ΤΕΥΧΟΣ 77 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009
σελ 3 ETOΣ ΙΣΤ΄ TEYXOΣ 77 ΙΑΝ. - ΦΕΒ. 2008
ΔΙMHNIAIO OPΘOΔOΞO ΠEPIOΔIKO
IEPAΣ MHTPOΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ , NAOYΣHΣ KAI KAMΠANIAΣ ΕΚΔΟΤΗΣ - ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ
σελ 14 �
σελ 4
σελ 6
σελ 8 σελ 10
X E I P O Γ PA Φ A AΣXETΩΣ ΔHM OΣIEYΣHΣ TOYΣ ΔEN EΠI ΣTPEΦONTAI Τ Ο Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Ο Δ Ι Α Ν Ε Μ Ε ΤΑ Ι ΔΩΡΕΑΝ. ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΑ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΛΛΟΥΝ ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΥ: 20ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΕΛΛΑΔΑ & ΚΥΠΡΟ, 40ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΣYNΔPOMEΣ KAI EMBAΣMATA ΣTH ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY web:
www.imverias.gr
ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ του Αρχιμ. Αμβροσίου Κυρατζή
Η ΠΑΛΑΙΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ των Αντωνίου Πέτκου και Βασιλικής Καλταπανίδου -Πυροβέτση
ΠΡΟΣΕΧΕΤΕ ΤΩΝ ΨΕΥΔΟΠΡΟΦΗΤΩΝ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ του Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή
ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΩΝΙΑ του Μον. Γεωργίου Κουτμερίδη
σελ 12
ΑΠΟΚΑΛΥΨΙΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ του Αρχιμ. Ιερεμίου Γεωργαλή
ΠΡΩΤ/ΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΓΚΑΛΙΤΣΙΟΣ του Αρχιμ. Σωσιπάτρου Πιτούλια
σελ 21
ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ
ΓΕΡΩΝ ΚΛΕΟΠΑ ΗΛΙΕ του Ιεροδ. Γρηγορίου Μάζα
σελ 22
σελ 24
ΚΩΔΙΚΟΣ 2638
APΘPA MΠOPOYN NA AΠOΣTEΛ Λ O N TA I Σ T H Ν ΤΑ Χ ΥΔ Ρ Ο Μ Ι Κ Η ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY: ΠEPIOΔIKO «ΠAYΛEIOΣ ΛOΓOΣ» ΓPAΦEIO TYΠOY IEPAΣ MHTPO ΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ, T.Θ. 241, 591 00 BEPOIA THΛ 23310 72317, ΦAΞ 23310 25275, E-mail: imveria@ otenet.gr
ΠΑΛΙΝ ΙΗΣΟΥΣ Ο ΕΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝ ΜΥΣΤΗΡΙΟΝ του Αρχιμ. Αρσενίου Χαλδαιόπουλου
σελ 16
Σεβασμιώτατος Mητροπολίτης Bεροίας κ. Παντελεήμων
ΣΥΝΤΑΞΗ: Αρχιμ. Διονύσιος Ανθόπουλος, Αρχιμ. Αρσένιος Χαλδαιόπουλος, Αθανάσιος Βουδούρης, Εμμανουήλ Ξυνάδας. HΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣEΛIΔOΠOIHΣH & KAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIA: Mον. Γεράσιμος Mπεκές. ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ: Αρχιμ. Χρυσόστομος Ξενιτόπουλος ΑΠΟΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ: Νίκος Μεταξόπουλος. EKTYΠΩΣH TYΠOΓPAΦEIO: «TYPE PRESS» Nέα Nικομήδεια ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ: Μον. Αντώνιος Σισμανίδης
ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΝΕΟΥ ΕΤΟΥΣ
ΕΣΤΕΜΜΕΝΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΒΡΕΤΤΑΝΙΑΣ δ΄ μέρος του Αρχιμ. Χρυσοστόμου Ξενιτόπουλου
σελ 26 MIKPEΣ EIΔHΣEIΣ
σελ 30
ΕΝΘΡΟΝΙΣΗ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΜΟΣΧΑΣ κ. ΚΥΡΙΛΛΟΥ του Μον. Γερασίμου Μπεκέ
EΞΩΦYΛΛO Η Παλαιά Μητρόπολις Βεροίας ΟΠΙΣΘΟΦYΛΛO Αναμνηστική φωτογραφία μετά το επίσημο γεύμα που παρέθεσε ο Πρόεδρος της Ρωσίας κ. Ντμίτρι Μεντβέντεφ προς τιμήν των ξένων αντιπροσωπειών για την ενθρόνιση του νέου Πατριάρχου Μόσχας κ. Κυρίλλου.
ποιμαντορική ἐγκύκλιος νέου ἔτους
Π
ρώτη τοῦ νέου ἔτους, καί ἡ Ἐκκλησία μας ἱκετεύει διά τοῦ οὐρανοφάντορος Μεγάλου Βασιλείου, τοῦ ὁποίου τή μνήμη ἑορτάζει, τόν Θεό νά ἐπισκεφθεῖ τόν κόσμο καί τούς ἀνθρώπους ἐν τῇ χρηστότητί του. Τόν παρακαλεῖ, δηλαδή, στή νέα σελίδα πού ἀνοίγεται σήμερα νά κάνει αἰσθητή τήν παρουσία του στή ζωή μας καί στή ζωή τοῦ κόσμου, ὄχι ὡς κριτής ἤ ὡς αὐστηρός καί ἄτεγκτος δεσπότης, ἀλλά ὡς φιλεύσπλαγχνος καί στοργικός πατέρας, πού συγχωρεῖ τίς ἀδυναμίες τῶν παιδιῶν του, πού δείχνει κατανόηση στά παραπτώματά τους, πού ἀνέχεται τίς παρεκτροπές τους, πού τούς προσφέρει νέες εὐκαιρίες γιά νά διορθωθοῦν, πού βρίσκει πάντοτε τρόπους γιά νά τά προσελκύει κοντά του. Καί εἶναι ἀλήθεια, ἀδελφοί μου, ὅτι ἔχουμε ἀνάγκη τή φιλανθρωπία καί τή χρηστότητα τοῦ Κυρίου. Τήν ἔχουμε ἀνάγκη, γιατί καθημερινά παρεκτρεπόμεθα, καθημερινά παρακούουμε τίς ἐντολές του, καθημερινά ἀδιαφοροῦμε γιά τήν παρουσία του καί δροῦμε σάν νά μήν ὑπῆρχε, καθημερινά καταχρώμεθα τῆς ἀγάπης του, καθημερινά σπαταλοῦμε τόν χρόνο πού μᾶς χαρίζει καί δαπανοῦμε ἀλόγιστα τά ἀγαθά πού μᾶς προσφέρει, καθημερινά καταστρέφουμε τή φύση καί τόν κόσμο, πού Ἐκεῖνος ἔπλασε «καλά λίαν», καί ἀδιαφοροῦμε γιά τίς συνέπειες τῶν πράξεων καί τῶν παραλείψεών μας. Καί ὅμως ὁ Θεός μᾶς ἀνέχεται καί ὄχι μόνο δέν ἀποστρέφει τό πρόσωπό του, ἀλλά μᾶς ἐπισκέπτεται «ἐν τῇ χρηστότητί» του, γιά νά μᾶς ἀφυπνίσει ἀπό τόν ὕπνο τῆς ἁμαρτίας καί τῆς ἀδρανείας, πού μᾶς ὁδηγεῖ στήν ἀπώλεια καί στήν καταστροφή, καί νά μᾶς κάνει νά συνειδητοποιήσουμε τήν κατάστασή μας καί νά ἀλλάξουμε τρόπο ζωῆς, ἐπιστρέφοντας κοντά του. Μπορεῖ, βέβαια, μερικές φορές ἡ χρηστότητα τοῦ Θεοῦ νά ἐκδηλώνεται καί ὡς δοκιμασία καί ὡς θλίψη καί ὡς πόνος, ἀλλά καί αὐτά συμπεριλαμβάνονται στό σχέδιο τοῦ Θεοῦ γιά τή σωτηρία μας. Γιατί ἡ χρηστότης τοῦ Θεοῦ δέν σημαίνει ὅτι ὁ Θεός μᾶς ἀφήνει νά κάνουμε ἁπλῶς ὅ,τι θέλουμε, ὅπως οἱ γονεῖς πού ἀπό ἀδιαφορία ἀφήνουν τά παιδιά τους νά κάνουν πράγματα πού τά ὁδηγοῦν στό τέλος στήν καταστρο-
φή. Ὁ Θεός μᾶς ἀφήνει, ἀσφαλῶς, ἐλεύθερους νά κάνουμε ὅ,τι θέλουμε, μᾶς ἐπιτηρεῖ ὅμως διακριτικά καί μέ πατρικό ἐνδιαφέρον, ὥστε νά μήν καταστραφοῦμε. Γιατί ὁ Θεός «θέλει πάντας σωθῆναι», καί γιά τόν κάθε ἕνα ἀπό ἐμᾶς ἔχει τό δικό του σχέδιο. Μέσα σ᾽ αὐτό τό σχέδιο τῆς χρηστότητος τοῦ Θεοῦ περιλαμβάνονται καί οἱ δοκιμασίες καί οἱ θλίψεις καί οἱ πειρασμοί. Καί τά χρησιμοποιεῖ ὁ Θεός, ὅταν δέν κατανοοῦμε τήν ἀγάπη του, ὅταν δέν συνειδητοποιοῦμε τόν κίνδυνο πού διατρέχουμε. Τότε τά χρησιμοποιεῖ ὡς προειδοποιητικά στοιχεῖα. Τά χρησιμοποιεῖ γιά νά μᾶς βοηθήσει νά κατανοήσουμε τά σφάλματα καί τά λάθη μας. Τά χρησιμοποιεῖ ὡς παιδαγωγικό μέσο γιά νά μᾶς συνετίσει καί νά μᾶς συνεφέρει. Δέν εἶναι τιμωρία, ἀλλά εἶναι ἔκφραση τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, πού μπορεῖ νά δοκιμάζει μέ τόν τρόπο αὐτό καί τήν πίστη μας καί τήν ὑπομονή μας καί τήν ἐμπιστοσύνη μας σ᾽ Αὐτόν, καί πού περιμένει νά προκύψει ὠφέλεια ἀπό αὐτήν. «Ἐπίσκεψαι ἡμᾶς ἐν τῇ χρηστότητί σου, Κύριε». Αὐτήν τήν ἱκεσία ἄς ἀπευθύνουμε καί ἐμεῖς, ἀδελφοί μου, σήμερα, πρός τόν Χριστό, παρακαλῶντας τον τό νέο ἔτος νά ἀπαλλάξει καί ἐμᾶς προσωπικά καί τήν Ἐκκλησία του καί τόν κόσμο ὁλόκληρο ἀπό τά θλιβερά καί ἐπώδυνα, ἀπό πειρασμούς καί καταστροφές, καί νά μᾶς ἐπισκεφθεῖ «ἐν χρηστότητι», ὥστε νά μπορέσουμε νά ἀπολαύσουμε τά δῶρα τῆς ἀγάπης του καί νά ὁδηγηθοῦμε δι᾽ αὐτῆς ἐγγύτερα πρός τόν Θεό καί ἐγγύτερα πρός τή σωτηρία μας, διά πρεσβειῶν καί τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης τοῦ θαυματουργοῦ, στόν ὁποῖο ἡ τοπική Ἐκκλησία εὐλαβῶς ἀφιερώνει τό ἔτος 2009 ἐπί τῇ συμπληρώσει 650 ἐτῶν ἀπό τήν κοίμησή του.
Διάπυρος πρός τόν Θεόν εὐχέτης Ὁ Μητροπολίτης ὁ Βεροίας καί Ναούσης Παντελεήμων
Παύλειος Λόγος
3
ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ του Αρχιμ. Αμβροσίου Κυρατζή
Ο
ταν ἦρθε στὴ γῆ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς καὶ ἄρχισε τὴ δημόσια δράση Του, ἐπὶ μία τριετία δὲν ἔπαψε οὔτε λεπτὸ νὰ κηρύττει, νὰ θεραπεύει ἀρρώστους, νὰ νουθετεῖ τοὺς προσφιλεῖς μαθητές, νὰ ἐλέγχει τὴν ὑποκρισία τῶν φαρισαίων καὶ γραμματέων. Παράλληλα ἔζησε μία ζωὴ χωρὶς ἀπολαβὴ καὶ ὅπως ὁ Ἴδιος ἔλεγε: «αἱ ἀλώπεκες φωλεάς ἔχουσι καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ κατασκηνώσεις, ὁ δὲ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἔχει ποῦ τὴν κεφαλὴν κλίνῃ». Ἔζησε μία ζωή, ἡ ὁποία ξεκίνησε ἀπὸ τὸ σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ, πέρασε ἀπὸ τὸ ἐργαστήριο τῆς Ναζαρέτ, ἔτρεξε τοὺς δρόμους καὶ τὰ μονοπάτια τῆς Παλαιστίνης καὶ κατέληξε στὸ Γολγοθᾶ, στὸ μαρτύριο. Στὰ ἴχνη Αὐτοῦ βάδισαν καὶ οἱ Ἀπόστολοι, ἀφότου ἔγιναν μαθηταί του. «Ἐξελθόντες ἐκήρυξαν πανταχοῦ, τοῦ Κυρίου συνεργοῦντος καὶ τὸν λόγον βεβαιοῦντος διὰ τῶν ἐπακολουθούντων σημείων» (Μάρκ. 16:20). Ἐπίσης οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, ἑπόμενοι τοῦ Κυρίου καὶ τῶν Ἀποστόλων, ἔζησαν σ’ ἕνα σύμπλεγμα ἀγώνων καὶ θυσιῶν. Σὲ ὅλη τὴ ζωὴ τους ἐργάστηκαν καὶ ἐφάρμοσαν τὸν χριστιανισμὸ καὶ ἀπέδειξαν πὼς ὁ χριστιανισμὸς δὲν εἶναι μία οὐτοπία, ἀλλὰ πίστη καὶ ζωή, φῶς καὶ ζωή. Τρεῖς ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς Θεοφόρους Πατέρες γιορτάζει στὶς 30 Ἰανουαρίου ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία. Αὐτοί, βέβαια, εἶναι ὁ Βασίλειος ὁ Μέγας, ὁ Γρηγόριος ὁ Θεολόγος καὶ ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Οἱ τρεῖς αὐτοὶ πατέρες καὶ οἰκουμενικοὶ διδάσκαλοι ὑπῆρξαν πρότυπα πίστης καὶ ζωῆς καθὼς καὶ φωτεινὰ παραδείγματα πρὸς μίμηση. Ἔζησαν καὶ οἱ τρεῖς μέσα σὲ μία οἰκογενειακὴ θαλπωρή, τὴν ὁποία εἶχαν δημιουργήσει γι’ αὐτοὺς οἱ οἰκογένειές τους. Στὴν οἰκογένεια τοῦ Μεγάλου Βασιλείου δημιούργησε αὐτὴ τὴν ἀτμόσφαιρα ἡ μητέρα του Ἐμμέλεια, τοῦ Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου ἡ μητέρα του Νόνα, ἐνῶ ἡ Ἀνθοῦσα ἡ μητέρα τοῦ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου στὴ δική του οἰκογένεια. Αὐτὲς οἱ
4
Παύλειος Λόγος
τρεῖς μεγάλες μητέρες πότισαν, ἔθρεψαν τοὺς βλαστούς τους μὲ τὰ ἱερὰ νάματα τῆς εὐσέβειας καὶ εὐλάβειας. Νέοι ἀκόμη, ἄπειροι καὶ ἀδύναμοι, βρέθηκαν μέσα σὲ περιβάλλον, τὸ ὁποῖο ἐγκυμονοῦσε πολλοὺς κινδύνους. Ἐπρόκειτο γιὰ περιβάλλον τὸ ὁποῖο προσέφερε σωρεία ὁλόκληρη ἀπὸ αἰσθησιακὲς καὶ σαρκικὲς ἀπολαύσεις, ἐνῶ οἱ πειρασμοί, ὡς ἄλλα τέρατα τῆς Ἀποκάλυψης, εἶχαν ὀρθάνοιχτα τὰ μακάβρια στόματά τους καὶ ἀπειλοῦσαν νὰ καταβροχθίσουν τοὺς νέους αὐτοὺς βλαστούς... Ἀλλὰ οἱ τρεῖς αὐτοὶ νέοι, προσηλωμένοι στὸ Σταυρὸ τοῦ Κυρίου πολέμησαν τοὺς πειρασμοὺς μὲ τὰ πνευματικὰ ὅπλα, τὰ ὁποία συνιστᾶ ὁ Ἀπ. Παῦλος στὴν «πρὸς Ἐφεσίους» ἐπιστολή: «τὸ λοιπόν, ἀδελφοί μου, ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ καὶ ἐν τῷ Κράτει τῆς ἰσχύος αὐτοῦ. Ἐνδύσασθε τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸ δύνασθαι ἡμᾶς στῆναι πρὸς τὰς μεθοδείας τοῦ διαβόλου...» (Ἐφεσ. 6:10-11). Στὴ συνέχεια ὁ Ἀπ. Παῦλος παραθέτει τὰ πνευματικὰ αὐτὰ ὅπλα, τὰ ὁποία εἶναι ἡ δικαιοσύνη, ἡ εἰρήνη, ἡ πίστη, ἡ προσευχὴ καὶ ἄλλα... Σπούδασαν σὲ εἰδωλολατρικὲς σχολὲς τῆς ἐποχῆς τους, στὶς ὁποῖες λιγότερο φωτίζονταν ἀπὸ τοὺς καθηγητές τους καὶ περισσότερο φώτιζαν τοὺς συσπουδαστές τους. Δημιούργησαν γύρω τους ὁμάδες νέων, στοὺς ὁποίους δίδασκαν τὴ χριστιανική φιλοσοφία σὲ ἀντιστάθμισμα τῆς ἐθνικῆς. Μετὰ ἀπὸ τὶς σπουδὲς τους σταδιοδρόμησαν ὡς φιλόσοφοι, δίδαξαν ὡς ρήτορες. Ὡς νέοι ἀφιέρωσαν κυρίως τὴ ζωή τους καὶ πρόσφεραν τὸν ἑαυτό τους στὴν Ἐκκλησία καὶ ἔθεσαν διὰ βίου ὡς μόνο σκοπὸ τους τὴν καλλιέργεια τῶν χριστιανικῶν γραμμάτων. Κατέλαβαν τὰ ἀνώτατα Ἐκκλησιαστικὰ ἀξιώματα καὶ ἐπέδειξαν σπάνια χαρίσματα ἀπὸ τὴ θέση τους. Στάθηκαν βράχοι ἀκλόνητοι σὲ στιγμὲς ποὺ οἱ αἱρέσεις εἶχαν ἀποκτήσει δυνάμεις καὶ εἶχαν ἀκόμη καὶ τὴν κάλυψη ἐστεμμένων αὐτοκρατόρων. Μέσα σὲ μία γενιὰ σκολιὰ καὶ διεστραμμένη ἔζησαν μὲ ἁγιότητα. Ἀλλὰ γι’ αὐτὴ τὴν ἁγιότητά τους ὑπέστησαν τὰ πάνδεινα. Ἄλλωστε αὐτὸ ἀποδεικνύει γιὰ μία ἀκόμη φορὰ αὐτὸ ποὺ
εἶπε ὁ Ἀπ. Παῦλος: «καὶ πάντες δὲ οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διωχθήσονται». Τὰ πάντα μηχανεύτηκε ὁ διάβολος καὶ οἱ ἐπιτελεῖς του, ἀλλὰ αὐτοὶ ἔμειναν ἀκλόνητοι. Ἡ ταραχώδης ζωή τους δὲν τοὺς ἐμπόδισε, ὅμως, νὰ ἀσχοληθοῦν μὲ τὸ σοβαρότατο ἔργο τῆς ἀνόρθωσης τῆς κοινωνίας. Ἡ μέριμνά τους γιὰ τὴν περίθαλψη τῶν ἐνδεῶν, τῶν ἀσθενῶν, τῶν ἐν φυλακαῖς καὶ ἐξορίαις διατελούντων ὑπῆρξε παροιμιώδης. Ἵδρυσαν πτωχοκομεῖα, νοσοκομεῖα, ὀρφανοτροφεῖα καὶ πάσης φύσεως κοινωφελῆ ἱδρύματα. Ἡ Βασιλιὰς ἦταν ἕνα ἀπ’ αὐτά, τὸ ὁποῖο προσέφερε σὲ ἀναρίθμητους δυστυχεῖς περίθαλψη καὶ ὑλικὴ ἀνακούφιση... Ἔπειτα, πολέμησαν τὸ κακὸ στὴ ρίζα του καὶ ἐργάστηκαν γιὰ τὴν κοινωνικὴ μεταρρύθμιση, ὅπως γιὰ τὴν ἀνύψωση τῆς γυναίκας, τὴν
ἐξάλειψη τῆς δουλείας... Ἰδιαίτερα, βέβαια, ἀσχολήθηκαν μὲ τὴν διδαχή. Μίλησαν, συνέγραψαν. Ἀθάνατα εἶναι καὶ θὰ παραμείνουν τὰ συγγράμματά τους, ἕνεκα τῶν ὁποίων πρέπει σήμερα νὰ θεωρούμαστε εὐτυχεῖς, διότι μᾶς ἔγιναν προσιτὰ μὲ τὶς ἀλλεπάλληλες ἐκδόσεις τους. Δὲν ἀπέρριπταν ὅμως τὴν ἀρχαία φιλοσοφία, ἀλλὰ οὔτε καὶ τὴν ἀντέγραφαν. Σταχυολόγησαν ὅ,τι ἦταν ἀναγκαῖο καὶ ἀπαραίτητο νὰ χρησιμοποιηθεῖ γιὰ τὴν καλύτερη διατύπωση τῆς χριστιανικῆς σκέψης. Αὐτοὶ ὑπῆρξαν ἐν ὀλίγοις οἱ τρεῖς Ἱεράρχες καὶ οἰκουμενικοὶ διδάσκαλοι καὶ αὐτὸς ἦταν ὁ βίος τους. Δίκαια, λοιπόν, τοὺς τιμᾶ ἡ Ἐκκλησία καὶ εἶναι ἰδιαίτερη τιμὴ γιὰ τὰ σχολεῖα μας, τὰ ὁποῖα τοὺς ἔχουν ὡς προστάτες.
