Παύλειος Λόγος τεύχος 82 by ΠΑΥΛΕΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

ΤΕΥΧΟΣ 82 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2009

ETOΣ ΙΣΤ΄ TEYXOΣ 82 ΝΟΕ. - ΔΕΚ. 2009

σελ 3

σελ 6

Σεβασμιώτατος Mητροπολίτης Bεροίας κ. Παντελεήμων

ΚΩΔΙΚΟΣ 2638

σελ 8

σελ 10

Ο ΘΕΟΠΤΗΣ ΤΟΥ ΡΩΣΙΚΟΥ ΒΟΡΡΑ του Αρχιμ. π. Ιερεμίου Γεωργαλή

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΑΓ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΑΛΑΜΑΣ του Μοναχού Γερασίμου Μπεκέ

σελ 16

ΕΚΔΟΤΗΣ - ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ

ΣΥΝΤΑΞΗ: Αρχιμ. Διονύσιος Ανθόπουλος, Αρχιμ. Αρσένιος Χαλδαιόπουλος, Αθανάσιος Βουδούρης, Εμμανουήλ Ξυνάδας. HΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣEΛIΔOΠOIHΣH & KAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIA: Mον. Γεράσιμος Mπεκές. ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ: Αρχιμ. Χρυσόστομος Ξενιτόπουλος ΑΠΟΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ: Νίκος Μεταξόπουλος. EKTYΠΩΣH TYΠOΓPAΦEIO: «TYPE PRESS» Nέα Nικομήδεια ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ: Μον. Αντώνιος Σισμανίδης

σελ 12

�

ΔΙMHNIAIO OPΘOΔOΞO ΠEPIOΔIKO

IEPAΣ MHTPOΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ , NAOYΣHΣ KAI KAMΠANIAΣ

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

ΑΙΡΕΣΗ ΚΑΙ ΣΧΙΣΜΑ ΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ ΠΑΠΙΣΜΟΥ του Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή

ΑΓΙΟΣ ΝΕΟΦΥΤΟΣ Ο ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΣ του Ιωάννη Καραβιδόπουλου

σελ 26 MIKPEΣ EIΔHΣEIΣ

σελ 30

ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑ του π. Νεκταρίου Σαββίδη

APΘPA MΠOPOYN NA AΠOΣTEΛ Λ O N TA I Σ T H Ν ΤΑ Χ ΥΔ Ρ Ο Μ Ι Κ Η ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY: ΠEPIOΔIKO «ΠAYΛEIOΣ ΛOΓOΣ» ΓPAΦEIO TYΠOY IEPAΣ MHTPO ΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ, T.Θ. 241, 591 00 BEPOIA THΛ 23310 72317, ΦAΞ 23310 25275, E-mail: imveria@ otenet.gr X E I P O Γ PA Φ A AΣXETΩΣ ΔHM OΣIEYΣHΣ TOYΣ ΔEN EΠI ΣTPEΦONTAI Τ Ο Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Ο Δ Ι Α Ν Ε Μ Ε ΤΑ Ι ΔΩΡΕΑΝ. ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΑ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΛΛΟΥΝ ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΥ: 20ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΕΛΛΑΔΑ & ΚΥΠΡΟ, 40ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΣYNΔPOMEΣ KAI EMBAΣMATA ΣTH ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY web:

EΞΩΦYΛΛO Φορητή εικόνα του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά μετά των οικογενών αυτού. ΟΠΙΣΘΟΦYΛΛO Από την αναχώρηση της Ιεράς Εικόνος Παναγίας Βηθλεεμιτίσσης από την Ιερά Μονή Παναγίας Δοβρά

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ +ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΑΝΤΙ ΤΩ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, ΕΛΕΟΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝ ΒΗΘΛΕΕΜ ΓΕΝΝΗΘΕΝΤΟΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ

«Ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ σήμερον ἡνώθησαν, τεχθέντος τοῦ Χριστοῦ. Σήμερον Θεός ἐπί γῆς παραγέγονε, καί ἄνθρωπος εἰς οὐρανούς ἀναβέβηκε»!

(Ἰδιόμελον Λιτῆς Χριστουγέννων)

ἀπόστασις καί πόλωσις ἀνάμεσα εἰς τόν Θεόν καί τόν ἄνθρωπον, τήν ὁποίαν εἶχεν ἐπιφέρει ἡ ἁμαρτία τοῦ ἀνθρώπου, κατηργήθη μέ τήν πρόσληψιν ἀκεραίας τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως ἀπό τόν

Μονογενῆ Υἱόν καί Προαιώνιον Λόγον τοῦ Θεοῦ. Ἡ κατά τήν «εὐδοκίαν» τοῦ Θεοῦ, κατά τό πρῶτον δηλαδή καί ὁλόθυμον θέλημά Του, Σάρκωσις τοῦ Υἱοῦ Του, καταργεῖ κάθε ἀπόστασιν, ἑνώνει τόν οὐρανόν μέ τήν γῆν καί συνάπτει τό δημιούργημα μέ τόν Δημιουργόν!

«Σήμερον τῆς εὐδοκίας Θεοῦ τό προοίμιον καί τῆς τῶν ἀνθρώπων σωτηρίας ἡ προκήρυξις», ἔψαλεν ἡ Ἐκκλησία κατά τήν ἑορτήν τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου, ἡ ὁποία, διά τῆς ἀφιερώσεως τῆς μακαρίας Μαρίας εἰς τόν Ναόν καί τῆς ἐκεῖ προετοιμασίας της διά νά γίνῃ χωρίον τοῦ Ἀχωρήτου Θεοῦ, Παύλειος Λόγος

ἤνοιγε τόν δρόμον τῆς Ἐνσάρκου Οἰκονομίας τοῦ Θεοῦ καί προεκήρυττε τήν σωτηρίαν μας. «Σήμερον τῆς σωτηρίας ἡμῶν τό κεφάλαιον καί τοῦ ἀπ’ αἰῶνος μυστηρίου ἡ φανέρωσις˙ ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ Υἱός τῆς Παρθένου γίνεται», ἔψαλε πάλιν ἡ Ἐκκλησία κατά τήν ἑορτήν τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, τότε πού συνετελέσθη ἐκ Πνεύματος Ἁγίου ἡ ἄσπορος σύλληψις τοῦ Ἀσυλλήπτου εἰς τήν ἁγίαν κοιλίαν τῆς Θεοτόκου καί ἤρχισε νά «συνυφαίνεται» ἡ θεία μέ τή ἀνθρωπίνην φύσιν, καί ὁ Θεός ἄνθρωπος γέγονεν, «ἵνα ἡμεῖς θεοποιηθῶμεν», κατά τή ἔκφρασιν τοῦ Μ. Ἀθανασίου. Ἡ «εὐδοκία», λοιπόν, ἡ ὁποία ἐχαιρετίσθη κατά τά Εἰσόδια, καί ἡ σωτηρία, ἡ ὁποία «ἐκεφαλαιώθη» καί ἐφανερώθη κατά τόν Εὐαγγελισμόν, σήμερον, κατά τήν μεγάλην καί ἁγίαν ἡμέραν τῶν Χριστουγέννων, καθίσταται ἁπτή πραγματικότης! Σήμερον «ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο καί ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν» [1] καί οἱ Ἄγγελοι ἐπανηγύρισαν τό γεγονός ψάλλοντες: «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καί ἐπί γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία»! [2] Μέ τήν Σάρκωσιν, τήν Ἐνανθρώπησιν τοῦ Λόγου, ἤδη ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρωπίνου γένους ἔχει δυνάμει συντελεσθῆ. Διότι, ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι, ἀφοῦ πιστεύσουν εἰς τόν Ἰησοῦν, ζήσουν ζωήν σύμφωνον μέ τήν πίστιν αὐτήν, σύμφωνον μέ τάς ἐντολάς καί τήν ὅλην διδασκαλίαν τοῦ Ἰησοῦ, ὑψώνονται μέ τήν τοιαύτην θεάρεστον βιοτήν καί καθίστανται φίλοι καί κοινωνοί τοῦ Θεοῦ! Γίνονται «θείας 4

Παύλειος Λόγος

κοινωνοί φύσεως», [3] θεοί κατά χάριν! Τοῦτο συντελεῖται ἀποκλειστικῶς μέσα εἰς τήν Ἐκκλησίαν, ὅπου ὁ ἄνθρωπος ἀναγεννᾶται ἐν Χριστῷ καί υἱοθετεῖται ὑπό τοῦ Πατρός διά τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος, καί ἐν συνεχείᾳ διά τῶν ἁγίων Μυστηρίων καί τῆς καλλιεργείας τῆς ἀρετῆς, πληροῦται θείας χάριτος καί Πνεύματος Ἁγίου καί αὐξάνει «εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ», [4] μέχρις ὅτου φθάσει νά λέγῃ μετά τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: «ζῶ δέ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δέ ἐν ἐμοί Χριστός». [5] Τούς οὕτω τελειομένους ὁ Χριστός δέν τούς θεωρεῖ ἁπλῶς φίλους Του ἤ ἀδελφούς Του, ἀλλά τούς ἀναγνωρίζει ὡς μέλη τοῦ Σώματός Του. Διά τοῦτο καί ἔλεγεν ἀπό τοῦ ὕψους τοῦ Σταυροῦ πρός τήν Παναγίαν Μητέρα Του περί τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου: «Γύναι, ἴδε ὁ υἱός σου» καί εἰς τόν Ἰωάννην «ἰδού ἡ Μήτηρ σου». [6] Τά Χριστούγεννα, λοιπόν, ἀνοίγουν διάπλατα τήν θύραν τῆς κατά χάριν χριστοποιήσεως καί θεοποιήσεως τοῦ ἀνθρώπου, καί ἕνεκα τούτου ἀκριβῶς «ἄγει ἑορτήν, ἐν χαρᾷ πᾶσα ἡ κτίσις, καί οἱ οὐρανοί σύν ἡμῖν ἀγαλλιῶνται» κατά τήν εὔσημον καί σωτήριον αὐτήν ἡμέραν! [7] Μέ αὐτά τά χαρμόσυνα καί ἐλπιδοφόρα δεδομένα εἰς χεῖρας, ἀπευθύνομεν, ἀπό τῆς ἐν Φαναρίῳ καθηγιασμένης καθέδρας τοῦ πανσέπτου Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, θερμά ἑόρτια συγχαρητήρια καί ἐγκαρδίους Πατριαρχικάς εὐχάς ἐπί τῇ «μητροπόλει τῶν ἑορτῶν» πρός ἅπαντα τά ἀνά τόν κόσμον προσφιλῆ καί ἐπιπόθητα τέκνα τῆς ἁγιωτάτης Μητρός

Ἐκκλησίας, κληρικούς παντός βαθμοῦ, μονάζοντας καί λαϊκούς, ἄρχοντας καί ἀρχομένους, μικρούς καί μεγάλους, μάλιστα δέ πρός τούς ἐμπεριστάτους, τούς ἐν θλίψει, ἀνάγκῃ καί δοκιμασίᾳ εὑρισκομένους. Εἴθε, ὁ ἐν σπηλαίῳ γεννηθείς καί ἐν φάτνῃ ἀνακλιθείς προαιώνιος Υἱός τοῦ Θεοῦ καί χάριν ἡμῶν Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου, να καταστήσῃ πάντας ἡμᾶς ἀξίους τῆς κενωτικῆς ἀγάπης καί τῆς ἁγίας καί προσκυνητικῆς ἐνσάρκου οἰκονομίας Του! Φανάριον, Χριστούγεννα βθ΄ + Ὁ Κωνσταντινουπόλεως ΒαρΘολομαῖος διάπυρος πρός Θεόν εὐχέτης πάντων ὑμῶν

[1] Ἰωάν. 1:14 [2] Λουκ.

2:14

[3] Β΄ Πέτρ. 1:4 [4] Έφες.

4:13

[5] Γαλ.

2:20

[6] Ἰωαν. 19:26-27 [7] Ἀπόστιχον Αἴνων 28 ης Δεκεμβρίου

Παύλειος Λόγος

Ποιμαντορική Εγκύκλιος ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ †ΠΑΝΤ ΕΛΕΗΜΩΝ ἐλέῳ Θεοῦ Ἐπίσκοπος καὶ Μητροπολίτης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης καὶ Καμπανίας Π ρ ὸ ς τὸν ἱερὸν κλῆρον καὶ τὸν εὐσεβῆ λαὸν τῆς καθ’ ἡμᾶς θεοσώστου ἐπαρχίας

«Τήν ἀπαρχήν τῶν ἐθνῶν ὁ οὐρανός σοι προσεκόμισε τῷ κειμένῳ νηπίῳ ἐν φάτνῃ δι᾽ ἀστέρος τούς μάγους καλέσας· οὕς καί κατέπληττεν οὐ σκῆπτρα καί θρόνοι ἀλλ᾽ ἐσχάτῃ πτωχείᾳ»

αζί μέ τούς ποιμένες καί τούς μάγους προσήλθαμε καί ἐμεῖς σήμερα, ἀδελφοί μου, ἑορτή τῆς κατά σάρκα γεννήσεως τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, νοερά πρός τό σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ γιά νά προσκυνήσουμε τό ἐν φάτνῃ κείμενο νήπιο Ἰησοῦ. Προσήλθαμε ὅμως καί αἰσθητά, γιατί σπήλαιο καί φάτνη τῆς Βηθλεέμ εἶναι ἡ ἱερά Πρόθεση κάθε ὀρθοδόξου ναοῦ, ἀπό τήν ὁποία ξεκινᾶ τό εἰς ἀνάμνηση τῆς ἐπιγείου ζωῆς, τῆς θυσίας καί τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου μας τελούμενο μυστήριο τῆς θείας Λειτουργίας. Προσκυνητές τοῦ δι᾽ ἡμᾶς γεννηθέντος Χριστοῦ καί ἐμεῖς, ἀδελφοί, γονατίζουμε σήμερα ἐνώπιον τοῦ ἀνεκφράστου μέ ἀνθρώπινα

Παύλειος Λόγος

λόγια μυστηρίου τῆς θείας ἀγάπης πού ἐκτυλίσσεται αἰῶνες τώρα στόν κόσμο, γονατίζουμε ἐνώπιον τοῦ ἀκαταλήπτου γιά τόν ἀνθρώπινο νοῦ μυστηρίου τῆς θείας κενώσεως. Διότι ἐάν ἡ κατά σάρκα γέννηση τοῦ Χριστοῦ πραγματοποιήθηκε ἐφάπαξ ἐν χρόνῳ, πραγματοποιήθηκε σέ μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή μέσα στήν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος καί ἄλλαξε τή ροή τοῦ κόσμου· ἐάν ὁ ἐκ πατρός γεννηθείς Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ ἔλαβε ἐκ Παρθένου τήν ἀνθρώπινη σάρκα προκειμένου νά ἀποκαταστήσει τόν πεπτωκότα στήν ἁμαρτία ἄνθρωπο καί ἐφανερώθη ὡς βρέφος στή Βηθλεέμ τῆς Ἰουδαίας, τό θαῦμα τῆς γεννήσεώς του συνεχίζεται καί ἐπαναλαμβάνεται ἀνά τούς αἰῶνες μέσα στίς ψυχές τῶν πιστῶν. Ὅσοι πιστεύουν στόν Χριστό, ὅσοι προστρέχουν πρός Αὐτόν

ὡς βρέφος κείμενον ἐν φάτνῃ γιά τή σωτηρία μας, ὅσοι τόν προσκυνοῦν μέ τήν καθαρότητα τῶν αἰσθημάτων τῶν ποιμένων καί τοῦ προσφέρουν τά δῶρα τῆς καρδιᾶς τους μέ τήν ταπείνωση τῶν μάγων, αὐτούς τούς ἀξιώνει ὁ Χριστός νά τόν αἰσθανθοῦν γεννώμενο μέσα στήν ψυχή τους, τούς ἀξιώνει νά ζήσουν τό ὑπερφυές μυστήριο καί τό παράδοξο θαῦμα τῆς γεννήσεώς του προσωπικά καί νά ἀναγεννηθοῦν καί αὐτοί μαζί του στή νέα ζωή, τήν ἐν Χριστῷ ζωή, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ καί πρόγευση τῆς αἰωνίου ζωῆς πού ἑτοίμασε γιά ἐμᾶς στή βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Πρότυπο, ἀδελφοί μου, αὐτῆς τῆς προσεγγίσεως τοῦ Χριστοῦ εἶναι οἱ μάγοι. Εἶναι αὐτοί πού μποροῦν νά ἀντιληφθοῦν καί νά δοῦν μέσα στά σπάργανα τῆς φάτνης τόν θησαυρό τῆς θεότητος τοῦ Κυρίου. Εἶναι αὐτοί πού μπο-

ροῦν νά διακρίνουν μέσα στήν ἀπόλυτη ταπείνωση τό μεγαλεῖο τῆς θυσίας καί τῆς προσφορᾶς. Εἶναι αὐτοί πού μποροῦν νά ἀναγνωρίσουν μέσα στό σκότος τοῦ σπηλαίου τόν ἀστράπτοντα ἥλιο τῆς δικαιοσύνης. Εἶναι αὐτοί πού δέν ἐπηρεάζονται ἀπό τά ἐξωτερικά καί μεταβαλλόμενα σχήματα τοῦ παρόντος κόσμου, ἀλλά ἀναζητοῦν καί βρίσκουν τήν ἀνεκτίμητη ἀξία τῶν ὑπερκοσμίων ἀγαθῶν. Εἶναι αὐτοί, τούς ὁποίους, ὅπως παρατηρεῖ καί ὁ ἱερός ὑμνογράφος, «κατέπληττεν οὐ σκῆπτρα καί θρόνοι ἀλλ᾽ ἐσχάτῃ πτωχείᾳ». Ἀδελφοί μου, ἡ κρίση τοῦ σύγχρονου κόσμου δέν εἶναι μία κρίση μοναδική ἤ πρωτοφανής· εἶναι κρίση πού ἐπαναλαμβάνεται συχνά στήν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος, διότι εἶναι ἀποτέλεσμα τῶν λανθασμένων ἀναζητήσεων τῶν ἀνθρώπων· εἶναι συνέπεια

τοῦ γεγονότος ὅτι οἱ ἄνθρωποι ἀναζητοῦμε «σκῆπτρα καί θρόνους» καί ἀπορρίπτουμε τήν «ἔσχατη πτωχεία». Ἀναζητοῦμε «σκῆπτρα καί θρόνους» καί ὑποκλινόμαστε μέ εὐκολία ἐνώπιόν τους χωρίς νά ἐξετάζουμε ποῦ στηρίζονται, ποῦ βασίζονται καί τί ἐκπροσωποῦν. Ἀπορρίπτουμε τήν πτωχεία, τήν ὀλιγάρκεια καί τήν ἐγκράτεια χωρίς νά ἐκτιμοῦμε τήν ἐσωτερική της ἀξία καί τόν πλοῦτο πού μπορεῖ νά κρύβει, γιατί ἡ ἔννοια τῆς ταπεινώσεως μᾶς εἶναι ξένη καί ὁ δρόμος γιά τήν κατάκτησή της φαντάζει ἐπίπονο ἀγώνισμα. Ἔτσι, ζητῶντας σκῆπτρα καί θρόνους, χάνουμε τόν ἀληθινό πλοῦτο τῆς πτωχείας καί γινόμαστε πτωχοί ὄχι μόνο σέ ὑλικά ἀγαθά, ἀλλά καί σέ αἰσθήματα καί σέ ἀρετές καί σέ ἀξίες, καί γινόμαστε δυστυχεῖς. Γι᾽ αὐτό καί τά φετινά Χριστούγεννα σᾶς καλῶ ὅλους

προσκυνῶντας τόν δι᾽ ἡμᾶς ἐνανθρωπίσαντα Χριστό νά ἀκολουθήσουμε τά βήματα τῶν μάγων καί οἰκειοποιούμενοι τό μήνυμα τῆς ταπεινώσεως καί τῆς ἀγάπης πού ἐκπορεύεται ἀπό τή φάτνη νά γίνουμε πλούσιοι τῇ ἐκείνου πτωχείᾳ, νά γίνουμε πλούσιοι ἀνοίγοντάς του τήν καρδιά μας γιά νά γεννηθεῖ μέσα μας καί νά μᾶς χαρίσει τούς δικούς του θείους θησαυρούς.

