Παύλειος Λόγος τεύχος 76 by ΠΑΥΛΕΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

ΤΕΥΧΟΣ 76 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

ETOΣ ΙΕ΄ TEYXOΣ 76 ΝΟΕ. - ΔΕΚ. 2008

ΔΙMHNIAIO OPΘOΔOΞO ΠEPIOΔIKO

IEPAΣ MHTPOΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ , NAOYΣHΣ KAI KAMΠANIAΣ

σελ 3 �

σελ 4

APΘPA MΠOPOYN NA AΠOΣTEΛ Λ O N TA I Σ T H Ν ΤΑ Χ ΥΔ Ρ Ο Μ Ι Κ Η ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY: ΠEPIOΔIKO «ΠAYΛEIOΣ ΛOΓOΣ» ΓPAΦEIO TYΠOY IEPAΣ MHTPO ΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ, T.Θ. 241, 591 00 BEPOIA THΛ 23310 72317, ΦAΞ 23310 25275, E-mail: imveria@ otenet.gr

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

σελ 16 σελ 6

Σεβασμιώτατος Mητροπολίτης Bεροίας κ. Παντελεήμων

ΚΩΔΙΚΟΣ 2638

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ του Μοναχού Παταπίου Καυσοκαλυβίτου

σελ 14

ΕΚΔΟΤΗΣ - ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ

ΣΥΝΤΑΞΗ: Αρχιμ. Διονύσιος Ανθόπουλος, Ιεροδ. Αρσένιος Χαλδαιόπουλος, Αθανάσιος Βουδούρης, Εμμανουήλ Ξυνάδας. HΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣEΛIΔOΠOIHΣH & KAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIA: Mον. Γεράσιμος Mπεκές. ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ: Αρχιμ. Χρυσόστομος Ξενιτόπουλος ΑΠΟΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ: Νίκος Μεταξόπουλος. EKTYΠΩΣH TYΠOΓPAΦEIO: «TYPE PRESS» Nέα Nικομήδεια ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ: Μον. Αντώνιος Σισμανίδης

ΔΗΛΩΣΗ ΜΑΚ. ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

σελ 8

σελ 10

σελ 12

ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ του Μοναχού Γερασίμου Μπεκέ

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

ΓΙΑΤΙ ΑΡΝΟΥΜΕΘΑ ΤΗΝ ΙΕΡΩΣΥΝΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ του Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή

σελ 24

ΟΣΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΣΛΙΔΗΣ ΕΝΑΣ ΝΕΟΣ ΑΓΙΟΣ του Μοναχού Μωυσή Αγιορείτη

σελ 26

ΕΣΤΕΜΜΕΝΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΒΡΕΤΤΑΝΙΑΣ του Αρχιμ. Χρυσοστόμου Ξενιτόπουλου

MIKPEΣ EIΔHΣEIΣ

ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΝΝΑΤΑΙ ΣΗΜΕΡΟΝ του Αρχιμ. Δημητρίου Μπακλαγή

σελ 30

ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑ του π. Νεκταρίου Σαββίδη

X E I P O Γ PA Φ A AΣXETΩΣ ΔHM OΣIEYΣHΣ TOYΣ ΔEN EΠI ΣTPEΦONTAI Τ Ο Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Ο Δ Ι Α Ν Ε Μ Ε ΤΑ Ι ΔΩΡΕΑΝ. ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΑ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΛΛΟΥΝ ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΥ: 20ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΕΛΛΑΔΑ & ΚΥΠΡΟ, 40ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΣYNΔPOMEΣ KAI EMBAΣMATA ΣTH ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY web:

www.imverias.gr

EΞΩΦYΛΛO Ο Σεβασμιώτατος προσφέρει στον μακαριστό Πατριάρχη Μόσχας μία εικόνα του Αγ. Δημητρίου. ΟΠΙΣΘΟΦYΛΛO Ο Πρόεδρος της Ρωσίας κ. Δ. Μεντβέντεφ ξεπροβοδίζει τον Πατριάρχη Μόσχας και τον Σεβασμιώτατο από την Προεδρική κατοικία.

Δήλωση τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν κ. Ἰερωνύμου Ἀναδημοσίευση ἀπό τήν ἐφημερίδα

«ὁ Κόσμος τοῦ Ἐπενδυτῆ»

ὑρισκόμενος στὴ Μόσχα γιὰ νὰ συμμετάσχω καθηκόντως, ὡς προκαθήμενος τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας, στὴν ἐξόδιο ἀκολουθία τοῦ Μακαριστοῦ Πατριάρχου Μόσχας κυροῦ Ἀλεξίου, πληροφορήθηκα μὲ ἔκπληξη, τὴν ὁποία ἀκολούθησε θλίψη καὶ ἀνησυχία, τὰ ὅσα διαδραματίστηκαν στὴν Ἀθήνα ἀλλὰ καὶ στὴν ὑπόλοιπη Ἑλλάδα, μετὰ τὸ τραγικὸ συμβάν, ποὺ ὁδήγησε στὸν ἀδόκητο θάνατο ἐνὸς νέου παλικαριοῦ. Τὴν ὀδύνη μου, ὡς πατέρα ποὺ βίωσε τὸν ἄδικο θάνατο ἐνὸς παιδιοῦ του ἀπὸ τὸ ὁπλισμένο χέρι ἐνὸς ἄλλου παιδιοῦ του, ἦρθαν νὰ ἐντείνουν καὶ νὰ συμπληρώσουν αἰσθήματα πικρίας καὶ ἀγωνίας, καθὼς οἱ βιαιότητες, οἱ βανδαλισμοί, οἱ καταστροφές, οἱ λεηλασίες καὶ οἱ ἐμπρησμοὶ τραυματίζουν βάναυσα τὴν ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα τῆς πατρίδας μας. Βεβαίως, ἡ εὔκολη λύση εἶναι νὰ περιοριστοῦμε σὲ καταδικαστικὰ καὶ ἐπικριτικὰ σχόλια, ἐπιρρίπτοντας ὅλη τὴν εὐθύνη σὲ ὅσους ὑπερέβησαν τὰ ὅρια τῆς εὔλογης διαμαρτυρίας. Δὲν δικαιούμαστε, ὅμως, νὰ ὁμιλοῦμε, ἂν δὲν ἀναλάβουμε πρῶτα τὶς εὐθύνες ποὺ ἀναλογοῦν στὸν καθένα μας, μὲ αὐτοκριτικὴ καὶ μὲ πνεῦμα μετανοίας. Δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ θεωρητικολογοῦμε χωρὶς κἄν ἀναφορὰ στὸ ὅτι δὲν ὑπάρχει καμία δικαιολογία γιὰ τὴν ἀφαίρεση μιᾶς ἀνυπεράσπιστης νεανικῆς ζωῆς, ὅταν μετὰ τὸ μοιραῖο χωροῦν μόνο ἡ συντριβὴ καὶ ἡ μετάνοια. Τὰ παιδιά μας δὲν εἶναι ἐξαγριωμένα χωρὶς λόγο. Ἡ προσωπικὴ ἐπαφή μου μὲ τοὺς νέους μοῦ δίνει τὸ δικαίωμα νὰ δηλώσω μετὰ λόγου γνώσεως ὅτι τὸ σύνολο σχεδὸν τῆς νέας γενιᾶς δὲν εἶναι ἐναντίον τῶν ἀρχῶν, τῶν ἀξιῶν καὶ τῶν ἰδανικῶν ποὺ ἐνέπνευσαν καὶ ἔθρεψαν τὸ γένος μας, ἀλλὰ ἐναντίον ὅλων ἡμῶν ποὺ τοὺς τὰ διδάσκουμε καὶ συγχρόνως τὰ προδίδουμε ἀνερυθρίαστα καὶ ἀσύστολα. Τὰ παιδιά μας δὲν ἀμφισβητοῦν τὴν ἀλήθεια, ἀλλὰ τὴν προδοσία της. Τὰ παιδιά μας εἶναι θυμωμένα μαζί μας ἐπειδή μᾶς ἀγαποῦν καὶ αἰσθάνονται προδομένα. Ἡ νεολαία νιώθει ὄχι μόνο τὸ ἀσφυκτικὸ παρὸν ποὺ φτιάξαμε ἐμεῖς οἱ φυσικοὶ ἢ θεσμικοὶ γονεῖς τους, ἀλλά, κυρίως, καταγγέλλει τὴν ὑποθήκευση, ἂν ὄχι τὴν κλοπή, καὶ τὴν καταστροφὴ τοῦ μέλλοντός της. Βέβαια, οἱ βανδαλισμοί, ἡ καταστροφὴ τῶν περιουσιῶν, ἡ πυρπόληση τοῦ μόχθου ἐργοδοτῶν καὶ ἐργαζομένων, χωρὶς συναίσθηση τῶν κοινωνικῶν συνεπειῶν, καὶ ἡ ἐξάντληση τῶν δυνάμεων τῆς νεολαίας μόνο γιὰ τὴν ἐκτόνωση τῆς ὀργῆς ἁπλῶς ἀνοίγουν περισσότερες πληγὲς καὶ τρέφουν τὸν φαῦλο κύκλο τῆς παρακμῆς. Ὅμως, πῶς νὰ καταδικάσεις τὸν ἀδικημένο γιὰ τὰ λάθη του, ἂν δὲν ἀναζητήσεις πρῶτα τρόπους καὶ λύσεις ποὺ νὰ δίνουν ἐλπίδα καὶ νὰ προσκαλοῦν σὲ ἀξιοποίηση τῶν δυνάμεων, ποὺ τώρα σπαταλιοῦνται στὴν ἐκτόνωση τῆς πικρίας καὶ τῆς ἀπογοήτευσης, συμβάλλοντας ἐντέλει στὸ περαιτέρω ρήμαγμα τῆς ἤδη παραπαίουσας ἠθικῶς, πολιτιστικῶς καὶ κοινωνικο - οἰκονομικῶς πατρίδας μας; Γιὰ πόσο ἀκόμα μποροῦμε νὰ στεκόμαστε, κλῆρος καὶ λαός, ἀδιάφοροι ἢ αὐτοκαταστροφικὰ βολεμένοι ἀπέναντι σὲ φαινόμενα τὰ ὁποία ὅλοι γνωρίζουμε, ὅλοι συμφωνοῦμε ὅτι δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ συνεχίζονται, ὅλοι δηλώνουμε εὐκαίρως - ἀκαίρως τὴ δυσφορία μας καὶ συγχρόνως τὰ συντηροῦμε ἢ τὰ ἀνεχόμαστε ὡς παθητικοὶ δέκτες τῆς ἴδιας μας τῆς αὐτο-υπονόμευσης; Πῶς νὰ πείσουμε τοὺς νέους ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὁ χῶρος τῆς ἀγάπης, τῆς ἐλπίδας, τῆς παρηγοριᾶς, τῆς σμιλεύσεως ἤθους καὶ ἰδανικῶν καὶ τῆς ἀντιπαράθεσης στὴν ἀδικία, τὴν ἀνομία καὶ τὴ διαφθορά, ὅταν δίνουμε δικαιώματα στὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ νὰ φοβᾶται ὅτι μετατρέψαμε τὸν οἶκο τοῦ Θεοῦ σὲ οἶκο ἐμπορίου; Ὅταν δὲν τολμᾶμε πιὰ νὰ ὑψώσουμε φωνὲς σὰν ἐκεῖνες τοῦ ἁγίου Ἰωάννου

τοῦ Χρυσοστόμου ἢ τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ὅταν τόλμησαν στὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ νὰ ἀντιπαρατεθοῦν μὲ τὰ κατεστημένα συμφέροντα τῆς ἐποχῆς τους, ποὺ καταρράκωναν τὰ οὐσιώδη τοῦ βίου τοῦ ποιμνίου τους; Πῶς νὰ πείσουμε τοὺς νέους γιὰ τὰ μείζονα καὶ τὰ οὐσιώδη του πολιτισμοῦ καὶ τὴν ἀξία τῆς ἀφιέρωσής τους στὶς σπουδές τους, ὅταν ἡ παιδεία χρόνια τώρα συρρικνώνεται στὰ ἀσφυκτικὰ στενὰ καὶ ἀφυδατωμένα ὅρια μιᾶς ἄνευρης ἐκπαίδευσης, χωρὶς οὐσιαστικὴ μέριμνα γιὰ τὴν κατοχύρωση τοῦ ἐπαγγελματικοῦ μέλλοντος καὶ τὴν ὑποδούλωση τῆς ἀξιοπρέπειας στοὺς μηχανισμοὺς χαριστικῶν καὶ ἀναξιοκρατικῶν πρόσκαιρων βιοποριστικῶν ἀπασχολήσεων; Πῶς νὰ ζητήσουμε κατανόηση καὶ θυσίες ἀπὸ τὸν λαό μας γιὰ τὴ σοβοῦσα οἰκονομικὴ κρίση, ὅταν οἱ ἐσαεὶ προτεινόμενες ἐπὶ δεκαετίες λύσεις ἐπαναλαμβάνουν κυνικὰ σενάρια μονόπλευρης λιτότητας; Ὅταν οἱ περιορισμοὶ καὶ οἱ θυσίες ἐπιβάλλονται μονομερῶς, ἐξαιρώντας προκλητικὰ ἐκείνους πρὸς τοὺς ὁποίους θὰ ἔπρεπε καταρχὴν νὰ ἀπαιτηθεῖ ἡ συνεισφορά τους στὴν ὑπέρβαση τῆς κρίσης; Πῶς νὰ ζητήσουμε τὴν ἐμπιστοσύνη τοῦ λαοῦ στοὺς θεσμούς, τοὺς φορεῖς καὶ τοὺς ἐκφραστὲς καὶ ὑπηρέτες τους, ὅταν κωφεύουμε στὰ στοιχειώδη αἰτήματα γιὰ δικαιότερη κοινωνικὴ πραγματικότητα, γιὰ προστασία τοῦ λαοῦ ἀπὸ τὴν κατάχρηση τῆς ἐξουσίας, γιὰ ἐξασφάλιση τοῦ αἰσθήματος ἀσφαλείας ποὺ προκύπτει ἀπὸ τὴν ἐμφανὴ καὶ ἀδιαμφισβήτητη προστασία τῆς ἀξιοπρέπειάς μας ἀπὸ τὰ ποικίλων εἰδῶν πελατειακὰ δίκτυα, ποὺ συνιστοῦν πρόσφορο ἔδαφος γιὰ τὴν ἐπικράτηση τῆς φαυλότητας καὶ τὴν ὑπονόμευση τῆς δημοκρατίας; Πῶς νὰ ζητήσουμε ἀπὸ τὸν λαό μας ὑπομονὴ καὶ ὀλιγάρκεια, ὅταν ἡ ἀπληστία ἔχει γίνει ὁ ρυθμιστὴς τῆς ζωῆς μας, τῶν τάχα ὁραμάτων καὶ τῶν ψευδεπίγραφων ὑποσχέσεων; Ὅταν ἡ ἀπληστία ἀποτελεῖ τὸ ὑπέδαφος ἐπὶ τοῦ ὁποίου ριζώνουν ἀποδημητικὰ φαινόμενα, ὅπως ἡ διαφθορά, ἡ διαπλοκή, ἡ κατασπατάληση τῶν οἰκονομικῶν πόρων καὶ ἡ ἀτιμωρησία ὅσων πρὸς ἴδιον ὄφελος ἐκμεταλλεύονται τὰ πόστα τους καὶ γίνονται ἐν τέλει δολιοφθορεῖς τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ Ἔθνους καὶ τῆς Δημοκρατίας; Ποιὸς μπορεῖ να κατηγορήσει για φωνασκία ὅσους δικαίως κραυγάζουν ἀπαιτώντας διαφάνεια, κοινωνική λογοδοσία καὶ ἀποθάρρυνση τῆς δημιουργίας τοπικῶν ἤ φιλικῶν φατριῶν; Ποιὸς μπορεῖ νὰ κοιτάξει στὰ μάτια χωρίς αἰδώ τὸν ἄρρωστο ποὺ δοκιμάζει τὴν κατάσταση ποὺ ἐπικρατεὶ στὴ δημόσια ὑγεία ἐδώ καί πολλά χρόνια; Τὀν συνταξιοῦχο ποὺ ἀδυνατεῖ νὰ πληρώσει τἀ φάρμακά του; Τὸν ἄνθρωπο τοῦ μόχθου ποὺ ἀδυνατεῖ νὰ ἐξασφαλίσει τὸ μέλλον τὼν παιδιὼν του; Τὸν σπουδαστὴ ποὺ βιώνει τὴν ἐρήμωση τὴς παιδείας ἀπό ὁράματα καὶ ἰδανικά; Ἡ ἀπάντηση σὲ ὅλα αὐτὰ δὲν εἶναι ἡ δικαίωση τῶν βανδαλισμῶν, ἀλλά οὔτε καὶ ἡ ἀπάνθρωπη καταστολή κάθε διαμαρτυρίας. Ἡ διαμαρτυρία εἶναι ἀνάγκη καὶ δικαίωμα. Ὅμως ὁ καταστροφικός θυμός ποὺ ὁδηγεὶ σὲ λεηλασίες καὶ βανδαλισμούς δὲν εἶναι λύση. Ἡ βία θρέφει τὴ βία καὶ οἱ ἐπιτήδειοι βρίσκουν εὐκαιρία νὰ ἐπιβάλουν λύσεις ποὺ κάθε ἄλλο παρά ἀνταποκρίνονται στὰ αἰτήματα καὶ τὶς ἀνάγκες τῶν ἀδικημένων. Πρὶν ἀπό κάθε λόγο καὶ τοποθέτησή μας, πρέπει νὰ ἀναλογισθοῦμε λοιπόν τὸ μερίδιο τῶν εὐθυνῶν μας. Πρώτιστα τῶν δικῶν μας εὐθυνῶν ὡς Ποιμαίνουσας Ἐκκλησίας, ποὺ δὲν ἔχει πλέον τὴν πολυτέλεια τοῦ ἐφησυχασμοῦ. Ἡ κρισιμότητα τῶν καιρῶν ἐπιτάσσει νὰ ἀρθοῦμε στὸ ὕψος τῶν περιστάσεων, νὰ ἀναλάβουμε τὶς εὐθύνες μας μὲ τρόπο ὁρατό καὶ ἔμπρακτο ἀπέναντι στὸν λαό τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ ἐμπνεύσουμε τοὺς ἀνθρώπους, ὥστε νὰ ἑνώσουμε τὶς δυνάμεις μας σὲ κοινὸ ἀγώνα γιὰ τὴν εἰρηνική ἀνατροπή τὴς καθοδικῆς πορείας ποὺ ἀπειλεῖ τὴ χώρα μας. Παύλειος Λόγος

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ +ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΑΝΤΙ ΤΩ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, ΕΛΕΟΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝ ΒΗΘΛΕΕΜ ΓΕΝΝΗΘΕΝΤΟΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ

Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

νέτειλεν ἡ μεγάλη καὶ ἁγία ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων, ἡ μητρόπολις, δηλ. ἡ μήτηρ καὶ ρίζα ὅλων τῶν ἑορτῶν, καὶ μᾶς συγκαλεῖ ὅλους εἰς πνευματικὴν ἀνάτασιν καὶ συνάντησιν μετὰ τοῦ νηπιάζοντος δι’ ἡμᾶς Παλαιοῦ τῶν Ἡμερῶν. «Εὐδοκίᾳ τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός», ὅπως ὑπογραμμίζει ὁ ἱερὸς Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, «ὁ μονογενὴς Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ καὶ Θεός, ὁ ὤν εἰς τὸν κόλπον τοῦ Πατρός, ὁ ὁμοούσιος τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, ὁ προαιώνιος, ὁ ἄναρχος», συγκαταβαίνει πρὸς ἡμᾶς τοὺς δούλους Του «καὶ Θεὸς ὤν τέλειος, ἄνθρωπος τέλειος γίνεται, καὶ ἐπιτελεῖται τὸ πάντων καινῶν καινότατον, τὸ μόνον καινὸν ὑπὸ τὸν ἥλιον»(1). Ἡ ἐνσάρκωσις αὐτὴ τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ δὲν εἶναι ἕνας συμβολισμός, ὅπως αἱ ἐνσαρκώσεις τῶν ποικιλωνύμων «θεῶν» τῆς Μυθολογίας, ἀλλὰ μία πραγματικότης, ἡ ὄντως νέα πραγματικότης, τὸ μόνον νέον ὑπὸ τὸν ἥλιον, ἡ ὁποία ἔγινεν εἰς συγκεκριμένην ἱστορικὴν στιγμήν, ἐπὶ τοῦ Αὐτοκράτορος Ὀκταβιανοῦ Αὐγούστου, περὶ τὸ 746 (μὲ τὰ νέα ἀστρονομικὰ δεδομένα) ἀπὸ κτίσεως Ρώμης, ἐν μέσῳ συγκεκριμένου λαοῦ, τοῦ Ἰουδα-