νὰ τοὺς μιμηθοῦμε ὄχι τόσο στὶς γνώσεις καὶ στὴ σοφία τους, διότι ὑπῆρξαν φαινόμενο σοφίας καὶ γνώσης χωρὶς νὰ ἔχουν ὅμοιό τους. Πρέπει, ὅμως, νὰ τοὺς μιμηθοῦμε, ὅσο τουλάχιστον ἐξαρτᾶται ἀπὸ ἐμᾶς, στὸ ἔργο τῆς ἀγάπης τους πρὸς τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους. Μὲ τὰ λόγια μας, τὸ παράδειγμά μας καὶ τὰ ἔργα μας θὰ πρέπει νὰ συντελοῦμε, ὥστε οἱ ἄνθρωποι νὰ ἀνακουφίζονται σωματικὰ καὶ κυρίως ψυχικὰ καὶ νὰ ὁδηγοῦνται στὸν Χριστό. Αὐτὴ εἶναι ἡ μεγαλύτερη κοινωνικὴ ἐργασία ποὺ μποροῦμε νὰ προσφέρουμε, ἀλλὰ καὶ ὁ μεγαλύτερος ἑορτασμὸς πρὸς τοὺς μέγιστους φωστῆρες τῆς τρισηλίου Θεότητας, Βασίλειο τὸν Μέγα, Γρηγόριο τὸν Θεολόγο καὶ Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο.
Ἐμεῖς ἀπ’ τὴν ἄλλη καλούμαστε Παύλειος Λόγος
5
Προσέχετε τῶν ψευδοπροφη Π
Ὑπό Ἀρχιμανδρίτου Θεοφίλου Λεμοντζῆ, Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου Καμπανίας
ροσοχὴ στοὺς λεγόμενους «φωτισμένους» καὶ τὶς «φωτισμένες». Εἶναι ἄμεση ἀνάγκη νὰ διαφωτιστεῖ ὁ Ὀρθόδοξος Ἑλληνικὸς λαὸς γιὰ μία ἀπὸ τὶς μεγαλύτερες πλάνες, τοὺς φωτισμένους καὶ τοὺς ὁραματιστές. Οἱ ἄλλοι αἱρετικοὶ εἶναι λιγότερο ἐπικίνδυνοι διότι βρίσκονται ἔξω ἀπὸ τὸν Ναό, ἐνῶ αὐτοὶ μπαίνουν μέσα στοὺς Ναούς μας, παριστάνουν τοὺς καλοὺς ὀρθοδόξους χριστιανοὺς καὶ τελοῦν θρησκευτικὰ καθήκοντα. Ποιοὶ εἶναι καὶ ποῦ ἀνήκουν; Εἶναι ὁραματιστὲς καὶ ὁραματίστριες, «φωτισμένοι» καὶ «φωτισμένες», λένε ὅτι βλέπουν τὴν Παναγία μας καὶ τοὺς Ἁγίους, πὼς κουβεντιάζουν μαζί τους, πὼς ἔχουν οὐράνιες ὀπτασίες, πὼς προφητεύουν, πὼς ἀνεβοκατεβαίνουν στὸν παράδεισο, πὼς εἶναι χαρισματοῦχοι σωτῆρες, μιλοῦν γιὰ τὸν Χριστό, γιὰ τὸν ἀντίχριστο, ἐμπαίζουν τὸν κόσμο μὲ ἐκδόσεις διαφόρων «προφητικῶν» βιβλίων (ἀκόμη καὶ Ἱερωμένοι τολμοῦν κάτι τέτοιο), ὠρύονται ἀπὸ ραδιόφωνα καὶ τηλεοράσεις, τρομοκρατοῦν τὸν κόσμο, ἀναφέρονται στὸ πατρῶον (παλαιό) ἡμερολόγιο καὶ ἐν τούτοις δὲν ἀνήκουν πουθενά, καὶ τόσα ἄλλα γελοῖα καὶ πλανευτικά. Πολλοὶ ἐξ’ αὐτῶν ἀνήκουν σὲ διάφορες παραφυάδες ποὺ ἡ κάθε μία ἔχει κάποιο ἀρχηγό. Μὰ θὰ ἀναρωτηθεῖ κανείς, ἀφοῦ κάνουν τόσα θεωτικὰ πράγματα, εἶναι δυνατὸν νἄχουν τὸν σατανᾶ ἐμπνευστή καὶ καθοδηγητή; Ναί, εἶναι δυνατόν! Ὁ σατανᾶς εἶναι « ὁ πλανῶν τὴν οἰκουμένην ὅλην » ( Ἀποκ. 12, 9). Χρησιμοποιεῖ πολλοὺς τρόπους, γιὰ νὰ πλανέψει τοὺς ἀνθρώπους καὶ νὰ τοὺς ἀπομακρύνει ἀπὸ τὴν ἠθικὴ ζωὴ καὶ τὴν ἀλήθεια. Ὁ πιὸ ἀποτελεσματικός του τρόπος εἶναι τὸ καμουφλάρισμα. Ἂν ἔρθει μὲ κέρατα καὶ οὐρά, τίποτε δὲν θὰ πετύχει. Ὅλοι θὰ πάρουν δρόμο. Ἂν λέει λόγια βλάσφημα καὶ ἀσχημονεῖ, πάλι τίποτε δὲν κατορθώνει. Οἱ χριστιανοὶ θὰ ἀποστρέψουν τὸ πρόσωπό τους. Ἂν ὅμως φορέσει τὴ μάσκα τοῦ ἀγγέλου κι ἐμφανιστεῖ σὰν ἄγγελος, ἂν βάλει στὴ γλώσσα του μέλι καὶ λέει θρησκευτικὰ γλυκόλογα, τότε κάνει «χρυσές» δουλειές.
6
Παύλειος Λόγος
Τὸ ὅτι θὰ ἐμφανιστοῦν τέτοιοι ἄνθρωποι, ποὺ θὰ μιλᾶνε γιὰ τὸ Χριστὸ καὶ τὴν Παναγία, κι ὅμως δὲν θὰ εἶναι τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Ἐκκλησίας, τὸ προφήτευσε ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. «Βλέπετε μὴ τὶς ὑμᾶς πλανήσῃ. Πολλοὶ γὰρ ἐλεύσονται ἐπὶ τῷ ὀνόματί μου λέγοντες, ἐγὼ εἰμὶ ὁ Χριστός, καὶ πολλοὺς πλανήσουσι» (Ματθ. 24, 4 -5 ). Σὲ ἄλλη περίπτωση, στὴν ἐπὶ τοῦ Ὅρους ὁμιλία, ἐφιστᾶ τὴν προσοχή μας ὁ Κύριος ἀπὸ αὐτούς, ποὺ μάλιστα τοὺς ὀνομάζει λύκους μὲ προβειὰ προβάτου. «Προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν, οἵτινες ἔρχονται πρὸς ὑμᾶς ἐν ἐνδύμασι προβάτων, ἔσωθεν δὲ εἰσὶ λύκοι ἅρπαγες ». (Ματθ. 7, 15). Οἱ ἐμφανίσεις τέτοιων ἀπατεώνων τοῦ πνεύματος εἶναι ἕνα σημεῖο τῶν καιρῶν. Τὸ προεφήτευσε ὁ Κύριός μας: «Ἐγερθήσονται γὰρ ψευδόχριστοι καὶ ψευδοπροφῆται καὶ δώσουσι σημεῖα καὶ τέρατα πρὸς τὸ ἀποπλανᾶν, εἰ δυνατόν, καὶ τοὺς ἐκλεκτοὺς». ( Μάρκ. 13, 22). Οἱ «φωτισμένοι» πλανεύουν καὶ ἐκλεκτούς, καὶ μάλιστα μὲ «σημεῖα καὶ τέρατα», μὲ ὁράματα, μὲ ἀποκαλύψεις καὶ μὲ «θαύματα», ποὺ ὅμως εἶναι πλάνες σατανικές. Πῶς θὰ τοὺς καταλάβουμε; Εὔλογο τὸ ἐρώτημα. Πῶς θὰ τοὺς διακρίνουμε αὐτοὺς τοὺς ἀγύρτες; Πῶς θὰ καταλαβαίνουμε, ὅτι ἀποτελοῦν σατανικὴ αἵρεση, μιὰ ποὺ ἐμφανίζονται σεμνοί, κάνουν ἁγιασμοὺς καὶ εὐχέλαια καὶ συνιστοῦν ἐξομολόγηση καὶ θεία Κοινωνία; Πῶς; Μὲ δυὸ τρόπους. Ἀπὸ τὸ περιεχόμενο τῆς διδασκαλίας τους καὶ ἀπὸ τὴν γνώμη τῆς Ἐπισήμου Ἐκκλησίας γι’ αὐτούς, ἐκπεφρασμένη εἴτε ἀπὸ τὸν οἰκεῖο Ἐπίσκοπο καὶ Μητροπολίτη, ἢ ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Σύνοδο τῆς Ἐκκλησίας μας. Τί λένε; Τί διδάσκουν; Ἰσχυρίζονται πὼς παίρνουν μαθήματα καὶ ἐντολὲς ἀπὸ τὴν Παναγία. Λένε λόγια γεμάτα ἀσυναρτησίες, ἀγραμματοσύνης περιεχόμενο, ἀσυνταξίες, παραφροσύνες, προβάλλουν τὸν ἑαυτὸ τους ὡς ἐντολοδόχο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ τῆς Παναγίας ἢ τῶν Ἁγίων, ἀλλὰ καὶ ἐκστομίζουν αἱρετικὲς διδασκαλίες, ἀκόμη δὲ καὶ βλασφημίες. Τὸ νὰ λέγει κάποιος λαθεμένα πράγματα, εἶναι πολὺ πιθανὸ καὶ ἴσως νὰ δικαιολογεῖται ἡ ἀγραμματοσύνη. Ἀλλὰ τὸ νὰ ἰσχυρίζεται, ὅτι τὰ λαθεμένα αὐτὰ τὰ λέει ἡ Παναγία
καὶ ὁ Χριστὸς καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, αὐτὸ εἶναι μεγάλη βλασφημία, ἀλλὰ καὶ σατανικὴ πράξη. Δὲν ὑποτάσσονται στὴν Ἐκκλησία. Μπορεῖ νὰ πηγαίνουν στὶς ἐκκλησίες, νὰ βρίσκουν ἱερεῖς ποὺ τοὺς κάνουν εὐχέλαια καὶ λειτουργίες, μὰ στὴν γνώμη καὶ τὶς ἐπιταγὲς τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Ἐπισκόπου τους δὲν ὑπακούουν. Τί πρέπει νὰ γίνει ; Ἡ Ἐκκλησία βλέποντας πολλὰ παιδιὰ της παγιδευμένα στὴν τόσο καλοστημένη παγίδα τοῦ σατανᾶ, κάνει τὸ πᾶν γιὰ τὴ σωτηρία αὐτῶν τῶν παιδιῶν της. Συγκεκριμένα: 1. Καλεῖ τοὺς «φωτισμένους» καὶ τὶς «φωτισμένες» σὲ μετάνοια, νὰ ἐξομολογηθοῦν τὴν πλάνη τους. Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς Ἐκκλησίας ὅλους τούς δέχεται. 2. Εἰδοποιεῖ ὅτι σὲ περίπτωση πεισμόνου ἀρνήσεως δὲν ἔχουν οἱ «φωτισμένοι» ψευδοπροφῆτες δικαίωμα νὰ μετέχουν στὰ Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, τὴν ὁποία δὲν ἀκοῦνε. Πρόκειται γιὰ σατανοπληξία, καὶ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ μεταδίδονται τὰ Ἄχραντα Μυστήρια καὶ οἱ Ἁγιαστικὲς πράξεις τῆς Ἐκκλησίας σὲ σατανόπληκτους. Οἱ εὐλαβεῖς κληρικοί μας μὲ ἀγάπη καλοῦν τοὺς τυχὸν «φωτισμένους» τῆς περιφερείας τους. Μὲ ἀγάπη καὶ πειστικὰ λόγια τοὺς διαφωτίζουν καὶ τοὺς καλοῦν σὲ μετάνοια. Ἐφ’ ὅσον συνεχίσουν τὸ σατανικό τους ἔργο καὶ ἐμμένουν στὶς πλανεμένες ἀντιλήψεις τους καὶ ταυτίζουν τὴν Παναγία μὲ τὸν …σατανᾶ, δὲν θὰ τοὺς κοινωνοῦν. Ἡ Ὀρθοδοξία δὲν ἐπιδέχεται οὔτε ἀφαιρέσεις, οὔτε προσθέσεις. Τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ δὲν ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τὰ συμπληρώματα τῶν σατανικῶν ἀποκαλύψεων τῶν «φωτισμένων» ψευδοπροφητῶν καὶ ἀπατεώνων. Μέσα στὴν Ἐκκλησία ὑπάρχει καὶ τὸ γάργαρο νερό. Φτάνει γιὰ ὅλους. Γιατί νὰ τρέχετε σὲ θολὰ καὶ ὕποπτα νερά; Κοντὰ καὶ βέβαια ἐντὸς τῆς Ἐκκλησίας θὰ βροῦμε ὅ,τι ἡ ψυχή μας λαχταρᾶ. Καὶ πρὸ παντὸς τὴ βεβαιότητα ὅτι βρισκόμαστε στὸ δρόμο τῆς πολυπόθητης σωτηρίας μας.
