχεια τον λόγο έλαβε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων ο οποίος χαιρέτησε τα παιδιά και τους τόνισε την αξία της προσπάθειας όλων μας, μικρών και μεγάλων, για την προστασία του περιβάλλοντος. Ιδιαίτερα στάθηκε στην ανάγκη της χρήσης στις τοπικές μετακινήσεις μας του ποδηλάτου τόσο για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος αλλά και προσωπικής υγείας του ποδηλάτη. Ευχήθηκε καλή επιτυχία στην εκδήλωση και κάθε επιτυχία στη ζωή του καθενός από τους συμμετέχοντες. Μετά τον λόγο έλαβε ο Δήμαρχος της πόλης κ. Δημητριάδης Φώτιος ο οποίος συνεχάρη τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας καθώς και την Αρχιερατική Περιφέρεια Αλεξανδρείας και για την εφετινή διοργάνωση της εκδήλωσης αυτής για το περιβάλλον, τα παιδιά και τους γονείς για την συμμετοχή τους στον ποδηλατικό γύρο της πόλης και τέλος υποσχέθηκε πως σύντομα οι δρόμοι της πόλης θα διαθέτουν ειδικές λωρίδες ποδηλατοκίνησης. Έπειτα ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας έδωσε με μια κόρνα το σύνθημα της εκκίνησης και αμέσως οι διακόσιοι μικροί μας ποδηλάτες με την καθοδήγηση δύο περιπολικών της Ελληνικής Αστυνομίας ξεχύθηκαν στους δρόμους της πόλης για μνα μεταφέρουν με τον τρόπο αυτό το δικό τους μήνυμα γιας την οικολογία και το περιβάλλον. Η ποδηλατοδρομία ακολούθησε το δρομολόγιο των οδών Αριστοτέλους, Βετσοπούλου, Μεγάλου Αεξάνδρου, 28ης Οκτωβρίου, Βενιζέλου, Βετσοπούλου, Αριστοτέλους με τερματισμό πάλι στον αύλειο χώρο του ναού. Εκεί τους περίμενε δροσερό νερό και κρουασάν που τους μοίρασαν οι εκκλησιαστικοί επίτροποι του ιερού ναού. Το δεύτερο μέρος της εκδήλωσης περιελάμβανε μια παράσταση θεάτρου σκιών με τον συνδημότη μας καραγκιοζοπαίκτη Νεκτάριο Μυσιρόπουλο στο έργο του: «ο Καραγκιόζης πυροσβέστης», ένα έργο με πολλά μηνύματα για τα παιδιά και όλους τους παρευρισκόμενους, σχετικά με την προστασία των δασών, την δασοπυρόσβεση, τον εθελοντισμό, την σωστή διαχείριση των απορριμμάτων και την οικολογική συνείδηση. Στην κατάμεστη αίθουσα του επισκοπείου της Αλεξάνδρειας τα παιδιά παρακολούθησαν με χαρά και ενδιαφέρον την όμορφη παράσταση και γέλασαν με τον θρυλικό Καραγκιόζη και την παρέα του. Μετά το τέλος της παράστασης έγινε κλήρωση μεταξύ των παιδιών ενός ολοκαίνουριου ποδηλάτου το οποίο κέρδισε ο μικρός μας φίλος Μπουρογιάννης Μιχάλης. Όμως κανείς δεν έφυγε χωρίς να πάρει κάτι. Σε όλα τα παιδιά ο π. Ιωάννης Ταβλαντάς (εφημέριος του ιερού ναού) μοίρασε από ένα τεύχος που είχε ειδικά ετοιμαστεί για την ημέρα αυτή, με φιγούρες του θεάτρου σκιών που τα παιδιά θα μπορούσαν να χρωματίσουν στο σπίτι τους και να κατασκευάσουν μόνοι τους. Έτσι, έχοντας όλοι την χαρά της συμμετοχής σ’ αυτή την όμορφη και τόσο σημαντική σε μηνύματα εκδήλωση, αποχαιρέτησαν τον φιλόξενο χώρο του ιερού ναού και ανανέωσαν το ραντεβού τους για τον επόμενο ποδηλατικό γύρο.
Ο σεβασμιώτατος δίδει το σύνθημα για την εκίνηση
Από την παράσταση του θεάτρου σκιών που ακολούθησε
Παύλειος Λόγος
21
ημερίδα στη Φυτιά για τον Ημαθιώτη έναρξη καλλιτεχνικών εκδηλώσεων γέρ. Φιλάρετο Κωνσταμονίτη • βραβεύσεις μαθητικού διαγωνισμού •
Κυριακή17 31Ιουνίου Μαΐου Δευτέρα
Σ
τό πλαίσιο τῶν ΙΘ΄ Παυλείων διοργανώθηκε τό βράδυ τῆς Δευτέρας 17 Ἰουνίου στό κυριολεκτικά κατάμεστο Πολιτιστικό Κέντρο Φυτιᾶς ἑσπερίδα ἀφιερωμένη στήν ὁσιακή μορφή τοῦ γέροντα Φιλάρετου Κωνσταμονίτη, πού κατάγονταν ἀπό τή Φυτιά καί φέτος συμπληρώθηκαν 50 χρόνια ἀπό τήν κόιμησή του. Χαιρετισμό ἀπηύθυνε ὁ σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας κ. Παντελεήμων ἐνῶ εἰσηγήσεις ἔγιναν α) ἀπό τόν ἱερολογιώτατο Διάκονο π. Ἀθανάσιο Βουδούρη πού κατάγεται ἀπό τήν Φυτιά καί διακονεῖ στήν Κύπρο, ὁ ὁποῖος ἀνέπτυξε τό θέμα: «Φιλάρετος Κωνσταμονίτης. Ἕνας ἁγιορείτης ἡγούμενος ἀπό τή Φυτιά Ἠμαθίας» καί β) ὁ πανοσιολογιώτατος ἀρχιμ. Πορφύριος Προδρομίτης, ἡγούμενος τῆς ἱερᾶς μονῆς Τιμίου Προδρόμου Σκήτεως Βεροίας, ὁ ὁποῖος ἀνέπτυξε τό θέμα: «Πατήρ Φιλάρετος (Μάστορας) ἕνας ἀκόμη Ἠμαθιώτης ὅσιος». Τήν ἐκδήλωση παρουσίασε μέ ἐπιτυχία ὁ ὁσιολογιώτατος μοναχός Παντελεήμων Προδρομίτης.
Ο π. Αθανάσιος στην εισήγησή του
22
Παύλειος Λόγος
Ὁ χαιρετισμός τοῦ σεβασμιωτάτου: «Μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ ἡ Ἱερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας ὀργανώνει κατά τόν τρέχοντα Ἰούνιο τά ΙΘ´ Παύλεια πρός τιμήν τοῦ ἱδρυτοῦ της ἁγίου ἐνδόξου ἀποστόλου Παύλου ὑπό τόν γενικό τίτλο «Ἐξουσία καί διακονία κατά τόν ἀπόστολο Παῦλο». Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος, περισσότερο ἴσως ἀπό τόν ἄνθρωπο κάθε ἄλλης ἐποχῆς, ἐπιλέγει μεταξύ ἐξουσίας καί διακονίας τήν πρώτη, καί θεωρεῖ ἀδιανότητο καί ἐνδεχομένως ταπεινωτικό, ὅταν κατέχει τήν ἐξουσία, νά ἀσκήσει ἀντ᾽ αὐτῆς τή διακονία. Ἄν ὅμως αὐτό ἰσχύει γιά τούς συνηθισμένους ἀνθρώπους, δέν ἰσχύει γιά τούς ἁγίους, δέν ἰσχύει γιά ὅλα ἐκεῖνα τά πιστά τέκνα τῆς Ἐκκλησίας πού ἀκολουθοῦν στή ζωή τους μέ ἀποφασιστικότητα τό παράδειγμα τοῦ Χριστοῦ καί τό παράδειγμα τῶν ἁγίων· γιά ὅλους ἐκείνους τούς ζηλωτές τῶν πατρικῶν παραδόσεων πού ἔχουν ὡς στόχο καί σκοπό τῆς ζωῆς τους ἀπό ὅποια θέση καί ἄν βρίσκονται τή διακονία, καθώς αὐτή εἶναι ἔκφραση ἀγάπης, εἶναι μίμηση τοῦ Χριστοῦ, εἶναι ἀσφαλής ὁδός σωτηρίας. Ἕνα ἀπό αὐτά τά πιστά τέκνα τῆς Ἐκκλησίας μας, μία ἁγία ψυχή πού ἔζησε στόν αἰῶνα μας καί ἀνῆλθε τήν οὐρανοδρόμο κλίμακα μέ τήν ἄσκηση καί τήν προσευχή, μέ τήν ταπείνωση καί τήν ἀγάπη, ἕνα Γέροντα πού μετέτρεψε τή διακονία σέ διαρκές βίωμα τῆς ζωῆς του ὄχι ἀπό ἀνάγκη ἀλλά ἀπό ἀγάπη πρός τόν Θεό καί τόν ἄνθρωπο, μνημονεύουμε καί τιμοῦμε σήμερα. Πρόκειται, βεβαίως, γιά τόν μακαριστό Γέροντα Φιλάρετο Κωνσταμονίτη, τόν εὐκλεῆ γόνο τῆς Φυτειᾶς, στόν ὁποῖο θελήσαμε νά ἀφιερώσουμε τήν Ἑσπερίδα αὐτή πού πραγματοποιεῖται ἐδῶ στή γενέτειρά του, μέ ἀφορμή τή συμπλήρωση 50 ἐτῶν ἀπό τήν ὁσιακή κοίμησή του. Καί ἀποτελεῖ ὄντως εὐλογημένη συγκυρία αὐτή ἡ ἐπέτειος γιατί ὁ μακαριστός Γέροντας Φιλάρετος ἀποτελοῦσε τήν προσωποποίηση τοῦ ἀνθρώπου πού ζεῖ γιά νά διακονεῖ τούς ἄλλους, πού ζεῖ γιά νά προσφέρει στούς ἀδελφούς
Ο π. Πορφύριος στην εισήγησή του του χωρίς νά ὑπολογίζει τόν προσωπικό του κόπο καί τόν προσωπικό του χρόνο. Δέν εἶναι ἄλλωστε τυχαῖο ὁ τίτλος πού ἐπέλεξε γιά ἕνα ἀπό τά κεφάλαια τῆς βιογραφίας τοῦ μακαριστοῦ Γέροντα ὁ συγγραφέας της, ἀρχιμανδρίτης Ἰωαννίκιος, στή σειρά «Σύγχρονες ἁγιορείτικες μορφές» καί στό ὁποῖο περιγράφει μία ἀπό τίς μακροχρονιότερες περιόδους τῆς ζωῆς του, αὐτή τῆς ἡγουμενίας του στή Μονή Κωνσταμονίτου. Καί τόν ἐπιλέγει ἀπό τά λόγια τοῦ ἴδιου τοῦ Χριστοῦ, δείχνοντας ὅτι αὐτόν ἀκριβῶς τόν δρόμο καί τόν τρόπο ἐπέλεξε στή ζωή του ὁ Γέρων Φιλάρετος. «Ὁ ἡγούμενος ὡς ὁ διακονῶν …» αὐτός εἶναι ὁ τίτλος πού δέν τόν ἀφήνει ἀτεκμηρίωτο. «Ὡς ἡγούμενος», γράφει, «ἔκανε τίς πιό εὐτελεῖς ἐργασίες … Τόν συναντοῦσες τόν γέροντα, ἄλλοτε νά ζυμώνη ὁ ἴδιος πρόσφορα, ἄλλοτε στό φοῦρνο, ἄλλοτε στό ραφεῖο … Ὁ ἅγιος καθηγούμενος δέν φοβόταν μήπως ῾λερώση’ τά χέρια του μέ κατώτερα τῆς ποιμαντικῆς ἔργα. Μᾶλλον γνώριζε νά ἐξαγιάζη μέ τά ταπεινά ἔργα τά χέρια του τά μυρωμένα ἀπό τήν ταπείνωση καί τούς κόπους καί νά τά προσφέρη στήν
www.imverias.gr
www.pavlia.gr
«Εγώ ο Άρχοντας «Πορεία τηςοσιότητος» γης»
ὑπηρεσία τῆς θείας καί ἱερᾶς Μυσταγωγίας. Τό ἀξίωμα τῆς ἡγουμενίας ἦταν ἀδύνατον νά μεταβάλλη τόν ζυμωμένο μέ τήν ταπείνωση καί τήν ἁπλότητα χαρακτήρα τοῦ παπα-Φιλάρετου». Ἔτσι τόν περιγράφει ὁ βιογράφος ἀκολουθῶντας τίς μαρτυρίες τῶν πατέρων τῆς μονῆς καί ἄλλων Ἁγιορειτῶν πού τόν γνώρισαν καί τόν ἔζησαν ἀπό κοντά, καί δικαιώνοντας ἔτσι τά λόγια τοῦ Χριστοῦ πού εἶχε κάνει σύνθημα τῆς ζωῆς του ὁ μακαριστός Γέροντας Φιλάρετος, ἀπό τήν πρώτη στιγμή πού ἔφθασε στό Ἅγιο Ὄρος, παρακινημένος ἀπό τήν προτροπή τοῦ μεγαλομάρτυρος ἁγίου Δημητρίου, τόν ὁποῖο πῆγε νά προσκυνήσει στόν τάφο του κατά τήν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς του καί ἡμέρα τῆς παραδόσεως τῆς Θεσσαλονίκης στόν ἑλληνικό στρατό, στίς 26 Ὀκτωβρίου τοῦ 1912. Τό ἴδιο ἐκεῖνο βράδυ ἐμφανίσθηκε στόν ὕπνο του ὁ μεγαλομάρτυς ἅγιος, ὁ ἁγνός καί παρθένος, καί τοῦ ὑπέδειξε τήν ὁδό τῆς ἀγγελικῆς ζωῆς τῶν μοναχῶν στόν οὐρανογείτονα ἀλλά καί γείτονα τῆς Θεσσαλονίκης Ἄθωνα. Ὁ Γέροντας Φιλάρετος εἶχε μόλις ἐπιστρέψει ἀπό τήν Ἀμερική καί ὁ ἅγιος Δημήτριος τόν παρότρυνε: «Μήν πηγαίνης στό χωριό σου. Φῦγε γιά τό Ἅγιον Ὄρος, νά γίνης μοναχός». Καί ὁ νεαρός Ἀντώνιος, ὅπως ἦταν τό βαπτιστικό ὄνομα τοῦ Γέροντα, ὑπάκουσε στήν οὐράνια αὐτή προτροπή καί ἀπό τότε δέν ἔπαυσε νά ὑπακούει ποτέ, σέ ὅλη του τή ζωή. Καλλιέργησε τήν ὑπακοή μαζί μέ τήν ταπείνωση καί τήν ἀγάπη, μαζί μέ τήν προσευχή καί τή διαρκῆ λειτουργική ζωή. Γιατί διακονία χωρίς ταπείνωση δέν εἶναι ἐφικτή· ἄν ὁ ἄνθρωπος νομίζει πώς εἶναι σπου-
Άποψη του ακροατηρίου
δαῖος καί σημαντικός καί μεγάλος καί ἀνώτερος ἀπό τούς ἄλλους γύρω του εἶναι ἀδύνατο νά θελήσει νά γίνει αὐτός ὑπηρέτης τους· νά γίνει αὐτός πού θά σκύψει σάν τόν Χριστό νά τούς πλύνει τά πόδια· νά γίνει αὐτός πού σάν τόν καλό Σαμαρείτη θά σταματήσει τό ταξίδι του καί θά κατεβεῖ ἀπό τό ὑποζύγιό του γιά νά ἀνεβάσει σ᾽ αὐτό τόν «ἐμπεσόντα εἰς τούς ληστάς» καί τραυματισμένο Ἰσραηλίτη· νά γίνει αὐτός θυσία γιά τούς ἄλλους, νά σταυρωθεῖ γιά τή δική τους ἀνάσταση. Αὐτός ἦταν ὁ Γέροντας Φιλάρετος, ὁ ἄνθρωπος τῆς ταπεινώσεως καί τῆς ἀγάπης, πού δέν φρόντιζε μόνο νά ἀναπαύει καί νά προσφέρει στούς γύρω του ὅταν ἦταν ὑποτακτικός καί εἶχε τά δύσκολα διακονήματα τοῦ κελλάρη καί στή συνέχεια τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ, ἀλλά καί ὅταν στή συνέχεια ἔγινε ἐφημέριος τῆς Μονῆς καί ἡγούμενος. Αὐτός ἦταν παρών πάντοτε καί παντοῦ γιά νά ἐξυπηρετήσει καί νά διακονήσει τούς πάντες σέ τέτοιο μάλιστα σημεῖο πού ὅσοι δέν τόν γνώριζαν δέν ἀναγνώριζαν στό πρόσωπό του τόν ἡγούμενο τῆς Μονῆς. Διακονοῦσε τούς πάντες καί παρά τό βάρος τῆς ἡλικίας καί τῶν εὐθυνῶν, γιατί ἡ διακονία, ἡ προσφορά, τοῦ ἐλάφρυνε αὐτό τό βάρος, γιατί ἡ διακονία ἦταν γιά τόν Γέροντα σάν τήν προσευχή, σάν τή θεία Λειτουργία πού τόν ἀποσποῦσε ἀπό τά γήινα καί τόν ἀνέβαζε στά οὐράνια, ὥστε ὁρισμένες φορές νά ἐξομολογεῖται στό τέλος μιᾶς κοπιώδους ἀγρυπνίας, ὄχι γιά νά ὑπερηφανευθεῖ ἀλλά γιά νά ἐκφράσει τή διάθεση τῆς ψυχῆς του καί τήν ἀγάπη του γιά τόν Θεό καί τή ἀκοίμητη λατρεία του: «θά μποροῦσα νά ἀρχίσω ἄλλη μία ἀγρυπνία τώρα».