Παύλειος Λόγος

ϊκοῦ, «ἐξ οἴκου καὶ πατριᾶς Δαβίδ»,(2) εἰς συγκεκριμένον τόπον, τὴν Βηθλεὲμ τῆς Ἰουδαίας, καὶ μὲ πολὺ συγκεκριμένον σκοπόν: «Αὐτὸς ἐνηνθρώπησεν ἵνα ἡμεῖς θεοποιηθῶμεν»,(3) κατὰ τὴν ἐπιγραμματικὴν ἔκφρασιν τοῦ Μεγάλου Ἀθανασίου. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ-Λόγου μᾶς δίδει τὴν δυνατότητα νἀ φθάσωμεν εἰς τὰ ἀκρότατα τῶν ὁρίων μας, τὰ ὁποῖα δὲν ταυτίζονται οὔτε μὲ τὸ «καλὸν κἀγαθὸν» τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων, οὔτε μὲ τὴν «ἀρετὴν» καὶ «δικαιοσύνην» τῶν φιλοσόφων, οὔτε μὲ τὴν γαλήνην τῆς βουδδιστικῆς «νιρβάνα», οὔτε μὲ τὴν ὑπέρβασιν τῆς «εἱμαρμένης» ἤ τοῦ λεγομένου «κάρμα» διὰ θρυλουμένων συνεχῶν μεταλλάξεων μορφῶν ζωῆς, οὔτε μὲ τὴν «ἁρμονίαν» τῶν δῆθεν ἀντιθετικῶν στοιχείων κάποιας φαντασιώδους «ζωτικῆς δυνάμεως», οὔτε μὲ κάτι ἄλλο, ἀλλὰ εἶναι ἡ ὀντολογικὴ ὑπέρβασις τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ θανάτου διὰ τοῦ Χριστοῦ, ὁ ἐγκεντρισμός μας εἰς τὴν θείαν ζωὴν καὶ δόξαν Του, καὶ ἡ κατὰ χάριν ἕνωσίς μας δι’ Αὐτοῦ μετὰ τοῦ Θεοῦ Πατρὸς ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι. Αὐτὰ εἶναι τὰ ἔσχατα ὅριά μας: Ἡ προσωπικὴ ἕνωσις μετὰ τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ! Καὶ ἡ Γέννησις τοῦ Χριστοῦ δὲν μᾶς ὑπόσχεται μίαν χιμαιρικὴν μακαριό τητα ἤ μίαν ἀφῃρημένην αἰωνιότητα,

ἀλλὰ μᾶς προσφέρει «εἰς τὸ χέρι» τὴν δυνατότητα τῆς προσωπικῆς μετοχῆς εἰς τὴν θείαν ζωὴν καὶ τὴν ἀγάπην τοῦ Θεοῦ, εἰς μίαν ἀτελεύτητον κλιμάκωσιν! Μᾶς χαρίζει τὴν δυνατότητα ὄχι μόνον «ἵνα τὴν υἱοθεσίαν ἀπολάβωμεν»(4) ἀλλὰ καὶ «θείας κοινωνοὶ φύσεως»(5) νὰ ἀναδειχθῶμεν. Βεβαίως μέσα εἰς τὴν παγκόσμιον σύγχυσιν καὶ κρίσιν τῶν ἡμερῶν μας αἱ ἀλήθειαι αὐταὶ ἠχοῦν παράξενα. Ἡ ἐλπὶς τῶν περισσοτέρων ἀνθρώπων, ἐναποτεθεῖσα εἰς ἐνδοκοσμικὰς «θεό τητας», διαψεύδεται καθημερινῶς κατὰ τρόπον οἰκτρόν. Τὸ ἀνθρώπινον πρόσωπον ταπεινοῦται καὶ συνθλίβεται ἐν μέσῳ ἀριθμῶν, μηχανημάτων, ὑπολογιστῶν, χρηματιστηρίων καὶ ποικιλοχρώμων σημαιῶν κενῆς ἰδεολογικῆς εὐκαιρίας. Ἡ φύσις περιυβρίζεται. Τὸ περιβάλλον συμπάσχει. Οἱ νέοι ἀπογοητεύονται καὶ ἐξεγείρονται διαμαρτυρόμενοι διὰ τὴν ἀδικίαν τοῦ παρόντος καὶ τὴν ἀβεβαιότητα τοῦ μέλλοντος. «Σκότος, γνόφος, θύελλα, φωνὴ μεγάλη»(6) ἐπικρατεῖ εἰς τὸν κόσμον μας καὶ δίδεται ἡ ἐντύπωσις ὅτι ἀπειλεῖται νὰ ἀποκρυβῇ τὸ φῶς τῆς ἐν Βηθλεὲμ ἀνατελλούσης ἐλπίδος καὶ νὰ καλυφθῇ ὁ ἀγγελικὸς ὕμνος τῆς παγκοσμίου χαρᾶς: «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία»(7). Ὅμως, ἡ Ἐκκλησία, καλοῦσα τοὺς

πάντας εἰς σώφρονα περισυλλογήν, ἐπανεκτίμησιν τῶν ἐν τῷ βίῳ προτεραιοτήτων καὶ ἀναζήτησιν εἰς τὸ πρόσωπον τοῦ ἑκάστοτε «ἄλλου» τὰ ἴχνη τῆς ἀξίας παντὸς σεβασμοῦ εἰκόνος τοῦ Θεοῦ, δὲν θὰ παύσῃ νὰ καταγγέλλῃ μὲ ὅλην τὴν δύναμιν ποὺ τῆς χαρίζει ἡ ὑπερδισχιλιετὴς ἐμπειρία της ὅτι τὸ ἐν τῇ φάτνῃ τῆς Βηθλεὲμ ἀνακείμενον Παιδίον εἶναι «ἡ ἐλπὶς πάντων τῶν περάτων τῆς γῆς», εἶναι ὁ Λόγος καὶ ἡ ἐντελέχεια τῆς ζωῆς, εἶναι ἡ λύτρωσις, τὴν ὁποίαν ἀπέστειλεν ὁ Θεὸς εἰς τὸν λαόν Του, τοὐτέστιν εἰς ὁλόκληρον τὴν

ἀνθρωπότητα. Ταῦτα ἐν ἀγάπῃ πολλῇ ἀπὸ τῆς μαρτυρικῆς καθέδρας τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας εὐαγγελιζόμενοι πρὸς τὰ ἀνὰ τὸν κόσμον τέκνα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ πρὸς πάντα θεοδιψῆ ἄνθρωπον, ἐπικαλούμεθα ἐπὶ πάντας τὴν εὐδοκίαν, τὴν εἰρήνην, τὴν χάριν καὶ τὴν σωτήριον δωρεὰν τοῦ δι’ ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν κατελθόντος ἐκ τῶν οὐρανῶν, καὶ σαρκωθέντος ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου,

καὶ ἐνανθρωπήσαντος Μονογενοῦς Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, ᾯ ἡ δόξα, τὸ κράτος, ἡ τιμὴ καὶ ἡ προσκύνησις, σὺν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας. Φανάριον, Χριστούγεννα ,βη’ + Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος Διάπυρος πρὸς Θεὸν εὐχέτης πάντων ὑμῶν

(1) Ἔκδοσις Ἀκριβὴς τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως, ΕΠΕ 1, σελ. 282. (2) Λουκ. 2: 4. (3) Περὶ Ἐνανθρωπήσεως.ΕΠΕ 1, σελ. 366. (4) Γαλ. 4: 5. (5) Β΄ Πέτρ. 1: 4. (6) Δευτερ. 4: 11. (7) Λουκ. 2: 14.

Παύλειος Λόγος

Ποιμαντορική Εγκύκλιος ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ †ΠΑΝΤ ΕΛΕΗΜΩΝ ἐλέῳ Θεοῦ Ἐπίσκοπος καὶ Μητροπολίτης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης καὶ Καμπανίας Π ρ ὸ ς τὸν ἱερὸν κλῆρον καὶ τὸν εὐσεβῆ λαὸν τῆς καθ’ ἡμᾶς θεοσώστου ἐπαρχίας «Οὐ φέρει τό μυστήριον ἔρευναν· πίστει μόνῃ τοῦτο πάντες δοξάζομεν, κράζοντες μετά σοῦ καί λέγοντες· ἀνερμήνευτε Κύριε, δόξα σοι».

Παύλειος Λόγος

νώπιον ἑνός ἀνερμηνεύτου μυστηρίου βρισκόμαστε καί ἐμεῖς σήμερα, ἀδελφοί μου. Καί μάλιστα ἐνώπιον ὄχι ἑνός ἁπλοῦ μυστηρίου ἀλλά ἑνός συνθέτου, τό ὁποῖο ξεπερνᾶ τά ὅρια καί τοῦ πιό πεπαιδευμένου νοῦ. Διότι μυστήριο εἶναι πῶς «ἡ Παρθένος Μήτηρ γέγονε»· μυστήριο εἶναι πῶς «ὁ ἄσαρκος Θεός ἐσαρκώθη καί παιδίον γέγονε». Ἀλλά αὐτό τό διπλό μυστήριο, τό ὁποῖο ὁ ἄνθρωπος ἀδυνατεῖ νά κατανοήσει καί πολύ περισσότερο νά ἑρμηνεύσει, ἔχει ἕνα ὄνομα· ὀνομάζεται μυστήριο τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Καί ἐπειδή ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη καί ὁ Θεός εἶναι ἀνερμήνευτος, εἶναι φυσικό καί αὐτονόητο τό μυστήριο τῆς ἀγάπης του νά εἶναι καί νά παραμένει ἀπρόσιτο στόν χοϊκό ἄνθρωπο. Δέν εἶναι, λοιπόν, ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖο ὁ ἱερός ὑμνογράφος μᾶς βεβαιώνει ὅτι «οὐ φέρει τό μυστήριον ἔρευναν», ὅτι ὁ Θεός δέν ἐπιθυμεῖ τήν ἔρευνα τῶν πράξεων καί τῶν ἔργων του, ἀλλά εἶναι ἡ ἀνθρώπινη ἀδυναμία νά κατανοήσει καί νά συλλάβει μέ τόν πεπερασμένο ἀνθρώπινο νοῦ τήν οὐσία τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ καί τά σχέδια πού αὐτή καταστρώνει καί ὑλοποιεῖ προκειμένου νά ἐπιτύχει τόν σκοπό της, πού δέν εἶναι ἄλλος παρά ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου καί λύτρωσή του ἀπό τά δεσμά τῆς ἁμαρτίας.

Ἄλλωστε ἡ κατανόηση ἤ ἡ ἑρμηνεία του δέν θά προσέφερε τίποτε στόν ἄνθρωπο, ἐφόσον ὁ Θεός προσφέρει τήν ἀγάπη του πρός τόν ἄνθρωπο, μᾶς προσφέρει τόν ἴδιο τόν μονογενῆ Υἱό του, καί τό μόνο πού μᾶς ζητᾶ εἶναι νά δεχθοῦμε τήν προσφορά του καί νά οἰκειοποιηθοῦμε τή σωτηρία πού μᾶς χαρίζει διά τοῦ σαρκωθέντος Υἱοῦ καί Λόγου του. «Οὐ φέρει τό μυστήριον ἔρευναν· πίστει μόνῃ τοῦτο πάντες δοξάζομεν». Εἴκοσι αἰῶνες ἔχουν περάσει ἀπό τή γέννηση τοῦ Θεανθρώπου καί ὅμως ὑπάρχουν ἀκόμη πολλοί ἀδελφοί μας, οἱ ὁποῖοι ἀντί νά δέχονται μέ εὐγνωμοσύνη καί μέ πίστη τήν προσφορά τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, ἐρίζουν καί ἀντιδροῦν, γιατί δέν μποροῦν νά τήν κατανοήσουν. Ἐρίζουν καί φιλονεικοῦν, γιατί πιστεύουν πώς ὁ Θεός ἀπαγορεύει τήν ἔρευνα καί ζητᾶ ἁπλῶς τήν πίστη. Ἐρίζουν καί φιλονεικοῦν, γιατί νομίζουν πώς ἄν κατανοοῦσαν τίς ἀλήθειες τῆς πίστεώς μας, τίς ἀλήθειες πού δίδαξε ὁ ἐν σπηλαίῳ γεννηθείς καί ἐν φάτνῃ ἀνακληθείς Χριστός, θά τίς πίστευαν. Αὐτό ὅμως, ἀδελφοί μου, ἀποτελεῖ ἁπλῶς πρόφαση. Διότι, πῶς εἶναι δυνατό νά κατανοήσουμε αὐτό τό μεγάλο μυστήριο τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, πού ἔγινε ἄνθρωπος, γιά νά ἀποκαταστήσει τόν ἀποστάτη ἄνθρωπο, ἐκεῖ ἀπό ὅπου ἐξέπεσε μέ τή θέλησή

του· πῶς εἶναι δυνατό νά κατανοήσουμε τό μυστήριο τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, πού «ἔκλινεν οὐρανούς καί κατέβη», γιά νά ἀνεβάσει καί πάλι τόν ἄνθρωπο στόν οὐρανό, ὅταν ἐμεῖς δέν εἴμαστε σέ θέση νά κάνουμε τήν παραμικρή ὑποχώρηση ἤ νά προσφέρουμε τή συγχώρηση σέ κάποιον συνάνθρωπό μας πού μᾶς ἔχει ἀδικήσει ἤ στενοχωρήσει; Γι᾽ αὐτό, ἀδελφοί μου, ἀφήνοντας τήν ἀμφισβήτηση καί συνειδητοποιώντας τήν ἀδυναμία μας νά κατανοήσουμε τό μυστήριο τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, ἄς ἀνοίξουμε τήν ψυχή μας γιά νά τό πιστεύσουμε καί γιά νά τό ζήσουμε, ἀφήνοντας τόν Χριστό νά γεννηθεῖ καί στή δική μας ψυχή, ἀνταποδίδοντας μέ τήν ἀγάπη μας τή δική του μεγάλη ἀγάπη. Διότι ὁ μόνος τρόπος νά κατανοήσουμε τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ εἶναι νά οἰκειωθοῦμε τήν ἀγάπη· διότι «ὁ Θεός ἀγάπη ἐστί καί ὁ μένων ἐν τῇ ἀγάπῃ ἐν τῷ Θεῷ μένει καί ὁ Θεός ἐν αὐτῷ»· καί αὐτός ὁ Θεός εἶναι ὁ Ἐμμανουήλ, ὁ δι᾽ ἡμᾶς γεννηθείς Χριστός. Διάπυρος πρός τόν ἐν σπηλαίῳ δι᾽ ἡμᾶς γεννηθέντα Κύριο τῆς ἀγάπης εὐχέτης † Ὁ Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας Παντελεήμων

Παύλειος Λόγος

Γιατί ἀρνούμεθα τὴν Ἱερωσύνη τῶν Γυναικῶν

Ὑπό Ἀρχιμανδρίτου Θεοφίλου Λεμοντζῆ, Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου Καμπανίας

ν καὶ ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δέχεται τὴν ἰσοτιμία τῶν ἀνδρῶν καὶ τῶν γυναικῶν καὶ τὴν ἰσότητα τῶν δικαιωμάτων καὶ καθηκόντων καὶ λειτουργημάτων αὐτῶν, ἐν τούτοις ἀποκλείει τὶς γυναῖκες ἀπὸ τῆς εἰδικῆς Μυστηριακῆς Ἱερωσύνης, τὴν ὁποία ἐμπιστεύεται μόνο στοὺς ἄνδρες. Αὐτὸ τὸ κάνει ἐπειδὴ βασίζεται στὴ διδασκαλία τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ τῆς Ἱερᾶς Παραδόσεως. Κατ’ ἀρχὴν πουθενὰ στὴν Καινὴ Διαθήκη δὲν βρίσκεται μία κάποια ἔνδειξη, ὅτι ὁ Κύριος καὶ οἱ Ἀπόστολοι ἀνέθεσαν σὲ γυναῖκες ἀξιώματα καὶ καθήκοντα τῶν κληρικῶν. Εἶναι ἀποφασιστικῆς καὶ καθοριστικῆς σημασίας τὸ γεγονός, ὅτι αὐτὸς ὁ Κύριος, ἱδρύων τὴν Ἐκκλησία Του πρὸς συνέχιση τοῦ ἀπολυτρωτικοῦ Του ἔργου, ἵδρυσε συγχρόνως καὶ τὸ μυστήριο τῆς Ἱερωσύνης καὶ Αὐτὸς παρέδωσε τὸ ἴδιο, μοναδικό, ἱερατικό, λειτουργικὸ καὶ ποιμαντικὸ ἀξίωμα σὲ ἄνδρες μόνο, καὶ ὄχι σὲ γυναῖκες, δηλαδὴ στοὺς Ἀποστόλους καὶ δι’ αὐτῶν στοὺς διαδόχους Ἐπισκόπους καὶ λοιποὺς κληρικούς, οἱ ὁποῖοι δι’ ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν τους καὶ ἐπικλήσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος παίρνουν τὸ «χάρισμα τοῦ Θεοῦ» ( Β΄ Τιμ. 1,6), δηλαδή, τὸ Ἱερατικό, διδακτικὸ καὶ ποιμαντικὸ χάρισμα, πρὸς ἄσκηση τοῦ Ἱεροῦ λειτουργήματός τους. Ὄχι μόνο μεταξὺ τῶν δώδεκα Ἀποστόλων, ἀλλ’ οὔτε καὶ μεταξὺ τῶν ἑβδομήντα συγκατελέχθησαν γυναῖκες, οὔτε βέβαια καὶ στὴν κενὴ θέση τοῦ Ἰούδα, προτάθηκαν γυναῖκες, ἂν καὶ αὐτὲς εἶδαν πρῶτες τὸν ἀναστάντα Κύριο καὶ μάλιστα ἔλαβαν τὴν ἐντολή Του γιὰ νὰ εὐαγγελισθοῦν τὴν ἀνάσταση στοὺς ἕνδεκα Ἀποστόλους ( Ματθ. 28, 9-10, Μάρκ. 16, 9, Ἰωάν. 20, 14-18). Κατόπιν οἱ Ἀπόστολοι δὲν χειροτόνησαν

Παύλειος Λόγος

γυναῖκες οὔτε στὴν ἀρχή, οὔτε καὶ στὴν συνέχεια τοῦ ἀποστολικοῦ τους ἔργου, ἂν καὶ εἶχαν πολλὲς ἄξιες συνεργάτισσες καὶ βοηθοὺς γυναῖκες, στὸ ἔργο αὐτό. Μετὰ ἀπὸ αὐτὰ γενικὰ ἡ ἀρχαῖα Καθολικὴ καὶ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία δὲν ἐπέτρεψε τὴν εἴσοδο γυναικῶν στὸν Ἱερὸ Κλῆρο, ἀλλὰ τὶς κράτησε ἐκτὸς τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ἀπὸ τὸν ἄμβωνα, ἐνῶ θέσπισε εἰδικὲς πρὸς τοῦτο ἀπαγορευτικὲς διατάξεις. Ὁ ἀποκλεισμὸς τῶν γυναικῶν ἀπὸ τὴν μυστηριακὴ Ἱερωσύνη περιέχονται στὶς ἐπιστολὲς τοῦ Ἀπ. Παύλου ( Α΄ Κορ. 11, 3-15 καὶ 14, 34-40 καὶ Α΄ Τιμ. 2, 11-14). Σ’ αὐτὲς ἐνῶ ἐπιτρέπεται στὶς γυναῖκες νὰ προσεύχονται καὶ νὰ προφητεύουν στοὺς ναούς, ἀπ’ τὴν ἄλλη πλευρά, ἀπαγορεύεται νὰ ὁμιλοῦν καὶ νὰ κηρύττουν σ’ αὐτούς.