ητῶν τὴν παρουσία (Ματθ. 7, 15)
Παύλειος Λόγος
7
8
Παύλειος Λόγος
ποιμαντορική ἐγκύκλιος ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ
«Διά λουτροῦ σωτηρία, δι᾽ ὕδατος τό Πνεῦμα, διά καταδύσεως ἡ πρός Θεόν ἡμῶν ἄνοδος γίνεται»
Ε
νώπιον νέου θαύματος βρισκόμαστε σήμερα, ἀδελφοί μου· ἐνώπιον νέας ἐκδηλώσεως τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἄνθρωπο. Ὁ ἀναμάρτητος Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ ἔρχεται στόν Ἰορδάνη γιά νά βαπτισθεῖ μαζί μέ τόν ἁμαρτωλό ἄνθρωπο· ἔρχεται γιά νά ἁγιάσει τά ὕδατα καί νά μετατρέψει τό βάπτισμα τῆς μετανοίας σέ βάπτισμα καθάρσεως καί σωτηρίας· ἔρχεται γιά νά μετατρέψει τό βάπτισμα δι᾽ ὕδατος σέ βάπτισμα διά Πνεύματος. Καί εἶναι αὐτό τό Πνεῦμα τό ἅγιο πού κατέρχεται «ὡσεί περιστερά» γιά νά ἐπιβεβαιώσει τήν ἔλευση τῆς χάριτος ἐπί τά ὕδατα. Καί εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Θεός τοῦ ὁποίου ἀκούεται ἡ φωνή νά ἐπιβεβαιώνει τό θαῦμα πού ἐπιτελεῖται. «Διά λουτροῦ σωτηρία, δι᾽ ὕδατος τό Πνεῦμα, διά καταδύσεως ἡ πρός Θεόν ἡμῶν ἄνοδος γίνεται». Χοϊκός ὁ ἄνθρωπος, ἀναζητᾶ αἰσθητά στοιχεῖα γιά νά ἀντιληφθεῖ τό μυστήριο τῆς σωτηρίας του. Γι᾽ αὐτό καί ὁ φιλεύσπλαγχνος Θεός δέν κατέρχεται ἁπλῶς στή γῆ «ἐν δούλου μορφῇ», δέν γεννᾶται ἁπλῶς στή Βηθλεέμ ὡς βρέφος, δέν περιτέμνεται ἁπλῶς ὀκταήμερος, ἀλλά «ἔρχεται βαπτισθῆναι ὑπό Ἰωάννου εἰς τόν Ἰορδάνην». Ὁ Χριστός δέν «κλίνει» μόνον «οὐρανούς» γιά νά βρεθεῖ κοντά στό πλάσμα του καί νά τό σώσει, ἀλλά «κλίνει καί τόν αὐχένα» ἐνώπιον τοῦ Ἰωάννου γιά νά ὑποδείξει καί σέ μᾶς τήν ὁδό τῆς σωτηρίας. Στόν γήινο ἄνθρωπο ὁ Χριστός προσφέρει ὁρατά σημεῖα. Προσφέρει μέ τό λουτρό τῆς βαπτίσεως τή σωτηρία, προσφέρει μέσω τοῦ ὕδατος τή χάρη τοῦ ἁγίου Πνεύματος, προσφέρει μέσω τῆς καταδύσεως τήν ἄνοδο πρός τόν Θεό. Καί ὅλα αὐτά γίνονται ἐφικτά μέ τή βάπτιση τοῦ ἰδίου τοῦ
Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. «Ἐνίησι τόν ἁγιασμόν τῷ ὕδατι, καί ψυχῶν τοῦτο καθάρσιον γίνεται», ψάλλει ὁ ἱερός ὑμνογράφος. Μέ τή βάπτιση τοῦ Χριστοῦ τό ὕδωρ παύει νά εἶναι μόνο καθάρσιο σωμάτων, ἀλλά γίνεται καί καθάρσιο ψυχῶν. Μέ τή βάπτισή του ὁ Χριστός δέν καθαίρει μόνο τά ὕδατα, πού εἶχαν καί αὐτά μολυνθεῖ ἐξαιτίας τῆς ἀνθρωπίνης ἁμαρτίας, ἀλλά τά μετατρέπει καί σέ μέσο ἁγιασμοῦ, πού καθαίρει τίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων καί τίς ἀπαλλάσσει ἀπό τήν ἁμαρτία. Μέ τή βάπτισή του ὁ Χριστός κάνει τούς ἀνθρώπους, πού μετέχουν στό βάπτισμά του, κοινωνούς τῆς χάριτος τοῦ ἁγίου Πνεύματος πού ἐπιφαίνεται στή δική του βάπτιση. Μέ τή βάπτισή του ὁ Χριστός ἀνοίγει τόν δρόμο τῆς ἀνόδου πρός τόν Θεό σέ ὅσους συμμετέχουν στήν δική του ἐν ὕδασι κατάδυση. Ἀδελφοί μου, ὁ ἐν τοῖς ὕδασι τοῦ Ἰορδάνου ὑπό Ἰωάννου βαπτιζόμενος σήμερα Χριστός μᾶς ὑποδεικνύει καί τόν τρόπο καί τά μέσα τῆς σωτηρίας καί τῆς ἀποκαταστάσεώς μας. Μέτοχοι ὅλοι ἐμεῖς τοῦ θείου βαπτίσματος, ὡς τέκνα φωτόμορφα τῆς Ἐκκλησίας, ἔχουμε τή δυνατότητα νά χρησιμοποιοῦμε καί πάλι τό λουτρό τῶν θείων μυστηρίων γιά νά ἐπιτύχουμε τή σωτηρία μας· ἔχουμε τή δυνατότητα νά χρησιμοποιοῦμε τό ὕδωρ τοῦ ἁγιασμοῦ γιά νά λαμβάνουμε τή χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος· ἔχουμε τή δυνατότητα νά καταδυόμεθα διά τῆς ταπεινώσεως καί τῆς μετανοίας, ὥστε νά ἀπολαύσουμε καί τῆς ἀνόδου πρός τόν Θεό, τήν ὁποία προσφέρει σέ ὅλους μας ὁ δι᾽ ἡμᾶς ἐνανθρωπήσας καί βαπτισθείς Χριστός. Διάπυρος πρός τόν Θεόν εὐχέτης Ὁ Μητροπολίτης ὁ Βεροίας καί Ναούσης Παντελεήμων Παύλειος Λόγος
9
ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ στην Πολωνία
τοῦ Μον. Γεωργίου Κουτμερίδη
Π
ροσκεκκλημένοι του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μπιαλιστόκ και Γκνάνσκ κ. Ιακώβου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σαμαρείας κ. Αμβρόσιος μετέβηκαν στην Πολωνία για να εορτάσουν (με το παλαιό ημερολόγιο που ισχύει εκεί) την εορτή των Θεοφανείων. Τους Σεβασμιωτάτους συνόδευε ο Πρωτοσύγκελλος της Ι. Μητροπόλεως Αρχιμ. Γεώργιος Χρυσοστόμου, ο Πρωτοπρεσβύτερος π. Διονύσιος Συρόπουλος, ο Πρεσβύτερος π. Σάββας, ο Υπεύθυνος του Γραφείου Τύπου Μον. Γεράσιμος Μπεκές, ο Μον. Γεώργιος Κουτμερίδης και λαϊκοί συνεργάτες. Η αντιπροσωπεία αφίχθη στο χιονισμένο Μπιαλιστόκ το βράδυ της παραμονής και την επόμενη ημέρα τελέστηκε πανηγυρικό αρχιερατικό συλλείτουργο προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σαμαρείας κ. Αμβροσίου με τη συμμετοχή μεγάλου πλήθους πιστών. Μετά το τέλος της θείας Λειτουργίας
έγινε λιτανευτική πομπή γύρω από τον επιβλητικό Καθεδρικό Ναό του Αγίου Νικολάου και ακολούθησε ο Αγιασμός των Υδάτων και η συμβολική απελευθέρωση περιστεριών. Τις επόμενες ημέρες της παραμονής της αποστολής στην Πολωνία πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις σε ενοριακούς Ναούς και Ιερές Μονές, ενώ οι Σεβασμιώτατοι προσεκλήθησαν από το Δήμαρχο της πόλεως ο οποίος συζήτησε μαζί τους για την Ορθοδοξία (η οποία αποτελεί στην Πολωνία μειονότητα) και παρέθεσε δείπνο προς τιμήν τους. Τις δύο τελευταίες ημέρες πραγματοποιήθηκε επίσκεψη στη Βαρσοβία όπου την αποστολή δέχθηκε ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Βαρσοβίας και πάσης Πολωνίας κ. Σάββας, ο οποίος παρέθεσε δείπνο. Ο Μακαριώτατος είχε την ευκαιρία να συζητήσει με τους Σεβασμιωτάτους για διάφορα θέματα που απασχολούν την Εκκλησία.
Από το Αρχιερατικό Συλλείτουργο στον Καθεδρικό Ι. Ναό Αγ. Νικολάου Μπιαλιστόκ
Αγιασμός των υδάτων στη δεξαμενή του Καθεδρικού Ναού
Συνάντηση με τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Βαρσοβίας κ. Σάββα
Ἀποκάλυψις
Ἰησοῦ Χριστοῦ
Κ
ρίμας, κρίμας κόσμε, σέ ἐξουσιάζουν μέλλοντες νεκροί˙ καί κανείς, κανείς δέν ἔλαχε, δέν ἔλαχε ν’ ἀκούσει ἀκόμη κἄν φωνή ἀγγέλων, κἄν ὑδάτων πολλῶν, κἄν ἐκεῖνο τό «ἔρχου» πού σέ νύχτες ἀϋπνίας μεγάλης ὀνειρεύτηκα. Ἐκεῖ, ἐκεῖ νά πάω σ’ ἕνα νησί πετραδερό πού ὁ ἤλιος τό λοξοπατάει σάν κάβουρας κι ὅλος τρεμάμενος ὁ πόντος ἀκούει καί ἀνταποκρίνεται». Μ’ αὐτά τά ὑπέροχα λόγια ὁ ποιητής Ὀδυσσέας Ἐλύτης, διαζωγραφίζει τό δράμα τῆς ἀνθρωπότητος, τό ὄραμα τοῦ Ἰωάννου , τόν οὐράνιο κόσμο, τόν Παλαιό τῶν Ἡμερῶν καί ἐν τέλει τήν προσδοκία τῆς Ἐκκλησίας. Καί ὁ λόγος τοῦ ποιητοῦ γίνεται ἐπίκαιρος σήμερα, παρά ποτέ ἄλλοτε, ἀφού ἐπληρώθη ἡ γῆ ἀνομιῶν καί οἱ μέν ψευδοπροφῆτες τερατουργοῦν, οἱ δέ ψευδόχριστοι μεγαλουργοῦν. Εἶναι ὅλοι αὐτοί οἱ «διάκονοι» τοῦ ψεύδους καί τῆς πλάνης οἱ ὁποῖοι ὁδηγοῦν τούς ἀνθρώπους, εἴτε στόν ἐφησυχασμό, εὐαγγελιζόμενοι μία ἐπίγεια Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, εἴτε στην ἀπόγνωση, τρομοκρατώντας για τά ἐπερχόμενα δεινά τοῦ Ἀντιχρίστου. Ὅμως «οὐχ οὕτως ἔσται ἐν ἡμῖν». «Ἀποκάλυψις Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἥν ἔδωκε αὐτῷ ὁ Θεός, δεῖξαι τοῖς δούλοις αὐτοῦ ἅ δεῖ γενέσθαι ἐν τάχει»(Ἀποκ.1,1). Ἡ Ἀποκάλυψη εἶναι τό βιβλίο τό ὁποῖο παραδίδει 12
Παύλειος Λόγος
τοῦ Ἀρχιμ. Ἱερεμίου Γεωργαλῆ
ὁ Θεός, διά Ἰησοῦ Χριστοῦ, στούς δούλους Του γιά νά τούς προετοιμάσει γιά ὅλα αὐτά πού σύντομα πρόκειται νά συμβοῦν. Οἱ δοῦλοι τοῦ Θεοῦ εἶναι οἱ «καθαροί τῇ καρδίᾳ» καί οἱ «ταπεινοί τῷ πνεύματι» ἀγωνιζόμενοι χριστιανοί πού ἐπιζητοῦν τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Καί ὁ Κύριος τῆς Δόξης τούς βεβαιώνει
«ὁ γάρ καιρός ἐγγύς»(Ἀποκ.1,3). «Ἰωάννης ταῖς ἑπτά ἐκκλησίαις ταῖς ἐν τῆ Ἀσίᾳ»(Ἀποκ.1,4).Ἐδώ μᾶς ἀποκαλύπτεται ὁ συγγραφέας τῆς Ἀποκαλύψεως. Ἀπευθύνεται στίς Ἐκκλησίες τῆς Μικρᾶς Ἀσίας «ὡς ἔχων ἐξουσίαν». Καί αὐτό τό κῦρος θά μποροῦσε νά τό ἔχει
ἕνας μόνον, ὁ Ἀπόστολος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος καί Εὐαγγελιστής τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ὁ ὁποῖος εἶχε ἕδρα τήν μεγάλη πόλη τῆς Ἐφέσου. Μεγάλοι Πατέρες τῆς πρώιμης Χριστιανικῆς περιόδου, ὅπως ὁ Ἅγ. Κλήμης Ἀλεξανδρείας, ὁ Τερτυλλια νός, ὁ Ἅγ. Ἱππόλυτος Ρώμης κ.ἄ., κατονομάζουν τόν Εὐαγγελιστή Ἰωάννη ὡς τόν συγγραφέα τῆς Ἀποκαλύψεως. «Ἐγώ Ἰωάννης, ὁ ἀδελφός ὑμῶν καί συγκοινωνός ἐν τῇ θλίψει καί Βασιλείᾳ καί ὑπομονῇ ἐν Ἰησοῦ Χριστῷ, ἐγενόμην ἐν τῇ νήσῳ τῇ καλουμένῃ Πάτμῳ διά τόν λόγον τοῦ Θεοῦ καί τήν μαρτυρίαν Ἰησοῦ Χριστοῦ».( Ἀποκ. 1, 9-10). Κατά τόν μεγάλο διωγμό τοῦ αὐτοκράτορα Δομιτιανοῦ τό 95 μ.Χ. ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ἐξορίζεται, γιά τήν δράση καί τό κήρυγμά του, στήν πετρώδη νήσο τῆς Πάτμου. «Ἐγενόμην ἐν πνεύματι ἐν τῇ Κυριακῇ ἡμέρᾳ καί ἤκουσα ὀπίσω μου φωνήν μεγάλην ὡς σάλπιγγος λεγούσης˙ ὅ βλέπεις γράψον εἰς βιβλίον » ( Ἀποκ. 1, 10). Ὁ καθαρός τῇ καρδίᾳ Ἀπόστολος Ἰωάννης, ἀξιώνεται νά δεῖ τά μέλλοντα ὡς παρόντα, νά ἐγγίσει φοβερά μά καί παρήγορα, σκοτεινά μά καί ὁλόφωτα, ὑποχθόνια μά καί ἐπουράνια, παλαιά μά καί καινά, πικρά μά καί λυτρωτικά, σταυρικά μά ἐν τέλει ἀναστάσιμα. Προσψαύουν καί μαρτυροῦν τήν Θεοφανεία, τήν πασχάλια παρουσία τοῦ Παλαιοῦ τῶν Ἡμερῶν, ὁ ἕνας καί τρίκογχος τῆς Ἀποκαλύψεως βράχος, ὁ Αἰγαῖος πόντος, ὁ οὐράνιος θόλος, τά πετρωμένα δάκρυα τῶν ἀσκητῶν τοῦ Σπηλαίου, οἱ βραχωμένες προσευ-
Το Σπήλαιο της Αποκαλύψεως στην Πάτμο
χές τῶν μοναστῶν τῆς Πάτμου, το θάμβος τῶν προσκυνητῶν, ἡ ἀπορία τῶν πολλῶν, ἡ προσδοκία τῶν ἐθνῶν, ἐξόχως δέ ἡ Θεία Λειτουργία τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Διαφωτιστικός σ’ αὐτό τό σημεῖο ἀναδεικνύεται ὁ σεβαστός Ἁγιορείτης Γέροντας π. Βασίλειος Γοντικάκης, ὁ ὁποῖος λέγει «Ὅταν ὁ θεατής τῆς Ἀποκαλύψεως γράφει˙ ἐγώ Ἰωάννης ὁ καί ἀδελφός ὑμῶν…ἐγενόμην ἐν Πνεύματι ἐν τῇ Κυριακῇ ἡμέρᾳ …καί εἶδον οὐρανόν καινόν καί γῆν καινήν˙ εἶναι σάν νά μᾶς λέει˙ ἐγώ ὁ ἀδελφός ἡμῶν Ἰωάννης Λειτουργήθηκα. Ἡ Λειτουργία μᾶς φέρνει στο ἀνοιχτό παράθυρο τῆς ἀποκαλύψεως, τῆς ἀφθαρσίας. Μᾶς δίδει τήν δυνατότητα νά ἀναπνεύσωμε καθαρό ἀέρα πού ζωογονεῖ τά σπλάγχνα μας. Μέσα στήν Θεία Λειτουργία ἔχομε αὐτό τό γεγονός καί τήν ἐμπειρία. Τά πάντα γίνονται καινά μέ τήν Χάρη καί τήν κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος». Ἡ Ἀποκάλυψη εἶναι βιβλίο παρηγοριᾶς καί ἐλπίδας ἀκαταισχύντου, ἐγκαρτερήσεως καί ἀναστάσεως.Ὁ μυστογράφος τῶν ἀπορρήτων τοῦ Θεοῦ Ἰωάννης, περιγράφει καθαρότατα ὅλα ὅσα θά πραγματοποιηθοῦν μεταξύ τῆς Πρώτης καί τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ Χριστοῦ. «Ὁ ἀδικῶν ἀδικησάτω ἔτι, καί
ὁ ρυπαρός ρυπαρευθήτω ἔτι, καί ὁ δίκαιος δικαιοσύνην ποιησάτω ἔτι, και ὁ ἅγιος ἁγιασθήτω ἔτι».( Ἀποκ. 22, 11).Ἀποκαλύπτει τίς μηχανές τοῦ διαβόλου ἀλλά παράλληλα μᾶς βεβαιώνει γιά τήν τελική νίκη τοῦ ἐσφαγμένου Ἀρνίου «Ἐξῆλθε νικῶν και ἵνα νικήσῃ»( Ἀποκ. 6,2). Καί τήν τελική νίκη ἡ Ὀρθοδοξία τήν προγεύεται σέ τοῦτο τόν κόσμο καί σέ χρόνο λειτουργικό: «Μεμνημένοι τοίνυν τῆς σωτηρίου ταύτης ἐντολῆς καί πάντων τῶν ὑπέρ ἡμῶν γεγενημένων, τοῦ Σταυροῦ, τοῦ Τάφου, τῆς τριημέρου Ἀναστάσεως, τῆς εἰς οὐρανούς Ἀναβάσεως, τῆς ἐκ δεξιῶν Καθέδρας, τῆς δευτέρας καί ἐνδόξου πάλιν Παρουσίας» (Ἁγ.Ἀναφορά). Κεντρικό πρόσωπο τῆς Ἀποκαλύψεως δέν εἶναι ὁ ψευδοπροφήτης, τό χάραγμα καί ὁ Ἀντίχριστος, ἀλλά ὁ Χριστός, ἡ Ἐκκλησία καί ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. «Καί εἶδον οὐρανόν καινόν καί γῆν καινήν…καί τήν πόλιν τήν ἁγίαν Ἰερουσαλήμ καινήν εἶδον… ἰδού ἡ σκηνή τοῦ Θεοῦ μετά τῶν ἀνθρώπων…καί ἐξαλείψει ὁ Θεός πᾶν δάκρυον ἀπό τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν καί ὁ θάνατος οὐκ ἔσται ἔτι, οὔτε πένθος, οὔτε κραυγή, οὔτε πόνος οὐκ ἔσται ἔτι˙ ὅτι τά πρῶτα ἀπῆλθον»(Ἀποκ. 21, 1-5). Στόν κλυδωνισμό τοῦ κόσμου
καί στό φρικτό ἄκουσμα τῶν καλπασμῶν τῶν ἴππων, τῶν φερόντων στήν γῆν τόν πόλεμο, τόν λιμό καί τόν θάνατο, ὅπου μοιάζει ἡ ἀνθρωπότητα νά πορεύεται σέ στιγμές κρίσιμες καί σέ ὥρες ἑσπερινές τῆς ἱστορίας της, ἡ Ὀρθοδοξία, διά τοῦ βιβλίου τῆς Ἀποκαλύψεως, βεβαιώνει «τούς ἐγγύς καί τούς μακράν», ὅτι ὑποφώσκουν οἱ ὀρθρινές ἀχτίνες τοῦ Ἠλίου τῆς Δικαιοσύνης, τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, τῆς ὁποίας «οὐκ ἔσται τέλος». Κέντρο τῆς ζωῆς μας, λοιπόν, δέν εἶναι ὁ πανοῦργος διάβολος καί ὁ φρικτός Ἀντίχριστος, ἀλλά ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς Χριστός. Ἡ ἀδολεσχία μας δέν εἶναι οἱ ἡμερομηνίες, οἱ παρερμηνεῖες, οἱ ἀριθμοσοφίες πού εἶναι μοντέρνες τοῦ διαβόλου δουλείες, ἀλλά ἡ μετάνοια, ἡ ἐλεημοσύνη, ἡ προσευχή καί οἱ ἀρετές. Μέλημά μας δέν εἶναι ἡ κοσμική θωράκιση γιά τά ἐπαπειλούμενα δεινά, ἀλλά ἡ, Χάριτι Θεοῦ, κάθαρσή μας ἀπό τά πάθη τῆς καρδιᾶς πού μᾶς μεταβάλλουν σέ μικρούς ἀντιχρίστους. Καί ἡ ὁδός εἶναι μία. Ἡ δι’ ἀσκήσεως καί μετανοίας μετοχή μας στό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας, τῆς Μίας, Ἁγίας, Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
Παύλειος Λόγος
13
«Πάλιν Ἰησοῦς ὁ ἐμός καί πάλιν μυστήριον.»
