Παύλειος Λόγος τεύχος 116

ΤΕΥΧΟΣ 116 ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2015

λειτουργεί η

ΚΑΤΑΚΟΜΒΗ

ΤΟΥ Ι. ΝΑΟΥ

ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ

ΑΡΧΙΕΠ. ΣΥΜΦΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ

ΚΑΘΕ ΤΡΙΤΗ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΤΕΛΕΙΤΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ

ά κ ι μ ο ν ο κ ν ι ώ ο ι σ ε τ α γ σ ύ ρ ε χ ενισ ιση των έχ ν υ σ τη

ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΣ ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΜΕ ΤΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ: 23310 20951, 6945384355 ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ: ΠΕΙΡΑΙΩΣ: 5243-033886-401

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

σελ 4

4ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΑΤΗΧΗΤΩΝ του μον. Γερασίμου Μπεκέ

σελ 16

ΔΙMHNIAIO OPΘOΔOΞO ΠEPIOΔIKO

Η ΕΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΚΑΦΑΤΙΑΝΗ του Ιωάννη Σιδηρά

σελ 6

IEPAΣ MHTPOΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ, NAOYΣHΣ KAI KAMΠANIAΣ ΜΕ ΠΑΡΡΗΣΙΑ του Αρχιμ. Παύλου Παπαδόπουλου

σελ 22 Η ΣΥΚΟΦΑΝΤΙΑ του Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή

σελ 8

σελ 24

MIKPEΣ EIΔHΣEIΣ

ΜΟΥΤΣΙΑΛΗ: ΑΓ. ΣΥΜΕΩΝ ΣΤΥΛΙΤΗΣ ΘΑΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ του αρχιδιακ. Προδρόμου Γκιρτζαλιώτη

σελ 12

σελ 30

σελ 14

Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΔΟΣ του Αρχιμ. Ιερεμίου Γεωργαλή

ETOΣ KΒ΄ TEYXOΣ 116 ΙΟΥΛ. - ΑΥΓ. 2015

ΕΚΔΟΤΗΣ - ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ

Σεβασμιώτατος Mητροπολίτης Bεροίας κ. Παντελεήμων

ΣΥΝΤΑΞΗ, HΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣE­­­­­­­ΛI­­­­­­­ΔO­­­­­­­­­­ΠOI­­HΣH, KAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIA Mον. Γεράσιμος Mπεκές. ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ: Θεόδωρος Αναστασόπουλος ΑΠΟΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ, EKTYΠΩΣH: «TYPE PRESS» Nέα Nικομήδεια ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ: Μον. Αντώνιος Σισμανίδης

ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑ του π. Νεκταρίου Σαββίδη

ΚΩΔΙΚΟΣ 2638

APΘPA MΠOPOYN NA AΠOΣTEΛ­ Λ O N TA I Σ T H Ν ΤΑ Χ ΥΔ Ρ Ο Μ Ι Κ Η ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY: ΠEPIOΔIKO «ΠAYΛEIOΣ ΛOΓOΣ» ΓPAΦEIO TYΠOY IEPAΣ MHTPO­ ΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ, T.Θ. 241, 591 00 BEPOIA THΛ 23310 72317, ΦAΞ 23310 25275, E-mail: gerbekes@yahoo.gr X E I P O Γ PA Φ A AΣXETΩΣ ΔH­M OΣIEYΣHΣ TOYΣ ΔEN EΠI­ ΣTPE­ΦONTAI

EΞΩΦYΛΛO Ο Μακαριώτατος με τον Μητροπολίτη Βεροίας και τους συνεργάτες του Γραφείου Νεότητας, που ανέλαβαν τη διοργάνωση του 4ου Πανελληνίου Συνεδρίου Κατηχητών ΟΠΙΣΘΟΦYΛΛO Ο Μακαριώτατος με τους συνέδρους του 4ου Πανελληνίου Συνεδρίου Κατηχητών

Τ Ο Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Ο Δ Ι Α Ν Ε Μ Ε ΤΑ Ι ΔΩΡΕΑΝ. ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΑ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΛΛΟΥΝ ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΥ: 20ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΕΛΛΑΔΑ & ΚΥΠΡΟ, 40 ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΣYNΔPOMEΣ KAI EMBAΣMATA ΣTH ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY website:

www.imverias.gr

�

†ΠΑΝΤ ΕΛΕΗΜΩΝ ἐλέῳ Θεοῦ Ἐπίσκοπος καὶ Μητροπολίτης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης καὶ Καμπανίας Πρὸς τὸν ἱερὸν κλῆρον καὶ τὸν εὐσεβῆ λαὸν τῆς καθ’ ἡμᾶς θεοσώστου ἐπαρχίας

«Ποῦ νῦν ἀπαίρεις σκηνή … Θεοῦ τοῦ ζῶντος;»

4

Παύλειος Λόγος

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ

ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Μ

ιά θεσπέσια εἰκόνα ζωγραφίζει μέ τόν ποιητικό του χρωστῆρα ὁ ἱερός ὑμνογράφος, ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ μελωδός. Οἱ ἀπόστολοι συνοδεύουν γεμάτοι ὀδύνη τό πανακήρατο σῶμα τῆς Παναγίας Παρθένου πρός τόν τάφο. Ἀκολουθοῦν τήν «θείαν κιβωτόν τοῦ ἁγιάσματος» καί ἀφήνουν τόν πόνο τους νά βρεῖ διέξοδο στήν ἐρώτηση πού κυριαρχεῖ στήν ψυχή τους. «Ποῦ νῦν ἀπαίρεις σκηνή … Θεοῦ τοῦ ζῶντος;» Ποῦ πηγαίνεις τώρα σκηνή τοῦ ζῶντος Θεοῦ; Εἶχαν δεῖ οἱ μαθητές τόν διδάσκαλό τους νά θνήσκει ἐπί τοῦ Σταυροῦ. Τόν εἶχαν δεῖ ὅμως καί ἀναστημένο καί ἀναλαμβανόμενο στούς οὐρανούς. Καί τώρα ἀποροῦν. Τί συμβαίνει μέ τήν Παναγία Μητέρα Του; Εἶναι δυνατόν νά μείνει μέσα στόν τάφο Αὐτή πού ὑπῆρξε ἡ σκηνή τοῦ ζῶντος Θεοῦ; Εἶναι δυνατόν νά πεθάνει, ὅπως ὅλοι οἱ θνητοί ἄνθρωποι, Αὐτή πού γέννησε τή Ζωή τοῦ κόσμου, τόν Χριστό; Εὔλογες οἱ ἀπορίες τους. Ἡ σκηνή τοῦ ζῶντος Θεοῦ, Αὐτή πού φιλοξένησε στά πανάχραντα σπλάγχνα Της τόν δημιουργό τῆς ζωῆς, δέν εἶναι δυνατόν νά μείνει γιά πάντα στόν τάφο τῆς Γεθσημανῆ. Ὡς ἄνθρωπος ἐκπληρώνει σήμερα τό κοινό χρέος καί ἐπιστρέφει τόν χοῦ μέ τόν ὁποῖο δημιούργησε ὁ φιλάνθρωπος Θεός καί τή δική Της ὑλική ὕπαρξη. Δέν εἶναι ὅμως δυνατόν, Αὐτή ἡ ὁποία δέν συνεφύρθη ποτέ μέ τήν ἱλύ τῆς ἁμαρτίας καί τῶν παθῶν, νά παραμείνει στόν τάφο. Γι᾽ αὐτό ἡ «σκηνή τοῦ ζῶντος Θεοῦ» μεθίσταται στίς οὐράνιες μονές καί γίνεται σύνεδρος τῆς θείας μεγαλειότητος τοῦ Υἱοῦ καί Θεοῦ Της. Ἡ «κιβωτός τοῦ ἁγιάσμα-

τος» μετάγεται χερσίν τοῦ Υἱοῦ Της καί ἐγκαθίσταται εἰς τά Ἅγια τῶν Ἁγίων πλησίον τοῦ Θεοῦ. «Ποῦ νῦν ἀπαίρεις σκηνή … Θεοῦ τοῦ ζῶντος;» Ἡ ἐρώτηση τῶν μαθητῶν τοῦ Κυρίου εἶναι συγχρόνως καί ἔκφραση τῆς ἀγωνίας τους. Ποιός ἄνθρωπος δέν θλίβεται, ὅταν ἀποχαιρετᾶ τή μητέρα του; Ποιός δέν διερωτᾶται τί θά ἀπογίνει χωρίς τή στοργική παρουσία της, χωρίς τή διαρκῆ φροντίδα της, χωρίς τήν ἀνύστακτη μέριμνά της; Αὐτό συμβαίνει καί μέ τούς ἀποστόλους σήμερα πού συνοδεύουν τό σεπτό σῶμα τῆς Παναγίας. Καί γι᾽ αὐτό συνοδεύουν τήν ἐρώτηση τους μέ τήν παράκλησή τους νά μήν τούς ἐγκαταλείψει ποτέ, ἀλλά πάντοτε νά ἐπιβλέπει ἀπό τόν οὐρανό καί νά τούς σκέπει μέ τή χάρη Της. Ἡ ἱκεσία αὐτή τῶν ἀποστόλων, τήν ὁποία οἰκειοποιεῖται ὁ ἱερός ὑμνογράφος παρακαλῶντας Την «μή διαλίπῃς ἐποπτεύουσα τούς πίστει μέλποντας», ἀποτελεῖ συγχρόνως καί τήν ἀπάντηση στό ἐρώτημα τῶν μαθητῶν. Γιατί δύο χιλιάδες χρόνια τώρα ἡ ἱστορία ἐπιβεβαιώνει τό γεγονός ὅτι ἡ Παναγία μετέστη μέ τήν Κοίμησή Της στόν οὐρανό ἀλλά δέν ἀπέστη τοῦ κόσμου καί τῶν ἀνθρώπων. Ἀπό τό ὕψος τῶν οὐρανίων θαλάμων δέν παραλείπει ποτέ νά μεσιτεύει γιά τά τέκνα Της· δέν παραλείπει ποτέ νά ἀκούει τίς δεήσεις τους καί νά σπεύδει νά τά βοηθήσει, ὅταν ζητοῦν τήν προστασία Της· δέν παραλείπει ποτέ νά ἐκπληρώνει «πάντα τά πρός σωτηρίαν αἰτήματά» τους καί νά πρεσβεύει στόν Υἱό Της γιά τή σωτηρία τους. Γι᾽ αὐτό καί ἐμεῖς, ἀδελφοί μου, πανηγυρίζοντας σήμερα τή μεγάλη ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Ὑπεραγίας

Θεοτόκου καί συνοδεύοντας νοερά τήν ἐξόδιο πομπή Της μαζί μέ τούς ἀποστόλους καί τά τάγματα τῶν ἀγγέλων, ἄς μήν περιορισθοῦμε στό ἐρώτημα «ποῦ νῦν ἀπαίρεις σκηνή … τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος», ἀλλά ἄς τό συμπληρώσουμε μέ τήν ὁλοκάρδια παράκλησή μας πρός τή χάρη Της «μή διαλίπῃς ἐποπτεύοντας τούς πίστει μέλποντας» τά μεγαλεῖα Σου. Ἄς Τήν ἱκετεύουμε, ἀδελφοί μου, καί σήμερα καί κάθε ἡμέρα τῆς ζωῆς γιά ὅλα ὅσα μᾶς ἀπασχολοῦν, γιά ὅλα ὅσα μᾶς δυσκολεύουν, γιά ὅλα ὅσα μᾶς πικραίνουν καί μᾶς ἀπογοητεύουν. Ἄς Τήν παρακαλοῦμε γιά τήν πατρίδα μας καί τόν κόσμο, γιά τούς οἰκείους μας καί τούς ἀδελφούς μας, γιά τούς ἐν ἀνάγκαις καί ἐν περιστάσεσι εὑρισκομένους, γιά τούς δοκιμαζομένους ἀπό τούς πολέμους καί τούς διωγμούς, γιατί μόνο Ἐκείνη μπορεῖ νά μᾶς βοηθήσει σέ κάθε ἀνάγκη τῆς ζωῆς καί νά μᾶς ὑποδείξει τίς λύσεις πού ἔχουμε ἀνάγκη καί νά μᾶς ἐνισχύσει μέ τή χάρη Της στήν ἐπίτευξή τους· γιατί μόνο Ἐκείνη μπορεῖ νά μᾶς ὁδηγήσει μέσα ἀπό τίς ἀτραπούς τῆς ζωῆς στή μακαριότητα τοῦ οὐρανοῦ γιά νά Τήν δοξάζουμε αἰωνίως μετά τῶν ἀποστόλων καί πάντων τῶν ἁγίων.

Διάπυρος πρός τήν ἐν δόξῃ ἀπό τῆς γῆς εἰς οὐρανούς μεταστᾶσαν Παρθένον εὐχέτης † Ὁ Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας Παντελεήμων

Παύλειος Λόγος

5

Η ΕΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ

ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΚΑΦΑΤΙΑΝΗ Γράφει ο Θεολόγος - Εκκλησιαστικός Ιστορικός - Νομικός Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

Ο

ταν ο πολίτης Ρωμιός και όλη η Ρωμιοσύνη μέσα στη διαχρονία τους και όπου γης κάνουν λόγο για την του Μεγάλου Κωνσταντίνου Πόλη, τότε συνειδητά και συνειδησιακά ή και ασυναισθήτως υποσυνείδητα, ακόμη και χωρίς λέξεις, η ύπαρξή τους ανάγεται στην Υπέρμαχο του Γένους στρατηγό, στην Πολίτισσα Παναγία της Πολίτικης Ρωμιοσύνης, η οποία πεισματικά στις επώδυνες στροφές του ιστορικού γίγνεσθαι ανθίσταται και ζει ριζωμένη στα μαρτυρικώς καθαγιασμένα χώματα της Παναγιοσκεπάστου, Θεοτοκοφρουρήτου και Θεοτοκοφυλάκτου Πόλεως των πόλεων. Η Πολίτισσα Παναγία είναι οντολογικά και υπαρξιακά, συνδεδεμένη με την Πολίτικη Ρωμιοσύνη, αφού δεν νοείται η Πολίτικη Ρωμιοσύνη άνευ της Πολίτισσας Παναγίας, η οποία ως φιλόστοργος τροφός και παραμυθητική Μεγάλη Μάνα τρέφει με το «μέλι και το γάλα» της ευσεβείας, της ελπίδος και της ζωής τα Θεοτοκόφιλα και πονεμένα τέκνα της. Ως άλλος «κήπος της Εδέμ» η Θεοτοκοσκέπαστη Κωνσταντινούπολη είναι κεκοσμημένη με αδάμαντες παλαίφατους αλλά και ύστερους, πλην όμως όχι υλικούς και εφήμερους, που δεν είναι άλλοι από τις Εκκλησίες και τις Μονές της, οι οποίες είναι αφιερωμένες στην πολυώνυμη Πολίτισσα Παναγία. Αυτή είναι η Υψίστη και Μεγίστη Πνευματική Έφορος και ακαταίσχυντη κραταιά σκέπη και του μαρτυρικώς καθαγιασμένου και σταυραναστάσιμου Οικουμενικού Πατριαρχείου που αποτελεί και είναι το αμετάθετο και αμετάβλητο «ταπεινό Θρονί» της μέσα στον χωροχρόνο.

6

Παύλειος Λόγος

Ο υψιπέτης και φιλόμουσος Μητροπολίτης Πέργης Ευάγγελος (Γαλάνης) χαρακτηρίζοντας την Ρωμιοσύνη ως «μορφή αποστεωμένη» γράφει: «Με λιγότερη σάρκα και περισσότερο πνεύμα. Με ρουφηγμένο το πρόσωπο και με ολάνοιχτα τα μεγάλα και βαθουλωμένα της μάτια, που τ᾽ απόδινε στην εγρήγορσή της. Στη βιασύνη της να οσφραίνεται τα πάντα. Και στη μυστική προσευχή της. Ιδιαίτερα στην Παναγία. Σ᾽ αυτή τη «φοβερά Προστασία» της. Για την Πόλη, «την κατ᾽ εξαίρετον εις αυτήν ανακειμένην και υπ᾽ αυτής διά παντός σωζομένην». Και για την Εκκλησία στην Πόλη, που «πρεσβεύει Χριστώ» για τη σωτηρία της... Ένα μυστήριο η Ρωμιοσύνη, μέσα σε μία πόλη Θεοφύλακτη. Και σε μία Εκκλησία Θεοτοκοφρούρητη. Και αντιστρόφως. Η Πόλη, ένας «τόπος αγιάσματος». Η «μαχρούσα» γη. Η Μεγάλη και Ιερή Πρωτεύουσα του ανθρωπίνου πάθους. Η αλαλάζουσα «εν φωναίς Υψίστου». Και η Εκκλησία, «ένας τόπος του Παμβασιλέως». Η μνημοσύνη τους, μια λαχτάρα. Μπροστά σ᾽ ένα μεγάλο κανόνα, με τροπάρια που εκπέμπουν ιλαρότητα και διαφάνεια και που αφήνουν τη χάρη του Θεού να διοχετεύεται σ᾽ όλους. Μα και μία φοίτηση μέσα στους αιθέρες των σελίδων των ευχολογίων. Μέσα στα θελήματα των ανθρώπων». Εξ αυτών και άλλων πολλών η αδέκαστη ιστορία πιστοποιεί και βεβαιώνει ότι η «Πολίτισσα Παναγία είναι το συνώνυμο της Πολίτικης Ρωμιοσύνης», της κατά Θεόν και όχι κατ᾽ ανθρώπου και κατά κόσμον «εν αιχμαλωσία ελευθέρας». Την πλέον επώδυνη αιχμαλωσία εντός της από την άλωση της Βασιλευούσης αιχμαλωσίας βιώνει λειτουργικά η «Πρωτεκκλησιά του περιώνυμου Γαλατά», η πολύφημη Παναγία η Καφατιανή, η οποία απορφανεμένη

από τη φιλόστοργη προστασία της Μητρός Αγίας Μεγάλης του Χριστού Κωνσταντινουπολίτιδος Εκκλησίας και από το 1924 τελούσα υπό την άλωση και την πολιορκία των δυσεβών, των ψευδεπιγράφων τουρκορθοδόξων του διαβόητου Παπαευθύμ και των απογόνων του, εσίγησε και αποξενώθηκε του γνησίου ρωμαίϊκου ποιμνίου της. Ίσταται η Παναγία η Καφατιανή, η πολύκλαυστη από τους Πολίτες Ρωμιούς, «εν σιγή των έσω δεήσεων», αλλά ουδέποτε απαρνησαμένη των μακρόθεν ικετευτικών αιτήσεων του ρωμαίϊκου Θεοτοκόφιλου γένους, το οποίο θρηνεί απαραμυθήτως ευχόμενο, δεόμενο και προσευχόμενο αδιαλείπτως να γευθεί την φιλόστοργη αγκάλη του παλαιφάτου ναού της. Και εκείνη, η Δέσποινα Παντοβασίλισσα της Βασιλευούσης προστρέχει και παραμυθεί τους έστω και ελαχίστους μέχρι και σήμερα κατοικούντες στα μητρικά σπλάχνα της Πόλεως της με τους θεοπνεύστους στίχους του αρχιμύστου υμνογράφου Ρωμανού του Μελωδού: «Παύσασθε των θρήνων υμών και πρέσβυς υμίν γίνομαι προς τον εξ εμού, υμείς δε απώσασθε την συμφοράν τεκούσης μου την χαράν. Ως γαρ πάντα τα της λύπης εκπορθήσασα ήκω νυν η κεχαριτωμένη». Ο μεγάτιμος και πολύς περί την ιστοριογραφία, τοπογραφία και γεωγραφία της Κωνσταντινουπόλεως και των μαρτυρικών Εκκλησιών και ιερωτάτων Μονών της γράφει επισταμένως ότι: «ο ναός της Παναγίας Καφατιανής κτίσθηκε αμέσως μετά την Άλωση «ευμενεί διαταγή» του Πορθητού, όταν κατά την πάγια πολιτική των Οθωμανών μετοίκησε το 1462 κατοίκους του Καφά της Κριμαίας, για να επανδρώσει τις «έσωθεν του Κιρέτς-Καπισί ανέκαθεν γραικικές συνοικίες» του γενοβέζικου Γαλατά. Μετέφεραν τότε αυτοί και

