Παύλειος Λόγος τεύχος 81 by ΠΑΥΛΕΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

ΤΕΥΧΟΣ 81 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2009

ETOΣ ΙΣΤ΄ TEYXOΣ 81 ΣΕΠΤ. - ΟΚΤ. 2009

ΔΙMHNIAIO OPΘOΔOΞO ΠEPIOΔIKO

IEPAΣ MHTPOΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ , NAOYΣHΣ KAI KAMΠANIAΣ

σελ 3

ΣΥΝΤΑΞΗ: Αρχιμ. Διονύσιος Ανθόπουλος, Αρχιμ. Αρσένιος Χαλδαιόπουλος, Αθανάσιος Βουδούρης, Εμμανουήλ Ξυνάδας. HΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣEΛIΔOΠOIHΣH & KAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIA: Mον. Γεράσιμος Mπεκές. ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ: Αρχιμ. Χρυσόστομος Ξενιτόπουλος ΑΠΟΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ: Νίκος Μεταξόπουλος. EKTYΠΩΣH TYΠOΓPAΦEIO: «TYPE PRESS» Nέα Nικομήδεια ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ: Μον. Αντώνιος Σισμανίδης

ΚΩΔΙΚΟΣ 2638

APΘPA MΠOPOYN NA AΠOΣTEΛ Λ O N TA I Σ T H Ν Τ Α Χ Υ Δ Ρ Ο Μ Ι Κ Η ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY: ΠEPIOΔIKO «ΠAYΛEIOΣ ΛOΓOΣ» ΓPAΦEIO TYΠOY IEPAΣ MHTPO ΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ, T.Θ. 241, 591 00 BEPOIA THΛ 23310 72317, ΦAΞ 23310 25275, E-mail: imveria@ otenet.gr XEIPOΓPAΦA AΣXETΩΣ ΔHMOΣIEYΣHΣ TOYΣ ΔEN EΠIΣTPE ΦONTAI ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ. ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΑ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΛΛΟΥΝ ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΥ: 20ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΕΛΛΑΔΑ & ΚΥΠΡΟ, 40ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΣYNΔPOMEΣ KAI EMBAΣMATA ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY

ΣTH

web:

www.imverias.gr

ΟΙ ΣΤΥΛΙΤΕΣ ΚΑΙ Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ του Σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος

σελ 16

�

σελ 4

ΕΚΔΟΤΗΣ - ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ

Σεβασμιώτατος Mητροπολίτης Bεροίας κ. Παντελεήμων

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΝΕΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

σελ 8

σελ 11

ΑΓΙΟΣ ΣΥΜΕΩΝ Ο ΣΤΥΛΙΤΗΣ του Αρχιμ. Αρσενίου Χαλδαιόπουλου

ΣΥΜΦΕΡΕΙ ΧΩΡΙΣΜΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΡΑΤΟΥΣ; του Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή

σελ 22

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ

σελ 24

σελ 30

σελ 12

ΑΡΧΙΜ. ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ (1912-1999) του Αρχιμ. π. Ιερεμίου Γεωργαλή

ΕΓΚΑΝΙΖΕΣΘΕ ΝΗΣΟΙ (ζ´) του Αρχιμ. Χρυσοστόμου Ξενιτόπουλου

MIKPEΣ EIΔHΣEIΣ

ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑ του π. Νεκταρίου Σαββίδη

EΞΩΦYΛΛO Σημαιοφόροι κατά την Δοξολογία για τα “Ελευθέρια” της Βέροιας στον Ι. Ναό Αγίου Αντωνίου. ΟΠΙΣΘΟΦYΛΛO Η Σύνθεση της νέας Δ.Ι.Σ. της Εκκλησίας της Ελλάδος (153η Περίοδος)

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΝΕΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ἱ ἄνθρωποι συνηθίζουμε νὰ συνοδεύουμε κάθε ἀρχὴ μὲ εὐχές, εὐχὲς ποὺ συχνὰ μετατρέπονται καὶ σὲ προσευχές, σὰν αὐτὴ ποὺ ἀπευθύναμε ὅλοι μαζὶ πρὶν ἀπὸ λίγο στὸ Θεό, ζητῶντας Του νὰ εὐλογήσῃ τὴν καινούρια σχολικὴ χρονιά, νὰ εὐλογήσῃ τοὺς κόπους καὶ τὶς προσπάθειες τῶν μαθητῶν μας καὶ τῶν ἐκπαιδευτικῶν μας. Στὶς προσευχὲς ποὺ ἀπευθύναμε πρὶν ἀπὸ λίγο προσθέτω καὶ τὶς δικές μου, διάπυρες πατρικὲς εὐχὲς πρὸς ὅλους σας, παιδιὰ καὶ δασκάλους, καὶ ἐπικαλοῦμαι κι ἐφέτος τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ στὰ ἔργα σας. Αὐτὴ τὴν ὥρα ποὺ ὅλοι μαζὶ καὶ ὁ καθένας μας ξεχωριστὰ ἀτενίζει ἀπὸ τὴ δική του προοπτικὴ τὴ νέα σχολικὴ χρονιὰ καὶ ἐπιχειρεῖ νὰ συνειδητοποιήσῃ τὸ λόγο, γιὰ τὸν ὁποῖο ἐγκαταλείπει τὴ ραστώνη τῶν καλοκαιρινῶν διακοπῶν καὶ ἐντάσσεται σὲ ἕνα πρόγραμμα μελέτης καὶ προσπαθείας, ἡ πιὸ φυσικὴ ἀπάντηση εἶναι ἡ κατάκτηση τῆς γνώσεως. Ὅμως μόνη ἡ γνώση δὲν εἶναι ἀρκετὴ γιὰ τὸν ἄνθρωπο, γιατὶ ὁ ἄνθρωπος δὲν εἶναι μόνο πνεῦμα, μόνο μυαλό, καὶ δὲ χρειάζεται μόνο τὴ γνώση καὶ τὴν ἐπιστήμη. Θὰ ἔλεγα ἴσως, ὅτι μόνη ἡ γνώση μπορεῖ νὰ κάνῃ τὸν ἄνθρωπο ἐπι-

κίνδυνο γιὰ τὸν ἑαυτό του καὶ γιὰ τοὺς ἄλλους. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ σκοπὸς τοῦ σχολείου καὶ ὁ στόχος τῶν δασκάλων καὶ τῶν καθηγητῶν σας δὲν εἶναι νὰ σᾶς προσφέρῃ μόνο τὴ γνώση, ἀλλὰ νὰ σᾶς καλλιεργήσῃ ὡς ἀνθρώπους εὐαίσθητους, ὡς πολίτες ἐνεργοὺς καὶ ἀλληλέγγυους ἀπέναντι στὸ συνάνθρωπο καὶ τὸ περιβάλλον. Αὐτὸ τὸ σκοπὸ τοῦ σχολείου καὶ τῶν δασκάλων σας γιὰ σᾶς πρέπει ὅμως νὰ τὸν οἰκειοποιηθῆτε κι ἐσεῖς· πρέπει παράλληλα μὲ τὴν προσπάθειά σας νὰ κατακτήσετε τὴ γνώση, νὰ προσπαθήσετε νὰ δια-

μορφώσετε προσωπικότητες, ποὺ θὰ μποροῦν νὰ διαχειρισθοῦν τὶς προκλήσεις καὶ τὶς ἀπαιτήσεις τῆς ἐποχῆς, ποὺ θὰ στέκονται μὲ σεβασμὸ ἀπέναντι στὸ συμμαθητή σας σήμερα καὶ στὸ συνάνθρωπό σας αὔριο, χωρὶς νὰ κάνετε ὁποιεσδήποτε διακρίσεις· ποὺ θὰ μποροῦν νὰ

στέκονται μὲ εὐαισθησία ἀπέναντι στὰ προβλήματα καὶ τὶς δυσκολίες ποὺ ἀντιμετωπίζουν ἄλλα παιδιὰ τῆς ἡλικίας σας, ποὺ δὲν ἔχουν τὶς ἀνέσεις καὶ τὰ μέσα ποὺ διαθέτετε ἐσεῖς· ποὺ θὰ ἔχουν τὴ θέληση καὶ τὴ διάθεση νὰ προφυλάξουν τὸ φυσικὸ πλοῦτο ποὺ μᾶς περιβάλλει, ἀντὶ νὰ τὸν θέτουν μὲ ποικίλους τρόπους σὲ κίνδυνο, καὶ ποὺ θὰ σπεύδουν νὰ τὸν προστατεύσουν, ὅταν κινδυνεύῃ. Ἐμεῖς οἱ μεγαλύτεροι ἀρκετὲς φορὲς δὲν σᾶς προσφέραμε καὶ δὲν σᾶς προσφέρουμε τὸ καλύτερο παράδειγμα σ’ ὅλους τοὺς τομεῖς. Οἱ δικές μας ὅμως ἐλλείψεις καὶ παραλείψεις θὰ πρέπῃ νὰ γίνουν γιὰ σᾶς ἀφορμή, ὥστε νὰ γίνετε, ὅπως ὑπόσχονταν οἱ νεαροὶ Σπαρτιάτες στοὺς μεγαλυτέρους, πολὺ καλύτεροι ἀπὸ αὐτούς, ὄχι μόνο στὴ γνώση, ἀλλὰ καὶ στὴν ἀρετὴ καὶ στὴ στάση ἀπέναντι στὸν ἄνθρωπο, στὴ φύση, στὸ περιβάλλον. Αὐτὴ ἡ προσπάθεια δὲν εἶναι μόνον ἀναγκαία, ἀλλὰ ἀξίζει καὶ τὸν κόπο νὰ τὴν κάνετε. Καὶ σ’ αὐτὴ τὴν προσπάθεια θὰ μᾶς βρεῖτε ὅλους συμπαραστάτες, ἀλλὰ προπάντων θὰ ἔχετε τὴ χάρη καὶ τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Καλὴ καὶ εὐλογημένη νέα σχολικὴ χρονιά.

Παύλειος Λόγος

ΑΓΙΟΣ ΣΥΜΕΩΝ Ο ΣΤΥΛΙΤΗΣ

στά ἴχνη του

στή Βέροια τῆς Συρίας

τοῦ Ἀρχιμ. Άρσενίου Χαλδαιόπουλου

Σωζόμενο μέρος του στύλου του Αγ. Συμεών

Παύλειος Λόγος

έ μιά ἐποχή ἀκραίου καταναλωτισμοῦ, σάν καί τή δική μας, ποιός θά μποροῦσε νά φανταστεῖ τόν ἑαυτό του νά αἰωρεῖται τό λιγότερο γιά τρεῖς δεκαετίες 25 μέτρα πάνω ἀπό τό ἔδαφος, περιορισμένος στήν κορυφή ἑνός στύλου μέ μόνη ἐνασχόληση τήν προσευχή; Ἀσφαλῶς κανείς. Κι ὅμως τόν προηγούμενο μῆνα ἀξιωθήκαμε νά ψηλαφήσουμε «ἐπί τόν τύπον τῶν ἥλων» τῆς ἀσκήσεως ἑνός ἀγωνιστοῦ πού ἁγίασε κάτω ἀπό αὐτές τίς συνθῆκες, τοῦ ἁγίου Συμεών τοῦ Στυλίτου. Ἀρκετά χιλιόμετρα μακριά ἀπό τή Δαμασκό βρίσκεται τό Χαλέπι, μία μεγαλούπολη τοῦ Ἰσλαμισμοῦ μέ πληθυσμό 5 ἑκατομμύρια κατοίκους. Δίπλα στά λαμπρά ἀραβικά ἀρχιτεκτονήματα καί τά μεγαλοπρεπῆ τζαμιά μέ τούς πανύψηλους μιναρέδες προβάλλουν χριστιανικοί ναοί Βυζαντινοῦ τύπου γιά νά μαρτυροῦν μιά ἱστορία πού χάνεται στά βάθη τῶν αἰώνων. Τό Χαλέπι ἔμεινε γνωστό στήν ἱστορία μέ τό ὄνομα Βέροια. Δυόμισι χιλιάδες χρόνια πρίν, ἕνας μεγάλος ἐκπολιτιστής καί στρατηλάτης, ὁ Μακεδόνας Ἀλέξανδρος ὁ Μέγας, πέρασε ἀπό ἐκεῖ καί ἴδρυσε στήν ὄμορφη αὐτή περιοχή μιά πόλη πού τήν ὀνόμασε Βέροια γιά νά τοῦ θυμίζει τήν πατρίδα του ἀλλά καί γιά νά ἐγκαταστήσει ἐκεῖ, καθώς θέλει ἡ παράδοση, τούς

Παύλειος Λόγος

στρατιῶτες πού τόν ἀκολούθησαν ἀπό τήν Μακεδονική Βέροια. Ἡ πόλη μέ ἔντονη τήν ἑλληνιστική πνοή προχώρησε στό διάβα τῶν αἰώνων καί ἀναπτύχθηκε ἀκολουθώντας τήν Ἱστορία πού χρέωσε στήν Ἀνατολή μεγάλες ἀλλαγές καί ζυμώσεις. Ὅταν μεσουράνησε ὁ Βυζαντινός πολιτισμός ἡ Βέροια τῆς Συρίας ἔγινε μιά χριστιανική μεγαλούπολη μέ τούς Ναούς καί τούς ἀσκητές της. Αὐτή τήν ἐποχή εὐμοίρησε νά ἀπολαύσει τή μεγαλύτερη δωρεά. Λίγα χιλιόμετρα μακρυά ἀπό τό κέντρο τῆς πόλης, ἔζησε καί ἀσκήτεψε ὁ λαμπρός στύλος τῆς ἀσκήσεως, ὁ πολιοῦχος τοῦ Χαλεπίου, ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Στυλίτης. Ἀκόμη καί ἄν τά ἑπόμενα χρόνια οἱ ἐπιδρομές τῶν Ἀράβων κατάφεραν νά ἀνατρέψουν τόν ῥοῦν τῆς ἱστορίας στήν Ἀνατολή. Ἀκόμη κι ἄν ἡ Βέροια ἔγινε πόλη Ἀραβική, ἀκόμη κι ἄν ὁ Χριστιανισμός διώχθηκε, δέν ἔπαψε νά λειτουργεῖ ἡ Ἑκκλησία τοῦ Χριστοῦ 20 αἰῶνες τώρα ἀνελλειπῶς στό Χαλέπι. Ἡ φωτεινή φυσιογνωμία τοῦ Ἁγίου

Συμεών τοῦ στυλίτου δέν ἔπαψε νά φωτίζει ἀπό τό ὕψος τοῦ στύλου του τούς κατοίκους τῆς Βέροιας. Τά ὑπέρ φύσιν κατορθώματά του ἐνέπνευσαν καί ἐμπνέουν ἀκόμη καί σήμερα τούς χριστιανούς τῆς περιοχῆς. Ἡ καταγωγή του Ἁγίου Συμεών δέν ἦταν ἔνδοξη. Τά πρώτα χρόνια τῆς ζωῆς του δούλεψε κοντά στούς γονεῖς του βόσκωντας τά πρόβατα τοῦ πατέρα του. Ἡ εὐσέβεια ὅμως πού διέκρινε τήν οἰκογένεια του ἔγινε ἀφορμή νά ἀναπτυχθεῖ γρήγορα μέσα του ὁ πόθος τῆς ἀφιερώσεως. Μετά ἀπό μία οὐράνια πρόσκληση πού δέχθηκε κάποια μέρα στό Ναό ἐγκατέλειψε τά πάντα καί ἀποσύρθηκε σ’ ἕνα μοναστῆρι τῆς περιοχῆς. Ὁ ζῆλος του γιά τήν ἄσκηση καί τήν κατά Θεόν τελείωση ἦταν ἄσβεστος, μετῆλθε ὅλα τά ἐπίπονα σκάμματα τῆς ἀσκήσεως. Ἔζησε σέ σπήλαια, σέ τάφους, στήν ἔρημο. Ἄναζήτησε τήν ἠσυχία, ἀπέφευγε σχολαστικά τίς ἐκδηλώσεις θαυμασμοῦ τῶν πιστῶν πού μαζεύονταν κοντά του καί κατέληξε σ’ ἕνα πρωτόγνωρο

καί ἀκραῖο εἶδος ἀσκήσεως, τόν στύλο. Ὕψωσε ἀρχικά ἕνα στύλο ἔξι μέτρων πού σταδιακά αὐξήθηκε μέχρι τά εἴκοσι πέντε καί ἀνεβασμένος ἐκεῖ, 37 συνεχόμενα ἔτη, ἀπαρνήθηκε τή φύση του. Πολέμησε τόν ὕπνο, τήν ἀνάγκη τῆς τροφῆς, τήν συναναστροφή με τόν κόσμο, βρέθηκε ἀντιμέτωπος μέ τά στοιχεῖα τῆς φύσης καί τίς ἀλλαγές τοῦ καιροῦ. Κάτω ἀπό τό στύλο μαζεύονταν πλήθη κόσμου γιά νά τόν δοῦν, νά ἀκούσουν τήν προσευχή καί τή διδασκαλία του, ἀλλά καί νά λάβουν τίς δωρεές ἀπό τήν ἰαματική χάρη πού ἐν ζωῇ εἶχε ἀποκτήσει. Μετά τό θάνατό του συνέχισε νά ἐπιτελεῖ πλῆθος θαυμάτων, γι’ αὐτό καί τιμήθηκε ἰδιαιτέρως στό Χαλέπι ἀλλά καί σέ ὅλη τήν αὐτοκρατορία. Ἡ ἡρωϊκή του στάση πάνω στό στύλο ἐνέπνευσε τούς μαθητές του καί καθιέρωσε τό Συριακό τύπο ἀσκήσεως, τόν στυλιτισμό. Σ’ αὐτόν τόν μεγάλο ἀσκητή, τόν ἅγιο Συμεών τόν ἐν τῇ Μάνδρᾳ, τόν πρῶτο Στυλίτη, ἀφιέρωσε ἡ Ἱερά Μητρόπολη Χαλεπίου, Βεροίας καί

Ερείπια του ναού στον τόπο ασκήσεως του Αγ. Συμεών του Στυλίτου στη Συρία

Παύλειος Λόγος

Αναμνηστική φωτογραφία των συνέδρων στην Ι. Μητρόπολη Χαλεπίου στη Συρία

Ἀλεξανδρέττας τό μῆνα Σεπτέμβριο. Τό τριήμερο 25-28 Σεπτεμβρίου κορυφώθηκαν οἱ ἑορταστικές ἐκδηλώσεις μέ τή διεξαγωγή τοῦ έπιστημονικοῦ συνεδρίου «Στυλίτες». Ἀντιπροσωπεία ἀπό τήν Ἱερά μας Μητρόπολη, μέ ἐπικεφαλῆς τόν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας, συμετεῖχε στίς ἐργασίες τοῦ Συνεδρίου κομίζοντας στό Χαλέπι μία ἀνεκτίμητη εὐλογία, τό Ἱερό Λείψανο τοῦ ἁγίου Συμεών. Ἡ Μακεδονική Βέροια ἔδωσε τήν εὐκαιρία στήν Βέροια τῆς Συρίας νά προσκυνήσει τεμάχιο τοῦ Ἱεροῦ Λειψάνου τοῦ πολιούχου της. Πρόκειται γιά τεμάχιο Ἱεροῦ Λειψάνου τοῦ Ἁγίου Συμεών τοῦ Στυλίτου πού φυλάσσεται στήν Ἱερά Μονή Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος Μουτσιάλης τῆς Μητροπόλεώς μας. Ἐπίσης, στό συνέδριο μετεῖχαν ἀντιπροσωπεῖες ἀπό τίς Μητροπόλεις Δημητριάδος καί Μεσσηνίας καθώς καί ἀπό τή Θεολογική Σχολή τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Οἱ εἰσηγητές ἀναφέρθηκαν στό