Μ
έ θαυμασμό, μέ δέος καί μέ πόθο ἀγαπητικό ὁ ἱερός Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, ἰστάμενος νοητῶς μπροστά στήν Φωτοφόρο Ἑορτή τῶν ἁγίων Θεοφανείων ἀναφωνεῖ: «Πάλιν Ἰησοῦς ὁ ἐμός καί πάλιν μυστήριον». Καί πάλλεται ὁ Ἱερός Πατήρ ἀπό τούς κραδασμούς ἑνός τόσο ἐρωτοφλεγοῦς δέους πού τοῦ ἐπιτρέπει νά ἀναφέρεται στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ τόσο ἄμεσα, προσωπικά: «Πάλιν Ἰησοῦς ὁ ἐμός». Νά καί πάλι ὁ δικός μου Ἱησοῦς καί πάλι μυστήριο. Κι ὅντως, κάθως ἦταν μέτοχος καί Θεολόγος τοῦ μυστηρίου τῆς Ἐκκλησίας γνώριζε καλύτερα ἀπό τόν καθένα νά ἐκφράζει αὐτό τό Χριστοκεντρικό βίωμα τῆς Ἐκκλησίας. Πέρα ἀπό κάθε ἰδιοτέλεια καί μακρυά ἀπό κάθε προσωπική θεώρηση ἐκφράζει μέ μοναδικό τρόπο τό Μυστήριο τῆς σχέσης τοῦ Χριστοῦ μέ τόν πιστό. Καί «πάλιν καί πολλάκις» ὁ Κύριος μέσα ἀπό τό σχέδιο τῆς Θείας οἱκονομίας μυστηριωδῶς ἐργάστηκε γιά τήν προσωπική μου σωτηρία, γιά τή σωτηρία τοῦ ὅλου ἀνθρώπου καί ὅλων τῶν ἀνθρώπων, ἀλλά, καί γιά μένα προσωπικά. Ὅλα τά σωτηριώδη γεγονότα πού ὁδήγησαν τό ἀνθρώπινο γένος στήν ἀνάσταση ἔγιναν γιά μένα προσωπικά, γι’ αὐτό καί τό πρόσωπο τοῦ Λυτρωτοῦ Ἰησοῦ μοῦ εἶναι τόσο οἰκεῖο. Γιά τόν κάθε πιστό εἶναι καί γίνεται τό πίο οἰκεῖο πρόσωπο. Γιατί εἶναι ὁ ἐμός Ἰησοῦς, ὁ δικός μου Χριστός, πού ἐνδιαφέρεται ὅσο κανείς ἅλλος γιά τήν χοϊκή καί ἀθάνατη ὕπαρξή μου, γιά τήν
14
Παύλειος Λόγος
τοῦ Ἀρχιμ. Ἀρσενίου Χαλδαιόπουλου σωτηρία μου. Καί σήμερα βλέπουμε Αὐτόν, τόν ἡμῶν Ἰησοῦν, νά ἔρχεται πρός τό Βάπτισμα, γιά νά διακονήσει μέσα ἀπό τό Μυστήριο καί πάλι τήν ἀνθρώπινη Σωτηρία. Ἔρχεται νά καθαρίσει μέσα στά νάματα τοῦ Βαπτίσματος τό κατάκριμα τῆς ἀνθρώπινης φύσης. Ἔρχεται νά καθαρίσει αἰῶνες καί σειρές ἀτοπημάτων πού ὁδήγησαν στήν πολυθεΐα καί τήν εἰδωλολατρεία προσφέροντας στήν Ἐκκλησία τό Μυστήριο τῆς Θεογνωσίας. Μπροστά στόν Ἰωάννη στέκεται ὁ Δημιουργός. Ἔρχεται νά λάβει τό Βάπτισμα τῆς μετανοίας καί τῆς ἀφέσεως καί ζητᾶ ἀπό τό Βαπτιστή τήν κάθαρση ἐξ ὕδατος, τήν κάθαρση πού τό προφητικό χάρισμα τοῦ ὑπαγόρευε νά παρέχει στούς ἀνθρώπους. Καί ὁ προφήτης ἀνθίσταται, ἦταν ἀδύνατο νά ἐννοήσει τήν πνευματική λειτουργία πού τό σχέδιο τῆς Θείας Οἰκονομίας τόν προώρισε νά ἐκπληρώσει. Πῶς νά χειροθετήσει ὁ δοῦλος τόν Δεσπότη; Ἀκόμη καί αὐτή ἡ κτιστή φύση ἐκφράζει τήν μεγάλη της ἔκπληξη μπροστά στήν σωματική Του παρουσία πού ζητᾶ Βάπτισμα στά νερά τοῦ Ἰορδάνη «ἡ θάλασσα εἶδεν καί ἔφυγε ὁ Ἰορδάνης ἐστράφη εἰς τά ὁπίσω». Καί ὁ Ἰωάννης ἐξακολουθεῖ νά ἔχει τό ἵδιο ἐρώτημα στό κέντρο τῆς καρδιᾶς του: «Ἐγώ χρείαν ἔχω ὑπό Σου βαπτισθῆναι καί Σύ ἔρχῃ πρός με;». Στίς ἀντιρρήσεις τοῦ προφήτου ὅμως ὁ Κύριος δέν ὑποχωρεῖ ἀλλά ἐπιμένει «Ἄφες ἄρτι, οὕτῳ γάρ πρέπον ἐστίν ἡμῖν πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην.» Εἴχε μήπως κι Αὐτός χρεία τοῦ Βαπτίσματος ὅπως καί ὅλοι αὐτοί πού προσέτρεχαν στόν Ἰωάννη; Μή
γένοιτο. Ὀ Θεός εἶναι μακριά ἀπό κάθε ἀμαρτία καί ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς δέν εἶχε ἀνάγκη ἀπό καμμία κάθαρση. Ὁ λόγος ὅμως πού ὁ Κύριος ἐπιζητᾶ τό Βάπτισμα εἶναι καθαρά μυστηριακός. «Καθαρσιῶν δέ ὡς Θεός μή δεόμενος τῷ πεσόντι καθαίρεται ἐν τῷ Ἰορδάνῃ». Πρίν λίγες ἡμέρες ἑορτάσαμε τήν ἑορτή τῶν Χριστουγέννων καί Τόν εἴδαμε νά φέρει πάνω του ὅλη τήν άνθρώπινη φύση. Ὄντας τέλειος Θεός ἔγινε καί τέλειος ἄνθρωπος. Ἐνώθηκαν στό ἕνα πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ οἱ δύο φύσεις, θεία καί ἀνθρώπινη, ἀσύγχυτα. Αὐτή λοιπόν, τήν πεπτωκυῖα ἀνθρώπινη φύση πού προσέλαβε, αὐτήν τήν ἀμαυρωθεῖσα εἰκόνα ἔρχεται νά καθαρίσει στόν Ἰορδάνη. Προσωπική ἁμαρτία πάνω Του δέν ὑπῆρξε, ἔλαβε ὁμως καί σήκωσε τό πλήρωμα τῆς ἁμαρτίας. Σήκωσε τήν ἁμαρτία τοῦ κόσμου γι’ αὐτό καί ὁ Ἰωάννης βλέποντάς Τον, προφητεύει: «Ἴδε ὁ ἀμνός τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τήν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου». Ἔρχεται λοιπόν, καί μέσα ἀπό τό Βάπτισμα τοῦ Ἱωάννου ζητᾶ κάθαρση γιά τόν πεσόντα Ἀδάμ, ζητᾶ κάθαρση γιά ὅλο τό ἀνθρώπινο γένος. Ζητᾶ κάθαρση γιά τήν ἀνθρώπινη φύση πού τόσο ταλαιπωρήθηκε ἀπό τήν ἁμαρτία, πού τόσους αἰῶνες περιπλανήθηκε στίς σκοτεινές ἀτραπούς τῆς ἀποστασίας. Ἔρχεται καί ταυτίζεται μέ ὅλους τους ἀνθρώπους, μέ ὅλους τούς ἁμαρτωλούς. Ταυτίζεται μέ ὅλους καί μέ τόν καθένα μας, μέ τόν κάθε ἁμαρτωλό πού χρειάζεται συγχώρηση, σωτηρία, ἀναγέννηση. Καταδύεται στό νερό καί φανερώνει αὐτήν τήν ὑπέρ λόγον αὐτοκένωση καί τή θεία συγκατάβαση πού τόν ὁδήγησε στή Σάρκωση.
Ἀπό τόν Ἑσπερινό τῶν Θεοφανείων στόν Ἱ. Ναό Ἁγίων Ἀναργύρων Βεροίας.
«Ἐκένωσεν Ἑαυτόν μορφήν δούλου λαβών». Ἔρχεται σάν σύνδουλος καί ὅχι περιβεβλημένος τή φοβερή θέα τοῦ Δημιουργοῦ καί Κριτοῦ. Ἔρχεται ὅχι γιά νά φέρει νόμους καί κανόνες ἀλλά γιά νά ἐνωθεῖ μαζί μας. Ἔρχεται ταπεινός, πρᾶος, ἀνεξίκακος. Ἔρχεται νά ἐνωθεῖ μέ τόν καθένα προσωπικά, για νά μπορεῖ ὁ καθένας νά Τόν ἀποκαλεῖ «ἐμόν Ἰησοῦν». Γιατί, πραγματικά θέλησε νά ἐνωθεῖ καί νά γίνει ἕνα μέ τόν καθένα καί προσφέρει τόν ἑαυτό του μέσα ἀπό μία ἀγάπη ἀνυπέρβλητη, ἀκατανόητη γιά τά ἀνθρώπινα δεδομένα. Μιά ἀγάπη τόσο θεϊκή, θυσιαστική. Μέσα ἀπό τήν θυσία ἄλλωστε προσφέρεται στόν καθένα καί ἐνώνεται μέ τόν καθένα. Ἐνώνεται καί φωτίζει καί γεμίζει τήν ἀνθρώπινη ὕπαρξη μέ Φῶς. Γεμίζει τήν κτίση μέ Φῶς γιατί ὁ ἵδιος εἶναι «τό Φῶς τό ἀληθινόν, τό φωτίζον καί ἁγιάζον πάντα ἄνθρωπον ἑρχόμενον εἰς τόν κόσμον». Πυκνό σκοτάδι κάλυπτε τόν ἄνθρωπο καί τόν πολιτισμό του, μέχρι τότε, γιατί δέν γνώριζε τό Θεό. Μπορεῖ τά ἐπιτεύγματα τῶν ἀρχαίων πολιτισμῶν καί τῆς διανόησης νά φαίνονται στίς μέρες μας λαμπρά κι ὅμως γιά τόν ἄνθρωπο τῆς ἐποχῆς δέν εἶχαν καμμία ὡφέλεια γιατί οὔτως ἤ ἀλλως ὁδηγεῖτο στήν ἀπώλεια, χωρίς ἑλπίδα σωτηρίας. Βαριά ἡ σκιά τῆς πολυθεΐας σκέπαζε τίς ἀνθρώπινες ψυχές. Μιασμένες λατρεῖες καί τελετές βάραιναν περισσότερο τά κρίματα τοῦ ἀνθρώπου. Μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος κατά βάθος νά ζητοῦσε τό Θεό ἀλλά τό σκότος τῆς εἰδωλολατρείας τόν κρατοῦσε μακριά Του. Τό Φῶς τῆς θεογνωσίας ὅμως, πού ἦταν ἄγνωστο γιά τόν
εἰδωλολατρικό κόσμο προτυπωνόταν ἀχνά ἴσως, «ὠς ἐν ἐσόπτρῳ καί ἐν αίνίγματι» στόν ἐκλεκτό Ἰσραήλ. Προφητεῖες καί θεοφάνειες σκόρπιζαν ἀμυδρές ἀκτίνες τοῦ Θείου Φωτός στό σκοτισμένο κόσμο. Ἀλλά οἱ ψυχές τῶν ἀνθρώπων ἦταν ἀκόμη ἀνέτοιμες νά δοῦν τό Φῶς, χρειαζόταν ἡ κάθαρση. Αὐτήν τήν κάθαρση ἔρχεται νά προσφέρει ὁ Χριστός. Μέ τό Βάπτισμα καθαίρει καί λαμπρύνει τήν ἀνθρώπινη φύση, γιά νά της προσφέρει τό Μέγα Δῶρο τῆς Θεογνωσίας. «Καί εὐθέως ἀναβαίνων ἀπό τοῦ ὕδατος εἶδε σχιζομένους τούς οὐρανούς καί τό Πνεῦμα ὡσεί περιστεράν καταβαῖνον ἐπ’ Αὐτόν. Καί φωνή ἐγένετο ἐκ τῶν οὐρανῶν: Σύ εἷ ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός ἐν Σοί εὐδόκησα» Ἔφτασε ἐπιτέλους ἡ ὥρα νά γνωρίσει ὁ ἄνθρωπος τό Θεό Του, νά γνωρίσει τήν Τριαδική ταυτότητά Του. Αὐτό πού αἰῶνες ἀναζητοῦσε καί ἔψαχνε νά βρεῖ μέσα σέ φιλοσοφίες καί μύθους, στά κτιστά καί σέ ἰδέες, σήμερα τοῦ ἀποκαλύφθηκε καί σκόρπισε Φῶς μέ τήν ἀποκάλυψή Του. Μποροῦσε πλέον ἡ ἀνθρώπινη Φύση νά δεχθεῖ τό Φῶς, μποροῦσε γιατί μέσα στά νάματα τοῦ Βαπτίσματος τήν καθάρισε ὁ Ἰησοῦς. «Τριάδος ἡ φανέρωσις ἐν Ἰορδάνῃ γέγονεν». Μέ τόν πλέον σαφῆ τρόπο ἀποκαλύπτεται σήμερα γιά πρώτη φορά ὁ ἐν Τριάδι Θεός στόν κόσμο. Τρία τά πρόσωπα, ὁ Πατήρ, ὁ Υἱός καί τό Ἅγιον Πνεῦμα ἀλλά μία ἡ θεία Οὐσία. Ὅλο τό βάθος τῆς ὀρθόδοξης Θεολογίας κρύβεται σ’ αὐτήν τήν Ἀποκάλυψη. Φανέρωσε ὁ Θεός τόν Ἑαυτό Του στόν ἄνθρωπο γιά νά τόν σώσει καί σώζεται ὁ ἄνθρωπος μέ τήν γνώση τοῦ ἀληθινοῦ
Θεοῦ. Φυσικά αὐτή ἡ γνώση δέν ἀναφέρεται στή θεία Οὐσία ἀλλά στίς θεῖες ἐνέργειες πού κάνουν τό Θεό καταληπτό στούς ἀνθρώπους. Καί ὄντως ὁ Θεός, ὁ προσωπικός Θεός ἀποκαλύπτει τό πρόσωπό Του στόν ἄνθρωπο καί τοῦ δίνει τή δυνατότητα νά κοινωνήσει μαζί Του προσωπικά. Μέγα τό Μυστήριο. Ἀσθενής ὅμως ἡ φύση τοῦ ἀνθρώπου γιά νά τό δεχθεῖ. Ἀκόμη, ἴσως, καί σ’ αὐτές τίς λέξεις μέ τίς ὁποῖες διατυπώνεται τό δόγμα κολλάει ἡ ἀνθρώπινη λογική καί πλάθει αἰρετικές διδασκαλίες. Ἀδύνατον ἴσως θά λέγαμε νά γίνει καταληπτό τό μυστήριο ἀπό τόν ἄνθρωπο, ἄν ἦταν ὅμως ἀδύνατον δέν θά τό ἐνεργοῦσε ὁ Θεός. Ἀς θυμηθοῦμε καί πάλι τόν ἅγιο Γρηγόριο «πάλιν Ἰησοῦς ὁ ἐμός καί πάλιν Μυστήριον». Αὑτός πού μᾶς εἰσήγαγε στό Μυστήριο μέ σκοπό νά μᾶς σώσει εἶναι ὁ Ἰησοῦς. Εἶναι αὐτός πού φροντίζει γιά τήν σωτηρία τοῦ καθενός προσωπικά, πού ἀποκαλύπτεται σήμερα μαζί μέ τόν Πατέρα καί τό Πνεῦμα τό Ἅγιον στόν κάθε πιστό, ἀκριβῶς γι’ αὐτό τό λόγο γιά νά μᾶς ἀποδείξει ὅτι δέν εἶναι ἀδύνατον νά γνωρίσει ὁ ἄνθρωπος τόν Θεό καί νά κοινωνήσει μαζί Του κατά Χάριν. Εἶναι Αὐτός πού ἔρχεται νά διακηρύξει «πάντα δυνατά τῷ πιστεύοντι». Πρός Αὐτόν λοιπόν ἀς στρέψουμε καί πάλι τό λόγο καί ἀς τόν παρακαλέσουμε, δι’ εὐχῶν τοῦ Σεβασμιωτάτου, νά φωτίζει τό νοῦ μας προς Θεογνωσία, νά μᾶς ἀξιώνει νά δεχόμαστε τίς ἐλλάμψεις τῆς ἀποκαλύψεώς Του, γιά νά λάμπει μέσα μας τό Φῶς Του, τό Φῶς τοῦ δικοῦ μας Ἰησοῦ.