τις εικόνες τους και τη μεγάλη δεσποτική εικόνα της Πολιούχου τους Παναγίας, της επονομαζομένης Καφατιανής, της ισταμένης, κατά τα γραφόμενα του Ducange, «επί του στομίου φρέατος τινος». Σύμφωνα δε με μια παλαίφατη παράδοση των Γαλατιανών η Εκκλησία αυτή προϋπήρχε της Αλώσεως και «εδόθη υπό του Πορθητού εις τους εκ Καφφά της Κριμαίας βιαίως μετοικισθέντας Χριστιανούς προς εποικισμόν της περιοχής. Εγένετο η πρώτη των Εκκλησιών του Γαλατά». Ήταν μάλιστα αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο και είχε παραχωρηθεί στους «συργούνηδες» του Καφά, οποίοι για τον λόγο αυτό είχαν έκτοτε αφιερώσει το δεξιό της κλίτος στον Άγιο. Ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Παναγίας Τατάρνης Ευρυτανίας Αρχιμ. Δωσίθεος αναφέρει ότι στο ναό της Καφατιανής Παναγίας σώζεται και εικόνα του 1812 του Νεομάρτυρος Σεραφείμ Αρχιεπισκόπου Φαναρίου (+1601) δωρεά ευλαβής των εξ Αγράφων «μπακάληδων»». Κατά το έτος 1600 ο Ducange αναφέρεται στην Deipare Cafatiani και ο Smith, μισό περίπου αιώνα αργότερα, καταγράφει στα κατάστιχά του την

Παναγία Καφατιανή ως μία εκ των έξι Εκκλησιών οι οποίες εσώζοντο τότε ακόμη στην «περατεία του Γαλατά». Σε παλαιό κώδικα της Ιεράς Μονής των Ιβήρων καταχωρείται επιστολή των Γαλατιανών, γραμμένη κατά τα τελη του αιώνα, προς τον ηγεμόνα της Μολδαβίας Νικόλαο Αλεξάνδρου Μαυροκορδάτο του οποίου επικαλούνται την συνδρομή και γενναιόδωρη συνεπικουρία, και οδύρονται ότι «δια μόχθων πολλών και κόπων και ιδρώτων και στεναγμών και παθημάτων ανεκδιήγητων», μόλις είχαν δυνηθεί να ανακτήσουν «δια θελήματος και ορισμού της Κραταιάς Βασιλείας» τέσσερις μόνο από τις έξι πυρπολημένες Εκκλησίες της ιστορικής συνοικίας τους. Προς τον σκοπό του, όπως αναφέρεται, είχαν γίνει έξοδα «ανυπόφορα»και η Παναγία η Καφατιανή έμενε υπό βαρύτατο χρέος. Ο ιστορικός εκείνος ναός της Καφατιανής Παναγίας κατεκάη από την μεγάλη εκείνη πυρκαγιά του έτους 1696, αλλά οι Θεοτοκόφιλοι Γαλατιανοί δεν πτοήθηκαν και τον θεμέλιο λίθο της νέας Πρωτεκκλησίας τους έθεσαν την 4η Ιουλίου του 1698, ενώ τα εγκαίνια της έλαβαν χώρα στις 14 Σεπτεμβρίου του ιδίου έτους. Ο δε πολύς Μανουήλ Ι.

Γεδεών στο μνημειώδες και περισπούδαστο πόνημά του, υπό τον τίτλο : «Πατριαρχικοί Πίνακες» αναφερόμενος στα της διαχειρίσεως των οικονομικών της Εκκλησίας της Παναγίας της Καφατιανής γράφει χαρακτηριστικά: «... τους λογαριασμούς λ.χ. της Εκκλησίας των Καφατιανών τούς από του 1698-1708 κυρούσιν ως Πατριαρχικοί Έξαρχοι, παρόντες εν ταις λογοδοσίαις, οι Μητροπολίται Ηρακλείας Νεόφυτος, Κυζίκου Κύριλλος και Ανδριανουπόλεως Αθανάσιος, μεθ᾽ εαυτών έχοντες και τον υπομνηματογράφον της Μ. Εκκλησίας Μανουήλ. Την εξέλεγξιν εκείνην κυρωθείσαν υπό του Πατριάρχου Κυπριανού του από Καισαρείας ιδία χειρί παρέδωκαν εις τους νέους επιτρόπους, και εγένετο αυτοίς επιταγή πατριαρχική - γράφει ο Κώδηξ της Καφατιανής - συνοδική, όπως κατ᾽ έτος παρέχωσι λογαριασμόν καθαρόν οι επίτροποι της Εκκλησίας τω κατά καιρούς Οικουμενικώ Πατριάρχη, και γράφωνται εν τω παρόντι τα έσοδα και έξοδα της Εκκλησίας εις δήλωσιν, μηδενός εναντιουμένου ή αντιλέγοντος, εν βάρει αλύτου επιτιμίου». Συνεχίζεται στο επόμενο τεύχος

Παύλειος Λόγος

7

«Λύτρωσαί με ἀπὸ συκοφαντίας ἀνθρώπων, καὶ φυλάξω τὰς ἐντολάς σου».

Ο

λόγος του ψαλμωδού είναι αποκαλυπτικός. Εκφράζει την απελπισμένη στάση του απλού και ανυπεράσπιστου ανθρώπου απέναντι στο θανατηφόρο δηλητήριο που ενσταλάζουν οι συκοφάντες. Όπως το δηλητήριο του φιδιού ενσταλάζεται μέσα στον ανθρώπινο αίμα χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα να αφαιρεθεί από αυτό με κανέναν τρόπο∙ κατά τον ίδιο τρόπο το δηλητήριο της συκοφαντίας ενσταλάζεται μέσα στις ανθρώπινες συνειδήσεις και οδηγεί στο θάνατο ανθρώπινες υπολήψεις. «Περιήλθα όλη την οικουμένη και είδα όλες τις συκοφαντίες που γίνονταν κάτω από τον ήλιο. Και να, ποτάμι τα δάκρυα που χύνουν οι συκοφαντούμενοι και δεν υπάρχει κανείς να τους παρηγορήσει», αναφέρει ο σοφός Εκκλησιαστής (Εκκλ. 4,1). Ο λόγος του ψαλμωδού είναι πάντα επίκαιρος διότι η ανθρώπινη φύση παραμένει η ίδια από τότε που ο άνθρωπος μεθυσμένος από τη θανατηφόρα ηδονή της εωσφορικής αυτοθεώσεως έγινε παράφρων και δέσμιος του Άδη και απομακρύνθηκε από το Θεό∙ από τότε που ο Κάιν εφόνευσε τον αδελφό του Άβελ υποκινούμενος από το φθόνο και τη ζήλεια και μέχρι τη συντέλεια του αιώνος τούτου, διότι όπως μας διδάσκει ο Μέγας Αντώνιος «η κακία ακολουθεί την ανθρώπινη φύση όπως η σκουριά το χαλκό και η ακαθαρσία το σώμα». Η κακία των ανθρώπων παραμένει αιώνια. Δεν πρέπει να μας παραπλανούν τα διάφορα τεχνολογικά επιτεύγματα του ανθρωπίνου πολιτισμού. Η θανατηφόρος νόσος του φθόνου που οδηγεί στη συκοφαντία συνεχίζει να διαβρώνει τις κοινωνικές σχέσεις, δηλητηριάζει τον κοινωνικό ιστό και οδηγεί σε ανθρώπινες τραγωδίες. Ενδέχεται μάλιστα ο σύγχρονος άνθρωπος να ενθουσιάζεται από κάποιες ιδεολογικές αρχές περί αγάπης προς την ανθρωπότητα γενικά και αόριστα, παρά το γεγονός ότι στην καρδιά του φωλιάζει θανάσιμο μίσος για τον πλησίον. «Τα σκοτεινά νέφη του μίσους καλύπτουν από τα μάτια μας το Ουράνιον Φως. Μόνοι τους οι άνθρωποι δημιουργούν για τον εαυτό τους την κόλασή τους..», αναφέρει ένας μεγάλος σύγχρονος πνευματικός πατέρας, ο Γέροντας Σωφρόνιος. Όσον αφορά την ετυμολογία της λέξεως συκοφαντία προέρχεται από το ουσιαστικό σύκο και το ρήμα φαίνω, φανερώνω. Έχουν προταθεί πολλές ερμηνείες. Η επικρατέστε-

8

Παύλειος Λόγος

του Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή ρη είναι αυτή του Ζηνόδωρου ο οποίος ισχυρίζεται ότι όταν κάποτε είχε πέσει λιμός στην Αθήνα, ο δήμος ενέκρινε ψήφισμα που απαγόρευε την εξαγωγή σύκων· όποιοι κατήγγελλαν άλλους ότι εξάγουν σύκα, ονομάστηκαν συκοφάντες. Ίσως οι συκοφάντες των Αθηνών δεν φανέρωναν στις αρχές μόνο αυτούς που εξήγαγαν παρανόμως τα σύκα αλλά και ίσως εκβίαζαν τους πλούσιους εμπόρους ότι θα τους καταγγείλουν ψευδώς ότι εξάγουν σύκα αν δεν τους έδιδαν ένα χρηματικό ποσόv. Στην τρέχουσα ορολογία, συκοφαντώ σημαίνει διατυπώνω ή διαδίδω εσκεμμένα ψευδείς και κακόβουλες κατηγορίες εναντίον κάποιου για να τον μειώσω, να τον εκθέσω και ο συκοφάντης είναι αυτός που κατηγορεί κάποιον γνωρίζοντας απόλυτα ότι είναι ψευδείς οι κατηγορίες. Διαβάλλω και συκοφαντώ είναι συνώνυμα ρήματα καθώς σημαίνουν τη διάδοση ψευδών κατηγοριών. Η συκοφαντία είναι μία εσκεμμένη και προμελετημένη ενέργεια, με πλήρη διαύγεια αντίληψης και στόχου, κατά της υπόληψης και της τιμής του προσώπου, με προφορική ή γραπτή διατύπωση ψευδούς καταγγελίας ή κατηγορίας. Συκοφαντία… Μια λέξη που προφέρεται τόσο εύκολα όσο εύκολα διαπράττεται. Μια λέξη που εμπερικλείει μια αρνητική ενέργεια, μια πράξη κατευθυνόμενη με πλήρη συνείδηση, μεθοδευμένα και στοχευμένα. Κατασκευάζει πράγματα που δεν άκουσε και ερμηνεύει πράγματα που δεν κατάλαβε. Είναι ένας διαρκής θάνατος του συκοφαντούμενου. Σύμφωνα με τον αείμνηστο γέροντα Μωυσή τον αγιορείτη ο συκοφάντης είναι δεινός ψεύτης, κακός άνθρωπος, δόλιος και ζηλόφθονος. Πρόκειται για πρόσωπο δειλό, διαστροφικό και ακαλλιέργητο. Έχει επιπολαιότητα, ρηχότητα, μετριότητα και περιέργεια. Οι συκοφάντες χαίρονται ιδιαίτερα όταν βρίσκουν ακροατές και αναγνώστες των ψευδών τους. Παγιδεύουν απρόσεκτους και αδαείς φίλους τους οποίους δεν είναι καθόλου δύσκολο αύριο να διασύρουν κι αυτούς και να διαδώσουν ανυπόστατες κατηγορίες. Η συκοφαντία είναι χειρότερη της κατηγορίας, γιατί εσκεμμένα χρησιμοποιεί το ψεύδος εναντίον άλλου. Η εμπάθεια του συκοφάντη είναι φοβερή. Συνεργάζονται το μίσος και η κακία, η ζήλια και ο φθόνος, η εχθρότητα και η απάτη. Εφευρέτης της συκοφαντίας είναι ο διάβολος όπως αναφέρει και ο άγιος Νεκτάριος. Ψεύτης και πατέρας του ψεύδους, ο διάβολος αποδίδει στον εαυτό του μια φοβερή αποστολή, την αποστολή να αλλοιώνει εκ προθέσεως την αλήθεια. Ήταν αυτός ο

οποίος συκοφάντησε το Θεό στην Εύα καθώς προσπάθησε να την πείσει ότι ο Θεός ψεύδονταν όταν προειδοποίησε τους πρωτόπλαστους για πνευματικό και σωματικό θάνατο σε περίπτωση παράβασης της εντολής. «Καὶ εἶπεν ὁ ὄφις τῇ γυναικί· οὐ θανάτῳ ἀποθανεῖσθε· ᾔδει γὰρ ὁ Θεός, ὅτι ᾗ ἂν ἡμέρᾳ φάγητε ἀπ᾿ αὐτοῦ, διανοιχθήσονται ὑμῶν οἱ ὀφθαλμοὶ καὶ ἔσεσθε ὡς θεοί, γινώσκοντες καλὸν καὶ πονηρόν» (Γεν. 3,4-6). Άλλωστε η ίδια η ετυμολογία της λέξης διάβολος προέρχεται από το ρήμα δια-βάλλω, που είναι συνώνυμο με το ρήμα συκοφαντώ, και σημαίνει χωρίζω - διαιρώ και φανερώνει ότι κύριο χαρακτηριστικό του διαβόλου είναι ότι δια-βάλλει δηλαδή χωρίζει, κομματιάζει αντί να ενώσει, καταστρέφει τα πάντα, αντί να δημιουργήσει. Ο διάβολος είναι εκείνος που διαιρεί, που χωρίζει, αποκόπτει κάθε επικοινωνία μεταξύ Θεού και ανθρώπου και μεταξύ των ανθρώπων. Άλλωστε αυτό δεν κάνει και ο κάθε συκοφάντης; Μέσω της διάδοσης ψευδών ειδήσεων ενσπείρει μίσος ανάμεσα σε πατέρα και γιο, ανάμεσα στο σύζυγο και τη σύζυγο, ανάμεσα σε προϊστάμενο και υφιστάμενο. Για αυτό το λόγο μάς συμβουλεύει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς: «δεν θα συκοφαντήσεις, για να μην εξομοιωθείς με το διάβολο που συκοφάντησε το Θεό στην Εύα, και γίνεις καταραμένος σαν αυτόν. Ή μάλλον - εκτός αν πρόκειται να προξενηθεί κάποια βλάβη στους πολλούς - ακόμη και θα σκεπάσεις το σφάλμα του πλησίον, για να μην εξομοιωθείς με τον Χαμ, αλλά με τον Σημ και τον Ιάφεθ και να επιτύχεις την ευλογία, όπως αυτοί». Μάλιστα ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος φθάνει στο σημείο να ισχυρίζεται ότι ο συκοφάντης είναι χειρότερος ακόμη και από αυτόν το διάβολο διότι «ο διάβολος κατηγορεί και διαβάλλει τους ανθρώπους, κανέναν όμως από τους άλλους δαίμονες», ενώ ο άνθρωπος συκοφαντεί τον συνάνθρωπό του. Η συκοφαντία, δυστυχώς, έχει γίνει σήμερα διαδεδομένος τρόπος συμπεριφοράς πολλών ανθρώπων με αποτέλεσμα να θεωρείται ως κάτι το φυσιολογικό και να μην ονομάζεται καν συκοφαντία. Μέσω της ευρείας και παγκόσμιας διάδοσης του ιντερνέτ οι συκοφάντες δεν ψιθυρίζουν πια μόνο στο αυτί ψευδείς ειδήσεις αλλά τις αναγγέλλουν μέσω του ιντερνέτ για να είναι αποτελεσματικότερος ο τρόπος καταστροφής συνειδήσεων και ταυτόχρονα να διατηρείται η ανωνυμία τους. Έχουμε δει να σπιλώνονται προσωπικότητες, υπολήψεις, οικογενειάρχες, με τραγικά πολλές φορές αποτελέσματα· άνθρωποι να χάνουν την εργασία τους,

να διαλύεται η οικογένειά τους, να έχουν χάσει την υγεία τους ακόμη, δυστυχώς και να αφαιρούν την ίδια τους τη ζωή πάνω στην απελπισία για την αδικία που διαπράχθηκε εις βάρος τους. Πρόκειται για ένα σύγχρονο bullying. Η συκοφαντία είναι «ψευδολογίας χείμαρρος», θα τονίσει ο Μέγας Βασίλειος. Τα συκοφαντικά λόγια είναι διαδόσεις που δεν στηρίζονται στην αλήθεια και στην πραγματικότητα. Είναι ένα μέσον το οποίον πάντοτε οι άνθρωποι χρησιμοποίησαν και χρησιμοποιούν για να πλήξουν άλλους. Είναι μία πληγή στο σώμα της κοινωνίας. Είναι μία αρρωστημένη και παθολογική κατάσταση που φανερώνει το βόρβορο που υπάρχει μέσα στην καρδιά του ανθρώπου. Οι Πατέρες της Εκκλησίας ονομάζουν τη συκοφαντία θυγατέρα του μίσους και του φθόνου. Τα συκοφαντικά λόγια ως άλλα πούπουλα, όπως χαρακτηριστικά τα παρομοιάζουν μερικοί Άγιοι μας, που τα φυσά ο άνεμος, διασκορπίζονται στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και είναι αν όχι αδύνατον, φοβερά δύσκολο να συγκεντρωθούν πάλι πίσω, όταν αποκαλυφθεί η απάτη της συκοφαντίας ή όταν ο συκοφάντης μετανοήσει και θελήσει να επανορθώσει το κακό που προκάλεσε. Πάντα θα μένουν υπολείμματα και τραύματα από μια συκοφαντία που έχει συντελεσθεί. Σ’ αυτή την πραγματικότητα και φιλοσοφία, εξάλλου, στηρίχθηκε το «δόγμα» του Γκαίμπελς που έλεγε: «ρίξτε-ρίξτε λάσπη, στο τέλος κάτι θα μείνει» και το οποίο εφαρμόζουν πιστά σήμερα, πολλά οργανωμένα συμφέροντα στους χώρους των επιχειρήσεων, της πολιτικής, της εκκλησίας και αλλαχού. Ενώ ο δολοφόνος σκοτώνει το σώμα, ο συκοφάντης σκοτώνει την τιμή και την υπόληψη, τα οποία είναι ανώτερα από κάθε υλικό αγαθό. Ποιο είναι όμως το κίνητρο που ωθεί τον άνθρωπο στο να συκοφαντεί τον συνάνθρωπό του και να εκτοξεύει ψέματα εναντίον του; Η ασκητική εμπειρία μάς έχει υποδείξει ότι τα κίνητρα του συκοφάντη είναι η ζήλεια, ο φθόνος, η μνησικακία, η υπερηφάνεια και τα σαρκικά πάθη. H συκοφαντία είναι το απαισιότερο φάσμα του μίσους και της κακότητας και το οδυνηρότερο τραύμα γι’ αυτόν που την υφίσταται. H συκοφαντία είναι το αμυντικό όπλο της κατωτερότητας. Επειδή δεν μπορεί να σκεπάσει τη γύμνωση και ευτέλειά της προσπαθεί να αμαυρώσει αυτούς που βρίσκονται πιο ψηλά για να δικαιωθεί όπως νομίζει, θα επισημάνει ο αείμνηστος και χαρισματούχος Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός. Μας διδάσκει ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής: «Όταν μας δουν οι δαίμονες να περιφρονούμε τα πράγματα του κόσμου, ώστε να μη μισούμε εξαιτίας αυτών τους ανθρώπους και εκπέσουμε από την αγάπη, τότε παρακινούν άλλους να μας συκοφαντήσουν, ώστε, μη υποφέροντας την λύπη, να μισήσουμε εκείνους που μας συκοφάντησαν». «Οι δαίμονες μας σπρώχνουν πιεστικά ή στο να αμαρτήσωμε ή, αν δεν αμαρτήσωμε, στο να κατακρίνωμε όσους αμάρτησαν», μας διδάσκει επίσης ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος. Σύμφωνα

