Παύλειος Λόγος τεύχος 71 by ΠΑΥΛΕΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

ΤΕΥΧΟΣ 71 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2008

ETOΣ ΙΕ΄ TEYXOΣ 71 ΙΑΝ. - ΦΕΒ. 2008

ΔΙMHNIAIO OPΘOΔOΞO ΠEPIOΔIKO

�

σελ 3

Σεβασμιώτατος Mητροπολίτης Bεροίας κ. Παντελεήμων

ΣΥΝΤΑΞΗ: Αρχιμ. Διονύσιος Ανθόπουλος, Ιεροδ. Αρσένιος Χαλδαιόπουλος, Αθανάσιος Βουδούρης, Εμμανουήλ Ξυνάδας. HΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣEΛIΔOΠOIHΣH & KAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIA: Mον. Γεράσιμος Mπεκές. ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ: Αρχιμ. Χρυσόστομος Ξενιτόπουλος ΑΠΟΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ: Νίκος Μεταξόπουλος. EKTYΠΩΣH TYΠOΓPAΦEIO: «TYPE PRESS» Nέα Nικομήδεια ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ: Μον. Αντώνιος Σισμανίδης

ΚΩΔΙΚΟΣ 2638

σελ 12

σελ 16

IEPAΣ MHTPOΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ , NAOYΣHΣ KAI KAMΠANIAΣ ΕΚΔΟΤΗΣ - ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΝΕΟΥ ΕΤΟΥΣ του Σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος

σελ 4

ΑΓ. ΑΝΤΩΝΙΟΣ Ο ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΗΣ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ του Αρχιμ. Ιερεμίου Γεωργαλή

ΕΝΘΡΟΝΙΣΤΗΡΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΘΗΝΩΝ & ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ

ΑΙΩΝΙΑ ΑΥΤΟΥ Η ΜΝΗΜΗ του Μοναχού Γερασίμου Μπεκέ

ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΙΣ ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ του Αρχιμ. Παύλου Σταματά

σελ 22 σελ 8

σελ 10

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ του Σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος

Ο ΚΥΡΙΟΣ ΕΔΩΚΕΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΝ του Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή

σελ 24

σελ 31

MIKPEΣ EIΔHΣEIΣ

ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑ του π. Νεκταρίου Σαββίδη

APΘPA MΠOPOYN NA AΠOΣTEΛ Λ O N TA I Σ T H Ν ΤΑ Χ ΥΔ Ρ Ο Μ Ι Κ Η ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY: ΠEPIOΔIKO «ΠAYΛEIOΣ ΛOΓOΣ» ΓPAΦEIO TYΠOY IEPAΣ MHTPO ΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ, T.Θ. 241, 591 00 BEPOIA THΛ 23310 72317, ΦAΞ 23310 25275, E-mail: imveria@ otenet.gr X E I P O Γ PA Φ A AΣXETΩΣ ΔHM OΣIEYΣHΣ TOYΣ ΔEN EΠI ΣTPEΦONTAI Τ Ο Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Ο Δ Ι Α Ν Ε Μ Ε ΤΑ Ι ΔΩΡΕΑΝ. ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΑ Ν Α Α Π Ο Σ Τ Ε ΛΟΥ Ν ΤΑ Ε Ξ ΟΔ Α ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΥ: 20ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΕΛΛΑΔΑ & ΚΥΠΡΟ, 40ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΣYNΔPOMEΣ KAI EMBAΣMATA ΣTH ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY websight:

www.imverias.gr

EΞΩΦYΛΛO Ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος στη Θεία Λειτουργία την επομένη της ενθρονίσεώς του. ΟΠΙΣΘΟΦYΛΛO Η σωρός του μακαριστού Αρχιεπισκόπου κυρού Χριστοδούλου καθ’ οδόν για το Α’ Κοιμητήριο Αθηνών.

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΝΕΟΥ ΕΤΟΥΣ «Δὸς ἡμῖν ἐν εἰρήνῃ καὶ ὁμονοίᾳ βεβαίᾳ τὸν κύκλον αὐτοῦ διελθεῖν, τῷ στεφάνῳ τῶν ἀρετῶν κοσμούμενος.»

νώπιον μιᾶς νέας ἀρχῆς, τῆς ἀρχῆς τοῦ νέου ἔτους, στὸ ὁποῖο ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ μᾶς ἀξίωσε νὰ εἰσέλθουμε, ἀπευθυνόμαστε καὶ πάλι, ἀδελφοί μου, πρὸς τὸ δημιουργὸ καὶ κύριο τοῦ χρόνου, τοῦ κόσμου καὶ τῆς ζωῆς, τὸ Θεό, σὲ Αὐτὸν ποὺ εἶναι τὸ Α καὶ τὸ Ω, ἡ ἀρχὴ καὶ τὸ τέλος τῶν πάντων, καὶ προσθέτουμε στὴν εὐχαριστία μας γιὰ τὴ δωρεά Του καὶ τὴ διάπυρη ἱκεσία μας: «Δὸς ἡμῖν ἐν εἰρήνῃ καὶ ὁμονοίᾳ βεβαίᾳ τὸν κύκλον αὐτοῦ διελθεῖν, τῷ στεφάνῳ τῶν ἀρετῶν κοσμούμενος». Ἕνας κύκλος εἶναι ὁ κάθε χρόνος, ἕνας κύκλος ποὺ ξεκινᾶ ἀπὸ τὸ σημεῖο στὸ ὁποῖο τελειώνει ὁ προηγούμενος· ἕνας κύκλος ποὺ συνεχίζει μὲ τρόπο μυστικὸ τὸν προηγούμενο κύκλο καὶ συμπληρώνει τὸν κύκλο τῆς ζωῆς μας. Ἕνας κύκλος εἶναι ὁ κάθε χρόνος, ποὺ μᾶς δείχνει ὅτι στὴ ζωή μας παρελθὸν καὶ παρὸν συναντῶνται καὶ συνδέονται, ποὺ μᾶς δείχνει ὅτι ἡ ζωή μας ἔχει μία ἀρχὴ καὶ ἕνα τέλος, ἀλλὰ τὸ τέλος της εἶναι ταυτόχρονα μιὰ νέα ἀρχή, ἡ ἀρχὴ μιᾶς νέας, αἰώνιας ζωῆς. Ἕνας κύκλος εἶναι ὁ κάθε χρόνος, ποὺ ἡ κυκλικὴ μορφή του μᾶς ὑπενθυμίζει τὴν ἀνάγκη νὰ ζοῦμε εἰρηνικὰ καὶ ἁρμονικά, χωρὶς ταραχὲς καὶ συγκρούσεις, ἀλλὰ «ἐν εἰρήνῃ καὶ ὁμονοίᾳ βεβαίᾳ», ὥστε νὰ προετοιμαζόμαστε γιὰ τὴν ἀληθινὴ ζωή, γιὰ τὴν ὁποία μᾶς ἔπλασε ὁ Θεός, γιὰ τὴ ζωή, στὴν ὁποία κυριαρχεῖ ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ. Εἰρήνη καὶ ὁμόνοια ἦταν καὶ εἶναι τὰ βασικὰ αἰτήματα τοῦ ἀνθρώπου, γιατὶ αὐτὰ τὰ δύο στοιχεῖα εἶναι σύμφυτα μὲ τὸν ἄνθρωπο, ποὺ ὁ Θεὸς τὸν ἔπλασε, γιὰ νὰ ζεῖ μέσα στὴ δική Του εἰρήνη καὶ μὲ ὁμόνοια μὲ τὰ ἄλλα πλάσματα καὶ τὴ φύση· εἶναι τὰ δύο στοιχεῖα ποὺ ἀπώλεσε ὁ ἄνθρωπος μὲ τὴν παρακοὴ τῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ· εἶναι τὰ δύο στοιχεῖα ποὺ ἡ ἔλλειψή τους συνεσώρευσε ἀνὰ τοὺς αἰῶνες δυσάρεστες καὶ τραγικὲς ἐμπειρίες γιὰ τὴν ἀνθρωπότητα, ποὺ ὑποφέρει καὶ σήμερα ἀκόμη ἐξαιτίας τῆς ἀπουσίας Του ἀπὸ τὴ ζωή καὶ τὸν κόσμο μας. Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ Ἐκκλησία μας δὲν ἔπαυσε ποτὲ νὰ ἐπαναλαμβάνει τὸ αἴτημα τῆς εἰρήνης καὶ τῆς ὁμονοίας πρὸς τὸ Θεό, ἀπὸ τὸν Ὁποῖο προέρχεται «πᾶσα δόσις

ἀγαθὴ καὶ πᾶν δώρημα τέλειον», νὰ ἐπαναλαμβάνει τὸ αἴτημα τῆς εἰρήνης καὶ τῆς ὁμονοίας γιὰ τὰ πιστὰ τέκνα της καὶ γιὰ ὅλο τὸν κόσμο. Αὐτὸ τὸ αἴτημα ἐπαναλαμβάνει καὶ σήμερα, στὴν ἀρχὴ τοῦ νέου ἔτους, ἡ Ἐκκλησία μς, ἀδελφοί μου, ἀπευθυνόμενη στὸ Θεὸ καὶ Πατέρα, καὶ τὸ ἐπαναλαμβάνει, προτρέποντας ταυτόχρονα κι ἐμᾶς, τὰ πιστὰ καὶ εὐσεβῆ τέκνα της, νὰ μὴν ἀρκεσθοῦμε ἁπλῶς στὸ αἴτημα αὐτὸ πρὸς τὸ Θεό, ἀλλὰ νὰ ἀγωνισθοῦμε γιὰ τὴν ἐπίτευξη τῆς εἰρήνης καὶ τὴν ἀποκατάσταση ἢ διατήρηση τῆς ὁμονοίας στὴν κοινωνία καὶ στὸν κόσμο ποὺ ζοῦμε. Γιατὶ καὶ ἡ εἰρήνη καὶ ἡ ὁμόνοια, ἀδελφοί μου, ἐξαρτῶνται καὶ ἀπὸ τὴ δική μας στάση καὶ τὴ δική μας συμπεριφορά. Ἄν βαδίζουμε τὸ δρόμο τῆς ζωῆς μας, ἂν βαδίζουμε τὸ δρόμο τοῦ νέου ἔτους, τὸ ὁποῖο μᾶς χαρίζει ὁ Θεός, προσπαθώντας νὰ ἐφαρμόζουμε τὶς ἐντολές Του, προσπαθώντας νὰ προσφέρουμε ἀγάπη στοὺς συνανθρώπους γύρω μας καὶ νὰ ἀντιμετωπίζουμε μὲ ὑπομονὴ καὶ καρτερία ὅλες τὶς δυσκολίες καὶ τὶς δοκιμασίες ποὺ προκύπτουν στὴ ζωή μας, ἂν προσπαθοῦμε νὰ λειτουργοῦμε κατευναστικὰ καὶ συμφιλιωτικὰ μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων τοῦ περιβάλλοντός μας, ἂν προσπαθοῦμε νὰ μὴ δίνουμε ἀφορμὲς γιὰ διαμάχες καὶ ἔριδες, τότε συμβάλλουμε, ἀδελφοί μου, στὴν ἐπικράτηση τῆς εἰρήνης καὶ τῆς ὁμονοίας, ποὺ ἀποτελοῦν προϋπόθεση γιὰ νὰ ἔρθει ἡ εὐλογία καὶ ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ σ’ ἐμᾶς ὡς πρόσωπα ἀλλὰ καὶ στὶς οἰκογένειές μας καὶ στὸν κόσμο. Αὐτὸ τὸ δρόμο τῆς εἰρήνης καὶ τῆς ὁμονοίας ἂς βαδίσουμε μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ τὸ νέο ἔτος, γιατὶ αὐτὸς ὁ δρόμος μᾶς φέρνει μὲ βεβαιότητα πληρέστερα πρὸς τὸ Θεό, ὁ Ὁποῖος εὔχομαι νὰ ἐπιβραβεύει καὶ τὴν προσπάθεια καὶ τὴν ἀγαθή μας διάθεση καὶ νὰ χαρίζει πλούσια σὲ ὅλους σας τὰ δῶρα τῆς ἀγάπης Του κατὰ τὸ νέο ἔτος. Διάπυρος πρὸς τὸν Θεὸν εὐχέτης Ὁ Μητροπολίτης † Ὁ Βεροίας, Ναούσης καὶ Καμπανίας Παντελεήμων

Παύλειος Λόγος 3

ΑΙΩΝΙΑ ΑΥΤΟΥ

Η ΜΝΗΜΗ

ὸ ἄγγελμα τῆς κοιμήσεως τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου γέμισε μὲ θλίψη τὶς καρδιὲς ὅλων μας. Γιὰ τὴν ἐξέχουσα προσωπικότητά του ἀσχολήθηκαν ἐκτενέστατα ὅλα τὰ Μ.Μ.Ε. τόσον τῆς Ἑλλάδος ὅσον καὶ τὰ διεθνῆ μὲ ἐκτενῆ ἀφιερώματα ὥστε κάθε προσπάθεια τοῦ περιοδικοῦ μας νὰ προσθέσει κάτι ἀποβαίνει μάταιη. Περιοριζόμαστε λοιπὸν στὴν ἔκφραση βωβοῦ πένθους καὶ προσευχῆς γιὰ τὴν ἐν Κυρίῳ ἀνάπαυση τῆς μακαρίας ψυχῆς του.

τοῦ Μοναχοῦ Γερασίμου Μπεκέ

Κυριακή της Πεντηκοστῆς καὶ σὲ ἄλλες ἐκδηλώσεις. 4) 5 Σεπτεμβρίου1999. Προέστη τῶν ἐκδηλώσεων πρὸς τιμὴ τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν Χρυσάνθου, στὴν Ἱερὰ Μονὴ Παναγίας Σουμελᾶ. 5) 3-4 Ἰουνίου 2000. Διήμερη ἐπίσκεψη σὲ Ἀλεξάνδρεια, Βέροια, Νάουσα γιὰ τὸν ἑορτασμὸ τοῦ Ἰωβηλαίου τῶν 2000 χρόνων. Προεξῆρχε στὴν ὑπαίθρια λειτουργία στὸν ἱερὸ χῶρο τοῦ Βήματος τοῦ Ἀποστόλου Παύλου.

Ὡς ἔκφραση εὐγνωμοσύνης γιὰ τὶς ἀκούραστες προσπάθειές του, ὄχι μόνο γιὰ τὸ ποίμνιό του ἀλλὰ γιὰ ὅλους τους Ἕλληνες, καταθέτουμε μία μικρὴ ἀναφορὰ στὶς ἐπισκέψεις του στὴν Ἐπαρχία μας μέ τό ἀνάλογο φωτογραφικό ὑλικό ἀπό τό ἀρχεῖο τοῦ περιοδικοῦ.

6) Ἀπρίλιος 2003. Ἐπίσκεψη στὸ Μακροχώρι, μὲ ἀφορμὴ τὸ τρομερὸ ἀτύχημα τῶν Τεμπῶν. Στὸν Ἱερὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, ὁ ὁποῖος εἶχε κατακλυστεῖ ἀπὸ συγγενεῖς καὶ φίλους τῶν θυμάτων, τέλεσε τρισάγιο καὶ ἀπευθυνόμενος στὴν βαρυπενθοῦσα ὁμήγυρη προσπάθησε νὰ ἁπαλύνει τὸν πόνο ποὺ διακατεῖχε ὅλους.

ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ ΜΑΣ Ὁ μακαριστὸς Ἀρχιεπίσκοπος τίμησε πολλὲς φορὲς τὴν Ἱερὰ Μητρόπολή μας. Συνολικὰ ἔκανε δέκα ἐπισκέψεις μέσα στὰ περίπου δέκα χρόνια ποὺ διετέλεσε ὡς Ἀρχιεπίσκοπος!

7) 5-6 Νοεμβρίου 2004. Προέστη τῶν ἐπετειακῶν ἐκδηλώσεων γιὰ τὰ 100 χρόνια ἀπὸ τὰ ἐγκαίνια τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου Πολιούχου Βεροίας, καθὼς καὶ γιὰ τὰ 100 χρόνια ἀπὸ τὸ θάνατο τοῦ Παύλου Μελᾶ.

1) 25-26 Ἰουνίου 1998. Πρώτη ἐπίσκεψη κατόπιν προσκλήσεως τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας, ἕνα περίπου μήνα μετὰ τὴν ἐκλογή του. Κήρυξε τὴν ἔναρξη τοῦ Δ΄ διεθνοῦς ἐπιστημονικοῦ συνεδρίου «Ἀπόστολος Παῦλος καὶ ἡ Ἑλλάδα» , πραγματοποίησε ἐπισκέψεις μέσα στὴ Βέροια, καθὼς καὶ στὴ Βεργίνα.

8) 27 Ἰουνίου 2006. Ἔλαβε μέρος στὴν ὑποδοχὴ τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Βαρσοβίας καὶ πάσης Πολωνίας κ.κ. Σάββα, στὴν Βέροια στὰ πλαίσια τῶν ΙΒ΄ Παυλείων.

2) 14-15 Αὐγούστου 1998. Μέσα στὸν ἴδιο χρόνο ἐπισκέφθηκε τὴν Ἱερὰ Μονὴ Παναγίας Σουμελᾶ. Στὴν ὁμιλία τοῦ ἀναφέρθηκε στὸ μεγαλεῖο καὶ τὸν ἡρωισμὸ τοῦ ποντιακοῦ ἑλληνισμοῦ καὶ στὴν τεράστια προσφορά του στὴν πατρίδα μας. 3) 29-31 Μαΐου 1999. Συνοδεύοντας τὸν Παναγιώτατο Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαῖο στὴν ἐπίσημη ἐπίσκεψή του στὴν Ἠμαθία, συμμετεῖχε στὴν ὑποδοχή, στὴν κήρυξη ἐνάρξεως τῶν Ε΄ Παυλείων, στὴν Πατριαρχικὴ Θεία Λειτουργία στὴ Νάουσα τὴν 4 Παύλειος Λόγος

9) 14-15 Αὐγούστου 2006. Προέστη τῆς πανηγύρεως τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Παναγίας Σουμελᾶ καὶ θεμελίωσε τὸ νέο ἀρχονταρίκι. 10) 1-5 Ἰουνίου 2007. Τὴν Παρασκευὴ 1 Ἰουνίου ἐπισκέφθηκε τὸ Πολυδένδρι καὶ τὸ Σάββατο 2 Ἰουνίου συμμετεῖχε σὲ ἡμερίδα στὴ Βέροια πρὸς τιμὴ τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτη Νικαίας Γεωργίου Παυλίδη. Τὴν Δευτέρα 4 Ἰουνίου παρέστη στὴν λαμπρὴ τελετὴ λήξης τῆς κατηχητικῆς χρονιᾶς στὸ ἀνοικτὸ θέατρο τῆς Βέροιας καὶ τὴ Τρίτη 5 Ἰουνίου στὸ μοναχικὸ συνέδριο στὴν Ἱερὰ Μονὴ Σουμελᾶ. Ἡ ἐπίσκεψη αὐτὴ ἦταν καί ἡ τελευταία της ἐπιγείου ζωῆς του.

Παύλειος Λόγος 5

Θ. Λειτουργία στο ΒΗΜΑ του Απ. Παύλου

Ομιλία στα ΠΑΥΛΕΙΑ

Πρώτη επίσκεψη στο ΒΗΜΑ του Απ. Παύλου

Συνάντηση με Συνεργάτιδες της Ι. Μητροπόλεως Βεροίας

6 Παύλειος Λόγος

Απονομή τιμητικής διακρίσεως στον Αρχιεπίσκοπο Βαρσοβίας και πάσης Πολωνίας κ. Σάββα.