Παύλειος Λόγος
15
Η ΠΑΛΑΙΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΤΗΣ Β των Ἀντωνίου Πέτκου και Βασιλικής Καλταπανίδου
16
Παύλειος Λόγος
Ο
ΒΕΡΟΙΑΣ
μεγαλοπρεπής μεσοβυζαντινός ναός της Παλαιάς Μητρόπολης που δεσπόζει στο βορειοδυτικό τμήμα του ιστορικού κέντρου της Βέροιας, καταλαμβάνοντας την οικοδομική νησίδα μεταξύ των οδών Κεντρικής, Περικλέους και Αντωνίου Καμάρας, είναι εφάμιλλος ως προς τις διαστάσεις και τη μεγαλοπρέπεια με τους αντίστοιχους καθεδρικούς ναούς μεγάλων βυζαντινών επαρχιακών κέντρωνα (Σέρβια, Σέρρες, Σισάνι) και μπορεί να ενταχθεί στη σειρά των μεγάλων επισκοπικών ναών που κτίσθηκαν στο χώρο της Μακεδονίας τον 11ο αιώνα όπως η Μητρόπολη Σερρών, η βασιλική των Σερβίων, ο επισκοπικός ναός Σισανίου κ.α. Κτίσμα του επισκόπου Νικήτα (11ος αιώνας), σύμφωνα με επιγραφή στο μαρμάρινο υπέρθυρο της δυτικής εισόδου, ο ναός ανήκει αρχιτεκτονικά στον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής με έντονα δρομικό χαρακτήρα. Οι εσωτερικές τοξοστοιχίες του ναού εδρά ζονται σε δύο σειρές εναλλασσόμενων ζευγών κιόνων και πεσσών. Εγκάρσ ιο κλίτος σχηματίζεται στα όρια του Ιερού Βήματος και ορίζεται από τέσσερις γα ματοειδείς πεσσούς που στηρίζουν τόξα. Αρχιτεκτονική ιδιομορφία αποτελεί η παρουσία κίονα μπροστά ακριβώς από τους δύο πεσσούς του ιερού, στοιχείο που «αλλοιών ει» κατά κάποιο τρόπο την καθαρότητα της αρχιτεκτονικής μορφής του εγκαρσίου κλίτους και τονίζει τον κατά μήκος άξονα του ναού. Ανατολικά, το κεντρικό κλίτος απολήγει σε ημικυκλική αψίδα που διακοσμείται με τρίλοβο άνοιγμα και λίγα κεραμοπλα στικά κοσμήματα (ζώνη μαιάνδρου και ζώνη στυλίσκου με διπλό άβακα), ενώ τα πλάγια κλίτη σε δύο τετράγωνα διαμερί σματα χωρίς εξωτερικές κόγχες. Δυτικά, υπάρχει νάρθηκας, η είσοδος στον οποίο από το κεντρικό κλίτος γίνεται μέσω τριβήλου ανοίγματος ενώ από τα πλαϊνά κλίτη από μονά ανοίγματα. Στοιχεία όπως ο αρχιτεκτονικός τύπος του ναού, η μορφή των παραβημάτων, η πλειάδα παλαιοχριστιανικών μελών που έχουν ενσωματωθεί στην τοιχοποιία,
Ξενάγηση Συνέδρων στο εσωτερικό της Παλαιάς Μητρόπολης Παύλειος Λόγος
17
το τρίβηλο του νάρθηκα με κίονες που επιστέφονται από ιωνικά κι ονόκρανα με προσκεφάλαια στην κύρια όψη και συμφυή επιθήματα, η κατασκευή της ημικυκλικής κόγχης που φαίνεται να ακολουθεί το σχέδιο παλαιοχριστιανικής α ψίδας σε συνδυασμό με το ότι η μεσοβυζαντινή πλινθοπερίκλειστη τοιχοποιία δεν επεκτείνεται σε όλο το κτίριο, δείχνουν την τάση αρχαϊσμού του μνημείου, συνήθεια που παρατηρείται και σε άλλα κτίσματα της περιόδου όπως ο επισκοπικός ναός Σισανίου αλλά και οι βασιλικές των Σερβίων και των Σερρών. Ξεχωριστή αναφορά χρήζει ο άμβωνας της Παλαιάς Μητρόπολης, στοιχείο ιδιαίτερα σπάνιο σε ναούς της περιόδου, που αναδεικνύει όμως ακόμη περισσότερο τη σπουδαιότητα του μνημείου. Παρά την αποσπασματική διατήρησή του σε επίπεδο γλυπτών θραυσμάτων, είναι δυνατή η αποκατάστασή του στον τύπο του άμβωνα με δύο κλίμακες κατ’ άξονα και ψηλό κιβώριο. Η θέση του άμβωνα προσδιορίζεται στο κεντρικό κλίτος, κοντά στη νότια κιονοστοιχία. Η χρονολόγηση του άμβωνα κυμαίνεται μεταξύ 1300 και 1317 σε αναλογία με τα θυρώματα του καθολικού της Μονής Χιλανδαρίου Αγίου Όρους και της κατασκευής του άμβωνα της Αγίας Σοφίας Αχρίδας. Το στοιχείο όμως εκείνο που αναδεικνύει ιδιαίτερα την Παλαιά Μητρόπολη, περισσότερο ακόμη και από την σπουδαία ιστορική της πορεία ή και την ιδιάζουσα αρχιτεκτονική της μορφή, δεν είναι άλλο από τον πλούσιο τοιχογραφι κό της διάκοσμο, που ξεδιπλώνεται 18
Παύλειος Λόγος
σε μεγάλες τοιχογραφημένες επιφάνειες εξαιρετικής τέχνης, με ποικιλία τεχνοτροπικών αποχρώσεων, που καλύπτουν την πλειονότητα των εσωτερικών ε πιφανειών στο Ιερό Βήμα, στην πρόθεση, στη βόρεια, νότια και δυτική πλευρά του κεντρικού κλί τους, στους πεσσούς και στα εσωράχια των τόξων. Όλες αυτές οι τοιχογραφίες δεν είναι σύγχρονες μεταξύ τους, αλλά κατατάσσονται σε τέσσερα διαφορετικά χρονολογικά στρώματα, από τον
12ο ως τον 14ο αιώνα. Ως εκ τούτου, δεν παρατηρείται σε αυτές ενιαίο εικονογραφικό πρόγραμμα αλλά περισσότερο εικονογραφική και στιλιστική ποικιλία. Αυτή η ιδιομορφία είναι ταυτόχρονα και η μεγάλη δύναμη του μνημείου εφόσον παρουσιάζεται μπροστά μας μια μοναδική συλλογή, με έργα διαφόρων καλλιτεχνών, ένα μουσείο βυζαντινής τέχνης τριών αιώνων. Μετά την κατάληψη της Βέροιας από τους Οθωμανούς (1387), ο ναός μετατράπηκε σε τέμενος της μουσουλμανικής θρησκείας παίρνοντας την ονομασία Hunkar Cami(Χουνκιάρ ή Ουνκιάρ τζαμί) που σημαίνει τζαμί του νικητή σουλτάνου. Στα ταραγμένα χρό νια που ακολούθησαν η Παλαιά Μητρόπολη ακολουθώντας τις
μεταπτώσεις της Βέροιας μια στο βυζαντινό και μια στο Οθωμανικό καθεστώς, λειτουργεί ανάλογα είτε ως χριστιανικός, μητροπολιτικός ναός είτε ως τζαμί, κατάσταση που τερματίζεται οριστικά στα 1433 με την οριστική επικράτηση των Οθωμανών. Την περίοδο αυτή πρέπει να κατασκευάστηκε και ο μιναρές στη βόρεια πλευρά του ναού. Τοπική παράδοση για το μνημείο διασώζει πως ο παλιός μητρο πολιτικός ναός της Βέροιας ήταν αφιερωμένος, πριν τη μετατροπή του σε οθωμανικό τέμενος, στη μνήμη των αγίων Αποστόλων γενικά ή συγκεκριμένα των κορυφαίων αποστόλων Πέ τρου και Παύλου. Κάτι τέτοιο όμως δεν τεκμηριώνεται αρχαιολογικά. Η αξία του παλαιού μητροπολιτικού ναού της Βέροιας είναι αναμφισβήτητη. Με διαστάσεις, που ξεφεύγουν κατά πολύ από το μέσο όρο των ναών της Βέροιας και γενικότερα της μέσης και ύστερης βυζαντινής περιόδου, με αρχιτεκτονικό τύπο, που χωρίς να ξενίζει ωστόσο παραπέμπει άμεσα στο παλαιοχριστιανικό παρελθόν και με ζωγραφική-τοιχογραφική διακόσμη ση, που εκτείνεται στο μεγαλύτερο μέρος των εσωτερικών επιφανειών του, το μνημείο χαρακτηρίζεται από υψηλά δείγματα καλλιτεχνικού λόγου και το κυριότερο, πα ρουσιάζει εικόνες διαφορετικών εποχών, κερδίζοντας επάξια μια θέση μεταξύ των πλέον σπουδαίων βυζαντινών ναών. Αντώνιος Σ. Πέτκος,
Αρχαιολόγος, Διευθυντής 11ης Ε.Β.Α.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΛΕΤΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΒΕΡΟΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ 1997 – 2009
Η μεγάλη ιστορική, καλλιτεχνική και αισθητική αξία του ναού της Παλαιάς Μητρόπολης Βεροίας επέβαλε το 1997, με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού, τη σύσταση πενταμελούς Επιστημονικής Επιτροπής, η οποία κατήρτισε σχετικό πρόγραμμα μελετών και εργασιών για την αποκατάστασή του. Με βάση τις κατευθύνσεις που δόθηκαν από την Επιτροπή, συντάχθηκε Αρχαιολογική Μελέτη και ολοκληρώθηκε η Τοπογραφική Αποτύπωση του ναού και των πέριξ αυτού κτισμάτων, η Μελέτη Αποτύπωσης του ζωγραφικού διακόσμου του μνημείου καθώς και η Μελέτη Συντήρησης των τοιχογραφιών, η οποία ακολούθως εγκρίθηκε από την καθ’ ύλην αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού. Τα επόμενα έτη στο πλαίσιο του προγράμματος, με στόχο την ολοκλήρωση της αρχαιολογικής τεκμηρίωσης του μνημείου, πραγματοποιήθηκαν μια σειρά από εργασίες, όπως η ανασκαφική
έρευνα στο εσωτερικό του ναού και εξωτερικά, κατά μήκος της νότιας πλευράς του, με παράλληλη σχεδιαστική αποτύπωση των νέων αρχαιολογικών ευρημάτων. Καθαιρέθηκαν επίσης, τα επιχρίσματα από τις εσωτερικές επιφάνειες των τοιχοποιιών για την πλήρη αποκάλυψη των τοιχογραφιών και την επισήμανση αρχιτεκτονικών στοιχείων. Προκειμένου να αντιμετωπιστούν οικοδομικά προβλήματα και να σταματήσει η φθορά του μνημείου συντηρήθηκε και στεγανώθηκε η στέγη του κεντρικού κλίτους και η επικάλυψη της κόγχης του Ιερού. Συμπληρώθηκε το αέτωμα της ανατολικής τοιχοποιίας του βόρειου κλίτους. Στο εσωτερικό, καθαρίστηκαν και στερεώθηκαν τοιχογραφίες. Αφαιρέθηκαν επιχρίσματα και ελαιοχρώματα από μαρμάρινα γλυπτά και μέλη (θυρώματα, υπέρθυρα, κίονες, κιονόκρανα, κ.λ.π.) Επειδή οι μικροπτώσεις τμημάτων του εξωτερικού επιχρίσματος του μιναρέ προκάλεσαν ανησυχία, δημιουργήθηκε μόνιμο τοπογραφικό δίκτυο μικρομετακινήσεων του μιναρέ από ειδικευμένο τοπογράφο
μηχανικό με στόχο τον έλεγχο των παραμορφώσεων των τοιχοποιιών του. Προκειμένου δε να σταματήσει η περαιτέρω φθορά της κατασκευής από εισροές ομβρίων τοποθετήθηκε στην απόληξή του ειδική κάλυψη από ελαφρύ υλικό. Τέλος, ολοκληρώθηκε η φωτογραφική τεκμηρίωση της υπάρχουσας κατάστασης του μνημείου από επαγγελματία φωτογράφο. Το 2007, με σκοπό την ανάδειξη και την προβολή της ιστορικής και αρχαιολογικής αξίας της Παλαιάς Μητρόπολης το έργο: «Μελέτη Αποκατάστασης Παλαιάς Μητρόπολης Βέροιας - Μελέτη Αποκατάστασης οικιών στον αύλειο χώρο του Β.Μ.Β., πάνω στο Ν.Α. τμήμα οχύρωσης Βέροιας και διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου τους» εντάχθηκε στο Γ΄ Κ.Π.Σ., στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Πολιτισμός» με προϋπολογισμό 60.000,00 ευρώ. Στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου αυτού εκπονήθηκε η μελέτη αποκατάστασης της Παλαιάς Μητρόπολης, η οποία περιλαμβάνει: α) Αρχιτεκτονική αποτύπωση και τεκμηρίωση του μνημείου και του περιβάλλοντος χώρου (φωτογραφική τεκμηρίωση)
Άποψη του Νοτίου Κλίτους του Ναού που έχει καταρεύσει Παύλειος Λόγος
19
β) Καταγραφή παθολογίας, ερευνητικές εργασίες γ) Σύνταξη προτάσεων για τη διατήρηση, προστασία, συντήρηση και βελτίωση του μνημείου με ήπιες και φιλικές προς τα κατάλοιπα του παρελθόντος επεμβάσεις. Οι προτάσεις περιλαμβάνουν την αρχιτεκτονική πρόταση, την πρόταση Στατικής Αποκατάστασης και την Ηλεκτρομηχανολογική μελέτη δ) Περιορισμένης έκτασης ερευνητικές εργασίες στον περιβάλλοντα χώρο της Παλαιάς Μητρόπολης. ε) Βιβλιογραφική τεκμηρίωση Οι επεμβάσεις που προτείνονται ακολουθούν της βασικές αρχές αναστήλωσης των διεθνών Χαρτών και Διακηρύξεων και στοχεύουν στη διατήρηση των αυθεντικών αρχιτεκτονικών στοιχείων του κτιρίου, στο σεβασμό των διαφορετικών ιστορικών φάσεων και στη χρήση παραδοσιακών υλικών και τρόπων δομής. Η Υπηρεσία μας βρίσκεται στη φάση ολοκλήρωσης του σχεδιαστικού μέρους των μελετών και της εκπόνησης των αντίστοιχων κειμένων (περιγραφικών-τεχνικών εκθέσεων, τεκμηρίωσης υλικών και τρόπων δομής, δομικής συμπεριφοράς κ.λ.π.) σύμφωνα με τις γενικές προδιαγραφές της Διεύθυνσης Αναστήλωσης του Υπουργείου Πολιτισμού. Το σύνολο των μελετών θα κατατεθεί στις αρμόδιες Διευθύνσεις του ΥΠ.ΠΟ. ώστε να ελεγχθεί και να εγκριθεί από τον Υπουργό Πολιτισμού, κατόπιν γνωμοδοτήσεως του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Κατόπιν τούτου θα εισηγηθεί την ένταξη του έργου 20
Παύλειος Λόγος
στην Δ΄ Προγραμματική Περίοδο Στήριξης. Συγχρόνως, ξεκίνησε η διαδικασία για την απαλλοτρίωση των κτισμάτων του οικοδομικού τετραγώνου που καταπνίγουν το μνημείο προσβάλλοντας τη φυσιογνωμία του. Στις 27 Σεπτεμβρίου 2008, πυρκαγιά ξέσπασε από άγνωστη αιτία σε ισόγειο παρακείμενο κτίσμα στη βόρεια πλευρά του μνημείου και από εκεί μεταδόθηκε στο εσωτερικό του. Η φωτιά δεν επηρέασε τις τοιχογραφίες του μνημείου, ωστόσο, προκλήθηκαν καταστροφές στον ξύλινο φορέα της στέγης του βόρειου κλίτους, η οποία στο μεγαλύτερο μέρος της ανήκε στη μεταβυζαντινή περίοδο και έφερε εκτεταμένες επισκευές των νεότερων χρόνων. Επηρέασε επίσης, τα ξύλινα στοιχεία της στέγης του νάρθηκα και προξένησε φθορές στη βορειοανατολική πλευρά του ναού. Για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που προέκυψαν, η Υπηρεσία μας προέβη σε μια σειρά σημαντικών ενεργειών, όπως η καταμέτρηση της υγρασίας τόσο στην επιφάνεια των τοιχογραφιών όσο και στο εσωτερικό της τοιχοποιίας και παράλληλα στην καταμέτρηση της σχετικής υγρασίας του εσωτερικού περιβάλλοντος χώρου του μνημείου, ώστε να ελέγχεται σχολαστικά ο ρυθμός εξάτμισης του νερού από τις τοιχογραφίες. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε δειγματοληψία κονιαμάτων του μνημείου για να γίνει
εργαστηριακός έλεγχος όσον αφορά τα μηχανικά χαρακτηριστικά από το Εργαστήριο Δομικών Υλικών του Α.Π.Θ. Απομακρύνθηκαν τα άχρηστα υλικά, τα δάπεδα καθαρίστηκαν, τοποθετήθηκε προστατευτικό υλικό και πραγματοποιήθηκε η υποστύλωση του μνημείου. Στη βόρεια πλευρά αντιστηρίχθηκε η τοιχοποιία των προσκτισμάτων λόγω επικινδυνότητας και τοποθετήθηκαν μεταλλικά ικριώματα στην εξωτερική πλευρά του μνημείου. Την περίοδο αυτή βρίσκεται σε εξέλιξη η αντικατάσταση των φθαρμένων δομικών στοιχείων της στέγης στο βόρειο κλίτος, στο νάρθηκα και στα προσκτίσματα. Βασιλική Καλταπανίδου – Πυροβέτση, Αρχιτέκτων – Αναστηλώτρια 11ης Ε.Β.Α.