βίο καί τή μορφή τοῦ μεγάλου Στυλίτου, στήν τιμή του στή Συρία καί τόν ὑπόλοιπο ὀρθόδοξο κόσμο καθώς καί στό ἱστορικό μοναστήρι του ἔξω ἀπό τό Χαλέπι. Ὁ ἑορτασμός ἔκλεισε μέ τό πολυαρχιερατικό συλλείτουργο στόν Μητροπολιτικό Ἱερό Ναό Προφήτου Ἡλιοῦ στό Χαλέπι. Μετά τήν Λειτουργία εἴχαμε τήν ἰδιαίτερη εὐλογία νά ἐπισκεφθοῦμε τά ἐρείπια τοῦ ἀρχαίου Μοναστηριοῦ τοῦ ἁγίου Συμεών. Ἦταν ὄντως μία μυσταγωγία. Προκυνήσαμε τόν στύλο του ἁγίου καί αἰσθανθήκαμε τούς κραδασμούς τῆς άσκητικῆς του βιοτῆς. Τό μεγαλειῶδες αὐτό ἀρχιτεκτονικό συγκρότημα διαιρεῖται σέ τρία μέρη. Τό Βαπτιστήριο, τό μοναστήρι καί τόν περίφημο ναό τοῦ ἁγίου Συμεών. Ὁ ναός αὐτός παρουσιάζει ἕνα ἀρχιτεκτονικό σχέδιο πού ὅμοιό του δέν συναντοῦμε πουθενά στήν Ὀρθοδοξία. Στό κέντρο τοῦ Ναοῦ βρισκόταν ὁ στύλος τοῦ ἁγίου πού καλυπτόταν ἀπό τρουλαῖο κτίσμα σέ ὀκταγωνική βάση. Ἀπό τά

τέσσερα σημεῖα αὐτοῦ τοῦ κτιρίου ξεκινοῦσαν τέσσερις βασιλικές πού ἐπεκτείνονταν στά τέσσερα σημεῖα τοῦ ὀρίζοντα, οὕτως ὥστε νά σχηματίζεται ἕνα Σταυρός μέ κέντρο τόν στύλο. Σήμερα σώζονται τά ἐρείπια τοῦ περίφημου αὐτοῦ ναοῦ καθώς καί ἕνα μέρος ἀπό τό Στύλο τοῦ ἁγίου. Ἡ ἄρτια διοργάνωση ὅλων τῶν ἐκδηλώσεων, ἀλλά καί ἡ ἐγκάρδια ὑποδοχή καί φιλοξενία πού ἀπολαύσαμε ἀπό τό Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Χαλεπίου κ. Παῦλο καί τούς ἄξιους συνεργάτες του θά μείνει ἀλησμόνητη. Παρόλου πού βρισκόμασταν τόσα χιλιόμετρα μακρυά ἀπό τήν Μακεδονία αἰσθανόμασταν οἰκεῖο τό περιβάλλον. Ἵσως νά μᾶς πληροφοροῦσε μυστικά τό γεγονός ὅτι χιλιάδες χρόνια πρίν ἀπ’ τόν τόπο ἐκεῖνο εἶχαν περάσει κι ἄλλοι Βεροιεῖς πού ἴδρυσαν αὐτή τήν πόλη, ὀνομάζοντάς την Βέροια.

Παύλειος Λόγος

Χωρισμός Εκκλη Π Του Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή, Αρχιερατικού Επιτρόπου Καμπανίας

ολύς λόγος γίνεται για τις σχέσεις Εκκλησiας και Πολιτείας και ορισμένοι πολιτικοί προτείνουν το χωρισμό Εκκλησίας και κράτους. Οι περισσότεροι εξ αυτών δεν εξηγούν τι ακριβώς εννοούν και έτσι το τοπίο μένει θολό. Οι οπαδοί του χωρισμού διακρίνονται σε δύο κατηγορίες. Σε εκείνους που πιστεύουν καλοπροαίρετα ότι κάτι τέτοιο θα ωφελήσει και την Εκκλησία. Και σε εκείνους που επηρεάζονται από μία ιδεολογική -κυρίως μαρξίζουσα – αντιπάθεια προς την Εκκλησία και θέλουν να την περιθωριοποιήσουν. Δείτε ορισμένες επισημάνσεις:

Σχετικά με το Σύνταγμα. Οι περισσότεροι στέκονται στο άρθρο 3 περί επικρατούσης θρησκείας και στο άρθρο 13 περί θρησκευτικής ελευθερίας. Πιστεύουμε, ότι σημαντικότερη διάταξη είναι εκείνη της παραγράφου 3 του άρθρου 1. Πρόκειται για μια διάταξη, η οποία δεν τίθεται ποτέ σε αναθεώρηση και προβλέπει τα εξής. « Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και του έθνους και ασκούνται κατά τον τρόπο που ορίζει το Σύνταγμα». Βλέπουμε εδώ ότι ο συνταγματικός νομοθέτης θέλει όλες τις εξουσίες να υπάρχουν και να ασκούνται, όχι μόνον υπέρ του λαού, αλλά και του έθνους. Διαφοροποιεί σκοπίμως αυτές τις έννοιες, διότι λαός είναι οι πολίτες του κράτους τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, ενώ το έθνος είναι μία έννοια με ευρύτερες διαστάσεις και στο χρόνο και το χώρο. Το έθνος ενσωματώνει την Ιστορία, τις αξίες και τις παραδόσεις που έρχονται από το παρελθόν και μας καθοδηγούν για το μέλλον. Περιλαμβάνει δε και τους Έλληνες που ζουν έξω από τα κρατικά μας σύνορα. Ένα από τα θεμελιώδη συστατικά του νεοελληνικού έθνους είναι και η Ορθοδοξία ως πίστη, ως παράδοση, ως Εκκλησία. Άρα η Πολιτεία καλείται να την υπερασπίζεται και να τη διαφυλάσσει, σεβόμενη πάντοτε τα ανθρώπινα δικαιώματα των ετεροδόξων ή αλ-

Παύλειος Λόγος

λοθρήσκων. Κάποιοι ίσως αμφισβητήσουν ότι η Ορθοδοξία είναι συστατικό στοιχείο του έθνους μας. Θα τους παραπέμψουμε σε δύο μεγάλες μορφές πολιτικών ηγετών που είναι ευρύτατα αποδεκτές. Τον Ιω. Καποδίστρια και τον Ελ. Βενιζέλο. Ο Κερκυραίος πρώτος κυβερνήτης, όταν τον ρωτούσαν ξένοι ηγεμόνες ποιο λαό κυβερνά, απαντούσε ότι Έλληνες είναι εκείνοι, οι οποίοι από την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως μέχρι σήμερα ακολουθούν την ορθόδοξη πίστη και μιλούν την ελληνική γλώσσα. Ο δε μεγάλος Κρητικός, όταν εξέφραζε την ελληνική διεκδίκηση επί της Βορείου Ηπείρου το 1913, έλεγε ότι οι περισσότεροι κάτοικοι της περιοχής διακρίνονται μεταξύ άλλων και για την «ελληνική τους θρησκεία», εννοώντας την Ορθοδοξία. Εξάλλου ας αναρωτηθούμε ποιος είναι ο παράγοντας που κρατά δεμένους με τις ρίζες τους Έλληνες αποδήμους ανά τον κόσμο. Προφανώς η Ορθόδοξη Εκκλησία. Εκείνη τους διδάσκει και τα πολλά ή λίγα ελληνικά που ξέρουν και τους βοηθά να κρατήσουν κάποια στοιχεία από την ελληνική τους ταυτότητα. Σχετικά με τη μισθοδοσία των κληρικών από το κράτος Πρόκειται για δέσμευση που ανέλαβε η Πολιτεία το 1952 επί κυβερνήσεως Πλαστήρα σε αντάλλαγμα για την περιουσία, την οποία παρεχώρησε η Εκκλησία υπέρ των κοινωνικών σκοπών του κράτους. Όσοι προτείνουν να δια κοπεί η μισθοδοσία λησμονούν ότι το κράτος έχει μία συνέχεια και μία αξιοπιστία. Δεν είναι δυνατόν να αθετεί συμβάσεις που υπέγραψε. Αλλιώς θα πρέπει η Πολιτεία να δώσει πίσω την εκκλησιαστική περιουσία, πράγμα κοινωνικώς μεν οδυνηρό, πρακτικώς δε αδύνατο. Σχετικά με το μάθημα των θρησκευτικών Ορισμένοι εκ των οπαδών του «χωρισμού», προτείνουν την αλλαγή του περιεχομένου του θρησκευτικού μαθήματος ώστε να μην έχει χαρακτήρα ορθόδοξο - ομολογιακό, αλλά θρησκειολογικό - πολιτισμικό.. Θυμίζουμε ότι προ δύο ετών σε σχετική δημοσκόπηση, το 82%

σίαςσυμφέρει;; - Κράτους των ερωτηθέντων συμφώνησαν να διδάσκονται τα Ορθόδοξα θρησκευτικά ως υποχρεωτικό μάθημα. Θυμίζουμε επίσης, ότι στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες διδάσκονται τα θρησκευτικά στο σχολείο. Αλλού μεν ως ομολογιακό μάθημα, π.χ. Βέλγιο, Ισπανία, Ιταλία, Γερμανία, Αυστρία, αλλού δε ως θρησκειολογικό, με έντονη όμως αναφορά, στην επικρατούσα θρησκεία, π.χ. Αγγλία, Δανία, Σουηδία. Στη Γαλλία δεν διδάσκεται καθόλου το μάθημα στα δημόσια σχολεία, γι’ αυτό και η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία λειτουργεί πολλά ιδιωτικά σχολεία όπου διδάσκονται τα θρησκευτικά. Κάτι αντίστοιχο θα γίνει και στην Ελλάδα σε περίπτωση αλλοιώ σεως του μαθήματος. Τελικά μία πρόταση που προέρχεται από την Αριστερά θα οδηγήσει στην ενίσχυση της ιδιωτικής εκπαίδευσης! Ιστορικά στοιχεία για το θέμα χωρισμού Ιστορικά η ιδέα χωρισμού κράτους και Εκκλησίας ανάγεται στο 16ο αιώνα με την Προτεσταντική Μεταρρύθμιση. Με τη Μεταρρύθμιση, η Προτεσταντική θεολογία αποσταθεροποίησε την πολιτική εξουσία από τα παραδοσιακά στοιχεία της ελληνορωμαϊκής πνευματικής κληρονομιάς. Μέσα λοιπόν σ’ εκείνο το νεοδιαμορφωμένο θρησκευτικό και πολιτισμικό πλαίσιο η πολιτική σκέψη αξιοποίησε τις ρωγμές της χριστιανικής παράδοσης. Έτσι άρχισαν ν’ αναπτύσσονται οι θεωρίες του αγγλικού δεϊσμού, του εμπειρισμού του γαλλικού διαφωτισμού και του γερμανικού ιδεαλισμού. Οι θεωρίες αυτές στην υπερβολική τους έκφραση οραματίστηκαν ένα κράτος χωρίς θρησκεία, μία κοινωνία χωρίς θεό και έναν πολίτη χωρίς θρησκευτική πίστη. Η υπερβολή αυτή ολοκληρώθηκε αργότερα έπειτα από έναν και πλέον αιώνα, με την αθεϊστική ιδεολογία του Μαρξισμού-Λενινισμού. Μέσα, λοιπόν, από αυτήν την ιστορική διαδρομή, η πολιτική θεωρία των νεωτέρων χρόνων κατέληξε να απορρίψει την παραδοσιακή λογική για δύο παράλληλες και ισότιμες -αλλά με διακριτικούς ρόλους- εξουσίες: την πολιτική και την εκκλησιαστική. Η Ορθόδοξη όμως Εκκλησία εμμένει στην

αρχή των δύο παράλληλων εξουσιών, που τις συνδέει η ενότητα του Γένους, όπως περιγράφεται με σαφήνεια και από το μεγάλο ιστορικό μας Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο. Η ΕΝΟΤΗΤΑ αυτή του Γένους μας στηρίχτηκε ανέκαθεν στους δύο βασικούς της άξονες: στην Ορθοδοξία, με κιβωτό την Εκκλησία, και στον Ελληνισμό, όπως αυτός εμφανίστηκε και εκφράστηκε διαμέσου των αιώνων, με τη μορφή δηλαδή ενός μεγάλου πολιτισμικού και πνευματικού ρεύματος. Συνεπώς, η ταύτιση της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας με το ελληνικό κράτος δεν απορρέει κατ’ αρχάς από νομικούς κανόνες, αλλά οφείλεται στην ώσμωση της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης του λαού μας, που ζυμώθηκε και διαμορφώθηκε σ’ ενιαίο πολιτισμικό και σε εθνικό σύνολο μέσα στη διαδρομή του χρόνου. Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, λοιπόν, έχει ένα διττό καθήκον και επιτελεί ένα διπλό σκοπό: πρώτα πρώτα ένα καθαρά θρησκευτικό, ιερό και πνευματικό έργο και κατά δεύτερο έναν πολιτισμικό ρόλο, που είναι συνδεδεμένος με τον Ελληνισμό και τον εθνισμό μας. Γι’ αυτό άλλωστε και δεν θα μπορούσε να διαχωριστεί από αυτό το δισυπόστατο ρόλο της: ως Ορθόδοξης Εκκλησίας με θρησκευτικά καθήκοντα και παράλληλα ως Εκκλησίας του έθνουςΓένους. Το δισυπόστατο της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ελλάδος « αναπαράγεται και στην ερμηνεία του Συντάγματος και συγκεκριμένα στην ερμηνεία του άρθρου 3, το οποίο προβλέπει και κατοχυρώνει το Αυτοδιοίκητο της Εκκλησίας σε συνδυασμό με το άρθρο 13 που κατοχυρώνει τη θρησκευτική ελευθερία και ανεξιθρησκεία» (Βλ. Αντώνη Μανιτάκη «Οι σχέσεις της Εκκλησίας με κράτος-έθνος», εκδόσεις Νεφέλη). Η ΙΔΕΑ του « χωρισμού» Εκκλησίας και Πολιτείας είναι καθαρά ευρωπαϊκή και δεν συμβαδίζει με τους προσανατολισμούς του δικού μας πολιτισμού και των ελληνικών μας παραδόσεων, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά και ο Πρωτ/ρος π. Γεώργιος Μεταλληνός καθηγητής Πανεπιστημίου στο πόνημά του « Εκκλησία και Πολιτεία στην ορθόδοξη ΠαΠαύλειος Λόγος

ράδοση». Θα πρέπει πάντως να υπογραμμίσουμε ότι ακόμη και στη Δύση οι σχέσεις Πολιτείας και Εκκλησίας δεν στρέφονται απαραιτήτως υπέρ του χωρισμού των δύο μεγάλων αυτών θεσμών… Παραθέτουμε μερικά τέτοια παραδείγματα: Στα Συντάγματα της Γερμανίας, της Ελβετίας, της Μεγ. Βρεττανίας, αλλά και της κοσμικής Γαλλίας, υπάρχει η επίκληση του Θεού. Ο όρκος στη χριστιανική θρησκεία προβλέπεται θεσμοθετημένα σε πολλές δυτικές χώρες, όπως η Ολλανδία, η Νορβηγία, η Ιρλανδία, η Γερμανία, η Αυστρία και το Λιχτεναστάϊν. Ε ι δ ι κ ό τ ε ρ α: Στη Γαλλία δεν υπάρχει ομοφωνία για το «κοσμικό κράτος», ενώ υπάρχει η κατήχηση στα σχολεία ως μάθημα. Είναι γνωστό άλλωστε, πως η απόπειρα του Φρανσουά Μιτεράν στη δεκαετία του ’80 να καταργήσει τη χρηματοδότηση των καθολικών σχολείων, κατέβασε στους δρόμους του Παρισιού εκατομμύρια Γάλλους και οδήγησε στην υπαναχώρηση της γαλλικής κυβερνήσεως. Και στην «κοσμική» συνεπώς Γαλλία υπάρχουν θρησκευτικές λαοσυνάξεις, οι οποίες δεν αποτελούν μόνο ελληνικό φαινόμενο. Στη Γερμανία, όπου δεν υπάρχει διάταξη για χωρισμό, οι επίσημες Εκκλησίες εισπράττουν «εκκλησιαστική φορολογία», ενώ λειτουργούν κρατικές θεολογικές σχολές και το μάθημα των θρησκευτικών είναι υποχρεωτικό. Επιπλέον οι Εκκλησίες έχουν λόγο για το διορισμό καθηγητή ως ΝΠΔΔ και στις δημόσιες υπηρεσίες υπάρχει σταυρός ή Εσταυρωμένος. Και ακόμη: στη χώρα αυτή λειτουργεί θρησκευτική υπηρεσία στο στρατό και στις φυλακές. Οι χριστιανικές μάλιστα Εκκλησίες έχουν διακεκριμένη θέση στη διοίκηση, στο στράτευμα, στην κρατική τηλεόραση, ενώ γίνεται μνεία του Θεού και στο Σύνταγμα. Στην Ιταλία, με κονκορδάτο αναγνωρίζεται η αξία της θρησκευτικής εκπαίδευσης και ο Καθολικισμός αποτελεί μέρος της ιστορικής κληρονομιάς της χώρας. Τα θρησκευτικά μάλιστα διδάσκονται και στα σχολεία, έστω και αν οι μαθητές ανήκουν σε διαφορετικά δόγματα. Η Καθολική Εκκλησία εξάλλου διατηρεί σημαντικά προνόμια, όπως π.χ. εκκλησιαστική φορολογία, ακόμη και για τους αθέους. Στις ΗΠΑ, που επίσημα ισχύει ο χωρισμός «κράτους-Εκκλησίας», στην πραγματικότητα το σύστημα δεν εφαρμόζεται άτεγκτα. Στο άρθρο 7 του Συντάγματος των ΗΠΑ για παράδειγμα αναφέρεται ο Ιησούς Χριστός ( « of our Lord » ), ενώ το κράτος και η χριστιανι-