Αὐτόν τόν ἄνθρωπο τῆς διακονίας, αὐτό τόν μοναχό τῆς πλήρους ὑπακοῆς καί ταπεινώσεως, αὐτόν τόν οὐράνιο ἄνθρωπο μνημονεύουμε σήμερα, «ἀναθεωροῦντες τήν ἔκβασιν τῆς ἀναστροφῆς» του ἐδῶ στήν ἐπίγεια πατρίδα του, τήν ὁποία ἔστω καί ἐάν ἐγκατέλειψε νεαρός, εἶναι βέβαιο ὅτι θά τήν εἶχε πάντοτε στίς προσευχές του. Τόν μνημονεύουμε γιά νά τιμήσουμε τήν ὁσιακή βιοτή του καί νά τήν προβάλλουμε ὡς παράδειγμα ἀρετῆς, ἁγιότητος καί διακονίας πρός τόν συνάνθρωπο σέ μιά ἐποχή πού ἔχουμε ἀνάγκη νά ἐμπνευσθοῦμε καί νά ἐνισχυθοῦμε στόν προσωπικό μας ἀγώνα ἀπό σεβάσμιες μορφές πού «ἠγωνίσαντο τόν καλόν ἀγῶνα» σάν αὐτή τοῦ Γέροντος Φιλαρέτου. Στοιχεῖα ἀπό τή ζωή καί τήν πνευματική διαδρομή του θά μᾶς παρουσιάσουν ἀπόψε οἱ δύο ὁμιλητές μας, ὁ πανοσιολογιώτατος καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Τιμίου Προδρόμου Σκήτης Βεροίας, ὁ ὁποῖος ἀπό χρόνια προβάλλει μέ ἄρθρα καί ὁμιλίες του τή σεπτή μορφή τοῦ Γέροντα Φιλαρέτου, τόν ὁποῖο ἰδιαιτέρως εὐλαβεῖται, καί ὁ ἱερολογιώτατος διάκονος π. Ἀθανάσιο Βουδούρη, γόνος τῆς γενετείρας τοῦ μακαριστοῦ Γέροντα, τῆς Φυτειᾶς. Τούς εὐχαριστῶ θερμά καί τούς δύο πού μέ τίς εἰσηγήσεις τους συμβάλλουν στήν προβολή τῆς ὁσιακῆς προσωπικότητος τοῦ Γέροντος Φιλαρέτου, ἡ ζωή τοῦ ὁποίου ἀποτελεῖ παράδειγμα διακονίας γιά ὅλους μας, ἰδιαιτέρως σέ μία ἐποχή ἐγωιστική καί ἐξουσιαστική ὅπως ἡ δική μας, καί σᾶς καλωσορίζω ὅλους στήν Ἑσπερίδα αὐτή μνήμης καί σεβασμοῦ πρός τόν μακαριστό Γέροντα Φιλάρετο τόν Κωνσταμονίτη».
Παύλειος Λόγος
23
24
Παύλειος Λόγος
Παύλειος Λόγος
25
έναρξη καλλιτεχνικών εκδηλώσεων μοναχική σύναξη • βραβεύσεις μαθητικού διαγωνισμού στην ιερά μονή Αγίας Κυριακής •
Κυριακή17 31Ιουνίου Μαΐου Δευτέρα
Σ
το πλαίσιο των ΙΘ΄ Παυλείων διοργανώθηκε την Τρίτη 18 Ιουνίου στην ιερά μονή αγίας Κυριακής Λουτρού Ημαθίας Μοναχική Σύναξις με τη συμμετοχή περισσοτέρων από εκατό μοναχών και μοναζουσών από 35 ιερές μονές 16 Ιερών Μητροπόλεων. Το θέμα της Δ΄ Μοναχικής Συνάξεως ήταν: «Μοναχισμός: Η αντιεξουσιαστική διακονία του κόσμου». Προηγήθηκε αρχιερατική θεία λειτουργία που τέλεσε ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων, ενώ το θείο λόγο κήρυξε ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σισανίου κ. Παύλος. Ακόμη παρέστη ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Φλωρίνης κ. Θεόκλητος. Η ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΞΕΩΣ Στο πρώτο μέρος της Συνάξεως τους συμμετέχοντες καλωσόρισε ο πανοσιολογιώτατος αρχιμ. Πορφύριος Προδρομίτης, καθηγούμενος της ιεράς μονής Τιμίου Προδρόμου Σκήτης Βεροίας ο οποίος στη συνέχεια κάλεσε τον σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Σισανίου κ. Παύλο να αναλάβει την Προεδρία της Συνάξεως και τον σεβασμιώτατο Μητροπολίτη κ. Παντελεήμονα να κηρύξει την έναρξη των εργασιών εισαγάγοντας ταυτόχρονα τους συνέδρους στην ουσία του θέματος. Μεταξύ άλλων
Η γερόντισσα Θεοξένη
26
Παύλειος Λόγος
ο σεβασμιώτατος είπε: «Συνεχίζοντας τη σειρά των μοναχικών συνάξεων, τις οποίες από ετών καθιέρωσε και πραγματοποιεί η Ιερά Μητρόπολις Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας, σας καλωσορίζω με πολλή χαρά σήμερα, εδώ στην Ιερά Μονή της Αγίας Κυριακής Αλεξανδρείας, στην Δ΄ Μοναχική σύναξη της Ιεράς Μητροπόλεώς μας και σας ευχαριστώ για την παρουσία σας που μας δίνει την ευκαιρία της επικοινωνίας, της ανταλλαγής απόψεων και της αμοιβαίας πνευματικής τροφοδοσίας. Το θέμα της Δ΄ μοναχικής συνάξεως, «Μοναχισμός: Η αντιεξουσιαστική διακονία του κόσμου» συνδέεται με το γενικό θέμα των φετινών ΙΘ΄ Παυλείων «Εξουσία και Διακονία» αλλά και με τον ευρύτερο προβληματισμό που επικρατεί στις μέρες μας σχετικά με το ρόλο και τη θέση του μοναχισμού στη σύγχρονη κοινωνία. Πολλοί θεωρούν τον μοναχισμό ως ένα απόκοσμο σύστημα, μία άρνηση του κόσμου και μία φυγή από αυτόν και τα προβλήματά του τα οποία ο μοναχός δεν θέλει, κατά την γνώμη τους, να αντιμετωπίσει. Πιστεύουν, δηλαδή, ότι όσοι επιλέγουν τη μοναχική πολιτεία επιλέγουν ένα εύκολο δρόμο απαλλαγμένο από πειρασμούς και δυσκολίες, γιατί δεν έχουν τη δύναμη να αντιμετωπίσουν όλα αυτά τα οποία αντιμετωπίζει ο κάθε άνθρωπος στη ζωή του, και προτιμούν, εγωιστικά, να ασχοληθούν μόνο με τον εαυτό τους και τη σωτηρία της ψυχής τους. Δεν χρειάζεται να πω πόσο σφάλει όποιος νομίζει ότι ο μοναχός ενδιαφέρεται μόνο για τον εαυτό του και την προσωπική του σωτηρία. Η σωτηρία του καθενός μας είναι αδιάρρηκτα συνδεδεμένη με τους άλλους, με τους αδελφούς μας, γνωστούς και αγνώστους, και με τη στάση μας απέναντι σ’ αυτούς, αν θελήσουμε να θυμηθούμε μόνο την ευαγγελική περικοπή της μελλούσης κρίσεως. Δεν χρειάζεται να υπενθυμίσω, ακόμη, πως οι πειρασμοί και οι δοκιμασίες δεν σχετίζονται με τον τόπο στον οποίο βρίσκεται ο άνθρωπος, αλλά με την ίδια την ανθρώπινη φύση, γιατί αρκεί να θυμηθούμε πως ακόμη και ο Ιησούς επειράσθη όχι όταν βρισκόνταν στον κόσμο, αλλά όταν βρισκόταν στην έρημο, νηστεύων και προσευχόμενος. Αν, λοιπόν, η μοναχική ζωή είναι, ασφαλώς, μία ζωή εφαρμογής του Ευαγγελίου, αλλά δεν είναι εφαρμογή σε συνθήκες, θα λέγαμε, «εργαστηρίου», δηλαδή ιδανικές,
Ο αρχιμ. κ. Ελισσαίος χωρίς εξωτερικές παρεμβάσεις και παρενοχλήσεις. Το κοινοβιακό πολίτευμα, όπως θα ακούσουμε σε λίγο, από τον πρώτο ομιλητή μας, τον πανοσ. αρχιμ. π. Ελισαίο, καθηγούμενο της ιεράς μονής Σίμωνος Πέτρας, ειναι: «Το Ευαγγέλιο στην έρημο». Όμως, όπως στη φυσική, τη συνηθισμένη ζωή, η έρημος είναι πιό δύσκολη από τον κόσμο, γιατί διαφορετικά οι άνθρωποι δεν θα κατοικούσαν στην πόλη αλλά στην έρημο, έτσι και στην πνευματική ζωή η έρημος είναι πιο δύσκολη από τον κόσμο. Ασφαλώς η έρημος δεν έχει τους πειρασμούς του κόσμου, αλλά έχει τους δικούς της, συχνά πολύ πιο επώδυνους και πιο αιματηρούς από αυτούς του κόσμου. Αυτό βεβαίως, δεν σημαίνει ότι η μοναχική ζωή είναι ακατόρθωτη και απρόσιτη για τον άνθρωπο· είναι και κατορθωτή και προσιτή με την Χάρη του Θεού σε όλους εκείνους οι οποίοι ανταποκρίνονται στη κλήση του Θεού και αποφασίζουν να βαδίσουν τη στενή και τεθλιμμένη οδό της και να άρουν το ζυγό της υπακοής και της απολύτου αφοσιώσεως στον Θεό, ο οποίος μετατρέπεται σε φορτίο ελαφρύ και ζυγό χρηστό για εκείνους που αγωνίζονται να περιπατήσουν «αξίως της κλήσεως». Πώς επιτυγχάνεται αυτό; Θα μας το αναπτύξει στη δεύτερη εισήγηση η οσιολογιωτάτη καθηγουμένη της ιεράς και Σταυροπηγιακής Μονής Χρυσοπη-
www.imverias.gr
www.pavlia.gr
«Εγώ ο Άρχοντας «Αντιεξουσιαστική της γης» διακονία του κόσμου»
γής Χανίων, Γερόντισσα Θεοξένη. Και απόδειξη αυτού του γεγονότος αποτελεί μεταξύ άλλων πολλών, αναριθμήτων θα έλεγα, περιπτώσεων, και η περίπτωση του μακαριστού Γέροντος Φιλαρέτου Κωνσταμονίτου, που καταγόταν από την περιοχή μας, από την Φυτιά Ημαθίας, και το οποίο τιμήσαμε και χθες, με μία εσπερίδα που οργανώσαμε στη γενέτειρά του, με αφορμή τη συμπλήρωση 50ν ετών από την οσιακή κοίμησή του και στον οποίο είναι αφιερωμένη η τρίτη εισήγηση του ιερολογιωτάτου διακόνου π. Αθανασίου Βουδούρη. Το παράδειγμα της ζωής του μακαριστού Γέροντος αλλά και όλων των πραγματικών μοναχών και μοναζουσών αναδεικνύει το αληθινό νόημα του ορθοδόξου μοναχισμού που δεν είναι άλλο παρά η «αντιεξουσιαστική διακονία του κόσμου». Ο μοναχισμός είναι όντως άρνηση του κόσμου, αλλά με τη σημασία που έχει ο κόσμος στη Καινή Διαθήκη, δηλαδή της αμαρτίας και των γηίνων και σαρκικών επιθυμιών που προκύπτουν από αυτή. Αν ο μοναχός απαρνείται αυτόν τον κόσμο δεν το κάνει για να αρνηθεί τους ανθρώπους, ακόμη και τους πιό αμαρτωλούς, αλλά για να μπορέσει χωρίς τις δεσμεύσεις του «κόσμου», εναντίον των οποίων αγωνίζεται διά βίου, να μπορέσει να βοηθήσει και να σώσει τους αδελφούς του, που αγωνίζονται μέσα στον κόσμο. Απαλλαγμένος από τον κόσμο και τα προβλήματα που δημιουργεί ο κόσμος ο μοναχός αγωνίζεται όχι μόνο για τον εαυτό του αλλά και για τους ανθρώπους. Απαρνούμενος τον κόσμο ο μοναχός, απαρνείται και τον πειρασμό της εξουσίας του κόσμου, δεν του είναι όμως αδιάφοροι όσοι εξουσιάζουν τον κόσμο, γι’ αυτό και προσεύχεται γι’ αυτούς, γι αυτό και αγωνιά μαζί τους για τα προβλήματα του κόσμου, γι’ αυτό και τους στηρίζει με τις ευχές του και με τις συμβουλές του. Αν θυμηθούμε πόσοι ευσεβείς αυτοκράτορες του Βυζαντίου αλλά και πόσοι βασιλείς και ηγέτες κρτατών και πόσοι ακόμη από
τους ισχυρούς του κόσμου δεν καταφεύγουν σε άγνωσοτυς ασκητές, σε άσημους ερημίτες και ταπεινούς μοναχούς για να εμπιστευθούν τους λογισμούς και τις μέριμνές τους αλλά και για να ακούσουν έναν λόγο επιστηρικτικό, ένα λόγο που θα τους ανοίξει ένα δρόμο· όχι γιατί ο μοναχός είναι γνώστης του θέματος που τους απασχολεί, αλλά γιατί έχοντας καθαρό νου και καθαρά τα μάτια της ψυχής μπορεί να διακρίνει καλύτερα, και γιατί πολλές φορές ομιλεί δι’ αυτού ο Θεός. Ο μοναχός μπορεί να μη βρίσκεται μέσα στον κόσμο αλλά προσεύχεται γι αυτόν, επικαλείται τη χάρη και το έλεος του Θεού για όλους αυτούς που ανήλωσαν τη ζωή τους στην «αντιεξουσιαστική διακονία του κόσμου». Και εύχομαι η σημερινή μοναχική σύναξή μας να αποτελέσει για όλους μας έναυσμα διακονίας στον σύγχρονο άνθρωπο και τον κόσμο που έχει ανάγκη προς ξόξαν Θεού και προς σωτηρίαν των ψυχών μας». ΟΙ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ Ο Πρόεδρος έδωσε στη συνέχεια το λόγο στους εκλεκτούς εισηγητές τους οποίους και παρουσίασε: α) Ο αρχιμ. Ελισαίος, καθηγούμενος της ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας Αγίου Όρους, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Το κοινοβιακό πολίτευμα. Το ευαγγέλιο στην έρημο». Μεταξύ άλλων ο ομιλητής τόνισε αρκετά αναλυτικά για την πρακτική ζωή στα σημερινά κοινόβια αλλά και για το γεγονός ότι η μοναχική ζωή δεν έπαψε ποτέ να είναι η εφαρμοσμένη ευαγγελική ζωή. Επίσης ομίλησε για το ρόλο των ηγουμένων και τη σχέση τους με τους αδελφούς της μονής που όλοι μαζί συγκροτούν το σώμα της αδελφότητας, καθώς επίσης και για τα χαρίσματα που παραχωρεί η χάρη του Θεού σε ορισμένους αδελφούς. Μετά την εισήγησή του ο π. Ελισαίος απάντησε σε πολλές ενδιαφέρουσες ερωτήσεις των συνέδρων μοναχών. β) Η Γερόντισσα Θεοξένη, καθηγουμένη της ιεράς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής
Αναμνηστική φωτογραφία έξω από το Καθολικό της ι. μονής αγίας Κυριακής
Μονής Χρυσοπηγής Χανίων με θέμα: «Αξίως της κλήσεως περιπάτησον...», η οποία τόνισε ότι ο μοναχός με την προσευχή του συμμετέχει στα προβλήματα των ανθρώπων και ο κόσμος βλέποντας τη ζωή των μοναχών συνειδητοποιεί ότι ο ευαγγελικός λόγος δεν είναι ουτοπικός αλλά ζωντανός και μπορούν όλοι να τον ακολουθήσουν. Η γερόντισσα ανέφερε πολλά παραδείγματα από την πνευματική ζωή των γερόντων αλλά και εμπειρίες από τη διακονία της ως γεροντίσσης. γ) Ο ιερολογιώτατος Διάκονος Αθανάσιος Βουδούρης με θέμα: «Ο Γέρων Φιλάρετος Κωνσταμονίτης: ένας ταπεινός ηγούμενος, διάκονος της αγιορειτικής πολιτείας», ο οποίος αναφέρθηκε εκτενώς στον οσιακό βίο του γέροντος Φιλαρέτου και στο γεγονός ότι κανείς δεν μπορούσε να διακρίνει το ηγουμενικό του αξίωμα αλλά περισσότερο ακτινοβολούσε με την ταπείνωση και την πραότητα που τον χαρακτήριζαν μέχρι το τέλος της ζωής του. Ως ηγούμενος της αγιορειτικής ιεράς μονής Κωνσταμονίτου πρσπάθησε με όλες τις δυνάμεις του να ανοίξει τα πνευματικά μάτια των μοναχών που του εμπιστεύθηκε να ποιμάνει ο Θεός διδάσκοντάς του τόσο με τους λόγους του αλλά κυρίως με τον τρόπο της ασκητικής του ζωής, του μοναχικού του ήθους και των πολλών αρετών και χαρισμάτων του. Το πέρασμα του γέροντα Φιλαρέτου άφησε ανεξίτηλα τα σημάδια της αρετής του στον τόπο της άσκησής του. Ο ομιλητής ανέφερε επιγραμματικά και αναφορές επιφανών γερόντων του Αγίου Όρους για τον Γέροντα Φιλάρετο, όπως του μοναχού Θεόκλητου Διονυσιάτου και άλλων. Στο τέλος της Συνάξεως ο Πρόεδρος σεβασμιώτατος Σιατίστης κ. Παύλος, μετά τη γόνιμη συζήτηση, ολοκλήρωσε τις εργασίες της με μία σύντομη ανασκόπιση των θεμάτων που αναπτύχθηκαν και συζητήθηκαν, ενώ ο σεβασμιώτατος Βεροίας κ. Παντελεήμων απένειμε τιμητικές διακρίσεις στους ομιλητές.