στις φωτογραφίες απεικονίζονται παραστάσεις από τον εσωτερικό διάκοσμο
ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΓΚΑΛΙΤΣΙΟΣ 1930 – 2008
E
κοιμήθη ἐν Κυρίῳ τὴν 30ήν Δεκεμβρίου π. ἔ. ὁ Αἰδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Βασίλειος Γκαλίτσιος. Ὁ ἀείμνηστος ἐγεννήθη εἰς τὸ χωρίον Φυτείαν Βεροίας. Γονεῖς του ὁ Ἱερεὺς Χριστόδουλος Γκαλίτσιος καὶ ἡ πρεσβυτέρα Αἰκατερίνη. Τὰ πρῶτα ἱερὰ γράμματα τὰ ἐδιδάχθη ὑπὸ τοῦ εὐλαβοῦς ἱερέως, πατρός του. Ἠνδρώθη καὶ ἐνυμφεύθη τὴν Ἀγαθονίκην Κουτσιμανῆ, μετὰ τῆς ὁποίας ἀπέκτησεν ἕξι τέκνα. Ἀπὸ νεαρᾶς ἠλικίας ἐμελέτα τὴν πατροπαράδοτον κατ΄ἀνατολὰς βυζαντινὴν μουσικήν διακονώντας, κατ΄ἀρχὴν, τὸ ἱερὸν ἀναλόγιον ὡς ἱεροψάλτης. Πλὴν ὅμως πυρπολούμενος ὑπὸ θείου ζήλου ἐνατένιζεν τὰ ἐνδότερα τοῦ καταπετάσματος θελγόμενος τὴν ἁγίαν ἱερωσύνην. Οὕτως ἐν ἔτει 1970 ἐχειροτονήθη Διάκονος καὶ Πρεσβύτερος ὑπὸ τοῦ ἀειμνήστου Μητροπολίτου Βεροίας καὶ Ναούσης κυροῦ Παύλου. Ταυτοχρόνως ποθώντας τὴν θεολογικὴν καὶ θύραθεν παιδείαν, παρὰ τὸ μεγάλον τῆς ἡλικίας του καὶ τῶν ὑποχρεώσεων τῆς ἐγγάμουἱερατικῆς ζωῆς του, ἐφοίτησεν εἰς τὸ Γυμνάσιον,τό Λύκειον καὶ εἰς τὴν Θεολογικὴν Σχολὴν τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης γενόμενος πτυχιοῦχος αὐτῆς καταλείποντας φήμην ἀγαθὴν, πανταχόθεν. Διηκόνησεν θυσιαστικῶς τοὺς
τοῦ Ἀρχιμ. Σωσιπάτρου Πιτούλια ἀνθρώπους εἰς ὅσας ἐνορίας ἐτοποθετήθη ἐφημέριος, ὅπως εὶς τὸν Ἱερὸν Ναὸν Ἁγ. Νικολάου Φυτείας, Ἁγ. Γεωργίου Μακροχωρίου καὶ Ἁγ. Γεωργίου Βεροίας. Ἠγάπησεν τὴν λειτουργικὴν ζωὴν τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας ἐπιτελώντας καθ΄ἡμέραν «τὰς λατρείας», κατὰ τὸν Μέγαν Παῦλον. Ἀνεκαίνισεν ἐκ βάθρων τὸν Ἱερὸν Ἐνοριακὸν Ναὸν τοῦ Ἁγίου Γεωργίου Βεροίας κι ἅπαντα τὰ εἰς Αὐτὸν ἀνήκοντα παρεκκλήσια. Δὲν ἠρκέσθη μόνον εὶς τὴν κτιριακὴν ἀνακαίνισιν, ἀλλὰ τὰ «ἐζωοποίησεν» μὲ τὴν τέλεσιν τῆς Θείας Λειτουργίας καὶ πλείστων ἄλλων ἱερῶν μυστηρίων καί ἀκολουθιῶν. Συνέστησεν πνευματικὸν κέντρον διὰ τὰς ποιμαντικὰς , κατηχητικὰς συνάξεις καὶ λοιπὰς ἐκδηλώσεις τῆς ἐνορίας ἐμπλουτήσας αὐτὸ πέραν τῶν 7.000 τόμων πατερικοῦ, ἐκκλησιαστικοῦ καὶ λοιποῦ περιεχομένου δωρήσας εἰς αὐτὸ καὶ μέρος τῆς προσωπικῆς του βιβλιοθήκης. Σὺν τοῖς ἄλλοις ἐπεφορτίσθη καὶ μὲ τὸν βαρύτατον σταυρὸν τῆς πνευματικῆς πατρότητος «ἀνακαινίζοντας» κι «ἀναγεννώντας» ψυχὰς ἀθανάτους, κυρίως μὲ τὴν ἁγίαν του βιοτὴν καὶ τὴν εὔγλωττον σιωπήν του. Ἐρχόμενος εἰς μέτρον ἠλικίας καὶ κατακαμπτόμενος ὑπὸ πολλῶν ἀσθενειῶν, τὰς ὁποίας ἀγογγύστως καὶ ἰωβείως ὑπέμεινεν, δοξολογώντας τὸν Θεὸν δι’αὐτὰς, ἐζήτησεν ν’ἀποχωρήσῃ τῆς ἐνεργοῦ ὑπηρεσίας. Ὁ Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης
ἡμῶν κ.κ. Παντελεήμων, ἐκτιμώντας τὸ πολισχιδὲς ποιμαντικὸν ἔργον του, τὸν ἐτίμησεν μὲ τὸν χρυσοῦν σταυρὸν τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, τὴν ἀνωτάτην τιμητικὴν διάκρισιν τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Μητροπόλεως. Ὀλίγον πρὸ τῆς τελευτῆς του ἠθέλησεν νὰ δωρήσῃ οἰκειοθελῶς ἕνα προσωπικὸν του οἰκόπεδον μεγάλης ἀξίας, διὰ νὰ συμβάλλῃ εἰς τὴν ἀνέγερσιν τοὺ ἱεροῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Σωσιπάτρου τοῦ Βεροιέως δίδοντας σιωπηλὴν ἀπάντησιν εἰς τάς μεγαλοστομίας ἑνίων, οἱ ὁποῖοι θεωροῦν τοὺς κληρικοὺς καὶ μοναχοὺς πλουτίζοντας μόνον καὶ θησαυρίζοντας ἐπὶ τῆς γῆς. Τὴν 30ήν Δεκεμβρίου π. ἔ. παρέδωκεν ἐν εἰρήνῃ τὴν ψυχὴν του εὶς τὸν Κύριον, τὸν ὁποῖον ἠγάπησεν καὶ διηκόνησεν. Ἡ νεκρώσιμος ἀκολουθία ἐτελέσθη τὴν ἑπομένην, εἰς τὴν ὁποίαν προέστη ὁ Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης ἡμῶν κ.κ. Παντελεήμων ἐκφωνήσας λίαν συγκινητικὸν ἐπικήδειον λόγον, ἐξάρας τὴν βιοτὴν καὶ τὸ πολισχιδὲς ἔργον τοῦ μεταστάντος καὶ εὐχηθεὶς τὴν αἰωνίαν αὐτοῦ ἀνάπαυσιν. Θὰ ἦσαν τὰ γραφόμενα κοινότυποι λόγοι, ἐάν τὴν ἀλήθειαν αὐτῶν δέν τὴν ἐπιβεβαίωνεν τὸ πλῆθος τοῦ λαοῦ,τό συρρεῦσαν, διὰ ν΄ἀσπασθῇ τὴν σεπτὴν δεξιὰν του. Εἶθε, ὁ δικαιοκρίτης Θεὸς νὰ κατατάξῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ μετὰ πάντων τῶν ἀπ’ αἰῶνος ἁγίων καὶ δικαίων. Ἀμήν. Παύλειος Λόγος
21
Ὁ Γέρων π. Κλεόπα Ἠλίε πνευματικὸς καὶ διδάσκαλος
Τοῦ Ἱεροδιακόνου π. Γρηγορίου Μάζα
Ο
Ἀρχιμανδρίτης π. Κλεόπας Ἠλίε (κατὰ κόσμον Κωνσταντῖνος) γεννήθηκε στὶς 10 Ἀπριλίου 1912, ὄντας τὸ πέμπτο παιδὶ ἀπὸ τὰ δέκα τῆς οἰκογενείας τοῦ Ἀλεξάνδρου Ἠλίε. Παρακολούθησε μαθήματα ἐπὶ ἑπτὰ χρόνια στὸ Δημοτικὸ σχολεῖο καὶ στὸ Γυμνάσιο τοῦ χωρίου του. Πρὶν πάει στὸ μοναστῆρι, ἐπὶ τρία χρόνια βρισκόταν ὑπὸ τὴν πνευματικὴ καθοδήγηση τοῦ ἱερομονάχου π. Παϊσίου Ὀλάρου, τοῦ ἀσκητοῦ. Στὶς ἀρχὲς τοῦ μηνὸς Δεκεμβρίου τοῦ ἔτους 1929 ἔφυγε ἀπὸ τὸ πατρικὸ του σπίτι καὶ ζήτησε νὰ ἐγκατασταθεῖ στὴν Σκήτη Συχάστρια τῆς Μολδαβίας μαζὶ μὲ τὸν μεγαλύτερό του ἀδελφό, τὸν Βασίλειο. Μετὰ ἀπὸ τρεῖς ἡμέρες αὐστηρῆς δοκιμασίας ἔγιναν τελικὰ δεκτοὶ σ’ αὐτὴ τὴν ἀδελφότητα ἀνήμερα τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος, τῇ 12ῃ τοῦ μηνὸς Δεκεμβρίου, τὸ 1932. Μέχρι τὸ ἔτος 1935 ὁ Κωνσταντῖνος ἔβοσκε τὰ πρόβατα τῆς Σκήτης Συχάστρια μαζὶ μὲ τὰ ἄλλα ἀδέλφια του. Μετὰ κλήθηκε νὰ ὑπηρετήσει στὸ στρατὸ στὴν πόλη Μποτοσάνι. Ἐπέστρεψε καὶ πάλι στὴν Σκήτη Συχάστρια τὸ φθινόπωρο τοῦ 1936 καὶ ἐκάρη μο22
Παύλειος Λόγος
ναχὸς στὶς 2 Αὐγούστου τοῦ 1937 παίρνοντας τὸ ὄνομα Κλεόπας. Κατόπιν συνέχισε τὸ διακόνημα τοῦ ποιμένα τῶν προβάτων μέχρι τὸ καλοκαίρι τοῦ ἔτους 1942 ἔχοντας βοηθοὺς τοὺς μοναχοὺς Γαλακτίωνα Ἠλίε (θεῖος του) καὶ Ἀντώνιο.
Τὸν Ἰούνιο τοῦ 1942 ἐγκαταστάθηκε στὴν Σκήτη καὶ ὁρίσθηκε ἀπὸ τὴν ἀδελφότητα τῆς Σκήτης παρὰ τὴν θελήσή του ἀναπληρωτὴς τοῦ Ἡγουμένου, δεδομένου ὅτι ὁ τότε Ἡγούμενος π. Ἰωαννίκιος ἦταν
ἀσθενής. Στὶς 27 Δεκεμβρίου τοῦ ἔτους 1944 ὁ μοναχὸς Κλεόπας χειροτονήθηκε διάκονος καὶ στὶς 23 Ἰανουαρίου 1945 χειροτονήθηκε πρεσβύτερος ἀπὸ τὸν Ἐπίσκοπο Γαλακτίωνα Γκορδούν, ὁ ὁποῖος ἦταν τότε ἡγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Νεάμτς. Ἀπὸ τότε ὁ π. Κλεόπας ἀνέλαβε ἐπισήμως τὴν πνευματικὴ καθοδήγηση τῆς Σκήτης Συχάστρια. Τὸ ἔτος 1947 στὴν Σκήτη Συχάστρια ζοῦσαν περίου 60 μοναχοί. Τότε ἀνακηρύχθηκε ὡς Μοναστήρι καὶ ὁ ἱερομόναχος π. Κλεόπας ἔλαβε τὸ ὀφφίκιο τοῦ Ἀρχιμανδρίτου μὲ τὴν ἔγκριση τοῦ τότε Πατριάρχου Ρουμανίας Νικοδήμου. Τὸ ἔτος 1948, ἐπειδὴ τὸν παρακολουθοῦσαν τὰ ὄργανα τῆς Πολιτείας τοῦ κομμουνιστικοῦ καθεστῶτος, ἀνεχώρησε στὸ δάσος γιὰ ἕξι μῆνες στὴν περιοχὴ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Συχάστρια. Στὶς 30 Αὐγούστου τοῦ 1949 μὲ ἐντολὴ τοῦ Πατριάρχου Ἰουστινιανοῦ ἀνέλαβε Ἡγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σλάτινα τῆς ἐπαρχίας Σουτσεάβας καὶ μετέβη ἐκεῖ μαζὶ μὲ 30 μοναχοὺς ἀπὸ τὴν Μονὴ Συχάστρια. Στὸ Μοναστήρι Σλάτινα, ὁ π. Κλεόπας θεμελιώνει μία νέα ἀδελφότητα ἡ ὁποία ἔφθασε τοὺς 80 μοναχούς. Μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1952-
1954, ὁ Ἡγούμενος π. Κλεόπας καταδιώχθηκε ἀπὸ τὸ ἀθεϊστικὸ κομμουνιστικὸ καθεστὼς καὶ μαζὶ μὲ τὸν π. Ἀρσένιο Παπατσιὸκ κρύφτηκαν στὰ βουνὰ τῆς περιοχῆς Στηνισοάρα. Μετὰ ἀπὸ δύο καὶ πλέον χρόνια ἀσκητικῆς ζωῆς ἐπέστρεψε καὶ πάλι στὸ Μοναστήρι του μὲ τὴν ἐντολὴ καὶ φροντίδα τοῦ Πατριάρχου Ἰουστινιανοῦ. Τὸ ἔτος 1956 ἐπέστρεψε στὴν Μονὴ τῆς μετανοίας του, τὴν Συχάστρια. Τὴν ἄνοιξη τοῦ 1959 ἔφυγε γιὰ τρίτη φορὰ στὴν ἔρημο στὰ δάση τῆς Μολδαβίας ὡς ἀσκητής. Ἐκεῖ πέρασε μὲ δυσκολίες καὶ πειρασμοὺς περισσότερο ἀπὸ πέντε χρόνια. Τὸ φθινόπωρο τοῦ 1964 ἐπέστρεψε ὅμως στὸ Μοναστήρι Συχάστρια, ὅπου διακόνησε ὡς πνευματικὸς πατὴρ τῆς ἀδελφότη-
τος καὶ σύμβουλος τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ ἐπὶ 34 χρόνια. Ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ τῇ 2ᾳ τοῦ μηνὸς Δεκεμβρίου τοῦ ἔτους 1998. Παρέμεινε ὅμως ζωντανὸ παράδειγμα γιὰ πολλοὺς κληρικοὺς τοὺς ὁποίους ἔχει συμβουλέψει. Εἶναι ζωντανὸς στὴν μνήμη τοῦ Ρουμανικοῦ λαοῦ ὡς πνευματικὸς φάρος καὶ διδάσκαλος τῆς πίστεως. Τὰ βιβλία τὰ ὁποῖα ἔγραψε καὶ τὰ ἠχογραφημένα κηρύγματά του, ἀγγίζουν καὶ σήμερα τὴν καρδία καὶ τὴν συνείδηση κάθε χριστιανοῦ. Τελειώνοντας, θέλω νὰ σᾶς μεταφέρω κάποια ἀπὸ τὰ λόγια του, τὰ ὁποῖα ἄκουσα ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν πατέρα Κλεόπα, σὲ μία ἐπίσκεψη στὴν Ἱερὰ Μονὴ Συχάστρια, όταν κάποιοι φοιτητὲς τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς φθάσαμε, νὰ πάρουμε τὴν
εὐχὴ του καὶ νὰ ὠφεληθοῦμε πνευματικῶς. Μᾶς εἶπε τότε τὰ ἑξῆς: «Κάθε χριστιανὸς καὶ μοναχὸς μπορεῖ νὰ φθάσει στὶς ὑψηλότερες βαθμίδες τῆς προσευχῆς, ἐὰν πιέζει τὸν ἑαυτὸ του νὰ προσεύχεται συνεχῶς, διότι ὁ μεγαλύτερος διδάσκαλος ποὺ διδάσκει καὶ βοηθάει τὸν ἄνθρωπο στὴν πρόοδο τῆς προσευχῆς, εἶναι ὁ ἴδιος ὁ κόπος γιὰ τὴν προσευχή. Αὐτὸ τὸ βεβαιώνει καὶ ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Μέγας, ὅταν λέγει: «Θέλεις νὰ ἀποκτήσεις τὴν προσευχή; Κοπίαζε στὴν προσευχὴ καὶ ὁ Θεὸς βλέποντας μὲ πόσο κόπο τὴν ζητεῖς θὰ σοῦ τὴν χαρίσει».