κή Εκκλησία χαρακτηρίζονται σύμμαχοι. ( Βλ. σχ. το βιβλίο του π. Γ. Μεταλληνού «Εκκλησία και Πολιτεία» καθώς και την έρευνα του Δρος Γ. Κρίππα.) Στο Ισραήλ, όχι μόνο δεν έχουν θεσπίσει οποιονδήποτε χωρισμό, αλλά επενδύονται με θρησκευτικό χαρακτήρα ακόμη και τα πολιτικά τους κόμματα. Γιατί η χώρα αυτή-που έχει κοινά χαρακτηριστικά με την Ελλάδα, όπως αρχαία Ιστορία, διασπορά, κ.λ.π.- θέλει να επιβιώσει ιστορικά, μέσα στη ζούγκλα των παγκοσμιοποιημένων κοινωνιών. Στο ΔΙΕΘΝΕΣ αυτό πλαίσιο ο Έλληνας συνταγματικός νομοθέτης επιχείρησε – με ιδιαίτερη περίσκεψη, αλλά και με επιτυχία - μια βαθιά τομή με την αναθεώρηση του Συντάγματος το 1975. Με τη συντριπτική λοιπόν πλειοψηφία των πολιτικών δυνάμεων της χώρας, οριοθέτησε με σαφήνεια τους διακριτικούς ρόλους Εκκλησίας και Πολιτείας στην ελληνική κοινωνία, ώστε εφεξής να θεωρείται εξωπραγματική κάθε ιδέα για χωρισμό Εκκλησίας και Πολιτείας. Σωστά παρατηρεί συνεπώς ένας από τους κορυφαίους συνταγματολόγους , ο αείμνηστος Αριστόβουλος Μάνεσης, σε γνωμάτευσή του ( που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό « Εκκλησία» τον Οκτώβριο του 1975), πως με τις διατάξεις του Συντάγματος του 1975 ( άρθρα 3 και 13) καθιερώθηκε κατά τρόπο συναινετικό ένας διοικητικός διαχωρισμός Εκκλησίας και Πολιτείας και προσδιορίστηκε επακριβώς το πλαίσιο των σχέσεων Εκκλησίας και Πολιτείας, καθώς και τα μεταξύ τους όρια. Το νέο αυτό πνεύμα του συνταγματικού νομοθέτη αποτυπώθηκε στον καταστατικό χάρτη της Εκκλησίας (νόμος 590/1977). Το εκκλησιαστικό μας συνεπώς πλαίσιο έχει μεταβληθεί ουσιαστικά με το Σύνταγμα του 1975, το οποίο κατοχυρώνει το Αυτοδιοίκητο της Εκκλησίας, αποκλείοντας την ανάμιξη της Πολιτείας στη διοίκησή της. Συγχρόνως βέβαια καθιερώνεται και η αντίστροφη θέση- στηρίζεται στο γνωστό ρητό «Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, και τα του Θεού τω Θεώ» -η οποία επιβάλλει τη μη ανάμιξη της Εκκλησίας στα κρατικά ζητήματα. Η Εκκλησία λοιπόν, ως Αυτοδιοίκητος Οργανισμός, διοικείται βάσει των ιερών κανόνων. Η Πολιτεία διοικείται από τους νόμους και το Σύνταγμά της. Και οι δύο όμως διοικήσεις- και της Πολιτείας και της Εκκλησίας- απευθύνονται στον ίδιο λαό, που στη χώρα μας στη συντριπτική του πλειοψηφία (άνω του 90%) είναι χριστιανοί ορθόδοξοι. ΠΩΣ , λοιπόν, είναι δυνατόν να γίνει χωρισμός κράτους και Εκκλησίας, όταν τα μέλη της Εκκλησίας, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, είναι και μέλη της

Πολιτείας ; Γι’ αυτό σωστά παρατηρεί ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Άγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος (σε άρθρο του στο «ΒΗΜΑ») πως πρέπει απαραίτητα να αντικατασταθεί από τις συζητήσεις μας και τα γραπτά μας κείμενα η ανεδαφική, αντιπαραδοσιακή και ξενότροπη φράση «σχέση και χωρισμός εκκλησια στικής και κρατικής διοικήσεως», που ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα του θέματος αυτού. Είναι προφανές ότι πολλοί στη χώρα μας είναι διαποτισμένοι από τις ιδέες μιας τάχα «οικουμενικής» αντίληψης-κατασκεύασμα μιας παγκοσμιο ποιημένης λογικής- και επιχειρούν να ισοπεδώσουν κάθε εθνικό έρεισμα και να εξαφανίσουν κάθε ανάχωμα που θα μπορούσε να φρενάρει την ισοπεδωτική εφαρμογή της παγκοσμιοποίησης. Μία τέτοια όμως προσαρμογή στις «νέες» παγκόσμιες ιδεολογικές σκοπιμότητες δεν έχει μήτε ιστορική αντοχή μήτε προοπτική. Οι σχέσεις της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας και της ελληνικής Πολιτείας σφυρηλατούνται μέσα στο καμίνι της Ιστορίας εδώ και πολλούς αιώνες. Όποιος συνεπώς θεωρεί πως η ελληνική Πολιτεία θα μπορούσε να χωρισθεί από την Ορθόδοξη Εκκλησία ζεί σε μία ιδεολογική πλάνη που δεν έχει καμία σχέση με την ιστορική μας πραγματικότητα. Πιστεύουμε, εξάλλου, πως το κράτος κυρίως δεν έχει συμφέρον από το χωρισμό του από την Εκκλησία. Γιατί σε περίπτωση όπου η Εκκλησία από ΝΠΔΔ μετατραπεί σε ΝΠΙΔ, αυτή δεν θα χάσει τίποτε. Αντίθετα θα αποκτήσει πλήρη ανεξαρτησία κινήσεων και ενεργειών και θα απαλλαγεί από τον «δυνάστη» της. ΣΩΣΤΑ, λοιπόν, υπογραμμίζει ο καθηγητής κ. Βλάσιος Φειδάς, σε παλαιότερη συνέντευξή του στον « Τύπο της Κυριακής», πως η Εκκλησία έχει ισχυρότατες ιστορικές αντοχές, όπου οι «ιδεολόγοι» πιστεύουν ότι αυτοί θα μπορούσαν να τις εξουδετερώσουν. Δεν μπορούν όμως να καταλάβουν ότι η Εκκλησία έχει ένα κώδικα επικοινωνίας με το λαό, που δεν υπόκειται στις αξιολογήσεις τους, μήτε βεβαίως στις αξιολογήσεις όλων των πολιτικών. Κοντολογίς: Αλήθεια, πιστεύει κανείς πως η σημερινή κοινωνική δυσοσμία, οι ελλείψεις και τα ελλείμματα πολιτικής, ιδιαίτερα στον παιδευτικό τομέα, θα καλυφθούν από το χωρισμό κράτους και Εκκλησίας; Αυτή δηλαδή είναι η αιτία της κατακερματισμένης σήμερα κοινωνίας μας;

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΓΙΑ ΤΑ «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ»

ία ἀπὸ τὶς μεγαλύτερες δωρεὲς τοῦ Θεοῦ στὸν ἄνθρωπο εἶναι, ἀδελφοί μου, ἡ ἐλευθερία. Ἔπλασε ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπο ἐλεύθερο, μὲ ἐλεύθερη βούληση, κυρίαρχο τοῦ ἑαυτοῦ του. Τοῦ χάρισε τὸ αὐτεξούσιο καὶ τοῦ ἔδωσε τὴ δυνατότητα νὰ ἀποφασίζῃ ὁ ἴδιος γιὰ τὸν ἑαυτό του καὶ γιὰ τὴ ζωή του. Καὶ τοῦ χάρισε σὲ τέτοιο βαθμὸ τὴν ἐλευθερία, ὥστε τοῦ ἔδωσε τὸ δικαίωμα νὰ ἐπιλέξῃ μόνος του, ἐὰν θέλῃ νὰ μείνῃ κοντά Του ἢ ἐὰν θέλῃ νὰ ἀκολουθήσῃ τὸ δικό του δρόμο, παρότι ἤξερε τὶς τραγικὲς συνέπειες αὐτῆς τῆς ἐπιλογῆς του. Καὶ ὁ ἄνθρωπος ἐπέλεξε γιὰ τὸν ἑαυτό του τὴν πιὸ ἀκραία μορφὴ ἐλευθερίας, τὴν ἀνεξαρτησία ἀπὸ τὸ Θεό. Ἐπέλεξε μία μορφὴ ἐλευθερίας, ποὺ τελικὰ ὑποδουλώνει τὸν ἄνθρωπο στὰ πάθη του, γιατὶ δὲν συνειδητοποίησε ὅτι ἡ ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στὸν ἑαυτό του, ποὺ εἶναι ἀπότοκος τοῦ ἐγωϊσμοῦ, μετατρέπει τὴν ἐλευθερία του σὲ δέσμευση καὶ δουλεία στὰ πάθη. Ἔχοντας πλάσει ὁ Θεὸς ἐλεύθερο

τὸν ἄνθρωπο, δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ μὴν ὑπερασπίζεται αὐτὴν τὴν ἐλευθερία του σὲ ὅλες τὶς ἐκφάνσεις της. Γι’ αὐτὸ καὶ πάντοτε ὁ Θεὸς εὐλογοῦσε τὶς προσπάθειες καὶ τοὺς ἀγῶνες τῶν τέκνων Του, τὰ ὁποῖα ἀγωνίζονταν, γιὰ νὰ ἀποκτήσουν τὴν ἐλευθερία τους ἀπὸ κάθε εἴδους ζυγό· εὐλογοῦσε τὶς προσπάθειες τῶν τέκνων Του νὰ ἀποκτήσουν τὴ φυσική τους ἐλευθερία, ἀποτινάσσοντας τοὺς ξένους δυνάστες, ποὺ δὲν τοὺς ἄφησαν νὰ ζήσουν ἐλεύθερα καὶ νὰ Τὸν λατρεύσουν ἐλεύθερα. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Θεὸς ἦταν πάντοτε ἀρωγὸς στοὺς ἀγῶνες τοῦ εὐσεβοῦς ἔθνους μας γιὰ τὴν ἐλευθερία καὶ τὴν ἀνεξαρτησία του καὶ εὐλογοῦσε τὸν φιλόχριστο στρατό μας, ποὺ δὲν πολεμοῦσε, γιὰ νὰ ὑποδουλώσῃ ἄλλους λαούς, ἀλλὰ γιὰ νὰ ἐλευθερώσῃ τὰ πάτρια ἐδάφη καὶ νὰ χαρίσῃ τὴν ἐλευθερία σ’ ἐκείνους ποὺ στέναζαν κάτω ἀπὸ ἀλλόφυλο καὶ ἀλλότριο ζυγό. Μὲ τὴ δική Του βοήθεια καὶ καθοδήγηση κατώρθωσε ὁ ἑλληνικὸς στρατὸς νὰ χαρίσῃ καὶ στὴ Μακεδονία μας πρὶν ἀπὸ ἐνενήντα ἑπτὰ (97) χρόνια τὴν ἐλευθερία, ποὺ γιὰ αἰῶνες εἶχε στερηθεῖ. Καὶ αὐτὴν τὴν ἐπέτειο τῶν ἐλευθε-

ρίων μας ἀπ’ τὸν πολύχρονο καὶ βαρὺ τουρκικὸ ζυγὸ πανηγυρίζουμε σήμερα, ἀδελφοί μου, εὐχαριστώντας καὶ εὐγνωμονώντας τὸ Θεὸ γιὰ τὸ μεγάλο δῶρο τῆς ἐλευθερίας ποὺ μᾶς χάρισε. Ἑορτάζουμε ὅμως τὴν ἀπελευθέρωσή μας, μνημονεύοντας καὶ τῶν ἡρωϊκῶν προγόνων μας, οἱ ὁποῖοι, χωρὶς νὰ ὑπολογίζουν τὸν ἑαυτό τους καὶ τὴ ζωή τους, ἔπεσαν μὲ γενναιότητα καὶ αὐτοθυσία στὰ πεδία τῶν μαχῶν, χαρίζοντας σ’ ἐμᾶς τὸ ὑπέροχο ἀγαθὸ τῆς ἐλευθερίας καὶ στὸν ἑαυτό τους μία θέση στὴν ἀθανασία· γιατὶ ὁ δικός τους θάνατος, θάνατος γιὰ χάρη τῆς πίστεως καὶ τῆς πατρίδας, θάνατος γιὰ χάρη τῆς ἐλευθερίας, δὲν εἶναι θάνατος κοινός, ἀλλὰ θάνατος ποὺ ἐξασφαλίζει τὴν ἀθανασία καὶ τὴν αἰώνια τιμὴ καὶ δόξα σ’ αὐτὸν ποὺ τὴν ἐπιλέγει. Ἡ σημερινὴ ἑορτὴ ἂς γίνῃ, ἀδελφοί μου, ἀφορμὴ νὰ συνειδητοποιήσουμε ὡς πρόσωπα καὶ ὡς ἔθνος τὸ χρέος μας ἔναντι τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, ποὺ μᾶς χάρισε τὴν ἐλευθερία, ἀλλὰ καὶ ἔναντι τῶν πατέρων μας, ποὺ θυσιάστηκαν γι’ αὐτήν, κι ἂς ἀξιοποιήσουμε αὐτὴν τὴν ἐλευθερία μὲ τρόπο ποὺ θὰ δικαιώνῃ τὶς προσδοκίες τους.

Ἀρχιμ. Παῦλος Νικηταράς Προηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Πάτμου (1912-1999)

αί τῷ ἀγγέλῳ τῆς ἐν Σμύρνῃ ἐκκλησίας γράψον·τάδε λέγει ὁ πρῶτος καί ὁ ἔσχατος, ὅς ἐγένετο νεκρός καί ἔζησεν· οἶδα σου τά ἔργα καί τήν θλίψιν καί τήν πτωχείαν· ἀλλά πλούσιος εἶ καί τήν βλασφημίαν ἐκ τῶν λεγόντων Ἰουδαίους εἶναι ἑαυτούς, καί οὐκ εἰσίν, ἀλλά συναγωγή τοῦ σατανᾶ. Μηδέν φοβοῦ ἅ μέλλεις παθεῖν. Ἰδού μέλλει βαλεῖν ὁ διάβολος ἐξ ὑμῶν εἰς φυλακήν ἵνα πειρασθῆτε καί ἔξετε θλὶψιν ἡμέρας δέκα. Γίνου πιστός ἄχρι θανάτου καί δώσω σοι τόν στέφανον τῆς ζωῆς»(Ἀποκ.2, 8-10). Ὁ λόγος τοῦτος τοῦ Παλαιοῦ τῶν Ἡμερῶν πρός τόν ἄγγελο-ἐπίσκοπο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Σμύρνης πιστεύουμε ὅτι μπορεῖ νά περιγράψει τόν ἀγωνιστικό βίο τοῦ μακαριστοῦ Προηγουμένου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Μεγάλου Θεολόγου, τῆς ἁγίας Νήσου τῆς Πάτμου, Ἀρχιμ. Παύλου Νικηταρᾶ. Δέκα ἔτη παρῆλθαν ἀπό τήν μακαρία ἔξοδο τοῦ ἀειμνήστου γέροντος Παύλου ἀπό τά γήινα καί πρόσκαιρα· καί «ἡμεῖς οἱ ζῶντες, οἱ περιλειπόμενοι» πού εὐλογηθήκαμε ἀπό τόν Θεό νά γνωρίσουμε ἐκ τοῦ σύνεγγυς τόν στερρόν τοῦτον ἀδάμαντα τῆς πίστεως καί ἀκαταμάχητον ὁπλίτη τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καί νά κληθοῦμε ἐλάχιστοι συμμοναστές του, χρέος ἱερό θεωρήσαμε νά μυρώσουμε τήν μνήμη του σκιαγραφώντας, κατά τό δυνατόν, τήν πολυσήμαντη προσωπικότητά του, εὐγνωμοσύνης ἔνεκεν. Ὁ μακαριστός γέροντας Παῦλος, κατά κόσμον Γεώργιος Νικηταρᾶς,

Παύλειος Λόγος

τοῦ Ἀρχιμ. Ἱερεμίου Γεωργαλῆ γεννήθηκε στή Χώρα τῆς ἱερᾶς Νήσου τῆς Πάτμου στίς 14 Ὀκτωβρίου τοῦ 1912 ἀπό τόν Νικήτα καί τήν Χρυσή. Ἦταν οἱ ἀλησμόνητοι χρόνοι πού οἱ εὐσεβεῖς Πάτμιοι ὄρθριζαν στά σπιτικά τους ἀκούγοντας τούς γλυκύφθογγους κώδωνες τῆς Μεγάλης Μονῆς. Ἦταν οἱ νοσταλγικοί καιροί πού οἱ γονεῖς μεγάλωναν τά παιδιά τους μέ τίς σωτήριες

συμβουλές καί τά ἀσκητικά παλαίσματα τῶν ἀσκητῶν τῆς Πάτμου· τοῦ Ἀπολλῶ ἐκ τῶν Κολλυβάδων, τοῦ Θεοκτίστου ἀπό τό Ἀξάρι τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, τοῦ Μακαρίου τοῦ αὐστηροῦ Πνευματικοῦ. Ἐβαπτίσθη καί ἐμυρώθη ὁ Γέροντας Παῦλος στόν Ἅγιο Γεώργιο τῆς Λότζας στή Χώρα, καί ὁ Τροπαιοφόρος Μεγα-

λομάρτυς τοῦ Χριστοῦ ἐκείνη τήν εὐλογημένη ἡμέρα μαζί μέ τό ὄνομά του, τοῦ χάρισε καί τό ἀγωνιστικό φρόνημά του. Ἡ μεγαλοπρέπεια τῆς κυριάρχου Μεγάλης Μονῆς γέμισαν μέ δέος τήν παιδική ψυχή του καί ὁ ἠγαπημένος Ἰωάννης σαΐτευσε τήν παιδική καρδιά του ἀπό τά πυρμαχιόλια τοῦ Κάστρου του: «τεκνία μου, μή ἀγαπῶμεν λόγῳ μηδέ τῇ γλώσσῃ, ἀλλ’ ἐν ἔργῳ καί ἀληθείᾳ»( Ἰωαν. Α, 3,18). Ἐνεγράφη τότε ὁ μακαριστός γέροντας στό λαμπρό τοῦ Γένους σπουδαστήριο, τήν Πατμιάδα Σχολή καί συνέχισε τήν μαθητεία του στό Νικηφόρειο Γυμνάσιο τῆς Καλύμνου. Καί ἀπό τότε δεσμοί ἄρρηκτοι, πνευματικοί καί ἅγιοι τόν συνέδεσαν μέ τό νησί τοῦτο τῆς εὐσεβείας. Στήν τρυφερή παιδική του ἡλικία συνδέεται πνευματικά μέ τόν νέο ὁραματιστή τῆς Ἱερᾶς Πάτμου, τόν ὅσιο γέροντα Ἀμφιλόχιο Μακρῆ καί καθίσταται ὁ πνευματικός πρωτογιός του. Ἔτσι, τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1934 εἰσέρχεται στό Μεγάλο Μοναστήρι ὡς δόκιμος καί παράλληλα ἐγγράφεται στή Θεολογική Σχολή τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν. Ὅμως, τά Δωδεκάνησα τελοῦν ὑπό Ἰταλική κατοχή. Τό Βατικανό, μέ τίς γνωστές παπικές μεσαιωνικές μεθόδους του, προσπαθεῖ νά ἀλλοιώσει τό ὀρθόδοξο φρόνημα τῶν κατοίκων, νά περιορίσει τήν δραστηριότητα τοῦ ὀρθοδόξου κλήρου, νά ἀποκόψει τήν Δωδεκάνησο ἀπό τήν Μητέρα Ἐκκλησία, τό Οἰκουμενικό μας Πατριαρχεῖο καί ἐν τέλει νά τήν ὑπαγάγει στόν Πάπα. Ὅμως, ἐπί τῶν ὑψηλῶν ἐπάλξεων τῆς Μονῆς τοῦ Μεγάλου Θεολόγου ἵσταται ἀρχηγέτης καί καθηγούμενος ὁ γέροντας Ἀμφιλόχιος Μακρῆς, ὁ ὁποῖος ἀνθίσταται γενναίως