Διάπυρος πρός τόν δι᾽ ἡμᾶς καί διά τήν ἡμετέραν σωτηρίαν νηπιάσαντα Κύριον εὐχέτης Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ †Ὁ Βεροίας, Ναούσης καὶ Καμπανίας Παντελεήμων

Παύλειος Λόγος

Η Αίρεση και το Σχίσμα στο

Ὑπό Ἀρχιμανδρίτου Θεοφίλου Λεμοντζῆ, Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου Καμπανίας

μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Σεραφείμ είχε θέσει επανειλημμένα ένα απλό, αλλά καίριο ερώτημα «Αποτελεί ο Παπισμός Εκκλησία ή όχι;» Οι υπέρμαχοι των στενών σχέσεων με το Βατικανό αποφεύγουν συστηματικά να το απαντήσουν, λές και υπάρχει πιθανότητα σοβαρού διαλόγου με την άλλη πλευρά, χωρίς ξεκάθαρη απάντηση στο παραπάνω ερώτημα. Τι είναι όμως η Εκκλησία, και ποιοι ανήκουν σ’ αυτήν; Κατά την Ορθόδοξη Παράδοση στην Εκκλησία ανήκουν όσοι έχουν πιστέψει στον Χριστό, έχουν βαπτιστεί στο όνομά Του, και είναι ενωμένοι μαζί Του, ώστε να αποτελούν ένα σώμα. Αυτό το σώμα είναι η Εκκλησία. Κατά τον Απ. Παύλο, η Εκκλησία είναι «σώμα Χριστού» (Εφ. 1,22). Αφού το Σώμα του Χριστού είναι ένα, άρα και η Εκκλησία είναι μία, γι’ αυτό ακριβώς ομολογούμε με το Σύμβολο της Πίστεως ότι πιστεύουμε «εις μίαν, αγίαν, καθολικήν και αποστολικήν Εκκλησίαν». Δεν υπάρχουν πολλές Εκκλησίες, όπως δεν υπάρχουν πολλά σώματα Χριστού. Ο Χριστός μόνο μία Εκκλησία ίδρυσε, στην οποία υπάρχει «Είς Κύριος, μία πίστις, έν βάπτισμα, είς Θεός και πατήρ πάντων» ( Εφ. 4,5). Το Σώμα του Χριστού δεν είναι κάτι αφηρημένο, αλλά συγκεκριμένο και πραγματικό, αφού είναι παρόν κάθε φορά στη Θεία Ευχαριστία. Εκεί ο άρτος και ο οίνος μεταβάλλονται σε Σώμα και Αίμα του Χριστού. Όσοι κοινωνούν στη Θ. Ευχαριστία, ενώνονται τόσο μεταξύ τους όσο και με τον Χριστό και γίνονται ένα Σώμα, μία Εκκλησία. Οι τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες, όταν τελούν την ίδια θ. Ευχαριστία και αλληλομνημονεύονται στη Θ. Λειτουργία, πραγματοποιούν μία βαθύτατη κοινωνία και ένωση «εν Χριστώ», δηλ. στο Σώμα του Χριστού. Αντίθετα όσοι είναι έξω απ’ αυτή την κοινωνία στη Θ. Ευχαριστία, είναι έξω από το Σώμα του Χριστού και δεν αποτελούν Εκκλησία. Είναι αυτονόητο ότι με αυτά τα δεδομένα, η λεγόμενη Ρωμαιοκαθολική εκκλησία, ούτε είναι, ούτε μπορεί να ονομάζεται Εκκλησία, αφού δεν έχουμε μ’ αυτήν κοινωνία στη Θ. Ευχαριστία. Διαφορετικά, θα πρέπει να δεχθούμε την αιρετική άποψη ότι υπάρχουν πολλές Εκκλησίες και όχι μία, όπως ομολογούμε με το Σύμβολο της Πίστεως. Εκτός Εκκλησίας, όμως, υπάρχουν δύο καταστάσεις αποκοπής: η Αίρεση και το Σχίσμα. Αίρεση είναι η αποκοπή λόγω διαφορών στην πίστη, δηλ. όταν υπάρχει αλλοίωση της πίστεως που παρέδωσε ο Χριστός. Σχίσμα είναι η αποκοπή για δευτερεύοντες λόγους, ή για διοικητικές διαφορές, ενώ υπάρχει ταυτότητα στη πίστη. Η ταυτότητα στην πίστη («η μία πίστις»), είναι απαραίτητο στοιχείο της Εκκλησίας. Η αίρεση είναι μεν σοβαρότερη κατάσταση από το σχίσμα,

Παύλειος Λόγος

όμως, και τα δύο είναι εξίσου καταστάσεις εκτός της Εκκλησίας. Συνήθως αποκαλούμε τον Παπισμό σχίσμα, ίσως λόγω του σχίσματος του 1054 μ.Χ., όταν ο Παπισμός απεκόπη από το Σώμα της Εκκλησίας, στο οποίο ανήκε κατά τους δέκα πρώτους χριστιανικούς αιώνες. Όμως οι μεγάλοι Πατέρες και Άγιοι της Εκκλησίας θεωρούν τον Παπισμό αίρεση (βλ. Πηδάλιον, έκδ. Αστήρ, Αθήναι 1982, σ. 55), δεδομένου ότι υπάρχουν μεγάλες διαφορές και στην πίστη (δηλ. αλλοιώσεις της ορθής πίστεως εκ μέρους του Παπισμού). Οι σημαντικότερες απ’ αυτές είναι: α) Το filioque, δηλ. το αιρετικό δόγμα ότι το Άγιο Πνεύμα «εκπορεύεται» και από τον Υιό, και όχι μόνο από τον Πατέρα, όπως δεχόταν η αρχαία αδιαίρετη Εκκλησία και όπως δεχόμεθα και εμείς μέχρι σήμερα. β) Η άρνηση της ορθόδοξης διδασκαλίας για τις άκτιστες ενέργειες του Θεού και η αιρετική θέση ότι η Θεία Χάρις, που δίδεται είτε από τα Μυστήρια είτε από άλλα μέσα της Εκκλησίας, είναι κτιστή. Και εδώ η ορθόδοξη διδασκαλία για τις άκτιστες ενέργειες του Θεού υπάρχει όχι μόνο στην αδιαίρετη Εκκλησία, αλλά ακόμη και στην εποχή της Παλαιάς Διαθήκης. γ) Το παπικό πρωτείο και αλάθητο, οι διδασκαλίες που αλλοιώνουν εντελώς το συνοδικό σύστημα της Εκκλησίας και υποτιμούν (ή μάλλον καταργούν) τις Οικουμενικές Συνόδους. Η αυθεντία των Οικουμενικών Συνόδων αντικαθίσταται από την θεοποίηση ενός μόνο προσώπου (του Πάπα), το οποίο αποφαίνεται, δήθεν, αλαθήτως, όταν ομιλεί «από καθέδρας». δ) Πολλά άλλα αιρετικά και καινοφανή δόγματα και έθιμα, όπως η διδασκαλία για το καθαρτήριο πύρ, η διδασκαλία για την άσπιλο σύλληψη της Θεοτόκου. Η χρήση των αζύμων στη Θ. Ευχαριστία, η καθολική αγαμία του κλήρου, αλλοιώ σεις στη τέλεση της Θ. Ευχαριστίας, του Βαπτίσματος και του Χρίσματος, η εκκοσμίκευση του χριστιανικού βίου, η αλλοίωση των παραδόσεων για την νηστεία, την προσευχή, κ.α. Όλα αυτά σημαίνουν ότι οι διαφορές μας με τους Παπικούς ούτε λίγες είναι, ούτε μικρές. Ωστόσο, συμπροσευχές γίνονται και μάλιστα με ιερά άμφια πολλές φορές και πολλές απ’ αυτές τις ενέργειες είναι ανεκτές, στα πλαίσια της εκκλησιαστικής οικονομίας. Όμως, η οικονομία ούτε απροϋπόθετη είναι, ούτε απεριόριστη, ούτε μπορεί να επεκταθεί σε ζητήματα πίστεως. Τέλος, οι επαφές αυτές αποτελούν στην πράξη αναγνώριση ότι ο Παπισμός αποτελεί όντως Εκκλησία, έχει Ιερωσύνη και τελεί έγκυρα Μυστήρια, ή τουλάχιστον αυτή η εντύπωση δίδεται. Για εμάς η ορθή πίστη είναι αδιαπραγμάτευτη και προέχει, γιατί είναι η οδός που οδηγεί στον αληθινό Θεό.

ο πρόσωπο του Παπισμού

Παύλειος Λόγος

ΑΓΙΟΣ ΝΕΟΦΥΤΟΣ Ο ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΣ κριτική ἔκδοση τῶν συγγραμμάτων του

τοῦ ὁμ. Καθηγητοῦ Ἰωάννου Καραβιδόπουλου

την ετήσια τελετή απονομής βραβείων της Ακαδημίας Αθηνών που έγινε στις 29 Δεκεμβρίου 2009 μεταξύ άλλων βραβεύθηκε η 6-τομη κριτική έκδοση όλων των (κατά μεγάλο μέρος ανέκδοτων) Συγγραμμάτων του Αγίου Νεοφύτου του Εγκλείστου (1134-1220 μ.Χ.). Η Ιερά Μονή Αγίου Νεοφύτου στην Πάφο της Κύπρου, πραγματοποιώντας την από πολλών ετών επιθυμία της για έκδοση απάντων των έργων του προστάτη Αγίου της, ανέθεσε το 1994 σε τετραμελή ομάδα πανεπιστημιακών καθηγητών (στους Νίκο Ζαχαρόπουλο, Ιωάννη Καραβιδόπουλο, Χρήστο Οικονόμου και τον αείμνηστο Δημήτριο Τσάμη) τον συντονισμό της εκδόσεως των έργων. Η συντονιστική επιτροπή φρόντισε για τη συγκέντρωση των διεσπαρμένων σε μοναστήρια και βιβλιοθήκες Ελλάδος και εξωτερικού χειρογράφων του Αγίου ή αντιγράφων τους, που ανέρχονται συνολικά σε 4.500 φύλλα και συνεργάστηκε με διακεκριμένους φιλολόγους και θεολόγους των Πανεπιστημίων της Ελλάδος για τη μεταγραφή των χειρογράφων. Συγκεκριμένα, στην εκδοτική ομάδα συμμετείχαν οι καθηγητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Ιωάννης Στεφανής, Παναγιώτης Σωτηρούδης, Βασίλειος Κατσαρός, Νίκη Παπατριανταφύλλου-Θεοδωρίδη, Αλεξάνδρα Σωτηρούδη της Φιλοσοφικής Σχολής και Βασίλειος Ψευτογκάς, Θεόδωρος Γιάγκου της Θεολογικής Σχολής. Με τά ευρετήρια Βιβλικών και Πατερικών χωρίων ασχολήθηκαν οι καθηγητές Ιωάννης Γαλάνης, Δημήτριος Καϊμάκης, Μιλτιάδης Κωνσταντίνου, Συμεών Πασχαλίδης, Χρήστος Αραμπατζής, ενώ τα ευρετήρια ονομάτων και πραγμάτων κατάρτισε ο Δρ Κωνσταντίνος Σιαμάκης. Στην εκδοτική ομάδα συμμετείχαν από άλλα Πανεπιστήμια οι παρακάτω καθηγητές: Θεοχάρης Δετοράκης της

Παύλειος Λόγος

Φιλοσοφικής Σχολής Ρεθύμνου Κρήτης, Απόστολος Καρπόζηλος και Κώστας Κωνσταντινίδης της Φιλοσοφικής Σχολής Ιωαννίνων, και ο αείμνηστος Δημήτριος Σοφιανός της Φιλοσοφικής Σχολής του Ιονίου Πανεπιστημίου. Τα κείμενα που εξεδόθησαν σε πέντε τόμους (με Ευρετήρια στον 6ο) συνοδεύονται με κριτικό μηχανισμό (apparatus criticus), όπου σημειώνονται οι παραλλαγές των χειρογράφων του ιδίου έργου, και επισημαίνονται σε ξεχωριστό υπόμνημα τα βιβλικά, πατερικά, αρχαιοελληνικά κ.ά. χωρία που χρησιμοποιεί ο Άγιος. Στο τέλος του κάθε τόμου υπάρχουν Ευρετήρια για τα χωρία της Αγίας Γραφής, θύραθεν και εκκλησιαστικών συγγραφέων και αναλυτικός πίνακας ονομάτων, εννοιών και πραγμάτων (που όλα μαζί μπορεί κανείς να τα συμβουλευθεί στο 6ον τόμο). Πριν από κάθε έργο προτάσσεται μακρά Εισαγωγή που εκθέτει τα περιστατικά συγγραφής κάθε έργου, περιγράφει τα υπάρχοντα χειρόγραφα, παρουσιάζει τα γλωσσικά και φιλολογικά εν γένει προβλήματα και αναλύει τις απόψεις του Αγίου επί των θιγομένων στο έργο θεμάτων. Βεβαίως ελήφθησαν υπ’ όψιν οι εργασίες παλαιοτέρων ερευνητών, κυρίως Κυπρίων, που ασχολήθηκαν με επί μέρους έργα του Αγίου (όπως π.χ. των Ι. Τσικνόπουλου, αρχιμ. Κυπριανού, Ι. Χατζηϊωάννου, π. Παύλου Εγγλεζάκη κ.ά.) και το όλον έργο περατώθηκε μέσα σε 15 χρόνια (1994-2009). Η θεματολογία των έργων καλύπτει ευρύ φάσμα θεμάτων (ερμηνευτικά, αγιολογικά, κατηχητικά, υμνολογικά, κ.ά.) και αναδεικνύει τον Άγιο ως ένα σημαντικό συγγραφέα και μάλιστα σταθμό στη ιστορία της Κύπρου, εκκλησιαστική και κοσμική, με ανεγνωρισμένη από σύγχρονους μελετητές του τη συμβολή του στον Πολιτισμό της Κύπρου και της ανθρωπότητας γενικότερα. Κι ενώ μέχρι σήμερα οι ερευνητές είχαν υπ’ όψιν τους επί μέρους έργα ή τμήματα έργου, σήμερα έχουν στη διάθεσή τους το σύνολο

του έργου, πράγμα που τονίσθηκε και στο Α΄ Διεθνές συνέδριο για τον Άγιο Νεόφυτο στην Πάφο (22-26 Απριλίου 2009). Όπως αναφέρει στην έκθεσή του κατά τη βράβευση ο Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών κ. Νικόλαος Ματσανιώτης, «Το έργο που επιτελέστηκε είναι τεράστιας σημασίας…. Πρόκειται για έργο εθνικό, πολιτιστικό και πνευματικό». Ο Άγιος Νεόφυτος έζησε σε μια εποχή αναταραχών και κλυδωνισμών στην Κύπρο, στις αρχές της Φραγκοκρατίας, και ως εκ τούτου, εκτός των θεολογικών θεμάτων, αντιμετώπισε και κοινωνικά καθώς και ποιμαντικά προβλήματα. Παρόλο που ασκήτευσε στην εγκλείστρα που λάξευσε ο ίδιος, έγινε πόλος έλξεως για πολλούς συγχρόνους του, πολλοί εκ των οποίων θέλησαν να ασκητεύσουν μαζί του αλλ’ εκείνος δέχτηκε ένα περιορισμένο αριθμό απ’ αυτούς μια και δεν υπήρχε η δυνατότητα για περισσοτέρους. Το Ηγουμενοσυμβούλιο της Ι. Μονής Αγίου Νεοφύτου και η συντονιστική επιτροπή φιλοδοξούν, Θεού θέλοντος και του Αγίου ευλογούντος, να μεταφράσουν το σύνολο των συγγραμμάτων στη Νεοελληνική γλώσσα, ώστε να μπορούν να γίνουν προσιτά όχι μόνο στην επιστημονική κοινότητα αλλά και στους ενδια φερομένους γενικότερα αναγνώστες. Οι μεταφράσεις θα συνοδεύονται με σύντομα σχόλια ιστορικά, ερμηνευτικά, πολιτιστικά και άλλης φύσεως ανάλογα με το κείμενο. Το έργο της μεταφράσεως και του σχολιασμού ήδη άρχισε και προχωρεί. Πιστεύουμε ότι αποτελεί προσφορά τόσο η κριτική έκδοση όσο και η προετοιμαζόμενη σχολιασμένη μετάφραση στη διεθνή επιστημονική κοινότητα αλλά και στο λαό του Θεού που επιθυμεί να γνωρίζει τη βιωτή και τη συγγραφική παραγωγή των Αγίων του, που αποτελούν δείκτες της πορείας του προς τη Βασιλεία του Θεού.