Θεολογικὲς Ἀπόψεις γιὰ τὴ χειροτονία τῶν Γυναικῶν

Ἡ θεωρία ἡ ὁποία συχνὰ διατυπώνεται ἀπὸ διάφορες θέσεις οἱ ὁποῖες φαίνεται πὼς βοηθοῦν τὴν ὀρθόδοξη θέση στὴ συζήτηση εἰδικῶς μὲ τοὺς Ἀγγλικανούς, οἱ ὁποῖοι δέχθηκαν τὴν χειροτονία τῶν γυναικῶν, εἶναι ὅτι ὁ Χριστὸς καὶ οἱ Ἀπόστολοι καθὼς καὶ οἱ διάδοχοί τους, ἐπηρεάσθηκαν ἀπὸ τὴν συνήθεια τῆς ἐποχῆς τους στὴ μὴ ἔνταξη τῶν γυναικῶν στὴ λειτουργική, μυστηριακὴ Ἱερωσύνη, εἶναι ἀπαράδεκτη ὅπως ἡ Καινὴ Διαθήκη καὶ ἡ Ἱερὰ Παράδοση μαρτυροῦν. Ἡ ἰδέα ὅτι οἱ θεολογικὲς κατευθύνσεις καὶ οἱ μεμονωμένως ἀποφασισθέντες νεωτερισμοὶ ἀπὸ χριστιανικὲς κοινότητες εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς καθοδηγίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, εἶναι ὄχι ἁπλὰ ἀπαράδεκτη, ἀλλὰ καὶ ἐπικίνδυνη πρόθεση ἡ ὁποία εἶναι δυνατὸν νὰ διαστρεβλώσει τὴ χριστιανικὴ Παράδοση καὶ νὰ προκαλέσει διαφωνίες καὶ νέα σχίσματα. Ἡ γυναικεία φύση δὲν εἶναι γιὰ τοὺς χριστιανοὺς κατωτέρα της φύσης τῶν ἀνδρῶν, ἐπειδὴ ἀμφότερα τὰ γένη

ἀποτελοῦν τὸν ἄνθρωπο, ποὺ κατὰ τὴν Ἁγία Γραφὴ δημιουργήθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ κατ’ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσή Του. Ἡ ἰδιότητα ὅμως αὐτὴ τοῦ ἀνδρὸς καὶ γυναικὸς ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ ἔναντι τῶν ὑποχρεώσεων καὶ καθηκόντων πρὸς τὴν οἰκογένεια καὶ τὴν χριστιανικὴ κοινότητα καὶ τὸν κόσμο, δὲν αἴρει τὴν διαφορετικότητα τοῦ γένους, γι’ αὐτὸ καὶ δὲν δημιουργεῖ σύγχυση, οὔτε ἀδικία ἐντὸς τῶν Μελῶν τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ, διότι κάθε ἕνα μέλος ὠρίσθη φύσει καὶ θέσει κατὰ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, νὰ προσφέρει λειτουργία, σὲ προαγωγὴ τοῦ ὅλου σώματος, ἀνάλογα τῆς θέσεως καὶ τῆς φύσεως αὐτοῦ. Ἡ θέση τῆς γυναίκας στὴν Ἐκκλησία φαίνεται ἐκ τοῦ ὅτι ἐν τῷ προσώπῳ τῆς Παναγίας Μητέρας τοῦ Χριστοῦ, ἡ γυναικεία φύση ἔφθασε στὸν ἀνώτατο βαθμὸ τῆς τελειότητας ὑπερβᾶσα κάθε δημιουργημένη φύση ἢ ὅπως ψάλλει ὁ ψαλμωδὸς ὅτι εἶναι «ἀνωτέρα πάντων τῶν ποιημάτων». Φαίνεται ἐπίσης, στὴν τοποθέτηση τῶν γυναικῶν στὴν τάξη τῶν Ἰσαποστόλων, στὴν τάξη τῶν χαρισματούχων Προφητίδων γυναικῶν καὶ Ὁσίων, τῶν Ἡσυχαστῶν καὶ τῶν Μαρτύρων.

Κοινωνιολογικὴ θεώρηση τοῦ θέματος

Γιὰ τὴν Ἐκκλησία ἡ Κοινωνιολογικὴ μορφὴ τοῦ ζητήματος, ὅτι δῆθεν ἀδικοῦνται οἱ γυναῖκες, εἶναι ἐπίσης ἀπαράδεκτη, καὶ τοῦτο ἐπειδὴ ὑπάρχει τὸ παράδειγμα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος παρὰ τὴν συνήθεια τῆς ἐποχῆς ἐκείνης καὶ τὶς περὶ γυναικὸς θρησκευτικὲς καὶ κοινωνικὲς ἀντιλήψεις, ἀνεγνώρισε τὴν γυναίκα ἐλεύθερη, γεγονὸς ποὺ ὑποχρεώνει τὴν Ἐκκλησία ν’ ἀναγνωρίζει στὶς γυναῖκες κατὰ τὸ φυσικὸ μέτρο δικαιώματα ἰσότητας πρὸς τὸν ἄνδρα καὶ τὴν δίκαιη τοποθέτησή της στὰ ἔργα τῆς κοινωνικῆς εὐποιΐας, τῆς παιδείας, τῆς Ἱεραποστολῆς, τῆς ἀνατροφῆς τῆς νεότητας ἐπὶ τῆς ὁποίας ἀνέκαθεν ἐπιδρᾶ ἡ γυναίκα εὐεργετικὰ γιὰ τὴν προστασία τῆς ἠθικῆς καὶ τῆς

πνευματικῆς ὑγείας τῆς κοινωνίας μας. Τὴν χριστιανικὴ αὐτὴ διδασκαλία βρίσκουμε διατυπωμένη μὲ πολλὴ σαφήνεια στὶς Ἐπιστολὲς τοῦ Ἀπ. Παύλου. Στὴν πρὸς Γαλάτας Ἐπιστολὴ (3, 28), τοποθετεῖ τὴν γυναίκα στὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ στὸ ὁποῖο ἔχει θέση κάθε βαπτισμένος ἄνδρας ἢ γυναῖκα καὶ κάθε πιστὸς ἄνθρωπος ἀδιακρίτως θέσεως, χρώματος καὶ φυλῆς, ἐπειδὴ ἡ σωτηρία τὴν ὁποία ἐξασφαλίζει ὁ Χριστὸς διὰ τοῦ βαπτίσματος στὰ μέλη τοῦ Σώματος Αὐτοῦ περιλαμβάνει τοὺς πάντες, ἀδιακρίτως γένους, φυλῆς καὶ καταστάσεως. Εἶναι ἑπομένως, σαφὴς ἡ θέση τῆς χριστιανικῆς διδασκαλίας στὸ ζήτημα τῆς γυναικός, ὥστε νὰ μὴ χρειάζονται περισσότερες σκέψεις πρὸς ἀνάλυση τοῦ θέματος, ἀφοῦ ἐπὶ εἴκοσι καὶ πλέον αἰῶνες ἡ διδασκαλία αὐτὴ κηρύττεται ἀπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη, ἀπὸ τὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας, τόσο μὲ τὴν ἀνάδειξη τῶν γυναικῶν στὴν τάξη Διακονισσῶν καὶ στὸν κατάλογο τῶν Ἁγίων, ὅσο καὶ μὲ τὴν ἀναγνώριση ἰσοτιμίας, οὐ μόνον ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν αὐστηρότητα τῆς διακρίσεως τῆς γυναικείας

καὶ ἀνδρικῆς φύσεως.

Ὀρθόδοξη Χριστιανικὴ θεώρηση τοῦ θέματος

Παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Χριστὸς εἶχε ἀκολούθους γυναῖκες, οἱ ὁποῖες «διη κόνουν αὐτῷ ἀπὸ τῶν ὑπαρχόντων αὐταῖς» ( Ματθ. 27, 22 καὶ Λουκ. 8, 3), ποτὲ καμμία δὲν κάλεσε καὶ δὲν ὀνόμασε Ἀπόστολόν Του. Παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι βρῆκε σὲ γυναῖκα μεγάλη πίστη, ἐν τούτοις δὲν τὴν κάλεσε σὲ καμία ἀποστολή. Παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ εἶδε πρώτη τὸν Ἀναστημένο Χριστό, ἐν τούτοις δὲν ἀνέθεσε σ’ αὐτὴν ἔργο ἱερατικῆς διακονίας. ( Ἰω. 20, 14-16). Παρὰ τὴν γενικὴ ἀναγνώριση ὅτι ἡ Θεοτόκος Μαρία γνώρισε ὅσο κανεὶς ἄλλος ὁλόκληρο τὸ μυστήριο τῆς ἐνσαρκώσεως τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ στὴ ζωὴ τοῦ Θεανθρώπου Υἱοῦ της, ὅμως ὁ Υἱὸς δὲν ἀνέθεσε στὴν μητέρα Του καμμία Ἀποστολικὴ διακονία. Ἡ αὐθεντία τῆς μητέρας τοῦ Κυρίου φαίνεται στὴ σιωπή της. Ὅταν οἱ 120 χριστιανοὶ κλήθηκαν μετὰ τὴν ὁμιλία

τοῦ Πέτρου νὰ ἀναδείξουν ὑποψηφίους γιὰ τὴν « Ἐπισκοπήν» τοῦ προδότου μαθητοῦ, ( Πράξ. 1, 14 -24), ἡ Θεοτόκος Μαρία δὲν ρωτήθηκε κἄν, παρὰ σιωπηλὴ συμμετέχει μετὰ τῶν ψηφισάντων τοὺς δυό, ἐκ τῶν ὁποίων κληρώθηκε ὁ Ματθίας. Δὲν δείχνει, λοιπόν, αὐτὸ τὸ παράδειγμα, ὅτι οὔτε ἡ Θεοτόκος Μαρία, παρὰ τὴν ἀναγνωρισμένη θέση της, ἦταν ἀδύνατον μόνη νὰ ἐκλέξει τὸν διάδοχο τοῦ Ἰούδα, διότι δὲν ἔλαβε παρὰ τοῦ Χριστοῦ τέτοια αὐθεντία καὶ ἐξάσκηση Ἀποστολικῶν καθηκόντων; Δείχνει ἐπίσης τὸ παράδειγμα αὐτό, ὅτι οὔτε οἱ Ἀπόστολοι ἀπὸ φιλοφροσύνη καὶ σεβασμὸ δὲν σκέφτηκαν νὰ ἀναμίξουν τὴν Θεοτόκο σὲ ζητήματα ποὺ ὑπάγονταν στὴν χριστιανικὴ κοινότητα. Γιατί νὰ μὴν ἐκλέξουν μεταξὺ τῶν ὑποψηφίων τὴν Μαρία γιὰ νὰ πληρωθεῖ μ’ αὐτὴν ἡ Ἀποστολικὴ ἕδρα; Ὑπῆρχε μεταξὺ τῶν Χριστιανῶν καλλίτερο πρόσωπο, ἀνώτερο σὲ πίστη ἀλλὰ καὶ σὲ ἁγιότητα; Ὅμως δὲν περιλήφθηκε μεταξὺ τῶν ὑποψηφίων οὔτε αὐτή, οὔτε καμία ἄλλη τῶν Ἁγίων Γυναικῶν ποὺ εἶδαν τὸν Κύριο πρὸ καὶ μετὰ τὴν Ἀνάσταση. Γιὰ ποιὸ λόγο; Ἁπλούστατα διότι ὁ Χριστὸς ἀνέθεσε στὶς χριστιανὲς γυναῖκες ἄλλη διακονία. Τὸ ἐπιχείρημα ὅτι ὁ Χριστὸς δὲν ἀνέθεσε διακονία Ἀποστολικὴ στὶς γυναῖκες ἐπειδὴ ἐπηρεάσθηκε ἀπὸ τὸ ἔθος τῆς ἐποχῆς καὶ τοῦ τόπου δὲν στέκει. Χρόνος καὶ τόπος δὲν ἐπηρέασε τοῦ Χριστοῦ τὴν πράξη καὶ τὴν σκέψη. Εἶναι ἴσως ἀσέβεια νὰ τονίσουμε ὅτι ὁ Χριστὸς ἔδειξε ὑποταγὴ στὸ ἀνθρώπινο ἔθος, ἐνῶ τὸ ἀντίθετο ἀποδεικνύει ἡ διδασκαλία Του. Ὑποτάχθηκε, λοιπόν, ἡ Ἁγία Τριὰς στὸ ἀνθρώπινο ἔθος ὅταν τὸ δεύτερο πρόσωπό Της ἐνσαρκώθηκε σὲ ἄνδρα καὶ ὄχι σὲ γυναῖκα; Εἶναι δυνατὸν σοβαρὰ σκεπτόμενοι νὰ μεταφέρουμε στὴν οὐσία τῆς Θεότητος τὴν φυσικὴ διάκριση τῶν ζώων σὲ θηλυκὸ καὶ ἀρσενικό; Συμπερασματικά, λοιπόν, ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τιμᾶ τὴν γυναίκα, στὸ πρόσωπο τῆς Παναγίας Παρθένου Θεοτόκου Μαρίας, ὡς τὸ ἀνθρώπινο πρόσωπο τὸ ὁποῖο σέβεται πλησιέστερα ἀπὸ κάθε ἄλλο, πρὸς τὸν Θεό. Στὴν ὀρθόδοξη παράδοση ἀπονέμονται σὲ ἅγιες γυναῖκες τίτλοι ὅπως «μεγαλομάρτυς» καὶ « ἰσαπόστολος». Κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο γίνεται σαφές, ὅτι γιὰ κανένα λόγο ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία θεωρεῖ τὴν γυναῖκα κατ’ οὐσία κατώτερη ἀπὸ τὸν ἄνδρα ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. ΄Ἄνδρας καὶ γυναίκα εἶναι ἴσοι, ἀλλὰ διαφορετικοὶ μεταξύ τους καὶ ὀφείλουμε νὰ ἀναγνωρίσουμε τὴν διάκριση αὐτὴ τῶν χαρισμάτων.

Παύλειος Λόγος

Ὅσιος Γεώργιος Καρσλίδης ΕΝΑΣ ΝΕΟΣ ΑΓΙΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ τοῦ μοναχοῦ Μωϋσῆ ἁγιορείτου

τίς 2.11.2008 ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος, στή θεία Λειτουργία στόν ἱερό μητροπολιτικό ναό Δράμας, μέ τήν παρουσία πολλῶν ἀρχιερέων, ἱερέων, μοναχῶν καί μοναζουσῶν, τῶν ἀρχῶν τοῦ τόπου καί πλῆθος κόσμου, άνακοίνωσε δημόσια τήν κατάταξη τοῦ μακαρίου Γέροντος Γεωργίου Καρσλίδη στίς ἁγιολογικές δέλτους τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἕνα γεγονός ἰδιαίτερα σημαντικό. Σέ μία δύσκολη ἐποχή, ἕνας ἄσημος ἱερομόναχος, ἕνας φτωχός παπαδάκος, ἕνας ὀλιγογράμματος κληρικός, ἕνας φιλάσθενος ἄνθρωπος κατετάγη μετά τῶν ἁγίων. Κρυμμένος, ἀφανής, ἄδοξος, ἄγνωστος στούς πολλούς, δίχως ἐξωτερικά καί φανταχτερά προσόντα λάμπει σήμερα μέ τό φωτοστέφανο τῆς ἀγιότητος. Τί ἦταν αὐτό ἄραγε πού ἥλκυσε τόσο πλούσια πάνω του τή χάρη τοῦ Θεοῦ; Ἀσφαλῶς ἡ μεγάλη του, μόνιμη καί γνήσια ταπείνωση καί ἡ ἀτσιγγούνευτη συνεχής ἀγάπη του πρός τό Θεό καί ἄνθρωπο, τόν κάθε συνάνθρωπο. Γεννήθηκε φτωχός, ἀπό εὐσεβεῖς γονεῖς στήν Ἀργυρούπολη τοῦ μαρτυρικοῦ Πόντου τό 1901. Ὀρφάνεψε νωρίς καί τήν ἀνατροφή του ἀνέλαβε ἡ εὐλαβής γιαγιά του. Μετά καί τόν θάνατο αὐτῆς τόν πῆρε ὁ παππούς του καί πῆγαν στό Ἐρζερούμ, τή Θεοδοσιούπολη τῆς Μεγάλης Ἀρμενίας. Ὁ θάνατος καί τοῦ παπποῦ του τόν ἀφήνει μόνο καί μεταβαίνει στήν Τιφλίδα τῆς Γεωργίας, ὅπου ἐκεῖ νέος ἐκάρη μοναχός σέ μονή καί χειροτονήθηκε διάκονος καί ἱερεύς. Κατόπιν μετέβη στό Σοχούμ. Τό σοβιετικό καθεστώς γιά τήν πίστη του τόν φυλάκισε μέ ἄλλους μοναχούς, πού βρῆκαν μαρτυρικό θάνατο. Φυλακίσεις, ταλαιπωρίες, μαρτύρια, τόν ἄφησαν ἡμιπαράλυτο. Τό 1929 ἦλθε στήν Ἑλλάδα. Ἀπό τή Θεσσαλονίκη, πῆγε στήν Κατερίνη, στό Κιλκίς καί κατέληξε στή Σίψα τῆς Δράμας τό 1930. Στή μνήμη του μένουν

ὁ μαρτυρικός Πόντος, ἡ μακρυνή Γεωργία καί ἡ ταραγμένη Ρωσία, ὡς τόποι ἀγώνων, ἀσκήσεων, πόνων καί θυσιῶν. Οἱ κακουχίες τῆς φυλακῆς, οἱ ταλαιπωρίες τῶν μετακινήσεων καί οἱ στερήσεις οἱ πολλές τόν εἶχαν ἀφήσει ἀρκετά ἀδύναμο καί συχνά δυσκολευόταν καί νά βαδίσει. Ὅλη του ἡ περιουσία ἦταν λίγα βιβλία, ἄμφια καί εἰκονίσματα. Ἐπί μία εἰκοσαετία γίνεται κτίτορας μικρῆς μονῆς, ἀνύστακτος λειτουργός, ἄριστος πνευματικός, φιλόστοργος, φιλότεκνος καί φιλάνθρωπος πατέρας. Μαγείρευε καί φούρνιζε νά μή φύγει κανείς ἀπό κοντά του νηστικός. Χαιρόταν νά δίνει καί ὄχι νά παίρνει. Ζοῦσε γιά τούς ἄλλους. Ὁ πνευματικός ἀνεφοδιασμός του ἦταν στίς καθημερινές θεῖες λειτουργίες, τίς ἀγρυπνίες, τίς μελέτες, τίς θερμές καί ἄοκνες προσευχές. Γιά τήν καθαρότητα καί τήν ταπεινοφροσύνη του ὁ Θεός τόν χαρίτωσε. Τόν κοσμοῦσε ἡ διάκριση, ἡ διόραση, ἡ προόραση, ἡ προφητεία. Ἔβλεπε τίς καρδιές σάν σέ ἀνοιχτό βιβλίο. Τά παρελθόντα καί τά μέλλοντα γίνονταν γιά τόν ὅσιο παρόν. Ἦταν τρομερά αὐστηρός στόν ἑαυτό του καί λίαν ἐπιεικής στούς ἄλλους. Δέν εἶχε καμμία ἀπαίτηση, καμμία κακία, κανένα παράπονο, κανένα δικαίωμα. Ὅλη του ἡ ζωή ἦταν μία συνεχής προσφορά. Ἔτσι, πῶς νά μήν εὐωδιάσουν τά χαριτόβρυτα τίμια λείψανά του; Πολλά θαύματα διηγοῦνται ἐπώνυμα πολλοί. Ἔτσι δοξάζει τούς ἀληθινά ταπεινούς ὁ Θεός. Συγχαρητήριες εὐχές ἀξίζουν στόν μητροπολίτη Δράμας κ. Παῦλο γιά τήν ὅλη προετοιμασία τῶν σεμνά μεγαλοπρεπῶν ἑορτῶν, ὅπως καί στή φιλόθεη ἀδελφότητα τῶν μοναζουσῶν τῆς ἱερᾶς μονῆς Ἀναλήψεως τοῦ Σωτῆρος γιά τήν διακριτική παρουσία τους στόν πρῶτο ἐπίσημο ἑορτασμό τοῦ ὁσίου πατρός Γεωργίου Καρσλίδη (†1952) πού τίς φιλοξενεῖ στό ἱερό μοναστήρι του. Νά πού ἡ Ἐκκλησία μας καί σήμερα γεννᾶ ἁγίους...

«Χριστός Γεννᾶται Σήμερον..»