με τον Γέροντα Ιωσήφ Βατοπαιδινό: «O εχθρός διάβολος γνωρίζει τη σκληρότητα και την οδύνη, που προκαλεί αυτή η κακία και τη μεταχειρίζεται κατά των ισχυρών του αντιπάλων. Σκοπός του είναι να λυγίσει την καρτερία τους». Αυτή είναι η πονηρία του διαβόλου. Ο συκοφάντης φθονεί την αρετή του άλλου και μισεί την αλήθεια. Μέσω της συκοφαντίας προσπαθεί να σπείρει το μίσος μεταξύ των ανθρώπων. Η θέληση του συκοφάντη συμπίπτει με τη σατανική θέληση και έτσι δαιμονοποιείται. Η συκοφαντία έχει εξάπαντος δαιμονικό και εωσφορικό χαρακτήρα. Όπως έλεγε χαρακτηριστικά και ο άγιος Παΐσιος «οι συκοφάντες εργάζονται συνεργαζόμενοι με το ταγκαλάκι», δηλαδή τον διάβολο. Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής αναφέρει: «Δεν υπάρχει βαρύτερος πόνος της ψυχής από τη συκοφαντία, είτε στην πίστη, είτε στη διαγωγή συκοφαντείται κάποιος∙ και κανείς δεν μπορεί να μείνει αδιάφορος όταν συκοφαντείται, παρά μόνο εκείνος που στρέφει τα μάτια του στο Θεό, όπως η Σωσάννα. Μόνο ο Θεός μπορεί να μας

λυτρώσει από τον κίνδυνο και να φανερώσει στους ανθρώπους την αλήθεια, όπως έκανε στην περίπτωση της Σωσάννας, και να παρηγορήσει την ψυχή με την ελπίδα». Ποια ήταν όμως η Σωσάννα στην οποία αναφέρεται ο άγιος Μάξιμος; Η Σωσάννα ήταν μια ενάρετη παντρεμένη νεαρή γυναίκα την εποχή της Παλαιάς Διαθήκης. Ήταν σεμνή και ταυτόχρονα πολύ όμορφη. Η ομορφιά της γοήτευσε δυο γέροντες που είχαν το αξίωμα του δικαστού οι οποίοι την εκβίασαν ότι αν δεν ενδώσει στις ανήθικες ορέξεις τους θα την κατηγορήσουν ότι είναι μοιχαλίδα και ότι απάτησε τον άντρα της και ότι δήθεν αυτοί ήταν αυτόπτες μάρτυρες της σκηνής της μοιχείας. Η Σωσάννα όμως δεν φοβήθηκε τον εκβιασμό και αρνήθηκε να παραβεί τον νόμο του Θεού και να ενδώσει στις παράνομες επιθυμίες τους. Οι δύο γέροντες δεν έμειναν άπρακτοι και την κατηγόρησαν ότι δήθεν απάτησε τον άνδρα της μ’ έναν νεαρό στον κήπο του σπιτιού της και την κατεδίκασαν σε θάνατο. Ασφαλώς ο λαός που την κατεδίκασε δεν γνώριζε την αλήθεια. Ενώ λοιπόν η απόφαση ελήφθη από το δικαστήριο τότε

έξαφνα το Άγιο Πνεύμα φωτίζει τον νεαρό τότε προφήτη Δανιήλ ο οποίος ζήτησε να εξετάσει έναν - έναν χωριστά τους δικαστές. Ρώτησε λοιπόν τον πρώτο γέροντα: «Κάτω από ποιο δέντρο είδες τη Σωσάννα να διαπράττει την αμαρτία;». «Κάτω από ένα σχίνο» απάντησε εκείνος. «Να που είπες ψέματα, γιατί ο άγγελος του Θεού έχει λάβει κιόλας εντολή από το Θεό να σε σχίσει στα δύο», του είπε ο Δανιήλ. Μετά απευθύνθηκε στον άλλο δικαστή χωριστά: «Εσύ κάτω από ποιο δέντρο την έπιασες;». «Κάτω από ένα πουρνάρι», απάντησε εκείνος. «Νάτο, ψέμα είπες κι εσύ, ο άγγελος του Θεού σε περιμένει με το ξίφος του για να σε κόψει στα δύο», του είπε ο Δανιήλ. Τελικά απεδείχθη η αθωότητα της Σωσάννας και οι δύο δικαστές καταδικάστηκαν σε θάνατο από τη σύναξη σύμφωνα με το νόμο του Μωυσή και έλαμψε η αλήθεια (Δαν.1.1-64). Μια άλλη διδακτική ιστορία από την Παλαιά Διαθήκη την οποία θυμόμαστε τη Μεγάλη Δευτέρα είναι αυτή του παγκάλου Ιωσήφ ο οποίος πουλήθηκε από τους ίδιους τους αδελφούς του ως σκλάβος στην Αίγυπτο (Γεν 37, 12-36). Εκεί συκοφαντήθηκε αδυσώπητα από την σύζυγο του Πετεφρή επειδή δεν ενέδωσε στις πονηρές διαθέσεις της και φυλακίστηκε (Γεν 39, 1-23). Όμως ο Θεός τον δικαίωσε και τον έκανε κυβερνήτη δίπλα στον Φαραώ της Αιγύπτου (Γεν 41, 1-46) διότι όπως λέγει ο άγιος Μάρκος ο Ασκητής «καλύτερα να σε αδικούν οι άνθρωποι και όχι οι δαίμονες. Εκείνος που ευαρεστεί τον Κύριο, τους νίκησε και τους δύο». Αυτό κατόρθωσε και ο πάγκαλος Ιωσήφ. Νίκησε τις μεθοδείες του πονηρού αλλά και την πονηρία των ανθρώπων.

H συκοφαντία ως προς την κακότητα και πονηρία κατέχει την πρώτη θέση στον κατάλογο της κακοήθειας. Ο σοφός και μακαριστός Γέροντας Μωυσής αναφερόμενος στο μεγάλο αμάρτημα της συκοφαντίας επισημαίνει: «Ο πνευματικός νόμος συνεχίζει να λειτουργεί: Ό,τι έκανες θα πάθεις. Μερικές φορές και χειρότερα». Αυτό ακριβώς συνέβη και στην περίπτωση της Ιεζάβελ η οποία ήταν γυναίκα του βασιλιά Αχαάβ και συκοφάντησε τον Ναβουθαί. Ο Αχαάβ ήθελε να αγοράσει το αμπέλι του Ναβουθαί. Ο Ναβουθαί όμως δεν το έδινε γιατί ήταν κληρονομιά από τους προγόνους του. Η άρνησή του προκάλεσε λύπη στον Αχαάβ (Α’ Βασ. 21,4) γι’ αυτό και η γυναίκα του Ιεζάβελ ανέλαβε να ενεργήσει για να πάρει παράνομα το αμπέλι. Γράφοντας επιστολές με το όνομα του Αχαάβ τίς έστειλε στους πρεσβυτέρους και τους άρχοντες της πόλης, ζητώντας τους να βρουν δύο ψευδομάρτυρες οι οποίοι θα συκοφαντήσουν το Ναβουθαί για βλασφημία απέναντι στο Θεό και το βασιλιά. Έτσι σε μια τελετή νηστείας που διοργάνωσαν και μπροστά στο λαό συκοφάντησαν το Ναβουθαί με αποτέλεσμα να τον σκοτώσουν με λιθοβολισμό (Α’ Βασιλέων 21,7-14). Όμως, όταν ο προφήτης Ηλίας, με το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, κατάλαβε ότι ο Ναβουθαί συκοφαντήθηκε, κατήγγειλε και έλεγξε το άνομο βασιλικό ζεύγος (Α’ Βασιλέων 21,1). Προφήτευσε ότι η τιμωρία Παύλειος Λόγος

9

τους θα είναι παραδειγματική. Όταν ο Αχαάβ μετέβη για να αρπάξει το αμπέλι του Ναβουθαί, ο προφήτης Ηλίας του ανήγγειλε ότι στον τόπο που τα σκυλιά έγλυψαν το αίμα του Ναβουθαί που χύθηκε με άδικο τρόπο, εκεί θα γλύψουν και το δικό του (Γ’ Βασιλέων 21,1-24). Η τιμωρία όμως δεν έπληξε τον Αχαάβ διότι μετανόησε αλλά την γυναίκα του (Γ’ Βασιλέων 21,25-29). Μετά τον θάνατο του Αχαάβ, η Ιεζάβελ εκδιώχθηκε από τον Ιηού ο οποίος διέταξε να την πετάξουν από το παράθυρο. Κατόπιν ο Ιηού πέρασε πάνω από το πτώμα της με την άμαξά του (Β’ Βασιλέων 9,30-37) και έδωσε το πτώμα της για βορά των σκύλων εκπληρώνοντας την προφητεία του προφήτη Ηλία. Οι άγιοι Πατέρες μας όχι μόνο επιτιμούν το πάθος της συκοφαντίας αλλά και το πάθος της κατακρίσεως. Ὁ άγιος Ιωάννης της Κλίμακος παρομοιάζει την καταλαλιά μέ «παχειά βδέλλα, πού απορροφά το αίμα της αγάπης» καθώς γεννάται από το μίσος και από την μνησικακία. Μας διδάσκει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος: «Άκουσα μερικούς να καταλαλούν και τους επέπληξα. Και για να δικαιολογηθούν οι εργάτες αυτοί του κακού μού απήντησαν ότι το έκαναν από αγάπη και ενδιαφέρον προς αυτόν που κατέκριναν. Εγώ τότε τους είπα να την αφήσουν αυτού του είδους την αγάπη, για να μη διαψευσθή εκείνος που είπε: “Τον καταλαλούντα λάθρα τον πλησίον αυτού, τούτον εξεδίωκον” (Ψαλμ. ρ΄ 5). Εάν ισχυρίζεσαι ότι αγαπάς τον άλλον, ας προσεύχεσαι μυστικά γι΄ αυτόν και άς μη τον κακολογείς. Διότι αυτός ο τρόπος της αγάπης είναι ευπρόσδεκτος από τον Κύριον». Οι ασκητές της ερήμου όχι μόνο θεωρούσαν μεγάλη αμαρτία την κατάκριση αλλά και σκέπαζαν τα αμαρτήματα του πλησίον για να μας υποδείξουν την αγάπη και τη συγχωρητικότητα και το ότι πρέπει να ασκήσουμε τον εαυτό μας στο να μην κακολογούμε και να μη λέμε ψέματα εναντίον του αδελφού μας. Αναφέρει το Γεροντικό ότι κάποιος από τους Πατέρες είδε έναν αδελφό να αμαρτάνει. Έκλαψε τότε πικρά και είπε: «Αυτός σήμερα, εγώ αύριο!», θέλοντας να δείξει πόσο ευμετάβολη είναι η ανθρώπινη φύση και πόσο όλοι είμαστε επιρρεπείς προς την αμαρτία. Ένδειξη ταπεινώσεως είναι να δούμε τα δικά μας πάθη και ελαττώματα. «Δώρησαί μοι Κύριε τοῦ ὁρᾶν τά ἐμά πταίσματα καί μή κατακρίνειν τόν ἀδελφόν μου», προσεύχεται ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος. Η συναίσθηση της αμαρτωλότητας μ’ ένα τρόπο απόλυτο είναι ίσως το συγκλονιστικότερο χαρακτηριστικό της ζωής τού αυθεντικού αγίου ανθρώπου και οπωσδήποτε όταν καθρεπτιζόμαστε στο συγκλονισμό που προκαλεί η συναίσθηση μιάς μοναδικής και απόλυτης αμαρτωλότητας, δεχόμαστε ισχυρό νυγμό στο βάθος της αυτογνωσίας μας. Για αυτό το λόγο, αυτό το οποίο τονίζει η πνευματική μας παράδοση είναι να εργαζόμαστε για την καλυτέρευση του εαυτού μας και να μην περιεργαζόμαστε τα σφάλματα των άλλων. Μας διδάσκει ο άγιος Παΐσιος ότι θα πρέπει να αμφιβάλλουμε για την κρίση μας διότι αυτή δεν είναι πάντα ασφαλής. Αναφέρει τα εξής: «Δεν σκέφτομαι πάντοτε σωστά, πολλές φορές κάνω λάθος. Να, στην τάδε περίπτωση σκέφθηκα έτσι και βγήκε ότι είχα άδικο. Στην τάδε περίπτωση έκρινα και έπεσα έξω, οπότε τον

10

Παύλειος Λόγος

αδίκησα τον άλλον. Επομένως δεν πρέπει να ακούω τον λογισμό μου. Ο καθένας μας λίγο-πολύ έχει περιπτώσεις που έπεσε έξω στην κρίση του. Αν φέρει στον νου του τις περιπτώσεις που έκρινε και έπεσε έξω, τότε θα αποφεύγει την κατάκριση. Αλλά και μια φορά να μην έπεσε έξω και να είχε δίκαιο, πού ξέρει τα ελατήρια του άλλου; Ξέρει πώς έγινε κάτι; Να μη βγάζουμε εύκολα συμπεράσματα». Τα αισθητήριά μας λοιπόν συχνά κάνουν λάθος. Δεν γνωρίζουμε την πρόθεση του άλλου γι’ αυτό ερμηνεύουμε λανθασμένα τη συμπεριφορά του. Άλλωστε δεν έχουμε τη δυνατότητα να κρίνουμε τον άλλο, γιατί δεν μπορούμε να μπούμε στην ψυχή του. Η κρίση είναι έργο μόνο του Θεού. «Μη κατακρίνης και όταν ακόμη βλέπης κάτι με τους ίδιους τους οφθαλμούς σου, διότι και αυτοί πολλές φορές εξαπατώνται», μας διδάσκει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος. Θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι υπεύθυνοι για τη συκοφαντία δεν είναι μόνο εκείνοι που εκτοξεύουν αυτό το δηλητήριο, αλλά και εκείνοι που το δέχονται με πολύ ευχαρίστηση ή ακόμη και αδιαμαρτύρητα και βέβαια αυτοί που είναι πρόθυμοι να διαδώσουν τις ψευδείς ειδήσεις χάριν μιας «κοινωνικής» ενημέρωσης, δηλαδή κοινώς κουτσομπολιού, κάνοντας το λάθος αυτή τη σπίθα της συκοφαντίας να την μετατρέψουν σε πυρκαγιά κάνοντας παρανάλωμα του πυρός συνειδήσεις και υπολήψεις. «Αυτόν που σου κατακρίνει τον πλησίον, ποτέ μη τον σεβασθής, αλλά μάλλον να του ειπής: “Σταμάτησε, αδελφέ. Εγώ καθημερινώς σφάλλω σε χειρότερα, και πώς μπορώ να κατακρίνω τον άλλον”; Έτσι θα έχης δύο οφέλη∙ με ένα φάρμακο θα θεραπεύσης και τον εαυτό σου και τον πλησίον», επισημαίνει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος. Γι’ αυτό το λόγο ο άγιος Αυγουστίνος σε μια του ομιλία λέγει πως ευθύνη για το λιθοβολισμό του αγίου Στεφάνου δεν είχαν μόνο αυτοί που έριχναν τις πέτρες, αλλά και εκείνοι που συνευδοκούσαν. Η συκοφαντία είναι ένας «λιθοβολισμός» της τιμής και της υπόληψης και δεν θα πρέπει να ανεχόμαστε να κατηγορούνται άδικα συνάνθρωποί μας για να μην ομοιωθούμε με αυτούς οι οποίοι αν και δεν έριξαν πέτρες εναντίον του αγίου Στεφάνου όμως αποδέχονταν την παράνομη πράξη. Ρώτησαν κάποτε τον Αββά Βαρσανούφιο: «Γέροντα· εάν ακούσω περί τινος ότι κακώς με λέγει, τι ποιήσω; Και ο Γέροντας απεκρίθη: Ευθέως ανάστα και ποίησον ευχήν πρώτον υπέρ εκείνου, και ούτως υπέρ σεαυτού, λέγων· Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησον τόνδε τον αδελφόν, και εμέ τον αχρείον δούλόν σου· και σκέπασον ημάς από του πονηρού, ευχαίς των σων αγίων». Η συκοφαντία βλάπτει λοιπόν όχι μόνο τον συκοφαντούμενο αλλά και αυτούς που δέχονται τις συκοφαντίες και βέβαια τον ίδιο τον συκοφάντη, ο οποίος επισύρει την οργή του Θεού και την αγανάκτηση των ανθρώπων. Μας διδάσκει ο άγιος Παΐσιος: «Ο άδικος άνθρωπος, όπως και κάθε ένας που αισθάνεται ένοχος, εάν δεν ζητήσει συγχώρηση ταλαιπωρείται από τη συνείδησή του και επί πλέον από το γογγυσμό και την αγανάκτηση του αδικημένου. Δεν μπορεί να κοιμηθεί. Σαν να τον κτυπούν κύματα στριφογυρίζει και ανάπαυση δεν έχει. Είναι μυστήριο πράγμα το πως το πληροφορείται! Ακόμη και αν ο