Παρηγορητικοί λόγοι στη μητέρα του άτυχου ΑΛΕΞ

Επέτειος 100 χρόνων του Ι. Ναού Αγίου Αντωνίου Πολιούχου Βεροίας

Εκδήλωση στο ανοιχτό Θέατρο Άλσους Βεροίας

Αποκαλυπτήρια προτομής Ε. Μαλακούση

Χοροστασία στην Ι. Μονή Παναγίας Σουμελά

Υποδοχή της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου

Η τελευταία επίσκεψη στη Βέροια πλαισιωμένος από τη νεολαία που τόσο τον αγάπησε

Παύλειος Λόγος 7

8 Παύλειος Λόγος

Ποιμαντορική Εγκύκλιος ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ «Σήμερον γῆ καὶ θάλασσα τὴν τοῦ κόσμου χαρὰν ἐμερίσαντο καὶ ὁ κόσμος εὐφροσύνης πεπλήρωται»

αῦμα θαυμάτων, μυστήριο ἄρρητο τῆς θείας Οἰκονομίας τελεσιουργεῖται στὰ ρεῖθρα τοῦ Ἰορδάνου· κι ἐμεῖς, ὅσοι βρισκόμαστε στὸ Ναὸ τοῦ Θεοῦ, ὅσοι μεταλαμβάνουμε σήμερα τοῦ Ἁγιασμοῦ, ὄχι μόνο θεατές, ἀλλὰ καὶ συμμέτοχοι γενώμεθα. Ἂν ὁ Ἀδὰμ καὶ ἡ Εὔα δὲν ζήτησαν συγχώρηση γιὰ τὴν παρακοὴ τῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ καὶ συμπαρέσυραν γῆ καὶ θάλασσα καὶ τὸν «καλὰ λίαν» πλασθέντα κόσμο στὴν ὀδύνη καὶ τὴ φθορά, ἂν οἱ πρωτόπλαστοι δὲν ζήτησαν συγχώρηση καὶ ἀπομακρύνθηκαν ἀπὸ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ τὴ χαρὰ τοῦ παραδείσου, ἂν τὸ ἀνθρώπινο γένος ὁλόκληρο ἀντιμετωπίζει ἔκτοτε συχνὰ τὴ φύση ὡς κίνδυνο καὶ ὡς ἀπειλή, ὁ Δεσπότης Χριστὸς σήμερα ἐπείγεται πρὸς τὸ βάπτισμα, γιὰ νὰ ἑνώσει τὰ διεστῶτα, γιὰ νὰ καθάρει τὰ ρερυπωμένα ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, γιὰ νὰ ἐπαναφέρει τὴν ἁρμονία ὄχι μόνο μεταξὺ Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, ἀλλὰ καὶ μεταξὺ ἀνθρώπων καὶ κτίσεως. Καὶ ἐὰν κατὰ τὴν ἐποχὴ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης χωρίσθηκαν μὲ τὴ ράβδο τοῦ Μωϋσῆ τὰ ὕδατα τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης, προκειμένου νὰ σωθεῖ ἀπὸ τὸν Φαραὼ ὁ περιούσιος λαὸς τοῦ Ἰσραήλ, τώρα στρέφονται τὰ ὕδατα τοῦ Ἰορδάνου εἰς τὰ ὀπίσω, προκειμένου νὰ σωθεῖ ὁ περιούσιος λαὸς τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τὸ νοητὸ Φαραὼ καὶ νὰ ἐλευθερωθεῖ ὄχι ἀπὸ τὴν πρόσκαιρη δουλεία τῆς Αἰγύπτου, ἀλλὰ ἀπὸ τὴ χρονίζουσα δυναστεία τῆς

ἁμαρτίας καὶ τοῦ διαβόλου. Ὁ Χριστὸς σκύβει τὸν αὐχένα ἐνώπιον τοῦ Προδρόμου καὶ παρέχει τὴν ἄφεση σὲ ὅλο τὸ ἀνθρώπινο γένος, ποὺ ὑπεροπτικὰ ἐγκατέλειψε τὸ δημιουργὸ Θεό του καὶ «ἐπορεύθη εἰς ὁδὸν ἀσεβῶν». Ὁ Χριστὸς κατέρχεται στὰ ρεῖθρα τοῦ Ἰορδάνου καὶ οἱ κρουνοὶ τῆς θείας χάριτος πλημμυρίζουν καὶ πάλι τὴν κτίση καὶ καθαίρουν καὶ καθαγιάζουν τὰ σύμπαντα. Γῆ καὶ θάλασσα δέχονται σήμερα τὴ θεία χάρη ὄχι γιὰ νὰ τὴν κρατήσουν γιὰ τὸν ἑαυτό τους καὶ νὰ τὴν οἰκειοποιηθοῦν, ἀλλὰ γιὰ νὰ τὴ διαχύσουν καὶ νὰ τὴ μεταδώσουν σὲ ὅλη τὴν κτίση. Καὶ ἐάν κατὰ τὴν ἑπταήμερο δημιουργία ὁ χωρισμὸς τῶν ὑδάτων ἀπὸ τὴν ξηρὰ συντελοῦσε στὴ μορφοποίηση ἑνὸς κόσμου, στὸν ὁποῖο θὰ μποροῦσε νὰ ζήσει ὁ ἄνθρωπος ποὺ θὰ ἔπλαττε ὁ Θεός, τώρα ἡ συνένωση τῶν ὑδάτων σηματοδοτεῖ τὴν ἑνότητα τοῦ κόσμου, ποὺ συντελεῖται μὲ τὴν ἐνσάρκωση τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν παρουσία Του στὴ γῆ. «Σήμερον γῆ καὶ θάλασσα τὴν τοῦ κόσμου χαρὰν ἐμερίσαντο καὶ ὁ κόσμος εὐφροσύνης πεπλήρωται». Στὴ χαρὰ τοῦ κόσμου γιὰ τὴ σωτηρία καὶ τὴ λύτρωση ποὺ ἐγκαινιάζει «ἡ τοῦ Κυρίου παρουσία» μετέχει γῆ καὶ θάλασσα, καὶ ἡ χαρὰ δὲν μειώνεται μεριζόμενη, ἀλλὰ αὐξάνεται καὶ πληροῖ τὸν κόσμο εὐφροσύνης. Αὐτὴ ἡ χαρὰ κατακλύζει σήμερα καὶ τὶς ψυχές μας, κατακλύζει καὶ τοὺς ναούς μας, κατακλύζει καὶ ὅλον τὸν κόσμο, γιατὶ «ἐλευθέρα ἡ φύσις γνωρίζεται», καὶ αἴτιος τῆς ἐλευθερί-

ας αὐτῆς εἶναι ὁ μονογενὴς Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος ἁγιάζει μὲ τὴ βάπτισή Του τὰ σύμπαντα, Αἴτιος τῆς ἐλευθερίας αὐτῆς εἶναι ὁ δημιουργὸς τοῦ κόσμου Θεός, ὁ Ὁποῖος ἐμφανίζεται σήμερα, ἐπιβεβαιώνοντας τὸ θαῦμα τῆς ἀποκαταστάσεως τοῦ ἀνθρώπου καὶ τῆς ἐπανενώσεως τοῦ διεσπασμένου κόσμου διὰ τῆς καθάρσεως ποὺ παρέχει ὁ Χριστὸς μὲ τὴ βάπτισή Του στὰ ὕδατα τοῦ Ἰορδάνου. Ἀδελφοί μου, ἐὰν θέλουμε νὰ ζήσουμε κι ἐμεῖς μέσα σ’ αὐτὴν τὴν ἐλευθερία ποὺ μᾶς χάρισε ὁ Χριστός, ἐλευθερία ἀπαλλαγῆς ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ἂς μεταλάβουμε τὴν καθαρτικὴ τῆς ὑπερουσίου Τριάδος ἐνέργεια, ποὺ παρέχεται διὰ τοῦ ὕδατος τοῦ Ἁγιασμοῦ καὶ τότε θὰ μπορέσουμε νὰ χαροῦμε μαζὶ μὲ τὸν κόσμο, μαζὶ μὲ τὴν κτίση τὴ χαρὰ τῆς ἑνότητος μὲ τὸ Θεὸ καὶ νὰ ἀπολαύσουμε τὰ ἀγαθὰ τῆς φύσεως, τὰ ὁποῖα δημιούργησε πρὸς χάριν μας Ἐκεῖνος, προγευόμενοι τῆς ἀτελευτήτου χαρᾶς τῆς βασιλείας Του, στὴν ὁποία μᾶς περιμένει, γιὰ νὰ ἀπολαύσουμε τὰ ἀγαθά Του αἰωνίως. Διάπυρος πρὸς τὸν Ἐπιφανέντα Θεὸν Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ †Ὁ Βεροίας, Ναούσης & Καμπανίας Παντελεήμων

Παύλειος Λόγος 9

Ὁ Κύριος ἔδωκεν ἀνθρώποις

ἐπιστήμην Ο

Ὑπό Ἀρχιμανδρίτου Θεοφίλου Λεμοντζῆ, Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου Καμπανίας

Θεὸς ἐπροίκισε τὸν ἄνθρωπο μὲ νοῦν καὶ θέληση, ὥστε ν’ ἀντιμετωπίζει κάθε πρόβλημα στὴ ζωή του. Ὁ ἴδιος ἔδωσε τοὺς γιατροὺς καὶ τὴν ἐπιστήμη πρὸς ἀνακούφιση τῶν πασχόντων. « Ὁ Κύριος ἔδωκεν ἀνθρώποις ἐπιστήμην» (Σοφ. Σειρ. 36, 6). Δὲν εἶναι ἐπέμβαση στὴ βουλὴ τοῦ Θεοῦ ἡ πρόοδος τῆς Ἰατρικῆς καὶ ἡ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων ἀπὸ τὴν ἀρρώστια ἢ τὸ θάνατο. Εἶναι ἀντιθέτως, μέσα στὸ σχέδιο τοῦ Θεοῦ ἡ ἀνάπτυξη πρωτοβουλιῶν ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο καὶ ἡ ἀξιοποίηση τῶν δυνάμεων μὲ τὶς ὁποῖες τὸν ἐφοδίασε ὁ Δημιουργὸς . Ἡ Χριστιανικὴ ἠθικὴ δὲν ἀρνεῖται τὶς μεταμοσχεύσεις ἢ τὴν δωρεὰ ὀργάνων, μᾶλλον τὶς θεωρεῖ ἐκδήλωση ἀγάπης πρὸς τὸν πάσχοντα συνάνθρωπο καὶ γι’ αὐτὸ κατ’ ἀρχὴν τὶς ἐγκρίνει, τίς εὐλογεῖ. Παράλληλα ὅμως, ἡ Ἐκκλησία ἀντιμετωπίζει ὅλες αὐτὲς τὶς σύγχρονες ἀνακαλύψεις καὶ ἐφαρμογὲς μὲ πολλὴ προσοχὴ καὶ ἐπιφυλακτικότητα. Αὐτὸ δὲν γίνεται ἀπὸ καχυποψία, ἀλλὰ τὸ ἐπιβάλλουν λόγοι συνέσεως. Αἰσθάνεται ὅτι πρέπει νὰ προστατεύσει τὸν ἑαυτό της ἀπὸ τὸ ἐνδεχόμενο ἀπρόβλεπτης ἀστοχίας ἢ ἀδικαιολόγητης ἀβλεψίας. Γιὰ παράδειγμα, ὑπάρχει ὁ κίνδυνος στὸ ἄμεσο μέλλον, μὲ τὴ χαλαρὴ διεθνῶς ἠθικὴ ἀπέναντι στὴν εὐθανασία καὶ τὴν τάση νομοθετικῆς κατοχυρώσεώς της, οἱ μεταμοσχεύσεις νὰ συνδυασθοῦν μὲ τὴν εὐθανασία. Ἀπαραίτητος ὅρος συνεργασίας τῆς Ἐκκλησίας μὲ τὴν πολιτεία εἶναι ἡ τελευταία νὰ κατανοήσει ὅτι εἶναι ἐπιφορτισμένη μὲ τὴν τεράστια ὑπο-

χρέωση νὰ προστατεύσει τὶς μεταμοσχεύσεις, τόσο νομοθετικὰ ὅσο καὶ πρακτικά, ἀπὸ κάθε μορφῆς ἀσυνειδησία, χρησιμοθηρία, ἢ χρηματικὴ ἐκμετάλλευση, καὶ νὰ ἐξασφαλίσει τὴν ἐπιστημονικὴ ἀρτιότητα, ἐνημέρωση καὶ κατάρτιση τῶν ἁρμοδίων ἰατρῶν καὶ φορέων. Μὲ τὸν τρόπο αὐτόν, ὁ δότης δὲν καταντάει θύμα ποταπῶν συμφερόντων, ἀσεβείας ἢ ἐπιστημονικῆς ἐπιπολαιότητος καὶ ἀγνοίας. Ζοῦμε σὲ ἐποχὴ γενικότερης κρίσης. Παλαιότερα πολλοὶ ἄνθρωποι εἶχαν στηρίξει τὶς ἐλπίδες τους γιὰ ἕνα καλύτερο μέλλον τῆς ἀνθρωπότητας στὴν ἐπιστήμη καὶ στὴν τεχνική. Ὅμως σήμερα διαπιστώνουν πὼς ἔκαναν τρομακτικὸ λάθος Ἡ ἀπολυτοποίηση τῆς ἐπιστήμης, ἡ ἀποδέσμευσή της ἀπὸ τὴν ἀγάπη, ὄχι μόνο δὲν ἔλυσε τὰ προβλήματα τῆς ἀνθρωπότητας, ἀλλὰ ἐξελίχθηκε σὲ ἀπειλή ποὺ στρέφεται ἐναντίον τοῦ πλανήτη. Ἔτσι πολλοὶ ἄνθρωποι καὶ ἰδιαίτερα νέοι, ἀναζητοῦν λύση στὰ μεγάλα προβλήματα τῆς ζωῆς ἀφοῦ ἡ ἐπιστήμη καὶ ἡ τεχνικὴ δὲν ἀποτελοῦν γι’ αὐτοὺς ἀπάντηση, ἐνῶ ἀντίθετα εἶναι μέρος τοῦ προβλήματος, ὁ μεγάλος ἔνοχος γιὰ τὴ δημιουργία του, ὄχι βέβαια καθ’ ἑαυτές, ἀλλὰ ἡ ἀπολυτοποίησή τους καὶ οἱ μεσσιανικὲς προσδοκίες, ποὺ οἱ ἄνθρωποι θεμελίωσαν πάνω σ’ αὐτές. Στὸν αἰώνα τῆς πληροφορικῆς, τῆς τεχνολογικῆς ἐξέλιξης, τῆς διαστημικῆς ἐποχῆς, καὶ τῆς παγκοσμοποιημένης οἰκονομίας, πολλοὶ εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ κινοῦνται ἀντίστροφα καὶ ἀντὶ νὰ ὁδεύουν πρὸς τὴν ἐλευθερία τοῦ πνεύματος ὑποδουλώνονται σὲ ὑποκατάστατα τῆς ὑγιοῦς χριστιανικῆς πίστης καὶ λατρείας, ὅπως εἶναι

ἡ ἀστρολογία, ἡ μετενσάρκωση, ὁ πνευματισμός, οἱ προλήψεις καὶ δεισιδαιμονίες ἄλλων παρωχημένων ἱστορικῶν περιόδων ἢ παραδίδονται στὶς σύγχρονες θρησκεῖες τῆς Σαηεντολογίας, τοῦ παγκοσμίου χαρισματικοῦ κινήματος (Πεντηκοστιανισμὸς κλπ) τῶν διαφόρων Γκουρουϊστικῶν κινημάτων. Σύμφωνα μὲ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο ὁ διάβολος τυφλώνει «τὰ νοήματα τῶν ἀπίστων εἰς τὸ μὴ αὐγάσαι αὐτοῖς τὸν φωτισμὸν τοῦ Εὐαγγελίου τῆς δόξης τοῦ Χριστοῦ». (Β΄ Κορ. 4, 4). Ἡ μὴ ὀρθὴ ἀντίληψη γιὰ τὸ Θεό, μία ἐσφαλμένη θεολογία, μία σειρὰ ἀπὸ κακόδοξες θεολογικὲς ἀντιλήψεις ἔχουν ἄμεση συνέπεια στὴ διατύπωση τῆς ἀνθρωπολογίας. Κακόδοξες θεολογικὲς ἀντιλήψεις παραποιοῦν τὴν χριστιανικὴ ἀνθρωπολογία καὶ ὁδηγοῦν σὲ ἐπικίνδυνες ἀτραπούς. Ἄλλωστε οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ἀγωνιζόμενοι γιὰ τὴν διαφύλαξη τῆς ἀλήθειας πού μᾶς παραδόθηκε ἀπὸ τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ καὶ τοὺς Ἀποστόλους δὲν ὑπερασπίζονταν κάποιες θεωρητικὲς καὶ ἀφηρημένες φιλοσοφικὲς θέσεις, ἀλλὰ μεγάλες ἀλήθειες ποὺ ἔχουν ἄμεσο ἀντίκτυπο στὸ ἦθος καὶ στὴ ζωὴ τῶν πιστῶν. Μεγάλες ἀλήθειες ποὺ διαφυλάσσουν τὴν ὀρθὴ ἀντίληψη γιὰ τὸν ἄνθρωπο, τὸν κόσμο καὶ τὴν κτίση ὅλη. Μεγάλες ἀλήθειες ποὺ προσδιορίζουν τὴν στάση μας ἀπέναντι στὸν κόσμο, τὴν ὕλη, τὸ σῶμα μας, τὸν συνάνθρωπό μας.

ΑΝΤΩΝΙΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ:

Ο ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΗΣ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ τοῦ Ἀρχιμ. Ἱερεμίου Γεωργαλῆ

«Τάδε λέγει Κύριος· εὐφράνθητι ἔρημος διψῶσα, ἀγαλλιάσθω ἔρημος καὶ ἀνθείτω ὡς κρῖνον. Καὶ ἐξανθήσει καὶ ὑλοχαρήσει τὰ ἔρημα».