μετά τῆς περί αὐτόν σεβασμίας ἀδελφότητος. Στή ρητή καί ἀπειλητική ἐντολή τοῦ Ἰταλοῦ διοικητοῦ νά μήν προβεῖ ἡ ἀδελφότης σέ κουρές νέων μοναχῶν, ὁ γέροντας Ἀμφιλόχιος ἀπαντᾶ μέ τίς μοναχικές κουρές τεσσάρων δοκίμων ἀδελφῶν, στούς ὁποίους ἔδωκε τά ἀποστολικά ὀνόματα Πέτρος, Παῦλος, Θωμᾶς καί Βαρθολομαῖος.Ἔτσι, ἀπό τίς 29 Ἰουνίου 1937 ὁ γέροντας Παῦλος καθίσταται φρυκτωρός ἀνύστακτος καί φέρελπις ὁπλίτης τῆς εἰρηνικῆς πανστρατιᾶς τοῦ Μεγάλου Βασιλέως Χριστοῦ. Καί ἀφοῦ ὅλα τά ‘σκιαζε ἡ φοβέρα καί τά πλάκωνε ἡ σκλαβιά, ὁ γέροντας Παῦλος ἀναλαμβάνει νά διδάξει στήν πατρική του οἰκία τά ἑλληνικά γράμματα στά μικρά πατηνιωτάκια. Τοῦτο ἦταν τό κρυφό σχολειό τῶν νεωτέρων χρόνων τῆς Ἱερᾶς Πάτμου. Στίς 30 Σεπτεμβρίου 1942 χειροτονεῖται διάκονος καί στίς 12 Δεκεμβρίου τοῦ 1945 Πρεσβύτερος. Μεταβαίνει, στίς δύσκολες ἐκεῖνες ἐποχές, στά μετόχια τῆς Μονῆς στή Σάμο, στή Λέρο, στή Θῆρα, στήν Κρήτη, γιά νά ἐξασφαλίσει τά ἀπαραίτητα στή Μονή, ἀλλά καί στούς κατοίκους τῆς ἱερᾶς Πάτμου, θέτοντας πολλές φορές τή ζωή του σέ κίνδυνο. Μετά τήν ἀπελευθέρωση τῆς Δωδεκανήσου ἀπό τούς Ἰταλούς, συνεχίζει τίς σπουδές του στήν Θεολογική Σχολή τίς ὁποῖες εἶχε διακόψει λόγῳ τῆς κατοχῆς. Πράλληλα διακονεῖ ὡς ἐφημέριος στούς ἱερούς Ναούς Ἁγ. Γεωργίου Νέας Ἰωνίας

καί Ἁγ. Εὐφημίας Νέας Χαλκηδόνας. Ὀργανώνει τίς ἐνορίες στίς ὁποῖες διακονεῖ στόν λειτουργικό, κηρυκτικό, κατηχητικό καί φιλανθρωπικό τομέα. Τήν ἐποχή ἐκείνη μέ ἐντολή τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος Βλάχου ἀναλαμβάνει, μαζί μέ ἄλλους κληρικούς, τό δύσκολο καί ἐπίπονο ἔργο τῆς ἀνασυγκροτήσεως τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ βίου στήν Βόρεια Ἑλλάδα. Περιέρχεται, ὡς ἄλλος Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, τήν ἁγιοτόκο καί ἡρωοτόκο Μακεδονία διδάσκοντας, νουθετώντας, ἐξομολογώντας καί ἁγιάζοντας τούς ταλαιπωρημένους ἀνθρώπους μετά ἀπό τήν μακρά μαύρη περίοδο τῆς Τουρκοκρατίας, τούς καταστροφικούς Βαλκανικούς καί Παγκοσμίους πολέμους ὡς καί τόν ἐπάρατο ἀδελφοκτόνο ἐμφύλιο.Μιά εἰκόνα ἀπό τήν ἐποχή ἐκείνη μᾶς περιγράφει ἡ κ. Βασιλική Γκόνου-Βασιλειάδου, ἠγαπημένο πνευματικό τέκνο καί πολύτιμη συνεργάτης τοῦ μακαριστοῦ γέροντος Παύλου. «Ἦρθε ὁ γέροντας στό χωριό μας, στό Ἀχλαδοχώρι Σιδηροκάστρου, Σάββατο βράδυ καί τέλεσε τόν ἑσπερινό. Ἡ ἐκκλησιά μας ἦταν μισοκατεστραμένη ἀπό τόν ἐμφύλιο. Μετά τόν ἑσπερινό συγκεντρώθηκαν ὅλοι οἱ κάτοικοι στήν πλατεία τοῦ χωριοῦ, κάθισαν κάτω καί ἐκεῖνος στή μέση ὄρθιος ἄρχισε νά μᾶς μιλά.Ἔμοιαζε σάν τόν Ἀπόστολο Παῦλο. Τό κήρυγμά του ἦταν ἐνωτικό. Ἐνστάλλαξε στίς καρδιές μας ἀγάπη, εἰρήνη μά καί θάρρος γιά

τήν ζωή. Μᾶς προέτρεψε ἐνωμένοι νά ξαναχτίσουμε τήν ἐκκλησιά μας καί μετά μᾶς ἐξομολόγησε. Γύρισε κάποια στιγμή πρός τό μέρος μου καί εἶπε: ἐσύ εἶσαι ἡ Κούλα, ἀπόψε θά μείνω στό σπίτι σας. Ὁ πατέρας μου ἦταν γραμματέας τοῦ χωριοῦ καί μέ χαρά ὑποδέχθηκε τόν γέροντα στό σπίτι μας. Τόν συνόδευε τότε ἕνα παιδάκι, ὁ Παναγιώτης, πού σήμερα εἶναι ὁ Ἀρχιμανδρίτης π. Ἀρίσταρχος. Οἱ κάτοικοι τοῦ χωριοῦ ἔφεραν καρύδια, αὐγά καί ἄλλα πράγματα στόν γέροντα, μά ἐκεῖνος τά ἔδωσε σέ μένα μέ τήν ἐντολή νά τά μοιράσω στούς πτωχότερους τοῦ χωριοῦ. Τότε ἦρθε στόν γέροντα καί ἕνα μικρό κοριτσάκι, ἡ Ἄννα. Ἔκλαιγε διότι δέν εἶχε οὔτε ἕνα ζευγάρι παπούτσια νά βάλει. Καί ὁ σοφός γέροντας Παῦλος ἔβγαλε τότε ἀπό τήν τσέπη του μιά μικρή εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ πού δίδασκε δωδεκαετής στό Ναό τοῦ Σολομώντα, ἀλλά δέν φοροῦσε ὑποδήματα. Ἡ μικρή Ἄννα παρηγορήθηκε πολύ ἀπ’ αὐτή τήν εἰκόνα καί γέμισε χαρά ἡ παιδική ψυχούλα της.Τήν ἄλλη ἡμέρα ὁ γέροντας μέ χρήματα δικά του φρόντισε νά ἐξασφαλίσει παπούτσια στήν μικρή Ἄννα. Ὁ μακαριστός Ἀρχιεπίσκοπος Σπυρίδων ἐκτιμοῦσε πολύ τόν γέροντα γιά τήν πνευματικότητα καί τήν δραστηριότητά του.Θέλησε νά τόν προαγάγει σέ ἐπίσκοπο, μά ἐμβρόντητος ἄκουσε τόν γέροντα Παύλο νά τοῦ λέγει ὅτι θά ἐπιστρέψει στήν Πάτμο κάνοντας

Παύλειος Λόγος

ὑπακοή στόν ὅσιο γέροντά του, Ἀμφιλόχιο Μακρῆ, πού τόν ἤθελε διδάσκαλο τῆς Πατμιάδος τοῦ Γένους Σχολῆς. Τό 1955 διορίζεται καθηγητής τῆς Πατμιάδος καί ἐν συνεχείᾳ ἐκλέγεται ὑπό τῆς Ἀδελφότητος Καθηγούμενος καί Πατριαρχικός Ἔξαρχος Πάτμου γιά τήν διετία 1960-1962. Ὁ μακαριστός Πατριάρχης Ἀθηναγόρας τόν τίμησε μέ τό ὀφίκκιο τοῦ Ἀρχιμανδρίτου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου. Ὡς Καθηγούμενος Πάτμου ἵδρυσε τό Ἡσυχαστήριο τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου στήν περιοχή Λουκάκια τῆς Ἱερᾶς Πάτμου, τήν ὁλοκλήρωση τοῦ ὁποίου ἀνέλαβε ὁ πρωτανεψιός του, Ἀρχιμανδρίτης Ἀντίπας Νικηταρᾶς, Καθηγούμενος καί Πατριαρχικός Ἔξαρχος Πάτμου σήμερα. Στή συνέχεια ὁ γέροντας ἐργάσθηκε στήν ἐξωτερική ἱεραποστολή διακονώντας στήν Κένυα, Οὐγκάντα καί Τανζανία καί ἔχοντας συνέκδημο τόν νῦν Μητροπολίτη Νέας Ζηλανδίας Ἀμφιλόχιο Τσοῦκο. Διετέλεσε Προϊστάμενος τοῦ Ἱεροῦ Σπηλαίου τῆς Ἀποκαλύψεως καί παράλληλα ἀπό τό 1972 ἕως καί τό 1982 χρημάτισε Σχολάρχης τῆς Πατμιάδος Σχολῆς. Τήν διετία 1986-1988 ὑπηρέτησε τήν Ἱερά Μονή ἀπό τήν θέση τοῦ Ἐκκλησιάρχου. Ὁ μακαριστός γέροντας Παῦλος εἶχε τήν ἰδιαίτερη εὐλογία νά γεννηθεῖ στό καθηγιασμένο νησί τῆς Πάτμου.

Παύλειος Λόγος

Συνεδέθη πνευματικῶς μέ τόν μέγα γέροντα, τόν ἀληθινό μιμητή καί γνήσιο μαθητή τοῦ μαθητοῦ τῆς ἀγάπης ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, τόν ὅσιο Ἀμφιλόχιο Μακρῆ. Σαράντα χρόνια ἀδιάκριτης ὑπακοῆς ἐσόφισαν τόν νοῦ καί ἡγίασαν τήν καρδία τοῦ γέροντος Παύλου. Φιλόθεος, φιλάνθρωπος, φιλόπονος, φιλακόλουθος, φιλόξενος, ἐλεήμων, ἀνεξίκακος, γλυκύς, καταδεκτικός, συνεπής, λιτός, αὐστηρός νηστευτής, ἐραστής τῆς νοερᾶς προσευχῆς, ἀκαταίσχυντος ὁμολογητής, δεινός ἱεροκήρυκας, ζηλωτής ἱεραπόστολος, φλογερός κατηχητής, ἄριστος παιδαγωγός, εὐσυμπάθητος πνευματικός, παραδοσιακός λειτουργός, ἀκούραστος ἐπιστολογράφος ἦταν μερικά ἀπό τά πολύτιμα χαρίσματά του. Ὡς ἀληθής μοναχός ἄρχιζε καί τελείωνε τήν ἡμέρα του στό Καθολικό τοῦ Μοναστηριοῦ ὑμνώντας καί δοξολογώντας τόν ἐν Τριάδι Θεό. Στόν «Ἄμωμο» τοῦ Μεσονυκτικοῦ, ἀκόμη καί σέ προχωρημένη ἡλικία καί μέ σοβαρά προβλήματα ὑγείας, ὁ γέροντας εἶχε ἤδη κατεβεῖ στό Καθολικό ἔτοιμος νά διαβάσει καί νά ψάλλει.Δέν θεωροῦσε ὑποτιμητικό κανένα διακόνημα. Κάποτε ὁ βηματάρης( διακονητής τοῦ ἱεροῦ βήματος) ἀποκοιμήθηκε στό στασίδι του καί ὁ γέροντας διακριτικά εἰσῆλθε στό ἱερό

καί ἐτοίμασε ἐκεῖνος τό θυμιατό γιά τήν «Τιμιωτέρα». Ὅταν χρημάτισε παράλληλα Προϊστάμενος τοῦ Ἱεροῦ Σπηλαίου τῆς Ἀποκαλύψεως καί Σχολάρχης τῆς Πατμιάδος τελοῦσε δύο φορές τίς ἀκολουθίες τοῦ Ὄρθρου καί τοῦ Ἑσπερινοῦ καί στούς δύο χώρους τῆς διακονίας του. Ὡς παιδαγωγός ἀγωνίσθηκε σθεναρά νά μεταδώσει, ἔργῳ τε καί λόγῳ, στούς μαθητές του τίς διαχρονικές καί σωτήριες ἀξίες τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Ὡς λειτουργός διακρινόταν γιά τήν εὐλάβεια, τήν ἱεροπρέπεια καί τήν προσήλωσή του στά ἀρχαῖα τυπικά τῆς Μονῆς τῆς Πάτμου. Ἡ ἀκρίβεια στόν προσωπικό μοναχικό του κανόνα καί ἡ ἀνάγνωση τῆς θείας Μεταλήψεως, ὡς ἐπίσης καί ἡ σωματική καθαριότητα, ἦταν ἡ ἀπαραίτητη προετοιμασία γιά νά τελέσει κάθε φορά τήν θεία Λειτουργία.Μέ εὐλάβεια πάντοτε μνημόνευε ἐκατοντάδες ὀνομάτων, ζώντων καί τεθνεώτων. Ἐκεῖ ὅμως πού ὁ γέροντας διακρίθηκε ἦταν ὡς ἐξομολόγος καί πνευματικός πατήρ πολλῶν κληρικῶν, μοναχῶν καί λαϊκῶν. Ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ χαρίτωσε τόν κεχαριτωμένο γέροντα καί ἐκεῖνος ὁ μακάριος ἕως καί τῆς ἐσχάτης ὥρας, διέσχισε τούς κάμπους, ἀνέβη στά βουνά, ἀρμένισε στά πέλαγα, εἰσῆλθε στά χωριά, περπάτησε στίς πόλεις, διέβη τά νησιά, σέ μακρυ-

νές χῶρες ἀποδήμησε καί κάθαρε καί φώτισε κι ἁγίασε ψυχές συντετριμμένες πού ζητοῦσαν τόν Χριστό. Διακριτικός, γλυκύς, αὐστηρός ὅταν τό ἔκρινε, συγκαταβατικός ὅταν ἔπρεπε, μετέδιδε στίς πονεμένες ψυχές τήν ἐλπίδα τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς καί σωτηρίας. Ἀπαντοῦσε πρόθυμα σέ ἐκατοντάδες ἐπιστολές πού τοῦ ἀπέστελναν καί ἔπειτα τίς ἔκαιγε σ’ ἕνα μικρό πηγάδι πίσω ἀπ΄ τήν Μονή διασφαλίζοντας τό ἀπόρρητο τῆς ἐξαγορεύσεως.Τό δωρικό παράστημά του καί ἡ καλογερική αὐστηρότητά του λούζονταν ἀπό μιά ἐξώκοσμη ἱλαρότητα πού πάντοτε φώτιζε τό καθάριο πρόσωπό του, ἀποκαλύπτοντας ἔτσι τόν ἡγιασμένο πλοῦτο τῆς καθαρῆς καρδιᾶς του. Κι ὅλο τοῦτο τό μεγαλεῖο ὁ πολιός γέροντας τό περικρατοῦσε, τό αὔξανε καί ἐν ἀφελότητι καρδίας φιλανθρώπως στούς ἀνθρώπους τό σκορποῦσε, σιγανά καί ταπεινά. Ἡ ταπείνωση ἦταν ὁ ἀκρογωνιαῖος λίθος ἐπί τοῦ ὁποίου ὁ γέροντας Παῦλος, χάριτι Θεοῦ, οἰκοδόμησε τόν χαρισματικό του βίο. Δύο φορές ὁ μακαριστός Οἰκουμενικός Πατριάρχης Ἀθηναγόρας πρότεινε στόν γέροντα νά τόν προαγάγει σέ Μητροπολίτη, μά ἐκεῖνος ταπεινῶς καί εὐγνωμόνως ἀρνήθηκε. Ἰδιαίτερη ἀγάπη ἔτρεφε ὁ γέροντας γιά τό εὐλογημένο νησί τῆς Καλύμνου.

Πάμπολλα τά πνευματικά του τέκνα ἐκεῖ, τά ὁποῖα στήν σοφή καθοδήγησή του ἀπαντοῦσαν μέ περισσή ἀγάπη καί βαθύ σεβασμό. Καί τοῦτος ὁ ἱερός δεσμός σφραγίσθηκε μέ τήν προσφορά τῆς πλούσιας βιβλιοθήκης τοῦ γέροντος στόν Ἅγιο Παῦλο τῆς Καλύμνου. Ξεχωριστή ὅμως ἦταν ἡ ἀγάπη τοῦ γέροντα καί γιά τήν ἡρωϊκή μεγαλόνησο Κρήτη. Ὁ ἡγιασμένος σύνδεσμός του (ἀπό τά φοιτητικά ἔτη) μέ τόν μακαριστό Ἀρχιεπίσκοπο Κρήτης κυρό Τιμόθεο, ἀλλά καί μέ τήν ἀλησμόνητη Μαρίκα Κουφάκη τοῦ ἱδρύματος «Ἅγιος Νεκτάριος» Χανίων, ὡς καί ἡ πλειάδα τῶν ἐκεῖ πνευματικῶν του τέκνων ἔθεσαν τήν Κρήτη σέ ὑψηλή θέση στήν ἀγαπῶσα καρδία του. Μά ἡ ἱερά Πάτμος μέ τό Καστρομονάστηρό της, τό φοβερό τῆς Ἀποκαλύψεως σπήλαιο τοῦ Μεγάλου Θεολόγου καί οἱ καμαροσκέπαστες αὐλές τοῦ Ὁσίου Χριστοδούλου, ἡ ἱστορική γυναικεῖα Μονή τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς καί ὁ ἠγαπημένος του «Εὐαγγελισμός Μητρός Ἠγαπημένου», ἡ Πατμιάδα καί τά ἀσκηταριά τῆς ἁγίας Νήσου ἦταν τό ὅραμά του. Παρ’ ὅλους τούς σκληρούς πειρασμούς καί τίς ἀδυσώπητες δοκιμασίες, τίς συνεχεῖς πικρίες καί τίς μεγάλες συκοφαντίες, κάνοντας ὑπακοή στόν ὅσιο γέροντά του Ἀμφιλόχιο Μακρῆ, δέν ἐγκατέλειψε ποτέ τήν Ἱερά Πάτμο.

Ἕνα δικό του ποίημα ἐπιβεβαιώνει τόν λόγο: «Κάστρο πανύψηλο γερό, τῆς Πάτμου ἐσύ κορώνα, σέ ψάλλει κάθε σου παιδί σάν ἱερό κανόνα. Λάβαρο εἶσαι ἐθνικό εἰς τούς αἰώνας πάνω, ὧ χάρισέ μου τήν εὐχή σιμά σου ν’ ἀποθάνω» Ἔτσι καί ἔγινε. Ὁ λευκασμένος γέροντας καί σεβάσμιος προσμονάριος τῆς αἰωνιότητος διέβη, θεαρχίῳ νεύματι, τήν Χρυσή Πύλη τῆς ἀθανασίας στίς 22 Ἰουνίου 1999. Στήν Χώρα τῶν Ζώντων τόν ἀνέμενε χορός πατμίων ἀσκητῶν καί μοναζόντων, ἀδελφῶν πεφιλημένων καί συναγωνιστῶν ἡγιασμένων. Λίγες ἡμέρες πρίν ἀπέλθει ἀπό τοῦ βίου τούτου τό πρόσκαιρο ὁ μακαριστός γέροντας Παῦλος εἶπε σέ ἠγαπημένο του πρόσωπο, ἀφήνοντας ἔτσι σέ ὅλους ἐμᾶς τούς «ἐγγύς καί τούς μακράν», τήν τελευταία του μεγάλη παρακαταθήκη, ἀπόσταγμα βίου ἀσκητικοῦ καί ἦθους, ἀληθῶς χριστιανικοῦ: «παιδί μου, ὅ,τι καί νά εἴμαστε, ὅ,τι καί νά γίνουμε, ἄν δέν ἔχουμε ταπείνωση, τίποτε δέν κάναμε».