άνθρωπος είναι αναίσθητος, πάλι υποφέρει. Το πολύ-πολύ να καταφύγει σε καμιά “ψυχαγωγία”, για να ξεχασθεί. Όταν ο αδικημένος έχει συγχωρήσει τον ένοχο, αλλά έχει μείνει λίγη αγανάκτηση μέσα του, τότε και ο ίδιος ταλαιπωρείται σε ένα βαθμό, αλλά ο ένοχος ταλαιπωρείται πολύ από την αγανάκτηση του άλλου. Αν όμως ο ένοχος ζητήσει συγγνώμη και δεν του τη δώσει ο αδικημένος, τότε ταλαιπωρείται εκείνος. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη φωτιά από το εσωτερικό κάψιμο της ψυχής, από τη συνείδηση». Γλύτωσέ με Κύριε από τη συκοφαντία των ανθρώπων και εγώ θα φυλάξω τας εντολάς σου, αναφωνεί ο ψαλμωδός. Αλλά ποιες είναι αυτές οι εντολές στις οποίες αναφέρεται ο ψαλμωδός; Είναι οι δύο εντολές που είπε ο Ιησούς επάνω στις οποίες στηρίζεται όλη η πνευματική ζωή: η αγάπη προς το Θεό και η αγάπη προς τον πλησίον (Ματθ.22, 35-40). Για την ορθόδοξη πνευματική ζωή η ηθική τελείωση δεν συνίσταται στην επίτευξη κάποιων ηθικών πράξεων, στην ηθική ευδαιμονία, αλλά στην επίτευξη ανιδιοτελούς αγάπης. Η τελεία αγάπη είναι υπεράνω παντός εν τω κόσμω συμφέροντος. Στη συγκεκριμένη περίπτωση που εξετάζουμε η άνευ όρων αγάπη προς αυτόν που μας συκοφαντεί. Αυτό είναι και το μεγαλείο της μωρίας του Σταυρού όπως αναφέρει ο απόστολος Παύλος (Α΄Κορ.1,18-24) διότι για τον κόσμο είναι πραγματικά μωρία το να καλείσαι να αγαπήσεις αυτόν που σε συκοφαντεί. Αποτελεί υπέρβαση της λογικής. Μέσα όμως σε αυτήν την υπέρβαση ευρίσκεται και η λύτρωση διότι ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής μας λέγει ότι «όσο εσύ προσεύχεσαι με την ψυχή σου για χάρη εκείνου που σε συκοφάντησε, τόσο και ο Θεός πείθει για την αθωότητά σου όσους σκανδαλίστηκαν λόγω της συκοφαντίας» και ο Γέροντας Ιωσήφ ο Βατοπαιδινός αναφέρει ότι ενώ η συκοφαντία ως προς την κακότητα και πονηρία κατέχει την πρώτη θέση στον κατάλογο της κακοήθειας έχει όμως και την πρώτη θέση στον κατάλογο της αξιοπρέπειας και του ενάρετου βίου. H αξιομισθία της ξεπερνά τους βαθμούς της περιεκτικής φιλοπονίας καθώς η υπομονή απέναντι στη συκοφαντία αποφέρει ουράνιο μισθό. Η υπομονή στις συκοφαντίες αποτελεί μέτρο και κριτήριο της ταπεινώσεώς μας. Η ταπείνωσή μας κρίνεται από τη στάση μας απέναντι στη συκοφαντία. Στο Γεροντικό αναφέρεται πώς ταπεινόφρων δεν είναι αυτός πού αυτοεξευτελίζεται και ταπεινολογεί, αλλά εκείνος πού υπομένει με χαρά τις ατιμίες πού προέρχονται από τον πλησίον∙ και σε άλλο σημείο αναφέρεται πώς εκείνον πού τιμούν οι άνθρωποι περισσότερο απ’ όσο αξίζει ζημιώνεται, εκείνος όμως, πού δεν τον τιμούν καθόλου οι άνθρωποι, θα δοξαστεί στους ουρανούς από τον Θεό. Μην νομίσεις πώς έχεις ταπείνωση, τονίζει ο αββάς Ισαάκ, όταν δεν ανέχεσαι την παραμικρή κατηγορία. Ο αββάς Ζωσιμάς προχωρεί πιο πέρα και λέγει τα εξής: «Αυτόν πού σ’ ενέπαιξε ή σε στενοχώρησε ή σε ζημίωσε ή οτιδήποτε κακό σου έκανε, να τον θυμηθείς ως ιατρό σου. Ὁ Χριστός τον έστειλε για να σε θεραπεύσει, μη λοιπόν τον θυμάσαι με θυμό». Για αυτό και ο άγιος Παΐσιος μάς προτρέπει την κάθε θλίψη να την υπομένουμε με χαρά και «όχι μόνον πρέπει να υπομένουμε αγόγ-

γυστα αυτόν που μας πειράζει, αλλά και να νιώθουμε ευγνωμοσύνη, γιατί μας δίνει την ευκαιρία να αγωνισθούμε στην αγάπη, στην ταπείνωση, στην υπομονή». Αυτό είναι το μεγαλείο της ανιδιοτελούς χριστιανικής αγάπης! Τελικά, το κεντρικό ζήτημα δεν είναι το να εξηγήσουμε για ποιο λόγο μας συκοφαντούν οι άνθρωποι αλλά το να φέρουμε άξια το σταυρό μας, να υπομένουμε άξια αυτή τη σκοτεινή οδύνη, μια οδύνη που στο τέλος μεταμορφώνεται σε χαρά και οδηγεί στη σωτηρία όπως ο άγιος Παΐσιος τονίζει χαρακτηριστικά: «Δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά από τη χαρά που νιώθεις, όταν δέχεσαι την αδικία. Μακάρι να με αδικούσαν όλοι οι άνθρωποι! Ειλικρινά σας λέω, τη γλυκύτερη πνευματική χαρά την ένιωσα μέσα στην αδικία». Υπομένοντας τη συκοφαντία μετέχουμε στα παθήματα του Χριστού. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι ο ίδιος ο Χριστός συκοφαντήθηκε κατά την επίγεια παρουσία Του. Συκοφαντούσαν και τον Κύριο μερικοί σύγχρονοί του Ιουδαίοι λέγοντας: «ἰδού ἄνθρωπος φάγος καί οἰνοπότης, τελωνῶν φίλος καί ἁμαρτωλῶν» (Ματθ. 11,19) και «δαιμόνιον ἔχει καί μαίνεται» (Ιω. 10,20). «Άν σκεφτόμασταν ότι ο πιο αδικημένος είναι ό Χριστός, θα δεχόμασταν με χαρά την αδικία. Οικονομάει ό Θεός να μας αδικήσουν οι άνθρωποι ή να μας πουν καμιά κουβέντα, για να εξοφλήσουμε μερικές αμαρτίες μας ή για να αποταμιεύσουμε κάτι στην άλλη ζωή», μας συμβουλεύει ο άγιος Παΐσιος. «O πιστός ας έχει ως πρότυπο τον Kύριό μας, που συγχωρούσε τους διαβολοειδείς συκοφάντες. “Πάτερ, άφες αυτοίς, ου γάρ οίδασι τί ποιούσι” (Λουκ.

23,34). Oσοι σήκωσαν αυτόν το βαρύτατο σταυρό κέρδισαν και τον αντάξιο μακαρισμό: “Μακάριοί εστε όταν ονειδίσωσιν υμάς και διώξωσι και είπωσι πάν πονηρόν ρήμα καθ υμών, ψευδόμενοι ένεκεν εμού” (Ματ. 5,11). Ως φορείς και οπαδοί της αγάπης ανεχόμαστε και υπομένουμε τη διαβολικότερη αυτή πληγή με πρότυπο τον Kύριό μας και μαθαίνουμε ότι “ο μισθός ημών πολύς εν τοίς ουρανοίς” (Ματ.

5,12)», επισημαίνει ο μακαριστός Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός. Ο Θεός με τον πόνο Του ως το σταυρικό θάνατο παίρνει το μέρος μας, σηκώνει το σταυρό μας, συμμερίζεται τον πόνο μας, μοιράζεται τα δεινοπαθήματά μας,

αγκαλιάζει το άλγος μας, αγιάζει την οδύνη μας. Όταν δέχεσαι την αδικία και δικαιολογείς τον πλησίον σου, δέχεσαι τον πολυαδικημένο Χριστό στη καρδιά σου. «Μολονότι δεν είναι εύκολο, πρέπει οπωσδήποτε να συμφιλιωθείτε με τους συκοφάντες σας» μας συμβουλεύει ο Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος. «Με μίσος στην καρδιά, δεν μπορεί να σωθεί κανείς. Γι’ αυτό οφείλουμε να αντιδρούμε με αυταπάρνηση στα εμπαθή αισθήματά μας. Έτσι εξαφανίζονται και οι θλίψεις. Η εμπάθεια, βλέπετε, είναι που γεννάει τη θλίψη. Να ζείτε και να φέρεστε φυσιολογικά. Το πώς σας βλέπουν οι άλλοι να μην το λογαριάζετε. Μόνο του Θεού η κρίση έχει βαρύτητα, ως αλάθητη. Εμείς οι άνθρωποι δεν γνωρίζουμε καλά-καλά ούτε τον ίδιο μας τον εαυτό, πολύ περισσότερο τον πλησίον», καταλήγει ο Όσιος Θεοφάνης. Η Αγία Γραφή τονίζει ότι η οποιαδήποτε δοκιμασία κατά τη διάρκεια της επίγειας ζωής γίνεται μέσο αναγωγής στον τελικό σκοπό του ανθρώπου, που είναι η Βασιλεία του Θεού. «Διὰ πολλῶν θλίψεων» εισέρχεται ο άνθρωπος στη Βασιλεία του Θεού (Πραξ. 14,22). Η ελπίδα της Βασιλείας του Θεού τον ενισχύει στις θλίψεις και δυσκολίες της ζωής και τον καθιστά διαρκώς δεκτικότερο στη χάρη του Θεού. «Ας μη λησμονούμε εκείνον πού έλεγε προς τον Κύριον: “Πόσες θλίψεις μου έδειξες! Θλίψεις πολλές και κακές! Δεν με εγκατέλειψες όμως, αλλά με επισκέφθηκες με στοργή και με εζωογόνησες και με ανύψωσες και πάλι μετά την πτώσι μου από τα βάθη της γης όπου είχα πέσει” (Ψαλμ. ο΄ , 20)», μας προτρέπει ο άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης αναφερόμενος στον πολύπαθο Ιώβ. «Θα πρέπει να θεωρείς πώς καθετί πού συναντάς στην πορεία σου, μικρό ή μεγάλο, το στέλνει ό Θεός για να σε βοηθήσει στον αγώνα σου. Μονάχα αυτός γνωρίζει ότι σού είναι ωφέλιμο και ό,τι χρειάζεσαι σε κάθε περίσταση: επιτυχίες, αναποδιές, πειρασμούς, πτώσεις. Τίποτε δε συμβαίνει τυχαία και χωρίς να αποτελεί πολύτιμη ευκαιρία να διδαχτείς από αυτό. Πρέπει να το αποσαφηνίσεις καλά μέσα σου αυτό, γιατί έτσι μεγαλώνει ή εμπιστοσύνη σου στον Κύριο πού αποφάσισες να ακολουθήσεις», μας συμβουλεύει ένας σύγχρονος θεολόγος. Ο πιστός που θα υπομείνει λοιπόν την μεγάλη αυτή θλίψη μόνο

κερδισμένος θα βγει και αλλοίμονο βέβαια στον συκοφάντη ο οποίος δεν θα μετανοήσει εμπράκτως. Ο πιστός φροντίζει αφενός να υπομείνει την αδικία της συκοφαντίας με σιωπή, ταπείνωση και προσευχή, χωρίς να καλλιεργεί πάθος και εκδικητικότητα για τον συκοφάντη, και αφετέρου φροντίζει με τη στάση του να βοηθήσει και τον άνθρωπο που τον αδικεί, να καταλάβει το σφάλμα του και να διορθωθεί. Η μεγάλη αγάπη προς το Χριστό υπερνικά τους πόνους και τις ταλαιπωρίες που του προξενούν οι άνθρωποι. Πόσος πόνος διαπέρασε την ψυχή του αγίου Νεκταρίου όταν άνθρωποι άνομοι και υποκινούμενοι από δαιμονικές δυνάμεις τον κατασυκοφάντησαν και προσπάθησαν να τον διασύρουν τόσο στην Αίγυπτο όσο και στην Ελλάδα. Όμως ο άγιος ακλόνητος στην πίστη του τα υπέμεινε όλα καρτερικά αναμένοντας το έλεος του Θεού. Πόση αγάπη είχε μέσα στην καρδιά του όταν συγχώρεσε τους διώκτες του! Πόση υπομονή επέδειξαν και οι άγιοι μας, οι Κουλακιώτες Αθανάσιος και Ιωάννης, που τιμούμε ιδιαίτερα στην περιοχή μας, όταν συκοφαντήθηκαν από τους αλλόπιστους εχθρούς της πίστεώς μας ότι δήθεν αλλαξοπίστησαν και μετά αρνήθηκαν το Ισλάμ! Έδωσαν τη ζωή τους για την χριστιανική τους πίστη! Γι’ αυτό μένουν εις τον αιώνα ως άγιοι, όπως και ο άγιος Νεκτάριος τιμάται ως άγιος ενώ οι διώκτες τους θα κληθούν να απολογηθούν ενώπιον του Κυρίου κατά την τελική κρίση διότι όπως λέγει και ο άγιος Μάρκος ο Ασκητής «εκείνος που πιστεύει στο Χριστό που μιλάει για ανταπόδοση, υποφέρει κάθε αδικία πρόθυμα, ανάλογα με την πίστη του» ∙ και η ανταπόδοση είναι βέβαιο ότι θα έρθει και θα αποκαλυφθεί η αλήθεια. Πάντοτε η αλήθεια αποκαλύπτεται όπως το λάδι που βάζουμε στο καντηλάκι μας ανεβαίνει στην επιφάνεια του νερού∙ κατά τον ίδιο τρόπο και η αλήθεια φανερώνεται με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο. Ποια θα είναι όμως τότε η στάση του πιστού; Την απάντηση μάς τη δίδει ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος ο οποίος λέγει τα εξής: «Αν ποτέ συκοφαντηθείς και αποκαλυφθεί ή αθωότητα σου, μην υπερηφανευθείς. Με ταπείνωση ευχαρίστησε το Θεό πού σε λύτρωσε από τις συκοφαντίες των ανθρώπων» Παύλειος Λόγος

11

Μουτσιάλη Άγ. Συμεών Στυλίτης – θαύματα και έθιμα του αρχιδιακ. Προδρόμου Γκιρτζαλιώτη

Ε

νας πνευματικός θησαυρός που διασώζεται στη Μονή της Μουτσιάλης (μοναστήρι που ανήκει στη μητρόπολη Βεροίας) είναι μέρος λειψάνου του Αγίου Συμεών του Στυλίτου. Είναι άξια μνείας τέσσερα θαύματα που συνδέονται με το λείψανο του Αγίου Συμεών του Στυλίτου, όπως τα εξιστορεί ο αείμνηστος πατήρ Γεώργιος Ζέρης: Κατά την παράδοση των παλαιών γερόντων και του πατρός μου ιερέως Στεργίου Ζέρη η διήγησις των θαυμάτων του Αγίου Συμεών έχει ως εξής: 1. Κατά το έτος 1812 επί τουρκοκρατίας η ιερά Μονή Μουτσιάλης είχε μεγάλα ζώα (μουλάρια) για τις δουλειές τους, τα οποία, κάποτε, ζώα ήτο έξω της Μονής για βοσκή με τα μεγάλα κουδούνια κρεμασμένα στο λαιμό τους. Κι όταν πήγαν οι υπάλληλοι να πάρουν τα ζώα είχον εξαφανισθεί. Ανέφερε αυτό εις τον ηγούμενον, ότι έπρεπε τα ζώα να τα έκλεψαν, έκαναν τρεις ημέρες να ψάχνουν το αποτέλεσμα ήτο μηδέν. Τότε ο ηγούμενος της Μονής Μοναχός Μελέτιος ονόματι, με πίστιν εις τον Άγιον Συμεών εκρέμασε το Άγιο Λείψανο εις την εξώπορτα της Ιεράς Μονής και είπεν: πιστεύω Άγιε Συμεών ότι σε 24 ώρες θα μας φέρεις τα ζώα εις την Ιεράν Μονήν, όπως και έγινε. Μετά από 24 ώρες το μεσονύκτιον άκουσαν οι μοναχοί τα κουδούνια των ζώων εβγήκαν έξω και είδαν όλα τα ζώα να επιστρέφουν σώα και αβλαβή εις την Ιεράν Μονήν.

2. Όπως μου το διηγήθηκε η μητέρα

12

Παύλειος Λόγος

μου Αικατερίνη πρεσβυτέρα, ότι κατά το έτος 1885, η οποία ήτο τότε πέντε χρονών, μας είπε το εξής θαύμα του Αγίου Συμεών. Αρρώστησε η μητέρα της ονόματι Κρυστάλλω σύζυγος του Ιωάννου Ντόντη, δεν είχε γίνει ακόμα πρεσβυτέρα, αρρώστησε πολύ βαριά και ήτο ετοιμοθάνατη. Μαζεύτηκαν στο σπίτι της συγγενείς και γνωστοί και περίμεναν το θάνατό της. Τότε ο πεθερός της Κρυστάλλως ονόματι Χρήστος Ντόντης είπε να πάμε να φέρουμε τον Άγιο Συμεών από το μοναστήρι της Μουτσιάλης, ο οποίος θα δείξει το θαύμα του. Όπως και έγινε. Επήγε άνθρωπος από το χωριό πήρε το κυτίο του Αγίου Συμεών, εκάλεσαν τον ιερέα του χωριού

Παπαγιώργη, ο οποίος εδεήθη για την ανάρρωσιν της άρρωστης Κρυστάλλως. Ο δε Χρήστος Ντόντης, πεθερός της Κρυστάλλως, είπε το εξής: Άγιε Συμεών εάν θεραπεύσεις την νύφη μου, και κάνεις το θαύμα σου, εις την εξώπορτα της Ιεράς Μονής θα δωρίσω ένα μεγάλο ζώο (Δαμάλι). Μόλις τελείωσε η δέησις του ιερέως και το τάξιμο του γέρου εις τον Άγιον, η άρρωστη Κρυστάλλω άνοιξε τα μάτια της και είπε τα εξής λόγια. Είδε τους συγγενείς γύρω της και είπε: κοιμήθηκα πολύ βαριά, με γλυκό ύπνο. Ήμουν σ’ ένα περιβόλι γεμάτο με λουλούδια και δένδρα και ένα μεγάλο σπίτι πολυτελέστατο, ήρθε ένας μοναχός καλόγερος και μου είπε: ξύπνα τώρα φτάνει ο ύπνος σου, σε περιμένουν εις το σπίτι σου. Έγινε καλά η άρρωστη Κρυστάλλω, έγινε πρεσβυτέρα, απέκτησε και άλλα τρία τέκνα και απέθανε κατά το έτος 1918. Αυτό το θαύμα του Αγίου Συμεών εις το χωρίον Κόκοβα.

3. Το έτος 1931 ο Δημήτριος Ντόντης, γραμματέας της Κοινότητας Πολυδενδρίου, είδε εις τον ύπνο του όνειρο, ότι το κλεμμένο κυτίο του Αγίου Συμεών ήτο σε ένα περίπτερο κρυμμένο εις την Θεσσαλονίκη, όπως πράγματι ευρέθη από την αστυνομία εις το περίπτερο το κυτίον του Αγίου Συμεών και παρεδόθη εις την Ιεράν Μονήν.