ὐτὸν τὸν ἐξαίσιο λόγο τοῦ μεγαλοφωνωτάτου τῶν Προφητῶν Ἠσαΐου θὰ μπορούσαμε νὰ χρησιμοποιήσουμε γιὰ νὰ χαρακτηρίσουμε τὴν οὐράνια βιοτὴ τοῦ Καθηγητοῦ τῆς ἐρήμου, Ἀντωνίου τοῦ Μεγάλου. Ὁ ἔξαρχος τῶν ἀσκητῶν Ἀντώνιος «οὐρανοδρόμῳ ἐπιβέβηκεν ὀχήματι», καταλαμβάνοντας δι’ ἀσκήσεως τὴν ἀκρόπολη τῶν ἀρετῶν καὶ κατέδειξε «τοῖς ἐγγὺς καὶ τοῖς μακράν» τὸ μέγεθος τῆς αὐταπαρνήσεως, τὸ μέτρο τῆς θυσίας, τὴν χάρη τῆς ἀσκήσεως, τὴν χαρὰ τῆς προσφορᾶς, τὴν δύναμη τῆς προσευχῆς, τὴν ὠφέλεια τῆς σιωπῆς, τὴν κοινωνία τῆς ἐρήμου, τὴν φιλανθρωπία τῶν ἐρημιτῶν, τὸ ὕψος τῆς ταπεινώσεως, τὸ βάθος τῆς ἀγάπης, τὴν νέκρωση τῶν παθῶν, τὴν γέννηση τῶν ἀρετῶν, τὸ πολίτευμα τῶν χριστιανῶν καὶ ἐν τέλει τὴν εὐλογημένη εἴσοδο στὴν Βασιλεία

12 Παύλειος Λόγος

τῶν Οὐρανῶν. Στὶς ἀκρώρειες, λοιπόν, τῆς ἀσκητοσύνης, στὰ ἀκρόκαστρα τῶν ἐρημιτῶν καὶ στοὺς ἡγιασμένους γρανιτένιους βράχους τοῦ βιγλάτορα τῆς αἰωνιότητας, Ἀντωνίου τοῦ Μεγάλου, μᾶς ὁδήγησε ἡ ποιμαντικὴ μέριμνα τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητρο-

πολίτου μας κ. Παντελεήμονος γιὰ νὰ γνωρίσουμε τὶς μοναστικὲς ρίζες τῆς σωτήριας κληρονομιᾶς μας ἀναφωνώντας ἔτσι μετὰ τοῦ Προφητάνακτος Δαυὶδ «Διελογισάμην ἡμέρας ἀρχαίας καὶ ἔτη αἰώνια ἐμνήσθην καὶ ἐμελέτησα» (Ψαλμ. 76, 6). Τὴν Κυριακὴ 9 Δεκεμβρίου μετὰ τὴν Θεία Λειτουργία στὸ κοιμητηρι-

ακὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Τρύφωνος, στὸ Μοναστήρι τοῦ Σινᾶ, κινήσαμε γιὰ τὴν ἔρημο τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου (Ζαφαράνα) προκειμένου νὰ προσκυνήσουμε τὸ Μοναστήρι ποὺ τιμᾶται στὴν μνήμη του καὶ σήμερα κατέχει ἡ Κοπτικὴ Ἐκκλησία τῆς Αἰγύπτου. Τὸ ὄνομα «Κόπτες» προέρχεται ἀπὸ τὸ ἑλληνικὸ «Αἰγύπτιοι» τὸ ὁποῖο ἀραβικὰ εἶναι «Qibt». Ἡ ἐθνικὴ Αἰγυπτιακὴ Ἐκκλησία τῶν Κοπτῶν δημιουργήθηκε μετὰ τὴν Τετάρτη Οἰκουμενικὴ Σύνοδο τῆς Χαλκηδόνας (451μ.Χ.) διότι, παρὰ τὶς ἀποφάσεις τῆς Συνόδου, δὲν ἀρνήθηκε τὴν αἱρετικὴ διδασκαλία τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ. Διήλθαμε, λοιπόν, τὴν διώρυγα τοῦ Σουὲζ καὶ μετὰ ἀπὸ ἀρκετὲς ὧρες εἰσήλθαμε στὴν ἔρημο τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου καὶ ἀντικρύσαμε τὸν γρανιτένιο ὄγκο τοῦ ὅρους, στὰ ριζὰ τοῦ ὁποίου ὑψώνεται τὸ Μοναστήρι του μὲ τὴν χαρακτηριστικὴ λιτὴ ἀρχιτεκτονικὴ τῶν Κοπτῶν. Πέριξ τῆς Μονῆς ἔχουν ἀνεγερθεῖ πολλὰ νέα κτίρια,

φωτογραφίες: σελ. 12: Άποψη της Λαύρας του Αγίου Αντωνίου στην Έρημο Ζαφαράνα. δίπλα:Τοιχογραφία του Αγίου Αντωνίου και του Αγίου Παύλου του Απλού στο Καθολικό της Λαύρας του Αγίου Αντωνίου. κάτω: Ο Κόπτης Μοναχός που μας ξενάγησε

ξενῶνες, βοηθητικοὶ χῶροι κ.τ.λ. πού ἴσως νὰ ἀλλοιώνουν λίγο τήν χαρακτηριστική ἀσκητικότητα τῆς Μονῆς καὶ τοῦ ἐρημικοῦ τοπίου. Μᾶς ὑπεδέχθη ἕνας εὐγενὴς καὶ φιλόξενος Κόπτης μοναχός, ὁ ὁποῖος ἔφερε στὴν κεφαλὴ του τὸ κατάσαρκο κουκούλι τὸ ὁποῖο, κατὰ τὴν παράδοσή τους, ἔφερε καὶ ὁ Μέγας Ἀντώνιος. Τὰ ὑψηλὰ τείχη τῆς Μονῆς περικλείουν μεγάλες ἐσωτερικὲς αὐλὲς μὲ ἀρκετὸ πράσινο. Τὸ ὅλο μοναστηριακὸ κτιριακὸ συγκρό-

τημα, δομημένο μὲ τὴν ἴδια ξανθὴ πέτρα, ἁρμονικὰ συνυπάρχει μὲ τὸν ὄγκο τοῦ ὄρους ποὺ μεγαλόπρεπα ὑψώνεται ὄπισθεν αὐτοῦ. Ὁ ἀρχαῖος ὑψηλὸς προστατευτικὸς Πύργος τοῦ Βυζαντινοῦ Αὐτοκράτορα Ἰουστινιανοῦ μαρτυρεῖ τὸ Ρωμαίικο θεμέλιο καὶ τὸ Ὀρθόδοξο φέγγος ποὺ κάποτε αὐτὸς ὁ μεγαλοφεγγὴς τόπος ἀκτινοβολοῦσε. Ἀνυπόδητοι, ὅπως ἡ παράδοση τῶν Κοπτῶν ἀπαιτεῖ, εἰσήλθαμε στὸν ἀπέριττο Ναὸ ὅπου εἰκάζεται ὅτι στὰ θεμέλιά του βρίσκεται ὁ τάφος τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου. Μὲ δέος ἀντικρύσαμε τὴν πηγὴ ὅπου ὁ Καθηγητὴς τῆς ἐρήμου λάμβανε τὸ ἀναγκαῖο ὕδωρ, νὰ συνεχίζει ἁγιαστικὰ νὰ ρέει καὶ ἡ ρήση τοῦ Προφήτου Ἠσαΐου αὐθόρμητα ἀνέβηκε στὸ νοῦ μας «Οὐ πεινάσουσιν, οὐδὲ διψήσουσιν, οὐδὲ πατάξει αὐτοὺς ὁ καύσων, οὐδὲ ὁ ἥλιος ἀλλ’ ὁ ἐλεῶν αὐτοὺς παρακαλέσει αὐτοὺς καὶ διὰ πηγῶν ὑδάτων ἄξει αὐτούς». Στὴ συνέχεια ξεναγηθήκαμε στὴν ἀρχαία Τράπεζα μὲ τὸ μαρμάρινο Τραπέζι στὴν κορυφὴ τοῦ ὁποίου ὑφίσταται μαρμάρινο ἀναλόγιο ἀπ’ ὅπου ὁ Ἡγούμενος καὶ ὄχι οἱοσδήποτε μοναχός, ἀναγίνωσκε κείμενα Πατέρων κατὰ τὴν ὥρα ποὺ

οἱ μοναχοὶ γευμάτιζαν. Μ’ αὐτὸ τὸν τρόπο ὁ Ἡγούμενος φρόντιζε νὰ λαμβάνουν οἱ Πατέρες παράλληλα μὲ τὴν ὑλικὴ καὶ τὴν πνευματικὴ τροφή. Ἀπὸ ἕνα πύργο τῆς Μονῆς ἀτενίσαμε τὴν ἀπέραντη ἔρημο καὶ τὸν ἀποσπερίτη ποὺ εὐκόσμως τὸ δειλινὸ συνόδευε. Τελικὰ τοῦτος ὁ ἀπόκοσμος τόπος ἐπιμένει νὰ ἀντιφεγγίζει τὴν δόξα τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἀπὸ τοῦ ὄρους του, σὰν ἀπὸ βασιλικὸ μέλαθρο, ὁ Ἱεροφάντης τῆς ἐρήμου Ἀντώνιος ὁ Μέγας, συνεχίζει νὰ μαρτυρεῖ τὰ καθαρτικά, τὰ ἄφαντα, τὰ ἄφθαρτα, τὰ ἀληθινά, τὰ ἅγια καὶ τὰ αἰώνια. Μᾶς ὑποδεικνύει τὸ «ἄριστον κράτος» τῆς ταπεινώσεως, τῆς ἁπλότητος καὶ τῆς ἀγάπης ἡ ὁποία «οὐ ζητεῖ τὰ ἑαυτῆς». Καί τοῦτα εἶναι τὰ κλεῖθρα τῆς ἀνέσπερης Βασιλείας τοῦ Θεοῦ ποὺ δίνουν ἐλπίδα καὶ νόημα στὴ χθόνια πορεία μας διότι οἱ χριστιανοὶ ὀδίτες λογίζονται καὶ ὄχι πολίτες αὐτοῦ τοῦ κόσμου κατὰ τὸν οὐρανοφάντορα Βασίλειο τὸν Μέγα. Ὁ ἀριστοκράτης τῆς ἐν Χριστῷ κοινωνίας τῆς ἐρήμου Ἀντώνιος μὲ τὸ ἀσκητικό του γυμνάσιο καὶ τὴν φωτοειδὴ ταπείνωσή του ἀπογυμνώνει τὴν κούφια «ἀριστοκρατία» Παύλειος Λόγος 13

τοῦ κόσμου τούτου ποὺ μυρίζει ψεῦδος, ἐμπάθεια, ἀνασφάλεια, ἐγωισμὸ καὶ βέβαιο θάνατο. Ἀποκαλύπτει τὸν ἄκοσμο κόσμο, τὴν ἀκοινώνητη κοινωνία, τὸν ἀπολίτιστο πολιτισμό, τὴν ἀπνευμάτιστη βιοτή, τὴν νεκρωμένη ζωὴ τοῦ σύγχρονου ὀπισθοδρομικοῦ ἀνθρώπου καὶ τὸν προσκαλεῖ ἀγαπητικά, θεραπευτικὰ καὶ ἁγιαστικὰ νὰ ἐξέλθει τῶν ἐγωιστικῶν του ὁρίων καὶ νὰ καταστεῖ τοῦ κόσμου φωστήρας διαυγέστατος καὶ χαρακτήρας ἐναρέτου διαγωγῆς λέγοντάς του: «τὸν Χριστὸν ἀεὶ ἀναπνέετε καὶ τούτω πιστεύετε» (Μ. Ἀθανασίου, Βίος ὁσ. Ἀντωνίου 91, 15) . «Καμοὶ γὰρ μέγα κέρδος ὠφελείας ἐστί καὶ τὸ μόνον Ἀντωνίου μνημονεύειν» ἔγραφε ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας, Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας καὶ τρῖβον ἐπιστροφῆς ἀκολουθήσαντες ἕνας Ἱερομόναχος, κατὰ παρότρυνση τοῦ Σεβασμιωτάτου, μὲ θαρρετὴ σεμνότητα τὸν ἐπὶ γῆς ἰσάγγελο βίο τοῦ Καθηγητοῦ τῆς ἐρήμου μᾶς διηγήθηκε. Ὁ Ἅγιος Ἀντώνιος λοιπὸν γεννήθηκε περὶ τὸ 250 μ.Χ. στὴν Αἴγυπτο ἀπὸ γονεῖς μὲ ἀρχοντικὴ καταγωγὴ καὶ μεγάλη περιουσία. Μεγάλωσε σὲ χριστιανικὸ περιβάλλον ἀφοῦ οἱ γονεῖς του ἦταν βαπτισμένοι χριστιανοί. Δὲν θέλησε νὰ ἀκολουθήσει ἰδαίτερες σπουδὲς ἀλλὰ ὁ πόθος του ἦταν ὁ Ναὸς τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ μελέτη τῶν πνευματικῶν κειμένων. Ἀπὸ μικρὸς ἔδειχνε τὶς ἀσκητικές του διαθέσεις διότι, παρ’

14 Παύλειος Λόγος

ὅλη τὴν οἰκονομικὴ δυνατότητα τῆς οἰκογένειάς του, περιόριζε τὸν βίο του στὰ ἀπολύτως ἀναγκαῖα. Στὰ δεκαοχτώ του ἔτη ἤδη εἶχε χάσει καὶ τοὺς δυὸ γονεῖς του. Ἔτσι ἀνέλαβε τὴν φροντίδα τῆς μικρότερης ἀδελφῆς του. Ὅταν ἄκουσε στὴν Ἐκκλησία ὅτι οἱ Ἀπόστολοι ἐγκατέλειψαν

τὰ πάντα καὶ ἀκολούθησαν τὸν Χριστὸ καὶ οἱ Χριστιανοὶ τῶν Πράξεων ἐμοίραζαν τὰ ὑπάρχοντά τους στοὺς πτωχοὺς, μοίρασε τὴν μεγάλη κινητὴ καὶ ἀκίνητη περιουσία του στοὺς συγχωριανούς του. Κράτησε μόνο ἕνα μικρὸ μέρος γιὰ τὶς ἀνάγκες τῆς μικρῆς του ἀδελφῆς. Ὅταν ὅμως καὶ πάλι ἄκουσε στὴν Ἐκκλησία τὸν λόγο τοῦ Κυρίου «Μὴ μεριμνήσετε διὰ τὴν αὔριον» καὶ τὸ ὑπόλοιπο

μικρὸ τμῆμα τῆς περιουσίας τὸ μοίρασε καὶ παρέδωσε τὴν ἀδελφή του σὲ παρθεναγωγεῖο. Κατόπιν ἄρχισε νὰ ἀσκητεύει δίπλα στὸ σπίτι του ἀφοῦ ἀκόμα τότε δὲν ὑπῆρχε ὀργανωμένος μοναχισμὸς σὲ κελλιά, μοναστήρια καὶ ἀσκητήρια. Μὲ νηστεία, προσευχή, μελέτη καὶ χειρονακτικὴ ἐργασία προχώρησε στὸν ἀσκητικὸ βίο ὁ Μέγας Ἀντώνιος. Παράλληλα ἐπισκεπτόταν ἄλλους παλαιότερους ἀσκητὲς ποὺ ἀγωνίζονταν κι αὐτοὶ κατὰ τὴν συνήθεια τῆς ἐποχῆς δίπλα στὰ σπίτια τους καὶ σὰν μέλισσα ἐλάμβανε ἀπ’ αὐτοὺς τροφὴ πνευματική. Πολεμήθηκε θηριωδῶς ἀπὸ τὸν μισόκαλο διάβολο ἀλλὰ ὁ μακάριος Ἀντώνιος δὲν πτοήθηκε καὶ ἀνέλαβε ὑψηλότερους πνευματικοὺς ἀγῶνες. Ἔτρωγε μία φορά τὴν ἡμέρα μετὰ τὴν δύση τοῦ ἡλίου, ἄλλοτε ἀνὰ δυὸ καὶ ἄλλοτε πάλι ἀνὰ τέσσερις ἡμέρες. Τὸ φαγητὸ του ἦταν ψωμὶ καὶ ἁλάτι καὶ τὸ ποτὸ του μόνο νερό. Κοιμόταν πάνω σὲ μιὰ ψάθα ριγμένη κατὰ γῆς ἐνθυμούμενος τὸν λόγο τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: «Ὅταν ἀσθενῶ, τότε δυνατὸς εἰμί», (Β΄ Κορ. 12, 10). Στὴ συνέχεια προχωρεῖ σὲ μία μεγαλύτερη καὶ δυσκολότερη ἄσκηση εἰσερχόμενος σ’ ἕνα λαξευτὸ τάφο καὶ παραμένοντας ἔγκλειστος γιὰ ἀρκετὸ καιρό. Στὰ τριανταπέντε του ἔτη ἀναχωρεῖ γιὰ τὴν βαθυτέρα ἔρημο καὶ κατασκηνώνει σὲ μία ἐγκαταλλειμένη καλύβα στοὺς πρόποδες τοῦ ὄρους ἀπ’ ὅπου μέ-

χρι καὶ σήμερα ἀναβλύζει ἡ πηγὴ τοῦ ὕδατος ποὺ συναντήσαμε στὴν Μονή. Δεχόταν μόνο δυὸ φορὲς τὸ χρόνο ψωμὶ ἀπὸ τὴν στέγη τοῦ καταλύματος καὶ δὲν ἐρχόταν σὲ ἐπικοινωνία μὲ κανέναν. Μετὰ ἀπὸ εἴκοσι ἔτη ἀπερίγραπτης ἀσκήσεως ἄνθρωποι ποὺ ἐπιθυμοῦσαν νὰ μιμηθοῦν τὴν ζωή του καὶ νὰ γίνει διδάσκαλός τους ἄνοιξαν βίαια τὴν θύρα τοῦ καταλύματος. Τότε μόνο ἐξῆλθε ὁ Μέγας Ἀντώνιος ἀπὸ τὴν ἀσκητική του παλαίστρα καὶ ὅλοι τὸν ἐθαύμασαν. Διότι παρ’ ὅλη τὴν ἄσκηση καὶ τὴν ἀπομόνωση ἦταν ὅπως τὸν εἶχαν γνωρίσει παλαιότερα. Οὔτε παχὺς σὰν ἀγύμναστος, οὔτε πάλι ἀδύνατος σὰν αὐστηρὸς νηστευτής. Οὔτε φοβισμένος ἀπὸ τὸ πλῆθος τῶν ἀνθρώπων, οὔτε δια σκορπισμένος ὁ νοῦς του ἀπὸ φαντασίες. Οὔτε σκυθρωπὸς μὰ οὔτε καὶ γελαστός. Ἦταν φυσικὸς καὶ λογικὸς μὲ οὐράνια ἠρεμία. Ἔκτοτε, χάριτι Θεοῦ, ἀνέλαβε νὰ διδάσκει, νὰ θαυματουργεῖ, νὰ παρηγορεῖ καὶ νὰ ἁγιάζει τὸ λαὸ τοῦ Θεοῦ. Συγκέντρωσε γύρω του πλῆθος ἀνθρώπων ποὺ ἐπιδίωξαν νὰ μιμηθοῦν τὸν ἀγγελικό του βίο καὶ ἔγινε γιὰ αὐτοὺς ὁ Καθηγητὴς καὶ Πνευματικὸς τους πατέρας. Δὲν ἐδίστασε νὰ ἐγκαταλείψει τὸ ὄρος τῆς ἀσκήσεώς του γιὰ νὰ ἐνισχύσει τοὺς μάρτυρες κατὰ τὸν φρικτὸ διωγμὸ τοῦ Μαξιμίνου. Τοὺς ἀκολούθησε

μὲ ἀξιοζήλευτη παρρησία στὶς φυλακές, τὰ μεταλλεῖα, τὰ δικαστήρια καὶ τοὺς προέπεμπε στοὺς τάφους τους. Παρ’ ὅλη τὴν ἐπιθυμία του ὅμως δὲν ἐπέτρεψε ὁ Θεὸς νὰ μαρτυρήσει καὶ αὐτός. Ὁ θεοκίνητος Ἀντώνιος ἐκδίωξε ἀπὸ τὸ ὄρος τῆς ἀσκήσεώς του τοὺς αἱρετικοὺς ἁρειανοὺς καὶ εἰσῆλθε καὶ πάλι στὴν πολύβουη Ἀλέξανδρεια γιὰ νὰ διαψεύσει τοὺς αἱρετικοὺς ποὺ ἰσχυρίζονταν ὅτι κι αὐτὸς εἶναι ὀπαδὸς τοῦ Ἀρείου, ὀνομάζοντάς τους προδρόμους τοῦ Ἀντιχρίστου. Ἡ φήμη του ξεπέρασε τὴν Αἴγυπτο καὶ ἔφθασε μέχρι τὴν Βασιλεύουσσα Κωνσταντινούπολη. Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος καὶ οἱ υἱοὶ του Κωνστάντιος καὶ Κώνστας τῶν συμβουλευόνταν δι’ ἀλληλογραφίας. Καὶ ἐκεῖνος ὁ μακάριος μὲ ταπείνωση ἔλεγε στοὺς συνασκητὲς του: «Μὴ θαυμάζετε, εἰ γράφει βασιλεὺς πρὸς ἡμᾶς, ἄνθρωπος γὰρ ἐστιν· ἀλλὰ μᾶλλον θαυμάζετε, ὅτι ὁ Θεὸς τὸν νόμον ἀνθρώπους ἔγραψε καὶ διὰ τοῦ ἰδίου Υἱοῦ λελάληκεν ἡμῖν». (Μ. Ἀθανασίου, Βίος ὁσ. Ἀντωνίου 81, 25 - 30). Σὲ ἡλικία 105 ἐτῶν ὁ Μέγας Ἀντώνιος μετὰ τὶς τελευταῖες συμβουλές του, νηφάλιος καὶ ἱλαρὸς παραδίδει τὴν ψυχὴ του εἰς χεῖρας Θεοῦ Ζῶντος δίδοντας τὴν ἐντολὴ στοὺς μαθητές του νὰ μὴν ἀποκαλύψουν τὸ σημεῖο τῆς ταφῆς του. Μιὰ φωνή, λοιπόν, βοῶσα ἐκ τῆς ἐρήμου τῆς Αἰγύπτου, τόσο παλαιὰ συνάμα καὶ σύγχρονη, ἀπευθύνει καὶ σὲ ἐμᾶς τοὺς χριστιανοὺς τῆς τρίτης ἀπὸ Χριστοῦ χιλιετίας λόγο εὐγενῆ, ἀρχοντικὸ καὶ αἰώνιο, ἀπαύγασμα βίου ἀσκητικοῦ ἀποστίλβοντα τὴν ἁγιαστικὴ Χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος καὶ λέγει: « Μέγα ὅπλο ἐναντίον τοῦ διαβόλου εἶναι ἡ ὀρθόδοξη ζωὴ καὶ ἡ πίστις εἰς τὸν Θεόν. Φοβοῦνται πράγματι τὴν νηστείαν τῶν ἀσκητῶν, τὴν ἀγρυπνίαν, τάς προσευχάς, τὴν πραότητα, τὴν ἡσυχίαν, τὴν ἀφιλοχρηματίαν, τὴν ἔλλειψιν κενοδοξίας,

τὴν ταπεινοφροσύνην, τὴν ἀγάπην πρὸς τοὺς πτωχούς, τάς ἐλεημοσύνας καὶ προπαντὸς τὴν πίστιν πρὸς τὸν Χριστόν. Διὰ τοῦτο λοιπὸν καὶ κάμνουν τὸ πᾶν διὰ νὰ μὴν ὑπάρχουν οἱ ἄνθρωποι ἐκεῖνοι ποὺ θὰ τοὺς καταπατοῦν. Διότι γνωρίζουν τὴν χάριν ποὺ ἐδόθη ἐναντίον των εἰς τοὺς πιστοὺς ἀπὸ τὸν Σωτήρα, ὁ ὁποῖος λέγει· νὰ σᾶς ἔδωσα τὴν ἐξουσίαν νὰ πατᾶτε ἐπάνω εἰς φίδια καὶ σκορπιοὺς καὶ ἐπάνω εἰς ὅλην τὴν δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ», (Λουκ. 10, 19), (Μ. Ἀθανασίου, βίος ὁσ. Ἀντωνίου 30, 20 - 25).