Παύλειος Λόγος

τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βεροίας & Ναούσης κ. Παντελεήμονος

ΟΙ Σ

καί ἡ σύγχρ 16

Παύλειος Λόγος

ΣΤΥΛΙΤΕΣ

ρονη ἐποχή

11η Σεπτεμβρίου εἶναι μία ἡμερομηνία τήν ὁποία θυμᾶται μέ συγκίνηση ἀλλά καί τρόμο ἡ παγκόσμια κοινότητα. Ἡ πτώση τῶν δίδυμων πύργων τῆς Νέας Ὑόρκης ἀπό τά τρομοκρατικά κτυπήματα συγκλόνισε τήν ἀνθρωπότητα. Ἄν καί πέρασαν ἀρκετά χρόνια, οἱ εἰκόνες παραμένουν ἀκόμη νωπές, ζωντανές, σέ ἐκείνους πού παρακολουθοῦσαν μέ ἀγωνία καί φρίκη τά γεγονότα ἀπό τούς τηλεοπτικούς δέκτες. Τά δύο ὑπερυψωμένα οἰκοδομικά μεγαθήρια πού ἄγγιζαν τόν οὐρανό προκαλώντας δέος σέ ὅσους τά ἔβλεπαν ἀπό κάτω σωριάστηκαν μέσα σέ λίγη ὥρα ἐπάνω στή βάση τους, σάν κάποιο χέρι νά ἤθελε νά ταπεινώση τήν ἐπῃρμένη ὀφρύ τῶν κατασκευαστῶν. Ἡ σύγχρονη κοινωνία ζητᾶ ἀπεγνωσμένα χῶρο· ἐπιδιώκει νά κερδίση ἐντυπώσεις, ἐπεκτείνοντας τά ὅριά της καί ἐπιμηκύνοντας τόν χῶρο πρός τά ἐπάνω. Κτίζει οὐρανοξύστες, πολυόροφα οἰκοδομικά συγκροτήματα, συναμιλλώμενη τήν ἀρχαία ἀδελφή της Βαβέλ, τήν ὁποία – ἀλλοίμονο – ὑπερέβη σέ ἀλαζονεία καί ἔπαρση. Ἡ σύγχρονη κοινωνία ἀναζητᾶ χῶρο γιά τόν ἄνθρωπο, ἀλλά δέν συγχωρεῖ τόν ἄνθρωπο. Κτίζει οὐρανοξύστες, δίνοντάς του τήν ψευδαίσθηση τῆς ἀνεξαρτησίας, καί τελικά τόν δουλαγωγεῖ, ἐγκλωβίζοντάς τον μέσα σέ εἰκονικές πραγματικότητες. Ὄχι πολύ μακρυά ἀπό ἐδῶ ὅπου βρισκόμαστε, στό Dubai τῶν Ἡνωμένων Ἀραβικῶν Ἐμιράτων, κατασκευάζονται τά ὑψηλότερα κτίρια στόν κόσμο, τουριστικοῦ καί οἰκονομικοῦ ἐνδιαφέροντος, από τά ὁποῖα δέν χρειάζεται νά βγοῦν οἱ ἐργαζόμενοι σέ αὐτά, καθώς καλύπτονταν ὅλες τίς ἀνάγκες τους γιά σίτιση, στέγαση, ἐκπαίδευση, διασκέδαση καί φυσικά ἐργασία. Τραγική εἰρωνεία! Σύγχρονοι στυλίτες οἱ ἔνοικοι τῶν βαβελικῶν κατασκευῶν, θεράποντες τοῦ μαμωνᾶ, πού ὑπόσχεται τήν ἔξοδο ἀπό τήν ἀκούσια πενία, ἐγκαταβιοῦν στούς στύλους τῆς ὑλοφροσύνης, ἐπιζητώντας νά ἐλευθερωθοῦν ἀπό ὅσα αἰσθάνονται ὅτι τούς ὁδηγοῦν στόν φόβο τοῦ ἀναπόφευκτου θανάτου, νά κερδίσουν τή ζωή τους σέ αὐτόν τόν κόσμο, νά ἀπολαύσουν χαρές καί ἀνέσεις τοῦ παρόντος βίου καί νά ἱκανοποιήσουν τή ματαιοδοξία τους. Ζοῦμε ταυτόχρονα σέ ἐποχή συγκυριαρχίας ὕψους καί βάθους· ἡ Παύλειος Λόγος

ἐπί μέρους ἐπιστήμη ἐρευνᾶ σήμερα τά ὕψη τοῦ μακρόκοσμου καί τά βάθη τοῦ μικρόκοσμου. Ἀπό τήν ἀεροναυπηγική ἕως τήν πυρηνική φυσική, ἀπό τό ὕψος τῆς ἐξερευνήσεως τοῦ διαστήματος ἕως τό βάθος τῆς νανοτεχνολογίας καί τῶν γονιδίων, ἡ ἐπιστημονική κοινότητα ἐπεκτείνει τόν χῶρο τῆς γνώσεως. Ὑπάρχει μία ἀντιφατική ὁμοιότητα μεταξύ τοῦ φρονήματος ἑνός στυλίτου ἀσκητοῦ καί τῆς σύγχρονης κοινωνίας. Καί οἱ δύο πλευρές τείνουν πρός τά ἄνω καί πρός τά ἔσω, ἀναφέρονται πρός τά ὕψη καί τά βάθη τοῦ λόγου τῶν ὄντων, τῆς λογικῆς τῶν πραγμάτων. Ἕνας πρώην ἀστροναύτης ἐρωτώμενος περί Θεοῦ ἀπάντησε εἰρωνικά πώς δέν Τόν βρῆκε στό διάστημα. Ἕνας ἀσκητής Τόν ἀνακαλύπτει μέσα ἀπό τήν ὑψιπετήεσσα μετάνοια. Τό ἀποτέλεσμα τῆς ἔρευνας ἀποκαλύπτει τό διάφορον τῆς ὀπτικῆς γωνίας, ὑπό τήν ὁποία ἑρμηνεύουν καί οἱ δύο τή θέωση. Ὁ στυλίτης ἀνεβαίνει στόν στύλο γιά νά συναντήση τόν κατερχόμενο Θεό. Ἐπιζητᾶ νά γίνη θεός ἐν Θεῷ· ἀγαπᾶ τή θέωση, γιατί ἀγαπᾶ Αὐτόν πού τήν παρέχει καί τήν θεωρεῖ δῶρο. Ὁ ἀστροναύτης, ὡς ἐκφραστής τῆς ἀπιστούσης συγχρόνου κοινωνίας, ἡ ὁποία στήνει τόν ἑωσφορικό της θρόνο ἐπάνω ἀπό τόν Θεό, τελικά Τόν ἔχασε, γιατί Τόν προσπέρασε κατερχόμενο· καί θά Τόν ἔχανε ἀκόμη καί ἄν Τόν ἔψαχνε μέσα στήν ἀπειρότητα τοῦ σύμπαντος, γιατί δέν Τόν βρῆκε ἐν πρώτοις οὔτε στή γῆ. Ὁ ἄνθρωπος τῆς ἰσοθεΐας δέν χρειάζεται τόν Θεό γιά νά θεωθῆ. Πιστεύει στήν αὐτοθέωση, γιατί πιστεύει στή δύναμη τῶν αὐτενεργήτων κατακτήσεων. Κατακτᾶ τό διάστημα καί ἀποκτᾶ ψευδῆ ἐσωτερική πληρότητα μέσα στό κενό τοῦ διαστήματος καί στήν κενότητα τῆς ἀμφισβητήσεως. Ἕνας σύγχρονος Ἕλληνας μουσικοσυνθέτης καί τραγουδοποιός περιγράφει τή θέα τῆς γῆς καί τῶν ἀνθρώπων, ὅπως αὐτοί φαίνονται ἀπό τό διάστημα. Τό μεγαλύτερο ἀνάκτορο, λέγει, μοιάζει μέ ἕνα μικρό τόπι, μέ μιά μικρή μπάλα· οἱ ἄνθρωποι μοιάζουν μέ μυρμήγκια, ἐνῶ ἐκεῖνοι «πού σέ πικράνανε, ἀπό ψηλά ἄν τούς κοιτάξης, θά σοῦ φανοῦν τόσο ἀσήμαντοι, πού στή στιγμή θά τούς ξεχάσης». Ὁ στυλίτης ποτέ δέν θεωρεῖ ἀσήμαντους τούς ἀνθρώπους, παρά μονάχα τά ἀνθρώπινα, καί ἀπό αὐτά

Παύλειος Λόγος

«ὅσα οὐχ ὑπάρχει μετά θάνατον». Ὡς ἰχνηλάτης τοῦ κατελθόντος στόν Ἅδη, τοῦ ἀναστάντος καί ἀναληφθέντος Θεανθρώπου, κατέρχεται στόν ἐσωτερικό του ἅδη, γιά νά ἀναστηθῆ καί νά ἀναληφθῆ ἐν Πνεύματι, παραθεωρώντας μόνο ὅσα τοῦ ἀνακόπτουν αὐτήν τήν πορεία τῆς ἐπανόδου στήν οὐράνια πατρίδα. Ὁ στυλίτης στέκεται ἐπάνω ἀπό τά πράγματα ἐμφανῶς καί μυστικῶς, ἐξωτερικῶς κατά τύπον καί ἐσωτερικῶς κατ᾽ οὐσίαν. Αἴρεται, χωρίς νά ἐπαίρεται. Δέν στοχεύει στήν ὑπεροψία· κατέχει ὅμως τήν ἐποπτεία τοῦ ἐξωτερικοῦ ἀλλά καί τοῦ ἐσωτερικοῦ περιβάλλοντος, τό ὁποῖο ὑπερβαίνει διττῶς μέ κόπο καί ἀπαράμιλλη ὑπομονή. Στέκεται ὀρθός μέ κυρτωμένη τήν καρδία. Τό σῶμα καί τό φρόνημά του παραμένουν ἄκαμπτα, ἀλλά ἡ καρδία του γονυπετεῖ, καμπτόμενη ὑπέρ πάσης τῆς κτίσεως, στήν ὁποία διεισδύει μέ ὑλικό καί πνευματικό ὀφθαλμό. ῾Υπέρκειται τῶν ὁρατῶν ἐξωτερικά καί τῶν ἀοράτων ἐσωτερικά. Κατοπτεύει, καθορᾶ καί διορᾶ στά βάθη τῆς δικῆς του ψυχῆς, δίχως νά χλευάζη τούς κάτωθεν αὐτοῦ. Ὁ στύλος δέν εἶναι θρόνος γιά τόν ἀθλητή τοῦ πνεύματος. Σκοπός τοῦ ἀγωνιζομένου δέν εἶναι νά γίνη θεατός ἀπό τούς ἀνθρώπους, ἀλλά θεόπτης. Ἡ κοινωνία στήνει ἀνδριάντες ἐπάνω σέ βάθρα καί στύλους γιά νά ὑπομνήση τή σπουδαιότητα ἡγετικῶν φυσιογνωμιῶν, ἀλλά καί νά καθυποβάλη τούς κοινούς θνητούς στόν φόβο πρός τή δεσποτεία τῶν ἰσχυρῶν, ὅπως γινόταν στήν πρεσβυτέρα Ρώμη κατά τή διάρκεια τῆς αὐτοκρατορίας της. ῾Ο στυλίτης ἀρνεῖται νά παίξη τόν ρόλο τοῦ ἀνδριάντα, ἐπειδή εἶναι ἀνδρεία ἡ ταπείνωσή του. Μισεῖ τόν θαυμασμό τῶν ἀνθρώπων, ἀλλά δέν ἀρνεῖται νά ἐνεργήση τό θαῦμα ὑπέρ αὐτῶν. Ὡστόσο δανείζεται τήν ἀκινησία καί τήν ἀκαμψία τῶν ἀγαλμάτων γιά νά πετύχη τήν κατά δύναμιν ἀκινησία πρός τά πάθη, ἀκάμπτως ἐρώμενος τῶν πνευματικῶν ἀρετῶν. Ὁ στύλος τοῦ ἀσκητοῦ δέν σταματᾶ στά πόδια του· ὁ στυλίτης δέν ἐπαναπαύεται ἐπάνω σ᾽ αὐτόν· γίνεται ἕνα μέ ἐκεῖνον, μεταμορφώνεται ὁ ἴδιος σέ στήλη φωτός ἀϊδίου πού καθοδηγεῖ τούς περιπλανώμενους στήν ἐρημία τῶν παθῶν καθ᾽ ὁδόν πρός τήν Ἐδέμ τήν πνευματική. Δέν εἶναι ἡγέτης πολιτικός· γίνεται ὅμως ποδηγέτης πνευματικός.

Διακονεῖ μέ φανερό καί ἐν κρυπτῷ λόγο τή σωτηρία τῶν ἀδυνάτων ἀδελφῶν του, ὁμιλεῖ γιά νά διδάξη, διδάσκει καί δίχως νά ὁμιλῆ. Ὁ στύλος φαντάζει σάν λαμπάδα μέ τή φωτιά στήν κορυφή, σάν ὄρος ἐπάνω στό ὁποῖο κεῖται μία πόλις τοῦ Θεοῦ· φαντάζει σάν κρυστάλλινο παλάτι μέ τόν ἄνακτα νά ἐξουσιάζη τά ὑπήκοα πάθη, σάν κορμός μιᾶς ἀειθαλοῦς κυπαρίσσου ἤ ἑνός πανύψηλου πολύκαρπου δένδρου. Ἕνας στυλίτης, ὅπως ὅλοι οἱ μοναστές, δέν ἀρνεῖται τή γήϊνη ὑπόστασή του. Συνδέεται μέ τή γῆ, δίχως νά ὑποχρεώνεται νά τήν ἀκουμπᾶ· τήν ὑπερβαίνει, δίχως νά τήν ὑποτιμᾶ· τήν ἐγκαταλείπει γιά χάρη τοῦ οὐρανοῦ, δίχως νά τή μισῆ· τήν ἀγαπᾶ, δίχως νά ἐξαρτᾶται βιολογικά ἀπό αὐτήν. Ὁ στυλίτης δέν φθονεῖ τή γήϊνη σάρκα, ἀλλά τό σαρκικό φρόνημα πού τήν καθελκύει πρός τά χθαμαλά, ἐνῶ διά τῆς φιλοθέου χρήσεως τῶν χθονίων κατισχύει τῶν καταχθονίων. Καταπονεῖ τό σῶμα, γιά νά τό ἐξωραΐση· τό πολεμᾶ, γιά νά τό εἰρηνεύση· τό σκληραγωγεῖ, γιά νά τό κάνει εὔπλαστο σάν κερί στά χέρια τοῦ Δημιουργοῦ, ὥστε νά ἀνάψη ἐπάνω του ἡ φλόγα τῆς χάριτος, φωτίζοντας τήν κτίση· τό σφυρηλατεῖ, γιά νά τό μορφοποιήση κατά Χριστόν. Δέν τό κρύπτει «ὑπό τόν μόδιον», δέν φοβᾶται, δηλαδή, νά ἀναμετρηθῆ μέ τόν ἄρχοντα τοῦ κόσμου τούτου, καί δέν ὑποκύπτει στίς ἀπειλές καί τά τεχνάσματα ἐκείνου. Καιρικά φαινόμενα, βιολογικές ἀνάγκες, ἐξωτερικοί καί ἐσωτερικοί ἐχθροί, δέν κάμπτουν τήν ἀποφασιστικότητά του. Τό καῦμα τῆς ἡμέρας, τό ψῦχος τῆς νυκτός, ἡ ὀρθοστασία, ἡ ἐξαντλητική νηστεία καί ἡ σωματική κακουχία, ἤ ἐνδεχόμενοι κίνδυνοι, δέν τόν καταβάλλουν. Μόνον ἡ ὑπακοή τόν νικᾶ. Γιά χάρη της κατεβαίνει ἀπό τόν στύλο, διότι τό εὐλογημένο αὐτό μέσο τῆς ἀσκήσεώς του δέν εἶναι αὐτοσκοπός, διότι ἡ ὑπακοή στέκει ψηλότερα ἀπό τόν στύλο, διότι ἡ διά τήν ὑπακοή κάθοδος ἀπό ἐκεῖνον, ἀνυψώνει τόν ἀγωνιστή ἀκόμη περισσότερο, ὅπως ἔγινε καί στήν περίπτωση τοῦ πρώτου στυλίτου, τοῦ ἁγίου Συμεών, ὅταν ἐκκλησιαστικοί παράγοντες τοῦ ζήτησαν νά κατεβῆ, γιά νά διαπιστώσουν ἀπό τήν ὑπακοή ἤ τήν ἀνυπακοή του τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ ἤ τήν πλάνη τοῦ πονηροῦ. Ὁ στυλίτης ἀνεβαίνει στόν στύλο γιά ἕναν ἀκόμη λόγο. Ἐπιθυμεῖ νά πολεμήση τά πνεύματα τοῦ ἀέρος

Παύλειος Λόγος

ἐντός τῆς ἕδρας τους, στό δικό τους στάδιο, καί νά τά ἐξουθενώση στό δικό τους στρατόπεδο, στόν οἰκεῖο τους χῶρο. Οἱ μάχες εἶναι σκληρές, ἀδυσώπητες, λυσσαλέες, καί οἱ νίκες ἀντιστοίχως περιφανεῖς καί ἐξέχουσας σημασίας γιά τόν ἄνθρωπο. Ἐν πρώτοις, βεβαίως, αὐτό πού πρέπει νά νικήση ὁ στυλίτης εἶναι ἡ δειλία μπροστά στή σκληρότητα καί τήν ἰδιαιτερότητα τῆς ἀσκήσεως. Τό πρόγραμμα τῆς προσευχῆς του εἶναι διαρκές. Ἡ καθημερινή του ἐργασία, τό ἐργόχειρό του, εἶναι μία ἀδιάκοπη ἀναπνοή καί μία διαρκής ἐπίπνευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὅσο ὁ ἀγωνιστής ἀναπνέει τόν πνευματικό ἀέρα τοῦ ὀνόματος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τόσο θά εὐωδιάζη κατά χάριν ὁ πνευματικός αἰθέρας, γιατί ὄχι καί ὁ φυσικός ἀέρας, μέ συνέπεια νά ἐκδιώκονται οἱ ἀέρινοι ἀντικείμενοι. Ὁ στυλίτης μέ τήν ἄνοδό του στόν στύλο τυπολογεῖ τήν ἄνοδο στήν ἄνω Ἱερουσαλήμ. Στέκει ὑψηλά, γιατί ὑψηλά εἶναι αὐτά πού ποθεῖ, καί ἀτενίζει πρός τά ἐπουράνια, ἐμβαθύνοντας στήν ἄβυσσο τῆς καρδίας του. Ἐγγίζει κατά κάποιον τρόπο πρός τόν οὐρανό, γιά νά αἰσθανθῆ ἐγγύτερα αὐτά πού ἔγιναν μακράν διά τῆς ἁμαρτίας. Δεόμενος, ἐκτείνει τά χέρια του, μικραίνοντας