Παύλειος Λόγος

Ὁ θεόπτης τοῦ Ρωσικοῦ Βορρᾶ Ὅσιος Ἀλέξανδρος τοῦ Σβίρ (1449-1533)

Στούς ταραγμένους καιρούς μας ὅπου καί πάλι πλῆθος τῶν ἀνθρώπων, συνεργείᾳ τοῦ διαβόλου, λατρεύει τήν κτίση παρά τόν Κτίσαντα, οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόν ὁσιακό καί μαρτυρικό τους βίο, μᾶς προσκαλοῦν νά ἀνανήψουμε ἐκ τοῦ βυθοῦ τῶν κακῶν μας καί νά ἐπανεύρουμε τήν θύρα τοῦ χαμένου Παραδείσου ἐντός τῆς καρδίας μας διά τῆς ὁδοῦ τῆς μετανοίας. Ἀμέτρητα χιλιόμετρα μακρυά ἀπό τήν εὐλογημένη χώρα μας, στήν μαρτυρική γῆ τῆς Ρωσίας καί βορειότερα τῆς Πετρουπόλεως κυλᾶ ὁ μεγάλος ποταμός Σβίρ. Στίς καταπράσινες ὄχθες του περί τά τέλη τοῦ 15ου καί στίς ἀρχές τοῦ 16ου αἰῶνος διήνυσε βίο ἀσκητικό καί ἅγιο ὁ μέγας θεόπτης τῆς Ὀρθοδοξίας τοῦ βορρᾶ, ὅσιος Ἀλέξανδρος. Στίς ὄχθες τούτου τοῦ ποταμοῦ τά ἀλεπάλληλα κύματα τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ τοῦ δρόσισαν καρδιά καί νοῦ. Στήν ἡγιασμένη καρδιά τοῦ μεγάλου αὐτοῦ ἀσκητοῦ ἔπηξε μονή ὁ Κύριος τῆς δόξης καί ἔτσι τά δυό ἔγιναν ἕνα, γῆ καί οὐρανός. Ὁ νέος τοῦτος Ἀβραάμ γεννήθηκε στό χωριό Μαντέρα τοῦ Μεγάλου Νόβγκοροντ ἀπό τόν Στέφανο καί τήν Βάσσα. Ἄνθρωποι ἁπλοί καί εὐσεβεῖς οἱ γονεῖς του, εἶχαν πολλά παιδιά, μά ἐπιθυμοῦσαν νά ἀποκτήσουν κι ἄλλο ἕνα. Ὅμως πέρασε ἀρκετός καιρός καί ἡ ἐπιθυμία τους δέν πραγματοποιήθηκε. Ὡς ἀληθινοί χριστιανοί ἐπέρριψαν ἐπί Κύριον τήν ἐπιθυμία τους καί ἀνέλαβαν ἕναν ἰδιαίτερο

Παύλειος Λόγος

τοῦ Ἀρχιμ. Ἱερεμίου Γεωργαλῆ ἀγώνα προσευχῆς καί νηστείας γιά νά ἐκπληρωθεῖ τό αἴτημά τους.Γιά τόν λόγο αὐτό ἐπισκέφθηκαν τήν Ἱερά Μονή τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου τοῦ Ὄστρογκ παρακαλώντας τήν Παναγία γιά ἀρκετό χρόνο. Καί τότε φωνή ἐκ τοῦ οὐρανοῦ κατῆλθε καί τούς εἶπε: «εὐφραίνου εὐλογημένο ζευγάρι, γιατί ὁ Κύριος ἄκουσε τίς προσευχές σας καί θ’ ἀποκτήσετε

ἕνα γιό μέ τό ὄνομα τῆς παρηγοριᾶς· γιατί ὁ Θεός, μέ τήν γέννησή του, θά χαρίσει παρηγοριά στήν Ἐκκλησία Του». Ἔτσι στίς 15 Ἰουνίου 1449 γεννήθηκε ὁ Ἀμώς. Τά χρόνια κύλησαν καί ἦρθε ἡ ὥρα νά μάθει γράμματα. Ὅμως παρουσίασε μεγάλη δυσκολία στήν κατανόησή τους καί τότε μετέβη, ὅπως ἄλλωστε συ-

νήθιζε συχνά, στό Μοναστήρι τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου παρακαλώντας τήν Κυρά τήν Παναγιά νά τόν βοηθήσει στήν δυσκολία του. Καί ὁ καθαρός τῇ καρδίᾳ Ἀμώς σύντομα ἔλαβε τήν ἀπάντηση τῆς Θεοτόκου πού τόν δια βεβαίωσε: «σήκω, μή φοβᾶσαι καί ὅ,τι ζήτησες θά τό λάβεις». Ἔκτοτε ξεπέρασε καί τούς συμμαθητές του στήν μελέτη τῶν θείων Γραφῶν. Ὁ νεαρός Ἀμώς διακρινόταν γιά τήν ἁπλότητα καί τήν ταπείνωσή του. Παρ’ ὅλο τό νεαρόν τῆς ἡλικίας του ἐπιδείκνυε σύνεση, σοβαρότητα καί μεγάλη ἐγκράτεια. Προσέτρεχε μέ προθυμία στίς ἀνάγκες τῶν πτωχῶν καί ἦταν ἀποδοτικός στίς ἐργασίες πού τοῦ ἀνέθεταν οἱ γονεῖς του. Τά χρόνια ὅμως πέρασαν καί ὁ Ἀμώς ἔφθασε σέ ἡλικία γάμου. Ἐνῶ λοιπόν οἱ γονεῖς του προσανατολίσθηκαν πρός αὐτήν τήν κατεύθυνση ἐκεῖνος σκέφτονταν ἔντονα τήν μοναχική ζωή. Ἔκανε τήν ἐπιθυμία προσευχή καί ὁ Θεός σύντομα τοῦ ἄνοιξε τόν δρόμο πρός τήν ἀγγελομίμητη πολιτεία. Θεοῦ εὐδοκίᾳ κάποιοι μοναχοί ἀπό τό περιάκουστο μοναστήρι τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Βαλαάμ ἔφθασαν στήν περιοχή γιά ἐργασίες τῆς μονῆς. Τούς μοναχούς αὐτούς συνάντησε ὁ Ἀμώς καί μέ ζέουσα καρδία τούς ἀποκάλυψε τόν πόθο του γιά τήν μοναχική ζωή. Ἕνας ἀπό τούς πατέρες μέ τό χάρισμα τῆς διοράσεως προεῖδε τήν ὑψηλή πολιτεία τοῦ νεαροῦ καί ἀφοῦ τόν καθοδήγησε πνευματικῶς, τοῦ ὑπέδειξε τόν δρόμο γιά τό Μοναστήρι τοῦ Βαλαάμ. Ὁ γέροντας αὐτός συνάντησε καί τούς γονεῖς τοῦ Ἀμώς καί τούς ἀποκάλυψε ὅτι ὁ γιός τους θα γίνει μέγας ἐνώπιον Κυρίου καί

διάκονος τῆς Παναγίας Τριάδος. Μετά ἀπ’ αὐτά ὁ Ἀμώς ὑπέκλεψε τήν εὐχή τῶν γονέων του λέγοντας ὅτι θά πάει σ’ ἕνα κοντινό χωριό γιά κάποια ἐργασία. Ἐκεῖνος ὁ μακάριος, ὅμως, πυρπολούμενος ἀπό θεῖο ἔρωτα κίνησε γιά τό μακρύ ταξίδι τῆς μοναχικῆς ἀποταγῆς καί ξενιτείας. Ὁδεύοντας προσευχόμενος δίπλα στόν ποταμό Σβίρ ἀναζητοῦσε τόπο γιά νά ἀναπαυθεῖ, διότι ἡ νύχτα πλησίαζε. Κοντά στόν ποταμό βρῆκε μιά λίμνη περιτριγυρισμένη ἀπό πυκνή βλάστηση. Ἀφοῦ προσευχήθηκε γιά πολλή ὥρα ἀποκοιμήθηκε. Καί τότε μιά οὐράνια φωνή ἐπλήρωσε τόν ἀέρα καί τοῦ εἶπε: «Νέε, ὁ δρόμος πού ἐπιθυμεῖς νά βαδίσεις, ὁδηγεῖ στό μοναστήρι τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος στό Βαλαάμ· πήγαινε μέ εἰρήνη καί ἀγωνίσου ἐκεῖ ἀρκετό διάστημα γιά τόν Κύριο καί μετά θά ἔρθεις σ’ αὐτόν τόν τόπο, θά χτίσεις μοναστήρι καί πολλοί θά σωθοῦν ἀπό σένα». Παράλληλα ἕνα ἐξαίσιο φῶς καταύγασε τήν περιοχή καί μιάν ἀχτίδα τόν περιέλουσε.Συνέχισε χαρούμενος ἀλλά καί συγκλονισμένος τήν πορεία του παρακαλώντας τόν Θεό νά τοῦ φανερώσει ἕναν ἄνθρωπο πού νά γνωρίζει τόν δρόμο πρός τό Μοναστήρι. Καί ὁ Θεός δέν παρεῖδε τήν δέηση τοῦ ταπεινοῦ Ἀμώς καί τοῦ φανέρωσε ἕναν προσκυνητή πού πορευόταν κι αὐτός πρός τό Βαλαάμ. Μαζί πεζοπόρησαν γιά ἀρκετές μέρες κι ὅταν ὁ Ἀμώς ἀντίκρυσε τό μοναστήρι στάθηκε γιά λίγο ἔνδακρυς καί προσευχόμενος. Ὅταν ὅμως ἀναζήτησε τόν συνοδοιπόρο του, διεπίστωσε ὅτι

εἶχε γίνει ἄφαντος. Τότε διηνοίχθησαν οἱ ὀφθαλμοί του καί κατενόησε ὅτι ἄγγελος Κυρίου ἦταν ὁ συνοδίτης του. Εἰσῆλθε στήν μονή καί ἐτέλεσε τόν χρόνο τῆς δοκιμασίας μετά θαυμαστοῦ ζήλου καί προθυμίας. Σέ ἡλικία εἴκοσι ἕξι ἐτῶν ἔλαβε τό μεγάλο καί ἀγγελικό Σχῆμα καί μετονομάσθηκε σέ Ἀλέξανδρο. Ποιός μπορεῖ νά διηγηθεῖ τούς ἀμέτρητους πόνους, τίς ἐξαντλητικές νηστεῖες, τίς συνεχεῖς ἀγρυπνίες, τίς παννύχιες προσευχές, τίς φρικτές δοκιμασίες στίς ὁποῖες εἰσῆλθε ὁ νεοσσός τοῦτος τῶν ἀσκητῶν; Ποιός μπορεῖ νά ἐξυμνήσει τήν ἀδιάκριτη ὑπακοή, τήν ἰώβειο ὑπομονή, τήν ἀσκητική πολιτεία, τήν προθυμία του ὡς διακονητοῦ, τήν ταπεινή βιοτή τοῦ νεοφανοῦς τούτου ἀστέρος τῆς Θηβαΐδος τοῦ βορρᾶ; Μετά ἀπό τρία ἔτη ἀνακάλυψε ὁ πατέρας του τόν ὅσιο στό μοναστήρι τοῦ Βαλαάμ καί προσπάθησε νά τόν πείσει νά ἐπιστρέψει στήν πατρική του οἰκία. Τό ἀποτέλεσμα ὅμως τῆς προσευχῆς καί τῶν συμβουλῶν τοῦ ὁσίου ἦταν νά γίνει ὁ πατέρας καί ἡ μητέρα του μοναχοί λαμβάνοντας τά ὀνόματα Σέργιος καί Βαρβάρα.Ἡ ὑψηλή πολιτεία τοῦ ὁσίου Ἀλεξάνδρου προκάλεσε τόν θαυμασμό καί τόν ἔπαινο τῶν συμμοναστῶν του. Τοῦτο ὅμως προεξένησε καί θλίψη μεγάλη στόν ὅσιο, διότι φοβόταν ὅτι μέ τόν τρόπο αὐτό θά χάσει τόν οὐράνιο καί ἄφθιτο στέφανο τῆς αἰωνιότητος. Οἱ παρακλήσεις του πρός τόν ἡγούμενο νά τοῦ δώσει εὐλογία γιά νά ἀποσυρθεῖ στήν ἔρημο δέν βρῆκαν ἀνταπόκριση. Ὅμως ἕνα βράδυ μετά ἀπό ἔντονη προ-

σευχή πρός τόν Θεό καί τήν Κυρία Θεοτόκο ἄκουσε μιά φωνή νά τοῦ λέγει: «Ἀλέξανδρε, ἀναχώρησε ἀπό ἐδῶ καί πήγαινε στόν τόπο πού σοῦ εἶχε ὑποδειχθεῖ ἀπό πρίν κι ἐκεῖ θά μπορέσεις νά σωθεῖς». Ἕνα λαμπρό φῶς παράλληλα ἔλαμψε νοτιοανατολικά ὑποδεικνύοντας τήν ἀκριβῆ τοποθεσία. Ὅταν ἀποκάλυψε τά γενόμενα στόν ἡγούμενο, ἐκεῖνος κατενόησε τήν βουλή τοῦ Θεοῦ γιά τόν ὅσιο καί μετά πολλῆς χαρᾶς τοῦ ἔδωκε εὐλογία γιά νά ἀναχωρήσει. Ἀφοῦ ἔφθασε λοιπόν στόν τόπο ὅπου τοῦ εἶχε ὑποδείξει ὁ Κύριος, ἔχτισε τήν ἀσκητική του παλαίστρα καί ἀνέλαβε, χάριτι Θεοῦ, μεγαλύτερα πνευματικά γυμνάσματα γιά μία ἑπταετία. Μετά ἀπό καιρό ἔλαβε παρά Θεοῦ τήν πληροφορία ὅτι θά καταστῆ πνευματικός ὁδηγός καί φιλόστοργος ποιμήν πολλῶν ἀνθρώπων ἐπιζητούντων τήν σωτηρία τους.Ὁ ὅσιος παρακαλοῦσε τόν Θεό νά μήν ἐπιτρέψει κάτι τέτοιο, ἀλλά κατά τόν Κυριακό λόγο: «οὐδείς λύχνον ἅψας καλύπτει αὐτόν σκεύει ἤ ὑποκάτω κλίνης τίθησιν, ἀλλ’ ἐπί λυχνίας ἐπιτίθησιν, ἵνα οἱ εἰσπορευόμενοι βλέπωσι τό φῶς»(Λουκᾶ η΄16). Ἕνας εὐγενής, ὀνόματι Ἀνδρέας Ζαβαλίσιν, κυνηγώντας ἕνα ἐλάφι βρέθηκε μπροστά στήν καλύβα τοῦ ὁσίου. Ἐκεῖνος ὅταν ἀντίκρυσε τόν ἀπρόσμενο ἐπισκέπτη ταράχθηκε διότι ἐπί πολλά ἔτη δέν εἶχε συναντήσει ἄνθρωπο στήν ἐρημική καί δασώδη περιοχή πού ἀγωνιζόνταν. Ὁ Ἀνδρέας ἔλαβε τήν εὐχή τοῦ ὁσίου καί μετά ἀπό μεγάλη πίεση πληροφορήθηκε γιά την ἀσκητική του βιοτή Παύλειος Λόγος

στόν ἀπαρηγόρητο ἐκεῖνο τόπο. Παρά τή ρητή ἀπαγόρευση τοῦ ὁσίου πρὸς τόν Ἀνδρέα, ἐκεῖνος ἀνήγγειλε παντοῦ περί τοῦ κεκρυμμένου πνευματικοῦ θησαυροῦ, πού ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀποκάλυψε. Ἔκτοτε ἕνα μεγάλο πλῆθος ἀνθρώπων ἄρχισε νά συρρέει κοντά του καί νά ζητᾶ πνευματική καθοδήγηση.Κοντά του ἔσπευσε καί ὁ κατά σάρκα ἀδελφός του Ἰωάννης, πού ἀπό ἐτῶν τόν ἀναζητοῦσε. Καί ἀφοῦ γιά χρόνο ἱκανό συναγωνίσθηκαν στά ἀσκητικά παλαίσματα, ὁ Ἰωάννης ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ. Ἕνας μεγάλος ἀριθμός πατέρων συγκεντρώθηκε γύρω του ζώντας ὁ καθένας μόνος του σέ ἀσκητικές καλύβες καί ἐκεῖνος μέ περισσή ἀγάπη τούς καθοδηγοῦσε. Τῇ ἐπιπνοίᾳ τοῦ Παναγίου Πνεύματος ὁ ὅσιος Ἀλέξανδρος ἀπόθεσε τόν ὄγκο τῶν σαρκικῶν βαρημάτων καί ἀνεδείχθη σκεῦος ἐκλογῆς θεότευκτο, μεγαλοφωνότατος κήρυκας τῶν θαυμασίων τοῦ Θεοῦ καί ἀπλανής ὁδηγός τῶν μετά σπουδῆς ζητούντων τήν Βασιλεία τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Δύο φορές τοῦ ἀποκαλύφθηκε ἄγγελος Κυρίου καί τόν ἐκάλεσε νά ἐκπληρώσει τήν βουλή τοῦ Μεγάλου Θεοῦ, πού ἦταν ἡ ἀνέγερση ναοῦ στό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος σ’ ἐκείνη τήν ἐρημική περιοχή. Ὅμως ὁ ἡσυχαστικός ζῆλος τοῦ ὁσίου ἦταν τό ἐμπόδιο γιά τήν πραγματοποίηση τοῦ θείου κελεύσματος. Ἕνα βράδυ τοῦ ἔτους 1508 προ-

Παύλειος Λόγος

σευχόμενος στήν ἀσκητική του καλύβα, ὁ ἰσάγγελος ὅσιος Ἀλέξανδρος, ἔλαβε πείρα γεγονότος ὑπέρ λόγον καί ἔννοιαν, ὁμοίου τοῦ ὁποίου ἀξιώθηκε ὁ ἅγιος Πατριάρχης Ἀβραάμ χιλιετίες πρίν. Φῶς λαμπρότατο καί ὑπερφυσικό κατηύγασε τό ἐρημητήριό του καί τότε ἔντρομος ἀντίκρυσε τρεῖς ὅμοιους λευκοφορεμένους, πανέμορφους καί λαμπρότατους ἀνθρώπους νά τόν πλησιάζουν. Καί οἱ τρεῖς κρατοῦσαν στό χέρι σκῆπτρο. Ἔπιασαν τόν ὅσιο ἀπό τό χέρι, τόν σήκωσαν καί τοῦ εἶπαν: «ἔχε ἐλπίδα, μακάριε, καί μή φοβᾶσαι». Εὐδόκησε ἡ Παναγία καί ὁμοούσιος καί ἀδιαίρετος Τριάς νά ἀποκαλυφθεῖ στόν ὅσιο Ἀλέξανδρο καί νά τοῦ ὁρίσει τήν βουλή της γιά τήν ἀνέγερση τοῦ ναοῦ. Καί ὁ ὅσιος, παρ’ ὅλες τίς ἀντιρρήσεις του, πού ἀποδεικνύουν τό βάθος τῆς ταπεινώσεως του, ἡ ὁποία καί τόν ἀνέδειξε θεατή τοῦ Θεοῦ, σάρκα ἀκόμα φορῶν καί τόν κόσμο τοῦτο οἰκῶν, ἔνευσε ταπεινά καί ὑπάκουσε στήν θεία ἐντολή. Ἔτσι λοιπόν ἀνεγέρθηκε ὁ περικαλλέστατος ναός τῆς Παναγίας Τριάδος, ἡ μεγάλη τράπεζα, οἱ πτέρυγες τῶν κελλιῶν καί τῶν ξενώνων καί ἄλλοι βοηθητικοί χῶροι τοῦ μοναστηριοῦ. Ὑπό τήν ἀσφυκτική πίεση τῶν πατέρων τῆς μονῆς καί τοῦ Ἀρχιεπισκόπου τοῦ Μεγάλου Νόβγκοροντ Σεραπίωνος ὁ ὅσιος Ἀλέξανδρος ἐδέχθη τό χάρισμα τῆς Ἱερωσύνης.Ὁ πολιστής τῆς δασώδους ἐρήμου