τοῦ Ἀρχιμ. Δημητρίου Μπακλαγῆ

ταν ήλθε το πλήρωμα του χρόνου, τότε έστειλε ο Θεός τον Γιο Του, ο οποίος γεννήθηκε από γυναίκα (Γαλ. 4,4) αναφέρει ο απόστολος Παύλος. Και ήλθε το πλήρωμα του χρόνου, θα εξηγήσει, αφού ο Θεός με πολλούς τρόπους και πολλές φορές μίλησε στους ανθρώπους για τους έσχατους τούτους χρόνους. (Εβρ.1,1). Χριστός Γεννάται σήμερον... και η γέννηση, η έλευση αυτή δεν είναι ένα άγνωστο γεγονός στους ανθρώπους. Ήδη μετά την προπατορική πτώση στο βιβλίο της Γένεσης ο Μωϋσής αναφέρει την έλευσή Του. Ακούμε τον Θεό να μιλά στον αρχέκακο διάβολο, το φίδι, δίνοντας ελπίδα στο ανθρώπινο γένος : «καὶ ἔχθραν θήσω ἀνὰ μέσον σοῦ καὶ ἀνὰ μέσον τῆς γυναικὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σπέρματός σου καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σπέρματος αὐτῆς· αὐτός σου τηρήσει κεφαλήν, καὶ σὺ τηρήσεις αὐτοῦ πτέρναν» (Γεν. 3,15). Και όντως η συντριβή της αμαρτίας κατορθώθηκε δια μέσου του ενανθρωπίσαντος Ιησού που έλαβε σάρκα από την παρθένο Μαριάμ. Το θείο αυτό παιδί θα ήταν απόγονος του Αβραάμ (Γεν.22,18), θα προέρχονταν από τον Ισαάκ και όχι από τον Ισμαήλ (Γεν. 21,12) από τον Ιακώβ και όχι από τον πρωτότοκο Ησαύ (Αριθμ. 14,17), θα προέλθει από την άσημη φυλή του Ιούδα (Μιχ. 5,1) και από την οικογένεια του Ιεσσαί. «Έρχεται η μέρα, λέει ο Κύριος, που θα αναδείξω βασιλιά ένα γνήσιο βλαστό του Δαβίδ» (Ιερ. 15,1). Και αυτός ο Βασιλιάς είναι το βρέφος στην

Παύλειος Λόγος

αγκαλιά της Μαρίας όπως μας το γεννεαλογεί και ο Ματθαίος στο πρώτο κεφάλαιο του ευαγγελίου του. «Συγκεντρωθείτε, καλεί ο Ιακώβ τους γιούς του, για να σας αναγγείλω τί θα συμβεί στο μέλλον.... Ποτέ την εξουσία ο Ιούδας δεν θα χάσει, ούτε το σκήπτρο του αρχηγού μέσα από τα πόδια του ωσότου έρθει ο απεσταλμένος, ο Άρχοντας. Σ’ αυτόν οι λαοί θα υπακούσουν» (Αριθμ. 49, 1 και 9-10). Και τα ιστορικά δεδομένα μας αποδεικνύουν ότι η εξουσία αφαιρέθηκε από την φυλή του Ιούδα όταν εμφανίστηκε ο Χριστός στην γη. Ο Ηρώδης ο μέγας, ο μέγας αυτός πανούργος, είναι ο πρώτος που δεν προέρχεται από την φυλή του Ιούδα και ο τελευταίος βασιλιάς των Εβραίων. 800 χρόνια πριν από την γέννηση του Ιησού, ο Ησαΐας θα προσθέσει και άλλες πληροφορίες για τον ερχομό Του. «ὁ λαὸς ὁ πορευόμενος ἐν σκότει, ἴδετε φῶς μέγα· οἱ κατοικοῦντες ἐν χώρᾳ καὶ σκιᾷ θανάτου, φῶς λάμψει ἐφ᾿ ὑμᾶς.... ὅτι παιδίον ἐγενήθη ἡμῖν, υἱὸς καὶ ἐδόθη ἡμῖν, οὗ ἡ ἀρχὴ ἐγενήθη ἐπὶ τοῦ ὤμου αὐτοῦ, καὶ καλεῖται τὸ ὄνομα αὐτοῦ μεγάλης βουλῆς ἄγγελος, θαυμαστὸς σύμβουλος, Θεὸς ἰσχυρός, ἐξουσιαστής, ἄρχων εἰρήνης, πατὴρ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. (Ησ. 9, 1και 6). «διὰ τοῦτο δώσει Κύριος αὐτὸς ὑμῖν σημεῖον· ἰδοὺ ἡ παρθένος ἐν γαστρὶ ἕξει, καὶ τέξεται υἱόν, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ·» (Ησαΐας 7, 14). Λίγα χρόνια αργότερα ο Μιχαίας θα επισημάνει τον ακριβή τόπο της γεννήσεως : «Καί σύ, Βηθλεέμ, οἶκος τοῦ Ἐφραθά, ὀλιγοστὸς εἶ τοῦ εἶναι ἐν χιλιάσιν Ἰούδα· ἐκ σοῦ μοι ἐξελεύσεται τοῦ εἶναι εἰς ἄρχοντα ἐν τῷ Ἰσραήλ». Ο Ιερεμίας θα κατονομάσει 700 χρό-

νια πριν την έλευσή Του: «φωνὴ ἐν Ραμᾷ ἠκούσθη θρήνου καὶ κλαυθμοῦ καὶ ὀδυρμοῦ· Ραχὴλ ἀποκλαιομένη οὐκ ἤθελε παύσασθαι ἐπὶ τοῖς υἱοῖς αὐτῆς, ὅτι οὐκ εἰσίν» (Ιερ. 31,15). Και όντως η Ιερουσαλήμ θρηνεί τα τέκνα που η οργή του Ηρώδη οδήγησε τα αθώα νήπια στη σφαγή. Ολόκληρη η Παλαιά Διαθήκη μας διασώζει περισσότερες από 300 προφητείες που αναφέρονται όχι μόνο στον ερχομό αλλά και για γεγονότα της επίγειας ζωής Του. Και όλες πραγματοποιούνται στο πρόσωπό Του με θαυμαστή ακρίβεια. Να ο Θεός μας. Να ο λυτρωτής μας. Βρίσκεται μέσα στην φάτνη. Βρίσκεται ανάμεσά μας όχι όμως σαν Θεός μόνο. Άνθρωπος... και η απορία εύλογη: Ποια είναι η αιτία που οδηγεί τον Κτίστη του κόσμου να πάρει την μορφή ενός κτίσματός Του; Για ποιόν λόγο ο Κύριος και Θεός γίνεται άνθρωπος; Και ο Θεός γίνεται άνθρωπος όχι για να μας δώσει έναν καινούργιο ηθικό νόμο, ούτε για να θεραπεύσει με θαύματα, ούτε για να αποκαταστήσει την σχέση Του με τους ανθρώπους. (αυτή άλλωστε ποτέ δεν είχε χαλάσει). Γίνεται ο Θεός άνθρωπος για να κάνει τον άνθρωπο θεό, όπως εύστοχα επισημαίνει ο Μέγας Αθανάσιος. Επειδή ο άνθρωπος με την αμαρτία του χάλασε την σχέση του με τον Θεό αυτή η σχέση έπρεπε να διορθωθεί. Ο άνθρωπος δεν μπορούσε με τις δικές του δυνάμεις να ανεβεί στον ουρανό γι’ αυτό έπρεπε ο Θεός να κατέβει στη γη και να ανεβάσει τον άνθρωπο στον ουρανό. Δεν είναι τίποτα άλλο από την δυνατότητα της θέωσης του ανθρώπου. Αυτή η θέωση του ανθρώπου ήταν και ο πρωταρχικός σκοπός της δημιουρ-

Από τον Εσπερινό της εορτής των Χριστουγέννων στον Ι. Ν. Αγ. Αντωνίου

γίας του. Ο Θεός έπλασε τον πρώτο άνθρωπο «κατ’ εἰκόνα» Του. Σκοπός του ανθρώπου ήταν να φθάσει το καθ’ ομοίωσιν, να ομοιωθεί, να μοιάσει δηλαδή, μέ τόν Θεό. Ο πρώτος άνθρωπος προσπάθησε να κατακτήσει αυτήν την θέωση μακριά από τον Θεό, χρησιμοποιώντας μόνο τις δικές του δυνάμεις, έξω και χωρίς τον Θεό. Γι’ αυτό και απέτυχε. Ή μάλλον πέτυχε τα αντίθετα αποτελέσματα, την καταστροφή και τον θάνατο. Η απέραντη αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο του δίνει ξανά την δυνατότητα με την ενανθρώπιση του δευτέρου προσώπου της Αγίας Τριάδος του Υιού και Λόγου, να φθάσει στην θέωση. Να θεωθούμε. Η αγάπη, η ειρήνη, η δικαιοσύνη θα πρέπει να χαρακτηρίζουν το σύνολο της ζωής μας. Να επιστρέψουμε όχι απλά στο «αρχαίον κάλλος» της προπτωτικής ζωής αλλά σε καλύτερο επίπεδο, σε καλύτερη θέση. « Ο Λόγος σάρξ ἐγένετο» (Ἰωαν. 1,14) «ἵνα ζωὴν ἔχωσι καὶ περισσὸν ἔχωσιν» (Ἰωαν. 10,10). Και αυτό το «περισσόν», θα μας εξηγήσει ο ασκητής της Βέροιας Γρηγόριος ο Παλαμάς, είναι πως μας κατέστησε όλους εμάς τους ανθρώπους αδελφούς και συγκληρονόμους Του. (Ρωμ. 8,17). Όμως η γέννηση του Θεού δεν σημαίνει αυτομάτως και με μαγικό τρόπο την θέωση του ανθρώπου. Θα πρέπει ο άνθρωπος να συγκατανεύσει σ’

αυτήν την διαδικασία. Ο Θεός σέβεται την ελευθερία μας. Θέλει με την θέλησή μας να αφαιρέσουμε και να πετάξουμε όλο τον αμαρτωλό μας εαυτό και με ταπείνωση να τον πλησιάσουμε για να τον συναντήσουμε. Και αν ο Ιησούς της Ιστορίας ήλθε μια φορά πάνω στην γη, ο Χριστός της Εκκλησίας δεν έρχεται μόνο στις 25 Δεκεμβρίου. Ήρθε, έρχεται και θα έρχεται άπειρες φορές. Κάθε φορά που τελείται το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας στους ορθόδοξους ναούς, ο Χριστός είναι παρών. Γεννιέται, κηρύττει, θαυματουργεί, σταυρώνεται, ανασταίνεται, ανεβαίνει στον ουρανό και κρίνει τον κόσμο. Και τα παθαίνει όλα αυτά για μένα, για όλους όσους τον αγαπούν, για τον κάθε ένα μας ξεχωριστά. Ο Ιησούς με την γέννησή του διαιρεί τον χρόνο της ιστορίας σε προ και μετά Χριστό. Γίνεται ο Χριστός, το κέντρο της ιστορίας αλλά όχι το κέντρο της ανθρωπότητας. Λεγόμαστε χριστιανοί όμως δεν είναι ο Χριστός το κέντρο της ζωής μας. Μπορεί ο κόσμος να καταδικάζει την σφαγή των νηπίων από τον Ηρώδη, να καταδικάζει τις γενοκτονίες, να οργίζεται και να ξεσπά σε βίαια γεγονότα όταν οπλισμένα χέρια ανθρώπων που ορκίστηκαν να υπηρετούν την ασφάλεια και την τάξη αφαιρούν ζωές αθώων παιδιών, όμως ο κόσμος

δεν αντιδρά το ίδιο όταν στο όνομα της επιστήμης σφαγιάζονται αγέννητα βρέφη επειδή υπάρχει η υποψία μιας ασθένειας. 2008 χρόνια μετά Χριστό και η ανθρωπότητα αναζητά ακόμη την ειρήνη. Μα λανθασμένα την αναζητά στις διασκέψεις κορυφής, στους οργανισμούς, στους πλανητάρχες που θέλουν να επιβάλουν μια ειρήνη στα μέτρα και στα οικονομικά τους συμφέροντα αφήνοντας έξω από την ζωή τους τον Άρχοντα της Ειρήνης. Για χρόνια ο άνθρωπος θέλει να γιορτάσει Χριστούγεννα όμως ψάχνει να βρει τον γεννηθέντα Χριστό στα ρεβεγιόν και τα πλούσια τραπέζια, στα χριστουγεννιάτικα δέντρα και στα δώρα. Ο Χριστός όμως δεν είναι εκεί. Ο Χριστός βρίσκεται μέσα στην Εκκλησία. Εκεί πρέπει να τον αναζητούμε. Με συντριβή, με ταπείνωση, με μετάνοια, με άσκηση και πνευματική ζωή, με πλημμυρισμένη την καρδιά μας από αγάπη για όλους τους ανθρώπους. Είμαστε ελεύθεροι, είναι δική μας η απόφαση να επιλέξουμε αν θα ζούμε απλώς σε χρονιές μετά Χριστό ή θα ζούμε χρόνια μετά του Χριστού, μαζί με τον Χριστό, μαζί με τον νεογέννητο Σωτήρα.

Παύλειος Λόγος

«Διαβάζοντας» τήν Εἰκόνα

τῶν Χριστουγέννων

ἱ ὀρθόδοξες εἰκόνες τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ συνδυάζουν τό ὑλικό μέ τό ἄυλο, τήν ἄκτιστη φύση μέ τήν κτιστή, τό ὑπερφυσικό καί ἄπειρο μέ τό φυσικό καί πεπερασμένο. Αἰσθητοποιοῦν τή διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, κρατῶντας ὅλο τό θεολογικό βάθος της, βρίσκοντας τό μέτρο ἀνάμεσα στό θεῖο καί τό ἀνθρώπινο. Ἐνεργοῦν κατά τρόπο μυστικό προκαλῶντας κατάνυξη στίς ψυχές τῶν πιστῶν πού εἶναι σάν νά δέχονται ἀνταύγειες τῆς αἰωνιότητας καί τοῦ μεγαλείου τοῦ Θεοῦ. Ἀπό τήν εἰκονογραφία τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ πολλές εἶναι οἱ λεπτομέρειες ἐκεῖνες πού ἀξίζουν ἰδιαίτερο σχολιασμό, ἐπειδή μέσα τους κρύβουν ἕνα βαθύ θεολογικό συμβολισμό καί ἀποκαλύπτουν τό εὗρος τῆς ἐπίδρασης τῆς πατερικῆς γραμματείας στίς χριστιανικές εἰκαστικές τέχνες.

Ἡ Θεοτόκος

Ἀπό τήν ἀρχή ἡ Ἐκκλησία συνέδεσε τίς ἱερές εἰκόνες μέ τό γεγονός τῆς ἐνανθρώπισης τοῦ Λόγου. «Ὁ ἀχώρητος παντί ἐχωρήθη ἐν γαστρί», ψάλλουμε. Χώρεσε, σχηματίσθηκε ὡς ἄνθρωπος μέσα στό ἁγνό σῶμα τῆς Παρθένου. Ἔτσι, πρώτη Του εἰκόνα φανερώθηκε κατά τήν ἐνανθρώπησή Του. Θά μπορούσαμε λοιπόν νά ποῦμε ὅτι ἡ πρώτη ἁγιογράφος στάθηκε ἡ Κυρία Θεοτόκος, ὅπως παραστατικά μᾶς λέει τό κοντάκιο τῆς Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας: «Ὁ ἀπερίγραπτος Λόγος τοῦ Πατρός ἐκ Σοῦ Θεοτόκε, περιεγράφη σαρκούμενος, καί τήν ῥυπωθεῖσαν εἰκόνα τοῦ ἀνθρώπου εἰς τό ἀρχαῖον ἀναμορφώσας τῷ θείῳ κάλλει συγκατέμιξε». Ἡ θέση τῆς Θεοτόκου εἶναι καίρια στήν εἰκόνα, ἐξαίροντας μέ τόν τρόπο αὐτό τή συμμετοχή καί τό ρόλο της στό ἔργο τῆς σωτηρίας. Ἄλλωστε, κατά τόν ἅγιο Νικόδημο τόν Ἁγιορείτη, κατέχει τά δευτερεῖα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ἔτσι ἡ Θεοτόκος προβάλλεται μέ ἰδιαίτερη ἔμφαση στό κέντρο τῆς παράστασης

Παύλειος Λόγος

Παταπίου μοναχοῦ Καυσοκαλυβίτου ἐνῶ παράλληλα ὁ ἁγιογράφος τίς δίνει διαστάσεις πέρα ἀπό τό μέτρο. Εἰκονίζεται σέ ἄμεση σχέση μέ τό τέκνο της -προσφέροντας τήν ἀγκαλιά της ὡς θρόνο- ἀλλά διατηρεῖ καί κάποια ἀπόσταση ἀπ’ αὐτό, ἀπόσταση πού ὑπαγορεύεται ἀπό τήν γνώση ὅτι Θεός τό γεννηθέν. Τή βρίσκουμε στήν κορυφή ἑνός λόφου, ὁ ὁποῖος διαμορφώνεται πρό τοῦ σπηλαίου τῆς Γεννήσεως. Πρόκειται περί συμβολικῆς θέσης, καθώς ἐκείνη εἶναι, σύμφωνα μέ τή βυζαντινή ὑμνολογία, τό ὄρος τό ἅγιον καί τό ὄρος τό ἀλατόμητον ἀπ’ ὅπου θά ἐξέλθει ὁ Χριστός, ὅπως ψάλλουμε στόν Ἀκάθιστο Ὕμνο. Ἡ στάση καί ἡ ἔκφραση τῆς καθήμενης ἤ ἀνακεκλιμένης σέ πορφυρένια στρωμνή ἤ γονατιστῆς Θεοτόκου ἀντανακλᾶ κυρίως τήν ἀντίληψη γιά τόν μέ ἤ χωρίς ὠδῖνες τοκετό τοῦ θείου βρέφους, καθώς καί τήν πρόθεση νά ἐξαρθεῖ πότε ἡ θεότητα καί πότε ἡ ἀνθρωπότητα τοῦ Κυρίου. Ἔτσι, γιά παράδειγμα, σέ ὁρισμένες παραστάσεις τῆς Γεννήσεως, ἡ ἀνάλαφρη, μισοκαθισμένη ἤ μισοξαπλωμένη Θεοτόκος προδίδει τήν ἀπουσία πόνων κατά τόν τοκετό της καί συνεπῶς τήν παρθενική γέννηση καί τή θεία καταγωγή τοῦ βρέφους. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός διδάσκει ὅτι ἡ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ ἦταν συνάμα «δι’ ἡμᾶς, καθ’ ἡμᾶς καί ὑπέρ ἐμᾶς», δηλαδή σωτήρια, φυσική καί ὑπερφυσική» καί συνάμα «ὑπέρ νόμον κυήσεως». Σέ πολλές μεταβυζαντινές εἰκόνες -ὅπως ἡ φορητή εἰκόνα τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ, μέρος τοῦ Δωδεκάορτου τοῦ καθολικοῦ τῆς μονῆς Σταυρονικήτα, πού θεωρεῖται ἡ πρωϊμότερη τοῦ εἰκονογραφικοῦ αὐτοῦ τύπου- ἡ Θεοτόκος εἶναι γονατιστή μπροστά στό θεῖο βρέφος, μέ τά χέρια σταυρωμένα. «Τό στοιχεῖο αὐτό, δυτικῆς καταγωγῆς, ἐντείνει τό δοξαστικό νόημα τῆς σύνθεσης, γιατί στήν προσκύνηση τοῦ Χριστοῦ μετέχει τώρα καί ἡ Θεοτόκος» (Μαν. Χατζηδάκης). Ἀτενίζοντας τήν Παρθένο Μαρία δίπλα στό θεῖο βρέφος, ἐμπνεόμαστε ἀπό τήν ἁγνότητά της καί διδασκόμαστε ἀπό ἐκείνην πῶς νά ὑπακοῦμε στό θέλημα τοῦ Θεοῦ· πῶς νά ἐνσαρκώνουμε κι

ἐμεῖς στήν ψυχή μας τό Λόγο, τόν Ἰησοῦ Χριστό· πῶς νά προετοιμάζουμε τή ψυχή καί ὅλη τήν ὕπαρξή μας, γιά νά γίνει τόπος ἀνάπαυσής Του. Διδασκόμαστε πῶς νά καθαρίζουμε τήν καρδιά μας «τοῦ κατοικῆσαι τόν Χριστόν ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν» κατά τόν Ἀπόστολο. Παρακινούμαστε νά ἐνσαρκώνουμε κι ἐμεῖς πνευματικά τόν Θεό Λόγο, δίνοντας σάρκα καί ὀστᾶ στή διδασκαλία Του μέ τό νά τήν ζοῦμε καί νά τή μεταδίδουμε καί στούς ἄλλους, στήν πράξη καί τή θεωρία, ἀληθινά καί ζωντανά. Ὅσο ὁ Χριστός γεννᾶται στήν ψυχή μας τόσο ὁ ἔσω ἄνθρωπος ἀναγεννᾶται. Ὅσο ὁ Χριστός, ὁ νέος Ἀδάμ, αὐξάνει μέσα μας, τόσο ὁ παλαιός, ὁ χοϊκός Ἀδάμ, ἀδυνατεῖ καί χάνεται.