4. Προπολεμικά ο Δημήτριος Ντόντης γραμματέας της κοινότητας Πολυδενδρίου είχε ορισμένα μικρά ζώα (κατσίκια) και υπάλληλο είχε τον Θωμά Χρήστου Δούλαλα από το χωρίον Πολυδένδρι. Είχε κάνει δε στάνη, μαντρί, εις μιαν θέσιν Μουτσιάρα μέσα στο δάσος, κοντά εις την Ιεράν Μονήν, περίπου τα 15 λεπτά απόσταση από αυτήν. Ήτο χειμώνα καιρός και ένα βράδυ

ο υπάλληλος είδε στον ύπνο το εξής όνειρο: παρουσιάσθηκε ένας μοναχός καλόγερος και του είπε να φύγετε από εδώ, διότι το μέρος είναι δικό μου. Την επόμενη μέρα ο υπάλληλος είπε στο αφεντικό του το όνειρο και τότε αμέσως πούλησαν τα ζώα, χάλασαν και τη στάνη – το μαντρί φοβούμενοι μήπως τους τιμωρήσει ο Άγιος Συμεών. Αυτά τα διηγήθηκε ο Θωμάς Δούλαλας του Χρήστου, κάτοικος Πολυδενδρίου. Τα δύο πρώτα θαύματα είναι από την παράδοση γνωστά, ενώ τα τελευταία δύο συνέβησαν στα χρόνια του πατρός Γεωργίου Ζέρη. Όσον αφορά τα έθιμα που σχετίζονται με το λείψανο του Αγίου Συμεών είναι γνωστά τρία: α) Έθιμο Φωτίσματος. Μετά από άδεια του μητροπολίτη Βεροίας και Ναούσης, ο ηγούμενος της μονής Μουτσιάλης μαζί με έναν υπάλληλό του τον μήνα Ιούλιο μέχρι το μήνα Αύγουστο, περιέρχονταν με το λείψανο του Αγίου Συμεών όλο το νομό της Ημαθίας, προς ευλογία των πιστών. Η περιφορά γινόταν μ’ ένα ζώο και μάζευαν χρήματα, καθώς και διάφορα είδη, όπως σιτάρι. Μετά την περιφορά, που διαρκούσε όλη μέρα, το βράδυ είτε ο ιερέας κάθε χωριού είτε ο πρόεδρος μετρούσαν τα χρήματα και κατόπιν αποδείξεως τα παρέδιδαν στον

ηγούμενο ή στον υπάλληλό του. Όταν κωλυόταν στην περιφορά να παρευρίσκεται ο ηγούμενος, τότε συμμετείχε ο ιερέας του χωριού. β) Έθιμο του χωριού Πολυδένδρι της 15ης Ιανουαρίου, το λεγόμενο προβάδισμα του Αγίου. Ύστερα από έγγραφο της Κοινότητας του Πολυδενδρίου, μετέβαινε μια επιτροπή στη μονή της Μουτσιάλης και στις 17 Ιανουαρίου, μνήμη του Αγίου Αντωνίου, προσκαλούσε τον ηγούμενο μαζί με το λείψανο του Αγίου Συμεών να επισκεφθεί το χωριό προς ευλογία των πιστών. Η υποδοχή του λειψάνου γινόταν την παραμονή της μνήμης του Αγίου στις 16 Ιανουαρίου στην είσοδο του χωριού. Εκεί περίμενε ο ιερέας αυτού με εξαπτέρυγα και, φορώντας επιτραχήλιο και φελόνιο, προσκυνούσε το λείψανο, το έπαιρνε στα χέρια του και ευθύς αμέσως ψαλλόταν η παράκληση του Αγίου και το πλήθος των πιστών κατευθυνόταν προς την εκκλησία. Όταν έφταναν σε αυτή άρχιζε ο εσπερινός του Αγίου Αντωνίου. Την επόμενη μέρα μετά τη Θεία Λειτουργία, ο ηγούμενος μαζί με τον υπάλληλό του, αναλάμβανε να φωτίσει τις οικίες των πιστών κατοίκων. Τη μέρα του Αγίου Αθανασίου συγκεντρώνονταν όλοι στην πλατεία του χωριού έκαναν παράκληση προς τον Άγιο για την υγεία των ανθρώπων. Από

την εν λόγω περιέλευση προέρχονταν ορισμένα οφέλη υπέρ της μονής είτε σε χρήματα είτε σε είδος. γ) Έθιμο που διασώζεται εκ παραδόσεως από τη Μαρία, μια εβδομηνταπεντάχρονη γυναίκα του παπά Σουλιώτη από τη Σφηκιά. Σύμφωνα με αυτό, όταν γινόταν μεγάλη ξηρασία το καλοκαίρι και υπήρχε ανομβρία ή για κάποια αιτία τα ζώα ήταν άρρωστα ή υπήρχαν πολλά ζωύφια που επηρέαζαν τα φυτά, οι κάτοικοι του χωριού Σφηκιά έστελναν κάποιον στο μοναστήρι της Μουτσιάλης και προσκαλούσε τον ηγούμενο να φέρει το λείψανο του Αγίου Συμεών σε αυτό και να τελέσει παράκληση, όπως το λένε οι ντόπιοι, για το κακό. Όταν ερχόταν ο Άγιος στο χωριό, τότε σήμαινε το σήμαντρο και όλοι οι κάτοικοι, μικροί και μεγάλοι, πήγαιναν στο μέρος που ονομαζόταν χοντρή πέτρα κι εκεί υποδέχονταν τον Άγιο κάνοντας το σταυρό τους και τρεις μετάνοιες από σεβασμό. Μετά πήγαιναν στην εκκλησία για να πραγματοποιήσουν την παράκληση για την ανομβρία ή για οποιαδήποτε άλλη αιτία.

Παύλειος Λόγος

13

«Ἡ Βασίλισσα τῆς Βασιλίδος» τοῦ Ἀρχιμ. Ἱερεμίου Γεωργαλῆ

Τ

ὶ εἶναι ἐκεῖνο ποὺ φωτίζει τὸ σκοτάδι; Πὼς ὁ θρύλος τὸ θρῆνο κατευνάζει; Ποιὲς σκιὲς στὰ κάστρα περπατοῦνε; Ποιοὶ εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ τοὺς τάφους τῶν προγόνων μὲ λούλουδα κεντοῦνε; Πῶς οἱ πέτρες ἱστορίες μαρτυροῦνε; Πόσοι μάρτυρες τοὺς τόπους τους κρατοῦνε; Πόσοι ἅγιοι ἱκέτες εὐλογοῦνε; Ποιὸς μετράει τοὺς ἀμέτρητους τῆς Πόλης; Ποιὸς κρατάει μυρωμένη τὴν ἐλπίδα; Ποιὸς φυλάγει ἀναμμένη τὴν κανδήλα; Ποιὰ ἁγιάσματα τὴν Χάρη Της λαλοῦνε; Οἱ πυρφόρες Της εἰκόνες καὶ οἱ ἐξάκουστες ἐκκλησιὲς τῆς Κυρᾶς τῆς Παναγιᾶς μας, μαρτυροῦνε. Τό Ἅγιον Ὄρος εἶναι τὸ περιβόλι τῆς Παναγίας μας. Ἡ Κωνσταντινούπολη εἶναι ἡ Πόλη τῆς Θεοτόκου. Θαῦμα τῆς πίστεως τοῦ Γένους στὸ Χριστὸ, ἡ Βασιλεύουσα. Θαῦμα τῆς Θεομητορικῆς ἱκεσίας στὸν Ὑπεράγαθο, ἡ ἀπαντοχὴ της. Ἄλλωστε, πῶς τὰ ἄφαντα νὰ δοῦμε μὲ τὰ μάτια, πῶς τὸ ἀπέραντο, στὸ χῶρο, νὰ χωρέσει, πῶς ὁ νοῦς τὸ μυστήριο νὰ ἑρμηνεύσει; Ἄφλεκτος βάτος ἡ Πόλη. Φλέγεται ἀλλὰ δὲν κατακαίεται. Κεκρυμμένο μυστήριο ἡ μυστικὴ συνέχεια τῶν ἱερῶν καὶ τῶν ὁσίων τοῦ Γένους, στὴν Βασιλίδα. Σὲ σεμνεῖα μεγαλόπρεπα ἀλλὰ καὶ ταπεινά, σὲ τόπους ἱστορικοὺς ἀλλὰ καὶ θρυλικούς, σὲ ἱερὰ ὁλόφωτα ἀλλὰ καὶ μυστικά, παρηγορεῖ ἡ Κυρὰ ἡ Παναγιὰ τὰ τέκνα Της….ἄχρι καιροῦ. Ἀπὸ αἰῶνες ἀλλοτινοὺς ἔρχονται οἱ ἱκεσίες τῶν ἱκετῶν Της καὶ τὰ θαυμαστὰ τῶν θαυμάτων Της, μὲ θάμβος, διαλαλοῦνε Μιὰ λαμπάδα ἀναμμένη ἡ Βλαχέρνα τῆς Πόλης. Δεκαέξι αἰῶνες καθαίρει, μὲ τὸ λούσμα Της, τὰ ἁμαρτήματά μας. Κρατᾶ ζωήρρυτη τὴν φοβερή παρακαταθήκη καὶ προσμένει καί πάλι τὸν Πατριάρχη νὰ ὑψώσει τὴν εἰκόνα Της, στὰ θεοφρούρητα τείχη, τοὺς βάρβαρους νά

14

Παύλειος Λόγος

μερώσει. Καὶ ὁ παπάς, ἐντὸς τοῦ ἱεροῦ ἀδύτου, τὸ χαῖρε, μὲ δακρυσμένη τὴν χαρὰ, στὴν Κεχαριτωμένη κράζει καὶ μέ δέος ἱερὸ τὸ εἰκόνισμα θαυμάζει. Πιὸ πάνω, στὸ Φανάρι, στήν Παναγία τὴν Μουχλιώτισσα, μιὰ πορφυρογέννητη ἀνάβει τὰ κανδήλια. Μαρία ἡ Παλαιολογίνα, θυγάτηρ ἐκλεκτὴ Μιχαὴλ τοῦ Η τοῦ Παλαιολόγου, αἰῶνες τώρα, ἱκετεύει τὴν Ἱκέτιδα Παναγιά. Ἡ κόρη τοῦ παλατιοῦ στὴν Κόρη τοῦ οὐρανοῦ, σιωπηρὰ, κραυγάζει. Δὲν λησμονεῖ ἡ Παναγιὰ τὸν κλῆρο Της, ποτὲ δὲν ἀφῆκε τὰ παιδιὰ Της. Ἀναβαθμοὶ γλυκύφθογγοι καί ψάλματα γλυκόηχα ἀντηχοῦν ἀπ’ τὰ Σαράγια τῆς Βλαχίας καὶ πάλι ἀπ’ τὸ Φανάρι. Σιγὴ ἱερὴ, μὰ πρόσκαιρη, κυκλώνει τὰ «ὡραιότερα ἐρείπια τῆς Πόλης», ὅπως ἀποκάλεσαν τὸν περικαλλῆ ναὸ τῆς Παναγίας τῆς Παραμυθίας. Ἕδρα Πατριαρχικὴ, σὲ ἀπαραμύθητους χρόνους, ἡ Παραμυθία. Ἐκκλησία ἡγεμόνων ὀνομαστῶν καὶ ἀρχόντων εὐσεβῶν. Λαβωμένη ἀπ’ τοὺς πολέμους, πληγωμένη ἀπ’ τοὺς ἐχθρούς, λυπημένη ἀπ’ τοὺς καιρούς. Ἀλλ’ ἔφθασε ἡ ὥρα τὰ κανδήλια Της νὰ ἀνάψουν, τὰ κεριὰ Της νὰ φωτίσουν, τοὺς νεκροὺς νὰ τρισαγίσουν. Εἶναι ἀγέραστη ἡ μνήμη στὴν Πόλη. Εἶναι ραντισμένη μὲ αἷμα μαρτυρικὸ καὶ προσευχὲς παννύχιες. Ἐδῶ, ἡ ἱστορία γεννᾶ τὸν θρύλο καὶ ὁ θρύλος τίκτει τέκνα ἱερὰ τῆς ἱστορίας. Κατ’ ἔναντι τῆς μεγαλώνυμης Μονῆς τοῦ Παντοκράτορα, ρέει, ἁγιαστικὰ καὶ παρήγορα, τὸ ἁγίασμα τῆς Παναγίας τοῦ Βεφᾶ. Ἐδῶ, ὁ θρύλος φλογίζει τὴν ἐλπίδα. Ἐδῶ, σφραγίδες λίθινες καὶ πέτρες ἡγιασμένες κρατοῦν, σὲ τόπο ἀφεγγῆ, τὸ πληγωμένο σῶμα τοῦ Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, τοῦ τελευταίου αὐτοκράτορα. Ὄχι, ὅμως, καὶ τοῦ ἔσχατου. Μύρο καὶ ἀλόη, μόσχος καὶ λιβάνι μοσχοβολᾶ, κάτω ἀπ’ τὸ Φανάρι. Εἶναι οἱ βηματισμοὶ τῆς Κυρίας Θεοτόκου τοῦ Βαλίνου, σιμά, στὶς ὄχθες τοῦ Χρυσοκέρατος. Βασιλικὰ διαβαίνει τὸν θάνατο

ἀφανίζοντας, ἡ Μήτηρ τῆς ζωῆς. Εἰσοδεύεις στὴν Πόλη, ἀπὸ τὴν πύλη τὴν Χαρσία. Ἀκούεις, μυστικὰ, τὶς ἰαχὲς τῶν εἰρηναίων πολεμάρχων, ποὺ ποτέ τὰ τείχη δὲν ἐγκατέλειψαν. Τὰ τείχη τοῦτα τῶν δακρύων τῆς πονεμένης Ρωμηοσύνης. Νὰ ξαποστάσουν κάθισαν, τήν Παναγιὰ νὰ ἀκούσουν. Κι Ἐκείνη ἡ μυριώνυμη, ἀπ’ τὸν ναὸ τῆς Σούδας, Χαρίεσσα καὶ Κεχαριτωμένη, χαρὲς πολλές, χαρὲς γλυκές, τοὺς ψιθύρισε, στὸ Γένος θὰ μᾶς φέρει. Ἡ λήθη τὴν λησμονιὰ γεννᾶ καὶ ἀπολιθώνει τὴν ἱστορία. Μὰ ἡ μνήμη στὴν Πόλη εἶναι αἰωνία. Γιατὶ εἶναι στοῦ Θεοῦ τὴν θύμηση καὶ στὴν Παναγιᾶς τὴν ἀντίληψη. Νεφέλη ὁλόφωτη τὴν Πόλη πλημμυρίζει. Στὸ ναὸ τῆς Κυρίας τῶν Οὐρανῶν, Σαλματοβρουκίου, «τὰ ἄνω τοῖς κάτω συνεορτάζει, καὶ τὰ κάτω τοῖς ἄνω συνομιλεῖ». Διότι στὴ σιγή, στήν ταπείνωση, στήν ἡσυχία τὸ θαῦμα συντελεῖται. Ἀστράφτει ἡ Χάρη Της, φεγγοβολεῖ ἡ δόξα Της, ἀπὸ τόν ἕκτο λόφο. Ἐξάκουστη καὶ ταπεινή, ἡ Παναγία ἡ Χαντζεργιώτισσα, τὴν Πόλη ἀπὸ ψηλὰ κρατύνει. Αἰῶνες δόξης, καιροὶ τῆς θλίψης. Ἡμέρες λαμπροφόρες καὶ ὧρες μυροφόρες. Πρώτη, τὴν καρδιὰ Της ἡ ρομφαία μαχαιρώνει, πρώτη, τὸ ξόδι τοῦ Υἱοῦ Της μὲ ἐγκώμια πληρώνει, πρώτη, τὸν Χριστό μὲ μύρα Τὸν μυρώνει, πρώτη, τὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου διατρανώνει. Τὰ διαβατικὰ τῆς Πόλης, εἶναι οἱ δρόμοι τῆς ἱστορίας της. Καὶ τὰ σοκάκια, τὰ μονοπάτια τῶν θρύλων της. Κάποτε σὲ ὁδηγοῦν σὲ ἱερὰ ἐρείπια καὶ ἄλλοτε πάλι σὲ πανίερα σεβάσματα, σὰν τὴν μεγαλόπρεπη Παναγία τῆς Ἐλπίδας, στὸ Κοντοσκάλι. Εἶναι καὶ τοῦτος ὁ τόπος ἕνας ἀπὸ τοὺς χρυσοποίκιλτους θρόνους τῆς Κυρᾶς τῆς Πόλης, τῆς Παναγιᾶς μας τῆς Ἐλπίδας, τῆς βεβαίας, τῆς γλυκείας, τῆς ὡραίας, τῆς ἁγίας. Πύλες τῆς αἰωνιότητος, οἱ ναοὶ τῆς Πόλης. Εἰσοδικά περιώνυμα τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, τῆς Βασιλίδος οἱ ἐκκλη-

Παναγία Μουχλιώτισσα

σιές. Κλίμακα πρὸς οὐρανόν, ὁ ναὸς τῶν Εἰσοδίων τῆς Κυρίας Θεοτόκου, στὸ Σταυροδρόμι. Ἡ ἀρχοντοσύνη, τούτης τῆς Ἐκκλησιᾶς, εἶναι σφραγίδα ἱερὴ τῆς εὐγένειας τοῦ Γένους. «Μετὰ δέους σοί ὡς δοῦλος, τῇ Κυρίᾳ παρίσταμαι· μετά φόβου Κόρη, νῦν κατανοεῖν εὐλαβοῦμαι σέ», ἀκούγεται ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριὴλ στὴν Παναγιὰ νὰ λέγει. Ἀρχαγγελικὸς ὁ χαιρετισμός, θεομητορικὴ ἡ προστασία, στὸ Ναὸ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, στοὺς Πρόποδες τῶν Ταταούλων. Πυρπολεῖται ἡ καρδιά καὶ φλέγεται ὁ νοῦς ἀπὸ τὶς ὠδὲς τῶν προπατόρων, ἀπὸ τὰ ψάλματα τῶν παρόντων, ἀπὸ τοὺς ὕμνους τῆς ἐλπίδας, ποὺ ἐξέρχονται ἀπὸ τὸν σεβάσμιο ναὸ τῆς Παναγιᾶς, στὸ Διπλοκιόνιο. «Δέχου παρ’ ἡμῶν, ὠδὴν τὴν ἐξόδιον, Μῆτερ τοῦ ζῶντος Θεοῦ καὶ τῇ φωτοφόρῳ σου καὶ θείᾳ ἐπισκίασον χάριτι». Πιὸ ‘κει, μὲ κατεύθυνση, πρὸς τὸ Μεσαχώρι, φεγγοβολεῖ ἐν τῇ ταπεινώσῃ του, ὁ ναὸς τοῦ Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου, Παλαιοῦ Μπάνιου Διπλοκιονίου. Πολύφωτος λαμπάδα καὶ σκηνὴ ἁγιάσματος, ὁ ναὸς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Παναγίας, στὸ Βαφεοχώρι. Μοναχικὲς ἐκκλησιὲς τοῦτες, ποὺ φέρουν στὰ λειτουργημένα σπλάγχνα τους, τὸ ἄγος τῆς Ρωμηοσύνης. Τὰ προαύλια καὶ οἱ κῆποι τους ἔχουν πόνους καὶ τραγούδια. Ἐδῶ, διαβαίνεις μὲ ἀργοὺς βηματισμούς, μέ καρδία προσευχομένη,

γιὰ νὰ ἀκροαστεῖς τὴν βοὴ τῆς ἱστορίας, τὶς τρανὲς χαρὲς καὶ τὶς τραγικὲς στιγμὲς τοῦ Γένους. Δὲν σταματᾶ ἡ ἱκετευτικὴ πομπή, ἡ ἡγιασμένη λιτανεία στὴν Πόλη. Οἱ φερέλπιδες ἀπόγονοι τῶν ἐνδόξων προγόνων καὶ εὐγενεῖς γεννήτορες τῶν εὐλογημένων ἐπιγόνων, ὑφαίνουν προσευχὲς καὶ Τῆς κεντοῦν κανόνες, τῆς Παναγιᾶς τῆς Κουμαριώτισσας, στὸ ἐξάκουστο Νιχώρι. «Ὦ! τοῦ παροδόξου θαύματος! Ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς, ἐν μνημείῳ τίθεται καὶ κλῖμαξ πρὸς οὐρανόν, ὁ τάφος γίνεται». Ἱκεσίες Πατριαρχῶν, χρυσόβουλα αὐτοκρατόρων, σφραγίδες βασιλέων, τάματα ἀρχόντων, δεήσεις ἱερέων, ὕμνοι καλογήρων, προσευχές λαοῦ πεφιλημένου, θαύματα καὶ ἰάσεις, ἱστορία ὑπέρλαμπρη καὶ θρύλοι ἡγιασμένοι, πυργώνουν, στοὺς αἰῶνες, τὸ περιάκουστο μοναστήρι τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς, τῆς Μπαλουκλιώτισσας. Ἡ ἀπαντοχὴ τῆς Ρωμηοσύνης καὶ ἡ ἐλπίδα τοῦ Γένους, ἐδῶ, βυθίζεται, στὸ ἁγίασμα τῆς Παναγίας καὶ πάλι ἀναδύεται. Καὶ, ἔτσι, καθαίρεται, φωτίζεται, λαμπρύνεται. Ἐδῶ, ἡ κατάπαυση τῶν ἀρχόντων τῆς Πόλης, ἐδῶ, καὶ ἡ ἀνάπαυση τῶν Πατριαρχῶν τοῦ Γένους. Δέος καὶ ἔκσταση σὲ καταλαμβάνει ἐνώπιον τοῦ ἁγιάσματὸς Της. Τὰ χρυσόψαρα τῆς Πηγῆς Της, σὰν νὰ ἀναδύθηκαν ἀπὸ τὶς ματωμένες περγαμηνὲς τῶν θρύλων τῆς Ἑπτάλοφης. Αὔρα λεπτή, αὔρα ἐσμυρνισμένη, αὔρα

ζωοπάροχη ἐξέρχεται ἀπὸ τοῦτο τὸ ἁγίασμα καὶ χαρίζει ὑπερκόσμιους ἀνασασμοὺς στὴ Ρωμηοσύνη τῆς Πόλης. Ἄλλωστε, πρὶν ἀνατείλει ὁ ἥλιος, ἐπικρατεῖ βαθὺ σκοτάδι. Ὅμως, τὸ ὄμμα στυλώνει ἐπίμονα στὸν Πατριαρχικὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, στὸ ἄσβεστο Φανάρι. Δύο εἰκονίσματα λαμπρὰ, τῆς Κυρᾶς τῆς Παναγιᾶς, πυρακτώνουν ἁγιαστικὰ, μὲ τὴν χάρη τους, τὸν πανίερο καὶ πρῶτο τῆς Ὀρθοδοξίας Θρόνο. Ἡ Παμμακάριστος, αἰῶνες τώρα, συνοδεύει τοὺς μάρτυρες τῆς πίστεως τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας, στὴν ὁδὸ τοῦ μαρτυρίου τους. Μακαρίζει τοὺς ὑπομένοντας καὶ μυστικὰ περικρατεῖ τὸν θεοδόξαστο Οἰκουμενικὸ Θρόνο. Ἡ Φανερωμένη τῆς Κυζίκου φανερώνει, ἀφανῶς, ἀποκαλύπτει, μυστικῶς καὶ ἀναγγέλει, σιωπηρῶς, τοὺς ὁρισμοὺς τοῦ Υἱοῦ Της, γιὰ τὰ ἱερὰ τοῦ Γένους, γιὰ τὰ ἀθέατα, γιὰ τὰ ἐπερχόμενα. Τὴν Πόλη ἡ Παναγιὰ τὴν διαφεντεύει. Στοὺς αἰῶνες τοὺς ἀλλοτινούς, μὲ τὴν πορφύρα τῆς δόξης ἀλλὰ καὶ στοὺς χρόνους τοὺς σκοτεινούς, μὲ τὸ μανδύα τῆς ταπείνωσης. Στὴν Πόλη, τὴν Παναγιὰ θὰ συναντήσεις. Στοὺς καλλιμάρμαρους ναοὺς Της καὶ στὰ ἁγιάσματὰ Της. Ἡ Πόλη τὴν Παναγιὰ παρακαλεῖ. Το κανδήλι νὰ μὴν σβήσει, τόν αὐτοκράτορα νὰ ξυπνήσει….Θεαρχίῳ νεύματι.