τοῦ Σβίρ κατέστη τύπος ἀκλινής καί κανών ἀκριβέστατος τῆς ἰσάγγελης μοναχικῆς πολιτείας παρηγορῶν, νουθετῶν, ἐλέγχων, εὐλογῶν, καθαίρων, φωτίζων, ἁγιάζων τούς πολλούς ὑποτακτικούς του. Ἡ ἐπιθυμία του νά ἀνεγείρει καί ἕνα ναό πρός τιμή τῆς Παναγίας πραγματοποιήθηκε μετά ἀπό ἐμφάνιση καί ὑπόδειξη τῆς Κυρίας Θεοτόκου.Στό σημεῖο πού ἐμφανίσθηκε ἡ Παναγία, ἀκριβῶς πίσω ἀπό τό ἱερό βῆμα τοῦ Ναοῦ, ὅταν ἔχει χιονόπτωση δέν ἐπικάθεται τό χιόνι. Ὅμως ἡ ὥρα τῆς ἐξόδου τοῦ ὁσίου ἀπό τά πρόσκαιρα πλησίασε. Κάλεσε τούς μαθητές του καί τούς ἀπηύθυνε τίς τελευταῖες πατρικές συμβουλές του, ζητώντας νά ρίξουν τό ἄψυχο σῶμα του στήν μέση τοῦ βάλτου. Στήν πεισματική ἄρνηση τῶν μοναχῶν ὁ ὅσιος ζήτησε νά μήν τόν θάψουν ἐντός τῆς Μονῆς ἀλλά δίπλα στήν ἐκκλησία τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος στό ἀπομακρυσμένο ἐρημητήριο πού ἀποσύρονταν κατά καιρούς, θέλοντας ἔτσι νά ἀποφύγει καί τήν μετά θάνατο τιμή τῶν ἀνθρώπων. Στίς 30 Αὐγούστου τοῦ 1533 ἡ μακαρία του ψυχή ἀνυψώθηκε «εἰς τήν ἀΐδιον ἀνάπαυσιν ἔνθα ὁ τῶν ἑορταζόντων ἦχος ὁ ἀκατάπαυστος καί ἡ ἀπέραντος ἡδονή τῶν καθορώντων τοῦ προσώπου τοῦ Θεοῦ τό κάλλος τό ἄρρητον», τό δέ ἡγιασμένο λείψανό του κατετέθη στά σπλάγχνα τῆς ἁγίας μαρτυρικῆς ρωσικῆς γῆς.Ὅταν τό 1641 ξεκίνησαν οἱ

ἐργασίες γιά τήν κατασκευή νέου ναοῦ τῆς Μεταμορφώσεως, ἀφοῦ ὁ παλαιός καταστράφηκε ἀπό τίς ἐπιδρομές Γερμανῶν καί Λιθουανῶν,εὑρέθη τό μυροβόλο σκήνωμα τοῦ ὁσίου Ἀλεξάνδρου παντελῶς ἄφθαρτο. Ἐτέθη σέ ἀσημένια λάρνακα καί τοποθετήθηκε στό μοναστήρι του πρός ἐνίσχυση καί στηριγμό τῶν πατέρων καί εὐλογία τοῦ πιστοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ. Μισή ὅμως χιλιετία μετά ὁ ὄφις ὁ ἀρχέκακος ἐπότισε μέ τό δηλητήριο τῆς ἀθεΐας τήν γῆ τῆς Ρωσίας. Ἡ μαύρη νύχτα τῶν ἀπηνῶν διωγμῶν ἐναντίον τῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν ἄρχισε νά ἁπλώνεται τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1917. Καί ὁ διάβολος δέν λησμόνησε τόν παλαιό του ἐχθρό, τόν ὅσιο Ἀλέξανδρο τοῦ Σβίρ.Οἱ Μπολσεβίκοι πού ἔφθασαν στό μοναστήρι ἐκτέλεσαν τόν ἡγούμενο Ἀρχιμανδρίτη Εὐγένιο καί πατέρες τῆς μονῆς. Κατάσχεσαν τά ἱερά σκεύη καί τήν ἀσημένια λάρνακα τοῦ ὁσίου. Μόλις στήν ἔκτη προσπάθειά τους κατάφεραν να μετακινήσουν τό λείψανο τοῦ ἁγίου. Ἔτσι ἔγινε ἡ ἀπαρχή γιά νά κατασχεθούν 63 ἅγια λείψανα μέχρι τό 1922 καί νά ἀναλωθοῦν οἱ ἐπιστήμονες τοῦ ἀθεϊστικοῦ καθεστῶτος σ’ ἕνα δαιμονικό ἀγώνα δρόμου ἀποδείξεως τῆς δῆθεν ἀπάτης τῶν λειψάνων τῶν χριστιανῶν. Τό Μοναστήρι τοῦ ὁσίου μετατράπηκε σέ στρατόπεδο συγκεντρώσεως και ψυχιατρικό ἄσυλο. Διαμαρτυρήθηκαν οἱ καθεστωτικοί ἰατροί ὅταν νόμισαν ὅτι τούς παρέδωσαν νεκρό τριῶν ἡμερῶν ἐξετάζοντας τό λείψανο τοῦ ἁγίου καί ἔμειναν ἔκπληκτοι ὅταν τούς ἐνημέρωσαν ὅτι πρόκειται γιά τόν ὅσιο Ἀλέξανδρο τοῦ Σβίρ, πού γιά αἰῶνες παρέμενε ἐκτεθειμένος σέ προσκύνηση τῶν χριστιανῶν. Ὅμως «οὐκ ἠβουλήθησαν συνιέναι», διότι ἡ καρδία τους ἦταν πορωμένη ἀπό τά βέλη τοῦ ἀλάστορος καί ἔτσι μετά ἀπό πολλές περιπέτειες τό ἱερό λείψανο τοῦ ὁσίου σφραγίσθηκε στήν Στρατιωτική Ἰατρική Ἀκαδημία τῆς Πετρουπόλεως.Τό Δεκέμβριο τοῦ 1997 τό ἱερό λείψανο τοῦ ἁγίου εὑρέθη.Τό 1998 κατετέθη πρός προσκύνηση στό Ναό τῶν Ἁγίων Πίστεως, Ἐλπίδας, Ἀγάπης καί τῆς μητέρας τους Σοφίας. Στίς 23 Νοεμβρίου τοῦ 1998 τό ἱερό λείψανο ἐπιστρέφει καί πάλι στό μοναστήρι τῆς Ἁγίας Τριάδος μυροβλύζον καί ἐπιτελοῦν θαυμάσια στόν πιστό λαό τοῦ Θεοῦ. Καί ἀπό τήν βόρεια παγωμένη ρωσική γῆ, ὅπου καί πάλι ἀναπαύεται στόν τόπο τῆς ἀσκήσεώς του, τό παντελῶς ἄφθαρτο καί μυροβόλο λείψανο τοῦ ὁσίου Ἀλεξάνδρου συνεχίζει νά ἐκπέμπει πρός τίς παγωμένες ἀπό τήν ἁμαρτία καρδιές τῶν ἀνθρώπων αὔρα θερμή, ἁγιασμοῦ πεπληρωμένη.Ἡ ἀφθαρσία τοῦ λειψάνου τοῦ μεγάλου τούτου Θεόπτη τῆς Ὀρθοδοξίας τοῦ βορρᾶ κηρύττει τήν νίκη τοῦ Θεοῦ ἐνα-

ντίον τοῦ διαβόλου. Κραυγάζει τήν ἐπικράτηση τοῦ φωτός ἔναντι τοῦ σκότους. Ἀναγγέλλει τόν θάνατο τοῦ θανάτου. Σαλπίζει την ἐμπειρία τῶν μέχρι πρό τινος μελλοθανάτων, «θάνατος δέ ἡμᾶς οὐκέτι κυριεύει». Ἀντιφεγγίζει τήν δόξα τοῦ οὐρανοῦ. Χαριτώνει τους ἄχαρους, καθαίρει τούς ρυπαρούς, φωτίζει τούς ἐσκοτισμένους, λαμπρύνει τούς μιαρούς ἀφοῦ τήν ὁδό τῆς ἀθανασίας διά τῆς μετανοίας δεικνύει στούς θνητούς. Μεταβάλλει τήν λύπη σέ χαρά. Ἀποδεικνύει τήν βεβαιότητα τῆς προσδοκίας τῶν Ὀρθοδόξων.Μαρτυρεῖ τήν θεραπεία τοῦ παρελθόντος, τόν ἁγιασμό

τοῦ παρόντος, τήν ἀνέκφραστη χαρά τῶν μελλόντων.Διώκει μέ τήν ἀγάπη, πού δέν ἐκπίπτει, τούς διῶκτες του.Ἐν τέλει, τό ἡγιασμένο σκήνωμα τοῦ ὁσίου Ἀλεξάνδρου, πού τό ἔφλεξε τό πῦρ τῆς θεότητος, πού τό καταύγασε τό αἰώνιο φῶς τῆς Παναγίας Τριάδος δεικνύει τήν σωτήριον ὁδό, πού ὁδηγεῖ στήν αἰώνια Βασιλεία τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἡ μνήμη αὐτοῦ ὁμοῦ μετά τῆς μητρός του Βαρβάρας ἐπιτελεῖται τήν 30ην Αὐγούστου.

Παύλειος Λόγος

ΑΓ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΑΛ

650 ἔτη ἀπό τήν κοίμησ τοῦ μοναχοῦ Γερασίμου Μπεκέ 16

Παύλειος Λόγος

ΛΑΜΑΣ

σή του

Ἱερά Μητρόπολις Βεροίας καί Ναούσης διοργάνωσε στὴ Βέροια ἀπὸ 18- 20 Δεκεμβρίου σειρὰ ἐκδηλώσεων μὲ τὴν εὐκαιρία συμπληρώσεως 650 ἐτῶν ἀπὸ τὴν κοίμηση τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, καθὼς ἐπίσης μὲ τὴν εὐκαρία τῆς τελετῆς ἁγιοκατατάξεως τῶν μελῶν τῆς Ἁγίας Οἰκογενείας τῶν Παλαμάδων στὶς ἁγιολογικὲς δέλτους τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Πραγματοποιήθηκε διήμερο Διεθνὲς Ἐπιστημονικὸ Συνέδριο μὲ θέμα: «ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ: 650 ΕΤΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΟΥ (1359 – 2009) – ΑΓΙΟΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΛΑΜΑΔΩΝ». Κατὰ τὴν πρωϊνὴ Συνεδρίαση χαιρετισμὸ ἀπηύθυνε ἡ Δήμαρχος Βέροιας κ. Χαρούλα Οὐσουλτζόγλου καὶ στὴ συνέχεια τὸ λόγο ἔλαβε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων ὁ ὁποῖος στὴν προσλαλιὰ τοῦ ὑπογράμισε ὅτι ἂν καὶ ἡ ἁγιότητα καὶ ἡ θεολογία τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ εἶχε μεγάλη ἐπιρροὴ στὴν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας, ὡστόσο καὶ τὰ ἄλλα μέλη τῆς οἰκογενείας του, μολονότι δὲν ἄφησαν τόσο μεγάλη ἐπιρροὴ στὴν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας, ὑπῆρξαν ὅμως προσωπικὰ ἅγιες μορφές. Η ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΑ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ Πρίν ἀπό ἕνα ἔτος ἡ Ἱερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας εἶχε ἀποφασίσει νά ἀφιερώσει τό ἔτος 2009 στόν μεγάλο θεολόγο καί διδάσκαλο τῆς νοερᾶς προσευχῆς, ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ, μέ τήν εὐκαιρία τῆς συμπληρώσεως 650 ἐτῶν ἀπό τήν ὁσιακή κοίμησή του. Γιά τόν λόγο αὐτό ὀργάνωσε κατά τή διάρκεια τοῦ ἔτους δύο συνέδρια μέ θέμα τόν ἅγιο Γρηγόριο, ἑστιάζοντας ὄχι μόνο στό πρόσωπο καί τή θεολογία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου ἀλλά καί στό περιβάλλον μέσα στό ὁποῖο ἀναπτύχθηκε ἡ προσωπικότητά του καί τό ὁποῖο ἀκολούθησε μιά ἀνάλογη πορεία ζωῆς μέ τή δική του. Τό περιβάλλον αὐτό ὑπῆρξε ἐν μέρει ἡ οἰκογένειά του. Καί τό ἐνδιαφέρον μας γιά τήν οἰκογένεια τοῦ ἁγίου Γρηγορίου ὀφείλεται καί στό γεγονός ὅτι ἡ Ἱερά Μητρόπολή μας ἔστρεψε κατά τό ἔτος πού διανύουμε ἰδιαιτέρως τήν προσοχή της στόν ἱερό θεσμό τῆς οἰκογενείας, ἕναν θεσμό πού διέρχεται στίς ἡμέρες μας μία σοβαρή κρίση ἐξ αἰτίας πολλῶν καί ποικίλων παραγόντων, οἱ ὁποῖοι συναρτῶνται μέ τίς ραγδαῖες ἀλλαγές πού παρατηροῦνται, ἰδίως τά τελευταῖα χρόνια, στήν κοινωνία καί στόν τρόπο ζωῆς τῶν ἀνθρώπων. Γι᾽ αὐτό καί ἡ οἰκογένεια ὑπό τό πρίσμα τῆς διδασκαλίας τοῦ ἀποστόλου Παύλου ἀπετέλεσε τό θέμα τοῦ Διεθνοῦς Συνεδρίου πρός τιμήν τοῦ ἀποστόλου Παύλου, τό ὁποῖο ὀργανώθηκε, ὅπως κάθε χρόνο, στό πλαίσιο τῶν ἑορταστικῶν ἐκδηλώσεων τῶν Παυλείων. Ἀπό τήν προσεκτική μελέτη τῆς ζωῆς τῶν μελῶν τῆς οἰκογενείας τοῦ ἁγίου Γρηγορίου, ὅπως αὐτή σκιαγραφεῖται ἀπό τόν συναγωνιστή καί ἐγκωμιαστή τοῦ ἁγίου Γρηγορίου, τόν πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, ἅγιο Φιλόθεο τόν Κόκκινο, ὁ ὁποῖος γνώριζε κάποια μέλη καί ἀσφαλῶς θά εἶχε ἀκούσει

Παύλειος Λόγος

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σεβαστείας κ. Δημήτριος κηρύααει την έναρξη των εργασιών του Διεθνούς Συνεδρίου καί γιά τά ἄλλα, καί παρουσιάσθηκε κατά τίς εἰσηγήσεις τῶν συνεδρίων μας προέκυψε ἡ πεποίθηση ὅτι καί οἱ γονεῖς καί οἱ ἀδελφοί καί οἱ ἀδελφές τοῦ ἁγίου Γρηγορίου βίωσαν εἴτε κατά τή διάρκεια τῆς ζωῆς τους μέσα στόν κόσμο εἴτε ὡς μοναχοί, μία ζωή εὐσεβῆ καί ὁσιακή, μία ζωή προσευχῆς καί ἀσκήσεως, μία ζωή γεμάτη ἀπό τή χάρη τοῦ Θεοῦ, πού ἀποδεικνύεται καί ἀπό ὅσα θαυμαστά, ἔστω καί ἀκροθιγῶς, περιγράφονται στόν Λόγο τοῦ ἁγίου Φιλοθέου πρός τιμήν τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. Καί μπορεῖ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς νά διακρίθηκε περισσότερο μέ τή θεολογική του κατάρτιση, τήν πνευματική του ἐμπειρία, τό ἀγωνιστικό του φρόνημα καί τήν παρρησία του ὑπέρ τῆς ἀληθοῦς καί ὀρθοδόξου πίστεως, τήν ποιμαντική του δράση καί τό συγγραφικό του ἔργο, καί γι᾽ αὐτό νά ἔτυχε ἀμέσως μετά τήν ὁσιακή κοίμησή του τῆς τιμῆς νά συγκατελεχθεῖ μεταξύ τῶν ἁγίων καί τῶν πατέρων τῆς κατ᾽ Ἀνατολάς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, αὐτό ὅμως δέν σημαίνει ὅτι καί τά λοιπά μέλη τῆς κατά σάρκα οἰκογενείας του ὑστέρησαν σέ ὁσιότητα βίου, ἡ ὁποία καί ἀποδεικνύεται μέ τίς μαρτυρίες τῶν συγχρόνων τους, τίς ὁποῖες διέσωσε καί καταγράφει ὁ πολύς πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ἅγιος Φιλόθεος ὁ Κόκκινος. Γιά τόν λόγο αὐτό καί ἡ Ἱερά Μητρόπολή μας, πού εἶχε τήν ἐξαιρετική εὔνοια ἀπό τόν

Παύλειος Λόγος

Θεό νά φιλοξενήσει στό ἔδαφός της ἐπί ἔτη τόσο τόν μεγάλο φωστήρα καί διδάσκαλο τῆς Ἐκκλησίας μας, τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ, ὅσο καί τούς ἀδελφούς καί τίς ἀδελφές του, καί ἐπιθυμώντας νά προβάλλει ὡς παράδειγμα ἁγίας οἰκογενείας, τήν οἰκογένεια τοῦ ἁγίου Γρηγορίου, θεώρησε ὅτι ἔχει χρέος τόσο ἔναντι τῶν θεοφιλῶν αὐτῶν προσωπικοτήτων ὅσο καί ἔναντι τοῦ ποιμνίου της, νά προβεῖ στίς ἀπαραίτητες ἐνέργειες πρός τήν Ἱερά Σύνοδο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί δι᾽ αὐτῆς πρός τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο προκειμένου νά γίνει ἡ ἀναγραφή καί τῶν ὑπολοίπων μελῶν τῆς οἰκογενείας τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ὡς ὁσιακῶς καί ἀσκητικῶς βιωσάντων, στίς ἁγιολογικές δέλτους τῆς κατ᾽ ἀνατολάς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας. Μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ ἡ τυπική διαδικασία ἔχει ἤδη ὁλοκληρωθεῖ μέ τήν ἔκδοση τῆς σχετικῆς Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Πράξεως, τήν ὁποία μεταφέρει καί θά ἀναγνώσει ἐν ἐκκλησίᾳ ὁ ἐκπρόσωπος τῆς Αὐτοῦ Θειοτάτης Παναγιότητος, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σεβαστείας κ.κ. Δημήτριος κατά τήν πολυαρχιερατική θεία Λειτουργία, ἡ ὁποία θά τελεσθεῖ τήν Κυριακή προεξάρχοντος τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἱερωνύμου ἐπί τῷ ἑορτασμῷ τῆς ἐπισήμου ἀναγραφῆς