Παύλειος Λόγος
27
έναρξη καλλιτεχνικών εκδηλώσεων ημερίδα μεταπτυχιακών Θεολογικής • βραβεύσεις μαθητικού διαγωνισμού •
Κυριακή 31 Μαΐου Παρασκευή 21 Ιουνίου
Σ
το πλαίσιο των ΙΘ΄ Παυλείων πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 21 Ιουνίου στο Παύλειο Πολιτιστικό Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας η 2η μέρα του Δ΄ Πανελληνίου Διεπιστημονικού Συνεδρίου με θέμα «Εξουσία - Θρησκεία - Άνθρωπος» που διοργανώθηκε από το Σύλλογο Μεταπτυχιακών και Υποψηφίων Διδακτόρων «Απόστολος Ιάσων ο Θεσσαλονικεύς». Η πρώτη ημέρα του Συνεδρίου έγινε την Πέμπτη 20 Ιουνίου στο Α΄Αμφιθέατρο της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ με τέσσερις συνολικά συνεδρίες και 11 εισηγήσεις. Η δεύτερη ημέρα που πραγματοποιήθηκε στη Βέροια περιελάμβανε 4 συνεδρίες με 10 εισηγήσεις. Το πρωί χαιρέτισε το Συνέδριο ο πρωτοσύγκελλος αρχιμ. Γεώργιος Χρυσοστόμου και καθηγητής
28
ΑΠΘ και παρουσίαση τόμου
Α.Ε.Α.Θ. ενώ το απόγευμα χαιρετισμό απηύθυνε ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων, ο οποίος απένειμε και τις τιμητικές διακρίσεις στους συντελεστές. Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΤΟΜΟΥ Το βράδυ μετά την ολοκλήρωση της ημερίδας έγινε η παρουσίαση του τόμου «άσκηση και Θέωση» που εξέδωσε η Ιερά Μητρόπολις Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας με την ευκαιρία συμπληρώσεως 650 ετών από την κοίμηση του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά και την Αγιοκατάταξη της οικογένειας των Παλαμάδων. Στο βιβλίο αυτό αναφέρονται όλες οι λατρευτικές εκδηλώσεις που έλαβαν χώρα στη Βέροια προς τιμήν του Αγίου και της Αγίας οικογενείας του, καθώς και οι ομιλίες που τότε εκφωνήθηκαν. Η παρουσίαση έγινε από τον ομ. καθηγητή κ. Αντώνιο Παπαδόπουλο, τον
Αναμνηστική φωτογραφία μετά την ολοκλήρωση της Ημερίδας Παύλειος Λόγος
Ο κ. Αντώνιος Παπαδόπουλος
Δρ. Θεολογίας κ. Βασίλη Δερμεντζόγλου ο οποίος επιμελήθηκε και την έκδοση και τον αρχιμ. Πορφύριο Μπατσαρά, καθηγούμενο της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου Σκήτεως Βεροίας.
ο κ. Βασίλειος Δερμεντζόγλου
www.imverias.gr
www.pavlia.gr
«Εγώ ο Άρχοντας «Θρησκεία, εξουσία γης» καιτης άνθρωπος»
ιστορίας και λαογραφίας •εσπερίδα έναρξη καλλιτεχνικών εκδηλώσεων Κυριακή30 31Ιουνίου Μαΐου Κυριακή
Τ
•
στην μαθητικού Αλεξάνδρειαδιαγωνισμού βραβεύσεις
ην Κυριακή 30 Ιουνίου 2013, πραγματοποιήθηκε στην Αρχιερατική Περιφέρεια Αλεξανδρείας και συγκεκριμένα στην ενορία του Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου, η τελευταία εκδήλωση των εφετινών ΙΘ΄ ΠΑΥΛΕΙΩΝ. Ήταν μια ημερίδα αφιερωμένη στην τοπική ιστορία και λαογραφία του Ρουμλουκιού με θέμα: «Διοικώντας και διακονώντας στο Ρουμλούκι. Η ημερίδα ξεκίνησε με την εισαγωγή του πανοσ. αρχιμανδρίτου π. Διονυσίου Ανθοπούλου, Αρχιερατικού επιτρόπου Αλεξανδρείας, ο οποίος αφού καλωσόρισε όλους τους παραβρισκόμενους, ανέγνωσε τον εναρκτήριο χαιρετισμό του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμονος, ο οποίος δεν κατέστη δυνατό να παρευρεθεί στην εκδήλωση. Πρώτος εισηγητής ο πανοσ. καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου Βεροίας, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Μοναστική διακονία στο Ρουμλούκι». Στην ομιλία του αναφέρθηκε στην σημαντική προσφορά των τοπικών μοναστηριών στους κατοίκους της περιοχής και ιδιαίτερα στην πνευματική τους υποστήριξη στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Ιδιαίτερα μνημόνευσε τη δράση των ιερών μονών κατά την «χρυσή» πνευματική περίοδο του Επισκόπου Καμπανίας Θεοφίλου, αλλά και την αγία μορφή του ιεραποστόλου της μονής Αγίων Αναργύρων Νησίου Γεωργίου Χριστοδούλου. Κατόπιν ο λόγος δόθηκε στον κ. Ιωάννη Μοσχόπουλο, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Κονάκια και πυργόσπιτα, σύμβολα ισχύος και εξουσίας στο Ρουμλούκι». Στην ομιλία του ο νομικός και ιστορικός της περιοχής, παρουσίασε μέσα από σπάνιο φωτογραφικό υλικό όλα τα πυργόσπιτα και κονάκια των Τούρκων μπέηδων και κτηματιών της περιοχής του Ρουμλουκιού που είτε σώζονται
μέχρι σήμερα, είτε όχι αλλά υπάρχουν πολλές μαρτυρίες γι’ αυτά. Τονίστηκε ιδιαίτερα η σημασία των κτηρίων αυτών στην εποχή τους αλλά και στις μέρες μας, μια που αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας του τόπου. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στα τρία κονάκια της Αλεξάνδρειας που σώζονται ως σήμερα και του ρόλου τους στην ιστορία της πόλης. Μάλιστα προτάθηκε τόσο από τον ομιλητή όσο και από τους παρισταμένους να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια από την πλευρά των τοπικών πολιτιστικών φορέων και του δήμου Αλεξάνδρειας, ώστε τα κτήρια αυτά να αποκατασταθούν και να αξιοποιηθούν για τουριστικούς και πολιτιστικούς σκοπούς. Αμέσως μετά ο λόγος πέρασε στον κ. Γρηγόριο Γιοβανόπουλο (εκπαιδευτικό, ιστορικό) ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Υπηρετώντας την ελευθερία στο Ρουμλούκι». Με την εισήγησή του ο κ. Γιοβανόπουλος ανέδειξε μια άλλη μορφή «διακονίας» του τόπου, αυτή της ελευθερίας μέσα από την δράση και το
εθνικό έργο των μακεδονομάχων που δραστηριοποιήθηκαν στην περιοχή κατά τα δύσκολα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα. Μέσα από φωτογραφίες της εποχής παρουσίασε όλες τις σημαντικές προσωπικότητες του μεγάλου αυτού έπους, που αγωνίστηκαν για την ελευθερία της Μακεδονίας και την διαφύλαξη της ελληνικής ταυτότητας και συνείδησης των κατοίκων της. Αναφέρθηκε σε ντόπιους οπλαρχηγούς και αγωνιστές καθώς και σε όλους εκείνους τους αξιωματικούς, υπαξιωματικούς και οπλίτες από την ελεύθερη Ελλάδα που με αυταπάρνηση, ενθουσιασμό και αγάπη προς την πατρίδα έφτασαν εδώ, στο «βάλτο» έτοιμοι να προσφέρουν την νιότη τους, την υγεία τους ακόμη και τη ζωή τους, θυσία στο βωμό της ελευθερίας. Μετά το τέλος των εισηγήσεων ο π. Διονύσιος Ανθόπουλος παρουσίασε στο κοινό τον τόμο των πρακτικών της περσινής ημερίδας τοπικής ιστορίας και λαογραφίας που είχε θέμα: «1912: αέρας ελευθερίας στο Ρουμλούκι» .
Ο Αρχ. Επίτροπος Αλεξανδρείας αρχιμ. Διονύσιος Ανθόπουλος χαιρετίζει την εσπερίδα Παύλειος Λόγος
29
www.imverias.gr
«Εγώ ο Άρχοντας «Διοικώντας και διακογης» νώνταςτης το Ρουμλούκι»
έναρξη καλλιτεχνικών εκδηλώσεων γέρονταςμαθητικού Ιάκωβος Τσαλίκης • βραβεύσεις διαγωνισμού •
Κυριακή Μαΐου Τρίτη 25 31 Ιουνίου
Τ
ήν Τρίτη 25 Ἰουνίου διοργανώθηκε στό Παύλειο Πολιτιστικό Κέντρο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως ἑσπερίδα ἀφιερωμένη στόν μακαριστό γέροντα Ἰάκωβο Τσαλίκη, στό πλαίσιο τῶν ἀφιερωμάτων τῶν Παυλείων σέ σύγχρονες μορφές τῆς Ἐκκλησίας μας. Εἰσηγητές ἦταν ὁ σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Χαλκίδος κ. Χρυσόστομος, ὁ ομ. καθηγητής ΑΠΘ κ. Ἀνέστης Κεσελόπουλος καί ὁ ἀρχιμ. Γαβριήλ Ἑμμανουηλίδης, καθηγούμενος στήν ἱερά μονή ὁσ. Δαβίδ. Τήν ἐκδήλωση παρουσίασε ὁ πρωτ. τοῦ Οἰκ. Θρόνου π. Στυλιανός Μακρής, ἐνῶ χαιρετισμό ἀπηύθυνε ὁ σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων, ὁ ὁποῖος τόνισε: «Ἄν θελήσει κανείς νά ἀναζητήσει ἕνα ἁπτό παράδειγμα γιά τήν παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού ἑορτάσαμε χθές, στήν ἐποχή μας, ἀσφαλῶς δέν θά βρεῖ καλύτερο παράδειγμα ἀπό τήν πνευματοφόρο ζωή καί τή θαυμαστή πορεία τῶν συγχρόνων Γερόντων. Γιά ὅποιους εἶχαν τήν εὐλογία νά ζήσουν μαζί τους, νά τούς γνωρίσουν ἀπό κοντά ἤ ἔστω νά διαβάσουν γιά τόν βίο καί τά ἀσκητικά παλαίσματά τους, γιά τίς θλίψεις καί τίς δοκιμασίες πού ὑπέμειναν, ἀλλά καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ πού πλημμύριζε τήν ὕπαρξή τους, ἀκόμη καί ἄν ἐκεῖνοι τήν ἔκρυβαν ἐπιμελῶς γιά νά ἀποφύγουν τόν πειρασμό τῆς ὑπερηφανείας, δέν ὑπάρχει ἀμφιβολία ὅτι οἱ μορφές τους ἔχουν ἐκπληκτικές ὁμοιότητες μέ ἐκεῖνες τῶν παλαιῶν ἀσκητῶν καί ὁσίων γιά τούς ὁποίους διαβάζουμε στά Συναξάρια καί στό Γεροντικό, στό Λειμωνάριο τοῦ Ἰωάννη Μόσχου καί στούς Βίους τῶν μεγάλων ὁσίων πατέρων τῶν περασμένων αἰώνων. Ἀσφαλῶς αὐτό δέν πρέπει νά μᾶς ξενίζει, γιατί στήν πραγματικότητα δέν θά μποροῦσε νά εἶναι καί διαφορετικά, ἐφόσον τό ἅγιο Πνεῦμα, τό ὁποῖο «ὅλον συγκροτεῖ τόν θεσμό τῆς Ἐκκλησίας» καί τοῦ ὁποίου καρπός εἶναι ἡ ἁγιότης, δέν ἀλλάζει διά μέσου τῶν αἰώνων· «ἦν μέν ἀεί καί ἔστι καί ἔσται», ὅπως ἀκούσαμε στούς ὕμνους τῆς χθεσινῆς ἑορτῆς.
30
Παύλειος Λόγος
Ἀλλά οὔτε καί ἡ ἁγιότης μεταβάλλεται στό πέρασμα τῶν χρόνων, γιατί ἁγιότης εἶναι ἡ κατά τό δυνατόν ὁμοίωση τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό, πού εἶναι αἰώνιος καί ἀναλλοίωτος· ἁγιότης εἶναι ἡ ἀληθινή φύση τοῦ ἀνθρώπου τήν ὁποία καταστρέφει ἡ ἁμαρτία καί συσκοτίζει τό κακό καί ἡ δέσμευση τοῦ ἀνθρώπου σ᾽ αὐτό. Καί αὐτή τήν ἀληθινή φύση τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως πλάσθηκε ἀπό τόν Θεό, ἀποκαλύπτουν οἱ ἅγιοι μέ τόν διηνεκῆ ἀγώνα καί τόν καθημερινό τους ἀγῶνα· γι᾽ αὐτό καί, παρότι ἔχουν ζήσει σέ διαφορετικές ἐποχές καί κάτω ἀπό διαφορετικές συνθῆκες, δέν διαφέρουν ὡς πρός τά χαρακτηριστι-
κά τῆς ζωῆς τους. Αὐτήν ἀκριβῶς τήν παρήγορη καί ἐλπιδοφόρα πραγματικότητα μᾶς ὑπενθυμίζουν οἱ «Σύγχρονες μορφές τῆς Ἐκκλησίας» μας τίς ὁποῖες ἡ Ἱερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας προβάλλει κάθε χρόνο στό πλαίσιο τῶν ἐκδηλώσεων τῶν Παυλείων θέλοντας νά διακηρύξει τήν ἀλήθεια τοῦ μηνύματος τοῦ ἱδρυτοῦ της, οὐρανοβάμονος καί πρωτοκορυφαίου ἀποστόλου Παύλου, ὅτι «᾽Ιησοῦς χθές καί σήμερον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας». Σέ μία τέτοια σύγχρονη ὁσιακή μορφή εἶναι ἀφιερωμένη καί ἡ σημερινή Ἑσπε-
ρίδα, σέ ἕνα Γέροντα τόσο σύγχρονό μας πού θά μποροῦσε νά ζεῖ ἀκόμη ἀνάμεσά μας, ἀφοῦ γεννήθηκε τό 1920 καί κοιμήθηκε τό 1991. Ἡ σύγχρονη μορφή πού προβάλλει, λοιπόν, ἡ Ἱερά Μητρόπολή μας ἀπόψε εἶναι αὐτή τοῦ π. Ἰακώβου Τσαλίκη, τοῦ Ἡγουμένου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ ὁσίου Δαβίδ τοῦ Γέροντος στήν Εὔβοια. Δέν ἦταν μόνο ἡ καταγωγή του ἀπό τό Λιβίσι τῆς Μικρᾶς Ἀσίας πού τόν ἔκανε νά μοιάζει τόσο πολύ μέ τίς ὁσιακές μορφές πού ἄκμασαν ἐπί αἰῶνες στά ἁγιασμένα ἐκεῖνα χώματα, ἦταν ὁ προσωπικός του ἀγώνας, ἡ ἄσκηση, ἡ ὑπομονή, ἡ ὑπακοή, ἡ ταπείνωση, ἡ προσευχή, τήν ὁποία εἶχε καθημερινό βίωμα ἀπό τήν παιδική του ἡλικία, πού εἵλκυσαν τή χάρη τοῦ Θεοῦ καί τόν ἀνέδειξαν Γέροντα πνευματοφόρο μέ μυστικές καί οὐράνιες ἐμπειρίες, μέ θεῖα χαρίσματα πού ἐκεῖνος τά θεωροῦσε συνηθισμένα, ἀλλά ὅσοι μποροῦσαν νά τά ἀντιληφθοῦν κατανοοῦσαν τό πνευματικό ὕψος στό ὁποῖο εἶχε ἀνέλθει μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ ὁ Γέροντας. Προσωπικά δέν εἶχα τή χαρά νά τόν γνωρίσω, θά ἤθελα ὅμως νά ἀναφέρω ἕνα συγκινητικό περιστατικό πού συνδέεται μέ τό προορατικό χάρισμα τοῦ Γέροντα καί μοῦ διηγήθηκε ὁ πανοσιολογιώτατος καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σαγματᾶ, ἀρχιμανδρίτης π. Νεκτάριος Ἀντωνόπουλος. Πρίν ἀπό μερικά χρόνια κάποιοι Ἕλληνες ἀποφάσισαν νά δωρήσουν στήν Ἱερά Μητρόπολη Συμφερουπόλεως στήν Κριμαία μιά νέα λάρνακα γιά τά χαριτόβρυτα λείψανα τοῦ ἁγίου Λουκᾶ τοῦ ἰατροῦ καί θαυματουργοῦ. Ἐπισκέφθηκαν, λοιπόν, ἕναν χρυσοχόο στήν Ἀθήνα καί τοῦ ζήτησαν νά ἀναλάβει τήν κατασκευή. Ὁ χρυσοχόος τούς εἶπε ὅτι μπορεῖ νά ἀναλάβει τήν κατασκευή της, λόγω στενότητος χρόνου, ἀλλά τελικά ὑποχώρησε στίς παρακλήσεις τους καί ὑποσχέθηκε ὅτι θά προσπαθήσει νά τήν ὁλοκληρώσει ἐντός τῆς προθεσμίας πού εἶχαν θέσει. Ἔτσι καί ἔγινε: ὁ τεχνίτης ἄρχισε τήν κατασκευή καί ἀπό τήν ἡμέρα ἐκείνη δέν μπῆκε οὔτε ἕνας ἄνθρωπος στό ἐργαστήριό του, ὥστε ἐργαζόμενος ἀπερίσπαστος κατόρθωσε νά τήν ὁλοκληρώσει ἐγκαίρως. Ἡ λάρνακα μεταφέρθηκε στή