Ὁ Ἰωσήφ

Ἡ θέση τοῦ μοναχικοῦ Ἰωσήφ δέν εἶναι κοντά στό βρέφος ἀλλά ἔξω ἀπό τό σπήλαιο ὅπου κάθεται συλλογισμένος, στό ἕνα ἄκρο τῆς εἰκόνας. Ἡ γραφική ἀλλά συνάμα πολύ θεολογική αὐτή λεπτομέρεια, πρωτοεμφανίζεται στίς ἀρχές τοῦ 11ου αἰῶνα. Εἰκονίζει μιά διακριτική προσέγγιση τοῦ ἀκατανόητου μυστηρίου, ἀλλά καί μία σαφῆ διάκριση τοῦ θείου καί τοῦ ἀνθρώπινου. Ὁ Ἰωσήφ φαίνεται νά ἀδυνατεῖ νά κατανοήσει τό παράδοξο μυστήριο τῆς ἐνσάρκωσης. Ἡ παράμερη θέση τοῦ συλλογισμένου Ἰωσήφ δηλώνει τήν μή οὐσιαστική συμμετοχή του στά δρώμενα, διατρανώνοντας μέ τόν εἰκαστικό αὐτό τρόπο τήν ἀπείρανδρο γέννηση τοῦ Χριστοῦ ὁπότε καί τήν παρθενία τῆς Παναγίας. Ὁ Ἰωσήφ δέν εἶναι ὁ πατέρας τοῦ Βρέφους, ἀλλ’ ὁ προστάτης Του. Θά πρέπει νά ἦταν ὅμως καί ἄνθρωπος ὑψηλῆς πνευματικότητας, ἀφοῦ ὁ Θεός τοῦ ἐμπιστεύθηκε τήν προστασία τῆς Ἁγίας Οἰκογένειας (Ἰω. Βράνος). Κάθεται σκεφτικός καί προβληματισμένος, ἀφοῦ κατά τόν Ἀκάθιστο Ὕμνο «Ὁ σώφρων Ἰωσήφ» «ζάλην ἔνδοθεν ἔχων λογισμῶν ἀμφιβόλων ἐταράχθη, πρός τήν ἄγαμον θεωρῶν καί κλεψίγαμον ὑπονοῶν» Παρθένο Μαρία. Μή μπορῶντας νά συλλάβει τό μέγεθος τοῦ

μυστηρίου τῆς θείας ἐνανθρώπισης ἀπορεῖ, ἀλλά συνάμα θαυμάζει τό μεγαλεῖο τοῦ Δημιουργοῦ. Σέ μερικές εἰκόνες βλέπουμε τόν Ἰωσήφ νά συνομιλεῖ μέ ἕναν γέρο καί ἄσχημο βοσκό. Ὑποδηλώνει τόν διάβολο πού πειράζει τόν Ἰωσήφ δείχνοντας τό ροζιασμένο ραβδί του καί λέγοντάς του εἰρωνικά, ὅτι ὅπως αὐτό τό ξερό κούτσουρο δέν μπορεῖ νά βλαστήσει μέ φύλλα καί κλαδιά ἔτσι εἶναι ἀδύνατον μία παρθένος νά γεννήσει. Σύμφωνα μέ τόν διαπρεπῆ θεολόγο Παῦλο Εὐδοκίμωφ, ‘‘στό πρόσωπο τοῦ ἁγίου Ἰωσήφ, ἡ εἰκόνα ἀφηγεῖται ἕνα παγκόσμιο δρᾶμα πού ἀναπαράγεται διά μέσου ὅλων τῶν αἰώνων... Τό μυστήριο τοῦ Εὐαγγελίου ἀπευθύνεται στήν πίστη καί συναντᾶ τό ἐμπόδιο τῆς ἀμφιβολίας’’. Ὁ Ἰωσήφ γίνεται σύμβολο τῆς πάλης ἀνάμεσα στίς ἐπιταγές τῆς λογικῆς καί τῆς ἐμπειρίας καί τῆς πίστης στό Θεό, πού νικάει τούς ὅρους τῆς φύσης. Ὅμως, ὅπως διατρανώνει ὁ Ἰωσήφ μέσα ἀπό τήν θεσπέσια ὑμνολογία τῆς ἑορτῆς, «Ἐγώ, φησί, τούς προφήτας ἐρευνήσας καί χρηματισθείς ὑπό ἀγγέλου, πέπεισμαι ὅτι Θεόν γεννήσει ἡ Μαρία ἀνερμηνεύτως». Ἔτσι, ἡ ἀμφιβολία τοῦ Ἰωσήφ γίνεται στήριγμα γι’ αὐτούς πού δοκιμάζονται ἀπό λογισμούς ἀμφιβολίας καί δυσπιστίας.

Σέ ὁρισμένες συνθέσεις, κάποιος ἀπό τούς ποιμένες συνομιλεῖ μέ τόν Ἰωσήφ. Σέ δεσπόζουσα θέση καί τό ἀστέρι, τό ὁποῖο τελικά στάθηκε πάνω ἀπό τό σπήλαιο, ρίχνοντας μία ἀκτίνα του πάνω ἀπό τήν κεφαλή τοῦ Χριστοῦ. Ἔτσι, τό ἀστέρι γίνεται καί ἕνας ἀγγελιοφόρος ἀπό τό ὑπερπέραν, πού μηνύει ὅτι στή γῆ γεννήθηκε «ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς» Θεός. Τό ἀστέρι, ἀφοῦ ὁδήγησε τούς Μάγους στή φάτνη, μᾶς δείχνει τώρα τήν κατεύθυνση πού χαράσσει ἡ ἐνσάρκωση τῆς φιλάνθρωπης ἀγάπης τοῦ Θεοῦ.

Οἱ ἄγγελοι, οἱ Ποιμένες, ὁ ἀστέρας

Στό πάνω μέρος τῆς σύνθεσης εἰκονίζονται μεγαλόπρεποι ἄγγελοι καθώς καί οἱ Ποιμένες· πρόσωπα πού μνημονεύονται στά ἱερά κείμενα. Οἱ ἄγγελοι, εὐθυτενεῖς ἤ σκυμμένοι σέ προσκύνηση, προβάλλουν ἀριστερά καί δεξιά ἀπό τήν συνήθως κωνική μορφή τοῦ βουνοῦ, ὅπου ἀνοίγεται τό σπήλαιο. Ἄν δέν εἶναι καθόλου εὔκολο ὁ ἀνθρώπινος νοῦς μας νά συλλάβει τήν ὑπερβατικότητα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, μπορεῖ ὅμως νά Τόν δοξολογεῖ γι’ αὐτήν. Οἱ ἄγγελοι δοξολογοῦν μέ οὐράνιους ὕμνους τόν τεχθέντα Κύριο καί μέ χαρά ἀναγγέλουν στούς ποιμένες τό μέγα γεγονός πού θά ἀποτελέσει τομή στήν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας. Ἐκεῖνοι δέχονται ἐκστατικά τό χαρούμενο μήνυμα. Οἱ ἁπλοϊκοί αὐτοί ποιμένες γιά τήν καθαρότητα τῆς καρδιᾶς τους εἶχαν τό προνόμιο νά ἐπικοινωνήσουν μέ τόν ὑπερφυσικό κόσμο τῶν ἀγγέλων καί ἀξιώθηκαν νά γίνουν μάρτυρες τοῦ θαύματος. Συνήθως, κάποιος ἀπ’ αὐτούς παίζει τή φλογέρα του, ἀναμιγνύοντας τή μουσική, τέχνη ἀνθρώπινη, μέ τό ἀγγελικό ἄσμα.

Τό εἰκονογραφικό θέμα «Τί σοί προσενέγκωμεν Χριστέ»

Στά τέλη τοῦ 13ου αἰῶνα ἐμφανίζεται στή μνημειακή ζωγραφική ἕνα ἐντυπωσιακό θέμα πού ἐμπνέεται ἀπό τήν ὑμνογραφία τῶν Χριστουγέννων. Συγκεκριμένα, εἰκονογραφεῖται τό ἰδιόμελο στιχηρό τοῦ Ἑσπερινοῦ τῆς ἑορτῆς: Τί σοί προσενέγκωμεν, Χριστέ ὅτι ὤφθης ἐπί γῆς ὡς ἄνθρωπος δι’ ἡμᾶς; ἕκαστον γάρ τῶν ὑπό σοῦ γενομένων κτισμάτων τήν εὐχαριστίαν σοι προσάγει· οἱ Ἄγγελοι τόν ὕμνον· οἱ οὐρανοί τόν ἀστέρα· οἱ Μάγοι τά δῶρα· οἱ Ποιμένες τό θαῦμα· ἡ γῆ τό σπήλαιον· ἡ ἔρημος τήν φάτνην· ἡμεῖς δέ Μητέρα Παρθένον. Ὁ πρό αἰώνων Θεός, ἐλέησον ἡμᾶς. Κατά τόν ἅγιο Γρηγόριο τό Ναζιανζηνό, ἡ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ δέν εἶναι ἡ

ἑορτή τῆς δημιουργίας, ἀλλά ἡ ἑορτή τῆς ἀναπλάσεως τοῦ κόσμου· μιά ἀνανέωση, θά τολμούσαμε νά συμπληρώσουμε ἐμεῖς, πού ἁγιάζει τήν κτίση. Γι’ αὐτό ὅλη ἡ δημιουργία λαβαίνει μέρος στό μυστήριο τῆς Γεννήσεως, ὥστε νά βλέπουμε στήν παράσταση αὐτή ἐκπροσώπους ἀπ’ ὅλα τά κτίσματα νά προσφέρουν τήν εὐγνωμοσύνη τους στό Λυτρωτή. Κέντρο τῆς σύνθεσης εἶναι ἡ βρεφοκρατοῦσα Θεοτόκος πού παριστάνεται καθήμενη σέ μεγαλοπρεπῆ θρόνο. Στήν πάνω ζώνη, παριστάνονται δύο χοροί σεβαζόντων ἀγγέλων πού ὑποκλίνονται στή βρεφοκρατοῦσα Θεοτόκο ἐνῶ ὑμνολογοῦν τόν γεννηθέντα Κύριο. Φέρουν τήν ἐπιγραφή: «Οἱ ἄγγελοι τόν ὕμνο». Ἀπό τόν οὐρανό ἐξακτινώνεται λαμπρό ἀστέρι πού καταλήγει στήν κεφαλή τῆς Θεοτόκου καί συνοδεύεται ἀπό τήν ἐπιγραφή: «Οἱ οὐρανοί τόν ἀστέρα». Στήν κάτω ἀριστερή γωνία μία γυναικεία μορφή πού κάθεται σέ βράχους–προσωποποίηση τῆς γῆς, κρατεῖ στά χέρια της ἕνα ὄρος μέ σπήλαιο. Φέρει τήν ἐπιγραφή: «Ἡ γῆ τό σπήλαιον». Στήν κάτω δεξιά γωνία, μία ἀντίστοιχη μορφή εἰκονίζεται νά προσφέρει τή φάτνη καί φέρει τήν ἐπιγραφή: «Ἡ ἔρημος τήν φάτνη». Λίγο ψηλότερα ἀπό τήν πρώτη μορφή παριστάνονται οἱ τρεῖς δωροφοροῦντες μάγοι μέ τήν σχετική ἐπιγραφή: «Οἱ Μάγοι τά δῶρα» ἐνῶ στήν ἀντίστοιχη δεξιά θέση, τρεῖς ποιμένες πού εἶναι ὅλο θαυμασμό καί ἀπορία καί φέρουν τήν ἐπιγραφή: «Οἱ Ποιμένες τό θαῦμα». Δεξιά καί ἀριστερά τῆς Θεοτόκου, δύο πολυπληθεῖς ὁμάδες, ἐκπρόσωποι τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ καί κοσμικοῦ χώρου, ὁλοκληρώνουν τή θεματολογία τῆς κάτω ζώνης. Φέρουν τήν ἐπιγραφή «Ἡμεῖς δέ μητέρα Παρθένον ἁγνήν». Μέ τή Θεοτόκο θεώνεται ἡ ἁγνή καί καθαρή ἀνθρώπινη φύση, πού μέ τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος διατηρήθηκε στό πρόσωπο τῆς ἀειπαρθένου Μαρίας. Ἡ Θεοτόκος ἐπιτέλεσε ὅλο τό ἔργο, πού χρειαζόταν ἀνθρωπίνως γιά τή σωτηρία μας. Μ’ αὐτήν τήν ἔννοια ἡ Θεοτόκος ἐκπροσωπεῖ ὁλόκληρη τήν ἀνθρωπότητα καί προσφέρει γιά χάρη της τή δική της σάρκα ὡς δοχεῖο τῆς Θεότητας. Καί ἡ εὐχαριστιακή αὐτή προσφορά εἶναι ἀσύγκριτα σημαντικότερη ἀπό τῶν ἄλλων κτισμάτων.

Παύλειος Λόγος

Ἀποστολή 16

Παύλειος Λόγος

ατὰ τὸ χρονικὸ διάστημα ἀπὸ 4 μέχρι καὶ 20 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε ἐκκλησιαστικὴ ἀποστολὴ στὴν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Ρωσίας ὕστερα ἀπὸ πρόσκληση ποὺ ἀπεύθυνε πρὸς τὸν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας κ. Παντελεήμονα ὁ μακαριστὸς Πατριάρχης Μόσχας καὶ πασῶν Ρωσιῶν κυρὸς Ἀλέξιος Β΄ προκειμένου νὰ μεταφέρει τεμάχιο τῶν ἱερῶν Λειψάνων τοῦ Ἁγίου Μεαλομάρτυρος Δημητρίου σὲ διάφορες περιοχὲς τῆς Ρωσίας πρὸς ἁγιασμὸ καὶ ἐνίσχυση τοῦ λαοῦ. Ἐπικεφαλὴς τῆς ἀποστολῆς ἦταν ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων τὸν ὁποῖο συνόδευσαν ὁ Γεν. Ἀρχιερατικὸς Ἐπίτροπος Ἀρχιμ. Ἀθηναγόρας Μπίρδας, ὁ Ἀρχιμ. π. Ἱερεμίας Γεωργαλῆς, ὁ Ὑπεύθυνος Τύπου π. Γεράσιμος Μπεκὲς, ὁ π. Σεραφεὶμ Μουρατίδης και ο κ. Συμεών Παναγιωτίδης.

ή στή Ρωσία τοῦ μον. Γερασίμου Μπεκέ

ΣΤΗ ΜΟΣΧΑ Ἡ ἀποστολὴ ἀφίχθηκε στὴ ρωσικὴ Πρωτεύουσα τὸ βράδυ τῆς 4ης Νοεμβρίου καὶ τὴν ὑποδέχθηκε ἀντιπροσωπία τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας καὶ κλιμάκιο τῆς Πολιτικῆς Ἡγεσίας μὲ ἐπικεφαλὴς τὸν Ἀντιπρόεδρο τῆς Ρωσίας κ. Γκεοργίεβιτς. Στὴν αἴθουσα ἐπισήμων τοῦ ἀεροδρομίου ἔγινε μικρὴ δέηση καὶ δόθηκε ἡ εὐκαιρία στοὺς παραβρισκόμενους νὰ προσκυνήσουν τὸ ἱερὸ Λείψανο. Ἡ ἐπίσημη ὑποδοχὴ πραγματοποιήθηκε ἀπὸ τὸν μακαριστὸ Πατριάρχη κυρὸ Ἀλέξιο Β΄τὴν ἑπόμενη ἡμέρα (5 Νοεμβρίου) τὸ μεσημέρι πρὸ τῶν πυλῶν τοῦ Καθεδρικοῦ Ναοῦ τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ στὴ Μόσχα, παρουσία δέκα ἀρχιερέων, τοῦ τοπικοῦ κλήρου καὶ μεγάλου πλήθους πιστῶν. Ἀκολούθησε δέηση καὶ Παράκληση κατὰ τὴν ὁποία προεξῆρχε ὁ Πατριάρχης ὁ ὁποῖος στὴ συνέχεια ἀπεύθυνε λόγους εὐχαριστίας πρὸς τὸν Σεβασμιώτατο γιὰ τὴν ἀποδοχὴ τοῦ αἰτήματος νὰ φέρει στὴ Ρωσία τεμάχιο τοῦ Ἱεροῦ Λειψάνου τοῦ Ἁγίου. Τὸν Πατριάρχη ἀντιφώνησε ὁ Σεβασμιώτατος καὶ στὴ συνέχεια τοῦ προσέφερε μία εἰκόνα καὶ ἕνα ἐγκόλπιο τοῦ Ἁγ. Δημητρίου. Η ΑΝΤΙΦΩΝΗΣΗ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ««Θαυμαστός ὁ Θεός ἐν τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ». Ἡ πολλάκις ἐπιβεβαιούμενη ἐκ τῶν πραγμάτων καί τῆς ἱστορίας αὐτή ἀλήθεια, Παύλειος Λόγος

τήν ὁποία ἐξέφρασε ὁ θεόπνευστος προφήτης, ἐπιβεβαιώνεται γιά μία εἰσέτι φορά, Μακαριώτατε Πα τριάρχα Μόσχας καί πασῶν τῶν Ρωσιῶν κ.κ. Ἀλέξιε, Ἱερώτατοι, πληθύς τῶν εὐσεβῶν καί φιλαγίων, οἱ ὁποῖοι συνήλθατε σήμερα γιά νά ὑποδεχθεῖτε τόν φίλο τοῦ Κυρίου, τόν μεγαλομάρτυρα καί ἀθληφόρο, τόν ἔνδοξο ὁπλίτη τῆς παρατά ξεως Κυρίου, τόν εὐγενέστατο καί ἀθλητικώτατο, τόν διαπρύσιο κήρυκα τῆς ἀληθείας καί τῆς πίστε ως, τόν πανεύφημο μάρτυ ρα τοῦ Χριστοῦ, Δημήτριο τόν μεγαλώνυμο καί μυρο βλύτη, τόν Θεσσαλονικέα καί ὑπέρμ αχο τῆς οἰκουμέ νης.

ἐνδόξου μεγαλομάρτυρος Δημη τρίου τοῦ Μυροβλύτου, προστάτου καί πολιούχου τῆς μεγαλοπόλεως τῆς Θεσσαλονίκης, ἐδῶ στήν πρω τεύουσα τῆς Ρωσίας, στήν ἕδρα τοῦ πρώτου τῇ τάξει ἐκ τῶν νεωτέρων Πατριαρχείων, τά ὁποῖα προῆλθαν ἀπό τήν κοινή Μητέρα μας ὅλων μας, τήν Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντι νουπόλεως, γιά νά μεταφέρει καί σέ ὅλους ἐσᾶς, τόν εὐαγῆ κλῆρο καί τόν εὐσεβῆ λαό τῆς Μόσχας, ἀλλά καί σέ ὅλον τόν ρωσικό λαό τή

Εὐχαριστοῦμε ἀπό καρδί ας τόν Μακαριώτατο Πατριάρχη Μόσχας διά τήν ἀπευθυνθεῖσα εὐγενῆ πρόσκληση νά μεταφέρου με ἀπό τήν ἀποστολική Ἐκκλησία τῆς Βεροίας τμῆμα τοῦ ἱεροῦ καί χαριτοβρύτου λειψάνου τοῦ ἁγίου

Παύλειος Λόγος

Καί ἀπό σήμερα ὁ μέγας αὐτός ἅγιος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας εἶναι κοντά σας, εἶναι ἀνάμεσά σας, χάρη στήν πατρική μέριμνα καί ποιμαντική φροντίδα τοῦ Πατριάρχου σας κ.κ. Ἀλεξίου. Ὁ ἅγιος Δημήτριος, ὁ μυροβλύτης καί Θεσσαλονικεύς, εἶναι ἀνάμεσά σας διά τῶν ἱερῶν λειψάνων του, γιά νά μεταφέρει καί σέ σᾶς τήν εὐλογία τοῦ οὐρανοῦ. Εἶναι ἀνάμεσά σας ὡς ἀπόδειξη τῆς ἐν Κυρίῳ ἑνό τητος τῶν Ἐκκλησιῶν μας, γιατί οἱ ἅγιοι ἀνήκουν στήν Ἐκκλησία, ἀνήκουν σέ ὅλα τά ἔθνη, ἀνεξαρτήτως τοῦ ἔθνους ἀπό τό ὁποῖο προέρχονται· γιατί οἱ ἅγιοι ἀποτελοῦν κοινό θησαυρό ὅλων τῶν ὀρθοδό ξων.