τῶν νέων ἁγίων στό Ἁγιολόγιο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Μέ τήν εὐκαιρία αὐτή τοῦ ἑορτασμοῦ τῆς ἁγιοκατατάξεως τῆς οἰκογενείας τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ καί ἐπιθυμώντας ἡ Ἱερά Μητρόπολή μας ἀφ᾽ ἑνός νά προετοιμάσει τόν εὐσεβῆ κλῆρο καί τόν φιλάγιο λαό της γιά τήν μεγάλη αὐτή εὐλογία, τῆς ὁποίας γινόμεθα μέτοχοι, καί ἀφ᾽ ἑτέρου νά προβάλλει τούς νέους ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας μας ὡς πρότυπα καί παραδείγματα ζωῆς γιά ὅλους μας, ὀργάνωσε καί πραγματοποιεῖ τό παρόν συνέδριο, τό ὁποῖο ἀναφέρεται, βεβαίως, ὄχι μόνο στήν οἰκογένεια τοῦ ἁγίου Γρηγορίου ἀλλά καί στή θεολογία του καί στήν εὑρύτερη ἀπήχησή της ἀπό τήν ἐποχή του μέχρι σήμερα σέ ὁλόκληρο τόν ὀρθόδοξο κόσμο. Καί εἶναι σημαντικό νά συνειδητοποιήσουμε ὅλοι ὅτι ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ δέν εἶναι μία δυσνόητη διδασκαλία, ἡ ὁποία δέν συνδέεται μέ τή ζωή καί τήν πράξη τῆς Ἐκκλησίας μας, δέν συνδέεται μέ τή ζωή τοῦ κάθε πιστοῦ εἴτε εἶναι κληρικός εἴτε εἶναι λαϊκός, εἴτε ζεῖ στόν κόσμο εἴτε στήν ἔρημο. Μελετώντας τήν ἐπίγεια πορεία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ καί τῆς οἰκογενείας του μέσα ἀπό τίς ἀνακοινώσεις τοῦ παρόντος συνεδρίου ὅλοι μποροῦμε νά βροῦμε τό ὑπόδειγμα πού ἀναζητοῦμε: οἱ ἀρχιερεῖς τόν σοφό οἰακοστρόφο τοῦ πηδαλίου τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ποιμένες τόν στοργικό ποιμένα, οἱ μοναχοί τό πρότυπο τῆς μοναχικῆς πολιτείας, οἱ μοναχές τό ὑπόδειγμα τῆς σώφρονος βιοτῆς, οἱ θεολόγοι τόν ἐν προσευχῇ θεολογοῦντα καί ἐν συνειδήσει ὀρθοτομοῦντα τόν λόγο τῆς τοῦ Θεοῦ ἀληθείας. Ἀλλά καί οἱ γονεῖς μποροῦν νά βροῦν στό ὑπόδειγμα τῆς ζωῆς τῶν γονέων τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, τούς τρόπους γιά νά καθοδηγήσουν τήν οἰκογένειά τους καί νά παιδαγωγήσουν τά παιδιά τους· καί τά παιδιά καί οἱ νέοι μας μποροῦν νά παραδειγματισθοῦν ἀπό τή ζωή τοῦ ἁγίου Γρηγορίου καί τῶν ἀδελφῶν του, πού ἄν καί ἔζησαν μέσα στίς προκλήσεις μιᾶς μεγαλούπολης, ὅπως ἡ Κωνσταντινούπολη, πού ἄν καί ἔζησαν μέσα στίς ἀνέσεις καί τή δόξα τῶν ἀνακτόρων, διατήρησαν τήν ψυχή τους καθαρή ἀπό τοῦ κόσμου καί θερμή τήν ἀγάπη στόν Θεό. Κλείνοντας τή σύντομη αὐτή ἐναρκτήρια εἰσήγηση θά ἤθελα, ἀφοῦ εὐχαριστήσω θερμά ὅλους τούς παρισταμένους Σεβασμιωτάτους ἀρχιερεῖς καί ἰδιαιτέρως τόν ἐκπρόσωπο τῆς Α.Θ.Π. Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Σεβαστείας κ.κ. Δημήτριο γιά τήν τιμητική παρουσία τους στό συνέδριο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας, νά καλέσω τόν Ἅγιο Σεβαστείας νά κηρύξει τήν ἔναρξή του μεταφέροντάς μας καί τίς εὐχές τοῦ Παναγιωτάτου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου. Στὴ συνέχεια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σεβαστείας κ. Δημήτριος, ἐκπρόσωπος τῆς Α.Θ.Π. τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου ἐκήρυξε τὴν ἔναρξη τῶν ἐργασιῶν τοῦ Συνεδρίου καὶ ἀνέγνωσε τὸ σχετικὸ μήνυμα τοῦ Παναγιωτάτου. Στὴν ὁμιλία του ἀναφέρθηκε γιὰ τὸ θαῦμα τῆς ἁγιότητας μιᾶς ὁλόκληρης οἰκογενείας. ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΤΟΥ Ἱερώτατε Μητροπολίτα Βεροίας καὶ Ναούσης, ὑπέρτιμε καὶ Ἔξαρχε Θετταλίας, ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἀγαπητὲ ἀδελφὲ καὶ συλλειτουργὲ

τῆς ἠμῶν Μετριότητος κύριε Παντελεήμων, χάρις εἴη τῇ ὑμετέρᾳ Ἱερότητι καὶ εἰρήνη παρὰ Θεοῦ. Μετὰ πολλῆς χαρᾶς ἐδεξάμεθα τὴν ἀπὸ ιθ’ παρελθόντος μηνὸς Ὀκτωβρίου ἐπιστολὴν τῆς ὑμετέρας ἀγαπητῆς Ἱερότητος, ἐξ ἧς ἐπληροφορήθημεν ὅτι ἡ κατ αὐτὴν Ἱερὰ Μητρόπολις Βεροίας καὶ Ναούσης διοργανώνει, ἀπὸ ιη΄ ἕως καὶ κ’ τρέχοντος μηνός, ἐορταστικάς ἐκδηλώσεις ἐπὶ τῇ συμπληρώσει ἑξακοσίων καὶ πεντήκοντα ἐτῶν ἀπὸ τῆς κοιμήσεως τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, Ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, τοῦ καὶ ἐν τῇ Ἱερᾷ Σκήτη τῆς Βεροίας ἀσκήσαντος μετὰ τῶν ἐσχάτως, ἀποφάσει τῆς περὶ ἡμᾶς Ἁγίας καὶ Ἱερᾶς Συνόδου, ἐν τῷ Ἁγιολογίῳ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καταταγέντων Ὁσίων ἀδελφῶν αὐτοῦ. Ὁ ἐν Ἁγίοις Πατὴρ ἡμῶν Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ὁ μέγας οὖτος τῆς ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας φωστὴρ καὶ ἀκατάβλητος τῆς Ὀρθοδοξίας πρόμαχος, ἤδη ὑπὸ τῶν συγχρόνων του κατενοήθη, παρὰ τὴν ἀντίδρασιν τῶν ἀνθρωποκεντρικῶν φιλοσόφων, ὡς ἰσοστάσιος καὶ ὁμότιμος τῶν μεγάλων θεολόγων τῆς Ἐκκλησίας, τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, τοῦ Μεγάλου Ἀθανασίου, τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης καὶ τοῦ ἱεροῦ Φωτίου. Φορεῦς καὶ ἐκφραστής τῆς θεολογίας καὶ τοῦ πνεύματος τῶν πρὸ αὐτοῦ μεγάλων τούτων τῆς Ἐκκλησίας Πατέρων καὶ Διδασκάλων, παθών καὶ μαθών τὰ θεία ἐν τῷ πνευματικῷ σκάμματι τῆς ἀσκητικῆς βιοτῆς καὶ ἡσυχαστικῆς πολιτείας, καὶ θείας θεοπτίας ἀξιωθείς, ἐμελώδησεν ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ ἐναρμόνιον μέλος θεολογίας καὶ ἀντεχόμενος ἐμπειρικῶς τῆς πατρικῆς δόξης διεφύλαξε τὸ Ὀρθόδοξον πλήρωμα ἐκ τῶν εἰσαχθέντων τότε ἐν τὴ καθ’ ἠμᾶς Ἀνατολὴ ὀθνείων διδαγμάτων τοῦ δυτικοῦ οὐμανισμοῦ. Ἡ θεολογία τοῦ ἡσυχαστοῦ τούτου Πατρὸς ἐγένετο ἡ ζύμη ἡ ζυμώσασα ὅλον τὸ ἐκκλησιαστικὸν φύραμα καὶ ἐκφρασθεῖσα ἔκτοτε καὶ καθ’ ὅλην τὴν διάρκειαν τῆς δυσχειμέρου δουλείας ὑπὸ τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, ἥτις καὶ ἐκύρωσε ταύτην συνοδικῶς, καὶ διέσωσε τὸ Γένος ἠμῶν, ἀναδείξασα μέγα πλῆθος νέων διδασκάλων τῆς εὐσεβείας, Ἱεραρχῶν, Ὁσίων καὶ Μαρτύρων. Περὶ τοῦ Ἁγίου τούτου ἀνδρὸς ἐλέχθη ὅτι «εἶναι πλέον σύγχρονος εἰς ἡμᾶς, παρὰ εἰς

Ο Πρωτοπρεσβύτερος π. Νικόλαος Λουδοβίκος κατά την εισήγησή του τοὺς συγχρόνους του». Εἶναι δὲ ἀληθὴς ἡ ρῆσις αὕτη διότι διὰ τὸν κεκοπιακότα ἐκ τοῦ ὀρθολογισμοῦ καὶ περιπλανώμενον ἐν ταῖς ἀνοδίαις τῆς ἀκοινωνήτου ἐξωστρέφειας σύγχρονον ἄνθρωπον εἶναι σημαντικὸν νὰ ἀποκόμιση τὴν γνῶσιν καὶ νὰ ἀποκτήσει τὴν βεβαιότητα ὅτι οὖτος ἐντὸς τῆς Ἐκκλησίας, διὰ τῆς καθάρσεως τῆς καρδίας, δύναται νὰ ἔλθη εἰς κοινωνίαν μετὰ τοῦ Θεοῦ οὐχὶ διανοητικῶς ἢ συναισθηματικῶς ἀλλὰ διὰ τῆς ἁγιοπνευματικῆς ἐμπειρίας, ὅτι δύναται νὰ μετάσχῃ εἰς τὸ φῶς, τὴν ζωὴν καὶ τὴν δόξαν τῆς Ἁγίας Τριάδος, τουτέστι νὰ ἔχη ἐλπίδα καὶ προοπτικὴν μέλλοντος καὶ ζωὴν ἀληθινήν. Ἡ τοιαύτη ἐν ἁγιότητι καὶ ἀρεταῖς λάμψις τοῦ Ἁγίου περιηύγασε καὶ περιέλουσε τοὺς γονεῖς καὶ ἀδελφοὺς καὶ ἀδελφάς αὐτοῦ, εἰς τοιοῦτον βαθμόν, ὥστε δικαίως ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία ἀπεδέξατο τὸ εὔλογον αἴτημα τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας καὶ κατέταξε καὶ αὐτοὺς εἰς τὸ Ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Διὰ τοῦτο τυγχάνει ἐπαινετὴ ἡ ἀπόφασις τῆς ὑμετέρας Ἱερότητος ἴνα διοργανώση ἐν τῇ ἕδρα αὐτῆς Διεθνὲς Συνέδριον καὶ ἄλλας ἐορταστικάς καὶ λατρευτικάς ἐκδηλώσεις ἐπὶ

τῇ 650ῇ ἐπετείω τῆς κοιμήσεως τοῦ Ἁγίου Πατρός, ἀποτελοῦσα πρῶτον μὲν ἔκφρασιν τιμῆς καὶ εὐγνωμοσύνης δι’ ὅσα οὖτος ἐκοπίασεν ὑπὲρ τῆς ἀληθείας τῆς πίστεως καὶ τῆς Ἐκκλησίας, εἴτα δὲ προβολὴν τοῦ προσώπου καὶ τῆς διδασκαλίας του πρὸς παιδαγωγίαν καὶ οἰκοδομὴν τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ πληρώματος, μάλιστα δὲ τοῦ πληρώματος τῆς καθ’ ὑμᾶς τοπικῆς ἐν Βεροίᾳ Ἐκκλησίας, τῆς ἁγιασθείσης διὰ τῆς ἐν αὐτῇ ἐπιγείου παρουσίας καὶ ἀσκητικῆς διαγωγῆς αὐτοῦ καὶ τῶν ἁγίων οἰκογενῶν αὐτοῦ καὶ καυχωμένης διὰ τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ μέγας οὖτος Ἱεράρχης καὶ Διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας συγκαταλέγεται ἐν τῷ Ἁγιολογίῳ αὐτῆς μετὰ τῶν γονέων καὶ κατὰ σάρκα ἀδελφῶν αὐτοῦ. Ἐπὶ δὲ τούτοις, συγχαίροντες ἀπὸ τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας τὴν τε ὑμετέραν Ἱερότητα, τὴν Ὀργανωτικὴν Ἐπιτροπὴν τοῦ Συνεδρίου, τοὺς εἰσηγητάς καὶ πάντας τοὺς μετέχοντας αὐτοῦ, ἀπονέμομεν εἰς πάντας ὁλόθυμον τὴν πατρικὴν καὶ Πατριαρχικὴν ἡμῶν εὐχὴν καὶ εὐλογίαν, καὶ εὐχόμεθα πλήρη ἐπιτυχίαν τῶν ἐργασιῶν εἰς δόξαν τοῦ ἐν Τριάδι προσκυνουμένου Θεοῦ καὶ τιμὴν τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Γρηγορίου Ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης τοῦ Παλαμᾶ καὶ τῶν ἁγίων οἰκογενῶν αὐτοῦ, ὧν αἳ θεόδεκτοι πρεσβεῖαι εἴησαν πᾶσιν ἡμῖν εἰς ἐνίσχυσιν καρδίας πνευματικὴν καὶ εὐόδωσιν παντὸς ἐφετοῦ καὶ καταθυμίου. Βθ΄ Δεκεμβρίου Ἰδ’ † Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος Ἀγαπητὸς ἐν Χριστῷ ἀδελφὸς ΟΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ Στὴν Α΄Συνεδρία προήδρευσε ὁ Ἀν. Καθηγητὴς Ἀρχιμ. Γεώργιος Χρυσοστόμου, Πρωτοσύγκελλος τῆς Ι. Μητροπόλεως Βεροίας. Πρῶτος εἰσηγητὴς ἦταν ὁ ὁμότιμος Καθηγητὴς ΑΠΘ κ. Ἀντώνιος Παπαδόπουλος ὁ ὁποῖος εἰσηγήθηκε τὸ θέμα: «Ἡσυχασμὸς καὶ νοερὰ προσευχὴ στὴν Ἁγία οἰκογένεια Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ». Στὴν εἰσήγηση ἀνέφερε μεταξὺ ἄλλων: «Παράδειγμα ἡσυχίας ὑπῆρξε – ἔλεγε ὁ Ἅγ. Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς- ἡ Θεοτόκος Μαρία». Μετὰ ἀπὸ μία

Ο Ιερομόναχος π. Διονύσιος Slenov κατά την εισήγησή του

Παύλειος Λόγος

καὶ διδάσκαλος τοῦ 20ου αἰῶνος γέρων Σωφρόνιος ἀντιμετώπισε τὶς προκλήσεις τῶν δυτικῶν αἱρέσεων καὶ τῆς δυτικῆς νοοτροπίας. Καὶ στὸν Παλαμὰ καὶ στὸν γέροντα Σωφρόνιο ὑπογραμμίζεται ἡ διάκριση μεταξὺ θείας οὐσίας καὶ θείας ἐνεργείας, ἡ διάκριση μεταξὺ ὑπόστασης καὶ οὐσίας. Καὶ οἱ δυὸ μεγάλοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας ἀγάπησαν καὶ ἐδίδαξαν τὴν νοερὰ προσευχὴ τόσον στοὺς μοναχοὺς ὅσο καὶ στοὺς λαϊκούς. Ἐν τέλει ἐξηγεῖται πὼς ἡ σημερινὴ οἰκολογικὴ κρίση πηγάζει ἀπὸ τὴν ἐσωτερικὴ κρίση τοῦ ἀνθρώπου.