ἀκόμη περισσότερο τήν ἀπόσταση ἀπό τά ἐπουράνια, τῶν ὁποίων σύν Θεῷ θά ἀποκτήση χειροπιαστή πεῖρα μέσα ἀπό τήν πυρά τῶν πειρασμῶν. Κελί καί ταμιεῖον γιά τόν στυλίτη γίνεται ἡ πάντοτε δεομένη καί ἀγρυπνοῦσα καρδία του. Εἴτε σιγᾶ, εἴτε βοᾶ, ἡ προσευχή του εἶναι ἀδιάλειπτη καί γίνεται εὐχάριστα δεκτή ἀπό τόν Θεό. Εἴτε ψάλλει, εἴτε ἀναγινώσκει τήν Ἁγία Γραφή, ὁ χρόνος δέν περνᾶ ἄσκοπα. Τά δάκρυα εἶναι συνεχῆ, εἴτε εἶναι τῆς μετανοίας, εἴτε εἶναι τῆς κατανύξεως ἤ τῆς χαρμολύπης. Ὁ στυλίτης, μολονότι περιορισμένος σέ συγκεκριμένο χῶρο, εἶναι ἕνας ἐλεύθερος ἄνθρωπος, γιατί ἡ ἄνεση δέν προσδιορίζεται ἀπό κτιστές διαστάσεις. Σέ ἀντίθεση μέ τόν ὑπερφίαλο ἀστροναύτη, πού ἔκανε βόλτα στό ἀπεριόριστο διάστημα καί παρέμεινε δέσμιος τῆς λογικῆς τῶν ὁρατῶν, ὁ στυλίτης ξεπερνᾶ τά σύνορα καί τήν ἀπειρότητα τοῦ πεπερασμένου σύμπαντος καί θεωρεῖ τά ἔξω ἀπό αὐτό ἀόρατα, ὑπέρλογα καί ἐξόχως θαυμαστά. Σέ αὐτά δέν ὑποθέτει τήν ὕπαρξη καμίας σκοτεινῆς ὕλης ἤ μελανῶν ὀπῶν. Ὑπερκόσμιες ἀκτίνες τόν κατακλύζουν ἀφλέκτως, δίχως νά τόν καῖνε. Μέσα σέ τοῦτο τό φῶς καθαίρεται, λαμπρύνεται,

θεώνεται, ἀπελευθερώνεται ἀπό τά φιλήδονα πάθη καί βιώνει τήν ἐλευθερία τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ ὡς ὑπέρτατο ἀγαθό. Ὅπως οἱ ἀετοί στίς βραχώδεις φωλιές τους, ὁ ἀσκητής ἀναπαύει τό πνεῦμα του στόν στύλο, παρασκευάζοντας ἑαυτόν γιά πτήσεις στούς αἰθέρες τῶν ἀρετῶν μέ τά φτερά τοῦ θείου ἔρωτα. Δέν εἶναι ἀνέραστος, ὅπως νομίζει ὁ πολύς κόσμος γενικά γιά τούς μοναχούς. Ὁ στυλίτης εἶναι μία ἐρωτευμένη ψυχή, ἕνας μανιώδης ἐραστής τοῦ Θεοῦ Ἔρωτα, τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, πού πρῶτος μᾶς ἀγάπησε, μᾶς ἐρωτεύθηκε καί κατέβηκε ἀπό τόν οὐρανό γιά νά ἐπαναφέρη στήν ἀγκαλιά Του ἀπό τά ρυπαρά στέκια τῆς ἁμαρτίας τήν πορνεύσασα φύση μας, ἐλευθερώνοντάς την ἀπό τά χέρια τοῦ προαγωγοῦ της διαβόλου. Ἐνίοτε οἱ ἐρωτευμένοι ἄνθρωποι συνεπείᾳ τοῦ ἐρωτικοῦ τους πάθους προβαίνουν σέ τολμηρές πράξεις. Τό ἐρωτικό πάθος τοῦ στυλίτου, μολονότι τόν ὠθεῖ σέ μία φαινομενική ὑπερβολή, εἶναι πάθος εὐγενές, ἔχει μέσα του φιλοτιμία, αὐταπάρνηση, ἀλλά καί βιασύνη. Ὅπως ὁ νέος σέ παλαιότερα χρόνια σκαρφάλωνε στό μπαλκόνι τῆς καλῆς του γιά νά ἔρθη κοντά της, νά τήν δῆ, νά τήν ἀσπασθῆ καί νά τῆς τραγουδήση τά

Σύνεδροι από την Ελλάδα στον αρχαιολογικό χώρο όπου βρίσκονται τα ερείπια της Μονής του Αγ. Συμεών

Παύλειος Λόγος

αἰσθήματά του, ἔτσι καί ὁ ἀθλητής τῆς ἀγάπης ἀναρριχᾶται ἐπί τοῦ στύλου γιά νά μήν κουράση Αὐτόν πού τόν ἀγαπᾶ, ἀλλά κυρίως γιά νά προλάβη νά ἀπολαύση τή θέα καί τό ἀνέκφραστο κάλλος τοῦ προσώπου Του καί νά Τοῦ ψάλη αὐτά πού νιώθει ἡ πονεμένη καί μετανοοῦσα ψυχή του. Σύμφωνα μέ τήν ἀσκητική παράδοση τῆς Ἁγίας Ὀρθοδοξίας ὁ τρόπος τῆς ἀσκήσεως καί τό ἀποτέλεσμα, ὁ ἁγιασμός, μπορεῖ νά διαφέρη, καί αὐτό εἶναι θεμιτό στόν κατ᾽ ἐξοχήν χῶρο τῆς ἐλευθερίας, τήν Ἐκκλησία. Ὑπάρχουν ἅγιοι ἀσκητές τῶν κοινοβίων, τῶν Λαυρῶν, τῆς ἐρημίας, τῆς σαλότητος, τῆς πενίας, τῶν δένδρων, τῶν στύλων ἀλλά καί τῶν πόλεων. Μέσα στό πλαίσιο τῶν γενικῶν ἀσκητικῶν κανόνων οἱ ἰδιαιτερότητες συνθέτουν αὐτήν τήν ποικιλία. Ἡ κατεύθυνση εἶναι μία καί οἱ δρόμοι μποροῦν νά συγκλίνουν στό τέρμα, ὅπως συμβαίνει καί μέ τούς λαϊκούς, ὅπου ἄνθρωποι διαφορετικῆς ἰδιοσυγκρασίας, ἐπαγγέλματος, ἡλικίας, φύλου, ὁδεύουν πρός τή σωτηρία ὁ καθένας μέ τόν δικό του τρόπο. Μολονότι τό εἶδος αὐτό τῆς ἀσκήσεως τῶν στυλιτῶν εἶναι παρωχημένο στή σημερινή ἐποχή, ἐν τούτοις τό ἦθος τῆς ἀσκήσεώς τους ἔχει τή δύναμη νά ἐμπνεύση τή σημερινή κοινωνία ἡ ὁποία παραπαίει. Στήν κοινωνία τῆς ἀσύρματης ἐπικοινωνίας καί τοῦ διαδικτύου ὁ ἁγιασμένος βίος τῶν στυλιτῶν φαντάζει ὡς ἄλλου εἴδους κεραία καί ὡς δορυφόρος ἑνός ἄλλου οὐρανοῦ πού ἔρχεται νά ἀναμεταδώση τό σῆμα τοῦ Θεοῦ στούς πνευματικούς δέκτες τῶν ἀνθρώπων. Τά θαύματά τους, σάν πνευματικές ὀπτικές ἴνες, μεταφέρουν ταχύτατα τήν πληροφορία τῆς ὑπερβάσεως τῶν φυσικῶν νόμων στόν κόσμο τῆς ἀνομίας. Τό θάρρος καί ἡ ἀνδρεία τους σέ μία ἐποχή δειλιωσῶν συνειδήσεων, ἡ ἐλπίδα τους πρός τόν Θεό σέ μία ἀπέλπιδα κοινωνία πού ἀγνοεῖ τόν προορισμό της, ἡ ἀταλάντευτη ἐπιμονή τους στήν καταπόνηση τοῦ σώματος μέσα σέ ἕνα κόσμο ἀνέσεων, ἡ ζέση καί ὁ ζῆλος τους γιά τήν ἀπόκτηση τῆς τελειότητος μέσα σέ μία πλειονότητα χλιαρῶν χρστιανῶν, εἶναι στοιχεῖα πού μποροῦν νά ἐπηρεάσουν θετικά καί τή δική μας ζωή, νά μᾶς ἐμπνεύσουν, νά μᾶς

διδάξουν καί νά μᾶς καθοδηγήσουν. Ἄλλωστε ἡ Ἐκκλησία τιμᾶ τή μνήμη τους, ἀκριβῶς γιά νά τούς προβάλλη ὡς παραδείγματα πρός μίμηση ἀπό τούς πιστούς ὅλων τῶν ἐποχῶν, γιατί γνωρίζει ὅτι «πάντα δυνατά τῷ πιστεύοντι» καί ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀπό τή φύση του τή δυνατότητα νά κατορθώση τήν ὑπέρβασή της, ὄχι βεβαίως ἄκοπα καί ἀβασάνιστα. Μέσα στήν προβαλλόμενη πληθώρα τῶν ἁγίων της διαβλέπει τήν ποικιλία τῶν χαρισμάτων, τή διαφορετικότητα τῶν τρόπων καί μεθόδων ἁγιασμοῦ. Ἡ Ἐκκλησία ὡς φιλόστοργος ὑπερπολύτεκνη μητέρα θέλει νά σωθοῦν τά τέκνα της, ἀλλά ὅπως τό καθένα ἀναπαύεται καί μπορεῖ. Οὔτε «πάντες ἀπόστολοι», οὔτε «πάντες προφῆται», ὅπως καί οὔτε πάντες στυλῖται. Γιά τήν Ἐκκλησία τά ἀτομικά δικαιώματα καί ἡ πολυπολιτισμικότητα δέν ἀμνηστεύουν τίς σύγχρονες ἀστικές κοινωνίες ἐν ὀνόματι τῆς προασπίσεως τῆς διαφορετικότητος καί τῆς πραγματικῆς ἐλευθερίας. Ὑπάρχουν κοινές ἀναζητήσεις ἀνάμεσα στήν κοινωνία καί τήν Ἐκκλησία, ὅπως καί διαφορές στήν ἀντίληψη γιά τό βαθύτερο περιεχόμενο φιλοσοφικῶν ἐννοιῶν καί τή μεθοδολογία πρός τήν εὕρεση τῆς ἀληθείας. Ἡ χριστιανική πίστη ἔχει νά πῆ κάτι ἀπό τήν ἐμπειρία τῶν ἁγίων της. Δέν συνευδοκεῖ στή μέθοδο τῆς «σαλαμοποιήσεως», διότι τά πρόσωπα εἶναι σεβαστά μέ τίς ἰδιαιτερότητές τους. Παράλληλα ὡς Σῶμα τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ διεκδικεῖ γιά τόν ἑαυτό της τή μοναδικότητα στήν παροχή τῆς σωτηρίας διά συγκεκριμένης ὁδοῦ. Ἐάν ὁ κόσμος κατανοήση τή δύναμη τοῦ ὑπερβατικοῦ λόγου τῆς ἀληθείας πού ἐκείνη ἐκφράζει ἐδῶ καί δύο χιλιάδες χρόνια, ἐάν ἡ συγκύπτουσα ἀπό τήν ἁμαρτία σύγχρονη κοινωνία προβληματισθῆ περί τῶν λόγων πού ὤθησαν τά ἑκατομμύρια τῶν ἁγίων της νά ἐπιλέξουν ἕναν ἀσύμβατο μέ ὅσα αὐτή ὁρίζει τρόπο ζωῆς, ἔξω ἀπό τόν φόβο τοῦ θανάτου, τότε εἶναι βέβαιο ὅτι καί πάλι θά ὑψωθοῦν στύλοι γιά νά δεχθοῦν τολμηρούς ἐνοίκους, ἕτοιμους νά ὀρθώσουν τό ἀνάστημά τους χάριν τῆς ἁγιότητος, χάριν τῆς προσωπικῆς τους σωτηρίας ἀλλά καί διά τή σωτηρία τοῦ κόσμου.

Παύλειος Λόγος

«ΕΓΚΑΙΝΙΖΕΣΘΕ ΝΗΣΟΙ» ΕΣΤΕΜΜΕΝΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΒΡΕΤΤΑΝΙΑΣ ζ΄ μέρος

Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΑΛΦΡΕΔΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ (26 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ)

ό Σωτήριον ἔτος 871 ὁ μεγάλος στρατὸς τῶν Βίκιγκς ἔχοντας ὁλοκληρώσει τὴν κατάκτηση τῆς Ἀνατολικῆς Ἀγγλίας καὶ μετὰ τὸ μαρτύριο τοῦ Βασιλιὰ Ἐδμούνδου πέρασε τὸν Τάμεση καὶ εἰσῆλθε στὸ βασίλειο τοῦ Οὐέσσεξ. Σὲ δυὸ προκαταρκτικὲς μάχες κοντὰ στὴ Ρηδίγγη οἱ Χριστιανοὶ ἦταν ἀρχικὰ οἱ νικητὲς ἀλλὰ μετὰ ὑπέστησαν ἧττες. Τότε, κάτω ἀπὸ τὴν ἡγεσία τοῦ βασιλιὰ Ἐθελρέδου (ποὺ ἀνέβηκε στὸ θρόνο μὲ τὸ θάνατο τοῦ ἀδελφοῦ του Ἐθελβέρτου τὸ 865) καὶ τοῦ ἀδελφοῦ του Ἀλφρέδου προχώρησαν γιὰ νὰ συναντήσουν τοὺς Βίκιγκς στὴν Ἀσδόουνη. Ὁ ἐπίσκοπος Ἄσσηρ περιγράφει τὴ μάχη ποὺ ἐπακολούθησε ὡς ἑξῆς: «Οἱ Βίκιγκς ἀφοῦ χωρίστηκαν σὲ δυὸ τμήματα, ὀργάνωσαν τοίχους ἀσπίδων ἴσου μεγέθους (ἐπειδὴ τότε εἶχαν δυὸ βασιλεῖς καὶ ἕνα μεγάλο ἀριθμὸ ἀπὸ κόμητες) δίνοντας τὸν πυρήνα τοῦ στρατοῦ στοὺς δυὸ βασιλεῖς καὶ τοὺς ὑπόλοιπους σὲ ὅλους τους κόμητες. Ὅταν οἱ Χριστιανοὶ τὸ εἶδαν αὐτό, χώρισαν καὶ αὐτοὶ τὸ στρατὸ σὲ δυὸ τμήματα ἀκριβῶς μὲ τὸν ἴδιο τρόπο καὶ ἐγκατέστησαν τοίχους ἀπὸ ἀσπίδες μὲ ὄχι λιγότερη σφοδρότητα. Ἀλλά, ὅπως ἄκουσαν ἀπὸ ἀξιόπιστες πηγὲς ποὺ τὸ εἶδαν, ὁ Ἀλφρέδος καὶ οἱ ἄνδρες του ἔφτασαν στὸ πεδίο τῆς μάχης νωρίτερα καὶ μὲ περισσότερη τάξη. Ἐπειδὴ ὁ ἀδελφός του, βασιλιὰς Ἐθελρέδος, ἦταν ἀκόμη στὴ σκηνὴ του προσευχόμενος, παρακολουθώντας τὴ Θεία Λειτουργία καὶ δηλώνοντας σταθερὰ πὼς δὲ θὰ ἄφηνε τὸ μέρος ζωντανὸς πρὶν ὁ ἱερέας τελειώσει τὴ Θεία Λειτουργία καὶ πὼς δὲ θὰ ἄφηνε τὴ Θεία Ὑπηρεσία γιὰ χάρη τῆς ἀνθρώ-

Παύλειος Λόγος

Μετάφραση ἐκ τοῦ Ἀγγλικοῦ: Εὐθ. Μαυρογεωργιάδης Ἐπιμέλεια: Ἀρχιμ. Χρυσόστομος Ξενιτόπουλος πινης, καὶ ἔκανε αὐτὸ ποὺ εἶπε. Ἡ πίστη τοῦ Χριστιανοῦ βασιλιὰ μέτρησε πολὺ περισσότερο γιὰ τὸν κόσμο ὅπως θὰ φανεῖ πιὸ καθαρὰ παρακάτω. Τώρα οἱ Χριστιανοὶ εἶχαν ἀποφασίσει, ὁ βασιλιὰς Ἐθελρέδος καὶ οἱ δυνάμεις του νὰ ἐμπλακοῦν σὲ μάχη μὲ τοὺς δυὸ βασιλεῖς τῶν Βίκιγκς ἐνῶ ὁ ἀδελφός του Ἀλφρέδος καὶ τὰ στρατεύματά του θὰ ὑποτάσσονταν στὴ μοίρα τοῦ πολέμου ἐναντίον ὅλων τῶν κόμητων τῶν Βίκιγκς. Ἔτσι σταθερὰ εἶχαν τακτοποιηθεῖ τὰ πράγματα καὶ στὶς δυὸ πλευρὲς ἀλλὰ καθὼς ὁ βασιλιὰς ἀργοποροῦσε ἀκόμη περισσότερο προσευχόμενος καὶ οἱ Βίκιγκς ἦταν ἕτοιμοι καὶ εἶχαν φτάσει στὸ πεδίο τῆς μάχης πιὸ γρήγορα, ὁ Ἀλφρέδος (ὁ ‘φανερὸς κληρονόμος’) δὲν μποροῦσε νὰ ἀντιτάσσεται περισσότερο στὶς ἐχθρικὲς γραμμὲς μάχης χωρὶς εἴτε νὰ ὑποχωρήσει ἀπὸ τὸ πεδίο τῆς μάχης εἴτε νὰ ἐπιτεθεῖ ἐναντίον τῶν ἐχθρικῶν δυνάμεων πρὶν τὴν ἔλευση τοῦ ἀδελφοῦ του ἐκεῖ. Τελικὰ παρέταξε τὶς Χριστιανικὲς δυνάμεις ἐναντίον τῶν ἐχθρικῶν στρατευμάτων, ὅπως σκόπευε νὰ κάνει πρωτύτερα (ἂν καὶ ὁ βασιλιὰς δὲν εἶχε ἀκόμα ἔρθει) καὶ θαρραλέα πράττοντας, σὰν ἄγριος κάπρος, ὑποστηριζόμενος ἀπὸ τὴ Θεία ἔμπνευση καὶ βοήθεια, ὅταν πλησίασε τὸν τοῖχο ἀπὸ τὶς ἀσπίδες μὲ τὴν ἁρμόζουσα τάξη. κίνησε τὸ στρατὸ του χωρὶς καθυστέρηση ἐναντίον τοῦ ἐχθροῦ. Ἀλλὰ θὰ πρέπει σ’ αὐτὸ τὸ σημεῖο νὰ ξεκαθαριστεῖ σ’ ἐκείνους ποὺ δὲν τὸ γνωρίζουν πὼς τὸ πεδίο τῆς μάχης δὲν ἦταν ἐξίσου πλεονεκτικὸ γιὰ τὰ δυὸ ἀντιμαχόμενα μέρη. Οἱ Βίκιγκς εἶχαν πάρει τὴν ὑψηλότερη θέση πρῶτοι καὶ οἱ Χριστιανοὶ ἀνέπτυσσαν τὴ γραμμή τους ἀπὸ μία χαμηλότερη θέση. Ἕνας μᾶλλον μικρὸς καὶ μοναχικὸς θάμνος (ποὺ τὸν ἔχω δεῖ μὲ τὰ ἴδια μου μάτια) μεγάλωνε ἐκεῖ, γύρω ἀπὸ τὸν ὁποῖο οἱ ἀντιταχθέντες στρατοὶ συγκρούονταν βίαια μὲ δυνατὲς ἰαχὲς ἀπ’ ὅλους, μὲ τὴ μιὰ