Ἐπιβεβαιώνεται, γιατί ὁ ἐν τέλει τιμώμενος καί δοξαζόμενος καί θαυμαζό μενος ἐν τοῖς ἁγίοις καί διά τῶν ἁγίων του εἶναι ὁ ἐν ὑψίστοις οἰκῶν δημιουργός τοῦ σύμπαντος κόσμου καί τῶν ἀνθρώπων Θεός. Εἶναι ὁ παροχεύς καί χορηγός τῆς χάριτος. Εἶναι Ἐκεῖνος, ἐξ οὗ «πᾶσα δόσις ἀγαθή καί πᾶν δώρημα τέλειον». Εἶναι ὁ καθ᾽ ἑκάστην γενεάν ἀναδεικνύων τούς ἁγίους καί τούς μάρτυρές του. Γι᾽ αὐτό καί ὁ θαυμασμός καί ὁ ἔπαινος τῶν ἁγίων εἰς τόν Θεόν ἀναφέρεται. Αὐτόν καί ἐμεῖς τιμοῦμε καί δοξάζουμε καί εὐλογοῦμε, διότι μᾶς ἀξίωσε νά ἔλθουμε ἐδῶ, εἰς τήν μακρυνή σας χώρα, ὡς πρός τή γεωγραφική ἀπόσταση ἡ ὁποία τήν χωρίζει ἀπό τήν Ἑλλάδα, ἐγγυτάτη ὅμως πρός αὐτήν διά τῆς εἰς Χριστόν ὀρθοδόξου πίστεως, διότι αὐτή μᾶς συνδέει ἐν πνεύματι, αὐτή μᾶς ἑνώνει ἐν εὐχαριστηριακῇ κοινωνία, αὐτή καταργεῖ τίς ἀποστάσεις πού μᾶς χωρίζουν, αὐτή καταργεῖ τίς διαφορές ἀνάμεσα στίς φυλές καί τά ἔθνη, διότι «πάντες ἐν ἐσμέν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ».

ἀφιερώνουν ἀνέκαθεν στή ἱερά μνήμη του.

Καί ἐάν αὐτό ἰσχύει γιά ὅλους τούς ἁγίους, ἰσχύει κατά μείζονα λόγο γιά τόν ἅγιο Δημήτριο, τό καύχημα καί τόν ὑπέρμαχο τῆς οἰκουμένης.

χάρη τῶν ἀκένωτων μύρων μέ τά ὁποῖα καταρδεύει αἰῶνες τώρα ὄχι μόνο τήν πόλη τῆς Θεσσαλονίκης, τή Μακεδονία καί τήν Ἑλλάδα, ἀλλά καί ὅλο τόν κόσμο. Ἤρθαμε ἐδῶ φέροντας τά ἱερά λείψανα ἑνός συμπαθεστάτου μάρτυρος, ἑνός προσφιλεστάτου ἁγίου, ἐνώπιον τῆς σεπτῆς σοροῦ τοῦ ὁποίου συνωθοῦνται στόν ἱερό ναό του τά πλήθη τῶν πιστῶν, γιά νά λάβουν τή χάρη καί νά δεχθοῦν τήν εὐλογία τοῦ μεγαλομάρτυρος ἁγίου Δημητρίου. Ὁ περικαλλής καί περίλα μπρος ναός του, στήν πόλη του, τή Θεσσαλονίκη, ἀποτελοῦσε καί ἀποτελεῖ πόλο ἕλξεως γιά ὅλους τούς ὀρθοδόξους καθ᾽ ὅλο τό ἔτος, πολλῷ δέ μᾶλλον κατά τόν μῆνα Ὀκτώβριο, πού οἱ Θεσσαλονικεῖς

Αὐτήν τήν ὥρα, πού ἡ γλώσσα δυσκολεύεται νά ἐκφράσει μέ λέξεις τή συγκί νηση τῆς ψυχῆς γιά τή θερμή καί ἐγκάρδια ὑποδοχή, θέλω νά ἐκφράσω τίς ὁλοκάρδιες εὐχαριστίες μου γιά τήν πρόσκλησή σας, Μακαριώτατε, πού ἔδωσε στήν ἐλαχιστότητά μου καί στή συνοδεία μου τή δυνατότητα νά ἐπικοινωνήσουμε μέ αὐτόν τόν τρόπο μαζί σας, νά ἐπικοινωνήσουμε μέσω τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ προσφιλεστάτου καί σέ σᾶς καί σέ μᾶς ἁγίου Δημητρίου. Σᾶς εὐχαριστοῦμε καί εὐχό μεθα ταπεινῶς ὁ ἅγιος ἔνδοξος μεγαλομάρτυς καί μυροβλύτης ἅγιος Δημήτριος νά εὐλογεῖ τήν Ἐκκλησία σας, νά εὐλογεῖ τόν εὐσεβῆ ρωσικό λαό καί νά ἀποτελεῖ διαρκῆ καί ἔνθερμο πρεσβευτή τῆς Ὑμετέρας σεπτῆς Μακαριότη τος στόν θρόνο τῆς Χάριτος, ὥστε νά ποιμαίνετε τήν Ἐκκλησία, τήν ὁποία σᾶς ἐνεπιστεύθη ὁ Θεός, εἰς πολλά ἔτη πρός σωτηρία τοῦ λαοῦ καί δόξα τοῦ ἐν τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ

ἐνδοξαζομένου Θεοῦ.» Τὸ Σάββατο 8 Νοεμβρίου ὁ Σεβασμιώτατος λειτούργησε στὸν Καθεδρικὸ Ναὸ τοῦ Σωτῆρος καὶ τὸ ἀπόγευμα τῆς ἴδιας ἡμέρας μετέβη στὴν οἰκία τοῦ Προέδρου τῆς Ρωσίας κ. Δημητρίου Μεντβέντεφ, μὲ τὴν εὐκαιρία τῶν ὀνομαστηρίων τοῦ τελευταίου, καὶ παρακάθισε σὲ γεῦμα σὲ στενὸ κύκλο τοῦ Προέδρου μὲ τὸν ὁποῖο συνομίλησε γιὰ διάφορα θέματα ποὺ ἀφοροῦν τὸ ρόλο καὶ τὴν ἀποστολὴ τῆς Ἐκκλησίας στὶς ἡμέρες μας. Ὁ Πρόεδρος μάλιστα εἶχε τὴν εὐκαιρία νὰ προσκυνήσει τὰ ἱερὰ λείψανα ποὺ μετέφερε ὁ Σεβασμιώτατος γιὰ τὸν σκοπὸ αὐτὸ στὴν οἰκία του. Ὁ Σεβασμιώτατος προσέφερε στὸν Ρῶσο Πρόεδρο ὡς ἀναμνηστικὸ μία Εἰκόνα μὲ τὸν προστάτη Ἅγιό του. Τὰ ἱερὰ λείψανα παρέμειναν στὴν Πρωτεύουσα τῆς Ρωσίας μέχρι τὶς 12 Νοεμβρίου. Τὸ βράδυ τῆς 11ης Νοεμβρίου μετέβη στὸ Καθολικό της Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Δανιὴλ καὶ ὁ Πρωθυπουργὸς τῆς Ρωσίας κ. Βλαντιμὶρ Πούτιν ὁ ὁποῖος

προσκύνησε τὰ ἱερὰ Λείψανα. Τὸν Ρῶσο Πρωθυπουργὸ προσφώνησε ὁ ἐκπρόσωπος Τύπου ἐκ μέρους τοῦ Σεβασμιωτάτου ποὺ ἀπουσίαζε στὴν Ἑλλάδα γιὰ ποιμαντικὲς ὑποχρεώσεις, καὶ τοῦ προσέφερε μία εἰκόνα. Ὁ κ. Πούτιν εὐχαρίστησε τὸν Σεβασμιώτατο καὶ τὴ συνοδεία του γιὰ τὴν ἐκκλησιαστικὴ αὐτὴ ἀποστολὴ ἐκ μέρους τοῦ λαοῦ τῆς Ρωσίας. Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς παραμονῆς στὴ Μόσχα ἡ ἀποστολὴ ἐπισκέφθηκε διάφορα ἱερὰ προσκυνήματα μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ ἡ Λαύρα τοῦ Ἁγίου Σεργίου, ὅπου ἔγινε ξενάγηση στοὺς Ναούς, τὸ Ἑλληνικὸ Τμῆμα τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἀκαδημίας καὶ τὸ Μουσεῖο. Ἄλλη ἡμέρα ἔγινε ἐπίσκεψη στὴν Ἱερὰ Μονὴ Σερπούχοβ, 90 χιλιόμετρα ἀπὸ τὴν Πρωτεύουσα, ὅπου βρίσκεται θαυματουργὴ εἰκόνα τῆς Θεοτόκου ποὺ ὀνομάζεται «ἡ ἐκ τοῦ Ποτηρίου ἀκένωτος Χάρις» καὶ στὴ ὁποία προστρέχουν πλῆθος ἐξαρτημένων ἀπὸ ναρκωτικὰ νέων καὶ θεραπεύονται. ΣΤΗΝ Β. ΟΣΣΕΤΙΑ

Τὶς ἑπόμενες ἡμέρες ἡ ἀποστολὴ μετέβη στὴ νότια Ρωσία στὴν Δημοκρατία τῆς Ὀσσετίας (ὅπου πρὸ ὀλίγων ἑβδομάδων ὑπῆρχαν πολεμικὲς συγκρούσεις) πρὸς ὑποστήριξη καὶ παρηγορὶα τοῦ λαοῦ (μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ πολλοὶ Ἕλληνες). Τὴν ἀποστολὴ ὑποδέχθηκε στὸ ἀεροδρόμιο ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Σταυρουπόλεως καὶ Βλαδικαφκάς κ. Θεοφάνης ἐπικεφαλῆς τοῦ κλήρου τῶν ἀρχῶν καὶ τοῦ λαοῦ καὶ ἀκολούθησε πομπὴ πρὸς τὸν Καθεδρικὸ Ναό. Πραγματοποιήθηκαν ἐπισκέψεις σὲ τρεῖς πόλεις: Μινεράλιε Βόντι, Βλαντικαφκάς (Πρωτεύουσα τῆς Β. Ὀσσετίας) καὶ Σταυρούπολη. Ἡ ὑποδοχὴ καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ λαοῦ ἐκεῖ ὑπῆρξαν περισσότερο ἀπὸ συγκινητικές, ἐνῶ στὴν περιοχὴ εἶχαν ληφθεῖ δρακόντεια μέτρα ἀσφαλείας λόγω τοῦ φόβου τρομοκρατικῶν ἐνεργειῶν (μία ἑβδομάδα πρὶν τὴν ἄφιξη τῆς ἀποστολῆς ἔγινε τρομακρατική ἐνέργεια ὅπου στὸ σιδηροδρομικὸ σταθμὸ σκοτώθηκαν 38 ἄτομα). Οἱ ναοὶ παρέμεναν ἀνοιχτοὶ ὅλο τὸ βράδυ, ἐνῶ σχηματίζονταν

Από το Αρχιερατικό συλλείτουργο στο Ναό του Σωτήρος στη Μόσχα Παύλειος Λόγος

οὐρὲς σὲ μεγάλη ἀπόσταση. Λόγω τοῦ περιορισμένου χρόνου οἱ πιστοὶ δὲν προσκυνοῦσαν τὰ ἱερὰ λείψανα ἀλλὰ περνοῦσαν βιαστικὰ κάτω ἀπὸ τὴ λειψανοθήκη ποὺ κρατοῦσαν ψηλὰ δυὸ κληρικοί. Ἰδιαίτερα συγκινητικὴ ἦταν καὶ ἡ ἐπίσκεψη τῆς ἀποστολῆς στὸ κοιμητήριο τῆς πόλης Μπεσλάν ὅπου εἶναι θαμμένα 331 παιδιὰ μὲ τοὺς δασκάλους τους, θύματα τῆς γνωστῆς τρομοκρατικῆς ἐνέργειας στὸ σχολεῖο τῆς πόλης πρὶν λίγα χρόνια ποὺ συγκλόνισε τὸν πλανήτη. ΣΤΗΝ ΑΓ. ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ Τελευταῖος σταθμὸς τῆς ἀποστολῆς ἦταν ἡ Ἁγία Πετρούπολη (15 -20 Νοεμβρίου) στὴν Ἱερὰ Μονὴ Νοβοντιέβιτσι. Ἐκεῖ ἔγινε μεγάλη ὑποδοχὴ ἀπὸ τὸν Μητροπολίτη Ἁγίας Πετρουπόλεως κ. Βλαδίμηρο, καὶ τὴν ἀδελφότητα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς. Τὴν Κυριακὴ τὸ πρωὶ πραγματοποιήθηκε στὸ Καθολικό τῆς Μονῆς ἀρχιερατικὸ συλλείτουργο προεξάρχοντος τοῦ Μητροπολίτου Ἁγίας Πετρουπόλεως κ. Βλαδιμήρου ἐνῶ συμμετεῖχε καὶ ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας, ὁ ὁποῖος ὁμίλησε. Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ««Μέγαν εὕρατο ἐν τοῖς κιν δύνοις σέ ὑπέρμαχον ἡ οἰκουμένη,

Παύλειος Λόγος

ἀθλοφόρε, τά ἔθνη τροπούμενον». Μέ αὐτό τό μεστό νοημά των καί συμβολισμῶν ἀπολυτίκιο τιμᾶ ἡ κατ᾽ Ἀνατολάς ἁγία τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία ἐπί αἰῶνες τόν πανεύφημο καί καλλίνικο μεγα λομάρτυρα τοῦ Χριστοῦ Δημήτριο. Καί ἐάν οἱ ἅγιοι τοῦ Χριστοῦ δέν περιορίζονται οὕτως ἤ ἄλλως ἀπό σύνορα καί ὅρια, ἀπό ἐθνικότητες καί ὑπηκοότητες, ἀλλά ἀνήκουν σέ ὅλο τόν κόσμο, ἀνήκουν σέ ὅλη τήν Ἐκκλησία, ἀνήκουν σέ ὅλη τή γῆ, διότι εἶναι ἅγιοι τοῦ Κυρίου, στόν ὁποῖο ἀνήκει ἡ γῆ καί τό πλήρω μα αὐτῆς, ὁ ἅγιος Δημήτριος, τοῦ ὁποίου τό σεπτό καί χαριτόβρυτο λείψανο εὑρίσκεται αὐτές τίς ἡμέρες στήν πόλη σας καί στόν περικαλ λῆ αὐτό ναό, ἀπέδειξε ὄντως διά μέσου τῶν αἰώνων, ὅτι εἶναι ἅγιος τῆς οἰκουμένης, ὑπέρμαχος τῆς οἰκουμένης, πρόμαχος καί ὑπε ρασπιστής ὅλων ἐκείνων πού ἀντιμετωπίζουν ἐπιθέσεις καί πειρασμούς ὁρατῶν καί ἀοράτων ἐχθρῶν. Διότι δέν ὑπῆρξε ὁ ἅγιος Δημήτριος μόνο προστάτης καί ὑπέρμαχος τοῦ νεαροῦ μαθητοῦ Νέστορα, πού ἐπικαλέσθηκε τόν δικό του Θεό, τόν Θεό πού εἶχε διδαχθεῖ ἀπό τά χείλη τοῦ ἐπάρχου τῆς μεγαλοπόλεως Θεσσαλονίκης Δημητρίου στίς στοές τῆς ρωμαϊκῆς ἀγορᾶς τῆς

Θεσσαλονίκης, προκειμένου νά νι κήσει τόν ἀκαταμάχητο μέχρι τότε εἰδωλολάτρη Λυαῖο· δέν ὑπῆρξε μόνο προστάτης καί φρουρός ἀκοίμητος τῆς πατρίδος του, τῆς Θεσσαλονίκης, καί τῶν συμπολιτῶν του, πού ἐπανειλημμένα ἔσωσε ἀπό κινδύνους καί ἀπειλές, ἀλλά καί ὅλης τῆς χριστιανικῆς οἰκουμένης. Διότι σέ ὅλον τόν κόσμο ὑπάρχουν ναοί ἀφιερωμέ νοι στό ὄνομά του, σέ ὅλον τόν κόσμο ὑπάρχουν εἰκόνες του, πού κοσμοῦν τά παρεκκλήσια καί τά εἰ κονοστάσια, καί σέ ὅλον τόν κόσμο οἱ πιστοί προστρέχουν στή χάρη του καί ἐπικαλοῦνται τή βοήθειά του. Καί σέ ὅλους τήν προσφ έρει ὁ συμπαθέστατος μάρτυρας τοῦ Κυρίου, γιατί ἡ χάρη τήν ὁποία ἔλαβε ἀπό τόν Θεό εἶναι πολύ μεγάλη, καθώς δέν ὑπῆρξε μόνο μάρτυς καί δέν ἔλαβε μόνο τόν στέφανο τοῦ μαρτυρίου, ἀλλά ὑπῆρξε ταυτόχρονα καί ὅσιος καί παρθένος καί κήρυκας καί διδάσκα λος τῆς ἀλήθειας. Ἔτσι ἔχει τριπλή τή χάρη ὁ ἅγιος καί τριπλή τήν εὐλογία ἀπό τόν Θεό: γιά τήν καθαρότητα τῆς ζωῆς του, γιά τόν κόπο τοῦ κηρύγματός του καί γιά τό αἷμα τοῦ μαρτυρίου του. Καί αὐτή τήν τριπλή χάρη πού ἔλαβε, τήν διαχέει ἀφειδῶς

Ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Σταυρουπόλεως κ. Θεοφάνης κατά την υποδοχή των ι. Λειψάνων στην περιοχή της Οσσετίας

ὁ τρισόλβιος μάρτυς τοῦ Κυρίου, ὁ τροπαιοφόρος καί καλλίνικος ἀθλητής Δημήτριος. Τήν διαχέει μέσω τῶν ἱερῶν εἰκόνων καί τῶν ναῶν του. Τήν διαχέει μέσω τοῦ μύρου του, τό ὁποῖο καταρδεύει ὅλη τήν κτίση. Τήν διαχέει μέσω τῶν ἱερῶν του λειψάνων, τά ὁποῖα ἀφοῦ ἁγίασαν τή γενέτειρά του καί τήν προστάτευσαν ἐπί αἰῶνες ἀπό κινδύνους καί συμφορές, ἁγιάζουν τώρα, μετά τήν μετακομιδή τους ἀπό τό San Lorenzo in Campo τῆς Ἰταλίας, ἀπό ὅπου ἐπέστρεψαν πρίν ἀπό τριάντα χρόνια στήν πόλη τῆς Θεσσαλονίκης, ἁγιάζουν κάθε τόπο, στόν ὁποῖο μεταφέρεται ἔστω καί μικρό τμῆμα τους, ἁγιάζουν κάθε πιστό πού τά ἀσπάζεται εὐλαβῶς. Αὐτά τά ἱερά λείψανα τοῦ προσφιλοῦς ἀνά τήν οἰκουμένη ἁγίου, τοῦ ἁγίου Δημητρίου, βρίσκονται σήμερα κοντά σας, γιά νά σᾶς μεταφέρουν τήν εὐλογία καί τή χάρη τοῦ ἁγίου. Τά μεταφέραμε στήν πόλη σας ἀπό τήν ἀποστολική Ἐκκλησία τῆς Βεροίας, μετά ἀπό πρόσκληση τοῦ Ποιμενάρχου σας καί τήν κανονική ἄδειά του, καί εἴμαστε εὐγνώμονες, γιατί μέ τήν εὐκαιρία αὐτή κοινω νοῦμε καί ἐπικοινωνοῦμε μαζί σας καί συγκινούμεθα βλέποντάς σας νά συρρέετε γιά νά προσκυνήσετε τά μυρόβλυτα καί χαριτόβρυτα τοῦ μεγαλομάρτυρος ἁγίου Δημητρίου,