φωτογραφίες: σελ. 14: έξω από την Πύλη της Λαύρας αριστερά: Ο Πύργος του Ιουστινιανού επάνω: Η αρχαία Τράπεζα της Μονής

Παύλειος Λόγος 15

ΕΝΘΡΟΝΙΣΤΗΡΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΘΗΝΩΝ & ΠΑ

ΦΩΤΟ: Χρήστος Μπόνης

κ.κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ

16 Παύλειος Λόγος

ΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ὐλογητὸς ὁ Θεὸς καὶ πατὴρ τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ· ὁ κατὰ τὸ πολὺ αὐτοῦ ἔλεος ἀναγεννήσας ἡμᾶς εἰς ἐλπίδα ζῶσαν δι΄ ἀναστάσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐκ νεκρῶν· εἰς κληρονομίαν ἄφθαρτον καὶ ἀμίαντον καὶ ἀμάραντον». (Α΄ Πετρ. 2, 13-15).

Ἐκ βάθους καρδίας εὐχαριστῶ τὸν Πανάγαθο Τριαδικὸ Θεό, ὁ ὁποῖος μέσα στὸ πλούσιο ἔλεος καὶ τὴν ἀνεξάντλητη ἀνοχὴ Του πρὸς τὴν ἐλαχιστότητά μου οἰκονόμησε κατ΄ αὐτὸν τὸν τρόπο τὴ ζωή μου. Εὐγνωμοσύνη ἐκφράζω ἐπίσης πρὸς τοὺς ἀγαπητοὺς ἐν Χριστῷ ἀδελφούς μου, τοὺς Σεβασμιωτάτους Ἀρχιερεῖς, οἱ ὁποῖοι διὰ τῆς τιμίας ψήφου των μὲ ἀνέδειξαν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καὶ Πάσης Ἑλλάδος. Θερμὲς εὐχαριστίες ἀπευθύνω καὶ πρὸς ὅλους ἐσᾶς, ποὺ κατακλύζετε αὐτὴ τὴν ὥρα τὸν ἁγιασμένο τοῦτο χῶρο, ὅπου καθημερινὰ «τά τελειώτατα τελεσιουργοῦνται», καὶ γίνεσθε μάρτυρες τῆς προσθήκης ἐνὸς ἀκόμη κρίκου στὴν ἀνθρώπινη ἁλυσίδα τῶν διακονησάντων ἐν Ἑλλάδι τὸ ἀρχιεπισκοπικὸ ἀξίωμα. «Καὶ ἰδοὺ ἐγώ ἐν μέσῳ ὑμῶν. Μᾶλλον ἐν τῷ μέσῳ πάντων ἡμῶν ὁ Χριστός, Ὅς ἦν καὶ ἔστι καί ἔσται». Ἰδοὺ ἐγὼ ἀνάμεσά σας, στὴν ἐποχὴ τῶν μεγαλόστομων διακηρύξεων, τοῦ πληθωρισμοῦ τῆς κενολογίας καὶ τῆς ξύλινης γλώσσας, ἀπρόθυμος νὰ διατυπώσω ὑψιπετεῖς διακηρύξεις. Δὲν ἔχω νὰ καταθέσω προγραμματικὲς δηλώσεις. Ἄλλωστε αὐτὲς εἶναι ἤδη διατυπωμένες ἅπαξ καὶ μὲ περισσὴ σαφήνεια ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ.

Ἡ Ἐκκλησία πορεύεται μέσα στὴν Ἱστορία καὶ τὸν κόσμο ἀλλὰ δὲν εἶναι ἐκ τοῦ κόσμου τούτου. Δὲν ἐνδιαφέρεται νὰ ἀντιπαρατεθεῖ πρὸς κάτι ἢ κάποιον ἀλλὰ νὰ προσλάβει τὸν κόσμο καὶ νὰ τὸν μεταμορφώσει. Δὲν καλεῖται νὰ εἶναι τὸ λίπασμα γιὰ τὰ διακοσμητικὰ φυτὰ αὐτοῦ τοῦ κόσμου ἀλλὰ γίνεται συνεχῶς ἕνας πνευματικὸς ἐκρηκτικὸς μηχανισμὸς ποὺ ἀνατινάζει τὸν κόσμο καὶ τὸν κάνει Ἐκκλησία. Κι ἐμεῖς, οἱ διάκονοι τῆς Ἐκκλησίας, δὲν ὑπάρχουμε γιὰ νὰ ἀντιπαραθέτουμε ἐπιμέρους ἀπόψεις ἐναντίον ἄλλων ἀπόψεων ἢ ἰδεολογικὲς ἀντιλήψεις ἔναντι ἄλλων ἰδεολογιῶν, οὔτε δικαιούμαστε νὰ στρατευτοῦμε σὲ μία ἰδεολογικοπολιτικὴ ἐπιλογὴ ἐναντιούμενοι σὲ κάποιαν ἄλλη. Διότι τότε δὲν θὰ εἴμαστε Ἐκκλησία ἀλλὰ μία θρησκευτικὴ παράταξη, αὐτοπεριορισμένη στὴ στενωπὸ τῶν ἰδεῶν της, ἀφοῦ λησμόνησε ὅτι ὁ δρόμος ποὺ ἔχουμε νὰ δείξουμε στοὺς ἀνθρώπους καὶ ἡ ἀλήθεια ποὺ ἔχουμε χρέος νὰ μαρτυροῦμε δὲν εἶναι μία ἰδεολογία ἀλλὰ ἕνα πρόσωπο. Ὁ Χριστὸς εἶναι «ἡ ὁδός, ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ Ζωή» (Ἰωάν. 14, 6). Ὁ Χριστός, ὁ ὁποῖος δὲν πρότεινε ἰδέες ποὺ διχάζουν τοὺς ἀνθρώπους ἀλλὰ «ἤπλωσε τὰ παλάμας» ἐπί τοῦ Σταυροῦ «καὶ ἥνωσε τὰ τὸ πρὶν διεστῶτα». Ὁ Χριστὸς ποὺ μελίζεται ἐπὶ τοῦ θυσιαστηρίου σὲ κάθε Θεία Λειτουργία ἀλλὰ δὲν διαιρεῖται, καὶ προσφέρει τὴ δυνατότητα πάντες οἱ ἐξ ἐνὸς ποτηρίου μεταλαμβάνοντες νὰ γίνονται ἕνα σῶμα. Ὅταν οἱ ἰδεολογίες, οἱ ἀντιπαλότητες, τὰ μίση

Παύλειος Λόγος 17

καὶ οἱ ἔχθρες διαλύουν τὴν ἑνότητα τῶν ἀνθρώπων στὸ ὄνομα κοσμοθεωριῶν ἢ κοσμικῶν συμφερόντων, ἡ δική μας εὐθύνη εἶναι νὰ βρίσκουμε τρόπους, ὥστε ἔργῳ καὶ λόγῳ νὰ διατρανώνεται ἡ ἐπιθανάτια ἀγωνία τοῦ Θεανθρώπου γιὰ τὸν κατακερματισμὸ τοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων καὶ αὐτὸ νὰ καθορίζει τὸ ἦθος τῶν παρεμβάσεών μας στὴ ζωὴ τοῦ κόσμου. Ἐμεῖς ἔχουμε χρέος νὰ μαρτυροῦμε, μὲ τόση ἀγωνία ὥστε νὰ γίνεται ὁ ἱδρώτας μας «ὡσεὶ θρόμβοι αἵματος» (Λουκ. 22, 44), ὅτι ἡ Ἐκκλησία ὑπάρχει γιὰ νὰ ἑνώνονται οἱ ἄνθρωποι: «ἵνα ὦσιν ἓν» (Ἰωάν. 17, 11). Καὶ αὐτὸ δὲν ἐπιτυγχάνεται μὲ διακηρύξεις καὶ μεγαλοστομίες ἀλλὰ μὲ θυσίες σταυρικοῦ ἤθους, φωταγωγημένες ἀπὸ τὴν ἀναστάσιμη ἐλπίδα. Αὐτὸς εἶναι καὶ ὁ λόγος ποὺ ἡ Ἐκκλησία δὲν ἔχει δικαίωμα νὰ σιωπᾶ καὶ νὰ ἀδιαφορεῖ γιὰ ὅσα ταλανίζουν τοὺς ἀνθρώπους, εἴτε πρόκειται γιὰ τὰ μικρὰ προβλήματα τῆς βιοτῆς τους, εἴτε γιὰ τὰ μείζονα προβλήματα τῆς κοινωνίας μέσα στὴν ὁποία ζοῦν. Ἐμεῖς δὲν εἴμαστε πολιτικοὶ ἀλλὰ ἐκκλησιαστικοὶ ἄνδρες. Εἴμαστε κατὰ Χάριν καὶ καθ’ ὑποχρέωσιν φορεῖς καὶ ἐκφραστὲς τοῦ προφητικοῦ χαρίσματος τῆς Ἱερωσύνης. Τὸ νόημα τῆς προφητείας, ὅμως, δὲν εἶναι νὰ προλέγεις τὰ μέλλοντα, ἀλλὰ νὰ ἀποκαλύπτεις ἐν Πνεύματι Ἁγίω ὅσα στὸ παρὸν τραυματίζουν τὴν ἀλήθεια καὶ ὑπονομεύουν τὸ μέλλον, τὴν ποιότητα τῆς ζωῆς τῶν ἀνθρώπων καὶ τὴ σωτηρία τους. Τοῦτο σημαίνει ὅτι ἡ Ἐκκλησία ἔχει καθῆκον νὰ διατυπώνει τὸν λόγο της ὄχι γιὰ νὰ ἀμφισβητήσει τοὺς θεσμοὺς ἢ νὰ ἐμπλακεῖ σὲ πολιτικὲς καὶ κομματικὲς ἀντιπαραθέσεις ἀλλὰ γιὰ νὰ ἐκφράσει τὴν ἀγωνία της, ὅταν αἰσθάνεται ὅτι ἡ ἔκπτωση τῶν ἀρχῶν καὶ τῶν ἀξιῶν ὑποθηκεύει τὸ μέλλον τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ καὶ ἀπαξιώνει τὰ οὐσιώδη τοῦ βίου του. Ἡ δική μας δουλειὰ εἶναι νὰ παράγουμε πνευματικὰ ἀντισώματα, προστατευτικά του κοινωνικοῦ ὀργανισμοῦ ἀπὸ κάθε φθοροποιὸ νόσο ποὺ ἐκφυλίζει τὸ ἀνθρώπινο πρόσωπο καὶ ὁδηγεῖ σὲ ἐκπτωτικὰ φαινόμενα τὸν κοινό μας βίο. Εἶναι ἑπομένως ζωτικῆς σημασίας ἀνάγκη ἡ Ἐκκλησία καὶ ἡ Πολιτεία νὰ πορευόμαστε ἐν ἀγάπῃ καὶ ὁμονοία, προφυλάσσοντας καὶ διασώζοντας τοὺς διακριτούς μας ρόλους, ὥστε νὰ ὑπηρετήσουμε ἀπὸ κοινοῦ τὸν λαὸ καὶ τὴ χώρα μας, μὲ ἐπίγνωση τῆς διαφορετικότητας τῶν ἀποστολῶν μας. Τούτη τὴν ὁριακὴ στιγμὴ τῆς ζωῆς μου, ὅπου καλοῦμαι περισσότερο ἀπὸ ποτὲ νὰ ἀναλωθῶ ὥστε νὰ «ζῶ οὐκέτι ἐγώ» ἀλλά νά «ζεῖ ἐν ἐμοὶ Χριστός» (Γαλ. 2, 20), ἐπιθυμῶ νὰ καταθέσω ἐνώπιόν σας τὶς προσωπικές μου ἀνησυχίες καὶ νὰ ἀπευθύνω πρόσκληση καὶ παράκληση πρὸς ὅλους καὶ πρὸς τὸν καθένα προσωπικά, νὰ συναντηθοῦμε σὲ κοινοὺς στόχους καὶ ὁραματισμούς. Πρῶτο σημεῖο, ποὺ κατέκαιε πάντοτε καὶ συνεχίζει νὰ κατακαίει τὴν καρδιά μου, εἶναι ἡ μέριμνα γιὰ τὰ νειάτα τοῦ τόπου μας. Γιὰ τὰ παιδιά μας, ποὺ αἰσθάνονται συνεχῶς προδομένα ἀπὸ τὴν ἀσυνέπεια ἔργων

18 Παύλειος Λόγος

καὶ λόγων· ποὺ ἀσφυκτιοῦν ἀπὸ ἔλλειψη πνευματικοῦ ὀξυγόνου· ποὺ γίνονται ἕρμαια τῆς ἰδιοτέλειας ἡμῶν τῶν μεγαλυτέρων· ποὺ πεινοῦν γιὰ ἀλήθεια καὶ ζωὴ καὶ διψοῦν γιὰ ὅραμα καὶ ἐλπίδα. Σὲ αὐτοὺς τοὺς νέους καὶ τὶς νέες θέλω νὰ ἀπευθυνθῶ ἄμεσα καὶ προσωπικά. Παιδιά μου: κὰτ’ ἀρχὴν θέλω νὰ ἀνανεώσω τὴν πρόσκληση τοῦ μακαριστοῦ προκατόχου μου, τοῦ ἀρχιεπισκόπου κυροῦ Χριστοδούλου, ὁ ὁποῖος σᾶς κάλεσε νὰ ἔρθετε στὴν Ἐκκλησία χωρὶς προϋποθέσεις, προκαταλήψεις καὶ προδιαγραφές. Σᾶς διαβεβαιώνω κι ἐγὼ ὅτι τὸ μόνο ποὺ χρειάζεται εἶναι νὰ μὴν ξεχνᾶτε ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι τὸ σπίτι σας· ἡ πατρική σας ἑστία. Δὲν χρειαζόσαστε διαμεσολαβητὲς καὶ εἰδικὲς προσκλήσεις. Ἀρκεῖ νὰ στρέψετε τὰ βήματά σας πρὸς τὰ ἐκεῖ. Νοιώθω τὴν ἀνάγκη, ὅμως, νὰ σᾶς πῶ

καὶ κάτι ἀκόμα. Ἐμεῖς, οἱ πνευματικοὶ γονεῖς σας, ἔχουμε μία ὑποχρέωση πρὸς ἐσᾶς καὶ αὐτὴν πρέπει νὰ τονίσω καὶ νὰ δεσμευτῶ ἀπέναντί σας: Ἐγώ, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος, δηλαδὴ ὁ πνευματικός σας πατέρας, καὶ μαζὶ μὲ ἐμένα ὅλοι οἱ ἱερεῖς δὲν ἔχουμε δικαίωμα νὰ σταματήσουμε στὴν πρόσκληση. Πρέπει νὰ βγοῦμε πρῶτοι στὸν δρόμο καὶ νὰ σᾶς συναντήσουμε. Δὲν ἀρκεῖ νὰ σᾶς ξαναπροσκαλέσουμε ἀλλὰ νὰ ἔρθουμε ἐμεῖς πρῶτοι κοντά σας. Ἀγαπημένα μου παιδιά, θέλω νὰ συναντιόμαστε προσωπικά. Προτείνω λοιπὸν νὰ ἱδρύσουμε ἕνα εἶδος νεανικοῦ συμβουλίου τοῦ Ἀρχιεπισκόπου, ὥστε νὰ ἀνταμώνουμε, νὰ ἀκούω ἄμεσα ὁ ἴδιος τὸν λόγο σας καὶ νὰ ἀγωνιστοῦμε μαζὶ γιὰ νὰ χτίσουμε τὸ αὔριο ποὺ ἐσεῖς δικαιοῦσθε καὶ ἐμεῖς ὀφείλουμε νὰ σᾶς ἐξασφαλίσουμε. Αὐτὸ ποὺ κυρίως ἐπιθυμῶ εἶναι νὰ σᾶς ἀκούσω παρὰ νὰ μὲ ἀκούσετε. Κι ἐσεῖς νὰ κάνετε ἔντονη τὴν παρουσία καὶ φανερὸ τὸν λόγο σας στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἐγὼ θὰ προσπαθήσω νὰ εἶμαι ἀνοιχτὸς ἀπέναντί