Ο Ομ. Καθηγητής Α.Π.Θ. κ. Αντώνιος Παπαδόπουλος κατά την εισήγησή του βραχεία ἐξιστόριση τοῦ ὄρου «ἡσυχία» ἀπὸ τοὺς πρώτους αἰῶνες καὶ μετά, ὑπογράμμισε τὴν ἐπιρροὴ – γιὰ λίγο καιρὸ δυστυχῶς τοῦ ἡσυχασμοῦ καὶ στὴ Δύση, καθὼς καὶ ἡ στενὴ σχέση μεταξὺ προσευχῆς καὶ (νοερᾶς) προσοχῆς. Οἱ παλαιοὶ βιογράφοι τοῦ Παλαμᾶ μαρτυροῦν πὼς ἡ ἁγιότητα τοῦ Παλαμᾶ ὀφείλεται πολὺ στὴν ἐπιρροὴ τῶν ἁγίων γονέων του, Κωνστάντιου καὶ Καλλονῆς. Ὑπογράμμισε, ἀκόμη, τὸ ρόλο τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ ὡς διδασκάλου νοερᾶς προσευχῆς ὄχι μόνο στοὺς μοναχοὺς ἀλλὰ καὶ στοὺς λαϊκοὺς (στὶς ἀδελφές του λ.χ.). Δεύτερος εἰσηγητὴς ὁ Ἀρχιμ. Πορφύριος Μπατσαρᾶς, Ἡγουμενεύων τῆς Ι. Μονῆς Τιμίου Προδρόμου Σκήτεως Βεροίας, ὁ ὁποῖος εἰσηγήθηκε τὸ θέμα: «Παλαμικὴ ξενία: Ἡ παροικία τῶν Παλαμάδων στὴ Βέροια». Μέσα ἀπὸ μία λεπτομερή ἐξιστόριση τῶν γεγονότων τῆς ζωῆς τοῦ Παλαμᾶ, ἀναρωτήθηκε ὁ εἰσηγητὴς «γιὰ ποιὸ λόγο ἦρθε στὴ Βέροια ὁ Παλαμᾶς;», «Πῶς ἦταν ἡ ζωή του

στὴ Σκήτη Βεροίας;», «Ποιὰ ἦταν ἡ διαφορὰ μεταξὺ Σκήτης (ἐκ Σταυροπηγείου) καὶ ἐνοριακοῦ ἢ μητροπολιτικοῦ μοναστηριοῦ». Ἡ συναναστροφὴ τοῦ Παλαμᾶ, ὅμως, δὲν ἄρεσε σὲ πολλοὺς μοναχοὺς τῆς περιοχῆς τῆς Βέροιας, γιὰ τὸ λόγο ὅτι ἐδίδασκε καὶ στοὺς λαϊκοὺς τὴν ἄσκηση καὶ τὸν ἡσυχασμό. Ἀναφέρθηκε ἀκόμη ὁ εἰσηγητὴς στὶς ὑπάρχουσες εἰκονογραφίες τοῦ Ἁγίου στὴν περιοχὴ τῆς Βέροιας. Στὴ δεύτερη Συνεδρία προήδρευσε ὁ ὄμ. Καθηγητὴς Θεολογικῆς Σχολῆς ΑΠΘ κ. Ἀντώνιος Παπαδόπουλος. Πρῶτος εἰσηγητὴς ὁ ὄμ. Καθηγητὴς Α.Π.Θ κ. Γεώργιος Μαντζαρίδης ὁ ὁποῖος εἰσηγήθηκε τὸ θέμα: «Παλαμᾶς παρὰ Σωφρονίω: Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς στὴ θεολογία τοῦ γέροντα Σωφρονίου». Ὁ εἰσηγητὴς τόνισε ὅτι ὅπως ὁ Παλαμᾶς στὴν ἐποχὴ του ἀντιμετώπισε τὴν αἵρεση τοῦ Βαρλαὰμ τοῦ Καλαβροῦ, ἔτσι καὶ ὁ μεγάλος ὅσιος

Δεύτερος εἰσηγητὴς ὁ Σύμβουλος τοῦ Παιδαγωγικοῦ Ἰνστιτούτου καὶ Δρ, θεολογίας κ. Σταῦρος Γιαγκάζογλου ὁ ὁποῖος εἶχε ὡς θέμα του: «Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς καὶ Νικόλαος Καβάσιλας. Ἡ σύνθεση μυστηριακῆς καὶ ἀσκητικῆς ζωῆς στὴν ὀρθόδοξη παράδοση». Τονίστηκε ὅτι ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς καὶ ὁ Ἅγιος Νικόλαος Καβάσιλας βίωσαν τὴν ἴδια ὀρθόδοξη παράδοση, ἀλλὰ ἐκφράστηκαν μὲ διαφορετικὴ ὁρολογία γι αὐτήν, παρασύροντας ὁρισμένους δυτικοὺς στὴ λανθασμένη ἄποψη ὅτι ὁ Ἅγιος Νικόλαος Καβάσιλας ἦταν κατὰ κάποιον τρόπο λατινόφρων καὶ ἀντίθετος μὲ τὴν ἡσυχαστικὴ θεολογία τοῦ Παλαμᾶ. Κατὰ τὴν Γ Συνεδρία (ἀπόγευμα) προήδρευσε ὁ Ὁμ. Καθηγητὴς Θεολογικῆς Σχολῆς ΑΠΘ κ. Ἰωάννης Καραβιδόπουλος. Εἰσήγηση ἔγινε ἀπὸ τὸν Θεοφιλέστατο Ἐπίσκοπο πρ. Ἐρζεγοβίνης κ. Ἀθανάσιο Jevtic μὲ θέμα: «Ἡ σερβικὴ μετάφραση τῆς ὁμολογίας πίστεως καὶ ἄλλων ἔργων τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ ἔτι ζῶντος». Ὁ ὁμιλητής ἀνέφερε ὅτι ἡ ὁμολογία πίστεως τοῦ Παλαμᾶ μεταφράστηκε στὰ σερβικὰ πρὶν τὴν κοίμησή του, μᾶλλον στὸ Χιλανδάρι. Ἡ ἄποψη ὅτι οἱ σέρβοι ἦταν ἀντιπαλαμιστὲς εἶναι ψευδής ἄσχετα ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι διασώζεται σὲ κάποια χειρόγραφα. Οἱ Σέρβοι ἀγαποῦσαν καὶ τὸν Παλαμὰ καὶ τὸν ἡσυχασμό. Τὴν «ὁμολογία» τὴν ἔγραψε τὸ 1344 σ’ ἕνα φίλο του Διονύσιο καὶ ἀποτελεῖ ἕνα ἔργο πολύπλευρο καὶ πλῆρες. Τέλος, κατὰ τὴν Δ΄καὶ τελευταῖα Συνεδρία τῆς ἡμέρας προήδρευσε ὁ Ὄμ. Καθηγητὴς Α.Π.Θ. κ. Ἰωάννης Γαλάνης καὶ εἰσηγητὲς ἦταν: α) ὁ Ἱερομόναχος Διονύσιος Shlenov, Ἐπ. Καθηγητὴς καὶ Διευθυντὴς τοῦ Ἑλληνικοῦ Τμήματος τῆς Θεολογικῆς Ἀκαδημίας Μόσχας, μὲ θέμα: «Ἡ διδασκαλία τοῦ Ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ στὴ Ρωσία», καὶ β) ὁ Πρωτοπρεσβύτερος Νικόλαος Λουδοβίκος, Ἀν. Καθηγητὴς τῆς Α.Ε.Α.Θ. μὲ θέμα: «Ἡ μεταξὺ ὀρθοδόξων καὶ ἑτεροδόξων συζήτηση σήμερα περὶ τῆς Παλαμικῆς διδασκαλίας γιὰ τὶς ἄκτιστες ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ». Ο ΜΑΚΑΡΙΩΤΑΤΟΣ ΚΗΡΥΣΣΕΙ ΤΗΝ ΛΗΞΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ

Ο Ομ. Καθηγητής Α.Π.Θ. κ. Γεώργιος Μαντζαρίδης κατά την εισήγησή του

Παύλειος Λόγος

Τὸ πρόγραμμα τοῦ συνεδρίου συνεχίστηκε κανονικὰ τὸ πρωὶ τοῦ Σαββάτου, στὸ «Παύλειο Πολιτιστικὸ Κέντρο» (Auditorium) ὄπισθεν τοῦ Βήματος τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, μὲ τὴν παρουσία τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερωνύμου, ὁ ὁποῖος κήρυξε καὶ τὴ λήξη τῶν ἐργασιῶν του. Νωρίτερα προηγήθηκαν οἱ εἰσηγήσεις τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἐδέσσης κ.

Ἰωήλ, ὁ ὁποῖος ἀνέπτυξε τὸ θέμα «Πνευματικὸς ἀγώνας καὶ ἁγιότητα: Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ὡς πρότυπο πνευματικοῦ ἀνθρώπου στὶς πρὸς τιμὴν του ἀσματικὲς ἀκολουθίες», τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Κάτω Δουνάβεως κ. Κασσιανοῦ ὁ ὁποῖος ἀνέπτυξε τὸ θέμα «Ἡ τιμὴ τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ καὶ οἱ διαστάσεις τοῦ ἡσυχαστικοῦ πνεύματος στὴ Ρουμανία» καὶ τῆς ἀρχαιολόγου κ. Ἀγαθονίκης Τσιλιπάκου ἡ ὁποία ἀνέπτυξε τὸ θέμα «Ἡ μορφὴ τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ στὴ μεταβυζαντινὴ τέχνη μέσα ἀπὸ τὸ παράδειγμα τῆς Βέροιας». Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων πρὶν καλέσει στὸ βῆμα τὸν Μακαριώτατο Ἀρχιεπίκοπο Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερώνυμο τόνισε: «Μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ ὁλοκληρώθηκε τό Συνέδριο, τό ὁποῖο εὐλαβῶς ὀργάνωσε ἡ Ἱερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας πρός τιμήν τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ καί τῶν νέων ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας, τῶν μελῶν τῆς οἰκογενείας του, μέ ἀφορμή ἀφ᾽ ἑνός τήν συμπλήρωση 650 ἐτῶν ἀπό τῆς κοιμήσεως τοῦ ἁγίου Γρηγορίου, καί ἀφ᾽ ἑτέρου τοῦ ἑορτασμοῦ τῆς ἀναγραφῆς τῶν νέων ἁγίων εἰς τό Ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας, μετά τήν ὁλοκλήρωση τῆς σχετικῆς νομοκανονικῆς διαδικασίας καί τήν ἔγκριση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί τῆς Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Πράξεως τοῦ πανσέπτου Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Σκοπός καί στόχος τοῦ παρόντος συνεδρίου ἦταν ἡ προβολή τῶν ἁγίων. Ἦταν ἡ παρουσίαση τῆς ζωῆς των καί τοῦ πνευματικοῦ των ἀγῶνος μέ τέτοιο τρόπο, ὥστε ὁ καθένας ἀπό ἐμᾶς νά ὠφεληθεῖ ἀντλώντας πολύτιμα διδάγματα καί γιά τή δική του ζωή καί γιά τή δική του ἀναστροφή μέσα στήν οἰκογένεια, μέσα στήν Ἐκκλησία, μέσα στόν κόσμο. Σκοπός καί στόχος τοῦ παρόντος συνεδρίου

Ο Επίσκοπος πρ. Ερζεγοβίνης κ. Αθανάσιος κατά την εισήγησή του ἦταν ἡ παρουσίαση τοῦ νοήματος καί σημασίας τῆς θεολογίας τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, τῆς θεολογίας τοῦ ἡσυχασμοῦ, τῆς νοερᾶς προσευχῆς καί τῆς ἀσκήσεως γιά τήν πράξη καί τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας, γιά τήν πράξη καί τή ζωή τοῦ κάθε πιστοῦ. Ἦταν ἡ παρουσίαση τῆς ἀπηχήσεως καί τῆς ἐπιδράσεως πού εἶχε καί ἔχει ἀπό τήν ἐποχή του μέχρι σήμερα, 650 χρόνια τώρα, τό ἔργο τοῦ ἁγίου Γρηγορίου ὄχι μόνο στήν ἑλληνόφωνη Ὀρθοδοξία ἀλλά στήν παγκόσμια. Καί ἡ ἀπήχηση καί ἡ ἐπίδραση αὐτή ὀφείλεται στό γεγονός ὅτι ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ δέν ἦταν μία ἀκαδημαϊκή θεολογία, δέν ἦταν μία πρακτική πού ἀφοροῦσε μόνο τούς μοναχούς, διότι ἐάν ἦταν τέτοια, δέν

θά μποροῦσε νά ἔχει τήν ἀπήχηση καί τήν ἐπίδραση πού εἶχε, ὅπως διεφάνη μέ σαφήνεια στίς εἰσηγήσεις τῶν ἐκλεκτῶν ὁμιλητῶν μας. Ἡ ἀπήχηση καί ἡ ἐπίδραση τῆς διδασκαλίας τοῦ ἁγίου Γρηγορίου ἦταν τόσο μεγάλη, γιατί ἐξέφραζε τό βίωμα καί τήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, γιατί ἐξέφραζε τό πνευματικό βίωμα ὅλων τῶν πιστῶν καί ἀποτελοῦσε τό διαρκές πνευματικό του ἀγώνισμα, ὅπως εἴδαμε ὅτι συνέβαινε καί στήν οἰκογένεια τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. Γι᾽ αὐτό καί τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας ἦταν αὐτό πού κράτησε ζωντανή αὐτή τή διδασκαλία καί αὐτή τή θεολογία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ· τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας ἦταν αὐτό πού ἀντελήφθη καί παρέσχε τή

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων καλεί τον Μακαριώτατο να κηρύξει τη λήξη των εργασιών του Συνεδρίου

Παύλειος Λόγος

Ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος κηρύσσει την λήξη των εργασιών του Συνεδρίου μαρτυρία του γιά τήν ἁγιότητα τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ καί πού τόν τίμησε ὄχι μόνο στή Θεσσαλονίκη καί τή Βέροια, στό Ἅγιο Ὄρος καί στήν Κωνσταντινούπολη, ἀλλά καί στή Σερβία καί στή Βουλγαρία καί στή Ρουμανία καί στή Ρωσία. Εἶναι τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας πού ἀγωνίσθηκε καί ἀγωνίζεται πνευματικά μέ τόν τρόπο τοῦ ἁγίου Γρηγορίου, πού τόν τίμησε καί τόν τιμᾶ ψάλλοντας πρός τιμήν ὕμνους καί ὠδές πνευματικές, καί ἀποτυπώνοντας τήν ἱερή μορφή του ἐν εἰκονίσμασι. Εἶναι τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας πού μαρτυρεῖ, μέσω τῶν ἔργων τοῦ ἁγίου Φιλοθέου τοῦ Κοκκίνου, καί γιά τήν ἁγιότητα τῶν ἄλλων μελῶν τῆς οἰκογενείας τοῦ ἁγίου Γρηγορίου, ἀλλά εἶναι καί ἡ Ἐκκλησία πού ἀποφασίζει νά ἀναγράψει στίς ἁγιολογικές της δέλτους τούς νέους ἁγίους, προβάλλοντάς τους ὡς παράδειγμα ζωῆς σέ ὅλα τά τέκνα της. Αὐτός ἦταν καί ὁ σκοπός τῆς ἀναγραφῆς τῶν ἁγίων αὐτῶν μορφῶν, τῶν γονέων καί τῶν ἀδελφῶν τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, στό Ἁγιολόγιο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας. Οἱ ἅγιοι δέν ἔχουν ἀνάγκη τῆς «ἁγιοποιήσεως», ἄς μοῦ ἐπιτραπεῖ ἡ ἔκφραση. Δέν ἔχουν ἀνάγκη οὔτε ἀπό τήν προβολή, οὔτε ἀπό τήν τιμή τῶν ἀνθρώπων καί τῆς Ἐκκλησίας. Δέν ἀποκομίζουν κάποιο ὄφελος ἀπό αὐτήν. Ὁ Θεός, ὁ ὁποῖος «ἐτάζει

Παύλειος Λόγος

νεφρούς καί καρδίας», γνωρίζει καί τήν ἁγιότητα καί τήν ἀγάπη καί τήν ἀφοσίωση τῶν ἐκλεκτῶν του δούλων καί τούς τιμᾶ στόν οὐρανό, ὅπου ἀπολαμβάνουν τά ἀγαθά ἐκεῖνα, γιά τά ὁποῖα γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος ὅτι «ὀφθαλμός οὐκ εἶδε καί οὖς οὐκ ἤκουσεν καί ἐπί καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη». Ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι ἔχουμε ἀνάγκη νά τιμοῦμε καί νά προβάλλουμε τούς ἁγίους μας, διότι αὐτοί εἶναι οἱ «καλῶς τόν δρόμον τελέσαντες καί τελειωθέντες», εἶναι αὐτοί πού ἔχουν ὁλοκληρώσει μέ ἐπιτυχία τόν δρόμον τῆς ζωῆς των, ἔχουν ἐκπληρώσει τόν στόχο των καί ἀναπαύονται δικαιωμένοι καί σεσωσμένοι ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ κοινοῦ μας Πατέρα, τοῦ Θεοῦ, στόν οὐρανό. Ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι ἔχουμε ἀνάγκη νά τιμοῦμε τούς ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας μας, ὄχι μέ κοσμικό τρόπο ἀλλά ὅπως μᾶς προτρέπει ὁ ἱδρυτής τῆς Ἐκκλησίας μας, ἅγιος ἀπόστολος Παῦλος, «ἀναθεωροῦντες», δηλαδή, «τήν ἔκβασιν τῆς ἀναστροφῆς» των καί «μιμούμενοι τήν πίστιν» των. Οἱ ἅγιοι εἶναι οἱ ἀσφαλεῖς καί ἀπλανεῖς ὁδηγοί μας στήν πορεία πρός τόν Θεό, αὐτοί ἀποτελοῦν τόν πλοῦτο τῆς Ἐκκλησίας μας, εἰς τήν ὁποία ὀφείλουμε ὅλοι ὑπακοή, διότι ἐκτός αὐτῆς δέν ὑπάρχει οὔτε σωτηρία, οὔτε ἁγιότητα, οὔτε δυνατότητα θεώσεως. Αὐτό εἶναι τό κοινό δίδαγμα ὅλων τῶν πατέρων

καί τῶν ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας. Αὐτό εἶναι καί τό δίδαγμα τῶν τιμωμένων ἁγίων μας, τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ καί τῶν οἰκείων του. Ὁ σύνδεσμος μέ τήν Ἐκκλησία εἶναι αὐτός πού ἐξασφαλίζει σέ ὅλους μας τή βεβαιότητα ὅτι δέν πλανηθοῦμε καί δέν θά ἀποτύχουμε στήν προσπάθειά μας γιά τή σωτηρία μας. Μέσω αὐτοῦ τοῦ συνδέσμου μέ τήν Ἐκκλησία καί μέ τούς ἁγίους της θά μπορέσει ὁ καθένας ἀπό ἐμᾶς νά βρεῖ πρότυπα καί παραδείγματα ζωῆς καί γιά τόν ἴδιο. Οἱ ἅγιοί μας δέν ζοῦσαν, ὅπως ὁρισμένες φορές πιστεύουμε, σέ ἕναν ἰδανικό κόσμο, στόν ὁποῖο δέν ὑπῆρχαν προβλήματα καί προκλήσεις, δέν ὑπῆρχε ἐκκοσμίκευση καί ἁμαρτία. Ὑπῆρχαν καί στήν ἐποχή τῶν ἁγίων καί στήν ἐποχή πού ἔζησε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ὅλα αὐτά, ἀλλά καί ἐκεῖνος καί οἱ γονεῖς του καί οἱ ἀδελφοί καί οἱ ἀδελφές του κατόρθωσαν νά ζήσουν ἐν εὐσεβείᾳ καί νά φθάσουν στήν ἁγιότητα, καταλείποντας καί σέ μᾶς παράδειγμα ἁγίας οἰκογενείας, ὅπως τό εἴδαμε νά διαγράφεται μέσα ἀπό τίς εἰσηγήσεις τοῦ Συνεδρίου μας. Μακαριώτατε Πάτερ καί Δέσποτα, ἡ παρουσία σας στή σημερινή τελευταία συνεδρία τοῦ Συνεδρίου, τό ὁποῖο ὀργάνωσε ἡ Ἱερά Μητρόπολις Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας πρός τιμήν τῶν νέων ἁγίων της, ἀποτελεῖ ἐξαιρετική τιμή διά τήν τοπικήν Ἐκκλησίαν καί τόν Ἐπίσκοπόν της. Γνωρίζω, Μακαριώτατε, τό βάρος τῶν πολλαπλῶν ὑποχρεώσεων τῆς πολυευθύνου θέσεώς σας ἐπί τήν λυχνίαν τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, γνωρίζω ὅμως καί τήν πολλήν καί θυσιαστικήν σας ἀγάπην, ἡ ὁποία σᾶς ἔκανε νά ἀδιαφορήσετε διά τόν κόπον καί τήν ταλαιπωρίαν τοῦ ταξιδίου, προκειμένου νά εὑρίσκεσθε σήμερον εἰς τήν πόλιν μας συμμέτοχος τῆς χαρᾶς μας, ἡ ὁποία εἶναι χαρά ὅλης τῆς Ἐκκλησίας. Εὐγνώμων διά τήν πολλήν σας ἀγάπην, ἀγάπην πού ἐκφράζεται πάντοτε καί διά τῶν ἔργων καί διά τῶν λόγων σας, σᾶς παρακαλῶ, Μακαριώτατε, νά ἀπευθύνετε λόγον πατρικῆς ἀγάπης πρός τόν εὐσεβῆ κλῆρο καί λαό τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας καί νά κηρύξετε τήν λῆξιν τοῦ Συνεδρίου. ΛΑΤΡΕΥΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ Τὸ ἀπόγευμα τοῦ Σαββάτου πραγματοποιήθηκε πανηγυρικὸς ἀρχιερατικὸς ἑσπερινὸς στὴν Ἱερὰ Μονὴ Τιμίου Προδρόμου Σκήτεως Βεροίας, κατὰ τὸν ὁποῖο χοροστάτησε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σεβαστείας κ. Δημήτριος. Τὸ πρωὶ τῆς Κυριακῆς τελέστηκε στὸν Ἱερὸ Ναὸ Ἁγίου Ἀντωνίου Πολιούχου Βεροίας πολυαρχιερατικὸ συλλείτουργο προεξάρχοντος τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος. Πρὸ τῆς ἐνάρξεως τῆς Θείας Λειτουργίας πραγματοποιήθηκε ἡ τελετὴ ἁγιοκατατάξεως τῶν οἰκογενῶν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ ΤΟΥ ΣΕΒ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΣΕΒΑΣΤΕΙΑΣ Κ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σεβαστείας κ. Δημήτριος, ἐκπρόσωπος τῆς Α.Θ.Π. τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου

στὴ σεχτικὴ προσφώνησή του εἶπε: «Εἰς τὴν συνείδησιν τοῦ χριστεπωνύμου πληρώματος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Βεροίας καὶ Ναούσης, ἀλλὰ καὶ εὐρύτερον, τὰ ἱερὰ μέλη τῆς κατὰ σάρκα οἰκογενείας τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Γρηγορίου Ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης τοῦ Παλαμᾶ, τιμῶνται ἐκ παλαιοῦ ὡς Ἅγιοι «καλῶς ἄθλησαντες καὶ στεφανωθέντες» ἀπὸ Θεοῦ. Γνωρίζομεν ἐπίσης ἐκ παλαιοῦ, ὅτι ἡ ἁγνὴ συνείδησις τοῦ πιστοῦ λαοῦ ἀσφαλῶς ἐπηρεάζει καὶ τὴν συνείδησιν τῆς διοικούσης Ἐκκλησίας μας. Κατὰ δὲ τὴν εὔσημον ταύτην ἡμέραν ἡ συνείδησις τῆς Ἐκκλησίας, καὶ μάλιστα τῆς πολυπαθοῦς Μητρὸς Ἐκκλησίας μας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, τῇ αἰτήσει τῆς Ἁγιωτάτης ἀδελφῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, διακηρύσσει τὴν ἔνταξιν εἰς τὸ Ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοδοξίας τῶν σεπτῶν οἰκογενῶν Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. Εἰς τὸ σημεῖον τοῦτο, θὰ ἦτο παράλειψις ἐὰν δὲν ἐξῆρα τὴν πρὸς τοῦτο καιρίαν συμβολὴν Παντελεήμονος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βεροίας καὶ Ναούσης, ἡμετέρου φιλτάτου ἀδελφοῦ, τοῦ ἐκ παίδων φιλόθεου καὶ φιλαγίου, ἀκαμάτου δὲ λειτουργοῦ τοῦ Ὑψίστου καὶ ὑμνητοῦ τῶν εὐαρστησάντων Αὐτῷ Ἁγίων ἀπὸ τεσσαρακονταετίας. Ἐπικαλούμενος, λοιπόν, ἐφ’ ὑμᾶς πάντας τάς πρεσβείας πρὸς Κύριον τῶν Ἁγίων Κωνσταντίου, τοῦ τὴν Βυζαντινὴν πρωτεύουσαν καὶ τὸν Βασιλέα αὐτῆς συγκλονήσαντος διὰ τῆς ἀδιαλείπτου προσευχῆς καὶ τοῦ ἐξ αὐτῆς μόνον διηνθισμένου βίου του· Καλονῆς, τῆς εὐσεβοῦς συζύγου αὐτοῦ, τῆς ἐκ πληρότητος ἀρετῶν ὑπεριδούσης τὰ πρόσκαιρα καὶ ὁσίως τιμησάσης τὴν ζωὴν τῆς μοναχῆς· καὶ τῶν τέκνων τους Μακαρίου, Θεοδοσίου, Ἐπιχάριτος καὶ Θεοδότης, πολυτρόπως τῷ Κυρίῳ εὐαρεστησάντων καὶ διὰ ποικίλων θείων δωρεῶν ὑπ’ Αὐτοῦ τιμηθέντων, σᾶς ἀναγινώσκω τὴν πρὸς τοῦτο Πατριαρχικὴν καὶ Συνοδικὴν Πρᾶξιν. Η ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΝΟΔΙΚΗ ΠΡΑΞΙΣ

Οι Αρχιερείς, εκπρόσωποι Πατριαρχείων και Αυτοκεφάλων Εκκλησιών που έλαβαν μέρος στο Συνέδριο και τις λατρευτικές εκδηλώσεις Τοὺς ἐν τῷ μετὰ σώματος βίω εὐσεβῶς καὶ ὁσίως πολιτευσαμένους, ζώντας δὲ καὶ μετὰ τὴν ἐκεῖσε ἀπὸ τῶν ἐνθένδε ἀποδημίαν καὶ ἰσχυράν σχόντας τὴν ἐπίδρασιν ἐπὶ τῆς θρησκευτικῆς συνειδήσεως τῶν πιστῶν, διατηρούντων διὰ τοῦτο δι’ ἀδιακόπου ἀπὸ γενεᾶς εἰς γενεὰν παραδόσεως τὴν περὶ τῆς ὁσιότητος καὶ ἁγιότητος αὐτῶν ἱερὰν ἀνάμνησιν, μετὰ πάσης εὐλαβείας τιμᾶν καὶ γεραίρειν μετὰ τοῦ περιουσίου τοῦ Θεοῦ λαοῦ οἶδεν ἡ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία, τῇ χορεία τῶν Ἁγίων αὐτοὺς συναριθμοῦσα καὶ τὴν τούτων ἐπικαλούμενη μεσιτείαν πρὸς τὸν φιλάνθρωπον Θεὸν ὑπὲρ ἀφέσεως ἁμαρτιῶν, ἰάσεως ἀσθενῶν, καὶ ἀπαξαπλῶς ὠφελείας ψυχικῆς τοῦ χριστεπωνύμου πληρώματος. Ἐπειδὴ τοίνυν τοιοῦτοι τὸν βίον καὶ τὴν πολιτείαν κατεδείχθησαν καὶ τὰ μέλη τῆς οἰκογενείας τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Γρηγορίου Ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης τοῦ Παλαμᾶ, ἤτοι οἱ γονεῖς αὐτοῦ Κωνστάντιος καὶ Καλονή, καὶ οἳ κατὰ σάρκα ἀδελφοὶ

Ο Σεβ. Μητροπολίτης Σεβαστείας κ. Δημήτριος χοροστατεί στον πανηγυρικό Εσπερινό στην Ι. Μονή Τιμίου Προδρόμου Σκήτεως Βεροίας

αὐτοῦ Θεοδόσιος, Μακάριος, Ἐπίχαρις καὶ Θεοδότη, τελευτήσαντες τὸν ἐπὶ γῆς βίον, μετὰ θάνατον δὲ ἰσχυράν σχόντες τὴν ἐπίδρασιν ἐπὶ τῆς θρησκευτικῆς συνειδήσεως τῶν πιστῶν, καθ’ ἃ ἄρτι ὑπέβαλε τῇ Ἐκκλησία ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος κύριος Ἱερώνυμος, ἀναφέρων μὲν ὅτι ὁ ἐπιτόπιος Ἱεράρχης Ἱερώτατος ἀδελφὸς Μητροπολίτης Βεροίας καὶ Ναούσης κύριος Παντελεήμων καὶ οἱ εὐσεβεῖς χριστιανοὶ τῆς κατ’ αὐτὸν θεοσώστου ἐπαρχίας στοιχοῦντες τῇ συνεχεῖ καὶ ἀδιακόπτῳ παραδόσει ὡς Ἁγίους καὶ Ὁσίους αὐτοὺς τιμῶσι καὶ γεραίρουσι, πανδήμως τὴν μνήμην αὐτῶν κατ ἔτος τῇ πρώτῃ Κυριακῇ μετὰ τὴν ιδ’ τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου τελοῦντες καὶ κατ’ αὐτὴν ἐν πίστει εἰς τὴν ἀντίληψιν αὐτῶν προστρέχοντες, αἰτούμενος δὲ ὅπως ἡ Ἐκκλησία προέλθη ἐπισήμως εἰς τὴν ἐν τῷ Ἑορτολογίῳ αὐτῆς ἔνταξιν αὐτῶν ὡς Ὁσίων καὶ Ἁγίων, ἡ Μετριότης ἠμῶν μετὰ τῶν περὶ ἡμᾶς Ἱερωτάτων Μητροπολιτῶν καὶ ὑπερτίμων, τῶν ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἀγαπητῶν ἡμῖν ἀδελφῶν καὶ συλλειτουργῶν, ὑπ’ ὄψιν λαβόντες τὴν ἀδιάκοπον ζῶσαν μαρτυρίαν τῆς θρησκευτικῆς συνειδήσεως τῶν κατοίκων τῆς περιοχῆς Βεροίας καὶ Ναούσης περὶ τῆς ὁσιότητος καὶ ἁγιότητος τῶν εἰρημένων, καὶ τὴν ἀρχῆθεν ἀποδιδομένην αὐτοῖς ὡς Ἁγίοις τιμήν, τῷ κοινῷ τῆς Ἐκκλησίας ἔθει κατακολουθοῦντες, ὡς εὔλογον καὶ πρέπον τὸ αἴτημα τῆς Αὐτοῦ Μακαριότητος ἐκρίναμέν τε καὶ ἀπεδεξάμεθα. Διὸ καὶ θεσπίζομεν Συνοδικῶς καὶ ἐν Ἁγίῳ διακελευόμεθα Πνεύματι ὅπως οἱ εἰρημένοι Ὅσιοι Κωνστάντιος, Καλονή, Θεοδόσιος, Μακάριος, Ἐπίχαρις καὶ Θεοδότη συναριθμῶνται τοῖς Ἁγίοις τῆς Ἐκκλησίας, ὡς μέχρι τοῦδε οὕτω καὶ εἰς τὸ ἑξῆς εἰς αἰώνα τὸν ἅπαντα τιμώμενοι παρὰ τῶν πιστῶν καὶ ὕμνοις ἐγκωμίων γεραιρόμενοι κατ’ ἔτος τῇ πρώτῃ Κυριακῇ μετὰ τὴν ιδ’ τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου, ἡμέραν τῆς πρὸς Κύριον ἐκδημίας τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Γρηγορίου Ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης τοῦ Παλαμᾶ. Εἰς ἔνδειξιν δὲ τούτου καὶ βεβαίωσιν

Παύλειος Λόγος

ἐγένετο καὶ ἡ παροῦσα Πατριαρχικὴ ἡμῶν καὶ Συνοδικὴ Πρᾶξις, καταστρωθεῖσα μὲν καὶ ὑπογραφεῖσα ἐν τῶδε τῷ Ἱερῷ Κώδικι τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, ἐν ἴσῳ δὲ καὶ ἀπαραλλάκτω ἀποσταλεῖσα τῷ Μακαριωτάτῳ Ἀρχιεπισκόπω Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερωνύμῳ πρὸς διαβίβασιν τῷ Ἱερωτάτῳ Μητροπολίτη Βεροίας καὶ Ναούσης κυρίῳ Παντελεήμονι, πρὸς ἐπ’ ἐκκλησίας ἀνάγνωσιν, καὶ κατάθεσιν καὶ ἀσφαλή τήρησιν ἐν τοῖς ἀρχείοις τῆς κατ’ αὐτὸν Ἱερᾶς Μητροπόλεως. Ἐν ἔτει σωτηρίῳ ,βθ’ κατὰ μήνα Νοέμβριον (ιη’) Ἐπινεμήσεως Γ’ Ὃ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος ἀποφαίνεται +ο Δέρκων Κωνσταντῖνος + ὁ Πέργης Εὐάγγελος +ο Λύστρων Καλλίνικος +ο Αὐστρίας Μιχαὴλ +ο Ἀτλάντας Ἀλέξιος +ο Προικονήσσου Ἰωσὴφ +ο Σεβαστείας Δημήτριος +ο Μυριοφύτου καὶ Περιστάσεως Εἰρηναῖος +ο Μύρων Χρυσόστομος +ο Γαλλίας Ἐμμανουὴλ +ο Γορτύνης καὶ Ἀρκαδίας Μακάριος +ο Νέας Ζηλανδίας Ἀμφιλόχιος ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΩΝ Στὶς ἐκδηλώσεις τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Βεροίας καὶ Ναούσης ἔλαβαν μέρος Ἀρχιερεῖς ἐκπρόσωποι Πατριαρχείων καὶ Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν: *Ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σεβαστείας κ. Δημήτριος. *Ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ἡλιουπόλεως κ. Θεόδωρος. *Ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο Ἀντιοχείας ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ἀρκαδίας κ. Βασίλειος. *Ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο Ἱεροσολύμων ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νεαπόλεως κ. Ἀμβρόσιος. *Ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο Σερβίας ὁ Θεοφιλέστατος Ἐπίσκοπος πρ. Ζαχουμίου καὶ Ἐρζεγοβίνης κ. Ἀθανάσιος. *Ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο Ρουμανίας ὁ Σεβασμιώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Κάτω Δουνάβεως κ. Κασσιανός. *Ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος οἱ Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες: Ξάνθης κ. Παντελεήμων, Ἐλασσῶνος κ. Βασίλειος, Καστορίας κ. Σεραφείμ, Φλωρίνης κ. Θεόκλητος, Ἐδέσσης κ. Ἰωήλ, Κοζάνης κ. Παῦλος, Κιλκισίου κ. Ἐμμανουήλ. *Ἔλαβε ἐπίσης μέρος ὁ Θεοφιλέστατος Ἐπίσκοπος Θερμῶν κ. Δημήτριος (Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο). ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΩΤΑΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟ

Ο Μακαριώτατος υπογράφει το σχετικό πιττάκιιον της τελετής αγιοκατατάξεως

Παύλειος Λόγος

«Σήμερον τά ἄνω τοῖς κάτω συνεορτάζει καί τά κάτω τοῖς ἄνω συνομιλεῖ». Τήν φράσιν αὐτήν τοῦ ἁγίου Σωφρονίου, πατριάρχου Ἱεροσολύμων θά ἠδυνάμεθα νά ἐπαναλάβομε καί ἐμεῖς σήμερον, κατά τήν λαμπράν αὐτήν ἡμέρα τῆς ἐπισήμου καθιερώσεως τῆς μνήμης τῶν νέων ἁγίων

τῆς Ἐκκλησίας μας. Ὄντως τά ἄνω τοῖς κάτω συνεορτάζει, διότι ἡ χαρά τῆς ἐπί γῆς Ἐκκλησίας διά τούς νέους ἁγίους της, διά τούς νέους πρέσβεις, τούς ὁποίους ἐπισήμως ἀπέκτησε, διά τούς νέους φαεινούς λύχνους, οἱ ὁποῖοι ἐτέθησαν ἐπί τήν λυχνίαν τῶν ἁγίων της, διά νά φωτίζουν τήν ὁδόν τῆς ζωῆς τῶν τέκνων της, μεταφέρεται στόν οὐρανό διά τῶν παρισταμένων καί συλλειτουργούντων ἡμῖν ἁγίων ἀγγέλων, οἱ ὁποῖοι καί μεταφέρουν τήν χαράν καί τήν χάριν τοῦ οὐρανοῦ πρός ἡμᾶς, οἱ ὁποῖοι τιμοῦμε σήμερον διά πρώτην φοράν τούς νέους ἁγίους. «Σήμερον τά ἄνω τοῖς κάτω συνεορτάζει καί τά κάτω τοῖς ἄνω συνομιλεῖ» διά τό μέγα ἐκκλησιαστικόν γεγονός, τό ὁποῖον ἑορτάζεται σήμερον ἀπό τήν τοπικήν Ἐκκλησία, ἀποτελεῖ ὅμως γεγονός πανορθόδοξον, διότι οἱ ἅγιοι δέν ἀνήκουν εἰς ἕναν τόπον, δέν ἀνήκουν εἰς μίαν πόλιν, δέν ἀνήκουν εἰς μίαν τοπικήν Ἐκκλησίαν, ἀλλά ἀνήκουν εἰς ὅλην τήν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ, ἡ ὁποία καί ἀποφαίνεται διά τήν ἀναγραφήν των εἰς τό Ἁγιολόγιόν της. Διότι οἱ ἅγιοι ἀποτελοῦν ἀπόδειξιν τῆς ἑνότητος τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία πραγματοποιεῖται ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ καί πιστοποιεῖται διά τῆς σεπτῆς παρουσίας τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἱερωνύμου, τοῦ Σεβασμιωτάτου ἐκπροσώπου τῆς Α.Θ.Π., Μητροπολίτου Σεβαστείας κ.κ. Δημητρίου, καί τῶν λοιπῶν Σεβασμιωτάτων ἁγίων ἀρχιερέων, οἱ ὁποῖοι συνελειτούργησαν σήμερον κατά τήν

πανηγυρικήν αὐτήν θείαν Λειτουργίαν ἐπί τῇ ἁγιοκατατάξει τῶν νέων ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας. Τήν ὥραν αὐτήν αἰσθάνομαι τήν ἀνάγκην νά εὐχαριστήσω ἐκ βάθους καρδίας ὅλους ὅσους συνέβαλον εἰς τήν ἐκπλήρωσιν αὐτοῦ τοῦ εὐσεβοῦς πόθου τῆς Ἱερᾶς Μη τροπόλεως Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας, διά τήν ἀναγραφήν τῆς οἰκογενείας τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ εἰς τήν χορείαν τῶν ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας. Εὐχαριστῶ θερμῶς τούς ἐλλογιμωτάτους καθηγητάς, οἱ ὁποῖοι συνέταξαν τάς πρός τόν σκοπόν αὐτόν ἐμπεριστατωμένας εἰσηγήσεις. Εὐχαριστῶ τούς Σεβασμιωτάτους ἀρχιερεῖς, μέλη τῆς Ἐπιτροπῆς νομοκανονικῶν ὑποθέσεων τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, πού εἰσηγήθησαν θετικά πρός τήν Ἱεράν Σύνοδον τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Εὐχαριστῶ ἐκ καρδίας τούς Σεβασμιωτάτους Συνοδικούς Ἀρχιερεῖς καί τόν Πρόεδρον τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, Μακαριώτατον Ἀρχιεπίσκοπον Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἱερώνυμον, οἱ ὁποῖοι ἐνέκριναν τό αἴτημά μας καί διεβίβασαν τόν φάκελλον εἰς τήν Ἁγίαν καί Ἱεράν Σύνοδον τοῦ πανσέπτου Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Τήν εὐγνωμοσύνην τῆς καρδίας μου καί ὅλου τοῦ εὐσεβοῦς κλήρου καί λαοῦ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας ἐκφράζω καί πρός τήν σεπτήν Κορυφήν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τόν Παναγιώτατον Οἰκουμενικόν Πατριάρχην κ.κ. Βαρθολομαῖον καί τήν περί Αὐτόν Ἁγίαν καί

Ο Μακαριώτατος προσκυνάει την εικόνα των νέων Αγίων

Ἱεράν Σύνοδον, διά τήν Συνοδικήν ἀπόφασιν καί τήν Πατριαρχικήν καί Συνοδικήν Πρᾶξιν τῆς ἀναγραφῆς τῶν νέων Ἁγίων εἰς τάς ἁγιολογικάς δέλτους, καί παρακαλῶ τόν παριστάμενον Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην Σεβαστείας, ἐκπρόσωπον τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου καί τοῦ Παναγιωτάτου Προκαθημένου της, νά διαβιβάσει εὐσεβάστως τήν εὐγνωμοσύνην καί τήν διάπυρον εὐχαριστίαν μου διά τήν ἀνταπόκρισίν των καί τήν ἐκπλήρωσιν τοῦ αἰτήματός μας. Θά ἀπετέλει ὅμως παράλειψιν, Μακαριώτατε Πάτερ καί Δέσποτα, νά μήν ἐκφράσω τήν βαθυτάτην εὐγνωμοσύνην μου καί πρός Ὑμᾶς, ὁ ὁποῖος παρά τό πολλαπλῶς βεβαρυμένον πρόγραμμά Σας ἠγαθύνθητε νά παρίστασθε ἐν μέσῳ ἡμῶν, λειτουργῶν καί ἁγιάζων ἡμᾶς εἰς τήν ἱστορικήν αὐτήν διά τήν Ἱεράν Μητρόπολιν Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας θείαν Λειτουργίαν. Παρίστασθε σήμερον, ἡμέραν κατά τήν ὁποίαν «τά ἄνω τοῖς κάτω συνεορτάζει, καί τά κάτω τοῖς ἄνω συνομιλεῖ»· παρίστασθε ἐν τῷ μέσῳ προσδοκούντων τέκνων Σας νά μᾶς μεταφέρετε τό μήνυμα τῶν ἄνω, τό μήνυμα τῶν νέων ἁγίων, νά μᾶς μεταφέρετε τό μήνυμα τῆς ἁγίας οἰκογενείας τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ πρός τήν σύγχρονον οἰκογένειαν καί πρός ὅλους μας.