ὅπως ἀκριβῶς συμβαίνει καί στήν πατρίδα μας. Καί αὐτό ἀποτελεῖ, ἀδελφοί μου, τή μεγαλύτερη ἀπόδειξη τῆς οἰκουμενικότητος τοῦ ἁγίου, ἀποτελεῖ τή μεγαλύτερη ἀπόδειξη τῆς ἀληθείας τῆς πίστεώς μας, ἀποτελεῖ τή μεγαλύτερη ἀπόδειξη ὅτι οἱ ἅγιοι εἶναι ζῶντες καί ἀδιάρ ρηκτα συνδεδεμένοι μέ τήν ἐπί γῆς στρατευομένη Ἐκκλησία μας, εἶναι αὐτοί οἱ ὁποῖοι στηρίζουν καί τόν δικό μας ἀγῶνα καί μᾶς περιμένουν στόν οὐρανό, «ἵνα μή χωρίς ἡμῶν τελειωθῶσι». Ἀδελφοί, ἐκφράζοντας ἀκόμη μία φορά τήν εὐχαριστία μας πρός τόν Ποιμενάρχη σας καί τή χαρά γιά τή μεταξύ μας ἐπικοινωνία, εὔχομαι πρός τόν πανένδοξο μάρτυρα τοῦ Χριστοῦ Δημήτριο, νά εἶναι διαπ α ντός ὑπέρμαχος ὅλων ὑμῶν, καί ἡ χάρη τῶν λειψάνων του νά σᾶς συνοδεύει καί νά σᾶς ἁγιάζει πά ντοτε.» Κατὰ τὶς ἡμέρες παραμονῆς στὴν Ἁγ. Πετρούπολη πραγματοποιήθηκαν ἐπίσης ἐπισκέψεις σὲ πολλὰ προσκυνήματα μεταξὺ τῶν ὁποίων ἡ Ἱερὰ Μονὴ τοῦ Ἁγ. Ἀλεξάνδρου Σίρσκι (300 χλμ. Βόρεια), ὁ ὁποῖος ἀξιώθηκε Θεοφανείας καὶ τοῦ ὁποίου τὸ ἱερὸ Λείψανο σώζεται (500χρόνια ἀπὸ τὴν κοίμησή του) ἄφθαρτο ὡσὰν ὁ Ἅγιος νὰ ἐκοιμήθη

πρὸ ὀλίγων λεπτῶν (ἐκτενὴς ἀναφορὰ στὸ βίο τοῦ Ἁγίου θὰ γίνει σὲ ἑπόμενο τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ μας). Ἐπίσης πραγματοποιήθηκε ἐπίσκεψη στὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίων Κωνσταντίνου καὶ Ἑλένης ποὺ βρίσκεται δίπλα στὴ Φινλανδία καὶ σὲ πολλὰ ἄλλα μέρη. Ὕστερα ἀπὸ παράκληση τῆς Ἐνορίας Ἁγίου Δημητρίου Ἁγ. Πετρουπόλεως τὸ τεμάχιο τοῦ ἱ. Λειψάνου μεταφέρθηκε γιὰ λίγες ὧρες στὴν Ἐνορία πρὸς ἁγιασμὸ τῶν πιστῶν. Οἱ ἐκδηλώσεις τιμῆς ἀπὸ τοὺς ἐνορίτες ἦταν πολύ συγκινητικὲς καὶ διδακτικές. Ἀμέσως μετὰ τὸ ἱ. Λείψανο μεταφέρθηκε στὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἁγ. Ἰωάννου τῆς Κροστάνδης ὅπου ἔγινε μεγάλη ὑποδοχὴ ἀπὸ τὴν Ἀδελφότητα τῆς Μονῆς (φέτος ἑορτάζονται τὰ 100 χρόνια ἀπὸ τὴν κοίμηση τοῦ Ἁγίου). Ἡ ἀποστολὴ ἀναχώρησε γιὰ τὴν Ἑλλάδα τὸ βράδυ τῆς 20ης Νοεμβρίου, ὅταν χιλιάδες πιστοὶ τὴν προέπεμψαν στὸ ἀεροδρόμιο τῆς Ἁγ. Πετρουπόλεως ἐκφράζοντας αἰσθήματα εὐγνωμοσύνης καὶ τιμῆς πρὸς τὸν μεγαλομάρτυρα Ἅγιο Δημήτριο.

Από το Αρχιερατικό συλλείτουργο στο Καθολικό της Ι. Μονής Νοβοντιέβιτσι Παύλειος Λόγος

Ο πρωθυπουργός της Ρωσίας κ. Βλανιτμίρ Πούτιν προσκυνάει τα ι. Λείψανα και την Εικόνα του Αγ. Δημητρίου

Παύλειος Λόγος

Τα μέλη της Αποστολής στο ναό του Σωτήρος στη Μόσχα

Στο παρεκκλήσιο της Προεδρικής κατοικίας του κ. Δημ. Μεντβέντεφ

Με την Αδελφότητα της Ι. Μονής Νοβοντιέβιτσι στην Αγ. Πετρούπολη

Με την Αδελφότητα της Ι. Μονής Αγ. Ιωάννου Κροστάνδης στην Αγ. Πετρούπολη

Παύλειος Λόγος

«ΕΓΚΑΙΝΙΖΕΣΘΕ ΝΗΣΟΙ»

ΕΣΤΕΜΜΕΝΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΒΡΕΤΤΑΝΙΑΣ Γ΄ μέρος

ὸ παράδειγμα τῆς ἀνεξαρτησίας τοῦ Καρλομάγνου σὲ σχέση μὲ τὴν Ἐκκλησία φαίνεται νὰ εἶχε ἐμπνεύσει τοὺς Ἄγγλους Βασιλεῖς τῆς περιόδου αὐτῆς μὲ τὸ ἴδιο πνεῦμα. Ἔτσι, στὴ Νορθουμβρία ὁ βασιλιὰς Ἐρδοῦλφος ὑποστηριζόμενος ἀπὸ ἕναν παπικὸ ἀπεσταλμένο ἀντιστάθηκε στὶς ἐπαινετὲς μεταρρυθμιστικὲς προσπάθειες τοῦ Ἀρχιεπισκόπου τῆς Ὑόρκης Ἐνβάλδου τοῦ Β’, ὁ ὁποῖος κατάργησε καταχρήσεις, συγκάλεσε μία κληρικολαϊκὴ σύνοδο κατὰ τὴν ὁποία καταστρώθηκε μία ὁμολογία πίστεως καὶ ἐπετίμησε τὸν βασιλιὰ γιὰ τὴ μοιχεία του, πράξεις γιὰ τὶς ὁποῖες ὑπέφερα, ὅπως ἀναφέρει ὁ Ἀλκουΐνος, τὰ ἴδια βάσανα ἀπὸ πονηροὺς ἄνδρες ὅπως οἱ προκάτοχοί του ἀπὸ τοὺς ἐχθρούς τοῦ Χριστοῦ. Ὅμως καὶ ὁ βασιλιὰς καὶ ὁ ἀντιπρόσωπος τοῦ Πάπα ἔλαβαν τὴν πρέπουσα ἀνταμοιβὴ γιὰ τὶς πράξεις τους, ὁ βασιλιὰς ἐξορίστηκε ἀπὸ τὸ βασίλειό του (στὸ ὁποῖο ἀπεκατεστάθῃ μόνο μετὰ ἀπὸ συντονισμένες προσπάθειες τοῦ Καρλομάγνου καὶ τοῦ Πάπα), καὶ ὁ ἀπεσταλμένος καθὼς ἔφευγε ἀπὸ τὴ Νορθουμβρία πιάστηκε ἀπὸ τοὺς Βίκιγκς (ἀπὸ τοὺς ὁποίους ἐξαγοράστηκε ἀπὸ ἕναν Μερκιανὸ ἔμπορο). Ὁ νότιος ἀρχιεπίσκοπος Οὐλφρέδος τῆς Καντερβουρίας εἶχε ἐπίσης προβλήματα. Ὁ βασιλιὰς Κενοῦλφος τῆς Μερκίας διεκδικοῦσε κάποια κτήματα ἀπὸ τὴν ἐπισκοπὴ τῆς Καντερβουρίας καὶ ἔφερε τὴν ὑπόθεση ὡς τὸν Πάπα. Τὸ 814 ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Οὐλφρέδος καὶ ὁ ἐπίσκοπος Οὐιγθένος τῆς Οὐικαστρίας πῆγαν στὴ Ρώμη καὶ φαίνεται νὰ εἶχαν τακτοποιήσει τὸ θέμα, ἀφοῦ ὁ Κενοῦλφος ἦταν παρών σὲ μία Σύνοδο ποὺ συνεκλήθη ἀπὸ τὸν Οὐλφρέδο στὴν Τσέλση τὸ 816. Ἀλλὰ τὸν ἑπόμενο χρόνο ὁ βασιλιὰς κατέλαβε τὰ μοναστήρια τοῦ Μινστερίου στὴ Θανέτη καὶ τῆς Ρεκουλβέρης καὶ κατόπιν προχώρησε στὸ νὰ κατηγορήσει ψευδῶς

Παύλειος Λόγος

Μετάφραση ἐκ τοῦ Ἀγγλικοῦ: Εὐθ. Μαυρογεωργιάδης Ἐπιμέλεια: Ἀρχιμ. Χρυσόστομος Ξενιτόπουλος

τὸν ἀρχιεπίσκοπο στὸν Πάπα. Ὡς ἀποτέλεσμα, σύμφωνα μὲ ἕνα ἔγγραφο ἐκείνης τῆς ἐποχῆς, ὁλόκληρο τὸ ἔθνος τῶν Ἄγγλων στερήθηκε γιὰ ἕξι χρόνια [817-22] τὴν πρωτεύουσα ἀρχὴ καὶ τὸ μυστήριο τοῦ βαπτίσματος! Αὐτὸ θὰ μποροῦσε νὰ σημαίνει εἴτε ὅτι ὁ Πάπας κήρυξε τὸν Οὐλφρέδο ὑπὸ ἀπαγόρευση εἴτε ὅτι ὁ Κενοῦλφος ἐμπόδιζε τὸν Οὐλφρέδο νὰ ἐκτελεῖ τὸ λειτούργημά του. Σὲ κάθε περίπτωση ὁ Οὐλφρέδος φαίνεται ὅτι ἐπέτυχε νὰ κερδίσει τὴν προσοχὴ τοῦ Πάπα ἢ τοῦ αὐτοκράτορα ἀργότερα, ἀφοῦ σὲ μία σύνοδο ποὺ ἔγινε στὸ Λονδίνο τὸ 821 ὁ Κενοῦλφος ἀπαίτησε τὴν παράδοση ἐνὸς ἄλλου κτήματος καὶ τὴν πληρωμὴ ἐνὸς προστίμου ἀλλιῶς θὰ ἐξεδίωκε τὸν ἀρχιεπίσκοπο ὅ,τι κι ἂν ἔλεγαν ὁ Πάπας ἢ ὁ Καῖσαρ. Ὁ ἀρχιεπίσκοπος φαίνεται ὅτι ὑποχρεώθηκε νὰ ὑποκύψει στὶς ἀπαιτήσεις του. Ἔτσι, κατὰ τὸ δεύτερο τέταρτο τοῦ ἐνάτου αἰώνα καὶ στὰ δυὸ ἀπὸ τὰ πιὸ ἰσχυρὰ Ἀγγλικὰ βασίλεια, τὴ Νορθουμβρία καὶ τὴ Μερκία, ἡ «συμφωνία» μεταξὺ τῶν κοσμικῶν καὶ ἐκκλησιαστικῶν ἀρχῶν, ποὺ ἦταν ἕνα τόσο ἀξιοσημείωτο χαρακτηριστικό της Ἀγγλίας τοῦ ἑβδόμου καὶ τοῦ ὀγδόου αἰώνα, εἶχε ὑποχωρήσει μπροστὰ στὴν ἐπικίνδυνη κυριαρχία τῆς πρώτης πάνω στὴ δεύτερη. Ὅμως ἡ χρυσὴ ἐποχὴ καὶ τῶν δυὸ βασιλείων ἦταν παρελθὸν καὶ μέσα στὰ ἑπόμενα 50 χρόνια καὶ τὰ δυὸ θὰ εἶχαν πάψει νὰ ὑπάρχουν ὡς ἀνεξάρτητες πολιτικὲς μονάδες. Θὰ ὑποχωροῦσαν ἀπὸ τὴ μία στὴν παγανιστικὴ δύναμη τῶν Βίκιγκς καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη στὴ Χριστιανικὴ ἰσχὺ ἐνὸς τρίτου μεγάλου Ἀγγλικοῦ βασιλείου, τῆς Οὐεσσαξίας. Στὴν Ἠπειρωτική Εὐρώπη ἐν τῷ μεταξὺ ἡ αὐτοκρατορία τοῦ Καρλομάγνου κομματιαζόταν ἐπίσης καὶ αὐτὴ. Ἡ διαδικασία ἐπιταχύνθηκε μετὰ τὴ μάχη στὸ Φοντένσουα τὸ 841, ἐνῶ μετὰ τὸ θρίαμβο τῆς Ὀρθοδοξίας κατὰ τῆς εἰκονοκλασίας τὸ 842 ἡ Ἀνατολικὴ Αὐτοκρατορία ἐνδυναμωνόταν συνεχῶς περισσότερο. Δὲν ὑπῆρχε, λοιπόν,

ἀμφιβολία σχετικῶς μὲ τὸ ποιὸς εἶχε τὴν ἰσχυρότερη διεκδίκηση τοῦ τίτλου τοῦ Χριστιανοῦ Ρωμαίου Αὐτοκράτορα. Ὅμως οἱ σπόροι τῆς αἵρεσης εἶχαν σπαρεῖ καὶ περίμεναν γιὰ νὰ γεννήσουν τὸ κακὸ φροῦτο τους. Ἡ στέψη τοῦ Καρλομάγνου ἀπὸ τὸν Πάπα, ἂν καὶ σκόπευε στὸ νὰ ἐξυψώσει τὴ δύναμη τῶν Φράγκων βασιλέων ἔναντι τοῦ αὐτοκράτορα τῆς Κωνσταντινούπολης, στὴν πραγματικότητα ἔδωσε ἕνα σημαντικὸ ὅπλο στὰ χέρια κάθε Πάπα ποὺ ἴσως ἤθελε νὰ ἀναλάβει κάτι περισσότερο ἀπὸ πνευματικὴ δύναμη. Ἕνας φιλόδοξος Πάπας θὰ μποροῦσε νὰ δεῖ στὸ γεγονὸς ὅτι αὐτὸς ἔχρισε τὸν Αὐτοκράτορα τῶν Ρωμαίων ἕνα σημάδι ὅτι εἶχε ἐξουσία πάνω του. Μέχρι τὸ ἔτος 800, ἂν καὶ στὴν Ἐκκλησία ὁ Πάπας εἶχε τὸν τίτλο «primus inter pares», ποτὲ δὲν εἶχε μπορέσει νὰ διεκδικήσει τέτοια ἐξουσία στὴν Αὐτοκρατορία ἢ πάνω στὸν Αὐτοκράτορα γιὰ τὸν ἁπλὸ λόγο ὅτι ὁ Αὐτοκράτορας ζοῦσε στὴν Νέα Ρώμη καὶ λάμβανε τὸ χρῖσμα ἀπὸ τὸν Πατριάρχη τῆς Νέας Ρώμης. Ἀλλὰ ἂν ἕνας δυτικὸς διεκδικητὴς τῆς Αὐτοκρατορίας ἐπεκαλεῖτο τὴν ἐξουσία τοῦ μοναδικοῦ Πατριάρχη τῆς Δύσης, τότε ὁ Πάπας θὰ μποροῦσε νὰ ἰσχυριστεῖ ὅτι ἔχει ἐξουσία πάνω του ποὺ ποτὲ δὲν εἶχε πάνω στὸν Ἀνατολικὸ Αὐτοκράτορα. Ἤδη τὸ 754 ὁ Πάπας Στέφανος ὁ Β’ εἶχε ἐπιμείνει νὰ χρίσει τὸν Φράγκο βασιλιὰ Πιπίνο, ἂν καὶ εἶχε ἤδη χρισθεῖ ἀπὸ τὸν Ἄγγλο ἀπόστολο τῆς Γερμανίας Ἅγιο Βονιφάτιο. Τότε ὁ Στέφανος ἀνέθεσε στὸν Πιπίνο νὰ προστατεύει τὶς παπικὲς κτήσεις στὴν Ἰταλία, ἕναν ρόλο τὸν ὁποῖο ὁ Πιπίνος δέχθηκε χωρὶς νὰ καταλαβαίνει ὅτι τὸν μετέτρεπε σὲ ἕνα εἶδος πληρωμένου σωματοφύλακα τοῦ Πάπα. Αὐτὸ δὲν σημαίνει ὅτι τὰ κίνητρα τοῦ Πάπα ἦταν ἐντελῶς ἰδιοτελῆ ἐκείνη τὴν ἐποχή: ἡ Ρώμη ἀπειλεῖτο ἀπὸ τοὺς Λομβαρδοὺς καὶ ἐνόψει τῆς πτώσης τοῦ Ἀνατολικοῦ αὐτοκράτορα στὴν εἰκονοκλασία ἦταν φυσικὸ νὰ ἐπικαλεσθεῖ τὸν Χριστιανὸ βασιλιὰ τῶν Φράγκων. Καὶ ὑπῆρχε ἀκόμη περισσότερη λο-

γικὴ στὸ νὰ προσπαθήσει νὰ ἀσκήσει ἐξουσία πάνω στὸν Φράγκο βασιλιὰ 50 χρόνια ἀργότερα, ὅταν ὁ Καρλομάγνος ἀπέρριψε τὴν Ζ’ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο καὶ εἰσήγαγε τὸ Φιλιόκβε στὸ Πιστεύω. Ἀλλὰ κατὰ τοὺς ἑπόμενους αἰῶνες τὸ ἀκραιφνῶς πνευματικὸ κίνητρο τῆς ἀναχαίτισης τῆς αἵρεσης ἀναμίχθηκε μὲ τὸ λιγότερο κίνητρο τῆς κυριαρχίας, πνευματικῆς καὶ κοσμικῆς, σὲ ὁλόκληρη τὴ Δύση καὶ ἀκόμη ἐπίσης στὴν Ἀνατολή. Ἔτσι, ἡ παράδοση τῆς εἰδωλολατρικῆς Ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίας, ὅπου ὁ αὐτοκράτορας ἦταν ταυτοχρόνως pontifex maximus ἱερέας καθὼς καὶ βασιλιάς, ἐνσωματώθηκε στὴν σχεδὸν αὐτοκρατορικὴ ἐξουσία τοῦ Πάπα. Μέσα σ’ αὐτὸ τὸ πλαίσιο τὰ Ψευδοϊσιδώρια Διατάγματα, μία μεγάλη συλλογὴ ἀπὸ πλαστὰ ἔγγραφα περιλαμβανομένης καὶ τῆς περίφημης Δωρεᾶς τοῦ Κωνσταντίνου, ἐμφανίστηκαν στὰ μέσα του 9ου αἰώνα. Σύμφωνα μὲ τὴ Δωρεὰ, ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος εἶχε δώσει τὸν αὐτοκρατορικό του θρόνο στὸν Πάπα Σιλβέστρο καὶ τοὺς διαδόχους του ἐπειδὴ «δεν εἶναι σωστὸ ἕνας γήινος