www.imverias.gr
www.pavlia.gr
«Εγώ ο Άρχοντας «Σύγχρονες μορφές γης» της της Εκκλησίας»
Ο κ. Ανέστης Κεσελόπουλος Συμφερούπολη καί ἐντυπωσίασε τόσο πολύ τόν Μητροπολίτη, ὥστε στό τέλος τῆς ἀκολουθίας θέλησε νά εὐχαριστήσει ἐπισήμως τούς δωρητές. Τούς κάλεσε, λοιπόν, μπροστά στήν Ὡραία Πύλη καί τούς εὐχαρίστησε γιά τή μεγάλη προσφορά τους πρός τόν Ἅγιο. Ζήτησε ὅμως μαζί μέ αὐτούς νά εὐχαριστήσει καί τόν χρυσοχόο ὁ ὁποῖος τήν εἶχε κατασκευάσει. Ὅταν ἐκεῖνος ἀνέβηκε στόν σολέα, ὁ Μητροπολίτης τόν συνεχάρη γιά τήν ὑψηλή καλλιτεχνική ποιότητα τῆς λάρνακος, τόν ἔδειξε στό ἐκκλησίασμα καί εἶπε «αὐτός ὁ ἄνθρωπος ἔχει χρυσά χέρια». Ὁ τεχνίτης αἰσθάνθηκε ἄσχημα, κιτρίνισε, ἔχασε τόν κόσμο γύρω του, καί ἐνῶ τό ἐκκλησίασμα καί οἱ κληρικοί τόν ἐπευφημοῦσαν, αὐτός
εἶχε σκύψει τό κεφάλι καί δέν ἔλεγε τίποτε. Ἀφοῦ τελείωσαν οἱ προσφωνήσεις καί οἱ τιμητικές ἐκδηλώσεις, ὅλοι ρώτησαν τόν χρυσοχόο τί τοῦ εἶχε συμβεῖ καί εἶχε ἀντιδράσει μέ αὐτό τόν περίεργο τρόπο. Καί τότε ἐκεῖνος τούς διηγήθηκε μιά σύντομη ἱστορία. Πρίν ἀπό χρόνια τοῦ εἶχαν ζητήσει ἀπό τή μονή τοῦ ὁσίου Δαβίδ στήν Εὔβοια νά τούς κατασκευάσει μία κανδήλα. Πράγματι τήν κατασκεύασε καί τήν πῆγε στό μοναστήρι τοῦ ὁσίου. Ὅταν τήν εἶδε ὁ ἡγούμενος, ὁ π. Ἰάκωβος Τσαλίκης, εὐχαριστήθηκε πολύ ἀπό τό ἀποτέλεσμα καί τοῦ εἶπε «παιδί μου, θά ἔρθει μία ἡμέρα πού θά σέ δείξουν στόν κόσμο καί θά ποῦν ὅτι ἔχεις χρυσά χέρια». Καί αὐτό ἀκριβῶς συνέβη ἐκείνη τήν ἡμέρα στή Συμφερούπολη. Ὅταν ὁ χρυσοχόος ἄκουσε τόν Μητροπολίτη Λάζαρο νά τοῦ λέει ἐνώπιον κλήρου καί λαοῦ ὅτι ἔχει χρυσά χέρια, τοῦ ἦρθαν ἀμέσως στόν νοῦ τά λόγια τοῦ Γέροντα καί δέν μποροῦσε νά πιστεύσει αὐτό πού ζοῦσε. Τό περιστατικό αὐτό εἶναι ἕνα ἀπό τά πολλά πού ἀφηγοῦνται ὅσοι γνώρισαν τόν μακαριστό π. Ἰάκωβο Τσαλίκη. Ἕνα ἀπό αὐτά πού ἀποδεικνύουν ὅτι ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ ζεῖ καί ἐνεργεῖ πάντοτε μεταξύ τῶν ἀνθρώπων. Ἕνα ἀπό αὐτά πού ἀποδεικνύουν τήν ἀλήθεια τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου «ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν τέκνα Θεοῦ γενέσθαι» (Ἰωαν. 1.12). Ἀλλά αὐτή τήν ἐξουσία οἱ ἅγιοι δέν τήν κρατοῦν γιά τόν ἑαυτό τους, ἀντίθετα μάλιστα, τή χρησιμοποιοῦν γιά νά διακονοῦν τούς ἀνθρώπους, γιά νά τούς συμβουλεύουν καί νά τούς καθοδηγοῦν μέ τό προορατικό τους χάρισμα στόν δρόμο τῆς σωτηρίας, γιά νά τούς
Ο αρχιμ. κ. Γαβριήλ Εμμανουηλίδης ἐνισχύουν τήν πίστη, γιά νά θεραπεύουν τίς σωματικές καί ψυχικές τους ἀσθένειες, ὅπως ἔκανε καί ὁ π. Ἰάκωβος Τσαλίκης. Δέν θεράπευε τίς δικές του ἀσθένειες, ἀλλά τῶν ἀνθρώπων πού τόν πλησίαζαν, γιατί ὁ ἴδιος εἶχε ἀποδεχθεῖ γιά τόν ἑαυτό του τήν παρήγορη διαβεβαίωση τοῦ Χριστοῦ πρός τόν ἀπόστολο Παῦλο καί πρός ὅλους τούς ἐκλεκτούς δούλους του: «ἀρκεῖ σοι ἡ χάρις μου· ἡ γάρ δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται». Γι᾽ αὐτή τή δύναμη πού εἶχε μέσα του ὁ μακαριστός Γέροντας καί γι᾽ αὐτή τήν «ἐξουσία» πού μετέβαλε σέ διακονία θά μᾶς μιλήσουν ἀπόψε οἱ τρεῖς ἐξέχοντες ὁμιλητές μας, πού τόν γνώριζαν καί συνδέοντο προσωπικά μαζί του.
Ο σεβ. Μητροπολίτης Χαλκίδος κ. Χρυσόστομος κατά τη διάρκεια της εισηγήσεώς του Παύλειος Λόγος
31
Διεθνές Επιστη 26-28 Ιουνίου
Κ
ατά τό τριήμερο ἀπό 26 ἔως καί 28 Ἰουνίου πραγματοποιήθηκαν οἱ ἐργασίες τοῦ 19ου Διεθνοῦς Ἐπιστημονικοῦ Συνεδρίου, πού διοργανώνεται κάθε χρόνο παραμονές τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, ἱδρυτοῦ τῆς τοπικῆς μας Εκκλησίας. Τό φετινό Συνέδριο εἶχε ὡς θέμα: «Ἐξουσία καί διακονία, κατά τόν Ἀπόστολο Παύλο». Τίς ἐργασίες τοῦ Συνεδρίου παρηκολούθησαν οἱ ἐκπρόσωποι τῶν Ὀρθοδόξων Πατριαρχείων καί Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν οἱ ὁποίοι ἀνέγνωσαν καί τά μηνύματα τῶν Προκαθημένων: 1) Μητροπολίτης Νέας Ἰερσέης κ. Ευάγγελος, Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο 2) Ἐπίσκοπος Μποτσουάνας κ. Γεννάδιος, Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας 3) Ἐπίσκοπος Μπανιᾶς κ. Δημήτριος, Πατριαρχεῖο Ἀντιοχείας 4) Ἀρχιεπίσκοπος Λύδδης κ. Δημήτριος, Πατριαρχεῖο Ἰεροσολύμων 5) Ἐπίσκοπος Πετεργκόφ κ. Ἀμβρόσιος, Πατριαρχεῖο Ρωσίας 6) Ἐπίσκοπος Κρούσεβατς κ. Δαβίδ, Πατριαρχεῖο Σερβίας 7) Ἐπίσκοπος Οὐγγαρίας κ. Σιλουανός, Πατριαρχεῖο Ρουμανίας 8) Ἐπίσκοπος Στοβίου κ. Ναούμ, Πατριαρχεῖο Βουλγαρίας 9) Μητροπολίτης Λεμεσοῦ κ. Ἀθανάσιος, Ἐκκλησία τῆς Κύπρου 10) Μητροπολίτης Πολυανῆς καί Κιλκισίου κ. Ἑμμανουήλ, Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος 11) Ἀρχιμ. Gabriel Giba, Ἐκκλησία τῆς Πολωνίας. Η ΕΝΑΡΞΗ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ Ἀρχικά χαιρετισμούς καί μηνύματα τῶν προκαθημένων τους ἀπηύθυναν οἱ σεβασμιώτατοι εκπρόσωποι τῶν ὀρθοδόξων Πατριαρχείων καί Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, ἡ Δήμαρχος Βέροιας κ. Χαρούλα Οὐσουλτζόγλου, ο ἐκπρόσωπος τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ. , καί ὁ Πρόεδρος τῆς Ἐπιστημονικῆς Ἐπιτροπῆς τῶν Παυλείων ὁμ. καθηγητής Θεολογίας Α.Π.Θ. κ. Ἰωάννης Καραβιδόπουλος. Ἀκολούθως ὁ σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων κήρυξε τήν ἔναρξη τῶν ἐργασιῶν τοῦ Συνεδρίου λέγοντας:
32
Παύλειος Λόγος
«Εξουσία και διακονία,
«Σεβασμιώτατε Ἐκπρόσωπε τῆς Αὐτοῦ Θειοτάτης Παναγιότητος, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως κ.κ. Βαρθολομαίου, Μητροπολίτα Νέας Ἱερσέης κ.κ. Εὐάγγελε, Σεβασμιώτατοι Ἐκπρόσωποι τῶν πρεσβυγενῶν καί νεωτέρων Πατριαρχείων καί τῶν Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, Ἐξοχώτατοι κύριοι Βουλευτές, Ἀξιότιμε κ. Νομάρχα, ἀξιότιμη κ. Δήμαρχε, ἐνδοξώτατε Στρατηγέ, κ. Διευθυντά τῆς Ἀστυνομίας, κ. Διοικητά τῆς Πυροσβεστικῆς Ὑπηρεσίας, Ἐλλογιμώτατες κυρίες καί ἐλλογιμώτατοι κύριοι καθηγητές, ἀγαπητοί πατέρες, ἀγαπητοί ἀδελφοί, Ἀπό τήν πρώτη στιγμή τῆς δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου ὁ Θεός τοῦ ἔδωσε ἐξουσία ἐπί ὅλων τῶν ὑπολοίπων κτισμάτων τά ὁποῖα δημιούργησε πρός χάριν του. Καί ἡ ἐξουσία αὐτή δέν ἦταν μία ἀναγκαστική παραχώρηση τοῦ Θεοῦ πρός τό πλάσμα του ἀλλά ἦταν μία σαφής ἐπιλογή τήν ὁποία συνόδευσε μέ τήν εὐλογία του. «Καί ηὐλόγησεν αὐτούς ὁ Θεός λέγων Αὐξάνεσθε καί πληθύνεσθε καί πληρώσατε τήν γῆν καί κατακυριεύσατε αὐτῆς καί ἄρχετε τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καί τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καί πάντων τῶν κτηνῶν καί πάσης τῆς γῆς» (Γενεσ. 1.28), διαβάζουμε στό πρῶτο κεφάλαιο τῆς Γενέσεως. Ἡ λανθασμένη διαχείριση τῆς ἐλευθερίας τοῦ ἀνθρώπου, τήν ὁποία ἐπίσης παραχώρησε ὁ Θεός στό πλάσμα του, ὁδήγησε μετά τήν παρακοή καί τήν ἀπομάκρυνση ἀπό τόν κῆπο τῆς Ἐδέμ καί σέ λανθασμένη, καί καταστροφική συχνά, διαχείριση καί τῆς ἐξουσίας πού τοῦ ἔδωσε ὁ Θεός. Ἀπό τόν φόνο τοῦ Ἄβελ μέχρι τήν προσπάθεια γιά τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ πύργου τῆς Βαβέλ ἀλλά καί σέ πλῆθος γεγονότων τά ὁποῖα περιγράφονται ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη καί καταγράφονται ἀπό τήν ἱστορία, ἡ διάθεση τοῦ ἀνθρώπου γιά ἐξουσία ὡς ἐπίδειξη δυνάμεως καί ἰσχύος τοῦ ἑνός ἀνθρώπου ἐπί τοῦ ἄλλου καί ὅλων μαζί ἐπί τῆς κτίσεως, ὁδήγησε τόν ἄνθρωπο καί τόν κόσμο σέ τραγικές καταστάσεις, σέ σημεῖο πού θά μποροῦσε νά διερωτηθεῖ κανείς ἄν ἔπρεπε ὁ Θεός νά παραχωρήσει στόν ἄνθρωπο τή δύναμη τῆς ἐξουσίας. Τό ἐρώτημα βεβαίως δέν εὐσταθεῖ, διότι οἱ ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι ποτέ καί δέν μπορεῖ νά εἶναι λανθασμένες. Ὁ Θεός ἀσφαλῶς
, κατά τον Απόστολο Παύλο»
Άποψη του ακροατηρίου του Συνεδρίου
www.imverias.gr
ημονικό Συνέδριο
Παύλειος Λόγος
33
γνώριζε τήν ἐκτροπή πού θά συνέβαινε κατά τή διαχείριση τῆς ἐξουσίας ἀπό τόν ἄνθρωπο, ἔπρεπε ὅμως νά τοῦ τήν παραχωρήσει, ἐφόσον τόν ἔπλασε «κατ᾽ εἰκόνα καί καθ᾽ ὁμοίωσίν του» καί ἐλεύθερο νά ἀποφασίζει γιά τή χρήση τόσο τῆς ἐλευθερίας του ὅσο καί τῆς ἐξουσίας πού ἔλαβε ἀπό τόν Θεό. Καί καθώς ἡ λανθασμένη διαχείριση καί τῶν δύο, καί τῆς ἐλευθερίας καί τῆς ἐξουσίας, μετέτρεψε τόν ἄνθρωπο ἀπό ἐλεύθερο σέ δοῦλο τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ κοσμοκράτορος τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, καί ἀπό ἔχοντα ἐξουσία ἐπί τῆς κτίσεως σέ συστενάζοντα καί συνωδίνοντα μέ αὐτή, ὁ Θεός προσέφερε διά τοῦ Υἱοῦ του στόν ἄνθρωπο μία νέα ἐξουσία μέ τή βοήθεια τῆς ὁποίας ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά διαχειρισθεῖ ἐπωφελῶς καί τήν ἀρχική ἐξουσία ἐπί τῆς κτίσεως. Ὁ Θεός ἔδωσε μέ τήν ἐνανθρώπιση τοῦ Υἱοῦ του στούς ἀνθρώπους τήν ἐξουσία «τέκνα Θεοῦ γενέσθαι» (Ἰωαν. 1.12), ἀποκαθιστῶντας μέ αὐτό τόν τρόπο τήν ἐξαιτίας τῆς ἁμαρτίας διαταραγμένη σχέση τοῦ ἀνθρώπου μαζί του. Ἀπό τήν ἐξουσία αὐτή ἐκπηγάζει μία δέσμη ἐξουσιῶν τίς ὁποῖες ὁ Ἰησοῦς παραχωρεῖ στούς μαθητές του. Εἶναι ἡ ἐξουσία τοῦ «θεραπεύειν πᾶσαν νόσον» (Ματθ. 10.1), «τοῦ πατεῖν ἐπάνω ὄφεων καί σκορπίων καί ἐπί πᾶσαν τήν δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ» (Λουκ. 9.1), εἶναι ἡ ἐξουσία «ἐπί πνευμάτων ἀκαθάρτων» (Ματθ. 10.1), εἶναι ἡ ἐξουσία «ἀφιέναι ἁμαρτίας» (Ματθ. 9.8). Ὅλες αὐτές οἱ ἐξουσίες δέν δίδονται ἀπό τόν Χριστό στούς μαθητές καί ἀποστόλους του ὡς ἱκανοποίηση τῶν προσωπικῶν φιλοδοξιῶν ἤ ὡς δεῖγμα ὑπεροχῆς του ἔναντι τῶν ἄλλων ἀνθρώπων ἤ ἐντυπωσιασμοῦ. Δίδονται προκειμένου οἱ ἀπόστολοι νά τίς χρησιμοποιοῦν πρός ὄφελος τῶν ἀνθρώπων, ἀποδεικνύοντας τή θεία ἀποστολή τους καί τή θεία προέλευση τοῦ εὐαγγελικοῦ μηνύματος πού μεταφέρουν ὥστε οἱ ἄνθρωποι νά πιστεύσουν σέ αὐτό καί νά σωθοῦν. Μέ τόν τρόπο αὐτό ὁ Χριστός δίδει στούς μαθητές του τήν εὐκαιρία νά συνειδητοποιήσουν καί νά βιώσουν τό ἀληθινό περιεχόμενο τῆς ἐξουσίας πού τούς παρέχει, διότι μόνο μέ τόν τρόπο αὐτό θά μπορέσουν νά μεταποιήσουν τήν κάθε ἐξουσία ἀπό μία αὐταρχική διαδικασία σέ μία χρήσιμη καί ὠφέλιμη ἰδιότητα τόσο γιά τόν ἐξουσιάζοντα ὅσο καί γιά τόν ἐξουσιαζόμενο. Τό ἀληθινό περιεχόμενο τῆς ἐξουσίας τό εἶχε ἀποκαλύψει ἤδη ὁ Ἰησοῦς στούς μαθητές του ὅταν τούς ἔλεγε ὅτι «οὐκ ἦλθον διακονηθῆναι ἀλλά διακονῆσαι καί δοῦναι τήν ψυχήν μου λύτρον ἀντί πολλῶν» (Ματθ. 20.28). Γι᾽ αὐτό καί ἐπανειλημμένα ἀποποιεῖται τῆς ἐξουσίας πού ἔχει, προκειμένου νά μήν παρεκκλίνει τῆς διακονίας τήν ὁποία ἔχει θέση ὡς σκοπό τῆς ἐπιγείου ζωῆς καί διδασκαλίας του. Καί σέ αὐτήν τήν ἐπιλογή καλεῖ τούς μαθητές του νά τόν ἀκολουθήσουν καί αὐτήν τήν ἐπιλογή νά διδάξουν στούς πιστεύοντας εἰς Αὐτόν, διότι ἡ ἐπιλογή τῆς διακονίας τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἡ μόνη γνήσια ἔκφραση τῆς ἐξουσίας, πού δέν τῆς ἐπιτρέπει νά παρεκκλίνει καί ἀπό
34
Παύλειος Λόγος
