Παύλειος Λόγος τεύχος 101 by ΠΑΥΛΕΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

ΤΕΥΧΟΣ 101 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013

λειτουργεί η

ΚΑΤΑΚΟΜΒΗ

ΤΟΥ Ι. ΝΑΟΥ

ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ

ΑΡΧΙΕΠ. ΣΥΜΦΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ

ΚΑΘΕ ΤΡΙΤΗ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΤΕΛΕΙΤΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ

ά κ ι μ ο ν ο κ ν ι ώ ο ι σ ε τ α γ σ ύ ρ ε χ ενισ ιση των έχ ν υ σ τη

ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΣ ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΜΕ ΤΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ: 23310 20951, 6945384355 ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ: ΑΣΠΙΣ BANK 731-05-000-3607 ΠΕΙΡΑΙΩΣ: 5243-033886-401

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΝΕΟΥ ΕΤΟΥΣ

σελ 4

σελ 14

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ

σελ 6

ΤΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΤΩΝ ΜΕΔΙΟΛΑΝΩΝ του Ιωάννη Σιδηρά

σελ 16

σελ 8

σελ 10

Ο ΑΠΟ ΒΕΡΟΙΑΣ ΣΕΡΡΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ του σεβ. Μητροπολιτου Βεροίας κ. Παντλεήμονος

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΟ ΑΝΑ ΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ (β´μέρος) του Πρωτοπρεσβυτέρου π. Στυλιανού Μακρή

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ (Α´μέρος) του Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή

σελ 20

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ

ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΜΟΝΙΤΗΣ Ο ΒΕΡΡΟΙAIΑΣ του Αρχιμ. Πορφυρίου Μπατσαρά

σελ 22

ETOΣ K΄ TEYXOΣ 101 ΙΑΝ. - ΦΕΒ. 2013

ΔΙMHNIAIO OPΘOΔOΞO ΠEPIOΔIKO

IEPAΣ MHTPOΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ , NAOYΣHΣ KAI KAMΠANIAΣ ΕΚΔΟΤΗΣ - ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ

Σεβασμιώτατος Mητροπολίτης Bεροίας κ. Παντελεήμων

ΣΥΝΤΑΞΗ, HΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣEΛIΔOΠOIHΣH, KAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIA και ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ: Mον. Γεράσιμος Mπεκές. ΑΠΟΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ, EKTYΠΩΣH: «TYPE PRESS» Nέα Nικομήδεια ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ: Μον. Αντώνιος Σισμανίδης

σελ 12

ΚΑΤΗΧΗΤΗΡΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΠΙ ΤΗ ΕΝΑΡΞΕΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ

σελ 30

σελ 24

MIKPEΣ EIΔHΣEIΣ

ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑ του π. Νεκταρίου Σαββίδη

ΚΩΔΙΚΟΣ 2638

APΘPA MΠOPOYN NA AΠOΣTEΛ ΛONTAI ΣTHΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY: ΠEPIOΔIKO «ΠAYΛEIOΣ ΛOΓOΣ» ΓPAΦEIO TYΠOY IEPAΣ MHTPO ΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ, T.Θ. 241, 591 00 BEPOIA THΛ 23310 72317, ΦAΞ 23310 25275, E-mail: gerbekes@yahoo.gr XEIPOΓPAΦA AΣXETΩΣ ΔH M OΣIEYΣHΣ TOYΣ ΔEN EΠI ΣTPEΦONTAI

EΞΩΦYΛΛO Προτομή του Μεγάλου Κωνσταντίνου ΟΠΙΣΘΟΦYΛΛO Αναμνηστική φωτογραφία στο τόπο της Βαπτίσεως του Κυρίου στον ποταμό Ιορδάνη στους Αγίους Τόπους

ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ. ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΑ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΛΛΟΥΝ ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΥ: 20ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΕΛΛΑΔΑ & ΚΥΠΡΟ, 40 ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΣYNΔPOMEΣ KAI EMBAΣMATA ΣTH ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY website:

www.imverias.gr

�

Ποιμαντορική Ἐγκύκλιος Νέου Ἔτους «Δός ἡμῖν ἐν εἰρήνῃ καί ὁμονοίᾳ τόν κύκλον τοῦ νέου ἐνιαυτοῦ διελθεῖν».