σας, καὶ διάφανος γιὰ νὰ φαίνεται πίσω μου ὁ Σταυρωμένος ἀρχηγὸς τῆς Ζωῆς. Ὁ μόνος ποὺ ἀγαπάει τόσο ὥστε νὰ μὴν μπορεῖ κανεὶς νὰ ἀντισταθεῖ στὴν ἀγάπη Του. Καὶ κάτι ἀκόμα. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι τὸ σπίτι σας. Κι ὅταν τὸ βλέπετε νὰ φλέγεται ἀπὸ δικές μας ἀμέλειες ἢ ἀναξιότητες μὴ στέκεστε ἀπέναντι ἀσκώντας εὔκολη κριτική. Μπεῖτε μέσα γιὰ νὰ σώσουμε ὅ,τι μποροῦμε ἀπὸ τὸν πολύτιμο θησαυρὸ τῆς πνευματικῆς μας κληρονομιᾶς. Ἐλᾶτε στὸ σπίτι σας γιὰ νὰ τὸ ἀνανεώσουμε καὶ νὰ τὸ ἀνακαινίσουμε μαζί. Ἕνα δεύτερο σημεῖο ποὺ βασανίζει τὸν λογισμό μου εἶναι ἡ εὐθύνη μας γιὰ τὴν πορεία τοῦ νεοελληνικοῦ πολιτισμικοῦ γίγνεσθαι. Ἐπιτρέψτε μου νὰ ἀπευθύνω τὸν λόγο πρὸς τοὺς ἀνθρώπους τῶν γραμμάτων καὶ τῶν τεχνῶν, τῆς ἐπιστήμης καὶ τῆς τεχνολογίας· πρὸς ὅλα ἐκεῖνα τὰ ἀνήσυχα πνεύματα, ποὺ ἐπιμένουν νὰ προβληματίζονται γιὰ τὰ κοινὰ καὶ δὲν αἰσθάνονται ἱκανοποιημένοι ἀπὸ τὴν ἀκινησία, τὴ στασιμότητα καὶ τὴ δουλεία τοῦ αὐτονόητου. Ἐμεῖς, οἱ ἐκκλησιαστικοὶ ταγοὶ ἔχουμε μία ὑποχρέωση ἀπέναντί σας καὶ ἐσεῖς ἔχετε ἕνα χρέος στὸ γένος μας καὶ στὴν Ἱστορία. Ἡ Ἐκκλησία πρέπει νὰ ξαναβρεῖ τοὺς τρόπους νὰ κεντρίζει καὶ νὰ ἐμπνέει τὸ ἀνθρώπινο πνεῦμα. Ὅπως τότε ποὺ γονιμοποίησε τὶς τέχνες καὶ τὶς ἐπιστῆμες καὶ γέννησαν πολιτισμό. Τότε ποὺ καὶ οἱ πέτρες μαρτυροῦσαν τὸ μεγαλεῖο τῆς ὀρθόδοξης θεολογίας καθὼς αὐτὴ ἐκφραζόταν μέσω τῆς ἀρχιτεκτονικῆς τῶν ναῶν καὶ τῶν μοναστηριῶν. Τότε ποὺ ἡ Ἁγιὰ Σοφιά, ἢ τὰ μοναστήρια τοῦ Ὁσίου Λουκᾶ καὶ τοῦ Δαφνιοῦ μαρτυροῦσαν μὲ τὴν ἄρρητη γλώσσα τοῦ πολιτισμικοῦ ἐπιτεύγματος περὶ τῆς ἀναστημένης ἐλπίδας τοῦ ἀνθρώπου. Τότε ποὺ ὁ πεζὸς καὶ ὁ ποιητικὸς λόγος γέννησαν ὕψιστης πολιτισμικῆς ἀξίας ἐκφράσεις τοῦ ἀνθρωπίνου πνεύματος, ὅπως ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος ἢ τὰ κείμενα τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, καὶ ἀπὸ τὰ βάθη τῆς ἀνθρώπινης εὐαισθησίας ἀναδύθηκε τὸ κάλλος τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς. Σπεύδω νὰ διευκρινίσω: Δὲν σᾶς καλῶ νὰ κατασκευάσετε στρατευμένη χριστιανικὴ τέχνη. Σᾶς προσκαλῶ καὶ σᾶς προκαλῶ νὰ ξανανακαλύψουμε μαζί τούς χυμοὺς ποὺ ἔθρεψαν τὶς ψυχὲς τῶν προγόνων μας καὶ γέννησαν τὸν πολιτισμὸ ποὺ κληρονομήσαμε. Στὴν ἐποχὴ τῆς παγκοσμιοποίησης, τῆς κρίσης τῶν ἰδεολογιῶν, τῆς ψευδεπίπλαστης διανόησης, τοῦ εὐτελισμοῦ τῆς καλλιτεχνικῆς καὶ τῆς πνευματικῆς δημιουργίας καὶ τὴν ὑποταγή τους στὸν ἀδηφάγο καταναλωτισμὸ ἔχουμε ἀναπόδραστο καθῆκον νὰ συμβάλλουμε ὡς Ἐκκλησία στὴν παραγωγὴ πολιτισμοῦ. Τὰ μοναστήρια μας, οἱ Ἐκκλησιές μας ἀκόμα καὶ οἱ ἐρειπωμένες -, ἡ ὑμνογραφία μας, ἀλλὰ καὶ ὅσα στοιχεῖα τῆς παράδοσής μας διασώζονται στὴ σύγχρονη νεοελληνικὴ πολιτισμικὴ κληρονομιά, εἶναι ἀψευδεῖς μάρτυρες τῆς ἀνάγκης γι΄ αὐτὴ τὴ συνάντηση. Σᾶς παραπέμπω ἐνδεικτικὰ στὴ νεοελληνικὴ ζωγραφικὴ ποὺ κρύβει μέσα τῆς τὴ βυζαντινὴ ἁγιογραφικὴ παράδοση, στὴν

ποίηση ποὺ ἀντλεῖ ἀφανῶς χυμοὺς ἀπὸ τὴν ἐκκλησιαστικὴ ὑμνογραφία ἢ στὴ σύγχρονη ἑλληνικὴ μουσική, λαϊκὴ ἢ ἔντεχνη, ποὺ κρύβει μέσα της τοὺς δρόμους τοῦ βυζαντινοῦ μέλους. Ἀκόμη καὶ στὸν ὑπερεαλισμὸ τῶν νεότερων ζωγράφων διακρίνει κανεὶς τὶς ἐπιρροὲς τῶν ἁγιογράφων δασκάλων τους. Ὅλα αὐτὰ κραυγάζουν γιὰ τὴν κοινή μας εὐθύνη νὰ συναντηθοῦμε ξανά, Ἐκκλησία καὶ ἀνθρώπινη δημιουργικότητα, γιὰ νὰ οἰκοδομήσουμε καὶ πάλι πολιτισμὸ καὶ νὰ ἐγγράψουμε πολιτιστικὲς παρακαταθῆκες γιὰ τὸ αὔριο τῶν παιδιῶν μας καὶ τοῦ τόπου μας. Ἕνα τρίτο σημεῖο, στὸ ὁποῖο εἶμαι ὑποχρεωμένος νὰ τοποθετηθῶ, εἶναι ἡ φροντίδα πρὸς τὸν καθ’ οἱονδήποτε τρόπο δοκιμαζόμενο συνάνθρωπο. Ἄλλωστε ἡ μέριμνα γιὰ τὸν ἀναξιοπαθοῦντα ἀδελφό μας συνιστᾶ τὸ ἀδιάψευστο κριτήριο, βάσει τοῦ ὁποίου θὰ κριθεῖ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ γνησιότητα τῆς χριστιανικῆς μας πίστης. Δὲν ὑπάρχει πτυχὴ τοῦ ἀνθρώπινου πόνου ποὺ εἶναι δυνατὸν νὰ μᾶς ἀφήνει ἀδιάφορους. Ὄχι γιατί ὁ σκοπὸς τῆς Ἐκκλησίας ἐξαντλεῖται στὸ κοινωνικό της ἔργο. Ἀλλὰ γιατί εἶναι ἀσύμβατο νὰ ὀνομάζεσαι χριστιανὸς καὶ νὰ μὴν νοιάζεσαι γιὰ τὸν ἄρρωστο, τὸν φυλακισμένο, τὸν ἀναξιοπαθοῦντα, τὸν γυμνό, τὸν πεινασμένο, τὸν φτωχό, τὸν βασανισμένο, τὸν πρόσφυγα, τὸν μετανάστη, τὸν στιγματισμένο γιὰ τὴν ψυχική του ἀρρώστια. Τὸν κάθε ταλανιζόμενο ἀδελφό μας. Κι αὐτὸ γιὰ ἕναν καὶ μοναδικὸ λόγο: Ὅ,τι προσφέρουμε σὲ καθέναν ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἀποκαλεῖ ἐλαχίστους ἀδελφούς του, τὸ προσφέρουμε στὸν ἴδιο τὸ Χριστὸ (Ματθ. 25, 35 - 37). Αὐτό μᾶς καλεῖ σὲ μία ἀκαταπόνητη προσπάθεια ἀξιοποιήσεως τῆς ὑπάρχουσας ὑποδομῆς καὶ δημιουργίας νέων δομῶν καὶ δραστηριοτήτων, οἱ ὁποῖες νὰ ἀνταποκρίνονται στὶς ἀνάγκες τῶν ἐμπερίστατων ἀδελφῶν μας, κάνοντας πράξη αὐτὰ γιὰ τὰ ὁποία προσευχόμαστε σὲ κάθε Θεία Λειτουργία. Ἡ Ἐκκλησία δὲν δοξάζει τὸν Θεὸ μόνο διὰ ὕμνων, ἀλλὰ κυρίως καθιστώντας φανερὴ τὴν παρουσία καὶ τὴν ἀγάπη Του σὲ κάθε περίπτωση, ὅπου ὁ πόνος καὶ οἱ δοκιμασίες τραυματίζουν ἢ ἀπειλοῦν νὰ ἀφανίσουν τὴν ἐλπίδα. Καλῶ λοιπὸν τὸ λαὸ τοῦ Θεοῦ, τὸ ποίμνιο πού μοῦ ἐμπιστεύτηκε ὁ Κύριος, δηλαδὴ ὅλους σας: τοὺς πιστοὺς καὶ ἐκείνους ποὺ

δηλώνουν ἄπιστοι, νὰ συναντηθοῦμε γύρω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα, ἐκεῖ ποὺ τελεῖται τὸ μέγιστο τῶν μυστηρίων, καὶ νὰ ἑνώσουμε τὶς δυνάμεις μας γιὰ νὰ κάνουμε τὴν ἀγάπη καὶ τὴν ἑνότητα τρόπο ζωῆς, ὥστε ἡ Θεία Λειτουργία νὰ συνεχίζεται στὴν καθημερινότητα τῆς βιοτῆς μας καὶ νὰ γίνεται πηγὴ παρηγοριᾶς μέσω ἡμῶν καὶ τῆς προσφορᾶς μας γιὰ κάθε πονεμένο ἀδελφό μας. Ὡς ἐπικεφαλῆς τῆς Ἐκκλησίας τῶν Ἀθηνῶν ἔχω ὑποχρέωση καὶ καθῆκον νὰ ἐργασθῶ γιὰ τὴν εὐόδωση καὶ τὴν ἐπίτευξη αὐτῶν τῶν στόχων. Ὅμως δὲν ὑπάρχει τρόπος νὰ πάρει σάρκα καὶ ὀστὰ κανεὶς ὁραματισμὸς χωρὶς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι τὸν συμμερίζονται καὶ ἐπιθυμοῦν νὰ ἀγωνιστοῦν γιὰ τὴν ἐκπλήρωσή του. Ἀπευθύνω λοιπὸν θερμὴ παράκληση καὶ ἱκεσία πρὸς τὸν ἱερὸ κλῆρο καὶ τὰ στελέχη τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔργου: Σταθεῖτε στὸ πλευρό μου. Υἱοθετῆστε τὶς ἀγωνίες μου. Ἀφουγκραστεῖτε τὶς προσδοκίες τοῦ λαοῦ μας. Συμμεριστεῖτε τὶς κοινές μας εὐθύνες. Χωρὶς ἐσᾶς καὶ τὴν ἔμπρακτη ἀρωγή σας, χωρὶς τὴν ἀγάπη σας καὶ τὴν ἀφοσίωσή σας στὴ διακονία τοῦ λαοῦ μας, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος δὲν θὰ εἶναι παρὰ ἕνας μοναχικὸς ἄνθρωπος μὲ προσωπικὲς εὐαισθησίες. Ἐγὼ ὑπόσχομαι νὰ σταθῶ κοντά σας. Νὰ συμπαρασταθῶ στὶς δυσκολίες καὶ στὰ προβλήματά σας. Νὰ καταβάλλω κάθε δυνατὴ προσπάθεια γιὰ τὴν ἀναβάθμιση τῆς διακονίας σας, τὴν ἐξασφάλιση τῶν ἐφοδίων ποὺ χρειάζεστε γιὰ νὰ ἀνταποκριθεῖτε στὶς σύγχρονες κοινωνικὲς ἀπαιτήσεις καὶ βέβαια νὰ μεριμνήσω γιὰ σᾶς τοὺς ἴδιους ὡς προσώπων ἀγαπημένων. Εἶναι ἐπιτακτικὴ ἀνάγκη ἡ Ἐκκλησία νὰ μεριμνήσει γιὰ τὰ τοῦ οἴκου της. Νὰ ἀσχοληθεῖ μὲ ἀγάπη καὶ εὐαισθησία γιὰ τὴν ἐκκλησιαστικὴ παιδεία, γιὰ τὴν ἱερατικὴ οἰκογένεια

καὶ γιὰ τὴν ποιότητα τῶν στελεχῶν της. Καὶ θέλω νὰ εἶστε βέβαιοι ὅτι οἱ ἱερεῖς καὶ οἱ οἰκογένειές τους δὲν θὰ αἰσθάνονται μόνοι στὸν ἀγώνα τους· τοὺς χρειάζομαι κοντά μου, ἀδελφοὺς καὶ συναγωνιστὲς στὸ κοινὸ ἱερό μας καθῆκον. Εἶναι θεμελιώδης προτεραιότητα ἡ ἐνορία νὰ ἀποδεικνύεται συνεχῶς τὸ ὄντως νευραλγικὸ κύτταρο τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ὀργανισμοῦ. Εὔχομαι, προσεύχομαι καὶ σᾶς παρακαλῶ νὰ μεριμνήσετε ὥστε μέσα στὴν ἔρημο τῆς Ἀθήνας νὰ ὑπάρχει σὲ κάθε ἐνορία μία μικρὴ ὄαση γιὰ τοὺς νέους· ἕνα καταφύγιο γιὰ τὰ νέα ζευγάρια· μιὰ γωνιὰ γιὰ τὴ χειμαζόμενη σύγχρονη οἰκογένεια· μιὰ ζεστὴ φωλιὰ γιὰ κάθε «κοπιῶντα καί πεφορτισμένο»· μιὰ ἑστία ποὺ θὰ καίει ἀδιαλείπτως ἡ φωτιὰ τῶν πνευματικῶν ἀναζητήσεων· ἕνα θυσιαστήριο ἀπὸ τὸ ὁποῖο ξεκινοῦν ὅλα καὶ στὸ ὁποῖο καταλήγουν τὰ πάντα, καθὼς τὸ ἐκκλησιαστικὸ ἦθος προϋποθέτει ὅτι «ἡμῶν δὲ σύμφωνος ἡ γνώμη τῇ εὐχαριστίᾳ, καὶ ἡ εὐχαριστία πάλιν βεβαιοῖ τὴν γνώμην». Εἶναι ἐπεῖγον καὶ ἀπαραίτητο σὲ κάθε γωνιὰ τῆς Ἀθηναϊκῆς γῆς νὰ ὑπάρχει μία ζωντανὴ ἐνορία ποὺ νὰ φανερώνει μὲ κάθε δυνατὸ τρόπο, ὅτι ὁ Χριστὸς ἀναστήθηκε καὶ γι’ αὐτὸ οἱ ἄνθρωποι μποροῦν νὰ βρίσκουν ἐκεῖ χαρά, παρηγοριά, ἐλπίδα, νόημα στὴ ζωή τους καὶ νὰ ζοῦν τὴν καθημερινότητά τους μὲ τὴ βεβαιότητα ὅτι ὁ θάνατος ἔχει νικηθεῖ, ὅτι «ἀνέστη Χριστὸς καὶ ζωὴ πολιτεύεται». Θὰ ἤθελα ἀκόμη νὰ τοποθετηθῶ ἐπιγραμματικὰ καὶ σὲ μερικὰ σημεῖα, τὰ ὁποῖα σχετίζονται μὲ τὴν διακονία μου ὡς Προέδρου τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

Θ. Λειτουργία με Μέλη της ΔΙΣ την επομένη ημέρα της Ενθρονήσεως

Παύλειος Λόγος 19

Στήν ἐποχὴ ποὺ ἡ Οἰκουμένη παρουσιάζεται κατακερματισμένη καὶ ὡς λύση προβάλλεται ἡ παγκοσμιοποίηση, οἱ Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες ὀφείλουν νὰ διασφαλίσουν καὶ νὰ προβάλλουν τὴν μεταξὺ τοὺς ἑνότητα. Σήμερα, ὅσο ποτὲ ἄλλοτε πρέπει νὰ γίνει κατανοητὴ ἡ σημασία καὶ ὁ ρόλος τοῦ Σεπτοῦ Οἰκουμενικοῦ μας Πατριαρχείου γιὰ τὴν πορεία σύνολης τῆς Ὀρθοδοξίας. Εἶναι πιὰ καιρός, οἱ κατὰ τόπους Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, οἱ ὁποῖες εἶναι διεσπαρμένες στὰ μήκη καὶ τὰ πλάτη τῆς οἰκουμένης, νὰ βρεθοῦν ψυχικὰ καὶ πνευματικὰ τὸ δυνατὸν κοντύτερα μεταξύ τους. Καὶ ὅπου καὶ ὅταν οἱ ἀνθρώπινες ἀδυναμίες ἐπιτρέπουν νὰ ἀναφύονται διαιρέσεις καὶ ἀσυμφωνίες ὀφείλουμε νὰ καταβάλλουμε κάθε δυνατὴ προσπάθεια ὑπερβάσεως τῶν προβλημάτων, μὲ ἐπίγνωση ὅτι ὑπάρχει ὁ ἀσφαλὴς ἐγγυητὴς τῆς ἑνότητας, ὁ ὁποῖος εἶναι τὸ Σεπτὸ Κέντρο τῆς Οἰκουμενικῆς Ὀρθοδοξίας, τὸ πολύπαθο Οἰκουμενικό μας Πατριαρχεῖο. Ἡ ἑνότητα τῶν ὀρθοδόξων εἶναι σήμερα τὸ μεγάλο ζητούμενο. Ἰδιαίτερα καθὼς ἡ παγκόσμια κοινότητα στρέφει τὸ βλέμμα πρὸς τὴν Ὀρθοδοξία καὶ προσδοκᾶ λόγο καινούργιο καὶ διαφορετικό, μαρτυρία καὶ ἔμπρακτη συμβολὴ στὴν ἀντιμετώπιση τῆς προκλητικῆς σύγχρονης πραγματικότητας. Ὀφείλω νὰ καταθέσω ἐνώπιόν σας τὴν ἐμπιστοσύνη μου στὴν πρόνοια τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος φρόντισε στὸν μαρτυρικὸ θρόνο τῆς βασιλίδος τῶν πόλεων νὰ στέκεται σήμερα βράχος ἀκλόνητος τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ σοφὸς οἰακοστρόφος τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας πορείας ὁ ταπεινὸς ἀλλὰ στιβαρός, ὁ τολμηρὸς ἀλλὰ σώφρων, ὁ ριζωμένος στὴν ὀρθόδοξη παράδοση ἀλλὰ βαθὺς γνώστης τῶν παγκοσμίων ἐξελίξεων Πατριάρχης τοῦ Γένους, ὁ Παναγιώτατος Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος. Ἡ Ἑλλαδικὴ Ἐκκλησία, ἔχουσα ἐπίγνωση τῆς ἱστορίας τοῦ γένους τῶν Ἑλλήνων, τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας ἱστορίας καὶ τῆς ὀρθόδοξης ἐκκλησιολογίας φέρει βαριὰ τὴν εὐθύνη ἐπὶ τῶν ὤμων της γιὰ τὸν τρόπο ποὺ θὰ διαφυλάξει τὰ παραδεδομένα ὅσον ἀφορᾶ τὴ σχέση της καὶ τὴ συνεργασία της μὲ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο. Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος διοικεῖται ἀπὸ τὴν Σύνοδο τῆς Ἱεραρχίας καὶ τὴν Διαρκῆ Ἱερὰ Σύνοδο κατὰ καθορισμένο τρόπο, ὁ ὁποῖος προβλέπει καὶ τὶς εὐθύνες καὶ ἁρμοδιότητες τοῦ Προέδρου τους, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ Πάσης Ἑλλάδος. Ἡ χάραξη τῆς πορείας τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας, ἡ λήψη τῶν ἀποφάσεων, ἡ ἀντιμετώπιση τῶν προβλημάτων ποὺ κατὰ καιροὺς προκύπτουν καὶ ἡ ἀντιμετώπιση ὅλων τῶν ἄλλων ζητημάτων, γιὰ τὰ ὁποῖα ἔχει ἁρμοδιότητα ἡ Ἱεραρχία, ὀφείλουν νὰ εἶναι καρπὸς συνεργασίας τῶν μελῶν της, οἱ ὁποῖοι συναποφασίζουν ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι μὲ ἦθος συνοδικό. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ὡς πρόεδρος ἔχει καθῆκον νὰ διασφαλίζει τὴ λειτουργία τοῦ συνοδικοῦ συστήματος καί, ὡς πρῶτος μεταξὺ ἴσων, νὰ εἶναι ὁ ἐγγυητὴς τῆς εὔρυθμης λειτουργίας του. Κατὰ προέκταση ἔχει τὴν εὐθύνη νὰ μεριμνᾶ ὥστε αὐτὸ τὸ συνοδικὸ πνεῦμα νὰ διαποτίζει κάθε πτυχὴ τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ βίου καὶ νὰ καθορίζει τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο λειτουργοῦν