πλευρὰ νὰ ἐνεργεῖ ἄδικα καὶ τὴν ἄλλη νὰ μάχεται τὴ μάχη γιὰ τὴ ζωή, ἀγαπημένους καὶ πατρίδα. Ὅταν καὶ οἱ δυὸ πλευρὲς εἶχαν πολεμήσει γιὰ ἀρκετὴ ὥρα πέρα δώθε ἀποφασιστικὰ καὶ μὲ ὑπερβάλλουσα ἀγριότητα, οἱ 29 Βίκιγκς (διὰ Θείας κρίσεως) δὲν μποροῦσαν νὰ ἀντισταθοῦν περισσότερο στὴν ἕφοδο τῶν Χριστιανῶν καὶ ὅταν ἕνα μεγάλο μέρος τῶν δυνάμεών τους εἶχε πέσει, ξεκίνησαν μία αἰσχρὴ φυγή. Ἕνας ἀπὸ τοὺς δυὸ βασιλεῖς τῶν Βίκιγκς καὶ πέντε κόμητες σφαγιάστηκαν σ’ ἐκεῖνο τὸ μέρος καὶ πολλὲς χιλιάδες ἀπὸ τὴν πλευρὰ τῶν Βίκιγκς φονεύθηκαν ἐπίσης ἐκεῖ, ἢ μᾶλλον σὲ ὅλη τὴν πλατιὰ ἔκταση τῆς Ἀσδόουνης, σκορπισμένοι παντοῦ ἐδῶ κι ἐκεί. Αὐτὴ ἦταν ἡ πρώτη σημαντικὴ νίκη τῶν Ἄγγλων ἐπὶ τοῦ ἕως τότε ἀνίκητου Μεγάλου Στρατοῦ. Ἀλλὰ δὲν κράτησε πολύ. Μετὰ ἀπὸ μία ἄλλη ἥττα κοντὰ στὴ Βασίγγη ὁ βασιλιὰς Ἐθελρέδος τραυματίστηκε θανάσιμα καὶ πέθανε στὶς 23 Ἀπριλίου (ὁ τάφος του ὑπάρχει ἀκόμη στὸ μοναστήρι τῆς Oὐιμπόρνης). Ὁ Ἀλφρέδος τώρα ἔγινε βασιλιὰς καὶ ἀμέσως κινήθηκε ἐναντίον τῶν Βίκιγκς τόσο ἀποτελεσματικὰ ποὺ ἀναγκάστηκαν νὰ φύγουν ἀπὸ τὸ Οὐέσσεξ καὶ ὑποσχέθηκαν νὰ μὴν ἐπιστρέψουν ποτέ. Γιὰ λίγα χρόνια μετὰ πέρασαν τὸν καιρὸ τοὺς καταστρέφοντας τὰ ἄλλα Ἀγγλικὰ βασίλεια καὶ τὸ 874 ἀνάγκασαν τὸ βασιλιὰ Βουρχρέδο τῆς Μερκίας νὰ ἐγκαταλείψει τὸ βασίλειό του καὶ νὰ κουρευτεῖ μοναχὸς στὸ Σαξωνικὸ οἶκο τῆς Ρώμης ὅπου σύντομα πέθανε. Κατόπιν, νωρὶς τὸ 877, ξαφνικὰ πέρασαν τὰ σύνορα ξανὰ μπαίνοντας στὸ Οὐέσσεξ καὶ ἕως τὸ τέλος τοῦ χρόνου εἶχαν ὑπὸ τὸν ἔλεγχό τους σχεδὸν ὁλόκληρη τὴ χώρα. «Τὴν ἴδια στιγμή», γράφει ὁ Ἐπίσκοπος Ἄσσηρ, ὁ βασιλιὰς Ἀλφρέδος μὲ τὴ μικρὴ ὁμάδα του ἀπὸ εὐγενεῖς καὶ ἐπίσης μὲ μερικοὺς στρατιῶτες καὶ ἱππότες ζοῦσε μία ἥσυχη ζωὴ μὲ πολλὲς

στεναχώριες μέσα στοὺς δασώδεις καὶ ἑλώδεις τόπους τῆς Σομερσέτης. Δὲν εἶχε τίποτε νὰ φάει ἐκτὸς ἀπὸ ὅτι μποροῦσε νὰ συλλέξει μὲ συχνὲς ἐπιδρομές, εἴτε στὰ κρυφὰ εἴτε φανερά, ἀπὸ τοὺς Βίκιγκς καθὼς καὶ ἀπὸ τοὺς Χριστιανοὺς ποὺ εἶχαν ὑποταχθεῖ στὴν ἐξουσία τῶν Βικιγκς . Ὑπάρχει μία ἱστορία ποὺ λέει πὼς κάποτε ὁ Ἀλφρέδος ἔφτασε μόνος στὸ νησὶ τῆς Ἀθελνείας, ποὺ εἶναι ἁπλῶς ἕνα κομμάτι ἐπίπεδου ἐδάφους περιτριγυρισμένο ἀπὸ ὑφάλμυρα ἕλη. Παρατηρώντας τὴν καλύβα κάποιου χοιροβοσκοῦ προχώρησε πρὸς τὰ ἐκεῖ ὅπου τοῦ δόθηκε καταφύγιο καὶ ἔμεινε γιὰ μερικὲς μέρες μέσα σὲ λυπηρὲς σκέψεις. Θυμήθηκε ὅτι ὁ πνευματικός του πατέρας, ὁ·Ἅγιος Νεότος, ποὺ εἶχε μόλις κοιμηθεῖ, τοῦ εἶχε προφητεύσει πὼς αὐτὴ ἡ συμφορὰ θὰ ἐρχόταν ἐπάνω του ἐξαιτίας τῶν ἁμαρτιῶν του ἀλλά, ἂν μετανοοῦσε, θὰ ἀποκαθίστατο στὴν προηγούμενη εὐημερία του. Μιὰ μέρα ὁ χοιροβοσκὸς πῆγε νὰ φροντίσει τὸ κοπάδι του καὶ ὁ Ἀλφρέδος παρέμεινε στὴν καλύβα μὲ τὴ γυναίκα τοῦ χοιροβοσκοῦ. Αὐτὴ ἔβαλε λίγο ζυμάρι στὸ φοῦρνο καὶ ἔπειτα ἀσχολήθηκε μὲ ἄλλες οἰκιακὲς ἐργασίες. Ξαφνικὰ πρόσεξε ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρὰ τοῦ δωματίου ὅτι τὸ ψωμὶ καιγόταν καὶ θυμωμένα εἶπε στὸ βασιλιὰ (ἂν καὶ δὲν ἤξερε ὅτι ἦταν αὐτός): «Διστάζεις νὰ γυρίσεις τὰ καρβέλια ποὺ βλέπεις νὰ καίγονται. Παρ’ ὂλ’ αὐτὰ εἶσαι ἀρκετὰ εὐτυχὴς νὰ τὰ τρῶς ὅταν βγαίνουν ζεστὰ ἀπὸ τὸ φοῦρνο!» Ὁ βασιλιὰς ὑπάκουσε ταπεινὰ στὶς ἐπιπλήξεις τῆς γυναίκας καὶ ἄρχισε νὰ γυρίζει τὸ ψωμί. Ἦταν σ’ αὐτὸ τὸ χαμηλότερο σημεῖο τῆς ἱστορίας τῆς Χριστιανικῆς Ἀγγλίας ποὺ ὁ Θεὸς ποὺ εἶναι θαυμαστὸς ἐν τοὶς Ἁγίοις Αὐτοῦ ἀποκάλυψε τὸ ἔλεός Του γιὰ τὸ λαὸ τῶν Ἄγγλων. Μιὰ μέρα ἕνας φτωχὸς ζητιάνος ζήτησε ἐλεημοσύνη ἀπὸ τὸν Ἀλφρέδο. Τοῦ ἔδωσε κάτι ἀπὸ τὰ λίγα ποὺ εἶχε. Ἐκείνη τὴ νύχτα ὁ ζητιάνος τοῦ ἐμφανίστηκε σὲ ὄνειρο καὶ τοῦ ἀποκάλυψε ὅτι ἦταν ὁ περίφημος Ἅγιος Κουθβέρτος (τοῦ ὁποίου τὰ λείψανα ἐκείνη τὴ στιγμὴ μεταφέρονταν μακριὰ πέρα ἀπ’ ὅσο μποροῦσαν νὰ φτάσουν οἱ ἅρπαγες Βίκιγκς). Ἔπειτα τοῦ εἶπε ὅτι ὁ Θεὸς θὰ ἔβλεπε μὲ ἔλεος τὴν Ἀγγλία μετὰ τὰ μεγάλα δεινὰ ποὺ εἶχε περάσει ἐξαι:τίας τῶν ἁμαρτιῶν της καὶ ὅτι ὁ ἴδιος ὁ Ἀλφρέδος θὰ ξανακέρδιζε τὸ βασίλειό

του. Ὡς σημεῖο τῆς ἀλήθειας τῶν λόγων του, εἶπε ὁ ἅγιος, οἱ ψαράδες τοῦ Ἀλφρέδου θὰ ἔρχονταν τὸ ἑπόμενο πρωινὸ κουβαλώντας μία τεράστια ψαριά, ἡ ὁποία θὰ ἦταν ἀκόμη πιὸ θαυμαστὴ ἐξαιτίας τῆς ἐξαιρετικῆς ψυχρότητας τοῦ καιροῦ. Ὅταν ὁ Ἀλφρέδος ξύπνησε, ἀνακάλυψε ὅτι ἡ γυναίκα του εἶχε δεῖ ἀκριβῶς τὸ ἴδιο ὅραμα καὶ τὴν ἴδια στιγμὴ μπῆκαν μέσα οἱ ἄνδρες του ἀνακοινώνοντάς του ὅτι εἶχαν κάνει μία τεράστια ψαριά. Σύντομα καὶ τὸ ὑπόλοιπό τοῦ ὁράματος ἐπιβεβαιώθηκε. Μετὰ τὸ Πάσχα ἐκείνου τοῦ ἔτους ὁ Ἀλφρέδος προχώρησε σὲ ἐπιθετικὲς

ἐνέργειες ἐναντίον τῶν Βίκιγκς καὶ τὴν ἕβδομη ἑβδομάδα μετὰ τὸ Πάσχα, γράφει ὁ Ἐπίσκοπος Ἄσσηρ, ἵππευε ὡς τὴν Πέτρα τοῦ Ἐγβέρτου, ποὺ εἶναι στὸ ἀνατολικὸ μέρος τοῦ δάσους τοῦ Σελγούδου καὶ ἐκεῖ ὅλοι οἱ κάτοικοι τῆς Σομερσέτης καὶ τῆς Οὐιλτσίρης καὶ ὅλοι οἱ κάτοικοι τῆς Ἀμπσίρης, ἐκεῖνοι ποὺ δὲν εἶχαν ἀποπλεύσει σὲ ὑπερπόντιες χῶρες ἀπὸ τὸ φόβο τῶν Βίκιγκς ἑνώθηκαν μαζί του. Ὅταν εἶδαν τὸν βασιλιά, τὸν ὑποδέχθηκαν (πράγμα ποὺ δὲν πρέπει νὰ προκαλεῖ ἔκπληξη) σὰν νὰ ἦταν κάποιος ποὺ ἐπανῆλθε στὴ ζωὴ ἀφοῦ ὑπέφερε τόσο μεγάλες δοκιμασίες καὶ ἔνιωσαν χαρὰ πολλή. Στρατοπέδευσαν ἐκεῖ γιὰ μία νύχτα. Μόλις ρόδισε ἡ αὐγὴ ὁ βασιλιὰς ἀναχώρησε καὶ ἔφτασε σ’ ἕνα μέρος ποὺ ὀνομάζεται lλεία ὅπου καὶ κατασκήνωσε γιὰ μία νύχτα.

Ὅταν τὸ ἄλλο πρωὶ γλυκοχάραξε, μετακίνησε τὶς δυνάμεις του καὶ πῆγε σ’ ἕνα μέρος ποὺ λέγεται Ἐδιγκτῶν. Ἐκεῖ πολέμησε ἄγρια μὲ ἕνα συμπαγῆ τοῖχο ἀπὸ ἀσπίδες ἐναντίον ὁλόκληρου στρατοῦ τῶν Βίκιγκς ἐπιμένοντας ἀποφασιστικὰ γιὰ ὥρα πολύ καί τελικά, Θεοῦ θέλοντος, κέρδισε τὴ νίκη. Κατέστρεψε τοὺς Βίκιγκ μὲ μεγάλη σφαγὴ καὶ κυνήγησαν αὐτοὺς ποὺ ἔφευγαν κατακόπτοντάς τους μέχρι τὸ φρούριο, κατέσχεσε ὅ,τι βρῆκε ἔξω ἀπὸ τὸ ὀχυρό, ἄνδρες (τοὺς ὁποίους σκότωσε ἀμέσως), ἄλογα καὶ βοοειδῆ, καὶ θαρραλέα κατασκήνωσε μπροστὰ στὶς πύλες τοῦ φρουρίου τῶν Βίκιγκς μὲ ὅλο τὸ στρατό του. Ὅταν εἶχε παραμείνει ἐκεῖ γιὰ δεκατέσσερις μέρες οἱ Βίκιγκς, ποὺ εἶχαν τελείως τρομοκρατηθεῖ ἀπὸ τὴν πείνα, τὸ κρύο καὶ τὸν φόβο, καὶ στὸ τέλος ἀπὸ τὴν ἀπελπισία, ζήτησαν εἰρήνη μ’ αὐτὸ τὸν ὄρο: ὁ βασιλιὰς θὰ ἔπαιρνε ὅσους διαλεχτοὺς ὁμήρους ἤθελε ἀπ’ αὐτοὺς ἐνῶ ὁ ἴδιος δὲ θὰ τοὺς ἔδινε κανέναν. Πράγματι, ποτὲ πρὶν δὲν εἶχαν κάνει εἰρήνη μὲ κανέναν μὲ τέτοιους ὅρους. Ὅταν ἄκουσε τὴν πρεσβεία τους, ὁ βασιλιὰς (ὅπως ἦταν συνήθειά του) συγκινήθηκε κι συμπονώντας τους πῆρε τόσους διαλεχτοὺς ὁμήρους ὅσους ἤθελε. Ὅταν τοῦ εἶχαν παραδοθεῖ, οἱ Βίκιγκς ὁρκίστηκαν ἐπιπλέον νὰ φύγουν ἀμέσως ἀπὸ τὸ βασίλειό του καὶ ὁ Γουθροῦμος, ὁ βασιλιάς τους, ὑποσχέθηκε νὰ δεχθεῖ τὸ Χριστιανισμὸ καὶ νὰ βαπτιστεῖ στὰ χέρια τοῦ βασιλιὰ Ἀλφρέδου. Ὅλα αὐτὰ αὐτὸς καὶ οἱ ἄνδρες του τὰ ἐκπλήρωσαν ὅπως εἶχαν ὑποσχεθεῖ. Ἀργότερα, γιὰ τρεῖς ἑβδομάδες, ὁ Γουθροῦμος ὁ βασιλιὰς τῶν Βίκιγκς, μὲ τριάντα ἀπὸ τοὺς καλύτερους ἄνδρες τοῦ στρατοῦ του, ἐρχόταν στὸ βασιλιὰ Ἀλφρέδο σ’ ἕνα μέρος ποὺ λέγεται Ἄλληρ, κοντὰ στὴν Ἀθελνεία. Ὁ βασιλιὰς Ἀλφρέδος τὸν ἔβγαλε ἀπὸ τὴν ἁγία κολυμπήθρα τοῦ βαπτίσματος λαμβάνοντας τὸν ὡς υἱοθετημένο γιό του, ἡ ἀπόλυση τοῦ χρίσματος τὴν ὄγδοη μέρα ἔλαβε χώρα στὸ βασιλικὸ κτῆμα τῆς Οὐεδμόρης. Ὁ Γουθροῦμος παρέμεινε μὲ τὸ βασιλιὰ γιὰ δώδεκα νύχτες ἀφοῦ βαπτίσθηκε, καὶ ὁ βασιλιὰς ἀπὸ μόνος του ἀπέδωσε πολλοὺς ἔξοχους θησαυροὺς σ’ αὐτὸν καὶ στοὺς ἄνδρες του.»

Παύλειος Λόγος

ΓEΓONOTA Χειροτονίες χειροθεσίες κληρικών

Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων στις 3 Οκτωβρίου λειτούργησε στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό Αγίων Πρωτοκορυφαίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, επί τη μνήμη του Αγιου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου και τέλεσε την εις διάκονον χειροτονία του κ. Λαζάρου Μουρατίδη, εγγάμου και θεολόγου, τον οποίον τοποθέτησε στον Ιερό Ναό Αγίου Αντωνίου Βεροίας. Επίσης, ο Σεβασμιώτατος στις 11 Οκτωβρίου τέλεσε τα Εγκαίνια και λειτούργησε στον Ιερό Ναό Αγίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου Αγίας Τριάδος Μελίκης και στο τέλος απένειμε το οφφίκιο του Πρωτοπρεσβυτέρου στον εφημέριο π. Δημήτριο Βλαχοδήμο.

Ξεκίνησε τις εργασίες της η νέα Δ.Ι.Σ.

πό την 1η Σεπτεμβρίου ξεκίνησαν οι εργασίες της 153ης Περιόδου της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, κατά την οποία μετέχει και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων.

Η Σύνθεση της νέας ΔΙΣ είναι η ακόλουθη: Πρόεδρος: Ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος Μέλη: Ὁ Λήμνου καί Ἁγίου Εὐστρατίου κ. Ἱερόθεος Ὁ Γουμενίσσης, Ἀξιουπόλεως καί Πολυκάστρου κ. Δημήτριος Ὁ Βεροίας καί Ναούσης κ. Παντελεήμων Ὁ Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης κ. Ἀνδρέας Ὁ Ξάνθης καί Περιθεωρίου κ. Παντελεήμων Ὁ Νικαίας κ. Ἀλέξιος Ὁ Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱερόθεος Ὁ Ἐλασσῶνος κ. Βασίλειος Ὁ Φθιώτιδος κ. Νικόλαος Ὁ Γυθείου καί Οἰτύλου κ. Χρυσόστομος Ὁ Δημητριάδος καί Ἁλμυροῦ κ. Ἰγνάτιος Ὁ Θεσσαλιώτιδος καί Φαναριοφερσάλων κ. Κύριλλος Αρχιγραμματεύς Ἀρχιμ. Κύριλλος Μισιακούλης Αναμνηστική φωτογραφία από την πρώτη συνεδρίαση της νέας ΔΙΣ δημοσιεύουμε στο οισθόφυλλο του παρόντος τεύχους. Η νέα ΔΙΣ της Εκκλησίας της Ελλάδος τον προσεχή Νοέμβριο θα υποδεχθεί τον Αρχιεπίσκοπο Φινλανδίας κ. Λέοντα, που θα πραγματοποιήσει την ειρηνική του επίσκεψη, ενω αρχάς Δεκεμβρίου θα υποδεχθεί τον Μακαριώτατο Πατριάρχη Αλεξανδρείας κ. Θεόδωρο.

Από την εις διάκονο χειροτονία του π. Λαζάρου

Παύλειος Λόγος

Προσφορά Αγαλμάτων από διάσημο γλύπτη

ην Ι.Μ. Παναγίας Δοβρά, στη Βέροια, επισκέφθηκε το μεσημέρι της Τρίτης 22 Σεπτεμβρίου ο πρόεδρος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Ρωσίας, παγκοσμίου φήμης καθηγητής Ζουράμπ Τσερετέλι (Ζ. Tsereteli), όπου ανακοίνωσε την πρόθεσή του να προσφέρει στη Μητρόπολη Βεροίας τρία γλυπτά αγάλματα που απεικονίζουν τον Μέγα Αλέξανδρο, τον Απόστολο Παύλο και τον Άγιο Λουκά Συμφερουπόλεως τον Ιατρό. Κατά τη διάρκεια της τελετής υποδοχής κατά την οποία παρέστησαν οι τοπικές Αρχές, ο Σεβασμιώτατος ευχαρίστησε για την ευγενική χειρονομία του προέδρου της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Ρωσίας, ανταλλάχθηκαν αναμνηστικά δώρα και συζητήθηκαν οι πιθανές θέσεις που θα τοποθετηθούν.