τήν ἀρχή ἑνός νέου ἔτους μᾶς ἀξιώνει ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ νά βρισκόμαστε σήμερα, ἀδελφοί μου. Καί ὅπως κάθε ἀρχή ἔτσι καί ἡ ἀρχή τοῦ νέου ἔτους ἀποτελεῖ μία εὐκαιρία νά κάνουμε μία νέα ἀρχή στή ζωή μας, νά ξεκινήσουμε μία νέα προσπάθεια ἀναθεωρῶντας τή μέχρι τώρα πορεία μας, διορθώνοντας λάθη καί παραλείψεις, ἀποκαθιστῶντας ἀστοχίες καί ἀποτυχίες. Στήν ἀρχή τοῦ νέου ἔτους πού ὁ Θεός μᾶς χαρίζει «ἐν ἑνί στόματι καί μιᾷ καρδίᾳ» ἀπευθύνουμε τά αἰτήματά μας πρός τόν Θεό, τόν «δοτῆρα παντός ἀγαθοῦ», γιατί Ἐκεῖνος μπορεῖ νά μᾶς χαρίσει τά πάντα, γιατί Ἐκεῖνος μπορεῖ νά μᾶς χαρίσει «ὑπερεκπερισσοῦ ὧν αἰτούμεθα ἤ νοοῦμεν» (Ἐφες. 3.20), ἀλλά καί γιατί Ἐκεῖνος γνωρίζει νά μᾶς χαρίζει «τά καλά καί συμφέροντα ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν». Καί ἀνάμεσα σ᾽ αὐτά, ἀδελφοί μου, συγκαταριθμεῖται ἡ εἰρήνη καί 4

Παύλειος Λόγος

ἡ ὁμόνοια, δύο πολύτιμα ἀγαθά πού ἀποτελοῦν τήν καλή ἀφετηρία κάθε ἀνθρώπινης προσπαθείας καί τήν ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιά τήν εὐόδωσή της. Ἀποτελοῦν δύο πολύτιμα ἀγαθά τά ὁποῖα κανείς ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά ἐπιτύχει, κανείς νόμος δέν μπορεῖ νά ἐπιβάλλει, καμία συνθήκη δέν μπορεῖ νά κατοχυρώσει καί νά ἑδραιώσει. Ἀποτελοῦν δύο πολύτιμα δῶρα τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο καί τόν κόσμο, τά ὁποῖα παρότι ὅλοι ἐπιθυμοῦμε καί νομίζουμε ὅτι τά διεκδικοῦμε, στήν πραγματικότητα τά ἀπωθοῦμε μέ τά ἔργα καί τή συμπεριφορά μας. Ἡ εἰρήνη καί ἡ ὁμόνοια εἶναι οἱ δύο θεῖες δωρεές τίς ὁποῖες ὁ ἀνθρώπινος ἐγωισμός καί ἡ ἀνθρώπινη πλεονεξία ἐξορίζουν συχνά ἀπό τόν κόσμο. Ἡ ἀέναη διεκδίκηση τοῦ προσωπικοῦ συμφέροντος καί ἡ ἀδιαφορία τοῦ ἀνθρώπου γιά τόν συνάνθρωπο δημιουργοῦν μίση καί ἐχθρότητες, διαταράσσουν τίς σχέσεις μεταξύ