Παύλειος Λόγος

15

4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιερέων Νεότητος & Κατηχητών Ιερών Μητροπόλεων Εκκλησίας της Ελλάδ 16

Παύλειος Λόγος

δος

Α

πό 25 μέχρι και 28 Αυγούστου έλαβαν χώρα στη Βέροια οι εργασίες του 4ου Πανελληνίου Συνεδρίου Ιερέων Νεότητος και Κατηχητών των Ιερών Μητροπόλεων της Εκκλησίας της Ελλάδος, που διοργανώθηκε από την Συνοδική Επιτροπή Χριστιανικής Αγωγής της Νεότητος με τη συμμετοχή εκπροσώπων από 55 Ιερές Μητροπόλεις της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Η τελετή έναρξης.

Κατά την τελετή έναρξης, που πραγματοποιήθηκε στο Παύλειο Πολιτιστικό Κέντρο Βεροίας, ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων τέλεσε αγιασμό και στη συνέχεια κήρυξε την έναρξη εργασιών του συνεδρίου. Νωρίτερα ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σισανίου κ. Παύλος ανέγνωσε το μήνυμα του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου. Ακολούθως παρουσιάστηκε η βασική εισήγηση του φετινού συνεδρίου από τον ομ. Καθηγητή ΑΠΘ κ. Ανέστη Κεσελόπουλο, η οποία είχε θέμα: «Ζώντας στη πολυπολιτισμική Ελλάδα: τα σύγχρονα αιτήματα και η απόκριση της κατήχησης». Την εισήγηση ακολούθησε συζήτηση επι των θεμάτων που τέθηκαν. Το συντονισμό του συνεδρίου είχε ο Γραμματέας της Συνοδικής Επιτροπής Αρχιμ. Πολύκαρπος Μπόγρης. Στην τελετή έναρξης παρέστη και ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κίτρους και Κατερίνης κ. Γεώργιος. Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της πρώτης ημέρας παρετέθη από τον σεβασμιώτατο επίσημο δείπνο στις εγκαταστάσεις της ιεράς Μονής Παναγίας Δοβρά. Σύμφωνα με το πρόγραμμα οι εργασίες του συνεδρίου συνεχίστηκαν τις υπόλοιπες ημέρες στις εγκαταστάσεις του Πανελληνίου Προσκυνήματος Παναγίας Σουμελά.

Κήρυξη έναρξης εργασιών από τον Σεβ. Μητροπολίτη Βεροίας κ. Παντελεήμονα.

τοῦ μοναχοῦ Γερασίμου Μπεκέ

Μέ πολλή χαρά καί πολλή ἀγάπη σᾶς ὑποδεχόμαστε σήμερα στήν Ἱερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας καί στό Παύλειο Πολιτιστικό Κέντρο καί σᾶς καλωσορίζουμε στήν πόλη καί τήν τοπική μας Ἐκκλησία. Ἡ Ἱερά Μητρόπολή μας ἔχοντας βαθύτατη συναίσθηση τῆς σημασίας καί τῆς σπουδαιότητος τοῦ κατηχητικοῦ ἔργου καί θεωρῶντας τήν ἀποστολή καί τή διακονία τῶν ἱερέων οἱ ὁποῖοι ἀσχολοῦνται μέ τή νεότητα καί τῶν κατηχητῶν ὡς ἐξόχως σημαντική γιά τό παρόν καί τό μέλλον τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς πατρίδος μας, θέλησε νά ἀναλάβει τήν εὐθύνη τῆς διοργανώσεως καί πραγματοποιήσεως τοῦ 4ου Πανελληνίου Συνεδρίου ἱερέων νεότητος καί κατηχητῶν τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Ἡ ἐποχή μας εἶναι χωρίς ἀμφιβολία μία ἐποχή μέ ἰδιαίτερες προκλήσεις καί ἀπαιτήσεις. Πολλές ἀπό αὐτές δέν ἦταν ἄγνωστες καί σέ παλαιότερες ἐποχές, τά τελευταῖα ὅμως χρόνια βρισκόμαστε ἀντιμέτωποι μέ ραγδαῖες ἐξελίξεις σέ διάφορα θέματα. Ἀναφέρω μερικά μόνο ἐνδεικτικά: Ἡ πολυπολιτισμικότητα τῆς κοινωνίας μας καί οἱ ἀπαιτήσεις πού δημιουργεῖ, οἱ κοινωνικές ἀνακατατάξεις καί τά ἐρωτήματα πού θέτουν σχετικά μέ τήν κοινωνική δικαιοσύνη, τή φτώχεια καί τήν ἀνεργία τῶν νέων, τά θέματα Παύλειος Λόγος

17

ἠθικῆς, καθώς βρισκόμαστε σέ μία ἐποχή γενικῆς ἀκυρώσεως καί καταπτώσεως ἀρχῶν καί ἀξιῶν, σέ μία ἐποχή ἀμφισβητήσεως τῆς ἱερότητος τοῦ μυστηρίου τοῦ γάμου καί τοῦ θεσμοῦ τῆς οἰκογενείας, ἀλλά καί τά θέματα τῆς βιοηθικῆς πού ἐγείρονται μέ τήν ἐξέλιξη τῆς ἐπιστήμης καί τῆς τεχνολογίας. Καί ἀκόμη τά θέματα τῆς βίας, ἐνδοσχολικῆς, ἐξωσχολικῆς καί κοινωνικῆς, πού σχετίζονται μέ τή χρήση ἤ τήν κατάχρηση τῶν προσωπικῶν δεδομένων, τόν φανατισμό σέ διάφορα ἐπίπεδα καί τομεῖς, τόν θρησκευτικό φανατισμό καί τίς συγκρούσεις πού προκαλεῖ, ἀλλά καί θέματα σχέσεων Ἐκκλησίας καί πολιτείας, θρησκευτικῆς ἐκπαιδεύσεως, ἐξαρτήσεων ἀπό οὐσίες καί ἄλλα. Τά περισσότερα ἀπό αὐτά δέν μᾶς ἀπασχολοῦσαν σχεδόν καθόλου ἤ τουλάχιστον δέν μᾶς ἀπασχολοῦσαν στόν ἴδιο βαθμό τίς προηγούμενες δεκαετίες, γιατί ἡ δομή τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας ἦταν ἐντελῶς διαφορετική. Τώρα ὅμως ἡ ἀλλαγή της εἶναι σαφής καί οἱ ἐπιδράσεις καί οἱ ἐπιρροές τῆς παγκοσμιοποιήσεως καί τῆς ἐξελίξεως τοῦ διαδικτύου καί τῶν μέσων κοινωνικῆς δικτυώσεως εἶναι καθοριστικές. Καί ὅπως εἶναι φυσικό οἱ ἐξελίξεις αὐτές ἀφοροῦν καί προβληματίζουν περισσότερο ἀπό ὅλους τούς νέους καί τά παιδιά μας. Ἡ Ἐκκλησία μας καλεῖται νά ἀπαντήσει σέ ὅλα αὐτά τά θέματα καί ζητήματα πού ἀνακύπτουν. Καλεῖται νά ὀρθοτομήσει τόν λόγο τῆς ἀληθείας καί νά μήν παραμείνει στό περιθώριο. Καλεῖται νά δείξει ὅτι ὁ λόγος τοῦ πρωτοκορυφαίου ἀποστόλου της «Ἰησοῦς χθές καί σήμερον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας» δέν εἶναι κενός λόγος, ἀλλά εἶναι λόγος ζωῆς πού τοποθετεῖται καί ἀπαντᾶ σέ ὅλα τά θέματα τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου. Καλεῖται νά ἀπαντήσει, γιατί τά παιδιά καί οἱ νέοι μας χρειάζονται τίς ἀπαντήσεις αὐτές καί γιά τόν ἑαυτό τους

Αγιασμός για την έναρξη εργασιών του Συνεδρίου Νεότητος

καί τή ζωή τους ἀλλά καί γιά τούς φίλους τους καί τίς συναναστροφές τους. Ἄν δέν γνωρίζουν τή θέση τῆς Ἐκκλησίας, ἄν δέν ἔχουν τή δική της ἀπάντηση εἶναι εὔκολο νά παρασυρθοῦν ἀπό ἄλλες ἀπαντήσεις μέ ἀβέβαιες συνέπειες γιά τή ζωή τους. Γι᾽ αὐτό καί ἡ Ἐκκλησία μας καλεῖται νά δώσει ἀπαντήσεις στά ἐρωτήματα καί τά προβλήματα πού ἀπασχολοῦν τήν ἐποχή μας καί τούς νέους μας καί νά τίς δώσει μέ τρόπο ἑνιαῖο, μέ τρόπο πού βασίζεται στόν λόγο τοῦ Εὐαγγελίου, στούς πατέρες καί τήν παράδοσή της, μέ τρόπο πού δέν ἀγνοεῖ τήν πραγματικότητα ἀλλά δέν κάνει καί παραχωρήσεις γιά νά γίνει ἀρεστή στούς ἀνθρώπους. Καλεῖται νά δώσει τίς ἀπαντήσεις μέ τρόπο κατάλληλο

Ο ομ. καθ. Α.Π.Θ. κ. Ανέστης Κεσελόπουλος κατά την εναρκτήρια εισήγηση

18

Παύλειος Λόγος

γιά τίς ἡλικίες στίς ὁποῖες ἀπευθύνεται κάθε φορά. Καί αὐτές τίς ἀπαντήσεις τίς δίνει μέσα ἀπό τό νεανικό της ἔργο. Τίς δίνετε ἐσεῖς πού διακονεῖτε στό ἔργο αὐτό. Μέσα ὅμως ἀπό τό νεανικό της ἔργο ἡ Ἐκκλησία μας δέν καλεῖται μόνο νά δώσει ἀπαντήσεις, καλεῖται καί νά ἀνοίξει προοπτικές στούς νέους μας, καλεῖται νά μεταποιήσει σέ πράξη τόν λόγο τοῦ εὐαγγελίου καί νά κατευθύνει τά παιδιά καί τούς νέους σέ δράσεις εὐεργετικές γιά τούς ἀνθρώπους καί τόν κόσμο. Ἡ ἐποχή μας ἀλλά καί ἡ κρίση πού μαστίζει τήν κοινωνία μας τά τελευταῖα χρόνια ἔχουν ἀνάγκη τή θετική καί οὐσιαστική παρέμβαση τῆς Ἐκκλησίας μας καί τή δραστηριοποίηση τῶν παιδιῶν καί τῶν νέων μας στήν προστασία τοῦ περιβάλλοντος, σέ δράσεις ἀλληλεγγύης καί συμπαραστάσεως στούς ἀνθρώπους καί ἰδιαίτερα στούς νέους, σέ δράσεις πολιτιστικές καί κοινωνικές, στίς ὁποῖες ἡ Ἐκκλησία βρισκόταν πάντοτε στήν πρωτοπορία. Γιά ὅλους αὐτούς τούς λόγους ἡ ἀποστολή σας εἶναι πολύ σημαντική γιά τήν Ἐκκλησία ἀλλά καί γιά τήν κοινωνία καί τήν πατρίδα μας, γιατί διακονῶντας στό ἔργο αὐτό, ἐργάζεσθε γιά τό μέλλον τῆς Ἐκκλησίας· ἐργάζεσθε γιά τούς μελλοντικούς κληρικούς, κατηχητές καί πιστά μέλη τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ· ἐργάζεσθε γιά τίς προοπτικές τῆς πατρίδας καί τῶν νέων μας, καί γι᾽ αὐτό ἔχετε τήν ἀμέριστη συμπαράσταση τῆς Ἐκκλησίας μας, πού στηρίζετε σέ σᾶς καί στόν ζῆλο καί τήν ἀγάπη σας γιά τούς νέους μας. Γιά ὅλους αὐτούς τούς λόγους τό Συνέδριο πού ἀρχίζει σήμερα ἐδῶ στή Βέροια ἔχει μεγάλη σημασία γιά ὅλους μας, καί εἶμαι βέβαιος ὅτι ὄχι μόνο θά δώσει ἀπαντήσεις στά θέματα αὐτά ἀλλά θά

δώσει καί πολλές ἀφορμές γιά ἐνημέ­ρωση, γιά συζήτηση καί ἀνταλλαγή ἀπόψεων, καί θά εἶναι ὠφέλιμο καί χρήσιμο καί γιά τό νεανικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καί γιά τόν καθένα σας προσωπικά. Μέ αὐτή τήν εὐχή σᾶς καλωσορίζω καί πάλι στήν Ἱερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας καί στή Βέροια, καί σᾶς εὐχαριστῶ ὅλους γιά τήν παρουσία σας καί τή συμμετοχή σας: τά στελέχη τοῦ νεανικοῦ ἔργου, τούς ὁμιλητές καί τούς συντονιστές τῶν ἐργαστηρίων, καί ὅλους ὅσους ἐργάσθηκαν γιά τή διοργάνωσή του. Ἰδιαιτέρως θέλω νά εὐχαριστήσω τόν γραμματέα τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Νεότητος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, τόν π. Πολύκαρπο Μπόγρη, καί τά μέλη της, ἀρχιερεῖς καί λαϊκούς, ἀλλά καί τόν π. Διονύσιο Ἀνθόπουλο, ὑπεύθυνο τοῦ Γραφείου Νεότητος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας, καί τούς συνεργάτες του, πού ἐπωμίσθηκαν τό βάρος ἀλλά καί τή χαρά τῆς προετοιμασίας καί ὀργανώσεως τοῦ Συνεδρίου μας. Εὔχομαι σέ ὅλους καλή ἐπιτυχία στίς ἐργασίες τοῦ Συνεδρίου καί μία εὐχάριστη παραμονή στήν πόλη μας καί στό Ἱερό Προσκύνημα τῆς Παναγίας Σουμελᾶ.

Το πρόγραμμα του Συνεδρίου ΤΡΙΤΗ 25 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 7:30 μ.μ. Επίσημη Έναρξη του Συνεδρίου στο Παύλειο Πολιτιστικό Κέντρο. Αγιασμός, Χαιρετισμοί.

8 μ.μ. Παρουσίαση της βασικής εισηγήσεως Ο Μακ. Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Ιερώνυμος ομιλεί στους συνέδρους

Ομάδες εργασίας

Παύλειος Λόγος

19

με θέμα: «Ζώντας στην πολυ-πολιτισμική Ελλάδα: τα σύγχρονα αιτήματα και η απόκριση της κατήχησης» Εισηγητής: ο κ. Ανέστης Κεσελόπουλος, Ομότιμος Καθητητής του Α.Π.Θ 9:30 μ.μ. Δείπνο.

10:30 μ.μ. Απόδειπνο. ΤΕΤΑΡΤΗ 26 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 7:30 π.μ. Πρωϊνή ακολουθία.

8:30 π.μ. Πρωϊνό.

9:30 μ.μ. Εργαστήρια Διδακτικής.

1. Το πρόβλημα της βίας. Συντονιστής: Πρωτοπρεσβύτερος Θεμιστοκλής Μουρτζανός.

2. Η Εκκλησία και το αίτημα της κοινωνικής δικαιοσύνης. Συντονιστής: Θεολόγος κ. Άγγελος Γκούνης.

3. Γάμος και οικογένεια. Συντονιστής: Πρωτοπρεσβύτερος Αντώνιος Καλλιγέρης.

4. Πίστη και πράξη. Συντονιστής: Αρχιμανδρίτης Βαρνάβας Γιάγκου.

5. Ειδική ομάδα υπευθύνων Γραφείων Νεότητος. Συντονιστής: Αρχιμανδρίτης Πολύκαρπος Μπόγρης. Θέματα προς συζήτηση: 1. Από τις «Μυσταγωγικές Κατηχήσεις» στα Κυριακά σχολεία και τις νεανικές συνάξεις: ιστορία του κατηχητικού κινήματος – απολογισμός, 2. Ενημέρωση γύρω από τις δομές ποιμαντικής της νεολαίας των Ιερών Μητροπόλεων, 3. Απόπειρα αυτοκριτικής.

2 μ.μ. Γεύμα.

5 μ.μ. Παράθεση καφέ.

5:30 μ.μ. Εργαστήρια Διδακτικής. 1. Ηθικός προβληματισμός – τα σύγχρονα βιοηθικἀ διλήμματα. Συντονιστής: Ο Επίκουρος καθηθηγητής της Α.Ε.Α.Θ. κ. Νικόλαος Κόϊος, Δ/ντής Σύνταξης της ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑΣ.

2. Σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας. Συντονιστής: Αρχιμανδρίτης Διονύσιος Ανθόπουλος.

3. Θρησκευτικός φανατισμός – μισαλλοδοξία. Συντονιστής: Αρχιμανδρίτης Σωφρόνιος Γκουτζίνης.

4. Κατήχηση και Νέα Εποχή – Αλλότριες ιδἐες. Συντονιστής: Θεολόγος Πορφύριος Νταλιάνης.