Αναμνηστική φωτογραφία των τοπικών Αρχών με τον Καθηγητή κ. Ζουράμπ Τσερετέλι έξω από το Αρχονταρίκι της Ι. Μ. Παναγίας Δοβρά

Προσκυνηματική εκδρομή στους Αγίους Τόπους

ροσκυνηματική εκδρομή στο Όρος Σινά, την Ι. Μονή Αγίας Αικατερίνας και στη συνέχεια στην Αγία Πόλη της Ιερουσαλήμ και όλα τα πανάγια προσκυνήματα του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, διοργάνωσε η Ιερά Μητρόπολή μας από 16 μέχρι και 24 Σεπτεμβρίου. Η ομάδα των προσκυνητών έγινε δεκτή από τον Μακαριώτατο Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλο στην έδρα του Πατριαρχείου, ο οποίος απηύθυνε πατρικούς λόγους και εξήρε τη σημασία της προσκυνηματικής θεωρίας, όπως συνηθίζει να αποκαλεί την περιήγηση στους Αγίους Τόπους.

Η Ομάδα των προσκυνητών στο όρος των Ελαιών με θέα τα τείχη της παλαιάς πόλης των Ιεροσολύμων

Αρχιερατική Θ. Λειτουργία στα Πιέρια

ην Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας λειτούργησε στο παρεκκλήσιο του Οσ. Δαβίδ στα Πιέρια. Αρτοκλασία μετά το πέρας της Θ. Λειτουργίας στο παρεκκλήσιο του Οσ. Δαβίδ

Παύλειος Λόγος

Πανήγυρις της Ι. Μ. Παναγίας Καλλίπετρας

ην παραμονή της εορτής του Γενεσίου της Θεοτόκου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων χοροστάτησε στον πανηγυρικό εσπερινό στην εορτάζουσα Ι. Μονή Παναγίας Καλλίπετρας. Συγχοροστάτησε ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Θερμών κ. Δημήτριος. Κατά τον Εσπερινό παρέστη ο Αρχηγός ΓΕΣ κ. Φράγκος Φραγκούλης, επικεφαλής όλων των διοικητών των Σωμάτων του Ελληνικού Στρατού. Παρέστησαν ακόμη οι τοπικές αρχές και πλήθος κόσμου. Στο τέλος του Εσπερινού απονεμήθηκε από τον Σεβασμιώτατο το χρυσό μετάλλιο του Αποστόλου Παύλου στον κ. Αλέξανδρο Αντωνιάδη, Διευθύνοντα Σύμβουλο της Εταιρείας adidas Hellas, καθώς επίσης στον κ. Νικόλαο Κουκούντζο, διευθύνοντα Σύμβουλο της Εταιρείας kleemann Hellas, και στον κ. Αστέριο Πράτσα, Στρατηγό εα της ΕΛΛΑΣ. Τα μετάλλια απονεμήθηκαν για την προσφορά τους στην προσπάθεια διάνειξης δρόμου με άσφαλτο για την Μονή. Ο αρχηγός του Ελληνικού Στρατού προσέφερε στον Σεβασμιώτατο το έμβλημα του ΓΕΣ σε ανάμνηση της επισκέψεως.

Από την απονομή αναμνηστικού στον Αρχηγό ΓΕΣ Στρατηγό Φρ. Φράγκο

Διορισμοί κατηχητών για τη νέα χρονιά

ην Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου, με την ευκαιρία έναρξης της νέας εκκλησιαστικής χρονιάς, πραγματοποιήθηκε στον Ι. Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Αλεξανδρείας η 1η Σύναξη Κατηχητών και η επίδοση σε αυτούς των διοριστηρίων τους. Μετά την τέλεση αρχιερατικού Εσπερινού και την ανάγνωση ειδικής ευχής για τους κατηχητές, από τον Σεβασμιώτατο ακολούθησε λόγος παραινετικός και προτρεπτικός προς τους παρευρισκομένους ιερείς, κατηχητές και κυκλάρχες, καθώς ο Σεβασμιώτατος υπενθύμισε πως η διακονία του κατηχητικού είναι η προσωπική μαρτυρία και θυσία του καθενός που προσφέρεται για την αγάπη του Θεού. Τέλος, το λόγο πήρε ο υπεύθυνος του Γραφείου Νεότητας Αρχιμ. Διονύσιος Ανθόπουλος ο οποίος παρουσίασε το πρόγραμμα της νέας χρονιάς και ζήτησε τη συχνή συμετοχή όλων στις συνάξεις.

Από την αρχιερατική συγχοροστασία στην Ι. Μονή Παναγίας Καλλίπετρας.

Αμαμνηστική φωτογραφία μετά την απονομή των διορισμών των κατηχητών της Ι. Μητροπόλεως στον Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Αλεξανδρείας

Επίσκεψη του Οικ. Πατριάρχη στην Ελασσόνα

ην επαχία Ελασσόνας επισκέφθηκε κατά το χρονικό διάστημα από 18-21 Σεπτεμβρίου,η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος. Εκεί οι κάτοικοι, ο κλήρος και οι αρχές της Ελασσόνας του επιφύλαξαν πανηγυρική υποδοχή στην κεντρική πλατεία της πόλεως. Ο Παναγιώτατος ευλόγησε τον κλήρο και τον λαό, και απηύθηνε πατρικούς λόγους. Παρών στην υποδοχή ήταν ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, ενώ τον Παναγιώτατο συνόδευαν ακόμη ο Μητροπολίτης Μοσχονησίων κ. Απόστολος και ο Επίσκοπος Ναζιανζού κ. Θεοδώρητος. Προσεκλήθησαν και παρέστησαν πολλοί Μητροπολίτες της Ελλαδικής Εκκλησίας μεταξύ των οποίων και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων. Το πρόγραμμα του Παναγιωτάτου περιελάμβανε επισκέψεις σε διάφορες περιοχές της επαρχίας Ελασσόνας, ιστορικά μοναστήρια της περιοχής, τον Όλυμπο, αλλά και την κωμόπολη της Δεσκάτης, ενώ τελέστηκε Πατριαρχική Θ. Λειτουργία.

Από την υποδοχή της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου στην Ελασσόνα

Εγκαίνια Ι. Ν. Αγ. Ειρήνης Χρυσοβαλάντου

τις 11 Οκτωβρίου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων τέλεσε τα εγκαίνια του Ιερού Ναού Αγ. Ειρήνης Χρυσοβαλάντου, Οσ. Παύλου Ξηροποταμηνού και Αγ. Συμεών του Θεοδόχου στο χωριό Αγίας Τριάδος του Δήμου Μελίκης. Ο Σεβασμιώτατος συνεχάρη αρχικά όλους τους κατοίκους αυτού του μικρού χωριού και στη συνέχεια τον εφημέριο π. Δημήτριο Βλαχοδήμο και τα μέλη της εκκλησιαστικής και ερανικής επιτροπής για το αξιέπαινο έργο τους, το οποίο αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για όλες τις ενορίες της επαρχίας μας. Τέλος, ο Σεβασμιώτατος προέτρεψε όλους να συνεχίσουν με τον ίδιο ζήλο την προσπάθεια για τον περεταίρω εξωραϊσμό του Ναού.

Από την πολυαρχιερατική Πατριαρχική Θεία Λειτουργία στην Ελασσόνα

Από την τελετή Εγκαινίων του Ι. Ν. Αγ. Ειρήνης Χρυσοβαλάντου στην Αγ. Τριάδα

Παύλειος Λόγος

Εκλογή νέων Μητροπολιτών

ετά την πρόσφατη εις Κύριον εκδημίαν των μακαριστών Μητροπολιτών Κιλκισίου κυρού Αποστόλου και Διδυμοτείχου κυρού Νικηφόρου, η Σύνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος κατά την τακτική της συνεδρία της 12ης Οκτωβρίου εξέλεξε νέους Μητροπολίτες για μεν την Ιερά Μητρόπολη Κιλκισίου τον Αρχιμ. Εμμανουήλ Σιγάλα, για δε την Ιερά Μητρόπολη Διδυμοτείχου τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Διαυλείας κ. Δαμασκηνό.

Μουσική βραδιά με Εκκλησιαστική Χορωδία Sretensky

Ο Μακαριώτατος με τους εψηφισμένους Μητροπολίτες Πολυανής και Κιλκισίου κ. Εμμανουήλ και Διδυμοτείχου κ. Δαμασκηνό.

ια θαυμάσια μουσική βραδιά είχε την ευκαιρία να απολαύσει το κοινό της Βέροιας την Τετάρτη 21 Οκτωβρίου στην κατάμεστη αίθουσα του “ΧώρουΤεχνών”. Επρόκειτο για μία εκπληκτική, κατά γενική ομολογία, συναυλία από την διάσημη εκκλησιαστική Χορωδία της Ιεράς Μονής Sretensky της Μόσχας που ερμήνευσε παραδοσιακά ρωσικά τραγούδια και ύμνους υπό τη διεύθυνση του κ. Nikon Zhila. Παρών και ο Καθηγούμενος της Μονής Αρχιμ. Τύχων. Η Ιερά Μονή Sretensky είναι ένα από τα παλαιότερα Μοναστήρια της Μόσχας και η χορωδία της θεωρείται δικαίως από τις καλύτερες του κόσμου. Στην Ελλάδα ήρθε προσκεκκλημένη της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών για να δώσει συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Επίσης η χορωδία παρουσιάστηκε και στη Θεσσαλονίκη. Μετά το πέρας της συναυλίας στη Βέροια τα μέλη της χορωδίας, καθώς και οι επίσημοι μετέβησαν στις εγκαταστάσεις της Ιεράς Μονής Παναγίας Δοβρά, όπου ξεναγήθηκαν. Τέλος, παρετέθη δείπνο στην Τράπεζα της Μονής από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ημαθίας προς τιμήν των εκλεκτών ξένων.

Από την εκπληκτική συναυλία της Χορωδίας Sretensky από τη Μόσχα

Από την επίσκεψη της Χορωδίας στην Ιερά Μονή Παναγίας Δοβρά

Παύλειος Λόγος

Η χειροτονία του Σεβ. Μητροπολίτου Κιλκισίου κ. Εμμανουήλ

ο Σάββατο 17 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε στον Ιερό Ναό Αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου Αθηνών, η εις Επίσκοπον χειροτονία του νέου Μητροπολίτου Πολυανής και Κιλκισίου κ. Εμμανουήλ, από τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο. Κατά το αρχιερατικό συλλείτουγο έλαβαν μέρος περισσότεροι από 15 αρχιερείς, μεταξύ των οποίων και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων.

Εγκαίνια παρεκκλησιου στη Νάουσα

Από τη χειροτονία του νέου Μητροπολίτη Πολυανής και Κιλκισίου κ. Εμμανουήλ

ο Σάββατο 31 Οκτωβρίου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων τέλεσε τα εγκαίνια του Ιερού Παρεκκλησίου Αγ. Νεκταρίου της ενορίας Αγ. Γεωργίου Ναούσης, το οποίο θα τιμάται επίσης στην μνήμη των Ιερομαρτύρων Δημητρίου, Ιωάννου και Γερασίμου, καθώς και δύο ακόμη ιερέων τα ονόματα των οποίων δεν διασώθηκαν, που μαρτύρησαν το 1822 από τους Τούρκους. Την τελετή τίμησαν με την παρουσία τους ο Δήμαρχος Νάουσας κ. Αναστάσιος Καραμπατζός, δημοτικοί σύμβουλοι, εκπρόσωποι του Στρατού και άλλων φορέων. Μετά την τελετή ο Σεβασμιώτατος τέλεσε αρχιερατική θ. Λειτουργία. Ακολούθησε δεξίωση που παρέθεσε η επιτροπή της Ενορίας.

Από τα εγκαίνια του παρεκκλησίου στην Ενορία Αγίου Γεωργίου Ναούσης

Δωρεά Υπολογιστών από το Δήμο Νάουσας

ύο ηλεκτρονικούς υπολογιστές δώρησε ο Δήμος Νάουσας για τις ανάγκες του Κατηχητικού της Ενορίας Αγ. Γεωργίου. Σε μία σεμνή τελετή που έγινε μετά το τέλος της αρχιερατικής θ. Λειτουργίας ο Δήμαρχος Νάουσας κ. Αναστάσιος Καραμπατζός παρέδωσε τους Η/Υ στους υπευθύνους της ενορίας στο Πνευματικό Κέντρο. Παρέστη και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας.

Ο Σεβσμώτατος και ο Δήμαρχος Νάουσας στο Πνευματικό Κέντρο της Ενορίας Αγ. Γεωργίου Νάουσας Παύλειος Λόγος

τύπος & ουσία τοῦ Πρωτ/ρου Νεκταρίου Σαββίδη

αθώς εγκαινιά ζομε το νέον εκκλησιαστικό έτος, στοχαζόμεθα εκ νέου την κατάσταση της του Θεού κτίσεως, αναλογιζώμεθα το παρελθόν και μετανοούμε δι’ όλα όσα έχομε πράξει ή αμελήσει να πράξουμε για την φροντίδα της γης» τόνισε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, στο μήνυμά του, το οποίο απηύθυνε από το ναό του Αγίου Γεωργίου, στο Φανάρι, με αφορμή την αρχή του νέου εκκλησιαστικού έτους, της εορτής της Ινδίκτου. Η εκκλησιαστική ακολουθία για το νέο έτος τελείται την 1 η Σεπτεμβρίου. Μια ακολουθία απαράμιλλου κάλλους ως προς το υμνογραφικό υλικό, όπως ψάλλεται στο Απολυτίκιο: «Ό πάσης Δημιουργός της κτίσεως, ό καιρούς και χρόνους εν τη ιδία εξουσία θέμενος, ευλόγησαν τον στέφανον, του ενιαυτού της χρηστότητός σου, Κύριε, φυλάττων εν ειρήνη τους βασιλείς και την πόλιν σου, πρεσβείαις της Θεοτόκου, μόνε Φιλάνθρωπε». Σημειωτέον ότι πριν από λίγα χρόνια η Εκκλησία μας όρισε την 1η Σεπτεμβρίου ως ημέρα αφιερωμένη στο φυσικό περιβάλλον. «Ας ευχαριστήσουμε τον

Θεό για τη δημιουργία Του και για την κάλυψη των αναγκών μας. Ας τον δοξάσουμε για την ωραιότητα και τα θαυμάσια του φυσικού κόσμου. Ας δείξουμε επίσης την αγάπη μας για τον Θεό, δια των προσπαθειών μας να προστατεύσουμε ό,τι Εκείνος έχει δημιουργήσει με την αγαθωσύνη ,τη σοφία και την αγάπη Του», όπως προτρέπει ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος. ************ 14 Σεπτεμβρίου 1922. Μικρασιατική καταστροφή. Κάποιοι ανέβαιναν τον δικό τους Γολγοθά. Οι Τούρκοι τη Σμύρνη την έλεγαν Γκιαούρ Ιζμίρ, δηλ. Σμύρνη των απίστων ή άπιστη Σμύρνη. Ο Ελληνικός στρατός και οι Ελληνικές αρχές έφυγαν από την Σμύρνη. Οι σύμμαχοι προκλητικά απόντες. Η Δύση είχε την ευκαιρία να επανορθώσει για τα «αμαρτήματα» της άλωσης της Πόλης αλλά δεν το έκανε. Άγγλοι, Γάλλοι, Ιταλοί, Αμερικάνοι τραβούσαν φωτογραφίες και αντιμετώπιζαν την Μικρασιατική καταστροφή σαν show.Ο Τσέτες ιππείς και ο τουρκικός στρατός μαζί με Τούρκους πολίτες έσφαξαν , ρήμαξαν, έκαψαν και ισοπέδωσαν την πόλη. Ανάμεσα στα θύματά

τους ο ηρωϊκός εθνοϊερομάρτυς Χρυσόστομος Σμύρνης, ο αληθινός ποιμένας που έδωσε τη ζωή του για το ποίμνιό του, εκατοντάδες ιερείς που θανατώθηκαν και χιλιάδες πολίτες που έχασαν την ζωή τους. Όσοι πρόλαβαν ήρθαν στη Ελλάδα. Τα δάκρυα του έθνους δεν έχουν ακόμη στεγνώσει . Ας αφήσουμε τον επίλογο στον ποιητή μας Κ.Παλαμά : « Χρωστάμε σε όσους πέρασαν, θα ᾽ρθούνε, θα περάσουν, κριτές θα μας δικάσουν οι αγέννητοι και οι νεκροί»…. ************ Γράφτηκε στον τύπο πως ο Βλαντιμίρ Πούτιν μαζί με τον Πατριάρχη της Ρωσίας τίμησαν την μνήμη εκατομμυρίων πολιτών που έπεσαν θύματα του καθεστώτος Στάλιν. Εκατοντάδες χιλιάδες, εκατομμύρια άνθρωποι σκοτώθηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης όπου βασανίστηκαν

και τελικά εκτελέστηκαν. Οι περισσότεροι χριστιανοί. Άξιος πολλών εγκωμιαστικών αναφορών είναι ο μαρτυρικός άθλος εκατομμυρίων Ρώσων Νεομαρτύρων οι οποίοι μαρτύρησαν κατά τους χρόνους του άθεου κομμουνιστικού καθεστώτος. Κατά την διάρκεια της φοβερής εκείνης περιόδου, η Εκκλησία, έχοντας κατά νου τα λόγια του Χριστού «εν τω κόσμω θλίψιν έξετε αλλά θαρσείτε εγώ νενίκηκα τον κόσμο» οδήγησε στον Χριστό μια πληθώρα ιερών μαρτύρων, γενναίων ομολογητών που υπέφεραν και σφαγιάστηκαν για την πίστη τους. Μια απλή κατηγορία αρκούσε για να εκτελεστεί κάποιος: είναι δούλος του Θεού, είναι πιστός χριστιανός. Ας προσευχόμαστε σ΄αυτούς που είναι πιο δυνατοί από εμάς και μεσίτες προς τον Θεό για εμάς.

λειτουργεί η

ΚΑΤΑΚΟΜΒΗ

ΤΟΥ Ι. ΝΑΟΥ

ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ

ΑΡΧΙΕΠ. ΣΥΜΦΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ

ΚΑΘΕ ΤΡΙΤΗ ΤΕΛΕΙΤΑΙ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ ΟΛΟ ΤΟ ΧΡΟΝΟ χειμώνας: ώρα 5μ.μ

ά κ ι μ ο ν ο κ ν ι ώ ο ι σ τε α γ σ ρ ύ ε χ ενισ ιση των χ έ ν υ τη σ

ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΣ ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΜΕ ΤΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ: 23310 20951, 6945384355 ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ: ΑΣΠΙΣ BANK 731-05-000-3607 ΠΕΙΡΑΙΩΣ: 5243-033886-401

ΕΦΗΜ ΕΦΗΜ

Ι∆ΕΣ ΕΙΡ∆ΕΣ ΕΡ

ΠΕΡΙΟ ΠΕΡΙΟ

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ ΤΕΛΟΣ Ταχ. Γραφείο Ταχ. Γραφείο ΒΕΡΟΙΑΣ ΒΕΡΟΙΑΣ αριθµ. κωδ. αριθµ. κωδ. 2638 2638

ΚΑ ∆ΙΑ ∆ΙΚ