δωρεά τοῦ Θεοῦ νά μετατραπεῖ σέ αὐταρχική συμπεριφορά πού καταδυναστεύει καί τόν φορέα τῆς ἐξουσίας καί τόν ἐξουσιαζόμενο. Γι᾽ αὐτό καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος δέν διστάζει νά γίνει «τοῖς πᾶσι τά πάντα» προκειμένου νά κερδίσει τούς ἀνθρώπους γιά τόν Χριστό (1 Κορ. 9.22). Ἀντίθετα καυχᾶται ἐν Κυρίῳ διότι εἶναι «διάκονος Χριστοῦ» (2 Κορ. 3.6) καί περιορίζει ἑκουσίως καί τήν πιό φυσική ἐξουσία του προκειμένου νά μήν σκανδαλίσει κάποιον καί βλάψει δι᾽ αὐτοῦ τήν διακονία του, ὅπως εἶναι προφανές ἀπό τήν Α´ πρός Κορινθίους ἐπιστολή του, ὅπου διερωτᾶται: «Μή οὐκ ἔχομεν ἐξουσίαν φαγεῖν καί πιεῖν; Μή οὐκ ἔχομεν ἐξουσίαν ἀδελφήν γυναῖκα περιάγειν ὡς καί οἱ λοιποί ἀπόστολοι; ἤ … οὐκ ἔχομεν ἐξουσίαν μή ἐργάζεσθαι;», ἐνῶ συγχρόνως δίδει ὁ ἴδιος σαφῆ ἀπάντηση γιά τήν ἐπιλογή τήν ὁποία κάνει μεταξύ ἐξουσίας καί διακονίας: «οὐκ ἐχρησάμεθα τῇ ἐξουσίᾳ ταύτῃ … ἵνα μή τινα ἐγκοπήν δῶμεν τῷ εὐαγγελίῳ τοῦ Χριστοῦ» (1 Κορ. 9.4-6 καί 12). Γιά τόν ἀπόστολο Παῦλο ἡ διακονία εἶναι τιμή ἀνώτερη ἀπό αὐτή τῆς ἐξουσίας, γιατί ἀποτελεῖ ἔκφραση τῆς ἐξουσίας τοῦ ἀνθρώπου ἐπί τῆς ἐξουσίας πού τοῦ δόθηκε ἀπό τόν Θεό, ὥστε νά μή γίνεται ὑποχείριο τῆς ἐξουσίας ἀλλά νά τήν χρησιμοποιεῖ «εἰς τό ἀγαθόν πρός οἰκοδομήν» (Ρωμ. 15.2). Ἀγαπητοί μου, ζῶντας σέ μία ἐποχή κατά τήν ὁποία ὁ πειρασμός τῆς ἐξουσίας συνεχίζει νά ἀλλοιώνει τήν ψυχή καί τή συμπεριφορά τῶν ἀνθρώπων καί νά διαταράσσει τίς μεταξύ τους σχέσεις, ὁ λόγος τοῦ ἀποστόλου Παύλου πού θά ἀκουσθεῖ καί φέτος κατά τή διάρκεια τοῦ ΙΘ´ Διεθνοῦς Ἐπιστημονικοῦ Συνεδρίου τό ὁποῖο ὀργανώνει ἡ Ἱερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας πρός τιμήν τοῦ ἱδρυτοῦ της, μέ θέμα «Ἐξουσία καί διακονία κατά τόν ἀπόστολο Παῦλο» ἔχει δεσπόζουσα σημασία. Γιατί αὐτός πού θά μιλήσει στίς ψυχές μας αὐτές τίς ἡμέρες δέν εἶναι ἄλλος ἀπό τόν κλητό ἀπόστολο Ἰησοῦ Χριστοῦ καί αὐτά πού θά πεῖ δέν εἶναι «ἐν διδακτοῖς ἀνθρωπίνης σοφίας, ἀλλ᾽ ἐν διδακτοῖς πνεύματος» (1 Κορ. 2.13). Μέ αὐτές τίς ταπεινές σκέψεις καλωσορίζω τούς Σεβασμιωτάτους ἐκπροσώπους τῶν πρεσβυγενῶν καί νεωτέρων Πατριαρχείων καί τῶν αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν οἱ ὁποῖοι μεταφέρουν τίς εὐχές καί τήν εὐλογία τοῦ Παναγιωτάτου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου καί τῶν Μακαριωτάτων Πατριαρχῶν καί Ἀρχιεπισκόπων πρός τό Συνέδριό μας, καί τούς εὐχαριστῶ γιατί μᾶς τιμοῦν μέ τήν παρουσία τους. Χαιρετίζω τούς ἐκπροσώπους τῶν πολιτικῶν καί στρατιωτικῶν ἀρχῶν τῆς πόλεως καί τοῦ Νομοῦ μας, τούς ἐκπροσώπους ὅλων τῶν βαθμῶν τῆς τοπικῆς αὐτοδιοικήσεως, τούς κληρικούς, τούς μοναχούς καί τίς μοναχές καί τό εὐσεβές πλήρωμα τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας, πού ἐκφράζουν μέ τήν παρουσία τους καί τή συμμετοχή τους καί σέ αὐτό τό Συνέδριο τόν σεβασμό καί τήν ἀγάπη τους πρός τόν πρωτοκορυφαῖο ἀπόστολο καί διδάσκαλο τῶν Βεροιέων Παῦλο.
Εὐχαριστῶ θερμά τά μέλη τῆς Ἐπιστημονικῆς καί Ὀργανωτικῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ Συνεδρίου, καί ὅλους τούς διαπρεπεῖς εἰσηγητές, ἀρχιερεῖς, κληρικούς καί καθηγητές, οἱ ὁποῖοι μετέχουν στό Συνέδριό μας καί θά ἀναπτύξουν ἐπίκαιρα καί ἐνδιαφέροντα θέματα. Ἡ εὐγνωμοσύνη ὅλων μας ἀναφέρεται ὅμως στόν οὐρανοβάμονα ἀπόστολο Παῦλο, ὁ ὁποῖος μᾶς κάλεσε στό πνευματικό αὐτό συμπόσιο καί εἶναι ὁ οἰκοδεσπότης μας. Αὐτοῦ τίς θεοπειθεῖς πρεσβεῖες ἐπικαλοῦμαι κηρύσσοντας τήν ἔναρξη τῶν ἐργασιῶν τοῦ ΙΘ´ Συνεδρίου μας πρός τιμήν του. ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΑΛΑΝΗΣ Στην εναρκτήρια εισήγησή του ο ομ. καθηγητής Ι. Γαλάνης επισήμανε ότι οι δύο λέξεις λέξεις, «εξουσία» και «διακονία», είναι πολύ συχνές στην αρχαία ελληνική γραμματεία και στην Κ. Διαθήκη. Στην Π. Διαθήκη σπανίζει ο όρος «διακονία», είναι γνωστή» η λέξη «εξουσία», η οποία πιστεύεται ότι προέρχεται από τον Θεό. Εκείνος εξουσιάζει όλη την κτίση και παραχωρεί την εξουσία του αυτή σε εξέχοντα πρόσωπα, τα οποία ενεργούν στο όνομά του. Στην Κ. Διαθήκη απόλυτος θεματοφύλακας της μοναδικής θεϊκής εξουσίας είναι ο Χριστός, ο οποίος αναγνωρίζει την πολιτική εξουσία της εποχής του. Τη θεϊκή προέλευση της εξουσίας δέχεται και ο Παύλος, ο οποίος στο Ρωμ 13,1-7 προτρέπει τους πιστούς να υποτάσσονται σ’ αυτή. Ο τελικός σκοπός της εξουσίας είναι η «διακονία». Η διακονία είναι ένα βασικό χάρισμα μέσα στην Εκκλησία Ο Παύλος δηλώνει με έμφαση ότι είναι «διάκονος Θεού», «διάκονος Χριστού» κλπ. Το έργο της διακονίας υπηρετούσαν και οι συνεργάτες και μαθητές του Παύλου, οι οποίοι έχουν τον τίτλο του «διακόνου». Σε θεολογικό επίπεδο με τον ερχομό του Χριστού καταργήθηκε η διακονία του γράμματος του Νόμου, η διακονία του θανάτου, η δόξα του Μωϋσή και η διακονία της κατακρίσεως και έμεινε η διακονία του πνεύματος (της Κ. Διαθήκης), η δόξα του Χριστού και η διακονία της δικαιοσύνης. IVAN ZELEV DIMITROV Ὁμ. Καθηγητής-Θεολογική Σχολή Πανεπιστημίου Σόφιας (Βουλγαρία) Ἡ ἐξουσία ὡς διακονία στά λόγια τοῦ Ἰησοῦ στά Εὐαγγέλια (Mκ. 10, 41-45) Στην εισήγηση τονίστηκε ότι η ζωή του Ιησού Χριστού συνοψίζεται στη θυσία του για την λύτρωση του κόσμου. Αυτή του η θυσία συνιστά την ύψιστη έκφραση της διακονίας προς την ανθρωπότητα. Ο ίδιος ο Ιησούς δίδαξε ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη έκφραση της αγάπης από το να δώσει κάνεις τη ζωή του για τον πλησίον. Παρότι ο Ιησούς ως «Υιός του Θεού» κατέχει «πᾶσαν ἐξουσίαν» δίδασκε στους μαθητές του και κατ’ επέκταση σε όλους τους ανθρώπους
στο Μκ 10,15: «καὶ γὰρ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἦλθεν διακονηθῆναι ἀλλὰ διακονῆσαι καὶ δοῦναι τὴν ψυχὴν αὐτοῦ λύτρον ἀντὶ πολλῶν». Ο Ιησούς ταυτοποιώντας τον εαυτό του με τον «υιό του ανθρώπου» του προφήτη Δανιήλ (7,13 · 8,17), προσδίδει στον “υιό του ανθρώπου” μια νέα διάσταση, την θυσιαστική διάσταση. Αυτός πέρα από την ηγεμονική του θέση δίπλα στον Θεό, είναι ταυτόχρονα και ο προσφερόμενος προς θυσία για χάρη των ανθρώπων. Έτσι η εξουσία του Ιησού είχε ως σκοπό να υπηρετήσει τον άνθρωπο, να τον διακονήσει πνευματικά και υλικά και εν τέλει να τον λυτρώσει προσφέροντάς του μια νέα ζωή. Πρωτοπρ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗΣ Ἐπ. Καθηγητής – Θεολογική Σχολή Α.Π.Θ. Ἡ κοσμική ἐξουσία κατά τήν Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννη Στην εισήγηση επισήμανε ότι το κλίμα της Αποκάλυψης είναι κλίμα θλίψης, κλιμακούμενων διωγμών και μαρτυρίου. Το κλίμα αυτὸ δημιουργεί η κοσμική και μάλιστα κρατική εξουσία. Η εξουσία αυτή, που νομιμοποιείται από το διάβολο (είναι δοτή από τον διάβολο) και όχι από το Θεό ή το λαό έχει ως χαρακτηριστικά της: α) την επένδυση-εκφρασή της με χριστιανικὴ θεολογικὴ ορολογία και β) την επίσημη θρησκευτικὴ προπαγάνδα για θεοποίηση και οργάνωση λατρείας του αυτοκράτορα. Η λατρεία αυτὴ αποτελεί κακέκτυπο της λατρείας «του εσφαγμένου αρνίου». Με την πολιτικὴ αυτὴ διακυβεύονται οι ελευθερίες των ανθρώπων και η γνήσια θρησκευτικότητά του. Η Αποκάλυψη αμφισβητεί και απομυθοποιεί την εξουσία αυτὴ, την οποία εμφανίζει απολυταρχικὴ, εν ονόματι της αιώνιας εξουσίας του Θεού και της ένδοξης εσχατολογίας της. ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΟΥΡΤΖΙΟΣ Καθηγητής – Θεολογική Σχολή Α.Π.Θ. Ἐξουσία καί διακονία στήν Παλαιά Διαθήκη, ἰδιαίτερα στό κήρυγμα τῶν Προφητῶν Η εισήγησή περιστράφηκε γύρω από τη σχέση της εξουσίας και της διακονίας με τον θεσμό της βασιλείας στο βιβλικό Ισραήλ και τα ποικίλα προβλήματα που αυτή δημιούργησε και με την κλήση των προφητών. Πρώτα έγινε αναφορά στις έννοιες «εξουσία» και «διακονία» στην Π. Δ. Κατόπιν εξετάστηκε το θέμα εξουσία, διακονία και βασιλεία, όπως αυτό περιγράφεται στα Κρ. 9,8-15. Α΄ Βασ. 8,11-17, Γ΄ Βασ.20, αλλά και στους προφήτες Ησαία και Ωσηέ. Διερευνήθηκε, τέλος, ο κεντρικός ρόλος που διαδραματίζει το μήνυμα των προφητών σχετικά με το θέμα εξουσία – διακονία – βασιλεία. MΙΛΤΙΑΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Καθηγητής - Θεολογική Σχολή Α.Π.Θ. Ἁγία Γραφή καί πολιτική Στόχος της παρούσας μελέτης ήταν να προσεγγίσει το θέμα «Αγία Γραφή και Πολιτική» από καθαρά ερμηνευτική σκοπιά, ξεκινώντας από μια ανάλυση του ίδιου του βιβλικού κειμένου και προχωρώντας στη συνέχεια στη διερεύνηση της κατανόησης του κειμένου αυτού από την Εκκλησία, όπως αυτή εκφράστηκε μέσα από τα συγγράμματα των Πατέρων. Η μελέτη αρχίζει από τη θεολογική παραδοχή ότι το βασικό χαρακτηριστικό της βιβλικής πίστης είναι η πεποίθηση πως ο Θεός παρεμβαίνει ενεργά μέσα στην ανθρώπινη Ιστορία συνεργαζόμενος
Ο ομ. Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. κ. Ιωάννης Γαλάνης
Ο ομ. Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Σόφιας κ. Ivan Zelev Dimitrov
ο επ. Καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ πρωτ. Ιωάννης Σκιαδαρέσης Παύλειος Λόγος
35
Ο Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. κ. Ιωάννης Μούρτζιος
Ο αρχιμ. Δημήτριος Μπακλαγής, Γραμματεύς της Ι. Μητροπόλεως Βεροίας
με τους ανθρώπους και ότι η παρέμβαση αυτή του Θεού δεν είναι αυθαίρετη, αλλά καθορίζεται από τους όρους μιας συμφωνίας, της Διαθήκης, Η πεποίθηση ότι ο Θεός παρεμβαίνει στην Ιστορία, και μάλιστα στηριζόμενος σε συγκεκριμένο σχέδιο με συγκεκριμένους στόχους, που στη γλώσσα της Συστηματικής Θεολογίας χαρακτηρίζεται ως “Σχέδιο της Θείας Οικονομίας”, προσδίδει στην παρέμβαση αυτή χαρακτηριστικά πολιτικής πράξης. Ξεκινώντας από τις Μεσσιανικές ιδέες περί Θεού-ελευθερωτή, διερευνόνται οι πολιτικές προσδοκίες της ιουδαϊκής κοινότητας που ζει στο πλαίσιο της Περσικής Αυτοκρατορίας και συγκρίνονται με τις προτάσεις κοινωνικής οργάνωσης του Δευτερονομίου που διαμορφώνουν μια νέα θεώρηση της ιστορίας του Ισραήλ, σχηματικά αποτυπωμένη στο σχήμα Αποστασία-Αιχμαλωσία-Αποκατάσταση. Το ίδιο σχήμα ανιχνεύεται τόσο στα μεταιχμαλωσιακά βιβλικά έργα όσο και στις Επιστολές του αποστόλου Παύλου, μαρτυρώντας την αδιάσπαστη συνέχεια μεταξύ Παλαιάς και Καινής Διαθήκης. Η Εκκλησία ως νέος Ισραήλ καθίσταται κληρονόμος των επαγγελιών των προφητών, επομένως και των υποχρεώσεων που απορρέουν από αυτές για την οργάνωση μιας κοινωνία ειρήνης και δικαιοσύνης. Μέσα από κείμενα των Μεγάλου Βασιλείου, Γρηγορίου Νύσσης και Συμεών του Νέου Θεολόγου, επιχειρείται να διαφανεί ότι η πρόταση της Βίβλου για την οργάνωση της Πολιτείας των ανθρώπων αφορά την κοινότητα των πιστών κάθε εποχής με την ανάληψη συγκεκριμένης δράσης προς την κατεύθυνση της ριζικής αλλαγής των υφιστάμενων κοινωνικών δομών και τη συστηματική μελέτη και επεξεργασία εναλλακτικής πρότασης για ισοπολιτεία, δικαιοκρισία και οικονομία ως απάντηση στους ισχύοντες εξουσιαστικούς και ωφελιμιστικούς όρους της οικονομίας της αγοράς. Ἀρχιμ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΠΑΚΛΑΓΗΣ Γραμματέας τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας Ἡ διακονία τῶν Ἁγίων: Τό φαινόμενο τῆς λογείας στόν Ἀπόστολο Παῦλο καί ἡ πρόσληψή του ἀπό τούς ἑλληνόφωνους ἑρμηνευτές Πατέρες Στην εισήγηση αναλύθηκε, πως το πρόγραμμα της λογείας στον απόστολο Παύλο έχει κυρίως κοινωνικό χαρακτήρα. Η λογεία είναι η έμπρακτη εφαρμογή της εντολής της αγάπης. Ο Παύλος με την συγκέντρωση χρημάτων με σκοπό την ανακούφιση των αγίων της Ιερουσαλήμ είχε ως στόχο του αφ’ ενός την ενότητα μεταξύ των επιμέρους Εκκλησιών – κοινοτήτων και αφ’ ετέρου την ισοκατανομή και την κοινωνία των υλικών αγαθών. Πρωτοπρ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΓΚΙΚΑΣ Ἀν. Καθηγητής - Θεολογική Σχολή Α.Π.Θ. Ποιμαντική καί φιλανθρωπία στήν ἐποχή τῆς κρίσης Στην εισήγηση έγινε η προσέγγιση των όρων της «ποιμαντικής» και της «φιλανθρωπίας» ιστορικά και θεολογικά. Αναπτύσσεται η παρουσία της Εκκλησίας ως μεταμορφωτικής δύναμης του πεπτωκότος κόσμου με στόχο τη σωτηρία. Τονίστηκε ότι η εποχή που ζούμε αποτελεί πρόκληση για μια δράση ποιμένων διακόνων του σύγχρονου ανθρώπου, που θα αφορά στην ψυχοσωματική τους οντολογία με σκοπό την έξοδο από το πνεύμα του κόσμου στη χάρη του Θεού.