5. Ειδική ομάδα υπευθύνων Γραφείων Νεότητος. Συντονιστές: Αρχιμανδρίτης Συμεών Βενετσιάνος, Αρχιμανδρίτης Ιωαννίκιος Γιαννόπουλος. Θέματα προς συζήτηση: 1. Προτάσεις για την οργάνωση και αναβάθμιση της κατήχησης, 2. Ζητήματα οργάνωσης του κατηχητικού έργου σε Μητροπολιτικό και σε Διαμητροπολιτικό επίπεδο, 3. Η μαρτυρία του χριστιανού νέου: από την κατηχητική ομάδα στη νεανική πραγματικότητα, 4. Πώς να βγάλουμε το Κατηχητικό από τη συνάντηση μιας ώρας την εβδομάδα, 5. Μέσα κοινωνικής δικτύωσης και κατήχηση.

9 μ.μ. Δείπνο.

9:30 μ.μ. Ψυχαγωγία.

11 μ.μ. Απόδειπνο. ΠΕΜΠΤΗ 27 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 7:30 π.μ. Πρωϊνή ακολουθία. 8:30 π.μ. Πρωϊνό. 9:30 π.μ. Πορίσματα των οκτώ ομάδων Εργαστηρίων Διδακτικής. 2 μ.μ. Γεύμα. 5 μ.μ. Παράθεση καφέ.

5:30 μ.μ. Εργαστήρια για τον σχεδιασμό προγραμμάτων. 1. Δημιουργία περιβαντολογικού προγράμματος. Συντονιστής: Πρωτοπρεσβύτερος Ευάγγελος Μαρκαντώνης. 2. Δημιουργία πολιτιστικού προγράμματιος. Συντονιστές: Θεολόγος κ. Ηλίας Λιαμής, θεολόγος Δημήτριος Καραβασίλης.

3. Δημιουργία προγράμματος με βάση το εορτολόγιο. Συντονιστής: Αρχιμανδρίτης Ιωαννίκιος Ζαμπέλης.

4. Δημιουργία προγράμματος ψυχικής υγείας. Συντονιστής: Αρχιμανδρίτης Χρύσανθος Παπαποστόλου.

5. Ειδική ομάδα υπευθύνων Γραφείων Νεότητος. Συντονιστές: Πρωτοπρεσβύτερος Αντώνιος Καλλιγέρης, Πρωτοπρεσβύτερος Θεμιστοκλής Μουρτζανός. Θέματα προς συζήτηση: 1. Κατήχηση, Ευχαριστία και Ενοριακή ζωή.

2. Στελέχη της κατήχησης. Κατάρτιση και διαρκής επιμόρφωση.

3. Κατηχητικό υλικό. Βοήθημα και βοηθήματα.

4. Κατασκήνωση. Η κατήχηση του μέλλοντός μας...

5. Σχεδιασμός συνεδρίου των υπευθύνων νεότητος.

9 μ.μ. Δείπνο.

9:30 μ.μ. Ψυχαγωγία.

11 μ.μ. Απόδειπνο. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 28 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 7 π.μ. Η Ακολουθία του Όρθρου και Αρχιερατικό Συλλείτουργο στον Ιερό Ναό της Παναγίας Σουμελά.

10:30 π.μ. Πρωϊνό.

11 π.μ. Συζητώντας με Επισκόπους της Εκκλησίας της Ελλάδος για την κατήχηση στην σύγχρονη εποχή. Στρογγυλό τραπέζι με την συμμετοχή των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών: Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνατίου, Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου και Σισανίου και Σιατίστης κ. Παύλου.

2:30 μ.μ. Γεύμα. ΛΗΞΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ

Επίσκεψη του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου.

Την Πέμπτη 27 Αυγούστου ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος μετείχε στις εργασίες και την εξαγωγή πορισμάτων του 4ου Πανελληνίου Συνεδρίου Ιερέων Νεότητος και Κατηχητών των Ιερών Μητροπόλεως της Εκκλησίας της Ελλάδος στις εγκαταστάσεις της Παναγίας Σουμελά.

Από το αρχιερατικό συλλείτουργο

20

Παύλειος Λόγος

Τον Μακαριώτατο, που συνόδευε ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων, υποδέχθηκαν οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Εδέσσης κ. Ιωήλ, Κοζάνης κ. Παύλος, Σισανίου κ. Παύλος και Κίτρους κ. Γεώργιος καθώς και οι σύνεδροι έξω από τον ιερό ναό της Παναγίας Σουμελά και αμέσως ακολούθησε δέηση και ο Μακαριώτατος είχε την ευκαιρία να προσκυνήσει την θαυματουργό εικόνα της Παναγίας. Ακολούθησαν οι εργασίες της τρίτης ημέρας του Συνεδρίου με χαιρετισμό που απηύθυνε ο σεβασμιώτατος Βεροίας κ. Παντελεήμων και στη συνέχεια η ανακοίνωση των πορισμάτων και προτάσεων

των πέντε ομάδων εργασίας του συνεδρίου, ενώ ο Μακαριώτατος είχε την ευκαιρία να απευθύνει πατρικούς λόγους και να ενισχύσει τους νέους εργάτες του Ευαγγελίου στο θεάρεστο έργο που επιτελούν.

Αρχιερατικό συλλείτουργο

Την Παρασκευή 28 Αυγούστου, επί τη λήξη του 4ου Πανελληνίου Συνεδρίου Νεότητος και Κατηχητικών Ιερών Μητροπόλεων της Εκκλησίας της Ελλάδος, τελέστηκε στο ιερό προσκύνημα Παναγίας Σουμελά πολυαρχιερατικό συλλείτουργο κατά το οποίο προεξήρχε ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνάτιος, ενώ έλαβαν ακόμη μέρος οι σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος, ο οποίος κήρυξε και το θείο λόγο, Σισανίου και Σιατίστης κ. Παύλος, Κίτρους και Κατερίνης κ. Γεώργιος και ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων. Μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας πραγματοποιήθηκε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με τη συμμετοχή των σεβασμιωτάτων ιεραρχών και οι εκπρόσωποι των Ιερών Μητροπόλεων, συζήτησαν για τα συμπεράσματα των επι μέρους επιτροπών που συμμετείχαν και εξέθεσαν τους προβληματισμούς τους στους παρόντες επισκόπους οι οποίοι με την σειρά τους απάντησαν στα διάφορα ερωτήματα. Μετά το επίσημο γεύμα ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του Συνεδρίου. Στρογγυλό τραπέζι με τη συμμετοχή αρχιερέων

Οι σύνεδροι παρακολουθούν το στρογγυλό τραπέζι

Παύλειος Λόγος

21

Πόνος:

του Αρχιμ. Παύλου Παπαδόπουλου

ο μεγάλος δάσκαλος

E

νθυμούμενοι τα λόγια του ίδιου του Κυρίου που μας προτρέπει: «Αιτείτε, και δοθήσεται υμίν· ζητείτε, και ευρήσετε· κρούετε, και ανοιγήσεται υμίν» ζητούμε από τους Αγίους μας, οι οποίοι έχουνε παρρησία στον Θεό, να μεσιτεύσουν και για εμάς. Να κάνουνε κάποιο θαύμα, να μας απαλύνουνε τον πόνο, να μας θεραπεύσουν. Οι πιο πολλοί από εμάς ζητούμε θαύμα. Ένα «σημείο» με το οποίο θα δούμε την ίαση του σώματος, του δικού μας ή κάποιου αγαπημένου μας προσώπου. Ζητούμε θαύμα ώστε η επίγεια ζωή μας να συνεχιστεί χωρίς πόνο, χωρίς αρρώστια, χωρίς δοκιμασία, χωρίς σταυρό. Ζητούμε κάτι το οποίο εάν μας δοθεί μπορεί τώρα να μας βγάλει από

22

Παύλειος Λόγος

τον πόνο και την αγωνία αλλά τελικά μπορεί να «εμποδίσει» την σωτηρία μας. Διότι αυτό που ζητούμε τώρα επίμονα μπορεί να αποβεί μοιραίο για το «μετά». Ποιο «μετά»; Το «μετά» του θανάτου. Διότι ακόμα και εμείς που είμαστε υγιείς σίγουρα θα πεθάνουμε. Και δεν το λέγω αυτό ώστε να παραιτηθούμε από την ζωή και να περιμένουμε με σταυρωμένα χέρια τον θάνατο. Αντιθέτως. Η συναίσθηση ότι αυτή η ζωή είναι παροδική και εφήμερη θα μας κάνει να την εκτιμήσουμε όπως πρέπει. Θα μας κάνει να δούμε την ζωή μας στην πραγματική της διάσταση. Στο ότι δηλαδή, ζούμε όχι απλά για να πεθάνουμε. Δεν ερχόμαστε σ’αυτήν την ζωή είτε για να περνάμε καλά τρέφοντας τα πάθη μας και ικανοποιώντας τις επιθυμίες μας είτε να πονάμε και να υποφέρουμε. Ζούμε ώστε να φτάσουμε στην Αγάπη με κάθε κόστος. Να την κατακτήσουμε και να κατακτηθούμε

από αυτήν. Γεννιόμαστε άνθρωποι με σκοπό την Θεανθρωπία, την Αγιότητα. Ίσως πονούμε λοιπόν. Πονούμε πολύ. Και θέλουμε πάσει θυσία να ξεμπερδέψουμε από τον πόνο αυτό. Όμως ας σκεφτούμε λίγο αδελφοί μου. Ας σκεφτούμε εάν ο πόνος αυτός, ο σταυρός αυτός που κουβαλούμε σήμερα όποια μορφή κι αν έχει, μας έχει ωφελήσει τελικά ή όχι. Μας έφερε πιο κοντά στον Θεό; Μας έκανε να ζούμε με μετάνοια, με προσευχή, με μυστηριακή ζωή; Εάν ναι, τότε η δοκιμασία αυτή, τότε ο πόνος αυτός είναι τελικά ο μέγας ευεργέτης μας, είναι αυτός ο οποίος μας απάλλαξε από την αμετανοησία, την αδιαφορία και την άνομη ζωή που πιθανότατα είχαμε όταν ήμασταν υγιείς. Είναι ο μεγάλος δάσκαλος της ζωής μας. Είναι ο πιο σπουδαίος μας φίλος. Δηλαδή, θα ρωτήσει κάποιος, να μην ζητώ από τον Θεό να γίνω καλά; Δεν θα απαντήσω εγώ. Θα απαντήσει ο ίδιος ο Χριστός: «Ζητείτε πρώτον

την Βασιλεία του Θεού και πάντα ταύτα προστεθήσεται υμίν». Να ζητάμε λοιπόν από τον Θεό και για τα μικρά και τα μεγάλα που μας απασχολούν, όμως πρώτα, πάνω απ΄όλα να ζητούμε την Βασιλεία Του. Ποιος όμως από εμάς ζητά πάνω απ’ όλα την σωτηρία του και όχι την υγεία του σώματός του; Ποιος από εμάς τολμά να πει: Κύριε, σώσε με ό,τι κι αν μου στοιχίσει; Είμαστε έτοιμοι να σηκώσουμε τον σταυρό μας; Να βάλουμε το εγώ μας πάνω στον σταυρό όποια μορφή κι αν έχει αυτός; Του πόνου, της απόρριψης, της προδοσίας, της πικρής καθημερινότητας; Ποιοι είμαστε έτοιμοι να αποδεχτούμε τον σταυρό μας ως μέσο καθαγιασμού; Ποιοι είμαστε έτοιμοι να μιμηθούμε όλους αυτούς τους Αγίους που λέμε ότι αγαπάμε και τιμούμε; Για να δούμε τα συναξάρια τους. Την ιστορία του καθενός. Όλοι τους, σήκωσαν τον σταυρό τους. Κάνανε την εξορία, σπίτι τους· κάνανε τον πόνο τους, χαρά τους· κάνανε τις πληγές τους από τα μαρτύρια τα τρόπαιά τους· κάνανε τον θάνατό τους ένα πανηγύρι. Εάν ο νούς μας αδελφοί μου σταματά μόνο σ’αυτήν την ζωή, ίσως είναι δικαιολογημένη ακόμα και η απελπισία όταν μία δοκιμασία έρχεται απρόσμενα στην προγραμματισμένη μας

ζωή. Όμως ο άνθρωπος θα πρέπει να ξεπερνά αυτή την ζωή, να μην μένει σ’αυτή την πεπερασμένη κατάσταση. Γιατί; Διότι ο άνθρωπος, η ύπαρξή μας πλέον λόγω του Χριστού ξεπερνά αυτήν την ζωή. Ξεπερνά τον θάνατο και την φθορά, ξεπερνά το τώρα και χάνεται στο άπειρο του Θεού. Γι’ αυτό και ο άνθρωπος που δεν βλέπει το τέλος στον θάνατο, ελπίζει. Ελπίζει όχι στην αποκατάσταση αυτής της ζωής, ή στην καλυτέρευση της κατάστασής του, δεν ελπίζει ότι δεν θα πεθάνει ποτέ, αλλά ελπίζει στο «μετά» του θανάτου. Εκεί βρίσκεται η πηγή της ελπίδος του. Εκεί αναζητά την λύτρωσή του. Στον Χριστό. Όχι σ’ έναν Χριστό που θα φέρει εφήμερη χαρά, φθαρτά αγαθά, μία επίγεια ανταμοιβή για την αφοσίωσή μας ή μία επίγεια δικαιοσύνη. Δεν θα πρέπει να ελπίζει ο χριστιανός σε θεϊκά ρουσφέτια, σ’ έναν Θεό που θα ικανοποιεί τις δικές του ιδιοτροπίες, τα δικά του «θέλω». Ο άνθρωπος εάν καταλάβει ότι είναι αιώνιος θα πάψει να γογγύζει, θα πάψει να διαμαρτύρεται. Και τότε θα υπομένει γιατί ξέρει καλά ότι όλα αυτά κάποτε θα περάσουν. Ξέρει καλά ότι όλα κάποτε θα τελειώσουν. Και εκεί στο τέλος, μάλλον σ’ αυτό που θεωρεί τέλος ο κόσμος, δηλαδή τον θάνατο, θα αρχίσει η αιωνιότητα. Εάν είχαμε λίγη συναίσθηση το

ποιοι είμαστε και για που προοριζόμαστε θα παύαμε τα «γιατί Θεέ μου σε μένα», «έως πότε», «φτάνει πια»! Αλλά θα λέγαμε αυτό που είπε μία κοπέλα που οι γιατροί πλέον τις είχαν δώσει μερικές μέρες ζωής. Θέλω να ζήσω, είπε στον ιερέα που ζήτησε να δει. Αλλά δεν ήλθα εδώ πάτερ για να μου το επιβεβαιώσετε. Δεν ήλθα εδώ για να μου υποσχεθείτε κάποιο θαύμα, ότι όλα θα περάσουν και θα γίνω καλά. Ήλθα για να με βοηθήσετε να φύγω έτοιμη από αυτόν τον κόσμο. Ο ιερέας λοιπόν σαστισμένος την ρώτησε: Καλά, μέσα στη δοκιμασία σου, δεν ρωτάς ποτέ «γιατί σε μένα, Θεέ μου;» «Δεν σας καταλαβαίνω, πάτερ», είπε η κοπέλα αυτή. Εγώ ρωτώ «γιατί όχι και σε εμένα;» Και περιμένω πλέον όχι τον θάνατό μου· προσδοκώ τον φωτισμό μου. Δεν είναι το μείζον αδελφοί μου να ζήσουμε. Το μείζον είναι να ζήσουμε με τον Χριστό, δια του Χριστού. Και αυτό μας καλούν με το παράδειγμά τους οι Άγιοι. Να ζήσουμε μέσα στο Κάλλος μιας αιωνιότητας που μας προσφέρεται από τώρα. Αρκεί να ζήσουμε αυτήν την ζωή χριστομίμητα. Αρκεί να ποθήσουμε τον Θεό και όχι κάτι από τον Θεό.

Παύλειος Λόγος

23

μικρές

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Ονομαστήρια Σεβασμιωτάτου, χειροτονία διακόνου και κουρά μοναχού

Τ

ο διήμερο 26 και 27 Ιουλίου εορτάστηκε η ιερά μνήμη του Αγίου Παντελεήμονος, εορτή κατά την οποία άγει τα ονομαστήριά του ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων. Την Κυριακή το απόγευμα τελέστηκε πανηγυρικός εσπερινός στο καθολικό της Ιεράς Μονής Παναγίας Δοβρά χοροστατούντος του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σεβαστείας κ. Δημητρίου, παρουσία του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Θερμών κ. Δημητρίου και του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμoνος. Στο τέλος της ακολουθίας τελέστηκε η μοναχική κουρά του

δοκίμου μοναχού Κωνσταντίνου Παπαμανώλη από τον Καθηγούμενο της Ιεράς Μονής Βατοπεδίου αρχιμ. Εφραίμ λαμβάνοντας το όνομα Εφραίμ. Τη Δευτέρα το πρωί τελέστηκε πανηγυρική Θεία Λειτουργία στον ιερό Ναό του Αγίου Αντωνίου Πολιούχου Βεροίας, συλλειτουργούντων των σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών, Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμονος, Σεβαστείας κ. Δημητρίου, Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιγνατίου, Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας κ. Ιωήλ, Σερβίων και Κοζάνης κ. Παύλου, Κίτρους και Κατερίνης κ. Γεωργίου, Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων κ.Τιμοθέου και των θεοφιλεστάτων Επισκόπων Θερμών κ. Δημητρίου και Τζιουρτζίου κ. Αμβροσίου (Πατριαρχείο Ρουμανίας). Επίσης τελέστηκε η εις διάκονον χειροτονία του μοναχού Παϊσίου Παλαιά, ο οποίος είναι αδελφός της Ιεράς Μονής Παναγίας Δοβρά στην Βέροια.

Από την εις διάκονον χειροτονία του π. Παϊσίου Παλαιά

Από την κουρά (ρασοευχή) του π. Εφραίμ Παπαμανώλη

Πανήγυρις Ιεράς Μονής Αγίας Κυριακής

Κ

ατά το διήμερο 6 και 7 Ιουλίου πανηγύρισε στην Ημαθία η Ιερά Μονή Αγίας Κυριακής Λουτρού.

Ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων χοροστάτησε στον εσπερινό και το επόμενο πρωί τέλεσε αρχιερατική θεία Λειτουργία και κήρυξε το θείο λόγο. Έλαβαν μέρος πολλοί κληρικοί της Ιεράς Μητροπόλεως, ενώ έψαλαν εν χορώ οι μοναχές από την Συρία που φιλοξενούνται στην Ιερά Μονή.

Από το πολυαρχιερατικό συλλείτουργο στον ι. ναό αγίου Αντωνίου επί τη εορτή του αγίου Παντελεήμονος

Μεγάλος αριθμός πιστών συνέρευσε, όπως κάθε χρόνο, για να προσκυνήσει την Αγία Κυριακή και η Μονή παρέμεινε ανοιχτή όλο το βράδυ για την εξυπηρέτησή τους.

Φιλοξενία νέων στην Ιερά Μονή Παναγίας Δοβρά

Μ

ε αγιασμό που τέλεσε ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων ξεκίνησε για φέτος η πρώτη περίοδος φιλοξενίας παιδιών του Δημοτικού στις εγκαταστάσεις της Ιεράς Μονής Παναγίας Δοβρά στη Βέροια.