Παύλειος Λόγος
23
«ΕΓΚΑΙΝΙΖΕΣΘΕ ΝΗΣΟΙ» ΕΘΕΛΒΕΡΤΟΣ ΒΑΣΙΛΟΜΑΡΤΥΣ
Δ΄ μέρος
Ο
ΑΓΙΟΣ ΕΘΕΛΒΕΡΤΟΣ ἦταν ἕνας κατευθεῖαν ἀπόγονος τοῦ πρώτου Χριστιανοῦ βασιλιὰ τῆς Ἀνατολικῆς Ἀγγλίας, τοῦ Τεδουάλδου. Πατέρας του ἦταν ὁ Ἐθελρέδος ὁ βασιλιὰς καὶ ἡ μητέρα του, ἐπίσης ἀπὸ ἀρχοντικὴ γενιά, ὀνομαζόταν Λεοφρούνα. Γεννήθηκε καὶ ἀναγεννήθηκε μέσω τοῦ μυστηρίου τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος τὸ ἔτος 799. Ἔχοντας ζήσει μία εὐσεβῆ ζωὴ ἀπὸ τὴν παιδική του ἡλικία, ὁ Ἅγιος Ἐθελβέρτος ἀνέβηκε στὸ θρόνο μετὰ τὸ θάνατο τοῦ πατέρα του. Ὅμως, ἀφοῦ ἦταν νέος καὶ χωρὶς κληρονόμους, ἡ αὐλὴ φοβόταν ὅτι θὰ ἔπεφτε θῦμα σὲ κάποιον ξένο ἄρχοντα, ἔτσι τοῦ πρότειναν νὰ διαλέξει μία νύφη ἀξίας βασιλικῆς τάξεως. Ἀλλὰ αὐτὸς ἀνέβαλλε τὴ συγκατάθεσή του λέγοντας ὅτι ἐπιθυμοῦσε νὰ διαβεῖ τὸ βίο τῆς παρθενίας. Τελικὰ ὅμως ὑπέκυψε στὴ θέληση τῶν συμβούλων του καὶ μὲ τὴν πρόταση ἐνὸς ἔμπειρου ἄνδρα ποὺ ὀνομαζόταν Ὀσβάλδος συμφωνήθηκε νὰ ζητήσει τὸ χέρι τῆς Ἐθελδρίδας, κόρης τοῦ βασιλιὰ τῆς Μερκίας Ὄφφα. Μόνο ἡ χήρα βασίλισσα Ἀεοφρούνα εἶχε ἀντιρρήσεις γι’ αὐτὸ τὸ σχέδιο, φοβόταν τὴν πονηριὰ τοῦ βασιλιὰ Ὄφφα καὶ τὴ δολιότητα τῶν Μερκιανῶν. Ἀλλὰ ὁ Ἐθελβέρτος εἶπε ὅτι θὰ ἔμενε σταθερὸς στὴν ἀπόφαση ὁλόκληρου τοῦ συμβουλίου καὶ ὅτι θὰ πήγαινε στὴ Μερκία. Τότε αὐτὴ προφήτεψε ὅτι θὰ παρέμενε παρθένος καὶ θὰ γινόταν μάρτυρας, πράγμα ποὺ στὴ συνέχεια θὰ ὁδηγοῦσε τὴν κόρη τοῦ βασιλιὰ νὰ μπεῖ στὴν ὑπηρεσία τοῦ Θεοῦ ὡς μοναχή. Καθὼς ὁ Ἐθελβέρτος ἀνέβαινε στὸ ἄλογό του στὴν ἀρχὴ τοῦ ταξιδιοῦ του, ἡ γῆ σείστηκε τρομοκρατώντας τὸ στρατό. Τότε προσευχήθηκαν στὸν Κύριο γιὰ τὸν βασιλιὰ καὶ τοὺς ἑαυτούς τους. Ἡ χήρα Βασίλισσα καὶ πάλι ἐξέφρασε τοὺς φόβους της. «Ἀλλὰ ἂς γίνει τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ», εἶπε, «ἃς γίνει τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ». Τότε ἦρθε ἄλλο ἕνα σημάδι ἀπὸ τὸν οὐρανό. Ξαφνικὰ, στὸ μέσο τοῦ ταξιδιοῦ ὁ ἥλιος ποὺ ἔλαμπε λαμπρά, σκοτείνιασε τόσο πολὺ ὥστε οἱ σύμβουλοι ποὺ συνταξίδευαν μὲ τὸν βασιλιὰ δὲν μποροῦσαν νὰ δοῦν ὁ ἕνας τὸν ἄλλον καὶ ἀναγνωρίζονταν μόνο ἀπὸ τὸν ἦχο τῆς
24
Παύλειος Λόγος
Μετάφραση ἐκ τοῦ Ἀγγλικοῦ: Εὐθ. Μαυρογεωργιάδης Ἐπιμέλεια: Ἀρχιμ. Χρυσόστομος Ξενιτόπουλος
φωνῆς τους. «Στὰ γόνατά μας», φώναξε ὁ βασιλιὰς στοὺς παραζαλισμένους συμβούλους του, «ἃς προσευχηθοῦμε στὸν Παντοδύναμο Θεὸ νὰ μᾶς ἐλεήσει». Δὲν εἶχε καλὰ καλὰ τελειώσει τὰ λόγια του ὅταν ἡ ἀτμόσφαιρα καθάρισε τελείως. Χαρούμενα ὁ βασιλιὰς ἔψαλλε: «Εὐλογημένο τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου ἕκτου νῦν καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας». Καὶ τότε πρόσθεσε: «Δὲν εἶναι μικρὴ χαρὰ γιὰ ταξιδιῶτες νὰ τοὺς τραγουδάει κάποιος ποιήματα. Ἔτσι, ὅποιος τραγουδήσει γιὰ μᾶς θὰ λάβει τὸ βραχιόλι τοῦ βασιλιά». Ἀμέσως δυὸ ἄντρες ἱκανοὶ στὸ τραγούδι ξεκίνησαν χαρούμενα ἕναν ψαλμό. Ἔλαβαν τὴν ἀμοιβή τους ἀπὸ τὸν βασιλιά. Ἡ ὁμήγυρις κατέλυσε γιὰ τὴ νύχτα στὴ βασιλικὴ βίλα στὰ τείχη τῆς Σουττόνης (Ἐρεφόρδη καὶ Οὐορκαστρία), ὅπου ὁ βασιλιὰς σὲ ἕνα νυχτερινὸ ὅραμα εἶδε ὅλα ὅσα θὰ τοῦ συνέβαιναν. Εἶδε τὸ βασιλικὸ παλάτι μὲ τὴ σκεπή του ποὺ εἶχε καταρρεύσει καὶ τὴ χήρα βασίλισσα νὰ θρηνεῖ καὶ τὸ ροῦχο ποὺ αὐτὸς φοροῦσε νὰ εἶναι μουσκεμένο στὸ αἷμα. Στὸ μέσον της βασιλικῆς πόλης ὑπῆρχε μία τεράστια ἀκτίνα, μακριὰ καὶ πλατιά, ποὺ ἔφτανε ὡς τὸν οὐρανὸ μὲ αἷμα νὰ ρέει ἀπὸ τὸ ἀνατολικό της μέρος σὰν ἀπὸ πληγή. Ἀλλὰ πρὸς τὸν νότο ὑπῆρχε μία ἀπαστράπτουσα στήλη φωτὸς ποὺ ἐκτεινόταν ὡς τὸν οὐρανό. Καὶ αὐτὸς ὁ ἴδιος εἶχε μεταμορφωθεῖ σὲ πουλὶ μὲ χρυσὰ ὀρθάνοιχτα φτερά, κάλυπτε ὁλόκληρη τὴν ἀκτίνα καὶ πετοῦσε ἀνάλαφρα ἀπὸ πάνω της καὶ ἄκουσε μία γλυκύτατη φωνὴ ποὺ ἦταν σὰν νὰ ἐρχόταν ἀπὸ τὸ θρόνο τῆς Παναγίας Τριάδος. Αὐτὸ ἦταν τὸ ὅραμα. Τότε ρώτησε τὸν προαναφερθέντα Ὀσσβάλδο τί μποροῦσε νὰ σημαίνει. Αὐτὸς ἀπάντησε: «Μὲ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ Πατέρα, ὦ Βασιλιά, ὅλα θὰ ἔχουν αἴσια κατάληξη γιὰ σένα». Μόλις συναντήθηκαν οἱ δυὸ βασιλεῖς, ἀντάλλαξαν δῶρα, ἂν καὶ τὸ δῶρο τοῦ Ὄφφα δόθηκε μὲ δόλο, γιατί εἶχε ἀκούσει μία φήμη ὅτι ὁ Ἐθελβέρτος σκόπευε νὰ εἰσβάλλει στὸ βασίλειό του καὶ ἔτσι ἦταν γεμάτος μὲ ἀθυμία. Τὴν ἑπόμενη μέρα ὁ βασιλιὰς μὲς τὴν ἀγαθότητά του βιάστηκε νὰ πάει στὸν δόλιο Ὄφφα. Συνέβη ὥστε ἡ κόρη τοῦ βασιλιά, ἡ Ἐθελδρίδα, νά τὸν δεῖ. Ἐντυπωσιασμένη εἶπε στὴ μητέρα της: «Νομίζω ὅτι ἀξίζει νὰ προτιμεῖται σὲ
σύγκριση μὲ τὸν πατέρα μου σὲ ὅλα τὰ πράγματα». Αὐτὸ ἔκανε τὴ μητέρα της νὰ θυμώσει. Πῆγε στὸν Ὄφφα καὶ τοῦ εἶπε: «Ἡ φήμη ποὺ ἄκουσες δείχνει τώρα νὰ εἶναι ἀληθινή, ὦ βασιλιά». Ὁ Ἐθελβέρτος ἔρχεται μὲ μία ὁμάδα στρατιῶτες ἀποφασισμένος νὰ λάβει τὴν κόρη σου ὡς γυναῖκα του εἴτε τὸ θέλεις εἴτε ὄχι. Ἂν δὲν λάβεις τὰ μέτρα σου θὰ εἰσβάλλει στὸ βασίλειό σου καὶ θὰ σὲ ἐκδιώξει. Σήκω, συμβουλέψου τὸν ἑαυτό σου καὶ τοὺς ἄνδρες σου καὶ πές: «Τὸ μισὸ βασίλειό μου σ’ αὐτὸν ποὺ θὰ τὸν παραδώσει νὰ σκοτωθεῖ». Ξεσηκωμένος ἀπὸ αὐτὰ τὰ κακὰ λόγια ὁ βασιλιὰς ὑποσχέθηκε μία μεγάλη ἀμοιβὴ στὸν ἄνδρα ποὺ θὰ ξεγελοῦσε τὸν Ἐθελβέρτο νὰ μπεῖ στὴν κρεβατοκάμαρα τοῦ βασιλιά. Τότε ἡ φιλαργυρία μπῆκε στὴν καρδιὰ κάποιου Οὐινβέρτου καὶ εἶπε στὸ βασιλιά: «Κανένας δὲν θὰ ἐκτελέσει τὶς ἐντολές σου εὐκολότερα, ὢ βασιλιά, ἀπὸ μένα. Γιατί ὁ βασιλιὰς Ἐθελβέρτος μὲ γνωρίζει καὶ σίγουρα θὰ μὲ θεωρήσει ὡς τὸ πιὸ ἀξιόπιστο ἄτομο. Θὰ πιστέψει τὰ λόγια μου καὶ θὰ ἐνδώσει στὴ συμβουλή μου». Καὶ ἔτσι, καθὼς ὁ ἅγιος βασιλιὰς κατέβαινε ἀπὸ τὸ ἄλογό του, ὁ Οὐινβέρτος τὸν συνάντησε μὲ τὸ φιλὶ τοῦ προδότη. Καὶ ὅταν ὁ βασιλιὰς εἶπε ὅτι ἐπιθυμοῦσε μία κατάλληλη ὥρα καὶ τόπο γιὰ νὰ ἔχει ἕνα ἥσυχο διάλογο μὲ τὸν βασιλιὰ Ὄφφα, ὁ Οὐινβέρτος ἀπάντησε: «Ἕνας ἀγγελιο φόρος τὸν ἔχει κιόλας εἰδοποιήσει γιὰ τὴν ἄφιξή σου». Τοῦ εἶπαν ὅτι ὁ πιὸ ἄξιος βασιλιὰς τῶν ἀνατολικῶν Ἄγγλων ἤθελε νὰ τὸν ἐπισκεφθεῖ. Καὶ αὐτὸς εἶπε: «Ὁ,τιδήποτε ζητεῖ ἀπὸ μένα θὰ τὸ ἔχει, ἀλλὰ εἶναι ἄρρωστος σήμερα». «Ἃς πᾶμε στὸν βασιλιὰ Ὄφφα», εἶπε ὁ βασιλιάς. «Δὲν εἶναι σωστό» ἀπάντησε ὁ Οὐινβέρτος, «νὰ πᾶμε στὸ βασιλιὰ ὁπλισμένοι ὅταν εἶναι καιρὸς εἰρήνης. Ἔτσι, ἀφοπλίσου, ὦ βασιλιά, καὶ εἴσελθε πρὸς τὸν τόπο μὲ τοὺς εὐγενεῖς σου». Ἔτσι, ὁ ἅγιος βασιλιὰς εἰσῆλθε πρὸς τὸν κακὸ βασιλιὰ μόνο μὲ μερικοὺς εὐγενεῖς. Ἡ πόρτα κλείστηκε καὶ ἀμέσως ἐπέπεσαν πάνω του ἀπ’ ὅλες τὶς μεριές, τὸν ἔδεσαν καὶ τὸν βασάνισαν. Τελικὰ ἀποκεφαλίστηκε μὲ τὸ ἴδιο τὸ σπαθί του ἀπὸ τὸν Οὐινβέρτο. Ἔτσι, ὁ βασιλιάς, ἀφοῦ ἀφανίστηκε ἀπὸ τὴ γῆ χωρὶς νὰ ἔχει
κάνει κακό, ἀνέβηκε στὸ Οὐράνιο Βασίλειο ὡς μάρτυρας. Ἡ βασιλοπάρθενος Ἐθελδρίδα εἶδε τὸ ἄψυχο σῶμα τοῦ βασιλιᾶ καὶ τὸ ἔγκλημα ποὺ εἶχε προετοιμαστεῖ ἀπὸ τὴ μητέρα της, τῆς προξένησε φρίκη. «Γιατί, ὦ ἀσεβέστατη μητέρα, λύσσαξες ἐναντίον τοῦ ἀθώου ἄνδρα; Ἀκόνισες τὴ γλῶσσα σου ἐναντίον αὐτοῦ τοῦ ὁποίου τὴ θυσία πρέπει νὰ θρηνήσουν ὅλοι οἱ καλοὶ ἄνθρωποι, αὐτὴ τὴ γλῶσσα ποὺ σύντομα θὰ κομματιάσεις ξεσκίζοντάς την μὲ τὴ δίκαια κρίση τοῦ Θεοῦ. Καὶ τώρα τὸ ἀθῶο αἷμα ποὺ ἔχει χυθεῖ ἐπαπειλεῖ τὴν καταστροφή σου. Ἄς μὴν ἔρθει ἄλλος ἀγγελιοφόρος νὰ μοῦ ἀναγγείλει τὸν ἐναγκαλισμὸ τοῦ γαμπροῦ. Θὰ προσφέρω τὴν παρθενία μου στὸν Θεό. Νομίζω ὅτι θὰ πάω στὸ νησὶ τῆς Κρωλάνδης, ὅπου θὰ ὑπηρετήσω τὸν Κύριο τῶν πάντων ὡς ἐρημίτισσα. Καὶ μὲ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ θὰ δῶ ἐκεῖνον τοῦ ὁποίου τὴν ἀπώλεια στὴ γῆ θρηνῶ στεφανωμένο μὲ δόξα καὶ τιμὴ στοὺς οὐρανούς». Καὶ ἔτσι ἡ ἁγία παρθένος ξεκίνησε γιὰ τὴν Κρωλάνδη, ὅπου, ἀφοῦ ἔγινε ξακουστὴ γιὰ τὸ προφητικὸ χάρισμα μὲ τὸ ὁποῖο τὴν προίκισε ὁ Κύριος, ἀναπαύτηκε ἐν εἰρήνῃ τὸ ἔτος 835. Ἐν τῷ μεταξὺ οἱ σύμβουλοι ἐπέστρεψαν στὴν ἀνατολικὴ Ἀγγλία καὶ ἀνακοίνωσαν τὰ νέα στὴ Λεοφρούνα. Αὐτὴ λυπήθηκε πολὺ ἀλλὰ δὲν ἦταν καὶ λίγη ἡ παρηγοριά της. Ἤξερε ὅτι ὁ γιὸς της εἶχε πάει στὸ Χριστὸ μέσω τοῦ ἔνδοξου μαρτυρίου του. Ὁ βασιλιὰς Ὄφφας τώρα διέταξε τὸ κεφάλι καὶ τὸ σῶμα τοῦ μάρτυρα νὰ πεταχτοῦν σὲ ἕνα ἕλος κοντὰ στὸν Λοῦγγο ποταμὸ ὅσο τὸ δυνατὸν γρηγορότερα. Ἀλλὰ ὅταν οἱ ὑπηρέτες του ἦρθαν γιὰ νὰ σηκώσουν τὸ σῶμα ἐξεπλάγησαν ἀπὸ τὴν ἐξαιρετικὴ ἐλαφρύτητα καὶ δὲν θὰ ἐκτελοῦσαν τὴν ἐντολὴ τοῦ βασιλιὰ ἂν δὲν ἦταν τόσο τρομακτικὴ ἡ ὀργή του. Καὶ ὅταν πέταξαν τὸ σῶμα στὸ βάλτο, μιὰ μεγάλη στήλη φωτὸς ἔφτασε ὡς τὸν οὐρανὸ φωτίζοντας τὴ νύχτα καὶ ἀποκαλύπτοντας τὴ δόξα τοῦ μάρτυρα. Ξαφνιασμένος ἀπὸ αὐτὸ τὸ θαῦμα ὁ Ὄφφας ὁδηγήθηκε στὴ μετάνοια. Μὲ μεγάλο φόβο διέταξε τὸ δέκατο ὅλων τῶν ἀγαθῶν του σὲ ὁλόκληρο τὸ βασίλειό του νὰ πουληθοῦν. «Ποιὸς ξέρει», εἶπε, «ἂν ἡ Θεία μεγαλειότης δὲν θὰ κατευναστεῖ καὶ δὲν θὰ μειώσει τὰ μέγιστα τὴν τιμωρία πού μοῦ ἀξίζει!». Τὴν τρίτη νύχτα μετὰ τὸ πάθος του ὁ ἅγιος μάρτυρας ἐμφανίστηκε σὲ ἕνα ὅραμα σὲ ἕναν πρώην οἰκονόμο τοῦ Ὄφφα ποὺ ὀνομαζόταν Βερτφέρθος καὶ τοῦ εἶπε νὰ πάει ἀμέσως στὸν ποταμὸ Λοῦγγο ὅπου ἕνα φῶς θὰ φανέρωνε τὸ σῶμα του. Ξυπνώντας ὁ Βερτφέρθος εἶδε τὸ δωμάτιό του γεμάτο φῶς καὶ αὐτὸν ποὺ μόλις πρὶν ἀπὸ λίγο εἶχε δεῖ στὸν ὕπνο του σὰν νὰ βγαίνει ἔξω πάνω ἀπ’ τὸ κατώφλι τοῦ σπιτιοῦ του καὶ νὰ ἀναζητᾶ τὸ μέρος ἀναπαύσεως τοῦ σώματός του. Ὑμνώντας τὸ Θεὸ ὁ Βερτφέρθος ἔτρεξε νὰ ξυπνήσει κάποιον Ἐγμοῦνδο καὶ τὸν ρώτησε ἂν εἶχε δεῖ τὸ φῶς. Ὅταν αὐτὸς εἶπε πὼς δὲν τὸ εἶχε δεῖ, ὁ Βερτφέρ-
θος τοῦ εἶπε τὸ ὅραμά του καὶ ὅτι ὁ ἅγιος τὸν εἶχε διατάξει νὰ βρεῖ τὸ σῶμα του, νὰ τὸ πλύνει, νὰ τὸ τοποθετήσει σ’ ἕνα κάρο ποὺ νὰ τὸ σέρνουν δυὸ βόδια καὶ νὰ τὸ πάει στὴν Ἐρεφόρδη. Ἔπεισε τὸν Ἐγμοῦνδο νὰ τὸν βοηθήσει, καὶ οἱ δυό τους ὁδηγούμενοι ἀπὸ τὸ σημάδι τοῦ φωτός, βρῆκαν τὸ σῶμα, τὸ ἔπλυναν καὶ τὸ τύλιξαν μὲ λινὸ ὕφασμα. Τοὺς πῆρε λίγο περισσότερο νὰ βροῦν τὴν κάρα, ἡ ὁποία ἦταν ἀμόλυντη ἀπὸ ὁποιαδήποτε ὀσμὴ φθορᾶς. Ἀφοῦ τὴν τοποθέτησαν στὸ κάρο, ξεκίνησαν γιὰ τὸ καθορισμένο μέρος. Ἀλλὰ τότε, γιὰ νὰ γίνει φανερὴ ἡ δόξα τοῦ μάρτυρα, ἡ κάρα του ἔπεσε ἀπὸ τὸ κάρο. Ἐκείνη τὴ στιγμὴ ἕνας πολὺ φτωχὸς ἄνθρωπος, ποὺ ἦταν ἤδη τυφλὸς γιὰ ἕντεκα χρόνια, περπατοῦσε ψηλαφώντας σ’ ἐκείνη τὴ περιοχή. Τὸ μπαστούνι του χτύπησε τὸ κεφάλι καὶ μὲ τὴν ἔμπνευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κατάλαβε ποιὸς ἦταν. Τότε βάζοντας ἐδαφιαῖα μετάνοια καὶ σηκώνοντας τὴν ἁγία κάρα φώναξε μὲ πίστη: «Ὦ, Ἅγιε Ἐθελβέρτε, ὁ ἀσεβὴς βασιλιὰς Ὄφφας σὲ σκότωσε: ἐλέησέ με καὶ μὲ τὶς εὐσεβεῖς πρεσβεῖες σου δῶσε μου τὸ φῶς μου». Ἀμέσως ἀπεκατεστάθη ἡ ὅρασή του. Χαρούμενα εὐχαριστώντας τὸ Θεὸ βιάστηκε μὲ τὴν κάρα νὰ προλάβει τὸ κάρο ποὺ κουβαλοῦσε τὸ σῶμα. Ἔφθασε τοὺς ἄντρες σ’ ἕνα μέρος ποὺ ὀνομάζεται Σελουΐκη. «Σταμάτα, Βερτφέρθε, σταμάτα», φώναξε. Τότε τοὺς εἶπε σχετικὰ μὲ τὸ θαῦμα. Ὁ Βερτφέρθος καὶ ὁ σύντροφός του τρόμαξαν ἀπὸ τὴν ἱστορία του καὶ θαύμασαν ποὺ ἡ κάρα εἶχε πέσει ἀπὸ τὸ κάρο χωρὶς νὰ τὸ προσέξουν. Ἀλλὰ εἶδαν σ’ αὐτὸ τὸ χέρι τοῦ Θεοῦ καὶ χαρούμενα ὑμνώντας τὸν Κύριο ἔφεραν τὸ ἅγιο σῶμα στὸ σημεῖο ποὺ ὁ ἅγιος εἶχε ὑποδείξει ὡς τὸ μέρος ἀναπαύσεώς του. Ἐκεῖ μιὰ στήλη φωτὸς φάνηκε σὲ διάφορες περιστάσεις καὶ πρὸς τὰ ἐκεῖ συγκεντρώνονταν οἱ πιστοὶ ἀπὸ ὅλα τὰ μέρη προσευχόμενοι νὰ θεραπευτοῦν ἀπὸ κάθε εἴδους ἀσθένειες διὰ τῶν πρεσβειῶν τοῦ ἁγίου. Κάποιος βασιλιὰς μὲ τὸ ὄνομα Μιλφέρτος, ποὺ ζοῦσε σὲ χώρα μακρινή, ἄκουσε ὅτι ὁ ἅγιος βασιλομάρτυς εἶχε δοξαστεῖ σὲ πολλὰ σημεῖα. Γεμάτος ἀγάπη γιὰ τὸν ἅγιο ἤθελε τὸ βασίλειό του νὰ ἐνδυναμωθεῖ ἀπὸ τὶς πρεσβεῖες τοῦ ἁγίου. Ἔτσι, κάλεσε ἕναν ἐπίσκοπο καὶ τὸν διέταξε νὰ πάει στὸ μέρος ὅπου βρισκόταν τὰ λείψανα τοῦ μάρτυρα καὶ νὰ ἐρευνήσει ἂν οἱ διαδόσεις ἦταν ἀληθινές. Ὁ ἐπίσκοπος ἦρθε καὶ βρῆκε τὸ μέρος νὰ ἀντηχεῖ ἀπὸ τὸν ἦχο τῶν θαυμάτων τοῦ ἁγίου καὶ ὅλο τὸν κόσμο νὰ ὑμνεῖ χαρούμενα τὸν Θεὸ γι’ αὐτά. Τότε ὁ βασιλιὰς ἔστειλε πλούσια δῶρα γιὰ τὸ χτίσιμο τοῦ μοναστηριοῦ ἐκεῖ. Ὁ ἅγιος Βασιλομάρτυς Ἐθελβέρτος μαρτύρησε πιθανὸν στὶς 20 Μαΐου τοῦ 794. Σύμφωνα μὲ μία ἀναφορὰ τὸ σῶμα του παρέμεινε στὴν Ἐρεφόρδη μέχρι ποὺ κάηκε ἀπὸ τοὺς Δανούς τὸ 1050, ἐνῶ ἡ κάρα του θάφτηκε στὸ Οὐεστμινστέριο. Νωρὶς τὸν 12° αἰώνα πάντως ὁ Οὐίλλιαμ τῆς Μαλμεσβουρίας ἔλεγε ὅτι τὰ λείψανα βρίσκονται ἀκόμη στὴν Ἐρεφόρδη.