Ο πρωτ. Αθανάσιος Γκίκας, αν, Καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ
36
Παύλειος Λόγος
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΟΖΙΝΗΣ Ἐπ. Καθηγητής - Θεολογική Σχολή Α.Π.Θ. Ἡ προσευχή «ὑπέρ πάντων τῶν ἐν ὑπεροχῇ ὄντων» στόν Ἀπόστολο Παῦλο καί τήν πρώϊμη χριστιανική γραμματεία. Ὑποταγή ἤ σύγκρουση μέ τήν ἐξουσία; Στην εισήγηση επισημάνθηκε ότι η προσευχή υπὲρ πάντων των εν υπεροχή όντων αποτελεί ένα έθιμο με βαθειές ρίζες στη λειτουργική πράξη του χριστιανισμού που έχει την αφετηρία του στη επιστολογραφία της Καινής Διαθήκης. Στην Α΄ προς Τιμόθεον επιστολή, συγκεκριμένα, ανάμεσα σε άλλες νουθεσίες για την τάξη που πρέπει να επικρατεί στις ευχαριστιακή σύναξη και, γενικότερα, μέσα στην Εκκλησία, ο Παύλος προτρέπει τους πιστούς –πριν από κάθε τι άλλο– να προσεύχονται στον Θεό για όλους τους ανθρώπους όπως και για τους βασιλείς και όλους όσους έχουν επωμιστεί την ευθύνη της πολιτικής εξουσίας (2, 1-2). Στην ανακοίνωση καταβάλλεται προσπάθεια να ανιχνευτούν οι ιστορικοί λόγοι που οδήγησαν την Εκκλησία στην καθιέρωση του εθίμου αυτού όπως και οι ευρύτερές του συνέπειες για την στάση των χριστιανών απέναντι στις αρχές και τους νόμους του κράτους. ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ Kαθηγητής – Θεολογική Σχολή Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἡ ἐξουσία στήν κοινωνική της διάσταση Στην εισήγηση τονίστηκε ότι όταν αναφερόμαστε στο κοινωνικό πλαίσιο ανάπτυξης και άσκησης της εξουσίας εννοούμε κατά βάση τις σχέσεις εξουσίας στις θεσμοποιημένες ή μη θεσμοποιημένες διαπροσωπικές δράσεις και συμπεριφορές. Ως τυπικές μορφές εξουσίας κατέγραψε η ιστορία την εξουσία του άνδρα στη γυναίκα, των γονέων στα παιδιά, του δασκάλου στους μαθητές, του εργοδότη στους εργάτες, των γαιοκτημόνων στους γεωργούς, των πλουσίων στους φτωχούς, των κυρίων στους δούλους, των αρχόντων στους πολίτες, των δικαστών στους υπόδικους, του ιερατείου στους πιστούς. Ως κοινωνική σχέση που διαμορφώνει δράσεις και συμπεριφορές, η εξουσία δηλώνει αφενός την εκπόρευση από συγκεκριμένα άτομα ή θεσμούς, ή και άλλη καθιερωμένη πηγή εξουσίας, διαταγών, αποφάσεων, κρίσεων, ελέγχου, διαιτησίας, καθοδήγησης, διεύθυνσης, και αφετέρου τη δεσμευτική συμμόρφωση και υποταγή των εξουσιαζόμενων βάσει του φυσικού, του εθιμικού ή και θετικού δικαίου, της άτυπης ή τυπικής κοινωνικής συμφωνίας, ακόμα και των θρησκευτικών πεποιθήσεων και κανόνων. Ως έγκυρες και γι’ αυτό αποδεκτές πηγές εξουσίας στις διαπροσωπικές και κοινωνικές σχέσεις κατέγραψε ο Μ. Βέμπερ τη χαρισματική την αξιωματική ή ορθολογική εξουσία και την παραδοσιακή εξουσία. Η εξουσία σαν μια σχέση κυριαρχίας, δύναμης και βίας, σωματικής ή ψυχολογικής, άμεσης ή έμμεσης από ανθρώπους σε ανθρώπους δεν αποτελεί με βάση το θεολογικό σκεπτικό συστατικό στοιχείο της ανθρώπινης φύσης, αλλά είναι επίκτητη. Εμφανίζεται δηλαδή με την αλλοτρίωση στις σχέσεις των ανθρώπων με αρχικό στάδιο τη διάσπαση της ανδρογυνικής ενότητας. Η εξουσία στην κοινωνική της διάσταση είναι άλλ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΣΤΟΓΙΑΝΝΙΔΗΣ Λέκτορας – Θεολογική Σχολή Α.Π.Θ. Αὐθεντία καί διακονία τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ. Προσέγγιση ἑνός καίριου ζητήματος τῆς σχολικῆς παιδαγωγικῆς μέσα ἀπό τίς ἐπιστολές τοῦ Ἀποστόλου Παύλου
Ο Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. κ. Μιλτιάδης Κωνσταντίνου
Ο Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Αθηνών κ. Απόστολος Νικολαΐδης
Ο επ. Καθηγητής ΑΠΘ κ. Κωνσταντίνος Μποζίνης Παύλειος Λόγος
37
Ο Βουλευτής Ημαθίας κ. Κωνσταντίνος Γιοβανόπουλος
Ο σεβ. Μητροπολίτης Λεμεσού κ. Αθανάσιος
Ο σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος
38
Παύλειος Λόγος
Η παρούσα μελέτη διερευνά τον τρόπο με τον οποίον οι έννοιες «αυθεντία» και «διακονία» ως χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς του εκπαιδευτικού, μπορούν να συμβάλλουν στην αποτελεσματικότητα της διαδικασίας διδασκαλίας-μάθησης. Η προσέγγιση του θέματος γίνεται με τρόπο διαλογικό: Από τη μια πλευρά παρουσιάζονται πορίσματα της Σχολικής Παιδαγωγικής, τα οποία συνδέονται με την αποτελεσματικότητα του παιδαγωγικού έργου που ασκεί ο εκπαιδευτικός· από την άλλη επισημαίνονται μέσα από τα κείμενα των Επιστολών του Αποστόλου Παύλου ορισμένες παιδαγωγικές και διδακτικές αρχές, οι οποίες όχι μόνο εναρμονίζονται με σύγχρονα επιστημονικά συμπεράσματα, αλλά ταυτόχρονα φωτίζουν το όλο θέμα από μία διαφορετική οπτική γωνία. Την συμβολή του Αποστόλου Παύλου στην όλη θεματική που πραγματεύεται η παρούσα μελέτη θα μπορούσαμε να συνοψίσουμε ως ακολούθως: το λειτούργημα του εκπαιδευτικού είναι μία αγαστή συνύπαρξη θεωρίας και πράξης, ή – με άλλη διατύπωση – μία αλληλοπεριχώρηση επιστημονικής κατάρτισης και πνευματικής ωρίμασης. ΦΛΩΡΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ Δρ. Ἀρχαιολόγος-Βυζαντινολόγος Εὐρωπ. Κέντρου Βυζ.-Μεταβ. Μνημείων Ἡ διακονία στή βυζαντινή τέχνη Ο βυζαντινός ναός αποτελεί τον κατεξοχήν χώρο όπου με τον πλέον παραστατικό τρόπο ενυπάρχει και καταγράφεται η αποστολή του Υιού του ανθρώπου, όστις ουκ ήλθε διακονηθήναι αλλά διακονήσαι. Το εικονογραφικό πρόγραμμα που αναπτύσσεται στο εσωτερικό του ναού προβάλλει την εξουσία του Χριστού στη μορφή του Παντοκράτορα στον τρούλο, κυρίως όμως εξυμνεί τη διακονία Του στον άνθρωπο, μέσα από ποικίλες σκηνές, όπως ο Νιπτήρας, η Άκρα Ταπείνωση αλλά και οι σκηνές του θείου Πάθους στις οποίες κορυφώνεται η προσφορά και διακονία Του προς τους ανθρώπους. Παράλληλα, στο βυζαντινό ναό, μέσα από τις παραστάσεις που καλύπτουν τους τοίχους καταγράφονται σκηνές διακονίας και των ανθρώπων προς τον Θεό. Καταρχήν η ίδια η Παναγία, στη σκηνή του Ευαγγελισμού με την κάμψη της κεφαλής και του σώματός της δηλώνει τη συγκατάθεσή της να υπηρετήσει το σωτηριολογικό έργο του Θεού. Επιπροσθέτως, στα εικονογραφικά προγράμματα των βυζαντινών και μεταβυζαντινών ναών εντάσσονται σκηνές διακονίας προς τον Χριστό, όπως αυτή με τον Σίμωνα τον Κυρηναίο που κουβάλησε τον σταυρό του Χριστού προς τον Γολγοθά, ή με τη γυναίκα που έπλυνε τα πόδια Του ή με την Καλή Σαμαρείτισσα, που προσέφερε νερό στον Κύριο κ.ά. Ιδιαίτερο τέλος ενδιαφέρον παρουσιάζει και το γεγονός ότι η βυζαντινή τέχνη προβάλλει και τη διακονική αποστολή και φύση της Εκκλησίας. Επίσκοποι παριστάνονται συχνά να προσφέρουν στον Θεό ομοίωμα εκκλησίας προς τον Χριστό ή την Παναγία, σε μια κίνηση διακονίας προς τα μέλη της Εκκλησίας, ενώ ιερείς παριστάνονται στην κόγχη κάθε ναού να ιερουργούν, προσφέροντας την ύψιστη λειτουργική διακονία τους στο σώμα της Εκκλησίας που είναι η Θεία ευχαριστία. Μητροπολίτης Λεμεσοῦ κ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Μοναχισμός: ἡ ἀντιεξουσιαστική διακονία τοῦ κόσμου Στην εισήγηση τονίστηκε αρχικά το ριζοσπαστικό μήνυμα του Ιησού Χριστού για ανατροπή της
όλης κοσμικής λογικής περί εξουσίας και διακονίας, που φανέρωσε ο Ιησούς με συγκεκριμένες πράξεις, όπως η νίψη των ποδιών των μαθητών του και με την διδασκαλία του, όπως η κλήση για διακονία των ανθρώπων και όχι η κατεξουσίαση τους (Μκ 10,4245). Τονίστηκε επίσης ότι η προτροπή αυτή του Ιησού για διακονία που είναι εν τέλει έκφραση της αγάπης προς τον πλησίον υιοθετήθηκε από τους μοναχούς ως μια αντιεξουσιαστική διακονία, στοιχείο που αποδεικνύεται από το όλο ήθος και τον τρόπο πολιτείας των μοναχών. Ο μοναχός ως εραστής της τελειότητας της εν Χριστώ ζωής ακολουθεί πιστά τις εντολές του ευαγγελίου και ειδικά την ύψιστη εντολή της αγάπης, την οποία προσπαθεί να εφαρμόσει σε όλες τις δράσεις του, ώστε να επανέλθει στην προ-πτωτική κατάσταση και στην επίτευξη του «καθ’ ομοίωση». Η εφαρμογή της αγάπης από τον μοναχό δεν είναι κάτι το εύκολο, αλλά αποτελεί μιαν άκρως επίπονη και θυσιαστική πράξη. Ὁ μοναχός από την πρώτη στιγμή της αποταγής του από τον κόσμο μπαίνει πρακτικά στο πνεύμα της άκρας ταπείνωσης του Χριστού πρώτα με την άρνηση του παλαιού ανθρώπου και την προσφορά διακονίας προς τον συνάνθρωπό του. Στην εισήγηση γίνεται ακόμη επίκληση των λόγων του γέροντα Σωφρόνιου, ο οποίος επισημαίνει ότι «Ὁ ἀδελφός ἡμῶν ἡ ζωή ἡμῶν ἐστι» και ότι «καί ἐν τῷ προσώπῳ καί ἑνός μόνον ἀκόμη ἀνθρώπου βλέπουμε καί ἑνωνόμαστε μέ ὅλον τόν Ἀδάμ, μέ ὅλο τό ἀνθρώπινο γένος, ἀλλά καί μέ αὐτό τόν ἴδιο τό Θεό καί Σωτήρα μας». Η εισήγηση κατέληξε με το συμπέρασμα ότι μοναχισμός είναι αντιεξουσιαστικός από τη φύση του, γιατί είναι ευαγγελικός και χριστοκεντρικός. Μητροπολίτης Δημητριάδος καί Ἁλμυροῦ κ. ΙΓΝΑΤΙΟΣ Ἱερωσύνη: ἐξουσία καί διακονία στά ἔργα τοῦ Ἁγίου Ἰγνατίου τοῦ Θεοφόρου Ο άγιος Ιγνάτιος Αντιοχείας ή Θεοφόρος αποτελεί μια εκκλησιαστική προσωπικότητα ορόσημο στην πορεία της χριστιανικής Εκκλησίας. Αν και ανήκει στην πρώιμη μεταποστολική περίοδο, η θεολογική συμβολή του στη διαμόρφωση και εμπέδωση της εκκλησιολογικής σκέψης και αυτοσυνειδησίας της Εκκλησίας θεωρείται ως τις μέρες μας μοναδική. Στο παρόν κείμενο γίνεται μια προσπάθεια να περιγραφεί με συντομία η χριστοκεντρική κατανόηση της ιεροσύνης στο έργο του, το ευχαριστιακό πλαίσιο μέσα στο οποίο αυτή ενσαρκώνεται στην διπλή, αλληλοσυμπληρούμενη διάστασή της ως εξουσία και διακονία, η τριπλή διάκριση που ίσως πρώτος, ο άγιος Ιγνάτιος καθιερώνει μεταξύ των ιερατικών βαθμών του επισκόπου, πρεσβυτέρου και διακόνου, καθώς επίσης και η μοναδική θέση και ρόλος του επισκόπου. Με τη συνοπτική αυτή παρουσίαση επιδιώκεται να καταστεί σαφής ο αρμονικός τρόπος θεώρησης του χαρακτήρα της ιεροσύνης, ως εξουσία και διακονία, όπως αναδύεται μέσα από το έργο του αγίου Ιγνατίου, μακριά απο επικίνδυνες συχνά παρεκτροπές που εμφανίζονται διαχρονικά στον εκκλησιαστικό βίο. Τέλος, εισήγηση έκανε και ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΙΟΒΑΝΟΠΟΥΛΟΣ Δικηγόρος – Βουλευτής Ημαθίας, με θέμα: Κοσμικοί άρχοντες: εξουσία ή διακονία; Πριν τη λήξη του συνεδρίου ο σεβασμιώτατος τίμησε με το χρυσό μετάλιο του απ. Παύλου τον ομ. καθηγητή τμ. Χημείας ΑΠΘ κ. Ιωάννη Στράτη για την πολυετή προσφορά του στην επιστήμη και την Εκκλησία
Ο Λέκτωρ Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ κ. Αθανάσιος Στογιαννίδης
Η Δρ. Αρχαιολόγος -Βυζαντινολόγος κ. Φλώρα Καραγιάννη
Από την απονομή του χρυσού μεταλίου του απ. Παύλου στον κ. Ι. Στράτη Παύλειος Λόγος
39