20 Παύλειος Λόγος

ὅλες οἱ δομὲς τῆς ἐκκλησιαστικῆς πραγματικότητας. Ἔχω ἐπίγνωση τοῦ χρέους μου νὰ εἶμαι ὑπεύθυνος, ἐμψυχωτὴς καὶ ἐγγυητὴς τοῦ συνοδικοῦ μας συστήματος. Ὅμως αὐτό, ἐκ τῆς φύσεώς του, διασώζεται μόνο μὲ κοινὴ προσπάθεια καὶ συναντίληψη. Παρακαλῶ λοιπὸν ἐκ μέσης καρδίας ὁ καθένας μας νὰ συμβάλλει ὑπεύθυνα καὶ μὲ συναίσθηση τῆς πνευματικῆς εὐθύνης στὴν οὐσιαστικὴ καὶ ἔμπρακτη λειτουργία τοῦ συνοδικοῦ μας συστήματος. Ὀφείλουμε νὰ ὁμολογήσουμε ὅτι ὁ Καταστατικὸς Χάρτης, ὁ ὁποῖος ὁριοθετεῖ νομικὰ τὶς ἐκκλησιαστικὲς λειτουργίες, ὑπῆρξε ἀπὸ τοὺς καλύτερους. Τὰ τριάντα χρόνια, ὅμως, ποὺ παρῆλθαν ἀπὸ τὴν ἔναρξη τῆς ἰσχύος του, ἐπιτάσσουν ἀναπόφευκτα τὴν ἀνάγκη γιὰ διορθώσεις καὶ προσθῆκες ἢ τὴν ἀξιοποίηση δυνατοτήτων ποὺ προβλέπει μὲν ἀλλὰ ἔμειναν μέχρι σήμερα ἀναξιοποίητες. Εἶναι ἑπομένως προφανές, ὅτι πρόκειται γιὰ ζήτημα τὸ ὁποῖο πρέπει ἐπίσης νὰ ἀπασχολήσει τὴν Ἐκκλησία μας. Ἕνα ἄλλο μεῖζον θέμα, τὸ ὁποῖο πιστεύω ὅτι πρέπει νὰ ἀντιμετωπισθεῖ σοβαρὰ ἀπὸ τὴ διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι τὸ πρόβλημα τῆς στελεχώσεως τῶν ἐνοριῶν καὶ τοῦ εὐρύτερου ἐκκλησιαστικοῦ ἔργου καθὼς καὶ ἡ ἀνάπτυξη νέων μορφῶν ποιμαντικῆς φροντίδας, ἡ ὁποία πρέπει νὰ ἀνταποκρίνεται στὶς ἀνάγκες καὶ τὶς ἀπαιτήσεις τῆς ἐποχῆς μας. Πρὸς ἐπίτευξη αὐτοῦ τοῦ στόχου εἶναι αὐτονόητη ἡ νευραλγικὴ σημασία τῆς ἐκκλησιαστικῆς παιδείας, τῆς ἐπιμορφώσεως τοῦ ἱεροῦ κλήρου καὶ τοῦ καταρτισμοῦ τῶν ἐκκλησιαστικῶν στελεχῶν, καὶ αὐτὸ τὸ ζήτημα πρέπει νὰ μᾶς ἀπασχολήσει ἄμεσα καὶ ἐπιτακτικά. Καὶ βέβαια ἡ προσπάθεια ἐνίσχυσης τῆς συνεργασίας μας μὲ τὰ Πανεπιστημιακὰ καὶ τὰ ἄλλα μορφωτικὰ ἱδρύματα τῆς χώρας, καὶ ἰδιαίτερα μὲ τὶς Θεολογικὲς Σχολὲς τῶν Πανεπιστημίων τῆς Ἀθήνας καὶ τῆς Θεσσαλονίκης πρέπει νὰ θεωρεῖται ἐκ προοιμίου δεδομένη. Ἀνάλογης βαρύτητας εἶναι καὶ μερικὰ εἰδικὰ προβλήματα, τὰ ὁποῖα ἀπασχολοῦν τὴ σύγχρονη κοινωνικὴ πραγματικότητα καὶ ἀπαιτοῦν διατύπωση ὀρθόδοξων θεολογικῶν προσεγγίσεων καὶ ποιμαντικῶν ἀντιμετωπίσεων. Ζητήματα ὅπως τὸ οἰκολογικὸ πρόβλημα, τὰ βιοηθικὰ διλήμματα, ἡ ποιμαντικὴ τῶν νοσηλευτηρίων, ἡ οἰκονομικὴ μετανάστευση, τὸ σύγχρονο ἐμπόριο τῆς ἀνθρώπινης σάρκας, ὁ κοινωνικὸς ἀποκλεισμός, ἡ φτώχια, τὸ στίγμα τῆς ψυχικῆς νόσου, ἡ κοινωνικὴ ἐξαθλίωση καὶ ἄλλα πολλὰ πρέπει νὰ ἔρθουν στὸ ἐπίκεντρο τοῦ θεολογικοῦ καὶ ποιμαντικοῦ μας προβληματισμοῦ μὲ τρόπο ἔγκυρο, ὑπεύθυνο καὶ συστηματικό. Σὲ αὐτὸ τὸ σημεῖο δράττομαι τῆς εὐκαιρίας νὰ ἀπευθυνθῶ στὰ εὐήκοα ὦτα τῆς Πολιτείας κάνοντας ἔκκληση καὶ πρόταση γιὰ ἀλληλουποστήριξη σὲ ὅλους ἐκείνους τοὺς τομεῖς ὅπου ἡ συνεργασία Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας μπορεῖ νὰ ἀποφέρει πολλαπλάσιους καρποὺς ὅσον ἀφορᾶ τὴν ἀντιμετώπιση πολλῶν ἀπὸ τὰ προαναφερθέντα προβλήματα.

Ἡ ἀναφορά μας σὲ αὐτὰ τὰ πρακτικὰ θέματα φέρνει ἀναγκαστικὰ στὸ προσκήνιο εὔλογα ἐρωτήματα καὶ περὶ τῆς διαχειρίσεως τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας. Πιστεύω πὼς αὐτὸ τὸ κεφάλαιο πρέπει νὰ ἐπανεξεταστεῖ ἐνδελεχῶς, μὲ ἀνανεωμένα κριτήρια καὶ πάντως ὄχι μὲ τὶς μεθόδους τοῦ παρελθόντος. Πιστεύουμε πὼς οἱ καιροὶ ἀπαιτοῦν νὰ ἀναπτυχθοῦν πρωτοβουλίες οἱ ὁποῖες νὰ καθιστοῦν τὴν Ἐκκλησία εὔρωστη μέν, ἀλλὰ μὲ μοναδικὸ σκοπὸ οἱ πόροι της νὰ ἐξαργυρώνονται στὴν διακονία τοῦ ποιμνίου της καὶ ἑπομένως τὰ ἔσοδα ἀπὸ τὴν διαχείριση τῆς περιουσίας Της νὰ ἐπιστρέφουν στὸ λαό, ὥστε νὰ μὴν δημιουργεῖται μὲ κανένα τρόπο ἡ αἴσθηση ὅτι ἔχει μετατραπεῖ ὁ οἶκος τοῦ Θεοῦ εἰς οἶκον ἐμπορίου. Ἀγαπητοί μου, δὲν θέλω νὰ σᾶς ταλαιπωρήσω περισσότερο. Νοιώθω, ὡστόσο, τὴν ἀνάγκη νὰ ὁλοκληρώσω τὴ σημερινὴ μᾶλλον δημόσια ἐξομολόγηση παρὰ ὁμιλία μὲ μία παράκληση πρὸς τὸν Θεό, ὁ ὁποῖος ἀξίωσε ἐμὲ τὸν ἐλάχιστο νὰ στέκομαι σήμερα στὸν ἀρχιεπισκοπικὸ θρόνο τῶν Ἀθηνῶν, κληρονόμος καὶ διάδοχος ἁγίων ὅπως ὁ Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης καὶ ὁ ἐπίσκοπος τῶν Ἀθηνῶν Ἱερόθεος. Τέκνα καὶ ἀδελφοί μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένοι, Προσεύχομαι καὶ παρακαλῶ τὸν Θεό, ὅταν περάσει ὁ καιρὸς καὶ πλησιάζω στὸ τέλος τοῦ κύκλου τῆς ἐπίγειας διακονίας μου νὰ εἶμαι ἕτοιμος νὰ ἀπολογηθῶ μὲ παρρησία ἐνώπιον Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων γι’ αὐτὸν τὸν θρόνο πού μου ἐμπιστεύτηκε ὁ Κύριος. Θὰ ἤθελα μέχρι τότε νὰ ἔχω κατακτήσει τὸ δικαίωμα νὰ μιλήσω γιὰ αὐτὸν τὸν θρόνο, κοιτώντας σας στὰ μάτια καὶ ἐκφραζόμενος μὲ τὸν ἴδιο τρόπο ποὺ ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς μιλοῦσε γιὰ τὸ σκαμνί του, λέγοντας: «Ἐγὼ μὲ τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ, μήτε σακούλα ἔχω, μήτε κασέλα, μήτε σπίτι, μήτε ἄλλο ράσο ἀπὸ αὐτὸ ποὺ φορῶ. Καὶ τὸ σκαμνί, ὅπου ἔχω, δὲν εἶναι ἐδικό μου, διὰ λόγου σας τὸ ἔχω. Ἄλλοι τὸ λένε σκαμνὶ καὶ ἄλλοι θρόνον. Δὲν εἶναι καθὼς τὸ λέγετε. Ἀμὴ θέλετε νὰ μάθετε τί εἶναι; Εἶναι ὁ τάφος μου καὶ ἐγὼ εἶμαι μέσα ὁ νεκρὸς ὁποῦ σᾶς ὁμιλῶ. Ἐτοῦτος ὁ τάφος ἔχει τὴν ἐξουσίαν νὰ διδάσκει βασιλεῖς καὶ πατριάρχας, ἀρχιερεῖς, ἱερεῖς, ἄνδρας καὶ γυναίκας, παιδιὰ καὶ κορίτσια, νέους καὶ γέρους καὶ ὅλον τὸν κόσμον». «Εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου Εὐλογημένον». Ἀμήν.

Παύλειος Λόγος 21

ΦΩΤΟ: Χρήστος Μπόνης

Πανηγυρικός Λόγος ἑορτῆς ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ

«ἐπεφάνη ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ, ἡ σωτήριος πᾶσιν ἀνθρώποις»

ρὶν λίγες μόνον ἡμέρες ἑορτάσαμε τὴν Γέννηση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἑορτάσαμε τὴν ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ. Τὴν μητρόπολη τῶν ἑορτῶν, ὅπως ἀποκαλεῖ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος τὴν ἑορτὴ τῶν Χριστουγέννων, ἀκολουθεῖ ἡ ἑορτὴ τῶν Θεοφανείων. Πρὶν λίγες μόνον ἡμέρες μᾶς κάλεσε ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία, νὰ φθάσουμε στὸ σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ, γιὰ νὰ δοῦμε ποῦ γεννήθηκε ὁ Χριστός. «Δεῦτε ἴδωμεν πιστοί, ποῦ ἐγεννήθη ὁ Χριστὸς». Καὶ σήμερα μᾶς καλεῖ ἡ Ἐκκλησία μας, νὰ φθάσουμε στὸν Ἰορδάνη ποταμὸ γιὰ νὰ δοῦμε ποιὸς εἶναι ὁ Χριστός. Στὴ σημερινὴ ἑορτὴ φανερώνεται ποιὸς εἶναι ὁ Χριστός. Ὁ Κύριὸς μας ἔρχεται νὰ βαπτισθεῖ στὸν Ἰορδάνη ποταμὸ ἀπὸ τὸν Ἰωάννη τὸν Βαπτιστή. Αὐτὴν τὴν ὥρα θὰ φανερωθεῖ ἡ θεότητά Του. Δὲν ἔγινε γνωστὸς σὲ ὅλους ὅταν γεννήθηκε, ἀλλὰ ὅταν βαπτίσθηκε, σύμφωνα μὲ τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο. Ζοῦσε ἀνάμεσά τους, ἀλλὰ δὲν τὸν γνώριζαν οἱ ἄνθρωποι. Δὲν εἶχαν καταλάβει, ὅτι αὐτός ποὺ συναναστρέφονταν ἦταν ὁ ἴδιος ὁ Θεός. Ἔβλεπαν τὸν υἱὸ τῆς Μαρίας, ἀλλὰ δὲν ἀντιλαμβάνονταν ὅτι εἶναι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ. Παρατηροῦσαν τὴν ὑπακοὴ Του στὸ θέλημα τοῦ Ἰωσήφ ἀλλὰ δὲν φανταζόταν τὴν ὑπακοὴ Του στὸ θέλημα τοῦ οὐράνιου Πατέρα. Διέκριναν τὴν ἐργατικότητα Του στὸ ξυλουργεῖο τοῦ Ἰωσήφ ἀλλὰ δέν ὑποψιάζονταν τὴν συμμετοχὴ Του στὴν δημιουργία τοῦ κόσμου ὅλου. Θαύμασαν τὴν σοφία Του στο ἱερό ποὺ φανερώθηκε μπροστὰ στοὺς ἱερεῖς ἀλλὰ δέν κατανόησαν ὅτι Αὐτὸς εἶναι ἡ πηγὴ τῆς σοφίας. Ὅταν λοιπόν οἱ Ἰουδαῖοι ἔβλεπαν τὸν Ἰωάννη νὰ βαπτίζει, ρωτοῦσαν μήπως αὐτός ποὺ τοὺς καλοῦσε σὲ μετάνοια, εἶναι ὁ Χριστός, ὁ ἐρχόμενος Μεσσίας. Θὰ ἀπαντήσει πρὸς τοὺς ἀπεσταλμένους τῶν Φαρισαίων λέγοντάς τους: ψάχνετε γιὰ τὸν Χριστό, λοιπόν, βρίσκεται μεταξὺ σας, εἶναι ἀνάμεσά σας, ἀλλὰ ἐσεῖς δὲν τὸν γνωρίζετε. «Μέσος δέ ὑμῶν ἔστηκεν

22 Παύλειος Λόγος

τοῦ Ἀρχιμ. Παύλου Σταματᾶ ὅν ὑμεῖς οὐκ οἴδατε» (Ἰωάν. 1, 26). Ὄχι μόνον οἱ Φαρισαῖοι, ἀλλὰ καὶ σὲ αὐτὸν ἀκόμη τὸν Ἰωάννη τὸν Βαπτιστὴ ἦταν ἄγνωστο, ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ ἐρχόμενος Μεσσίας. Ἡ φανέρωση τοῦ Μεσσία καὶ ἡ ἀποκάλυψή Του δὲν εἶναι ἔργο ἀνθρώπινο. Ἀντίθετα, εἶναι ἔργο θεϊκό. Καὶ αὐτὸ θὰ τὸ ὁμολογήσει ὁ Ἰωάννης δηλώνοντας καὶ τὴν δικὴ του ἄγνοια. Νὰ ἡ μαρτυρία του: Καὶ ἐγώ, λέει, δὲν τὸν ἤξερα, ἀλλὰ γιὰ νὰ φανερωθεῖ στὸν Ἰσραήλ, γι’ αὐτὸ ἦλθα νὰ βαπτίσω μὲ τὸ νερό. «Κἀγὼ οὐκ ᾔδειν αὐτὸν, ἀλλ’ ἵνα φανερωθῇ τῷ Ἰσραήλ, διὰ τοῦτο ἦλθον ἐγὼ ἐν τῷ ὕδατι βαπτίζων.» (Ἰωάν. 1, 31). Τὰ Θεοφάνεια εἶναι ἡ φανέρωση τοῦ ἰδίου τοῦ Θεοῦ. Καὶ ὁ Ἰωάννης ὁ Βαπτιστὴς μαρτυρεῖ αὐτὴν τὴν ἀποκάλυψη λέγοντας: Εἶδα τὸ Πνεῦμα νὰ κατεβαίνει σὰν περιστέρι ἀπὸ τὸν οὐρανὸ καὶ νὰ μένει ἐπάνω Του. Ἐγὼ δὲν τὸν ἤξερα, ἀλλὰ ἐκεῖνος, ποὺ μὲ ἔστειλε νὰ βαπτίζω μὲ νερό, ἐκεῖνος μοῦ εἶπε, «σὲ Ὅποιον δεῖς νὰ κατεβαίνει τὸ Πνεῦμα καὶ νὰ μένει ἐπάνω του, αὐτὸς εἶναι ποὺ βαπτίζει μὲ Πνεῦμα Ἅγιο». Καὶ ἐγὼ εἶδα, θὰ πεῖ, καὶ μαρτύρησα, ὅτι αὐτὸς εἶναι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ. «Κἀγὼ ἑώρακα καὶ μεμαρτύρηκα ὅτι οὗτός ἐστιν ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ.» (Ἰωάν. 1, 34). Ἡ ἐμφάνιση αὐτὴ δὲν εἶναι ἀνακάλυψη, ἀλλὰ εἶναι ἀποκάλυψη. Γι’ αὐτὸ ὀνομάζεται ἡ ἑορτὴ καὶ Ἐπιφάνεια, γιατὶ σ’ αὐτὴν φανερώνεται στὸν κόσμο ὁ Μεσσίας, ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος, τὸ δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, ποὺ ἀποκαλύπτεται ἀπὸ τὸν Θεὸ Πατέρα καὶ μαρτυρεῖται ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. «Καὶ ἰδοὺ ἀνεῴχθησαν οἱ οὐρανοί, καὶ εἶδε τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καταβαῖνον ὡσεὶ περιστερὰν καὶ ἐρχόμενον ἐπ’ αὐτόν· καὶ ἰδοὺ φωνὴ ἐκ τῶν οὐρανῶν λέγουσα· οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾦ εὐδόκησα.» (Ματθ. 3,17) Τὴν στιγμὴ αὐτὴ τῆς Βαπτίσεως τοῦ Χριστοῦ ἐμφανίζεται ἡ Ἁγία Τριάδα καὶ ἐπιβεβαιώνεται ἡ μαρτυρία τοῦ Προδρόμου, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ «εἷς τῆς Τριάδος». «Οὗτός ἐστιν ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ». Ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἔγινε ἄνθρωπος γιὰ τὴν σωτηρία τοῦ