αὐτοκράτορας νὰ ἔχει ἐξουσία σ’ ἕνα μέρος ὅπου ἡ διακυβέρνηση τῶν ἱερέων καὶ τῆς κεφαλῆς τῆς Χριστιανικῆς θρησκείας ἔχει ἐγκαθιδρυθεῖ ἀπὸ τὸν οὐράνιο Αὐτοκράτορα» καὶ γι’ αὐτὴ τὴν αἰτία εἶχε μεταφέρει τὴν πρωτεύουσά του στὴ Νέα Ρώμη τῆς Κωνσταντινούπολης. Ὁ Ρωμανίδης ἔχει ὑποστηρίξει ὅτι ἡ αἰτία τῆς πλαστογραφίας ἦταν γιὰ νὰ ἀποτραποῦν οἱ Φράγκοι ἀπὸ τὸ νὰ ἐγκαταστήσουν τὴν πρωτεύουσά τους στὴ Ρώμη. Μπορεῖ νὰ εἶναι κι ἔτσι, ἀλλὰ μακροπρόθεσμα ἡ σημασία της εἶναι πολὺ πλατύτερη ἀπὸ τὴ διαμάχη μεταξὺ Ρώμης καὶ Φραγκιᾶς ἀφοῦ ἀντιπροσωπεύει μία ἀρκετὰ νέα θεωρία τῆς σχέσης μεταξὺ κοσμικῶν καὶ τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἐξουσιῶν. Ἀντὶ γιὰ τὸ δόγμα τῆς «συμφωνίας» τῶν δυὸ ἐξουσιῶν, ποὺ κυριάρχησε στὴν Ἀνατολὴ καὶ σύμφωνα μὲ τὸ ὁποῖο τὸ χρῖσμα τοῦ Αὐτοκράτορα ἀπὸ τὸν Πατριάρχη δὲν ἔδινε στὸν τελευταῖο ἐξουσία πάνω στὸν Αὐτοκράτορα στὴ δική του σφαίρα διακυβέρνησης, ἡ θεωρία ποὺ περιέχεται στὴ Δωρεὰ οὐσιαστικὰ λέει ὅτι ἡ κεφαλὴ τῆς Ἐκκλησίας πρέπει ἐπίσης νὰ

εἶναι καὶ κεφαλὴ τῆς Αὐτοκρατορίας ἔτσι ὥστε ὁ Αὐτοκράτορας νὰ μπορεῖ νὰ ἀσκεῖ ἐξουσία ὡς ὑποτελής τοῦ Πάπα ἢ νὰ μεταφέρει τὴν κυριαρχία του κάπου ἀλλοῦ. Βέβαια, ὑπάρχει μία συμφυὴς ἀντίθεση σ’ αὐτὴ τὴ θεωρία (ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἀντίθεσή της μὲ ὁλόκληρη τὴν ἀποστολικὴ διδασκαλία πάνω στὴ σχέση ἀνάμεσα στὴν Ἐκκλησία καὶ τὸ Κράτος): ἂν ἦταν ὁ Ἅγιος Κωνσταντῖνος ποὺ ἔδωσε τὴν ἐξουσία στὸν Ἅγιο Σιλβέστρο, τότε ἡ τελικὴ ἐξουσία εἶναι τοῦ Αὐτοκράτορα καὶ ὄχι τοῦ Πάπα. Ἀλλὰ αὐτὴ ἡ ἀσυνέπεια ἀγνοήθηκε μπροστὰ στὴν ἐπείγουσα ἀνάγκη νὰ βρεθεῖ κάποια κανονικοφανὴς δικαιολογία γιὰ τὰ τυπικὰ σχέδια, καὶ ἡ πλαστογραφία παρετίθετο γιὰ νὰ ὑποστηρίξει τὴ θεωρία τοῦ Πάπα ὡς τοῦ ἀληθινοῦ Ἁγίου Ρωμαίου Αὐτοκράτορα ποὺ ἔχει ἀπόλυτη ἐξουσία καὶ στὴν Ἐκκλησία καὶ στὸ Κράτος κατὰ τὸ μεγαλύτερο μέρος τοῦ Μεσαίωνα. ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΣΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΤΕΥΧΟΣ

Παύλειος Λόγος

Γ E Γ O N O TA Χειροτονίες και χειροθεσίες

Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων στις 11 Νοεμβρίου λειτούργησε στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό Αγίου Μηνά Ναούσης και τέλεσε την εις Διάκονο χειροτονία του κ. Δανιήλ Δαυΐδ. Επίσης στις 30 Νοεμβρίου λειτούργησε στον Ιερό Ναό Αγίας Παρασκευής Πλατάνου και τέλεσε την εις Διάκονο χειροτονία του κ. Ιωάννη Κατσούλα, τον οποίον χειροτόνησε σε Πρεσβύτερο στις 6 Δεκεμβρίου στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό

Αγίου Νικολάου Ανατολικού. Στις 13 Δεκεμβρίου τελέστηκε από τον Σεβασμιώτατο Αγρυπνία στο Καθολικό της Ιεράς Μονής Παναγίας Δοβρά, στη διάρκεια της οποίας πραγματοποιήθηκε η εις Διάκονο χειροτονία του κ. Σωτηρίου Πεντέλα, ο οποίος στη συνέχεια στις 14 Δεκεμβρίου χειροτονήθηκε από τον Σεβασμιώτατο Πρεσβύτερος στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Αλεξανδρείας. Τέλος ο Σεβασμιώτατος στις 12 Νοεμβρίου λειτούργησε στον Ιερό Ναό Αγίου Στεφάνου Βεροίας και προχείρησε τον π. Ελευθέριο Τσιλικά εις Πρωτοπρεσβύτερο, ενώ στις 23 Νοεμβρίου λειτούργησε στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό Οσίου Νικοδήμου Βεροίας και προχείρησε τον π. Φώτιο Καφετζή εις Πρωτοπρεσβύτερο.

Από την εις Πρεσβύτερο χειροτονία του π. Ιωάννη Κατσούλα

Από την εις Διάκονο χειροτονία του π. Σωτηρίου Πεντέλα

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης στη Δράμα

ην Δράμα επισκέφθηκε επίσημα ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος από 1η έως 3 Νοεμβρίου. Το Σάββατο 1η Νοεμβρίου το πρωί ο Παναγιώτατος τέλεσε θυρανοίξια παρεκκλησίου στην Ι. Μονή Αναλήψεως Σίψας και το μεσημέρι επισκέφθηκε την Ι. Μονή Εικοσιφοινίσσης, ενώ το απόγευμα πραγματοποιήθηκε η επίσημη υποδοχή προ του Επισκοπείου Δράμας και ακολούθησε Εσπερινός στον Μητρ. Ι. Ναό Εισοδίων της Θεοτόκου. Την Κυριακή τελέστηκε Πατριαρχική Θ. Λειτουργία κατά την οποία μετείχαν ο Μακ. Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Ιερώνυμος και πολλοί άλλοι αρχιερείς μεταξύ των οποίων και ο Σεβ. Μητροπολίτης μας. Στο τέλος της Θ. Λειτουργίας έγινε η τελετή αγιοκατάταξης του Οσίου Γεωργίου (Καρσλίδη). Ακολούθησαν διάφορες άλλες ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις.

Από την επίσκεψη της ΑΘΠ του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου στη Δράμα

Η πρώτη πανήγυρις του Οσ. Γεωργίου

τις 3 και 4 Νοεμβρίου εορτάστηκε στην Ιερά Μονή Αναλήψεως Σίψας η πρώτη Πανήγυρις του νέου Αγίου της Εκκλησίας μας Οσ. Γεωργίου. Τελέστηκε Ιερά Αγρυπνία και το πρωί αρχιερατικό συλλείτουργο κατά το οποίο προεξήρχε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων, κατόπιν ευγενικής προσκλήσεως του Σεβ. Μητροπολίτου Δράμας κ. Παύλου.

Εκδήλωση για τον Μακεδονικό Αγώνα

Από την λιτανεία των ιερών Λειψάνων του Οσίου Γεωργίου στη Σϊψα Δράμας

ε την ευκαιρία συμπλήρωσης 100 χρόνων από τη λήξη της ένοπλης φάσης του Μακρδονικού Αγώνα διοργανώθηκε στις 30 Νοεμβρίου στην Αντωνιάδειο Στέγη εκδήλωση από την Ι. Μητρόπολη, την Εταιρεία Μελετών Ιστορίας και Πολιτισμού Ημαθίας και την Ιστορική -Λαογραφική Εταιρεία Γιαννιτσών. Στην αρχή απηύθυνε χαιρετισμό ο Σεβ. Μητροπολίτης μας και στη συνέχεια προβλήθηκε ντοκιμαντέρ και ακολούθησαν εισηγήσεις από τους: Ιω. Παπαλαζάρου Εκπαιδευτικό και Μιχ. Τρίτο Αν. Καθηγητή ΑΠΘ. Την εκδήλωση πλαισίωσε καλλιτεχνικά η Χορωδία της Ι. Μητροπόλεως υπό τη διεύθυνση του κ. Δημητρίου Κεχαγιά.

Από την εκδήλωση για το Μακεδονικό Αγώνα στην Αντωνιάδειο Στέγη

Παύλειος Λόγος

Χριστουγεννιάτικες γιορτές του Γραφείου Νεότητος

ραγματοποιήθηκαν στις 20 και στις 21 Δεκεμβρίου δύο χριστουγεννιάτικες γιορτές που διοργάνωσε το Γραφείο Νεότητας της Ιεράς Μητροπόλεώς μας, η πρώτη στο κατάμεστο κλειστό γήπεδο στην Αλεξάνδρεια και η δεύτερη στο Κινηματοθέατρο «ΣΤΑΡ» στη Βέροια. Το πρόγραμμα περιελάμβανε χριστουγεννιάτικα τραγούδια και κάλαντα, καθώς και θεατρικό σκετς εμπνευσμένο από το αριστούργημα του Καρόλου Ντίκενς “Χριστουγεννιάτικη Ιστορία “. Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων ο οποίος παρακολούθησε και τις δύο γιορτές στο τέλος έλαβε το λόγο και συνεχάρη τους διοργανωτές για το ποιοτικό και διδακτικό αποτέλεσμα.

Από την Χριστουγεννιάτικη εορτή στο Κινηματοθέατρο «ΣΤΑΡ»

Γεύμα αγάπης στη Νάουσα

η 2η μέρα των Χριστουγέννων ο Σεβ. Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων λειτούργησε όπως κάθε χρόνο στον Ι. Ναό Κοιμήσεως θεοτόκου Ναούσης και στη συνέχεια παρακάθισε στο Πνευματικό Κέντρο της Ενορίας σε πλούσιο χριστουγεννιάτικο γεύμα με τους τροφίμους του συσσιτίου Ναούσης καθώς επίσης και με τους οδοκαθαριστές της πόλης και τις οικογένειές τους. Το γεύμα προσέφερε η Ιερά Μητρόπολις.

Υποτροφίες σε αριστούχους της Αλεξάνδρειας

Από το γεύμα Αγάπης στο Πν. Κέντρο του Ι. Ναού Παναγίας Ναούσης

ραγματοποιήθηκε και φέτος με ιδιαίτερη επιτυχία η καθιερωμένη εκδήλωση απονομής υποτροφιώνκαι τιμητικών διακρίσεων σε αριστούχους φοιτητές, επιτυχόντες στις πανελλαδικές, καθώς και αριστούχους μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων της Αλεξάνδρειας. Δόθηκε σε 12 αριστούχους φοιτητές το ποσό των 5500€ ενώ σε όλους τους υπολοίπους ασημένιος σταυρός και έπαινος. Τέλος δόθηκε σε κάθε Γυμνάσιο και Λύκειο της πόλης από 500€ για την ενίσχυση της σχολικής τους βιβλιοθήκης. Επίσης τιμήθηκαν με πλακέτα ο Αρχιμ. Νεκτάριος Λασκαρίδης εμπνευστής του θεσμού των υποτροφιών, καθώς και ο κ. Θεοχ. Χατζημιχαήλ στενός συνεργάτης και υποστηρικτής του θεσμού.

Παύλειος Λόγος

Από την απονομή υποτροφιών στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Αλεξανδρείας

Ημερίδα για τους Κατηχητές

η Δευτέρα 29 Δεκεμβρίου στο ξενοδοχείο «Αιγές Μέλαθρον» διοργανώθηκε από το Γραφείο Νεότητος και φέτος η καθιερωμένη Ημερίδα Κατηχητών και Στελεχών του πνευματικού έργου της Ι.Μ. με θέμα «Η κατήχηση απέναντι στα σύγχρονα προβλήματα της παιδικής και εφηβικής ηλικίας». Μίλησαν ο Αιδεσ. Πρωτ/ρος π. Θεμοστοκλής Μουρτζανός, Γ.Α.Ε. της Ι.Μ. Κερκύρας με θέμα «Εκκλησία και Κατήχηση απέναντι στα προβλήματα των διαφυλικών σχέσεων» και ο Σεβ. Με θέμα «Η Εκκλησία απέναντι στο θέμα της γενετήσιας παρέκκλισης». Παρέμβαση έκανε ο Αρχιμ. π. Εμμανουήλ Σιγάλας ενώ ακολούθησε γόνιμος διάλογος. Την διοργάνωση της Ημερίδας επιμελήθηκε ο Αρχιμ. Διονύσιος Ανθόπουλος, Διευθυντής του Γραφείου Νεότητος της Ι. Μ. με το άριστο επιτελείο του.

Ο π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός κατά τη διάρκεια της εισηγήσεώς του στην Ημερίδα για τους Κατηχητές

Θ. Λειτουργία των Αποστολικών Διαταγών

ο εσπέρας της 30ης Δεκεμβρίου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων τέλεσε στην Ενορία Αγίων Αναργύρων Βεροίας την αρχαία Λειτουργία των Αποστολικών Διαταγών. Μαζί του λειτούργησαν οι Αρχιμ. Γεώργιος Χρυσοστόμου, Πρωτοσύγκελος Ι.Μ.Β. , ο Αρχιμ. Ιγνάτιος Ποτουγλίδης και οι Διάκονοι π. Παύλος Παπαδόπουλος και π. Γρηγόριος Μάζα. Στην θ. Λειτουργία μετείχαν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον πολλοί νέοι και νέες της Βέροιας.

Από την τέλεση της Θ. Λειτουργίας των Αποστολικών Διαταγών

Επίσκεψη του Σεβ. Μητροπολίτου Μεσογαίας με ομάδα νέων

Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μεσογαίας κ. Νικόλαος συνοδευόμενος από κληρικούς του και από ομάδα 100 νέων επισκέφθηκαν στις 27 και 28 Δεκεμβρίου την Ιερά Μητρόπολή μας και φιλοξενήθηκαν στις εγκαταστάσεις του Ιδρύματος Παναγίας Σουμελά στο Βέρμιο. Την Κυριακή τελέστηκε αρχιερατικό συλλείτουργο προεξάρχοντος του Σεβ. Μεσογαίας κ. Νικολάου ο οποίος ομίλησε. Ακολούθησε επίσκεψη στο χιονοδρομικό Κέντρο Σελίου και παρετέθη γεύμα στην Κουμαριά.

Από την επίσκεψη του Σεβ. Μητροπολίτη Μεσογαίας κ. Νικολάου στον Ιερό Ναό Αγίου Σεραφείμ Σάρωφ στο Χιονοδρομικό Κέντρο Σελίου Παύλειος Λόγος

τύπος & ουσία

τοῦ Πρωτ/ρου Νεκταρίου Σαββίδη

οτέ μην μας διαφεύγει ότι τα Χριστούγεννα σημαίνουν την μεγάλη αγάπη του Θεού για όλους εμάς. Σημαίνουν την άκρα ταπείνωση του Κυρίου Ημών Ιησού Χριστού για την λύτρωσή μας. Σαρκώθηκε Εκείνος για να θεοποιηθούμε εμείς, όπως σημειώνει ο Μέγας Αθανάσιος. Προσέλαβε την δική μας φύση για να μας υψώσει στον ουρανό. Τα Χριστούγεννα δεν πρέπει να είναι απλώς ευκαιρία κάποιας αλλαγής και ποικιλία εδεσμάτων μόνο αλλά κυρίως μεγάλος σταθμός αναγεννήσεώς μας και πόθου για την σωτηρία μας. Το βρέφος το εσπαργανωμένο να γίνει η λατρεία μας και η σωτηρία μας. Πριν λίγο καιρό ήρθαν στη Ελλάδα τα λείψανα ενός πολύ μεγάλου Αγίου της Ρωσικής εκκλησίας, του οσίου Σεραφείμ του Σάρωφ. Αυτή η μεγάλη και πολύ αγαπητή μορφή του Ρωσικού Έθνους έσταζε

βάλσαμο στις ψυχές που τον επισκέπτονταν, καθώς όλους τους χαιρετούσε με τη χαρμόσυνη φράση «Χριστός Ανέστη, χαρά μου» και ήταν η παρηγοριά του ρωσικού λαού στα δύσκολα χρόνια των διωγμών . Έκανε ασύλληπτους ασκητικούς αγώνες προσευχόμενος χίλια μερόνυχτα πάνω σε μια πέτρα, απαντούσε σε γράμματα που του έστελναν πριν τα ανοίξει, θεράπευε όσους κατέφευγαν κοντά του και τόνιζε ότι σκοπός της χριστιανικής ζωής είναι η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος. Λόγοι που μοσχοβολούν άρωμα αγιότητος και στους οποίους οφείλουμε να εντρυφούμε… Πολύς λόγος έγινε τις μέρες αυτές από τον τύπο για τα επεισόδια και τις πρωτοφανείς καταστροφές που συγκλόνισαν όλους μας ,με αφορμή το θάνατο μαθητή, ο οποίος όλους μας έθλιψε. Αντιπαραθέσεις πολιτικές υπήρξαν , αναλύσεις ειδικών και μη. Όλοι προσπάθησαν να ερμηνεύσουν

τα φαινόμενα των βίαιων αντιδράσεων που έδωσαν αφορμή και στον διεθνή τύπο ακόμη να ασχοληθεί με αυτά. Τι είναι αυτό που κάνει τους νέους να αντιδρούν έτσι; Το σίγουρο είναι η έλλειψη ιδανικών που θα γεμίσουν τις ψυχές των παιδιών . Τι ιδανικά δώσαμε οι δάσκαλοι, οι ιερείς , οι γονείς σε αυτά τα παιδιά; Και το βασικότερο που δεν πρέπει να μας διαφεύγει: όσο οι καρδιές των παιδιών μας είναι άδειες από Χριστό , τόσες περισσότερο παρεκκλίσεις θα έχουμε . Είναι γεγονός ότι ο δυτικός τρόπος ζωής έχει διαμορφώσει ένα ειδικό τρόπο φαγητού, αυτό

του γρήγορου φαγητού όπως λέγεται, και επίσης την άμετρη κατανάλωση. Όπως διαβάζουμε και στον τύπο, πολλές φορές η κατανάλωση είναι ο σκοπός ύπαρξης των πολυεθνικών και όχι μόνο. Πάνω της είναι στηριγμένο το παιχνίδι της παγκοσμιοποίησης. Με την κατανάλωση παγιδεύουν και αλώνουν τον σύγχρονο άνθρωπο και ιδιαίτερα τους νέους. Είναι λοιπόν σοφά και έχουν μεγάλο βάθος τα λόγια γέροντα ασκητή που βρέθηκε σε μεγάλη πόλη γιορτινές ημέρες. Όταν είδε το πλήθος των προϊόντων είπε: «Πόσα πράγματα υπάρχουν που δεν τα έχω ανάγκη»!

λειτουργεί η

ΚΑΤΑΚΟΜΒΗ

ΤΟΥ Ι. ΝΑΟΥ

ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ

ΑΡΧΙΕΠ. ΣΥΜΦΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ

ΚΑΘΕ ΤΡΙΤΗ ΤΕΛΕΙΤΑΙ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ ΟΛΟ ΤΟ ΧΡΟΝΟ

χειμώνα ώρα 5μ.μ καλοκαίρι ώρα 6μ.μ.

ά κ ι μ ο ν ο κ ν ι ώ ο ι σ τε α γ σ ρ ύ ε χ ενισ ιση των χ έ ν υ τη σ

ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΣ ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΜΕ ΤΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ: 23310 20951, 6945384355 ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ: ΑΣΠΙΣ BANK 731-05-000-3607 ΠΕΙΡΑΙΩΣ: 5243-033886-401

ΕΦΗΜ ΕΦΗΜ

Ι∆ΕΣ ΕΙΡ∆ΕΣ ΕΡ

ΠΕΡΙΟ ΠΕΡΙΟ

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ ΤΕΛΟΣ

Ταχ. Γραφείο Ταχ. Γραφείο ΒΕΡΟΙΑΣ ΒΕΡΟΙΑΣ

αριθµ. κωδ. αριθµ. κωδ. 2638 2638

ΚΑ ∆ΙΑ ∆ΙΚ