τῶν ἀνθρώπων καί τῶν λαῶν καί φυγαδεύουν τήν εἰρήνη καί τήν ὁμόνοια ἀπό τή ζωή τῶν ἀνθρώπων καί τοῦ κόσμου. Οἱ συνέπειες τῆς ἀπουσίας τῆς εἰρήνης καί τῆς ὁμονοίας ἀπό τίς ἀνθρώπινες κοινωνίες πού μεταδίδονται δυστυχῶς καθημερινά ἀπό τούς δέκτες τῶν τηλεοράσεων καί ἀπό ὅλα τά σύγχρονα μέσα ἐπικοινωνίας μᾶς ἀπογοητεύουν καί μᾶς ἀποθαρρύνουν. Ὅμως, ἀδελφοί μου, γιά ἐμᾶς πού πιστεύουμε στόν ἄρχοντα τῆς εἰρήνης Χριστό, πού γεννήθηκε γιά νά φέρει τήν εἰρήνη στόν κόσμο, ἡ ἀπογοήτευση δέν ἔχει θέση στή ζωή μας. Ἡ εἰρήνη καί ἡ ὁμόνοια εἶναι δῶρα τοῦ Θεοῦ πού τά χαρίζει στόν ἄνθρωπο ὁ ὁποῖος τοῦ τά ζητᾶ ἀκόμη καί ὅταν αὐτός βρίσκεται καί ζεῖ μέσα στίς δυσκολότερες συνθῆκες. Ἡ εἰρήνη καί ἡ ὁμόνοια εἶναι δῶρα τοῦ Θεοῦ πού ἔχουμε χρέος νά τά διατηρήσουμε καί νά διαφυλάξουμε, νά τά προστατεύσουμε καί νά τά αὐξήσουμε, παραμερίζο-

ντας ὅ,τι ἀποτελεῖ ἐμπόδιο στήν ἑδραίωσή τους στήν κοινωνία μας. Παραμερίζοντας ἐγωισμούς καί κακῶς νοούμενες φιλοδοξίες. Παραμερίζοντας ἰδιοτέλειες καί μικροσυμφέροντα. Παραμερίζοντας ἐχθρότητες καί διαφορές πού μᾶς χώριζαν στό παρελθόν ὡς ἄτομα καί ὡς κοινωνικές ὁμάδες. Παραμερίζοντας ἰδεοληψίες καί φανατισμούς, καί ἀντιμετωπίζοντας ἀπό κοινοῦ καί μέ στόχο τό κοινό συμφέρον τά προβλήματα τῆς ἐποχῆς καί τῆς κοινωνίας μας, προβλήματα πού πολλές φορές ἐμεῖς οἱ ἴδιοι δημιουργήσαμε.

Ἄν τά παραμερίσουμε ὅλα αὐτά, ἀδελφοί μου, τότε θά δοῦμε τήν εἰρήνη καί τήν ὁμόνοια νά ἐπικρατεῖ στίς πόλεις καί τίς κοινωνίες μας, στή ζωή καί στόν κόσμο, καί νά γίνεται τό εὐνοϊκό περιβάλλον μέσα στό ὁποῖο θά καρποφορεῖ κάθε προσπάθεια προσωπική καί συλλογική πρός ὄφελος ὅλων μας. Αὐτήν τήν εἰρήνη καί τήν ὁμόνοια στόν κόσμο, τήν Ἐκκλησία καί τή ζωή τοῦ καθενός ἀπό ἐσᾶς προσωπικά καί τῶν οἰκογενειῶν σας εὔχομαι ἀπό καρδίας, καί προσεύχομαι στόν «χρόνους καί

καιρούς ἐν τῇ ἰδίᾳ αὐτοῦ ἐξουσίᾳ» ἔχοντα Θεό νά χαρίσει καί σέ μᾶς «ἐν εἰρήνῃ καί ὁμονοίᾳ τόν κύκλον τοῦ νέου ἐνιαυτοῦ διελθεῖν». Ἀμήν.