ἀνθρωπίνου γένους ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, τὸν διάβολο καὶ τὸν θάνατο. Ὁ Χριστὸς βαπτίζεται, γιὰ νὰ καθαρίσει τὸν ἄνθρωπο, ποὺ ἦταν γεμάτος ἀπὸ τοὺς ρύπους τῆς φθορᾶς. Τὴν ὥρα τῆς Βαπτίσεως τοῦ Χριστοῦ κατεβαίνει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἀπὸ τὸν οὐρανὸ, γιὰ νὰ ἀνυψωθεῖ ὁ ἄνθρωπος στοὺς οὐρανούς. Ὁ Χριστὸς βαπτίζεται στὸν Ἰορδάνη, γιὰ νὰ ἀνυψωθεῖ ὁ ἄνθρωπος ποὺ εἶχε πέσει καὶ νὰ ντροπιαστεῖ ὁ διάβολος ποὺ τὸν ἔριξε, τονίζει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Ἡ ἑορτὴ τῶν Θεοφανείων, ὅπως καὶ ὅλες οἱ ἄλλες δεσποτικὲς ἑορτές, φανερώνει τὸ προαιώνιο σχέδιο τῆς θείας οἰκονομίας ποὺ στόχο ἔχει τὴν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου, τὴν θέωση καὶ τὴν ἀναδημιουργία του. Τὴν δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου τὴν ἀποφασίζει καὶ τὴν πλάθει ὁ Τριαδικὸς Θεός. Ἡ Ἁγία Τριάδα συμμετέχει στὴν δημιουργία του. «Ποιή σωμεν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ’ ὁμοίωσιν» (Γέν. 1, 26). Ἔτσι καὶ τώρα, τὴν ὥρα τῆς ἀναδημιουργίας καὶ τῆς ἀνάπλασης τοῦ ἀνθρώπου, ἐμφανίζεται καὶ πάλι ἡ Ἁγία Τριάδα. «Ἐν Ἰορδάνῃ βαπτιζομένου σου, Κύριε, ἡ τῆς Τριάδος ἐφανερώθη προσκύνησις», τονίζει ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος. Ἐξαίροντας δὲ τὴν φανέρωση τῆς Ἁγίας Τριάδος καὶ ἀποδίδοντας τὴ μεγάλη σημασία τῆς παρουσίας Της γιὰ τὴν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου ὁ πατριάρχης Γερμανὸς ὁ Α΄ ἐπισημαίνει στὰ στιχηρὰ τῶν αἴνων τῆς ἑορτῆς: «Οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾦ εὐδόκησα». Ὁ Θεὸς Πατέρας μαρτυρεῖ γιὰ τὸν ἐνανθρωπήσαντα Λόγο. Ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ. «Τοῦ γὰρ γεννήτορος ἡ φωνὴ προσεμαρτύρει σοι, ἀγαπητὸν σε Υἱὸν ὀνομάζουσα». Εἶναι «φῶς ἐκ φωτὸς». Εἶναι τὸ ἀπαύγασμα τῆς δόξας τοῦ Πατρὸς, κατά τὸν ἀπόστολο Παῦλο. «Ὅς ὤν ἀπαύγασμα τῆς δόξης καὶ χαρακτὴρ τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ» (Ἑβρ. 1,3). Ὅπως παρατηρεῖ ὁ ὑμνογράφος στὰ στιχηρὰ τῶν αἴνων, «φῶς ἐκ φωτὸς ἔλαμψε τῷ κόσμῳ Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ ἐπιφανεὶς Θεὸς». Καὶ αὐτὸ τὸ φῶς τῆς θεότητος θὰ δωρηθεῖ σὲ ὅλη τὴν κτίση, γιὰ νὰ φωτίσει ὁλόκληρο τὸν κόσμο. «Τὸ ἀληθινὸν φῶς ἐπεφάνη καὶ

πᾶσιν τὸν φωτισμὸν δωρεῖται». Μαζὶ μὲ τὴν μαρτυρία τοῦ οὐρανίου Πατέρα φανερώνεται καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Ὁ Ἰωάννης ὁ Βαπτιστὴς «εἶδε τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καταβαῖνον ὡσεὶ περιστερὰν καὶ ἐρχόμενον ἐπ’ αὐτόν». Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἐμφανίζεται παίρνοντας τὴν μορφὴ τοῦ περιστεριοῦ. Παραμένει ἐπάνω ἀπὸ τὸν Χριστό ὑποδεικνύοντας μὲ τὴ σειρὰ του Τὸν μαρτυρούμενο ἀπὸ τὴ φωνὴ τοῦ Θεοῦ Πατέρα. «Καὶ τὸ Πνεῦμα ἐν εἴδει περιστερᾶς ἐβεβαίου τοῦ λόγου τὸ ἀσφαλὲς». Ἕνα περιστέρι ἀνήγγειλε στὸν Νῶε τὸ τέλος τοῦ κατακλυσμοῦ φέροντας στὸ ράμφος του ἕνα κλαδὶ ἐλιᾶς. Ἔτσι καὶ τώρα τὸ Ἅγιο Πνεῦμα μὲ τὴν μορφὴ τοῦ περιστεριοῦ θὰ ἀναγγείλει τὸν ἐρχόμενο Μεσσία, ἀλλὰ καὶ τὸ τέλος τοῦ κατακλυσμοῦ τῆς ἁμαρτίας, τῆς ἀπωλείας, τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ θανάτου. Βαπτίζεται ὁ Χριστὸς στὸν Ἰορδάνη ποταμὸ καὶ γίνεται ἡ κιβωτὸς τῆς σωτηρίας. Ὅπως ἡ κιβωτὸς τοῦ Νῶε μπῆκε μέσα στὰ νερὰ τοῦ κατακλυσμοῦ, ἀλλὰ ἔσωσε τὴν ἀνθρώπινη καὶ τὴν ἄλογη κτίση, ἔτσι καὶ ὁ Χριστὸς βαπτίζεται στὸν Ἰορδάνη καὶ σώζει τὴν ἀνθρωπότητα καὶ τὸν κόσμο ὅλο, ὅσοι βέβαια ἀποφασίζουν να ζήσουν μαζὶ Του, νὰ ἑνωθοῦν μὲ τὸν Ἴδιο καὶ νὰ θεώσουν τὴν φύση τους. Μὲ τὴν Βάπτισή Του ὁ Κύριός μας ἁγιάζει τὰ ὕδατα τοῦ Ἰορδάνου ποταμοῦ. Ἔτσι τὸ νερὸ δέν εἶναι πλέον τὸ σύμβολο τοῦ κατακλυσμοῦ. Δέν εἶναι τὸ νερὸ τῆς πτώσεως, ἀλλὰ εἶναι τὸ νερὸ τῆς ἀνακαινίσεως. Γίνεται τὸ σύμβολο τῆς ἀναγεννήσεως τοῦ ἀνθρώπου. Γι’

αὐτὸ λέει ὁ Κύριός μας στὸν Νικόδημο: ἂν κάποιος δὲν γεννηθεῖ ἀπὸ νερὸ καὶ Πνεῦμα, δὲν μπορεῖ νὰ μπεῖ στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. «Ἀμὴν, ἀμὴν, λέγω σοι, ἐὰν μὴ τις γεννηθῇ ἐξ ὕδατος καὶ Πνεύματος, οὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ». (Ἰωάν. 3,5). Μετὰ τὸ τέλος τοῦ κατακλυσμοῦ, ὁ Θεὸς ἔδωσε σημεῖο γιὰ νὰ φανερώσει τὴν νέα συνθήκη τῆς εἰρήνης μὲ τὸν ἄνθρωπο. Καὶ τὸ σημεῖο αὐτὸ εἶναι τὸ οὐράνιο τόξο. «Τὸ τόξον μου», εἶπε, «τίθημι ἐν τῇ νεφέλῃ καὶ ἔσται εἰς σημεῖον διαθήκης ἀνὰ μέσον ἐμοῦ καὶ τῆς γῆς» (Γεν. 9,13). Τὶ εἶναι τὸ οὐράνιο τόξο, ποὺ συχνὰ εἶναι ὀρατὸ μετὰ ἀπὸ ἀπότομη καὶ δυνατὴ βροχή; Δεν εἶναι τίποτε ἄλλο ἀπὸ τὸ νερὸ καὶ τὸν ἀτμὸ τῆς γῆς. Εἶναι ἕνα σύμβολο τῆς Βαπτίσεως τοῦ Χριστοῦ. Μὲ τὴν θεία Βάπτιση ὁ ἄνθρωπος ἀποκτᾶ τὴν εἰρήνη μὲ τὸν Θεό. Τὸ νερὸ τοῦ οὐράνιου τόξου εἶναι σύμβολο φανερὸ τοῦ ἁγιασμένου ὕδατος τῆς Βαπτίσεως. Ὁ ἀτμὸς εἶναι τύπος τῆς παρουσίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἡ Ἐπιφάνεια τοῦ Θεοῦ, ὡς νέο οὐράνιο τόξο, ἀναγγέλλει τὴν νέα ἐποχή, τὴν ἐποχὴ τῆς χάριτος καὶ τῆς εἰρήνης τοῦ πλάσματος μὲ τὸν Πλάστη, τοῦ δημιουργήματος μὲ τὸν Δημιουργό, τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό. Ὁ Ἰορδάνης ποταμὸς γίνεται ὁ τύπος ὁλόκληρης τῆς ἀνθρωπότητας. Οἱ δύο πηγὲς του, Ἰὸρ καὶ Δὰν, ἀπεικονίζουν τὸν Ἀδὰμ καὶ τὴν Εὔα. Καταλήγει στὴν Νεκρὰ θάλασσα, ὅπως κάθε ἄνθρωπος διὰ τῆς ἁμαρτίας φθάνει στὸν θάνατο.

Μέσα στὸν Ἰορδάνη εἰσέρχεται καὶ βαπτίζεται ὁ Χριστός. Τότε ἡ «θάλασσα εἶδε καὶ ἔφυγεν, ὁ Ἰορδάνης ἐστράφῃ εἰς τὰ ὀπίσω» (Ψαλμ. 114, 3). Ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, εἰσέρχεται στὴν ἀνθρώπινη ἱστορία, βαπτίζεται στὸν Ἰορδάνη ποταμὸ καὶ γυρίζει τὴν πορεία της πρὸς τὰ πίσω, στὶς πηγὲς της, ὅπου ὑπάρχει ἡ ἀθανασία καὶ ἡ αἰωνιότητα. Μακρυὰ ἀπὸ τὴν ἁλμυρὴ ζωὴ τῆς φθορᾶς, ἐκεῖ ὅπου δὲν ὑπάρχει πόνος, λύπη καὶ στεναγμός, ὅπου εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. «Ἰησοῦς ὁ ζωῆς ἀρχηγὸς λῦσαι τὸ κατάκριμα ἥκει Ἀδὰμ τοῦ πρωτοπλάστου· καθαρσίων δὲ ὡς Θεὸς μὴ δεόμενος, τῷ πεσόντι καθαίρεται ἐν τῷ Ἰορδάνῃ· ἐν ᾧ τὴν ἔχθραν κτείνας, ὑπερέχουσαν πάντα νοῦν εἰρήνην χαρίζεται». Ἄς εὐχηθοῦμε νὰ ἀκούσουμε τὴν προτροπὴ τοῦ Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ καὶ ἔχοντας ὡς ἐφόδιο τὴν μετάνοιά μας, νὰ λούσουμε καὶ νὰ φωτίσουμε τὴν ψυχὴ μας, ὥστε νὰ προσεγγίσουμε καὶ φέτος τὸ θαῦμα τῆς θείας Ἐπιφανείας. «Ἡ φωνὴ τοῦ Λόγου, ὁ λύχνος τοῦ φωτός ὁ ἑωσφόρος, ὁ τοῦ ἡλίου Πρόδρομος, ἐν τῇ ἐρήμῳ μετανοεῖτε, πᾶσι βοᾷ τοῖς λαοῖς καὶ προκαθαίρεσθε, ἰδοὺ γὰρ πάρεστι Χριστός, ἐκ φθορᾶς τὸν κόσμον λυτρούμενος». Ἀμήν.

Παύλειος Λόγος 23

Γ E Γ O N O TA Σεμινάρια πρώτων βοηθειών

ο Γραφείο Νεότητος της Ιεράς Μητροπόλεώς μας σε συνεργασία με το τοπικό παράρτημα (Βεροίας) του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού διοργάνωσε και πραγματοποίησε κατά τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο σεμινάριο Πρώτων Βοηθειών. Το σεμινάριο απευθυνόταν σε στελέχη του πνευματικού νεανικού έργου της Ιεράς Μητροπόλεώς μας και το παρακολούθησαν πάνω από είκοσι κατηχητές και κατηχήτριες που διακονούν σε διάφορες ενορίες. Δίδαξε με ιδιαίτερη επιτυχία η εκπαιδεύτρια του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού και συνεργάτης της Ιεράς Μητροπόλεως δις Χρυσούλα Λιούλια.

2008 έτος αθλητισμού και νεολαίας από το Δήμο Βέροιας

ο 2008 αφιερώνεται από τον Δήμο της Βέροιας στη Νεολαία και τον Αθλητισμό, αλλά και στον Δημ. Βικέλα με την ευκαιρία συμπλήρωσης φέτος εκατό χρόνων από την κοίμησή του. Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων που θα διαρκέσουν ολόκληρη τη χρονιά, πραγματοποιήθηκαν στις 17 Ιανουαρίου τα εγκαίνια της Έκθεσης «Αρχαία Στάδια και Αγώνες στην Αρχαιότητα» που αποτελεί περιοδεύουσα έκθεση του Μουσείου Αθλητισμού και αποτελείται από φωτογραφικό υλικό από την Ελλάδα και την Μικρά Ασία που αποτυπώνει τη σύγχρονη εικόνα των αρχαίων σταδίων αλλά και εικόνες από τα αρχαία αθλήματα δίδοντας την ευκαιρία στο κοινό να εξοικειωθεί με τον αρχαίο αθλητισμό και να κάνει τις δικές του κριτικές συγκρίσεις με τη σημερινή πραγματικότητα.

Η ομάδα των κατηχητών που παρηκολούθησε τα σεμινάρια Πρώτων Βοηθειών

24 Παύλειος Λόγος

Από τα εγκαίνια της Εκθέσεως για τα αρχαία στάδια στην αίθουσα του Δημαρχείου Βεροίας

Γεύμα για τους ιερόπαιδες

ην Παρασκευή 4 Ιανουαρίου η Ι. Μητρόπολις παρέθεσε γεύμα στους ιερόπαιδες, τους αναγνώστες και τους υποψηφίους κληρικούς στην τράπεζα της Ιεράς Μονής Παναγίας Δοβρά. Νωρίτερα προγήθηκε στο αρχονταρίκι της Ιεράς Μονής ομιλία του Πρωτοσυγκέλλου Αρχιμ. Γεωργίου Χρυσοστόμου σχετική με τη διακονία των αναγνωστών και ιεροπαίδων στο ιερό Βήμα. Ανάλογη ομιλία έκανε και ο υπεύθυνος του Γραφείου Νεότητος Αρχιμ. Διονύσιος Ανθόπουλος, ενώ η συνάντηση ολοκληρώθηκε με επίκαιρη ομιλία του Σεβασμιωτάτου. Μετά το γεύμα πραγματοποιήθηκε η κοπή της βασιλόπιτας.

Επίσκεψη του Υπουργού Γεωργικής Ανάπτυξης

Από την συνάντηση των Ιεροπαίδων στην Ι. Μονή Παναγίας Δοβρά

τις 5 Ιανουαρίου ο Υπουργός Γεωργικής Ανάπτυξης κ. Κοντός πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Ημαθία. Ο κ. Υπουργός επισκέφθηκε πρώτα τον Σεβασμιώτατο συνοδευόμενος από το στενούς του συνεργάτες καθώς επίσης από τους Βουλευτές Ημαθίας κ.κ. Μ. Χαλκίδη, Η. Φωτιάδη, Λ. Τσαβδαρίδη και τον Νομάρχη κ. Κ. Καραπαναγιωτίδη. Κατά τη διάρκεια της επισκέψεώς του στο Επισκοπείο ο κ. Υπουργός είχε την ευκαιρία να ανταλλάξει ευχές με τον Σεβασμιώτατο και να συζητήσουν διάφορα θέματα αρμοδιότητος του Υπουργείου Γεωργίας.

Επίσκεψη του Υπουργού Μακεδονίας Θράκης

ην Τρίτη 8 Ιανουαρίου ο Υπουργός Μακεδονίας - Θράκης κ. Μαργαρίτης Τζίμας ανταπέδωσε την πρόσφατη επίσκεψη του Σεβασμιωτάτου και τον επισκέφθηκε στην Ι. Μητρόπολη, συνοδευόμενος από τον Γεν. Γραμματέα κ. Λουκά Ανανίκα και τον συνεργάτη του κ. Πιστοφίδη. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, η οποία είχε εγκάρδιο χαρακτήρα, ο κ. Υπουργός επανέλαβε στον Σεβασμιώτατο την άμεση προώθηση των αιτημάτων του, ήτοι: α)την σύνδεση με ΔΕΗ της Ι. Μονής Αγίων Πάντων Παλατιτσίων, β) την οικονομική ενίσχυση για την διοργάνωση των ΙΔ` ΠΑΥΛΕΙΩΝ και γ) την μεσολάβησή του προς την Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας για την ένταξη στο ΠΕΠ της ολοκλήρωσης των εργασιών στην πτέρυγα αρχονταρικίου της Ι. Μονής Παναγίας Δοβρά.

Από την επίσκεψη του Υπουργού Γεωργικής Ανάπτυξης στο Επισκοπείο Βεροίας

Από την επίσκεψη του Υπουργού Μακεδονίας - Θράκης στο Επικοπείο Βεροίας Παύλειος Λόγος 25

Επαφές του Σεβασμιωτάτου στη Μ. Βρεττανία

ην Κυριακή 13 Ιανουαρίου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων ευρισκόμενος στο Λονδίνο λειτούργησε στον Ιερό Ναό Αγίας Σοφίας μαζί με τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Ναζιανζού κ. Θεοδώρητο. Ο Σεβασμιώτατος κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Βρεττανική Πρωτεύουσα συναντήθηκε με τον Σεβασμιώτατο Αρχιεπίσκοπο Θυατείρων και Μ. Βρεττανίας κ. Γρηγόριο, ενώ μετέβη ακόμα στην Ιερά Μονή Τ. Προδρόμου στο Έσσεξ όπου συζήτησε για τη διοργάνωση στο πλαίσιο των ΙΔ` Παυλείων μίας Ημερίδος στη Βέροια αφιερωμένης στον γέροντα Σωφρόνιο. Ο Σεβασμιώτατος είχε ακόμα επαφές με ακαδημαϊκούς παράγοντες στην Οξφόρδη ενόψει του Διεθνούς Συνεδρίου που θα διοργανωθεί τον προσεχή Ιούνιο.

Ο Σεβασμιώτατος με τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Ναζιανζού κ. Θεοδώρητο στον Ιερό Ναό Αγίας Σοφίας Λονδίνου

Πανήγυρις του Αγ. Αντωνίου

ατά το διήμερο 16 και 17 Ιανουαρίου τελέστηκε στη Βέροια η πανήγυρις του Πολιούχου Οσίου Αντωνίου του Νέου. Κατά τις εορταστικές εκδηλώσεις έλαβαν μέρος οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Ξάνθης κ. Παντελεήμων, Ελασσώνος κ. Βασίλειος, Σταυροπηγίου κ. Αλέξανδρος, Ύδρας κ. Εφραίμ, Αλεξανδρουπόλεως κ. Άνθιμος, Δράμας κ. Παύλος , Τριφυλλίας κ. Χρυσόστομος και Βεροίας κ. Παντελεήμων.