«Ποιὸς ξέρει ἂν ἡ Θεία μεγαλειότης δὲν θὰ κατευναστεῖ καὶ δὲν θὰ μειώσει τὰ μέγιστα τὴν τιμωρία πού μοῦ ἀξίζει!».
Παύλειος Λόγος
25
Γεύμα και βασιλόπιτα για τους αναγνώστες
Τ
ην Κυριακή 4 Ιανουαρίου ο Σεβασμιώτος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων προσκάλεσε στις εγκαταστάσεις της Ιεράς Μονής Παναγίας Δοβρά όλους τους Αναγνώστες της Ιεράς Μητροπόλεώς μας. Στην αρχή ο Σεβασμιώτατος απηύθυνε πατρικούς και επικοδομητικούς λόγους ενώ ομίλησε και ο Πρωτοσύγκελος της Ι. Μητροπόλεως Αρχιμ. Γεώργιος Χρυσοστόμου. Ακολούθως ο Σεβασμιώτατος έκοψε βασιλόπιτα και παρέθεσε γεύμα.
Επίσκεψη ομάδας νέων από τη Λευκάδα
Ο
μάδα 50 νέων από την Ιερά Μητρόπολη Λευκάδος επισκέφθηκαν στη διάρκεια του Αγίου Δωδεκαημέρου την Ιερά Μητρόπολή μας και φιλοξενήθηκαν στις εγκαταστάσεις της Ι. Μονής Παναγίας Σουμελά. Κατά τη διάρκεια της παραμονής τους επισκέφθηκαν διάφορα προσκυνήματα της τοπικής μας Εκκλησίας και είχαν την ευκαιρία να συναντηθούν και να συζητήσουν με τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας στο Αρχονταρίκι της Ι. Μονής Παναγίας Δοβρά.
Από την συνάντηση των Αναγνωστών στην Ι. Μ. Παναγίας Δοβρά
Ομάδα νέων από τη Λευκάδα επισκέφθηκε την Ι. Μητρόπολή μας
Ο εορτασμός του Αγ. Σεραφείμ Σαρώφ πως κάθε χρόνο εορτάστηκε στο παρεκκλήσιο του χιονοδρομικού Κέντρου Σελίου η μνήμη του Αγίου Σεραφείμ Σαρώφ. Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων τέλεσε τη θ. Λειτουργία ενώ το θ. Λόγο κήρυξε ο Αρχιμ. Εμμανουήλ Σιγάλας. Φέτος ήταν ιδιαίτερη η χαρά όλων διότι ένα μεγάλο μέρος του Παρεκκλησίου έχει ήδη αγιογραφηθεί ενώ σύμφωνα με τους υπολογισμους των υπευθύνων μέχρι την επόμενη χρονιά θα έχουν ολοκληρωθεί όλες οι εργασίες στον Ι. Ναό.
Τ
Βασιλόπιτες για τους Εκκλησιαστικούς Επιτρόπους
ρεις εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν κατά το τριήμερο 13 -15 Ιανουαρίου,κατά τις οποίες ο Σεβασμιώτατος έκοψε βασιλόπιτα για τους εκκλησιαστικούς Επιτρόπους της Ι. Μητροπόλεώς μας. Η πρώτη έγινε στη Βέροια στον Ι. Ναό Αγίου Αντωνίου, η δεύτερη στη Νάουσα στο Πνευματικό Κέντρο του Αγίου Μηνά και η τελευταία στην Αλεξάνδρεια στον Ι. Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου. Εκτός από τη βασιλόπιτα ο Σεβασμιώτατος είχε την ευκαρία να επικοινωνήσει με τους εκκλησιαστικούς επιτρόπους, να τους ομιλήσει για θέματα που αφορούν τη διακονία τους αλλά και να ακούσει τις απόψεις και τους προβληματισμούς τους. Επίσης ο Λογιστής της Ι. Μητροπόλεως κ. Δημήτριος Σαραντής είχε την ευκαιρία να τους ενημερώσει για θέματα αρμοδιότητός του.
Ο Αρχιμ. Εμμανουήλ Σιγάλας κηρύττει το θείο Λόγο στη διάρκεια της Θ. Λειτουργίας
Από την κοπή βασιλόπιττας για τους Εκκλησιαστικούς Επιτρόπους στη Νάουσα
Βασιλόπιτα για τους Πυροσβέστες
Κ
οντά στους Πυροσβέστες βρέθηκε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας στις 16 Ιανουαρίου το μεσημέρι. Στην αρχή έκανε αγιασμό και στη συνέχεια έκοψε βασιλόπιτα και μίλησε επίκαιρα στα στελέχη της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Βεροίας. Παραβρέθηκαν ο Διοικητής ΠΥ κ. Ντόβας καθώς επίσης ο Νομάρχης Ημαθίας κ. Καραπαναγιωτίδης και η Δήμαρχος Βέροιας κ. Χαρ. Ουσουλτζόγλου.
Κοπή Βασιλόπιτας στο Πυροσβεστικό Σώμα
Παύλειος Λόγος
27
Η Πανήγυρις του Πολιούχου Βεροίας Οσ. Αντωνίου
Τ
ο διήμερο 16 και 17 Ιανουαρίου εορτάστηκε η μνήμη του Πολιούχου Βεροίας Οσ. Αντωνίου του Νέου. Όπως κάθε χρόνο ο Καθηγούμενος της Ι. Μονής Παναγίας Δοβρά Αρχιμ. Παντελεήμων Κορφιωτάκης μετέφερε τη θαυματουργή Εικόνα της Παναγίας για να συνεορτάσει με τον Πολιούχο. Στον Εσπερινό χοροστάτησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νέας Σμύρνης κ. Συμεών ενώ στη θεία Λειτουργία προέστη ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μαντινείας κ. Αλέξανδρος, ενώ έλαβαν ακόμη μέρος οι Σεβ. Μητροπολίτες Μηθύμνης κ. Χρυσόστομος, Σαμαρείας κ. Αμβρόσιος, Σταυροπηγίου κ. Αλέξανδρος, Βεροίας κ. Παντελεήμων και οι Θεοφ. Επίσκοποι Θεουπόλεως κ. Παντελεήμων και Θερμών κ. Δημήτριος.
Από το Αρχιερατικό συλλείτουργο της Πανηγύρεως του Οσ. Αντωνίου στη Βέροια
Εορτασμός των Τριών Ιεραρχών και των Αγ. Αναργύρων Κύρου & Ιωάννου
Σ
τις 30 Ιανουαρίου το βράδυ διοργανώθηκε στην Αντωνιάδειο Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Βέροιας κοινή εκδήλωση αφιερωμένη στους Τρεις Ιεράρχες αλλά και στους Προστάτες των Ιατρών Αγ. Κύρου και Ιωάννου. Αφορμή για τον διπλό εορτασμό ήταν το πρόσωπο του Αγίου Λουκά στον οποίο ήταν αφιερωμένη η εκδήλωση και ο οποίος ήταν συγχρόνως Ιεράρχης, Θεολόγος και Ιατρός. Στην εκδήλωση ομίλησε ο Καθηγούμενος Ι. Μ. Σαγματά Αρχιμ. Νεκτάριος Αντωνόπουλος με θέμα «Αγ. Λουκάς Συμφερουπόλεως, Καθηγητής τοπογραφικής ανατομίας και χειρουργικής»
Από την εκδήλωση για τους Τρεις Ιεράρχες και τους προστάτες των Ιατρών Αγ. Κύρου και Ιωάννου στη Βέροια
Δέκα χρόνια αρχιερατείας του Μητροπολίτη Λεμεσού κ. Αθανασίου
Σ
την Κύπρο μετέβη ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων κατά το διήμερο 14 και 15 Φεβρουαρίου για να λάβει μέρος στις εορταστικές εκδηλώσεις με την ευκαιρία της συμπληρώσεως δέκα χρόνων αρχιερατείας του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Λεμεσού κ. Αθανασίου. Εκτός από το αρχιερατικό συλλείτουργο στο οποίο έλαβε μέρος ο Σεβασμιώτατος είχε την ευκαιρία να επισκεφθεί διάφορες ιερές Μονές και άλλα προσκυνήματα της Μεγαλονήσσου.
28
Παύλειος Λόγος
Από την επίσκεψη του Σεβασμιωτάτου και της συνοδείας του στην Εγκλείστρα του Αγίου Νεοφύτου
Ομιλία του Σεβασμιωτάτου σε στελέχη της Ι.Μ.
Τ
ο Σάββατο 7 Φεβρουαρίου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων επισκέφθηκε το Πνευματικό Κέντρο της Ενορίας Αγ. Γεωργίου Βέροιας, ύστερα από πρόσκληση του υπευθύνου κ. Παύλου Κυριακίδη. Ο Σεβασμιώτατος είχε την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά τους νέους και τις νέες που δραστηριοποιούνται στο πνευματικό έργο της νεότητας . Στη συνέχεια ομίλησε με θέμα «οι λογισμοί» αναπτύσσοντας με εύληπτο και απλό τρόπο το τόσο σημαντικό για την πνευματική ζωή των χριστιανών θέμα, αναλύοντας όλα τα στάδια των λογισμών παραθέτοντας παραδείγματα από την πατερική σοφία αλλά και μεθόδους για την αποτελεσματική αντιμετώπισή τους. Ακολούθησε συζήτηση και ο Σεβασμιώτατος απήντησε στις απορίες και τους προβληματισμούς των νέων που δεν περιορίστηκε στο θέμα της ομιλίας μόνο αλλά σε πολύ ευρύ φάσμα επίκαιρων θεμάτων.
Στελέχη του νεανικού έργου της Ι. Μητροπόλεως στο Πνευματικό Κέντρο του Ι. Ναού Αγίου Γεωργίου Βεροίας
Εκδήλωση για την Οικογένεια
Τ
ην Κυριακή 8 Φεβρουαρίου η Ι. Μητρόπολις διοργάνωσε εκδήλωση αφιερωμένη στη Μητέρα στο Κινηματοθέατρο “ΣΤΑΡ”. Πραγματοποιήθηκε επίκαιρη ομιλία και ο Σεβασμιώτατος βράβευσε με χρηματικά βραβεία πολύτεκνες οικογένειες. Τηνεκδήλωση πλαισίωσε καλλιτεχνικά η Χορωδία της Ιεράς Μητροπόλεως υπό τη Διέυθυνση του μαέστρου Δημ. Κεχαγιά. Ο Σεβασμιώτατος με τις πολύτεκνες Μητέρες που βραβεύτηκαν.
Ιερατική Σύναξη και ομιλία του Καθ. Μιλτ. Κωνσταντίνου
Τ
ην Πέμπτη 19 Φεβρουαρίου το πρωί ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων λειτούργησε στην Ιερά Μονή Αγίας Κυριακής Λουτρού με την ευκαιρία της εορτής της Αγίας Φιλοθέης και των ονομαστηρίων της Καθηγουμένης. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις της Ι. Μονής ιερατική σύναξη κατά την οποία ομίλησε ο Καθηγητής Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Μιλτιάδης Κωνσταντίνου με θέμα: «η Παλαιά Διαθήκη στη ζωή της Εκκλησίας». Ο ομιλητής αναφέρθηκε στη θεολογική σημασία της Παλαιάς Διαθήκης και τη Βιβλική θεώρηση των πραγμάτων, καθώς και στο φαινόμενο της εποχής μας να υποβιβάζεται η αξία της Παλαιάς Διαθήκης.
Από τη εισήγηση του Καθηγητού Θεολογικής Α.Π.Θ. κ. Μιλτιάδη Κωνσταντίνου.
Παύλειος Λόγος
29
Ενθρόνιση Πατριάρχου Μόσχας κ. Κυρίλλου τοῦ Μον. Γερασίμου Μπεκέ
Ο
Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων την 31η Ιανουαρίου μετέβη με τη συνοδεία του στη Μόσχα για την τελετή ενθρονίσεως του νέου Πατριάρχη Μόσχας και πασών των Ρωσιών κ. Κυρίλλου, έπειτα από πρόσκληση του Πατριαρχείου Ρωσίας. Ο Σεβασμιώτατος έλαβε μέρος στο Πατριαρχικό Συλλείτουργο που έγινε την Κυριακή 1η Φεβρουαρίου στον Καθεδρικό Ναό του Σωτήρος κατά το οποίο εκτός από τον Πατριάρχη Μόσχας κ. Κύριλλο λειτούργησαν ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας κ. Θεόδωρος, ο τοποτηρητής του Πατριαρχείου Σερβίας, ο Αρχιεπίσκοπος Πολωνίας κ. Σάββας, Αλβανίας κ. Αναστάσιος, Τσεχίας κ. Χριστοφόρος, καθώς επίσης εκπρόσωποι όλων των υπολοίπων ορθοδόξων Πατριαρχείων και Αυτοκεφάλων Εκκλησιών και τέλος το σύνολο σχεδόν της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ρωσίας. Κατά τη διάρκεια της θείας λειτουργίας πραγματοποιήθηκε η ενθρόνιση του νέου Πατριάρχη στο ιερό Βήμα του Καθεδρικού Ναού από τους πρώτους κατά τα πρεσβεία Αρχιερείς της Ρωσικής Εκκλησίας και συνεχίστηκε
η Θ. Λειτουργία στην οποία παρέστησαν ο Πρόεδρος της Ρωσίας κ. Ντμίτρι Μεντβέντεφ, ο Πρωθυπουργός κ. Βλαντιμήρ Πούτιν, υπουργοί, Πρόεδροι τοπικών Δημοκρατιών κλπ. Στο τέλος της μεγαλοπρεπούς τελετής ο νέος Πατριάρχης εκφώνησε τον ενθρονιστήριο λόγο του, κατά τον οποίο έκανε ιδιαίτερη μνεία για τη νεολαία που θα αποτελεί ένα από τους σημαντικότερους τομείς δραστηριοποίησής του. Το νέο Πατριάρχη προσφώνησε ο Πρόεδρος κ. Ντ. Μεντβέντεφ. Ακολούθησε επίσημο γεύμα το οποίο παρακάθισε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων και η συνοδεία του. Σε ιδιαίτερη συνάντηση με το νέο Πατριάρχη κ. Κύριλλο ο Σεβασμιώτατος μαζί με τις ευχές για τα νέα καθήκοντα του προσέφερε και ένα δώρο. Ο Μακαριώτατος ευχαρίστησε θερμά τον Σεβασμιώτατο για τη συμμετοχή του στη τελετή ενθρονίσεως και του προσέφερε ένα αρχιερατικό εγκόλπιο ως αναμνηστικό της παρουσίας του στη Μόσχα. Την επομένη ημέρα ο Σεβασμιώτατος πα-
ρακολούθησε την Ακολουθία της Παρακλήσεως στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου στο Κρεμλίνο, κατά την οποία προέστη ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Μόσχας κ. Κύριλλος και στη συνέχεια μετέβη στην επίσημη αίθουσα του Προεδρικού Μεγάρου στο Κρεμλίνο, προσκεκλημένος του Προέδρου κ. Ντμίτρι Μεντβέντεφ ο οποίος παρέθεσε επίσημο γεύμα προς τιμήν των ξένων αντιπροσωπειών που μετείχαν στην τελετή ενθρονίσεως του Πατριάρχου Μόσχας κ. Κυρίλλου. Ο Πρόεδρος προ του επισήμου γεύματος προσφώνησε τους προσκεκλημένους
του ευχαριστώντας τους για την παρουσία τους στο τόσο σημαντικό για Ρωσία γεγονός ενώ ευχήθηκε στο νέο Πατριάρχη κάθε επιτυχία στο έργο του. Δεν παρέλειψε ωστόσο να αναφερθεί και στην προσωπικότητα και το έργο του εκλιπόντος Πατριάρχου κυρού Αλεξίου. Στο πρόγραμμα της τελευταίας ημέρας παραμονής του Σεβασμιωτάτου στη ρωσική Πρωτεύουσα πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις στην Ιερά Μονή Εισοδίων της Θεοτόκου, καθώς και στο ιερό Προσκύνημα της Αγίας Ματρώνας.
λειτουργεί η
ΚΑΤΑΚΟΜΒΗ
ΤΟΥ Ι. ΝΑΟΥ
ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ
ΑΡΧΙΕΠ. ΣΥΜΦΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ
ΚΑΘΕ ΤΡΙΤΗ ΤΕΛΕΙΤΑΙ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ ΟΛΟ ΤΟ ΧΡΟΝΟ
χειμώνα ώρα 5μ.μ καλοκαίρι ώρα 6μ.μ.
ά κ ι μ ο ν ο κ ν ι ώ ο ι σ τε α γ σ ρ ύ ε χ ενισ ιση των χ έ ν υ τη σ
ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΣ ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΜΕ ΤΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ: 23310 20951, 6945384355 ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ: ΑΣΠΙΣ BANK 731-05-000-3607 ΠΕΙΡΑΙΩΣ: 5243-033886-401
ΕΦΗΜ ΕΦΗΜ
Ι∆ΕΣ ΕΙΡ∆ΕΣ ΕΡ
ΠΕΡΙΟ ΠΕΡΙΟ
ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ ΤΕΛΟΣ
Ταχ. Γραφείο Ταχ. Γραφείο ΒΕΡΟΙΑΣ ΒΕΡΟΙΑΣ
αριθµ. κωδ. αριθµ. κωδ. 2638 2638
ΚΑ ∆ΙΑ ∆ΙΚ