Από την πανήγυρη της ιεράς Μονής αγίας Κυριακής στο Λουτρό

Κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου ακολούθησαν και άλλες περίοδοι φιλοξενίας για νέους και για νέες του Γυμνασίου, του Λυκείου καθώς και φοιτητών. Επίσης, όπως κάθε χρόνο πραγματοποιήθηκαν, μετά τη φιλοξενία των παιδιών, τριήμερα φιλοξενίας γυναικών που παρακολουθούν στη διάρκεια του έτους τους κύκλους Αγίας Γραφής στις κατά τόπους ενορίες της Ιεράς Μητροπόλεώς μας. Στη διάρκεια παραμονής τους στις εγκαταστάσεις της Παναγίας Δοβρά είχαν την ευκαιρία να ξεφύγουν για λίγες ημέρες από την καθημερινότητα των υποχρεώσεών τους και να θυμηθούν τα νεανικά τους χρόνια συνδυάζοντας την πνευματική τους κατάρτιση με ψυχαγωγικές δραστηριότητες. Αναμνηστική φωτογραφία από την πρώτη περίοδο φιλοξενίας νέων στην ιερά Μονή Παναγίας Δοβρά Παύλειος Λόγος

25

17ο Συναπάντημα Νέων στην Παναγία Σουμελά

Π

ραγματοποιήθηκε φέτος από 17 έως και 19 Ιουλίου το 17ο συναπάντημα νέων στις εγκαταστάσεις του Ιερού Προσκυνήματος Παναγία Σουμελά στο Βέρμιο Ημαθίας. Το Συναπάντημα αποτελεί την ετήσια συνάντηση στην Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά, των νέων ποντιακής καταγωγής από όλη την Ελλάδα και τη Διασπορά (Αμερική, Καναδάς, Αυστραλία, Ρωσία, Γεωργία, κλπ). Κάθε χρόνο και για ένα τετραήμερο, πολυπληθείς αντιπροσωπείες, πάνω από 600 νέοι εκπρόσωποι Ποντιακών Σωματείων, διανυκτερεύουν στην Παναγία Σουμελά και συμμετέχουν στις προγραμματισμένες εκδηλώσεις. Στη συνάντηση αυτή, που έχει πλέον καταστεί θεσμός, η Οργανωτική Επιτροπή σε συνεργασία με το Σωματείο και το Προσκύνημα «Παναγία Σουμελά» ετοιμάζουν ένα πλούσιο πρόγραμμα. Επιλέγουν κάθε χρονιά ενδιαφέρουσες εισηγήσεις για επίκαιρα κοινωνικά, πολιτιστικά και ιστορικά θέματα του Ποντιακού Ελληνισμού, ενώ δίδεται η ευκαιρία να γίνει η γνωριμία με καταξιωμένους επιστήμονες, συγγραφείς και καλλιτέχνες που συμβάλλουν στην τεκμηρίωση, καταγραφή της Παράδοσης. Φέτος το Συναπάντημα τίμησε με τιμητική πλάκεττα τον κ. Ιβάν Σαββίδη.

Πανήγυρις του οσ. Αντωνίου Πολιούχου Βεροίας

Αναμνηστική φωτογραφία από το 17ο Συναπάντημα Νέων

Απονομή τιμητικής πλακέττας στον κ. Ιβάν Σαββίδη

Τ

ην Παρασκευή 31 Ιουλίου το εσπέρας μπροστά από τον πανηγυρίζοντα ιερό ναό του οσίου Αντωνίου του Νέου Πολιούχου Βεροίας έγινε επίσημη υποδοχή του Τιμίου Σταυρού από το Προσκύνημα της Παναγίας Σουμελά και εν συνεχεία Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός χοροστατούντος του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμονος, ο οποίος κήρυξε και το θείο λόγο. Μετά το πέρας του Εσπερινού πραγματοποιήθηκε ιερά λιτανεία των λειψάνων του αγίου Αντωνίου του Βεροιέως και του Τιμίου Σταυρού προς ευλογία της πόλεως των Βεροιέων. Την επομένη το πρωί ο σεβασμιώτατος τέλεσε αρχιερατική θεία Λειτουργία, καθώς επίσης αγιασμό επι τη ευκαιρία της Προόδου του Τιμίου Σταυρού. Αγιασμός επι τη εορτή της Προόδου του Τιμίου Σταυρού στον ι. ναό αγ. Αντωνίου

26

Παύλειος Λόγος

Ο εορτασμός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος

Τ

ο διήμερο 5 και 6 Αυγούστου εορτάστηκε η δεσποτική εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.

Την παραμονή το εσπέρας ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελέημων χοροστάτησε στον εσπερινό και κήρυξε το θείο λόγο στην πανηγυρίζουσα Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Μουτσιάλη στην περιοχή της Σκήτεως Βεροίας στον Αλιάκμονα.

Πανηγυρικός εσπερινός στην ιερά μονή Μεταμορφώσεως Μουτσιάλη

Την ημέρα της εορτής ο σεβασμιώτατος τέλεσε αρχιερατική θεία Λειτουργία, κήρυξε το θείο λόγο και ευλόγησε τους καρπούς της αμπέλου στον πανηγυρίζοντα μητροπολιτικό ιερό ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στη Νάουσα.

Αρχιερατική θεία Λειτουργία στο Πολυδένδρι

Τ

ην Δευτέρα 10 Αυγούστου το πρωί ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας ιερούργησε στον ιερό Ναό Αγίου Αθανασίου στο χωριό Πολυδένδρι επί τη μνήμη του περάσματος του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού από το χωριό αλλά και την μνήμη του Αγίου Νικολάου Κοκοβίτη ο οποίος μαρτύρησε το 1822 στον Χαλασμό της Νάουσας και καταγόταν από το Πολυδένδρι.

Ευλογία των καρπών της αμπέλου στον ι. ναό Μεταμορφώσεως Ναούσης

Δίπλα στο Ναό βρίσκεται το δένδρο κάτω από το οποίο ο Άγιος Κοσμάς κήρυξε προς τον πιστό λάο και τοποθέτησε σιδερένιο σταυρό ο οποίος βρέθηκε πριν μερικά χρόνια. Πλήθος πιστών προσήλθε για να ασπαστεί τον σταυρό του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού και να λάβει την ευλογία του Σεβασμιωτάτου. Μετά τη θεία Λειτουργία, στο προαύλιο του ναού, μπροστά στο δένδρο του Πατροκοσμά Παύλειος Λόγος

27

Πανηγύρεις της Παναγίας στην Ημαθία

Τ

ην Πέμπτη 13 Αυγούστου το απόγευμα ξεκίνησαν, όπως κάθε χρόνο, στην Ημαθία οι λατρευτικές εκδηλώσεις για την μεγάλη εορτή της Παναγίας με την τέλεση της τελευταίας Παρακλήσεως και της ακολουθίας των Εγκωμίων προς την Υπεραγία Θεοτόκο στον ιερό ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Ναούσης. Ακολούθησε η περιφορά του Επιταφίου. Το απόγευμα της Παρασκευής 14 Αυγούστου τελέστηκε στην Παναγία Σουμελά λαμπρός πολυαρχιερατικός εσπερινός κατά τον οποίο χοροστάτησε ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νικοπόλεως και Πρεβέζης κ. Χρυσόστομος, ενώ έλαβαν μέρος οι σεβασμιώτατοι Διδυμοτείχου κ. Δαμασκηνός, ο οποίος κήρυξε το θείο λόγο, και Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων. Ακολούθησε η λιτάνευση της ιεράς εικόνος με την αθρόα συμμετοχή πιστών, οι οποίοι, σύμφωνα με το έθιμο, περίμεναν υπομονετικά και γονατιστοί να περάσει η ιερά εικόνα από επάνω τους για να λάβουν την ευλογία της. Οι λατρευτικές εκδηλώσεις στο Βέρμιο ολοκληρώθηκαν με πολυαρχιερατικό συλλείτουργο της εορτής. Προεξήρχε ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Διδυμοτείχου κ. Δαμασκηνός, ενώ έλαβαν μέρος οι σεβασμιώτατοι Νικοπόλεως κ. Χρυσόστομος και Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων, ο οποίος κήρυξε και το θείο λόγο. Ακολούθησε η καθιερωμένη λιτάνευση της ιεράς εικόνος και το τρισάγιο στο μνημείο για τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Τιμητική διάκριση (χρυσό σταυρό Σουμελιωτίσσης) αποδόθηκε στον Άρχοντα Πρωτοψάλτη της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως κ. Χαρίλαο Ταλιαδώρο για την εν γένει προσφορά του και τις υπηρεσίες του προς την Παναγία Σουμελά.

Εγκώμια της Παναγίας στον ιερό ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου στη Νάουσα

Από την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Παναγία Σουμελά

Το απόγευμα της εορτής οι σεβασμιώτατοι μετείχαν στις εορταστικές εκδηλώσεις στον ιερό ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Αλεξανδρείας (Εγκώμια και λιτανεία). Στις 16 Αυγούστου τελέστηκε πολυαρχιερατικό συλλείτουργο στον ιερό ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου στο Σέλι. Μετά τη θεία Λειτουργία κλήρος και λαός έψαλλαν τα Εγκώμια προς την Υπεραγία Θεοτόκο. Εγκώμια Παναγίας στον ιερό ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Αλεξανδρείας

28

Παύλειος Λόγος

Πανήγυρις Παναγίας Φανερωμένης στη Ν. Μηχανιώνα

Τ

ο απόγευμα του Σαββάτου 22 Αυγούστου τελέστηκε με λαμπρότητα ο εσπερινός της εορτής της Παναγίας Φανερωμένης στη Νέα Μηχανιώνα, που κυριολεκτικά βούλιαξε από τον πιστό λαό που προσέτρεξε στη χάρη της. Στον εσπερινό χοροστάτησε ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιόππης κ. Δαμασκηνός, ενώ έλαβαν ακόμη μέρος οι σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Βεροίας κ. Παντελεήμων, Φλωρίνης κ. Θεόκλητος, Κασσανδρείας κ. Νικόδημος, Γλυφάδος κ. Παύλος, Εδέσσης κ. Ιωήλ, ο οποίος κήρυξε το θείο λόγο, ο κυρίαρχης Μητροπολίτης Νέας Κρήνης κ. Ιουστίνος και ο θεοφιλέστατος Επίσκοπος Θεουπόλεως κ. Παντελεήμων.

Λιτανεία στον ιερό ναό Παναγίας Φανερωμένης Ν. Μηχανιώνας

Ακολούθησε η μεγαλειώδης λιτανεία στους δρόμους της λουτροπόλεως της Νέας Μηχανιώνας. Την Κυριακή 23 Αυγούστου στον όρθρο χοροστάτησε ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιόππης κ. Δαμασκηνός ενώ του αρχιερατικού συλλείτουργου προεξήρχε ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων, ο οποίος κήρυξε και το θείο λόγο. Έλαβαν ακόμη μέρος οι σεβασμιώτατοι Καπιτωλιάδος κ. Ησύχιος, Φλωρίνης κ. Θεόκλητος, Κασσανδρείας κ. Νικόδημος, Γλυφάδος κ. Παύλος, Εδέσσης κ. Ιωήλ και Νέας Κρήνης κ. Ιουστίνος. Παρέστη ακόμη συμπροσευχόμενος ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Θεουπόλεως κ. Παντελεήμων.

Αρχιερατικό συλλείτουργο στον ιερό ναό Παναγίας Φανερωμένης Ν. Μηχανιώνας

Εορτή Αγίου Κοσμά στα Τρίκαλα Ημαθίας

Τ

ην Δευτέρα 24 Αυγούστου το πρωί ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων λειτούργησε στον ιερό ναό αγίου Δημητρίου στα Τρίκαλα Ημαθίας επί τη εορτή του αγίου Ιερομάρτυρος και Ισαποστόλου Κοσμά του Αιτωλού. Ο σεβασμιώτατος στην ομιλία του τόνισε το μεγάλο αποστολικό έργο του αγίου Κοσμά, ο οποίος θυσίασε την ησυχία του Αγίου Όρους και βγήκε στον κόσμο, όχι για να απολαύσει τις ανέσεις του, αλλά για να σηκώσει τον σταυρό του επανευαγγελισμού των υπόδουλων Ελλήνων.

Μετά από τη θεία Λειτουργία στα Τρίκαλα Ημαθίας

Παύλειος Λόγος

29

τύπος & ουσία τοῦ Πρωτ/ρου Νεκταρίου Σαββίδη

Σ

τις 15 Αυγούστου χιλιάδες πιστών με την ψυχή γεμάτη ελπίδα και κατάνυξη προστρέχουν στα αναρίθμητα προσκυνήματα, όπου λιτανεύονται οι θαυματουργές εικόνες της Παναγίας. Χαιρόμαστε οι πιστοί, διότι η Μητέρα του Θεού είναι Μητέρα όλων μας και γι’ αυτό με την Κοίμησή της δεν εγκαταλείπει τον κόσμο, αλλά πολύ περισσότερο τώρα, με την παρρησία που έχει, πρεσβεύει στον Υιό της για μας και με τις πρεσβείες της σκεπάζει όλους τους πιστούς «λυτρουμένη εκ θανάτου τας ψυχάς ημών». Όσοι ακολουθούν τις θείες Εντολές του Ιησού Χριστού γίνονται αδελφοί του Ιησού Χριστού, και κατά συνέπεια παιδιά της Παναγίας μας, που δέεται υπέρ της σωτηρίας μας. Ο Άγιος Παΐσιος ήθελε να «συγγενεύουμε» με την Παναγία. Και συγγενεύουμε με την Παναγία – έλεγε –, με την ταπείνωση, γιατί η Παναγία ήταν ταπεινή.΄΄ Πράγματι πόσο ευαρεστείται η Παναγία μας όταν βλέπει ότι αγωνιζόμαστε για την σωτηρία μας! Πόσο αναπαύεται!.... Ο σύγχρονος άνθρωπος θα πρέπει να αξιοποιήσει την μεσιτεία της Θεοτόκου, η οποία είναι σωστική. Σε κάθε θλίψη και πρόβλημά του να μην ξεχνά ότι υπάρχει «η των θλιβομένων βοηθός, η προστάτις, η αντιλήπτωρ, η παραμυθία των ολιγοψυχούντων» στην οποία μπορεί να προστρέχει και να βρίσκει παρηγορία, άμεση λύση και απάντηση΄΄, λέει ο γέροντας Εφραίμ από την Αριζόνα.΄΄ Ας Την παρακα-

λούμε, όπως σημειώνει στην εγκύκλιο ο ποιμενάρχης μας κ. Παντελεήμων, για την πατρίδα μας και τον κόσμο, για τούς οικείους μας και τούς αδελφούς μας, για τους εν ανάγκαις και εν περιστάσει ευρισκομένους, για τούς δοκιμαζομένους από τούς πολέμους και τούς διωγμούς, γιατί μόνο Εκείνη μπορεί να μας βοηθήσει σε κάθε ανάγκη της ζωής και να μας υποδείξει τις λύσεις που έχουμε ανάγκη και να μας ενισχύσει με τη χάρη Της στην επίτευξη τους΄΄. Οι καλύτερες προσευχές στην Παναγία είναι οι Παρακλητικοί Κανόνες σ΄ Αυτήν και οι Χαιρετισμοί. Οι Χαιρετισμοί είναι ο υψηλότερος, ο οσιότερος και θεοπρεπέστερος Ύμνος προς την Υπεραγία Θεοτόκο. Πολύ ευχαριστείται με την ανάγνωση τους και παρέχει τη χάρη και την βοήθεια της σε εκείνους, που τους διαβάζουν, καθώς και η ίδια το είπε σε πολλούς αγίους. ********** Μια σπουδαία σύγχρονη προσωπικότητα της Ορθοδοξίας είναι και ο άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς (1896-1966), αρχιεπίσκοπος Σαγκάης και, αργότερα, Σαν Φρανσίσκο που τιμάται στις 2 Ιουλίου.Ήταν ένας μικρόσωμος και ταπεινός ιερέας από το Χάρκοβο, που περιέθαλψε όσους μπόρεσε από τους αμέτρητους εξαθλιωμένους ανθρώπους της περιοχής του κι από τους πρόσφυγες που είχαν καταφύγει στην Κίνα για να διαφύγουν το σοβιετικό καθεστώς, οργανώνοντας φιλόπτωχα σωματεία κι ένα ορφανοτροφείο με 3.500 τρόφιμους, που το έκλεισε η επανάσταση του Μάο. Όπως

ο άγ. Ιωάννης της Κρονστάνδης λίγο νωρίτερα, λειτουργούσε συχνά ξυπόλυτος, γιατί θα είχε δώσει τα παπούτσια του σε κάποιο φτωχό. Μετά την κοίμηση του αγίου, ο π. Σεραφείμ Ρόουζ έγραψε γι’ αυτόν, μεταξύ άλλων: ΄΄Το γεγονός ότι ήταν θαυματουργός ήταν ευρύτερα γνωστό. Οπουδήποτε κι αν είχε πάει –Κίνα, Φιλιππίνες, Ευρώπη, Αφρική και Αμερική– αμέτρητες θεραπείες πραγματοποιήθηκαν μέσα από τις προσευχές του. Έσωσε πολλούς ανθρώπους από επικείμενο κίνδυνο, χάρις στην πληροφορία που του αποκάλυψε ο Θεός. Ορισμένες φορές είχε εμφανιστεί σε ανθρώπους που τον είχαν ανάγκη όταν, σύμφωνα με τους φυσικούς νόμους, ήταν αδύνατο να βρεθεί κοντά τους εκείνες τις στιγμές. Επίσης τον είχαν δει στο ιερό να αιωρείται πάνω απ’ το έδαφος στη διάρκεια της προσευχής, περιβαλλόμενος από ουράνιο φως΄΄. Ο φιλάνθρωπος Θεός στα χρόνια αυτά της γενικής αποστασίας μας από Αυτόν δεν μας εγκαταλείπει αλλά αναδεικνύει σύγχρονους αγίους για να μας ενισχύουν στην πίστη και να μας πιάνουν το χέρι στο δρόμο της ζωής μας… ********** Στις 12 Ιουλίου του τρέχοντος έτους εορτάσθηκε για πρώτη φορά και μάλιστα με την παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου η μνήμη του αγίου Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου. Άλλωστε πριν λίγους μήνες η Αγία Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου προέβη στην πολυπόθητη αγιο-

κατάταξή του. Η παρούσα στήλη χαίρει ιδιαιτέρως διότι πάντοτε ανέφερε περιστατικά θαυμαστά από τον άγιο γέροντα καθώς και μερικούς από τους αγιοπνευματικούς λόγους του. ΄΄Ο άγιος Παΐσιος μπορεί να ήταν απλός μοναχός με λίγα γράμματα του Δημοτικού σχολείου αλλά είχε πλούσια την κατά Θεόν σοφία, είχε κενώσει τον εαυτό του για τον πλησίον΄΄ σημειώνει η γερόντισσα του Ησυχαστηρίου του Eυαγγελιστού Ιωάννου της Σουρωτής, μοναχή Φιλοθέη. Το Ευαγγέλιο το είχε κάνει βίωμα του. Όταν δεχόταν τους ανθρώπους έμπαινε με διάκριση βαθιά στην καρδιά τους και έκανε δικό του τον πόνο και το πρόβλημά τους και γινόταν η αλλαγή των ανθρώπων. Έλεγε ο Άγιος : ΄΄ Ο Θεός κάνει το θαύμα, όταν συμμετέχει κανείς με την καρδιά του στον πόνο του άλλου΄΄. Ήταν ΄΄ο ασυρματιστής΄΄ του Θεού γι΄αυτό και ξέρει να μεταφέρει τις προσευχές μας στο θρόνο του Θεού. Ας τον επικαλούμαστε ταπεινά για τις ανάγκες μας και για την πατρίδα μας, που τόσο πολύ αγαπούσε, και να είμαστε βέβαιοι πως θα βλέπουμε πλούσιες τις ευλογίες του στη ζωή μας.

8ήμερη

προσκυνηματική εκδρομή

στους Αγίους Τόπους από 25/2 μέχρι και 3/3 2016

πλήρες πρόγραμμα σε Ξενοδοχείο 4*plus ημιδιατροφή

θέσεις περιορισμένες πληροφορίες - πρόγραμμα - εγγραφές: 23310 72317, 23310 20951