ΛHΞH ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΒΕΡΟΙΑΣ κ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑ Ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων κηρύσσοντας τη λήξη των εργασιών του συνεδρίου τόνισε: ««Κλήτωρ πάντων ἡμῶν φιλότιμος, Παῦλος· καί τοσαύτη τῶν χορηγουμένων ἐδεσμάτων ἡ περιουσία, ὡς τούς αὐτῶν ἐμφορουμένους πλουσίας ἑτέροις παρατιθέναι τραπέζας». Οἱ λόγοι αὐτοί τοῦ μεγάλου ἐγκωμιαστοῦ τοῦ πρωτοκορυφαίου Παύλου, ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, ἐκφράζει, πιστεύω, ὅλα ὅσα ζήσαμε, ἀκούσαμε καί συζητήσαμε αὐτό τό τριήμερο, κατά τή διάρκεια τῶν ἐργασιῶν τοῦ δεκάτου ἐνάτου Διεθνοῦς Συνεδρίου τό ὁποῖο ὀργάνωσε καί φέτος ἡ Ἱερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας πρός τιμήν τοῦ ἱδρυτοῦ της. Καί ἡ πνευματική τράπεζα ἦταν ὄντως πλούσια, γιατί τό θέμα τοῦ συνεδρίου πού ἀφοροῦσε τό δίπολο ἐξουσία καί διακονία μᾶς ἀφορᾶ ὅλους, ἀνεξαρτήτως θέσεως καί ἰδιότητος, ἡλικίας καί ἐνδιαφερόντων. Γιατί ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, ἐξουσιάζοντες καί ἐξουσιαζόμενοι, εἴμαστε ἐξαρτημένοι ἀπό τήν ἐξουσία μέ τρόπο πού μπορεῖ νά ποικίλλει καί νά ἐναλλάσσεται κατά τή διάρκεια τῆς ζωῆς μας, ἀλλά καί γιατί ὅλοι οἱ ἄνθρωποι καλούμεθα νά διακονήσουμε τίς χρεῖες τῶν συνανθρώπων μας. Γι᾽ αὐτό καί οἱ ἀναφορές στήν ἐξουσία δέν εἶναι λίγες τόσο στήν Παλαιά ὅσο καί στήν Καινή Διαθήκη. Ἄν ἡ ἐξουσία εἶναι τό μύχιο ζητούμενο τῶν περισσοτέρων ἀνθρώπων τά ἱερά κείμενα ἐπιδιώκουν νά μᾶς προσανατολίσουν στό διαφορετικό πρόσωπο τό ὁποῖο θά πρέπει νά ἔχει ἡ ἐξουσία, ὥστε νά ἐκπληρώνει τή λειτουργία καί τόν προορισμό της καί νά προάγει τόν ἄνθρωπο στό ἀγαθό. Πῶς συμβαίνει αὐτό; Μᾶς τό ἀνέπτυξαν διεξοδικά οἱ ἐκλεκτοί εἰσηγητές μας μέ μία σειρά εἰσηγήσεων, οἱ ὁποῖες παρουσίασαν διεξοδικά τό θέμα τῆς ἐξουσίας εἴτε μεμονωμένο εἴτε σέ συνδυασμό μέ τό ζήτημα τῆς διακονίας στήν Παλαιά Διαθήκη, στόν λόγο τοῦ Ἰησοῦ μέσα ἀπό τά εὐαγγέλια, στόν ἀπόστολο Παῦλο καί στήν Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννου. Ἡ θέση τῆς Ἁγίας Γραφῆς ἔναντι τῆς ἐξουσίας καί κυρίως ἡ διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἀποστόλου Παύ-
40
Παύλειος Λόγος
Ο Σεβασμιώτατος παρουσιάζει τον τόμο πρακτικών του 2012 και κηρύσσει τη λήξη του συνεδρίου
λου γιά τό ἴδιο θέμα καί συγχρόνως γιά τό νόημα καί τή σπουδαιότητα τῆς διακονίας, ἡ ὁποία εἶναι μία σχεδόν ἀποκλειστικά χριστιανική ἔννοια πού συμβαδίζει ἀπολύτως μέ τήν ἀποκλειστικά χριστιανική ἀντίληψη περί τοῦ πλησίον καί τῆς σχέσεως τοῦ κάθε ἀνθρώπου μέ αὐτόν, σέ συνδυασμό μέ τή διαχρονική σημασία πού ἔχει τό ζήτημα τῆς ἐξουσίας, δέν ἦταν δυνατόν νά μήν ἐπηρεάσει τούς χριστιανούς συγγραφεῖς καί πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Τή δική τους προσέγγιση εἴχαμε τήν εὐκαιρία νά παρακολουθήσουμε μέσα ἀπό τέσσερις ἐξαιρετικά ἐνδιαφέρουσες εἰσηγήσεις. Οἱ εἰσηγήσεις τοῦ συνεδρίου μας ἐπεκτάθηκαν καί στή σχέση τῆς ἐξουσίας καί τῆς διακονίας μέ ἄλλες ἔννοιες καί λειτουργίες ὄχι μόνο κατά τό παρελθόν ἀλλά καί σήμερα. Δέν θά μποροῦσε ἀσφαλῶς νά μήν ἐξετασθεῖ ἡ σχέση τῆς ἐξουσίας μέ τήν πολιτική, ἡ στάση τῶν χριστιανῶν ἔναντι τῆς κοσμικῆς ἐξουσίας, ἡ ἀναγκαιότητα νά ἀντιμετωπισθεῖ ἡ ἐξουσία ὡς διακονία ἀλλά καί ἡ διακονία ὡς ἀντίδοτο τῆς ἐξουσίας στήν ἱερωσύνη, τόν μοναχισμό, τήν ἐκπαιδευτική διαδικασία, τήν ποιμαντική μέριμνα, τήν κοινωνική συμπεριφορά. Ὅλα αὐτά, θέματα σπουδαῖα πού μᾶς προβλημάτισαν, μᾶς δίδαξαν, μᾶς ἔλεγξαν, γιατί ὁ λόγος τοῦ ἀποστόλου
Παύλου πού ἀκούσθηκε μέσα ἀπό ὅλες τίς εἰσηγήσεις εἶναι «τομώτερος ὑπέρ μάχαιραν», ἀλλά καί μᾶς ἀνέπαυσαν μέσα ἀπό τίς ὡραῖες παραστάσεις «διακονίας» στή βυζαντινή τέχνη. Ζητήματα ὅπως αὐτά τῆς ἐξουσίας καί τῆς διακονίας ἀσφαλῶς δέν κλείνουν μέ ἕνα συνέδριο, γιατί εἶναι θέματα καθημερινῆς ὑπερβάσεως τοῦ ἑαυτοῦ μας, γιά νά μήν γινόμαστε δέσμιοι μιᾶς ἐξουσίας πού ἔχουμε ἤ νομίζουμε ὅτι ἔχουμε, ἀλλά νά γινόμαστε ἀπελεύθεροι μέσω τῆς διακονίας πρός τόν ἄνθρωπο καί τόν κόσμο κατά τό παράδειγμα τοῦ πρωτοκορυφαίου ἀποστόλου Παύλου. Εὐγνώμονες πρός αὐτόν γιά τό πλούσιο πνευματικό συμπόσιο πού μᾶς παρέθεσε καί φέτος δέν παύουμε νά ἐκφράζουμε μέ κάθε τρόπο τήν ἀγάπη, τήν τιμή καί τόν σεβασμό μας πρός τόν καθηγεμόνα ἡμῶν ἐν τῇ πίστει, κλητό τοῦ Κυρίου ἀπόστολο Παῦλο. Δέν παύουμε ὅμως καί νά εὐχαριστοῦμε ὅσους μᾶς μετέφεραν αὐτές τίς ἡμέρες τοῦ Συνεδρίου τόν πλοῦτο τῶν ἐδεσμάτων μέ τά ὁποῖα ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἐπλήρωσε τίς ψυχές μας, τούς διακεκριμένους ὁμιλητές μας, Σεβασμιωτάτους ἀρχιερεῖς, ἐλλογιμωτάτους καθηγητές καί λοιπούς ὁμιλητές, οἱ ὁποῖοι μοιράσθηκαν τόν θησαυρό τῶν γνώσεων πού ἀποκόμι-
σαν μελετῶντας μέ ὅλους τούς συμμετέχοντες στό συνέδριό μας. Εὐχαριστίες καί εὐγνωμοσύνη ἐκφράζουμε πρός τούς ἐκπροσώπους τοῦ Παναγιωτάτου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου καί τῶν Μακαριωτάτων Πατριαρχῶν τῶν πρεσβυγενῶν καί νεωτέρων Πατριαρχείων καί Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν γιά τήν τιμητική παρουσία τους καί γιά τίς εὐχές καί εὐλογίες τίς ὁποῖες μᾶς μετέφεραν ἐκ μέρους τῶν Προκαθημένων τῶν Ἐκκλησιῶν τίς ὁποῖες ἐκπροσωποῦν. Θερμές εὐχαριστίες ἀνήκουν, ὅπως πάντοτε, στά μέλη τῆς Ἐπιστημονικῆς καί ᾽Οργανωτικῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ Συνεδρίου μας γιά τόν κόπο τους καί τή συμβολή τους στή διοργάνωση καί ἐπιτυχῆ πραγματοποίηση τοῦ Συνεδρίου, ὅπως καί σέ ὅλους ὅσους μέ ποικίλους τρόπους συνέβαλαν σ᾽ αὐτήν. Εὐχαριστίες ὀφείλουμε τέλος καί σέ ὅσους τίμησαν τό Συνέδριο καί μέ αὐτό καί τόν ἱδρυτή τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας οὐρανοβάμονα ἀπόστολο Παῦλο μέ τήν παρουσία τους καί τή
συμμετοχή τους: τούς ἄρχοντες τῆς πόλεως καί τοῦ Νομοῦ μας, τούς κληρικούς, τούς μοναχούς καί τίς μοναχές, τόν εὐσεβῆ καί φιλάγιο λαό τῆς Βεροίας καί τῆς Ἠμαθίας. Τό Συνέδριό μας δέν μπορεῖ, βεβαίως, νά κλείσει χωρίς τήν παρουσίαση τοῦ τόμου τῶν Πρακτικῶν τοῦ ΙΗ´ Συνεδρίου πού πραγματοποιήθηκε τό παρελθόν ἔτος στήν Ἱερά Μητρόπολή μας μέ θέμα: «Ἐλευθερία καί εὐθύνη κατά τόν ἀπόστολο Παῦλο», ἕναν τόμο μέ ἐξαιρετικές εἰσηγήσεις γιά ἐξίσου σημαντικά θέματα μέ αὐτά πού πραγματεύθηκε τό φετινό συνέδριό μας. Ὁ τόμος αὐτός εἶναι ἕνα ἐλάχιστο ἀντίδωρο σεβασμοῦ καί εὐγνωμοσύνης πρός τόν μέγα ἀπόστολο Παῦλο γιά ὅσα μᾶς προσέφερε, καί ἕνας τρόπος διακονίας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας πρός τήν Ἐκκλησία καί κάθε σκεπτόμενο ἄνθρωπο, διακονίας χρέους καί τιμῆς πρός Ἐκεῖνον πού τίμησε μέ τήν παρουσία του καί τό κήρυγμά του τήν πόλη μας, στόν ἀπόστολο Παῦλο, οἱ πρεσβεῖες τοῦ
ὁποίου εὔχομαι νά συνοδεύουν τή ζωή ὅλων μας.
«Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ». ΕΚΘΕΣΗ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΒΕΡΟΙΩΤΗ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΒΑΡΛΑΜΗ Την Παρασκευή 28 Ιουνίου το μεσημέρι, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών του διεθνούς συνεδρίου, οι εκπρόσωποι των Εκκλησιών και οι σύνεδροι μετέβησαν στο Παύλειο Πολιτιστικό Κέντρο για τα εγκαίνια της σπουδαίας έκθεσης εικαστικών με θεάμ <Ο απόστολος Παύλος επιστρέφει στην Ελλάδα», του διάσημου Βεροιώτη καλλιτέχνη Καθ, Ευθύμιου Βαρλάμη. Μετά τον αγιασμό και τους χαιρετισμούς ο κ. Βαρλάμης καλωσόρισε τους υψηλούς επισκέπτες και τους ξενάγησε στα έργα του.
Από τα εγκαίνια της έκθεσης ζωγραφικής του καθ. Ευθύμιου Βαρλάμη «ο Απ. Παύλος επιστρέφει στην Ελλάδα». Παύλειος Λόγος
41
μουσικό θεατρικό ανάγνωσμα Πέμπτη 27 Ιουνίου
Μ
ία πρωτοποριακή μουσική παράσταση ἔγινε τήν Πέμπτη 27 Ἰουνίου καί ἀπετέλεσε τήν κεντρική καλλιτεχνική ἐκδήλωση τῶν φετινῶν Παυλείων μέ τή συμμετοχή 30 συντελεστῶν ἐπί σκηνῆς. Πρίν ἀπό τή μουσική ἐκδήλωση ἔγινε ἡ καθιερωμένη ἀπονομή τιμητικῶν διακρίσων. Φέτος τιμήθηκε, μέ τό χρυσό μετάλιο τοῦ ἀπ. Παύλου, ὁ πολύ γνωστός στήν τοπική κοινωνία τῆς Βέροιας καί ὄχι μόνο, ἰατρός κ. Ὁρέστης Σιδηρόπουλος, ὁ ὁποῖος ἐκτός ἀπό τό ἰατρικό του λειτούργημα προσέφερε τίς ὑπηρεσίες του ἐπί σειρά ἐτῶν ἀπό διάφορες θέσεις στήν τοπική αὐτοδιοί-
κηση. Ὁ σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων στόν χαιρετισμό του εἶπε:« Ἄν κάποιος θέλει νά τιμήσει ἕναν ἀπόστολο σάν τόν ἀπόστολο τῶν Ἐθνῶν καί ἀπόστολο τῶν Βεροιέων, τόν μέγα Παῦλο, ἕναν ἀπόστολο τοῦ ὁποίου τό ἔργο δέν ἦταν μόνο λόγος, δέν ἦταν μόνο κήρυγμα, δέν ἦταν μόνο δράση, ἀλλά ἦταν μία διαρκής καί ἀένναη διακονία ἀγάπης, χρειάζεται νά προσθέσει στόν λόγο καί μουσική, σάν τή μουσική μελωδία τῆς ἀγάπης του, χρειάζεται νά προσθέσει καί φῶς, σάν τό φῶς πού ἔλαμψε στόν δρόμο πρός τή Δαμασκό καί συνέχισε νά φωτίζει ὁλόκληρη τήν πορεία τῆς ζωῆς του. Καί ἄν μαζί μέ τόν πρωτοκορυφαῖο ἀπόστολο, τόν ὁποῖο τιμᾶ ἡ Ἱερά
Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας ὅλον αὐτόν τόν μήνα μέ τά ΙΘ´ Παύλεια, θέλει νά τιμήσει καί τόν γνήσιο μαθητή τῶν ἀποστόλων, τόν ἅγιο Ἰγνάτιο τόν Θεοφόρο, στόν ὁποῖο ἡ τοπική μας Ἐκκλησία ἀφιέρωσε μέ τήν εὐκαιρία τῆς συμπληρώσεως 1900 ἐτῶν ἀπό τό μαρτύριό του τό τρέχον ἔτος, τότε θά πρέπει νά τά συνδυάσει ὅλα αὐτά μέ πολύ σεβασμό καί ἀγάπη καί τιμή πρός τίς δύο ἐξέχουσες αὐτές προσωπικότητες τῆς Ἐκκλησίας μας πού μᾶς δίδαξαν ὅτι ἡ ἐξουσία περνᾶ μέσα ἀπό τή διακονία, καί νά τούς τά προσφέρει μέ εὐγνωμοσύνη. Καί αὐτό ἐπιχειροῦμε ἀπόψε νά κάνουμε μέ τό μουσικό θεατρικό δρώμενο πού θά παρακολουθήσετε. Ἕνα μουσικό θεατρικό ἀνάγνωσμα πού συνδυάζεται, ὅπως τό περιγράφουν οἱ συντελεστές του, μέ τή μουσική καί τό φῶς, καί ἔχει τίτλο: «Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος: ἀπό τήν ἐξουσία στή διακονία». Τά κείμενα εἶναι τοῦ ἡγουμένου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Παναγίας Καλλίπετρας, π. Παλαμᾶ, ἡ μουσική τοῦ κ. Νίκου Ὀρδουλίδη καί ἡ σκηνοθετική ἐπιμέλεια τοῦ μοναχοῦ π. Γερασίμου Μπεκέ, καί ἡ παρουσίαση μέ τή συμμετοχή πολλῶν συνεργατῶν τῆς Μητροπόλεώς μας. Κάθε χρόνο ἡ Ἱερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας συνηθίζει νά τιμᾶ κατά τή διάρκεια αὐτῆς τῆς μεγάλης μουσικῆς ἐκδηλώσεως μέ τήν ὁποία ὁλοκληρώνονται οἱ καλλιτεχνικές ἐκδηλώσεις πρός τιμήν τοῦ πρωτοκορυφαίου ἀποστόλου
42
Παύλειος Λόγος
Απονομή χρυσού μεταλίου του απ. Παύλου στον κ. Ορέστη Σιδηρόπουλο
www.imverias.gr
«Ιγνάτιος Θεοφόρος»
Από το μουσικό θεατρικό ανάγνωσμα «Ιγνάτιος Θεοφόρος, από την εξουσία στη διακονία»