Επίσκεψη του Σεβασμιωτάτου στην Πολωνία

Από την πανήγυρη του Ι. Ναού Αγίου Αντωνίου Πολιούχου Βεροίας

πό τις 18 μέχρι τις 24 Ιανουαρίου ο Σεβασμιώτατος με συνεργάτες του λαϊκούς και κληρικούς επισκέφθηκε την Εκκλησία της Πολωνίας. Πρώτος σταθμός της επισκέψεώς του ήταν η Μητρόπολη Μπιαλιστόκ όπου έλαβε μέρος στον εορτασμό των Θεοφανείων. Ακόμη παρακάθισε σε επίσημο δείπνο του Δημάρχου Μπιαλιστόκ και έλαβε μέρος στις εκδηλώσεις για τα 25 χρόνια από την Ίδρυση της Εκκλησιαστικής Χορωδίας του Καθεδρικού Ναού της πόλεως. Στη συνέχεια ο Σεβασμιώτατος επισκέφθηκε την Βαρσοβία όπου έγινε δεκτός από τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Πολωνίας κ. Σάββα στο Αρχιεπισκοπικό Μέγαρο. Επισκέφθηκε ακόμη την Θρησκευτική Υπηρεσία Στρατού, καθώς επίσης και το Εκκλησιαστικό Σεμινάριο Βαρσοβίας.

Από τον εορτασμό των Θεοφανείων στο Μπιαλιστόκ της Πολωνίας

Εκοιμήθη ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος

στερα από πολύμηνη ασθένεια την οποία υπέμεινε καρτερικά ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος εκοιμήθη το ξημέρωμα της Δευτέρας 28 Ιανουαρίου. Ο Σεβασμιώτατος αμέσως μετά το άγγελμα της κοιμήσεως του Αρχιεπισκόπου προέβη στην ακόλουθη δήλωση: «Η τοπική μας Εκκλησία συμμετέχοντας στο εθνικό πένθος για την εκδημία του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κυρού Χριστοδούλου εκφράζει τα αισθήματα λύπης και οδύνης για την απώλεια ενός χαρισματικού θρησκευτικού ηγέτη. Ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος κυρός Χριστόδουλος τίμησε πολλές φορές την επαρχία μας συμμετέχοντας σε διάφορες επετείους ή εκδηλώσεις. Μετέδωσε με τον πλούσιο λόγο του και την αμεσότητα επικοινωνίας που τον διέκρινε τα Ευαγγελικά Μηνύματα στον λαό και ιδιαιτέρως στη νεολαία. Αξίζει να σημειωθεί ότι τόσον η πρώτη του επίσημη επίσκεψη το 1998 μετά την ενθρόνισή του, όσο και η τελευταία, τον Ιούνιο του 2007 ήταν στην επαρχία μας». Ο Σεβασμιώτατος τέλεσε τρισάγιο στο λείψανο του μακαριστού Αρχιεπισκόπου και μετείχε στην Εξόδιο Ακολουθία στο Μητροπολιτικό Ναό την Πέμπτη 31 Ιανουαρίου.

Ο Σεβασμιώτατος ασπάζεται τη σωρό του εκλιπόντος Αρχιεπισκόπου αμέσως μετά την τέλεση Τριασαγίου

Τιμητική διάκριση στον Αθανάσιο Καραμάνη

ην παραμονή της εορτής της Υπαπαντής του Σωτήρος ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων χοροστάτησε στον Μέγα Εσπερινό στον πανηγυρίζοντα ιερό Ναό στην Πατρίδα. Στο τέλος του Εσπερινού ο Σεβασμιώτατος απένειμε το χρυσό μετάλλιο του Αποστόλου Παύλου στον υπέργηρο άρχοντα πρωτοψάλτη κ. Αθανάσιο Καραμάνη για την συνολική του προσφορά στην βυζαντινή υμνολογία.

Από την τιμητική διάκριση στον Άρχοντα Πρωτοψάλτη Αθανάσιο Καραμάνη

Βασιλόπιτα για τις Πρεσβυτέρες

ην Κυριακή 2 Φεβρουαρίου το απόγευμα πραγματοποιήθηκε από τον Σεβασμιώτατο στο Πνευματικό Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως η κοπή βασιλόπιτας για τις Πρεσβυτέρες. Στην εκδήλωση ομίλησε επίκαιρα η Πρεσβυτέρα κ. Πλευράκη.

Από την κοπή Βασιλόπιτας για τις Πρεσβυτέρες Παύλειος Λόγος 27

Εκδηλώσεις για τον Αγ. Διονύσιο τον εν Ολύμπω

ο Σάββατο 26 Ιανουαρίου διοργανώθηκαν στη Φυτειά εκδηλώσεις τιμής και μνήμης για τον Άγιο Διονύσιο τον εν Ολύμπω. Έγινε αναβίωση παλαιού εθίμου να έρχεται στον Ι. Ναό Αγίου Νικολάου ιερό Λείψανο του Αγίου Διονυσίου από την Ι. Μ. Αγίας Τριάδος Ολύμπου, να τελείται στη συνέχεια αγιασμός και να διαβάζεται ευχή για τα οικόσιτα ζώα στο προαύλιο του Ναού. Ακολούθησε Εσπερινός και Παράκληση χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου και στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε στο κοινοτικό κατάστημα ομιλία του κ. Αθ. Βουδούρη με θέμα “Παράδοση και τιμή του Αγ. Διονυσίου του εν Ολύμπω στη Φυτειά - Τσόρνοβο”.

Από τις εκδηλώσεις τιμής και μνήμης για τον Άγιο Διονύσιο στη Φυτειά.

Εγκαίνια Πνευματικού Κέντρου Πρασινάδας

ο Σάββατο 23 Φεβρουαρίου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων τέλεσε αρχιερατική θεία λειτουργία στον πανηγυρίζοντα επι τη μνήμη του Αγίου Πολυκάρπου Ιερού Ναού στην Πρασινάδα. Μετά το τέλος της θείας λειτουργίας τέλεσε τον αγιασμό των εγκαινίων της νέας αίθουσας του Ιερού Ναού που θα χρησιμοποιείται για τις ανάγκες του κατηχητικού αλλά και για εκδηλώσεις κοινωνικού χαρακτήρα. Ο Σεβασμιώτατος συνεχάρει το Δήμαρχο και το Δ.Σ., τον Προϊστάμενο και τους Επιτρόπους για την προσφορά τους.

Παρουσίαση βιβλίου από τον Σεβασμιώτατο

Από τα εγκαίνια της νέας Αίθουσας στην Πρασινάδα

ο Σάββατο 9 Φεβρουαρίου στην αίθουσα τελετών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας στη Θεσσαλονίκη διοργανώθηκε από το Δήμο Θεσσαλονίκης και το Σωματείο “Παναγία Σουμελά” εκδήλωση κατά την οποία παρουσιάστηκε από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας κ. Παντελεήμονα και τoν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Δράμας κ. Παύλο το βιβλίο «Ημερολόγιο δράσεως των Ελλήνων ανταρτών της Σάντας» που εκδόθηκε από τον Εκδοτικό Οίκο «Αφοι Κυριακίδη». Πρόκειται για το χειρόγραφο ημερολόγιο των ανταρτών της Σάντας που αποτελεί ένα σπουδαίο ντοκουμέντο, εθνικό κειμήλιο που δημοσιοποίησε η Οικογένεια Κουρτίδη η οποία το παρέδωσε στο Σωματείο «Παναγία Σουμελά».

28 Παύλειος Λόγος

Από την παρουσίαση του Ημερολογίου Δράσεως των Ελλήνων Ανταρτών της Σάντας, στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας στη Θεσσαλονίκη

Εκδήλωση για την πολύτεκνη μητέρα στην Αλεξάνδρεια

ην Κυριακή 10 Φεβρουαρίου διοργανώθηκε από την Ιερά Μητρόπολη στην δημοτική Αίθουσα Αλεξάνδρειας εκδήλωση αφιερωμένη στην πολύτεκνη μητέρα. Ομιλήτρια ήταν η Αν. Καθηγήτρια Νευρολογίας του Α.Π.Θ. κ. Βασιλική Κώνστα με θέμα “Σχέσεις αμοιβαιότητας και αγάπης μέσα στην Οικογένεια”. Ακολούθησε καλλιτεχνικό πρόγραμμα από την Χορωδία “Ελπίδες”. Στο τέλος της εκδήλωσης μίλησε ο Σεβασμιώτατος ο οποίος ανεφέρθη στην εορτή της Υπαπαντής συνδέοντάς την με τη σημασία της οικογένειας και κυρίως της πολύτεκνης οικογένειας. Αμέσως μετά ο Σεβασμιώτατος τίμησε πέντε πολύτεκνες μητέρες για την μεγάλη τους προσφορά και θυσία, επιδίδοντας συγχρόνως και από μία συμβολική οικονομική ενίσχυση 500€. Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του ο Βουλευτής Ημαθίας κ. Ηλίας Φωτιάδης, ο οποίος μάλιστα φανερά συγκινημένος υποσχέθηκε να προσφέρει το δώρο του Πάσχα στην Ιερά Μητρόπολη για να το διανέμει σε πολύτεκνες οικογένειες που έχουν ανάγκη. Παρέστησαν ακόμη εκπρόσωποι των τοπικών αρχών και πολιτιστικών φορέων.

Από την εκδήλωση για την πολύτεκνη μητέρα που πραγματοποιήθηκε στην Αλεξάνδρεια αμέσως μετά την επίδοση των οικονομικών ενισχύσεων και επαίνων

Αγιασμός στο Κέντρο Μέριμνας ΑμΕΑ

ην Δευτέρα 11 Φεβρουαρίου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων έκανε αγιασμό και στη συνέχεια έκοψε τη βασιλόπιτα στο Κέντρο Μέριμνας για άτομα με ειδικές δεξιότητες στη Βέροια. Με την ευκαιρία αυτή ο Σεβασμιώτατος προσέφερε το ποσό των 1000€ για τις ανάγκες του κέντρου. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους εκπρόσωποι των τοπικών αρχών στους οποίους παρετέθη γεύμα .

Από την κοπή Βασιλόπιτας για το Κέντρο Μέριμνας ΑμΕΑ στη Βέροια

Βασιλόπιτα για το Συσσίτιο της Ι. Μητροπόλεως

ην Τρίτη 12 Φεβρουαρίου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων μετέβη στις εγκαταστάσεις του Συσσιτίου Βεροίας της Ιεράς Μητροπόλεως στο Πνευματικό Κέντρο του Ιερού Ναού Αγίου Αντωνίου – Πολιούχου και έκοψε τη Βασιλόπιτα. Στη συνέχεια μοίρασε σε όλους δώρα που με περισσή αγάπη προσέφερε ο υπεύθυνος του Συσσιτίου Αρχιμ. Παύλος Σταματάς και οι κυρίες που διακονούν.

Ο Σεβασμιώτατος μοιράζει δώρα στους τροφίμους του Συσσιτίου της Ι. Μητροπόλεως στον Ι. Ν. Αγίου Αντωνίου Πολιούχου Βεροίας Παύλειος Λόγος 29

Βασιλόπιτα στο Vermount

ην Τετάρτη 13 Φεβρουαρίου, όπως κάθε χρόνο ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων έκοψε τη Βασιλόπιτα για το Δ.Σ. και τα μέλη του Ορειβατικού Συλλόγου Περιπέτειας Vermount. Η Ιερά Μητρόπολις συνεργάζεται στενά με τον Σύλλογο στις εκδηλώσεις των «Παυλείων» συνδιοργανώνοντας κάθε χρόνο εκδήλωση για το περιβάλλον. Επίσης διοργανώνει εξορμήσεις προσκυνηματικού χαρακτήρα για τη νεολαία. Τη χρονιά που πέρασε έγιναν δύο εκδρομές η μία στους Αγ. Τόπους και η άλλη στο Σινά και την Αίγυπτο . Η επόμενη εξόρμηση που προγραμματίζεται για το Φθινόπωρο – Χειμώνα του 2008 θα είναι στην Ιορδανία.

Από την κοπή Βασιλόπιτας για τον ορειβατικό Σύλλογο Vermount

Εκδήλωση για την Εξ. Ιεραποστολή

η Δευτέρα 18 Φεβρουαρίου διοργανώθηκε από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ημαθίας σε συνεργασία με το Γραφείο Εξωτερικής Ιεραποστολής της Μητροπόλεώς μας, εκδήλωση αφιερωμένη στην Ιεραποστολή. Ομίλησε ο Σεβασμιώτατος και προβλήθηκε βίντεο από το Κολουέζι. Στο καλλιτεχνικό μέρος που περιελάμβανε παραδοσιακή μουσική και τραγούδια έλαβαν μέρος γνωστοί καλλιτέχνες.

Επίσκεψη του Σεβασμιωτάτου στη Θήβα και Λεβαδειά

Από την εκδήλωση για την Εξωτερική Ιεραποστολή στο «Χώρο Τεχνών»

ροσκεκλημένος του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου ο Σεβασμιώτατος μετέβη την Κυριακή 24 Φεβρουαρίου στη Θήβα και έλαβε μέρος στο Αρχιερατικό συλλείτουργο που τελέστηκε στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου και Αγίου Δημητρίου προεξέρχοντος του Μακαριωτάτου. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας ο Σεβασμιώτατος έλαβε μέρος σε πανηγυρικό Εσπερινό στη Λεβαδειά στον Ιερό Ναό Αγίου Ρηγίνου Επισκόπου Σκοπέλου του εκ Λεβαδείας, χοροστατούντος του Μακαριωτάτου. Την επόμενη ημέρα ο Σεβασμιώτατος επισκέφθηκε την Ιερά Μονή Αγίου Λουκά όπου ξεναγήθηκε από τον Καθηγούμενο Αρχιμ. Γεώργιο. Τον Σεβασμιώτατο συνόδευε ο Πρωτοσύγκελλος Αρχιμ. Γεώργιος Χρυσοστόμου.

Από τον πανηγυρικό Εσπερινό στον Ι. Ναό Αγίου Ρηγίνου, Επισκόπου Σκοπέλου στη Λεβαδειά

τύπος & ουσία τοῦ Πρωτ/ρου Νεκταρίου Σαββίδη 2008. Καινούργια χρονιά. Ο χρόνος έλεγε ο ουρανοφάντωρ Μ.Βασίλειος, την μνήμη του οποίου εορτάζουμε την πρώτη μέρα κάθε νέου έτους, είναι ασταθής και αβέβαιος. Το παρελθόν έχει περάσει στην ιστορία, το μέλλον είναι άγνωστο, και το παρόν φεύγει πρίν καλά-καλά προλάβουμε να το αντιληφθούμε και το χαρούμε. Ο μόνος που παραμένει ανεπηρέαστος μέσα στη αλληλοδιαδοχή των χρόνων είναι Εκείνος ο Οποίος «και τους αιώνας εποίησεν». Ο Δημιουργός του σύμπαντος. Το Φως του κόσμου. Άλλοι αστέρες της επιστήμης ,της τέχνης, της πολιτικής, του αθλητισμού μεσουράνησαν λίγο και έδυσαν. Μόνο ο Ιησούς Χριστός είναι και παραμένει ο «άδυτος αστήρ». Όταν δύσει και αυτός ο κόσμος, Εκείνος θα εξακολουθεί να βασιλεύει και να λάμπει, και μαζί του θα είναι όσοι εκμεταλλεύονται κατά Θεόν τον χρόνο και συνδέονται μαζί του διά της Εκκλησίας Του. ******* Αγία Γραφή: Το βιβλίο που

το περιεχόμενό του με μία λέξη είναι ο Χριστός. Στην Π.Διαθήκη δεν ακούγεται τίποτε άλλο παρά «Έρχεται ο Χριστός». Στην Κ.Διαθήκη υπάρχει το χαρμόσυνο άγγελμα «Ήρθε ο Λυτρωτής του κόσμου!» και στην Αποκάλυψη «Θα έρθει και πάλι ο Χριστός!». Αν τα έργα των μεγάλων συγγραφέων έφτασαν να μεταφραστούν μέχρι και σε 30 γλώσσες η Αγία Γραφή έχει μεταφραστεί σε 2.062 γλώσσες και τοπικές διαλέκτους. Θα την βρούμε στους ουρανοξύστες της Ν. Υόρκης ως και τις καλύβες της Αλάσκας και της Αφρικής! Και να σκεφτούμε ότι κανένα άλλο βιβλίο απολύτως δεν διώχθηκε λυσσαλέα όσο η Αγία Γραφή. Το ίδιο με την πίστη του Χριστού. Αν ήταν άλλο βιβλίο θα είχε εξαφανιστεί και όμως εκπληρώθηκαν τα λόγια του Χριστού : «Ο ουρανός και η γη παρελεύσονται, οι δε λόγοι μου ου μη παρέλθωσι». Τα μεγάλα πνεύματα συγκλονίστηκαν μπροστά στην Αγία Γραφή. Θεόπνευστο Βιβλίο. Το διαβάζουμε καθημερινά εμείς οι πιστοί; Ο Ι. Χρυσόστομος λέει: είναι μεγάλη ασφάλεια για να μην

αμαρτάνουμε η ανάγνωση της Γραφής. Με τη μελέτη της Αγίας Γραφής η ψυχή ελευθερώνεται από τους πονηρούς λογισμούς. Ηρεμεί και οδηγείται σε έργα αρετής. Κατά τον άγιο Ιω. τον Χρυσόστομο η Αγία Γραφή δεν έχει ανάγκη από αναγνώστες αλλά από σοφούς μαθητές. ******* «Είναι εντυπωσιακό», αναγράφει μία αρθρογράφος εφημερίδος, «το πλήθος των μη αναλώσιμων προϊόντων που μας υπόσχονται μια καλύτερη ζωή. Είναι η καφετιέρα, η γκριλιέρα, η τοστιέρα, η φρυγανιέρα, η σιντιέρα, η τουρτιέρα, η μηχανή παρασκευής ψωμιού, παγωτού, ποπ κορν, γιαουρτιού, σοκολάτας, σπιτικού γύρου, ο ατμομάγειρας , και η στρατιά τελειωμό δεν έχει…. και όλα απαιτούν αποθηκευτικούς χώρους, μεγάλη κουζίνα, ένα μεγάλο σπίτι, και μεγάλες δόσεις για το στεγαστικό δάνειο». Γιατί άραγε μας πιάνει αυτός ο καταναλωτικός παροξυσμός; Αυτή η τυραννία του περιττού; Πόσο σοφά η Εκκλησία μας κάνει λόγο και μας παρακινεί να είμαστε

λιτοί. Προσοχή λοιπόν να μην πέφτουμε σ΄ αυτήν την παγίδα της εποχής μας. ******* Ξεχωριστή θέση μέσα στις γιορτές της Παναγίας μας έχει η Υπαπαντή του Κυρίου κατά την οποία γιορτάζουμε τη Μητέρα του Κυρίου μας. Την ημέρα αυτή γιορτάζουν και όλες οι μάνες του κόσμου. Οι μάνες που κυρίως έχουν την ιερή ευθύνη να αναθρέψουν τα παιδιά όπως ορίζει ο Θεός. Υπολογίστηκε από οικονομικούς συντάκτες πρόσφατα πως κάθε μάνα-νοικοκυρά έπρεπε να πληρώνεται με την αμοιβή που πληρώνονται τα στελέχη επιχειρήσεων! Θα έπρεπε… Είναι όμως δυνατόν να υπολογιστεί η αγάπη, η υπομονή, η στοργή, η συγχωρητικότητα που κρύβει η καρδιά της μάνας; Γι΄αυτό και ο ποιητής με σεβασμό τραγουδάει: «Μάνα, η στοργή σου μεγάλη και απέραντη όσο η πλάση! Ποιός θα μπορέση ως βαθιά την καρδιά σου ποτέ να διαβάσει;….Μάνα γλυκύτατη, ατίμητη Μάνα!»

αριθµ. κωδ. αριθµ. κωδ. 2638 2638

Ταχ. Γραφείο Ταχ. Γραφείο ΒΕΡΟΙΑΣ ΒΕΡΟΙΑΣ

ΚΑ ∆ΙΑ ∆ΙΚ

ΕΦΗΜ ΕΦΗΜ

ΠΕΡΙΟ ΠΕΡΙΟ

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ ΤΕΛΟΣ

Ι∆ΕΣ ΕΙΡ∆ΕΣ ΕΡ