Παύλειος Λόγος

Γ E Γ O N O TA Συνέδριο προσκυνηματικὠν περιηγήσεων στη Ζάκυνθο

Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος με φορέα το Συνοδικό Γραφείο Προσκυνηματικών Περιηγήσεων (Αναπτύξεως του Θρησκευτικού Τουρισμού) διοργάνωσε με επιτυχία το Α΄ Πανελλήνιο Συνέδριο για Στελέχη των Ιερών Μητροπόλεων της Εκκλησίας της Ελλάδος με σκοπό την ενημέρωση σε θέματα θρησκευτικού τουρισμού από 14 έως και 15 Νοεμβρίου 2009, στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Αρκαδίων, στη Ιερά Μητρόπολη Ζακύνθου. Γενικό θέμα του Συνεδρίου, ήταν:  «ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΙΣ (Ιστορία Παράδοση - Νεώτερες Εξελίξεις και Προβληματισμοί) ΤΑ ΕΠΤΑΝΗΣΑ ΩΣ ΠΑΝΟΡΘΟΔΟΞΟΙ

ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ».  Το Συνέδριο έθεσε υπό την αιγίδα του ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, ο οποίος μάλιστα κήρυξε και την έναρξη των εργασιών του, ενώ συμμετείχαν ακόμη ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Αλεξανδρείας κ. Θεόδωρος και ο Μακαριώτατος Αριεπίσκοπος Κύπρου κ. Χρυσόστομος, ο εκπρόσωπος του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Περγάμου κ. Ιωάννης, ο εκπρόσωπος του Μακαριωτάτου Πατριάρχου Ιεροσολύμων Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κατιπωλιάδος κ. Ησύχιος, καθώς επίσης πενήντα και πλέον Αρχιερείς διαφόρων Ορθοδόξων Εκκλησιών, μεταξύ των οποίων και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων. Παράλληλα με τις εργασίες του Συνεδρίου το πρωί της Κυριακής τελέστηκε στο Καθολικό της Ιεράς Μονής Αγίου Διονυσίου Πατριαρχική Θ. Λειτουργία κατά την οποία έλαβαν μέρος εκτός από τους τρεις Προκαθήμενους και οι περισσότεροι Αρχιερείς που μετείχαν στις εργασίες του Συνεδρίου.

Από τις εργασίες του Συνεδρίου στην Ι. Μητρόπολη Ζακύνθου

Παύλειος Λόγος

Από την Πατριαρχική Θ. Λειτουργία στον Ι.Ν. Αγ. Διονυσίου Ζακύνθου

Ειρηνική επίσκεψη του Αρχιεπισκόπου Φινλανδίας

πό 2 μέχρι και 8 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε η ειρηνική επίσκεψη του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Καρελίας και πάσης Φινλανδίας κ. Λέοντος στην Εκκλησία της Ελλάδος. Τον Σεβασμιώτατο υποδέχθηκε ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Ιερώνυμος και τα μέλη της Δ.Ι.Σ. στον Ι. Ναό Αγίας Ειρήνης. Σε πανηγυρική συνεδρίαση στην αίθουσα της Συνόδου της Ιεραρχίας ο Μακαριώτατος προσεφώνησε τον Σεβασμιώτατο και του απένειμε το Μεγαλόσταυρο του Απ. Παύλου, ύστερα από σχετική απόφαση της ΔΙΣ, σε αναγνώριση όσων επιτελεί υπέρ της εν Φινλανδία ορθοδόξου Εκκλησίας.

Από την επίσημη υποδοχή του Σεβ. Αρχιεπισκόπου Καρελίας και πάσης Φινλανδίας κ. Λέοντος στην Εκκλησία της Ελλάδος

Η Ενθρόνιση του νέου Μητροπολίτη Κιλκισίου

ην Τετάρτη 11 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε στο Κιλκίς η υποδοχή του νέου Μητροπολίτη Κιλκισίου κ. Εμμανουήλ από τον κλήρο, τις τοπικές αρχές και λαό της Μητροπόλεώς του. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε η τελετή ενθρονίσεως στον καθεδρικό ναό, με την παρουσία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου, του Σεβ. Τοποτηρητού Μητροπολίτου Γουμενίσης κ. Δημητρίου και πολλών άλλων Αρχιερέων από την Εκκλησία της Ελλάδος, καθώς και εκπροσώπων άλλων ορθοδόξων Πατριαρχείων και ΕΚκλησιών.

Από την υποδοχή του νέου Μητροπολίτου Κιλκισίου κ. Εμμανουήλ

Επίσκεψη πρεσβυτερών από την Ι.Μ. Εδέσσης

ην Τρίτη 17 Νοεμβρίου το απόγευμα ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Εδέσσης κ. Ιωήλ επισκέφθηκε με ομάδα 100 πρεσβυτερών την Ι. Μονή Τιμίου Προδρόμου Ναούσης, όπου τον υποδέχθηκε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων.

Από την επίσκεψη των πρεσβυτερών από την Ι.Μ. Εδέσσης στην Ι. Μονή Τιμίου Προδρόμου Ναούσης Παύλειος Λόγος

Συνεδρίασε η επιστημονικη επιτροπή των Παυλείων

ραγματοποιήθηκε στις 24 Νοεμβρίου η πρώτη συνάντηση της Επιστημονικής Επιτροπής του Διεθνούς Συνεδρίου των ῾Παυλείων῾. Κατά την συνάντηση παγιώθηκαν τα θέματα και οι εισηγητές που θα λάβουν μέρος στο Συνέδριο του Ιουνίου το οποίο θα έχει ως γενικό θέμα: «Θεσμός και χάρισμα στην Εκκλησία κατά τον Απόστολο Παύλο».

Πανήγυρις στην Ι. Μονή Βατοπαιδίου για τον Αγ. Γρηγόριο Παλαμά

Από τη συνάντηση της Επιστημονικής Επιτροπής του Διεθνούς Συνεδρίου των ΙΣΤ´ Παυλείων

ε την ευκαιρία της εορτής του Αγ. Γρηγορίου του Παλαμά ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων καθώς και η μοναστική αδελφότητα της Ι. Μονής Παναγίας Δοβρά, μετέβησαν στο Άγιον Όρος, στην Ι.Μ.Μονή Βατοπαιδίου. Κατά την ημέρα της πανηγύρεως ο Σεβασμιώτατος τέλεσε αρχιερατική Θ. Λειτουργία στο Καθολικό της μονής και ομίλησε κατά την τράπεζα της πανηγύρεως. Από την αρχιερατική Θ. Λειτουργία στην Ι. Μονή Βατοπαιδίου

Επίσκεψη στο Φανάρι για τη θρονική εορτή

πίσκεψη στο Φανάρι πραγματοποίησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων με την ευκαιρία της θρονικής εορτής του Αγίου Ανδρέου. Κατά την παραμονή του στην Κωνσταντινούπολη έλαβε μέρος στην Πατριαρχική Θ. Λειτουργία στον Ι. Ναό Αγ. Γεωργίου, καθώς επίσης έγινε δεκτός από τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο. Από την επίσκεψη στο γραφείο της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου

Παύλειος Λόγος

Υποδοχή του Πατριάρχου Αλεξανδρείας

πίσημη επίσκεψη στην Εκκλησία της Ελλάδος πραγματοποίησε ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Αλεξανδρείας κ. Θεόδωρος, συνοδευόμενος από αρχιερείς του Πατριαρχείου. Κατά την παραμονή του στη Αθήνα τελέστηκε πανηγυρική εκδήλωση στην αίθουσα της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, ενώ στις 13 Δεκεμβρίου λειτούργησε με τον Μακαριώτατο και μέλη της ΔΙΣ στον Ι. Ναό Αγ. Διονυσίου Αρεοπαγίτου Αθηνών. Κατά την παραμονή του στην Εκκλησία της Ελλάδος επισκέφθηκε την Ι. Μονή Αγ. Νεκταρίου στην Αίγινα, καθώς και άλλα μέρη.

Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας κ. Θεόδωρος επισκέπτεται τον Πρωθυπουργό συνοδευόμενος από τον Μακαριώτατο και τον Σεβασμιώτατο Βεροίας κ. Παντελεήμονα.

Υποδοχή της Εικόνας Παναγίας Βηθλεεμιτίσσης

ατά το διάστημα από 22 έως και 27 Δεκεμβρίου παρέμεινε στον Ι. Ναό Αγ. Λουκά του Ιατρού της Ι. Μονής Παναγίας Δοβρά, η θαυματουργός Εικόνα της Παναγίας Βηλεεμιτίσσης, από το Σπήλαιο της Γεννήσεως. Την Εικόνα προσεκύνησαν εκατοντάδες πιστών, ενώ ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων , φέτος ειδικά, χοροστάτησε στον Εσπερινό των Χριστουγέννων στη μονή και την επομένη ημέρα λειτούργησε με τον Σεβ. Μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σαμαρείας κ. Αμβρόσιο.

Από τον πανηγυρικό Εσπερινό των Χριστουγέννων στον Ι. Ναό Αγ. Λουκά στην Ιερά Μονή Παναγίας Δοβρά

Απονομή υποτροφιών στην Αλεξάνδρεια

πως κάθε χρόνο στις 27 Δεκεμβρίου σε πανηγυρική εκδήλωση, μετά τον Εσπερινό στον Ι. Ν Κοιμήσεως Θεοτόκου Αλεξανδρείας, απονεμήθηκαν χρηματικές υποτροφίες σε φοιτητές, καθώς επίσης αναμνηστικά διπλώματα σε αριστούχους μαθητές της Ενορίας.

Αναμνηστική φωτογραφία από την απονομή υποτροφιών και αναμνηστικών διπλωμάτων στον Ι. Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Αλεξανδρείας. Παύλειος Λόγος

τύπος & ουσία τοῦ Πρωτ/ρου Νεκταρίου Σαββίδη

ύριο και βασικό νόημα της εορτής των Χριστουγέννων που πρέπει οπωσδήποτε να γνωρίζουμε για να είμαστε στην ουσία των γεγονότων, είναι να αποκτήσουμε γνώση ως προς το ποιος ήταν αυτός που γεννήθηκε τότε στη Βηθλεέμ. Σ’αυτό βρίσκεται όλο το μυστήριο της Γέννησης του Χριστού. Αν η γιορτή των Χριστουγέννων ήταν απλώς η ανάμνηση των γενεθλίων ενός ακόμη μεγάλου μύστη της ανθρωπότητας που ήρθε να φωτίσει το παράλογο του θανάτου, ή ενός ηρωικού επαναστάτη που επαγγέλθηκε αλλαγή του κόσμου, ελάχιστα θα μας ενδιέφερε. Ας ακούσουμε τον Χριστό που μας αποκαλύπτει: « Απ΄εμαυτού ούκ ελήλυθα». Δηλαδή : Δεν έχω έλθει από τον εαυτό μου. Πολλοί αυτόκλητοι σωτήρες υπήρξαν και τότε και τώρα. Ο Χριστός δεν ανήκε σε αυτούς. Είναι ο Απεσταλμένος του Πατέρα ο Οποίος «Ούτως γαρ ηγάπησε ο Θεός τον κόσμο, ώστε τον Υιόν αυτού τον μονογενή έδωκεν.» Ήρθε απεσταλμένος του Πατέρα, πράος και ταπεινός, για να υπηρετήσει τον άνθρωπο στην μέγιστη ανάγκη του,

Παύλειος Λόγος

να καλέσει κάθε αμαρτωλό σε μετάνοια, να ψάξει και να σώσει το απολωλός, να δώσει στον Σταυρό την ζωή του λύτρο για μένα και για σένα. Αυτό σημαίνει Χριστούγεννα. *** Η Ιερά Μητρόπολή μας δέχθηκε την ευλογία της ιεράς και ιστορικής εικόνας της Παναγίας της Βηθλεεμήτισσας με την ευκαιρία των εορτών των Χριστουγέννων και ο νους μας στράφηκε σ’αυτό που ψέλνουμε στους ιερούς Ναούς μας και θαυμάζουμε: «Ο αχώρητος παντί πώς εχωρήθη εν γαστρί;» Αυτός τον Οποίο δεν χωρούν τα σύμπαντα, πώς χώρεσε στην κοιλία της Υπεραγίας Θεοτόκου; Πώς έγινε αυτό; Ο άγιος Νικόλαος Καβάσιλας τονίζει πως η Παναγία έφτασε στην κορυφή της αγιότητας, γιατί είχε συμμορφώσει το θέλημά της με το θέλημα του Θεού. Η Παναγία δεν σώζει αφ᾽εαυτής, αλλά δεν σώζεται κανείς χωρίς αυτήν. Μόνο μέσω της Παναγίας οικειοποιείται κάθε άνθρωπος κατά το μέτρο της καθαρότητάς του τον ενανθρωπήσαντα σωτήρα Γι’ αυτό, ας παρακαλούμε διαρκώς την Παναγία μας να λυτρώσει με τις μητρικές και σωστι-

κές πρεσβείες της εκ του θανάτου τις ψυχές μας και ας εμπιστευθούμε σ᾽ αυτήν τη σωτηρία μας, γιατί Εκείνη «σώζει αεί την κληρονομίαν» της. Αυτό θα γίνει όταν εμείς δεχόμαστε να συμμορφώνουμε το θέλημά μας με το θέλημα του Θεού, όπως έκανε και η Παναγία μας. *** «Πού βαδίζει η σημερινή κοινωνία; Υπάρχει στις μέρες μας ήθος; Η διαφθορά γκρεμίζει και τα τελευταία προπύργια της τιμιότητας» γράφει δημοσιογράφος εφημερίδος. Οι διαπιστώσεις είναι σωστές αλλά η εξήγηση δύσκολη. Γιατί φτάσαμε ως εδώ; Από πολλά χείλη ακούγονται: «πού βαδίζουμε;» Φτάσαμε εδώ, διότι από καιρό κλείσαμε τα αυτιά της ψυχής μας στα προστάγματα του Ευαγγελίου και τα ανοίξαμε σε όσα διακηρύττει η κοσμική φιλοσοφία, η

πολιτική μεγαλοστομία και ο επιστημονικός εκτραχηλισμός… Ήταν φυσικό να φθάσουμε εδώ. Τα ΜΜΕ αντί να ενημερώνουν συσκοτίζουν συνήθως την αλήθεια ή καλύτερα ενημερώνουν με δεξιοτεχνία για ό,τι χαμηλό και ανήθικο..Είναι όμως στο χέρι της κοινωνίας , δηλαδή του καθενός μας, αν θελήσουμε να χρησιμοποιήσουμε στη ζωή μας ως οδηγό το Ευαγγέλιο του Χριστού και τη ζωή που προβάλει η Εκκλησία μας. Σ’αυτά κρύβεται η ζωοποιός δύναμη και η χάρη του Θεού η οποία μόνο αυτή μπορεί να αναστρέψει το κακό της κοινωνίας μας και να μεταμορφώσει και να αγιάσει τον καθένα μας. Μεγαλύτερη απόδειξη η ζωή των αγίων μας και των αγωνιζομένων πιστών ανά τους αιώνες.

λειτουργεί η

ΚΑΤΑΚΟΜΒΗ

ΤΟΥ Ι. ΝΑΟΥ

ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ

ΑΡΧΙΕΠ. ΣΥΜΦΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ

ΚΑΘΕ ΤΡΙΤΗ ΤΕΛΕΙΤΑΙ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ

Δεκέμβριος - Φεβρουάριος: ώρα 5μ.μ τους υπόλοιπους μήνες: ώρα 6μ.μ.

ά κ ι μ ο ν ο κ ν ι ώ ο ι σ ε τ α γ σ ύ ρ ε χ ενισ ιση των χ έ ν υ τη σ

ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΣ ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΜΕ ΤΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ: 23310 20951, 6945384355 ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ: ΑΣΠΙΣ BANK 731-05-000-3607 ΠΕΙΡΑΙΩΣ: 5243-033886-401 Παύλειος Λόγος

ΕΦΗΜ ΕΦΗΜ

ΠΕΡΙΟ ΠΕΡΙΟ

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ ΤΕΛΟΣ

Παύλειος Λόγος

Ταχ. Γραφείο Ταχ. Γραφείο ΒΕΡΟΙΑΣ ΒΕΡΟΙΑΣ

αριθµ. κωδ. αριθµ. κωδ. 2638 2638

ΚΑ ∆ΙΑ ∆ΙΚ

Ι∆ΕΣ ΕΙΡ∆ΕΣ ΕΡ