Διάπυρος πρός τόν ἀγαθόδωρον Κύριον εὐχέτης † Ὁ Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας Παντελεήμων

Παύλειος Λόγος

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ

ΘΕΟΦ †ΠΑΝΤ ΕΛΕΗΜΩΝ ἐλέῳ Θεοῦ Ἐπίσκοπος καὶ Μητροπολίτης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης καὶ Καμπανίας Π ρ ὸ ς τὸν ἱερὸν κλῆρον καὶ τὸν εὐσεβῆ λαὸν τῆς καθ’ ἡμᾶς θεοσώστου ἐπαρχίας

«Δεῦτε λάβετε πάντες Πνεῦμα σοφίας, Πνεῦμα συνέσεως, Πνεῦμα φόβου Θεοῦ».

Παύλειος Λόγος

ΑΝΕΙΩΝ Ε

ορτή τῆς θείας Ἐπιφανείας, ἑορτή τῆς φανερώσεως τῆς Ἁγίας Τριάδος στά ρεῖθρα τοῦ Ἰορδάνου. Ὁ Χριστός προσέρχεται γιά νά βαπτισθεῖ καί δέν καλεῖ μόνο τόν τίμιο Πρόδρομο νά ἐγκαταλείψει τόν δικαιολογημένο δισταγμό του καί νά τόν βαπτίσει, ἀλλά καλεῖ καί κάθε ἄνθρωπο νά προσέλθει γιά νά λάβει «Πνεῦμα σοφίας, Πνεῦμα συνέσεως, Πνεῦμα φόβου Θεοῦ». Τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ εἶναι, ἄλλωστε, αὐτό τό ὁποῖο ἐνεφύσησε ὁ ἴδιος στόν ἄνθρωπο, ὅταν τόν ἔπλασε «χοῦν λαβών ἀπό τῆς γῆς», καί εἶναι αὐτό τό ὁποῖο τόν διαφοροποιεῖ ἀπό ὅλα τά ἄλλα δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ. Τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ εἶναι αὐτό τό ὁποῖο ἀποδίωξε ὁ ἄνθρωπος μέ τήν παρακοή τῆς θείας ἐντολῆς καί τήν ἀπομάκρυνσή του ἀπό τόν κῆπο τῆς Ἐδέμ, καί ἀποστέρησε ἔτσι τόν ἑαυτό του ἀπό τήν προοπτική τῆς αἰωνίου ζωῆς. Αὐτό τό Πνεῦμα μᾶς καλεῖ καί πάλι νά λάβουμε ὁ Χριστός κατά τήν ἡμέρα κατά τήν ὁποία διά τῆς βαπτίσεώς του δέν ἁγιάζει μόνο τά ὕδατα ἀλλά ἀνακαινίζει καί ἀναγεννᾶ τά σύμπαντα. Αὐτό τό Πνεῦμα μᾶς καλεῖ καί πάλι νά λάβουμε ὁ Χριστός κατά τήν ἡμέρα κατά τήν ὁποία ἐμφανίζεται στόν κόσμο ἡ τριπρόσωπος Θεότης γιά νά ἐπιβεβαιώσει τήν ἀλήθεια τῶν φαινομένων. «Πνεῦμα σοφίας, Πνεῦμα συνέσεως, Πνεῦμα φόβου Θεοῦ» εἶναι αὐτά πού παρέχει ὁ ἐν τοῖς ρείθροις