Παύλου κάποιους ἐκλεκτούς ἀνθρώπους πού τίμησαν μέ τήν προσφορά τους τήν πόλη καί τήν τοπική μας Ἐκκλησία. Ἀπόψε θέλουμε νά τιμήσουμε ἕναν διακεκριμένο συμπολίτη μας, τόν κ. Ὀρέστη Σιδηρόπουλο, ὁ ὁποῖος σέ ὁλόκληρη τή ζωή του ἀντιμετώπισε τήν ἐξουσία ὡς διακονία. Σέ ὅποια θέση καί ἐάν βρέθηκε εἴτε στήν πολιτική εἴτε στήν ἐπαγγελματική του σταδιοδρομία, ὅποιο ἀξίωμα καί ἄν ἀνέλαβε γι᾽ αὐτόν τό πρώτιστο ἦταν ἡ διακονία τῶν ἀνθρώπων. Καί ὄντως διακόνησε τούς συμπολίτες του μέ συνέπεια, μέ ἀφοσίωση καί μέ ἀγάπη, καί ὡς ἰατρός, ὡς πρόεδρος τοῦ Ἰατρικοῦ Συλλόγου, ὡς ἀντινομάρχης, ὡς ἐπίλεκτο μέλος τῆς τοπικῆς μας κοινωνίας, καί, βεβαίως, ὡς οἰκογενειάρχης καί πολύτεκνος πατέρας. Προσέφερε σέ ὅλη του τή ζωή χωρίς νά ζητᾶ ἀνταπόδοση καί ἀνταμοιβή. Διακόνησε τόν λαό καί τήν Ἐκκλησία, καί γι᾽ αὐτό ἀξίζει τήν τιμή καί τίς εὐχαριστίες μας γιά ὅσα προσέφερε». Παύλειος Λόγος
43
έναρξη καλλιτεχνικών εκδηλώσεων προς τιμήν του Απ. Παύλου • βραβεύσεις μαθητικού διαγωνισμού •
Κυριακή Μαΐου 28 - 2931 Ιουνίου
Τ
ελέστηκε μέ λαμπρότητα καί ἐπισημότητα ἡ μνήμη τοῦ ἀποστόλου Παύλου στόν μητροπολιτικό ἱερό ναό τῶν ἁγίων πρωτοκορυφαίων ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου, ἐνῶ τά ΙΘ΄ Παύλεια ὁλοκληρώθηκαν μέ τόν πανηγυρικό ὑπαίθριο διορθόδοξο ἑσπερινό στό «Βῆμα». Στόν πανηγυρικό πολυαρχιερατικό ἑσπερινό χοροστάτησε ὁ θεοφιλέστατος Ἐπίσκοπος Μποτσουάνας κ. Γεννάδιος, ἐκπρόσωπος τοῦ Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας, ἐνῶ τό θεῖο λόγο κήρυξε ὁ σεβασμιώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Λύδδης κ. Δημήτριος, ἐκπρόσωπος τοῦ Πατριαρχείου Ἰεροσολύμων. Τήν κυριώνυμο ἡμέρα στό πολυαρχιερατικό συλλείτουργο προεξῆρχε ὁ σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νέας Ἰερσέης κ. Ευάγγελος. Μετά τό πέρας τῆς θείας Λειτουργίας πραγματοποιήθηκε ἐπίσκεψη στούς βασιλικούς
Ο σεβ. Αρχιεπίσκοπος Λύδδης κ. Δημήτριος κηρύττει στον εσπερινό
Αρτοκλασία κατά τον εσπερινό της εορτής του Απ. Παύλου. Xοροτατεί o θεοφ. επίσκοπος Μποτσουάνας κ. Γεννάδιος
44
Παύλειος Λόγος
www.imverias.gr
www.pavlia.gr
«Εγώ «Λατρευτικές ο Άρχοντας εκδηλώσεις» της γης»
τάφους στή Βεργίνα. Στόν ἑσπερινό τοῦ «Βήματος» χοροστάτησε ὁ σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων ὁ ὁποῖος καί ἐξεφώνησε τόν πανηγυρικό λόγο, ἐνῶ ἐκ μέρους τῶν ξένων ἐκπροσώπων ἀπηύθυνε χαιρετισμό ὁ σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λεμεσοῦ κ. Ἀθανάσιος. Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΣΕΒ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΒΕΡΟΙΑΣ κ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ ΣΤΟ «ΒΗΜΑ ΤΟΥ ΑΠ. ΠΑΥΛΟΥ» Σεβασμιώτατε Ἐκπρόσωπε τῆς Αὐτοῦ Θειοτάτης Παναγιότητος, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, Σεβασμιώτατοι Ἐκπρόσωποι τῶν πρεσβυγενῶν καί νεωτέρων Πατριαρχείων καί τῶν κατά τόπους Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, Ἐξοχώτατοι κύριοι Βουλευτές, ἀξιότιμε κ. Ἀντιπεριφερειάρχα, ἀξιότιμη κ. Δήμαρχε, Ἐλλογιμώτατοι κύριοι καθηγητές, ἀγαπητοί πατέρες, ἀγαπητοί ἀδελφοί, «Οὐδέ δωρεάν ἄρτον ἐφάγομεν παρά τινος, ἀλλ᾽ ἐν κόπῳ καί μόχθῳ νυκτός καί ἡμέρας ἐργαζόμενοι πρός τό μή ἐπιβαρῆσαί τινα ὑμῶν· οὐχ ὅτι οὐκ ἔχομεν ἐξουσίαν, ἀλλ᾽ ἵνα ἑαυτούς τύπον δῶμεν ὑμῖν εἰς τό μιμεῖσθαι ἡμᾶς» (2 Θεσσαλ. 3.8-9). Οἱ λόγοι αὐτοί δέν ἀνήκουν σέ κάποιον σύγχρονο ἡγέτη ἤ διανοητή, δέν ἀνήκουν σέ κάποιον ἀρχηγό ἐπαναστατικοῦ κινήματος ἤ λαϊκοῦ ἀγῶνος, ἀνήκουν στόν πρωτοκορυφαῖο ἀπόστολο Παῦλο. «Ζηλωτής ὑπάρχων τῶν πατρικῶν» του «παραδόσεων» (Γαλ. 1.14) πορευόταν
«εἰς τήν Δαμασκόν μετ᾽ ἐξουσίας καί ἐπιτροπῆς τῆς τῶν ἀρχιερέων» μέ σκοπό τόν διωγμό τῶν ἐκεῖ χριστιανῶν, σύμφωνα μέ τή δική του περιγραφή τῶν γεγονότων ἐνώπιον τοῦ βασιλέως Ἀγρίππα (Πραξ. 26.12). Ἡ θαυμαστή ὅμως συνάντησή του μέ τόν Ναζωραῖο Ἰησοῦ καί τό ἐρώτημά του «Σαούλ, Σαούλ τί μέ διώκεις;» δέν ἀνέτρεψε μόνο τά σχέδιά του γιά τίς ἑπόμενες ἡμέρες στήν πόλη τῆς Δαμασκοῦ, δέν ἀνέτρεψε μόνο τά σχέδια της ζωῆς του, ἀλλά μετέβαλε ὁλόκληρη τήν ὕπαρξή του, ὁλόκληρη τή στάση ἀπέναντι στή ζωή καί στίς σχέσεις μέ τούς ἀνθρώπους καί τόν κόσμο καί μετέτρεψε τήν ἰδεολογία του σέ πίστη στόν Ἰησοῦ Χριστό, ὑπό τό πρίσμα τῆς ὁποίας ὁ κόσμος καί τά τοῦ κόσμου θεῶνται ἐντελῶς διαφορετικά. Μετά τή συνάντηση τῆς Δαμασκοῦ ἡ ἐξουσία Ο Σεβ. Μητροπολίτης Νέας Ιερσέης κ. Ευάγγελος γιά τήν ὁποία ἐκαυχᾶτο χοροστατεί στον Όρθρο της εορτής του Απ. Παύλου ὁ Σαῦλος χάνει τή γοητεία καί τήν αἴγλη της καί ὁ ἄσκηση βίας ἤ ἔκφραση ὑπεροχῆς ἀλλά ἴδιος ἀντιλαμβάνεται τήν ἀνάγκη «τοῦ δωρεά τοῦ Θεοῦ «εἰς ἔργον διακονίας» ἐπιστρέψαι ἀπό σκότους εἰς φῶς καί τῆς (Ἐφεσ. 4.12). Ἡ ἐξουσία εἶναι ἐργασία κοἐξουσίας τοῦ σατανᾶ ἐπί τόν Θεόν». πιώδης ὄχι πρός τό ἴδιον συμφέρον ἀλλά Ἡ ἐξουσία γι᾽ αὐτόν δέν εἶναι πλέον πρός τό κοινό, δηλαδή πρός σωτηρία
Από το πολυαρχιερατικὀ συλλείτουργο της εορτής του Αποστόλου Παύλου
Παύλειος Λόγος
45
Από την λιτανευτική πομπή από το «Βήμα» του αποστόλου Παύλου τῶν ψυχῶν. Εἶναι μόχθος καθημερινός καί ὄχι ἄνεση καί τρυφή καί ἀνάπαυση. Εἶναι προσφορά καί ὄχι ἀπολαβή. Εἶναι θυσία καί ὄχι ἀπόλαυση. Εἶναι μέριμνα καί ὄχι διασκέδαση. Εἶναι ὀδύνη καί ὄχι τέρψη. Εἶναι διαρκής ἀγών ὄχι μόνο γιά νά παρέχεις στούς ἄλλους αὐτό πού ἔχουν ἀνάγκη, ἀντί νά περιμένεις νά σοῦ τό προσφέρουν ἐκεῖνοι, ἀλλά καί γιά νά τούς παρέχεις μέ τή στάση καί τή ζωή σου ὑπόδειγμα καί πρότυπο ζωῆς. Ἡ στάση τοῦ ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν δέν δείχνει ἐφεκτικότητα ἔναντι τῆς ἐξουσίας, τῆς ὁποίας ὁ ἀπόστολος ἔχει πλήρη συνείδηση ὅτι κατέχει, ἀλλά δείχνει ὀρθή ἀντιμετώπισή της πού τόν ἀναδεικνύει
ἀληθινό καί διαχρονικό ἡγέτη. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος εἶναι ἀπολύτως σαφής: ὅποιος ἔχει πραγματική ἐξουσία δέν τήν ἐπιδεικνύει μέ τή βία καί τόν αὐταρχισμό, δέν τήν ἀποδεικνύει μέ τήν ἐκμετάλλευση τῶν ἄλλων ἀλλά μέ τήν προσωπική καί ἀνιδιοτελῆ προσφορά του πρός ὅλους, ὄχι διότι δέν ἔχει ἐξουσία ἀλλά διότι δι᾽ αὐτῆς ἐπιδιώκει νά παραδειγματίσει τούς ἀνθρώπους, ὅπως γράφει καί ὁ ἴδιος στούς Θεσσαλονικεῖς. «Οὐχ ὅτι οὐκ ἔχομεν ἐξουσίαν, ἀλλ᾽ ἵνα ἑαυτούς τύπον δῶμεν ὑμῖν εἰς τό μιμεῖσθαι ἡμᾶς». Ἀγαπητοί μου, ἡ κρίση τήν ὁποία διέρχεται κατά τήν τελευταία δεκαετία ὁ σύγχρονος κόσμος, κρίση οἰκονομική,
Λιτανεία των ιερών λειψάνων του αποστόλου Παύλου
46
Παύλειος Λόγος
πολιτική, κοινωνική καί ἠθική, κρίση ἡ ὁποία ἔχει ὁδηγήσει σέ ἀδιέξοδα κράτη, κοινωνίες καί ἀνθρώπους, ἀποδίδεται ἀπό πολλούς στήν ἔλλειψη χαρισματικῶν ἡγετῶν, τήν προσωπικότητα τῶν ὁποίων προσδιορίζει ὁ καθένας μέ τόν δικό του τρόπο. Ἄν ὅμως θελήσουμε νά στρέψουμε τό βλέμμα στήν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος καί νά ἀναθεωρήσουμε «τήν ἔκβασιν τῆς ἀναστροφῆς» (Ἑβρ. 13.7) αὐτῶν οἱ ὁποῖοι ἀνεδείχθησαν πραγματικά χαρισματικοί ἡγέτες καί ὁδήγησαν τούς λαούς τους στήν πρόοδο καί τήν εὐημερία, τότε δέν θά συναντήσουμε αὐτούς πού κατόρθωναν νά συνεπαίρνουν τά πλήθη μέ τήν ἀνέξοδη ρητορεία τους, οὔτε αὐτούς οἱ ὁποῖοι μοίρασαν ἀπερίσκεπτα καί ἐπιπόλαια παροχές στούς πολίτες γιά νά γίνουν ἀρεστοί, οὔτε βέβαια ἐκείνους οἱ ὁποῖοι κατόρθωσαν νά ἀποκτήσουν μέσω τῆς ἐξουσίας τους πλοῦτο καί δόξα καί φήμη, πού ἐξανεμίσθηκαν ὅμως σύντομα, ὅταν ἔχασαν τή δύναμη καί τήν ἀσφάλεια πού τούς παρεῖχε ἡ ἐξουσία, οὔτε ἐκείνους πού βάσισαν τήν ἐξουσία τους στόν φόβο καί ὄχι στήν ἀγάπη τῶν πολιτῶν, γιατί ὅλοι αὐτοί δέν εἶναι χαρισματικοί ἡγέτες πού μποροῦν νά ἐμπνεύσουν καί νά καθοδηγήσουν τούς ἀνθρώπους. Ἄν θέλουμε νά ἀποκτήσουμε χαρισματικούς ἡγέτες, τότε θά πρέπει, ἀδελφοί μου, νά ἀκούσουμε τόν λόγο τοῦ ἀποστόλου Παύλου πού ἠχεῖ διαμέσου τῶν αἰώνων ἀπό τό βῆμα του ἐδῶ στή Βέροια καί ἀπό ὅλες τίς πόλεις ἀπό τίς ὁποῖες διῆλθε εὐαγγελιζόμενος τόν Χριστό· νά ἀκούσου-
Διορθόδοξος Εσπερινός στο «Βήμα» του Απ. Παύλου χοροστατούντος του Σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος με τόν λόγο του ὅπως ἠχεῖ διαυγής καί σαφής μέσα ἀπό τίς ἐπιστολές του ἀλλά καί μέσα ἀπό τό παράδειγμα τῆς ζωῆς του πού ὁ ἴδιος μᾶς κάλεσε νά μιμηθοῦμε. Ἄν θέλουμε νά ἀποκτήσουμε χαρισματικούς ἡγέτες, θά πρέπει νά συνειδητοποιήσουμε ὅτι χαρισματικός ἡγέτης εἶναι αὐτός πού ἐργάζεται γιά τό συμφέρον τοῦ λαοῦ τουϛ. Εἶναι αὐτός πού θυσιάζεται γι᾽ αὐτόν. Εἶναι αὐτός πού προσφέρει γιά τό καλό τοῦ συνόλου χωρίς νά περιμένει ἀνταπόδοση. Εἶναι αὐτός πού ἀγωνίζεται νά εἶναι τύπος καί ὑπόδειγμα ἀκεραίας καί ἐναρέτου συμπεριφορᾶς γιά ὅλους. Τέτοιους ἡγέτες χρειάζεται ὁ κόσμος μας. Τέτοιοι ἡγέτες μποροῦν νά βγάλουν τήν ἀνθρωπότητα ἀπό τόν λαβύρινθο τῆς κρίσεως. Τέτοιοι ἡγέτες μποροῦν νά ἐμπνεύσουν καί νά καθοδηγήσουν τά ἄτομα καί τίς κοινωνίες. Τό πρότυπο τοῦ ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν καί ἀποστόλου τῆς Βεροίας μᾶς δείχνει τόν δρόμο τῶν χαρισματικῶν ἡγετῶν καί ἡ φωνή του ἀκούεται ἀπό ὅσους θέλουν νά τήν ἀκούσουν καί νά προσαρμόσουν τή ζωή τους στήν προτροπή της. «Οὐδέ δωρεάν ἄρτον ἐφάγομεν παρά τινος, ἀλλ᾽ ἐν κόπῳ καί μόχθῳ νυκτός καί ἡμέρας ἐργαζόμενοι πρός τό μή ἐπιβαρῆσαί τινα ὑμῶν· οὐχ ὅτι οὐκ ἔχομεν ἐξουσίαν, ἀλλ᾽ ἵνα ἑαυτούς τύπον δῶμεν ὑμῖν εἰς τό μιμεῖσθαι ἡμᾶς». Ἀγαπητοί μου, ὅπως κάθε χρόνο ἔτσι
καί φέτος ὁλοκληρώσαμε τόν κύκλο τῶν ἑορταστικῶν ἐκδηλώσεων τῶν ΙΘ´ Παυλείων μέ τόν πανηγυρικό διορθόδοξο ἑσπερινό πού τελέσαμε στό Βῆμα τοῦ ἀποστόλου Παύλου. Γι᾽ αὐτό καί ἐπιθυμῶ νά εὐχαριστήσω ἐκ βάθους καρδίας γιά τήν τιμητική παρουσία καί συμμετοχή τους στόν ἑορτασμό τῆς μνήμης τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας μεγίστου ἐν ἀποστόλοις ἀποστόλου Παύλου τούς Σεβασμιωτάτους καί Θεοφιλεστάτους ἀρχιερεῖς, τούς ἐκπροσώπους τῶν πρεσβυγενῶν καί νεωτέρων πατριαρχείων καί τῶν αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, τούς ὁποίους καί παρακαλῶ νά μεταφέρουν τήν εὐγνωμοσύνη καί τίς εὐχαριστίες μου πρός τόν Παναγιώτατο Οἰκουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαῖο καί ὅλους τούς Μακαριωτάτους Πατριάρχας καί Ἀρχιεπισκόπους τούς ὁποίους ἐκπροσωποῦν. Εὐχαριστῶ ἀκόμη τά μέλη τῆς Ἐπιστημονικῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ πρός τιμήν τοῦ ἀποστόλου Παύλου Διεθνοῦς
Συνεδρίου μας, πού παρευρίσκονται καί στόν ἀποψινό ἑσπερινό, τίς ἀρχές τῆς πόλεως καί τοῦ Νομοῦ μας, τόν κλῆρο καί τόν λαό, καί ὅλους τούς συμπανηγυριστές διότι ἕνωσαν μαζί μας τήν φωνή τους εἰς ὕμνον καί αἶνον καί δοξολογίαν τοῦ οὐρανοβάμονος ἀποστόλου Παύλου καί «τοῦ καλέσαντος αὐτόν κλήσει ἁγίᾳ» (1 Τιμ. 1.9) καί δόντος αὐτῷ ἐξουσίαν διακονίας Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος καί εὔχομαι νά φωτίζει καί νά καθοδηγεῖ πάντοτε τούς ἐν ὑπεροχῇ καί ἐξουσίᾳ ὄντας πρός τό συμφέρον τῶν ἀνθρώπων καί νά μεσιτεύει πάντοτε ὑπέρ πάντων ἡμῶν.
Χορός ιεροψαλτών στο «Βήμα» Παύλειος Λόγος
47