τοῦ Ἰορδάνου βαπτιζόμενος σήμερα μονογενής Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο, καί εἶναι αὐτά πού ἔχει ἀπόλυτη ἀνάγκη ὁ ἄνθρωπος κάθε ἐποχῆς καί ἰδιαιτέρως ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος. Ὁ Θεός μᾶς ἐπροίκισε μέ σοφία, ἀλλά ἐμεῖς χρησιμοποιήσαμε τή σοφία ὑπηρετῶντας τή ματαιοδοξία μας, καί νομίσαμε ὅτι μέ αὐτήν μποροῦμε νά ξεπεράσουμε καί νά ἀντικαταστήσουμε τόν Θεό, ἀλλά ματαιωθήκαμε «ἐν τοῖς διαλογισμοῖς ἡμῶν»· γιατί μέ τήν ἀλόγιστη χρήση τῆς σοφίας μας στραφήκαμε ὁ ἕνας ἐναντίον τοῦ ἄλλου, καταστρέψαμε τό περιβάλλον καί ὁδηγήσαμε τή ζωή μας ἀντί στήν εὐτυχία σέ σκοτεινά ἀδιέξοδα. Ὁ Θεός μᾶς ἐπροίκισε μέ σύνεση, ἀλλά ἐμεῖς τή μετατρέψαμε σέ πονηρία, καί ἀντί νά τή χρησιμοποιήσουμε γιά τήν ὀρθή διαχείριση τῆς σοφίας πού κατείχαμε, τήν μετεξελίξαμε σέ παγίδα στήν ὁποία τελικά πέσαμε. Ὁ Θεός μᾶς ἔδωσε τόν φόβο του, τήν αἴσθηση, δηλαδή, τοῦ σεβασμοῦ καί τῆς ἀγάπης ἀπέναντί του, πού μᾶς προστάτευε καί μᾶς διαφύλαττε ἀπό τήν παρακοή καί τήν ἀπομάκρυνση ἀπό τή Χάρη του. Ἀλλά ἐμεῖς τόν θεωρήσαμε δεσμευτικό τῆς ζωῆς μας καί τόν ἀποτινάξαμε γιά νά ζήσουμε δῆθεν ἐλεύθεροι, στήν πραγματικότητα ὅμως γιά νά γίνουμε ὑποχείρια τῶν ἐπιθυμιῶν καί τῶν ἀδυναμιῶν μας. Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ὅμως δέν μᾶς ἐγκατέλειψε, καί γι᾽ αὐτό μᾶς καλεῖ σήμερα προκειμένου νά ἀνανεώ-

σουμε τή σχέση μας μαζί του, προκειμένου νά ἀναγεννήσει τήν ψυχή μας καί τή ζωή σας στά νάματα τοῦ πνευματικοῦ Ἰορδάνου πού ἁγιάζει μέ τήν παρουσία του. Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ μᾶς καλεῖ νά μετάσχουμε αὐτοῦ τοῦ ἁγιασμοῦ προκειμένου νά λάβουμε καί πάλι «Πνεῦμα σοφίας, Πνεῦμα συνέσεως, Πνεῦμα φόβου Θεοῦ» καί νά κάνουμε μιά νέα ἀρχή στή ζωή μας μέ τή Χάρη καί τήν εὐλογία του. Ἡ πρόκληση ἀπευθύνεται, ἀδελφοί μου, πρός ὅλους μας ἀνεξαιρέτως. Ἄς μήν ἀδιαφορήσουμε γι᾽ αὐτήν. Ἄς μήν τήν ἀπορρίψουμε. Ἄς μήν τήν ἀρνηθοῦμε, ἀλλά ἄς σπεύσουμε νά λάβουμε «Πνεῦμα σοφίας, Πνεῦμα συνέσεως, Πνεῦμα φόβου Θεοῦ», γιά νά ἁγιάσουμε τή ζωή μας καί νά γίνουμε μέτοχοι τῆς σωτηρίας πού μᾶς προσφέρει ὁ Χριστός μέ τήν βάπτισή του.

Διάπυρος πρός τόν ἐν τοῖς ρείθροις τοῦ Ἰορδάνου βαπτισθέντα Κύριον εὐχέτης † Ὁ Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας Παντελεήμων

Παύλειος Λόγος

Οικονομική Κρίση και η Βασιλεία του Θεού

Α΄ΜΕΡΟΣ Ὑπό Ἀρχιμανδρίτου Θεοφίλου Λεμοντζῆ, Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου Καμπανίας

νώνυμος χριστιανός των πρώτων χριστιανικών χρόνων σε επιστολή του προς κάποιον Διόγνητο, μεταξύ άλλων αναφέρει και τα εξής: «οι Χριστιανοί δεν διαφέρουν από τους άλλους ανθρώπους, ούτε ως προς τον τόπο που κατοικούν, ούτε ως προς τη γλώσσα, ούτε ως προς τον τρόπο ζωής. Γιατί δεν κατοικούν σε ξεχωριστές πόλεις, ούτε χρησιμοποιούν κάποια παραλλαγμένη διάλεκτο. Φέρουν σάρκα, αλλά δεν ζούν κατά τις επιθυμίες της σαρκός. Στη γη μένουν, αλλά είναι πολιτογραφημένοι στον ουρανό. Υπακούουν στους καθορισμένους νόμους και με τον δικό τους τρόπο υπερβαίνουν τους νόμους. Όλους τους αγαπούν, αλλά απ’ όλους διώκονται…με λίγα λόγια, ό,τι είναι η ψυχή για το σώμα, αυτό είναι και οι χριστιανοί για τον κόσμο»i. Το συγκεκριμένο κείμενο εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο τη θέση των χριστιανών μέσα στον κόσμο. Οι χριστιανοί ζώντας μέσα στον κόσμο, νιώθουν ότι βρίσκονται στον οίκο του Πατρός τους διότι ο κόσμος έχει δημιουργηθεί από το Θεό. Ταυτόχρονα νιώθουν ότι είναι πάροικοι και παρεπίδημοι(Α΄Πετρ.2,11), διότι από τη μια ο τελικός προορισμός τους είναι η Βασιλεία του Θεού, και από την άλλη ο κόσμος έχει λησμονήσει τον προορισμό του. Το ενδιαφέρον των χριστιανών δεν περιορίζεται μόνο στο χώρο των ιστορικών εξελίξεων, αλλά επεκτείνεται πέρα από αυτόν: «Ού γάρ έχομεν ώδε μένουσαν πόλιν, αλλά την μέλλουσαν

Παύλειος Λόγος

επιζητούμεν» (Εβρ. 13,14). Η μέλλουσα αυτή πόλη που ταυτίζεται με την Βασιλεία του Θεού, δεν είναι μακριά από τους πιστούς, αλλά βρίσκεται μέσα στην καρδιά τους (Λουκ. 17,21). Μπροστά στη Βασιλεία του Θεού ο κόσμος και τα πράγματα του κόσμου σχετικοποιούνται. Μαζί με αυτά σχετικοποιείται και ο χρόνος (Α΄Κορ.7,29-31).Οι πιστοί δεν θεωρούν αυτήν εδώ τη γη ως μόνιμο κατοικία. Γι’ αυτό οι δίκαιοι της Παλαιάς Διαθήκης δεν απέβλεπαν σ’ αυτή τη γη, αλλά πρόσμεναν ουράνια πατρίδα. (Εβρ.11,15-16 και Εβρ.13,14) όπου οι πιστοί γίνονται συμπολίτες των αγίων και οικείοι του Θεού. (Εφ. 2,19). Η Εκκλησία δεν είναι «εκ του κόσμου τούτου», ζει όμως εν τω κόσμω, για τη σωτηρία του κόσμου. Ο λόγος της, ο συνεκτικός και διαλεκτικός ορθόδοξος λόγος, βρίσκεται σε ρήξη με το φρόνημα του κόσμου, η αποστολή της όμως είναι ο άνθρωπος μέσα στον κόσμο. «Η Εκκλησία ενώ δεν προέρχεται από τον κόσμο, εργάζεται στον κόσμο∙ ενώ είναι πνευματική, δρα στην ιστορία∙ νοηματοδοτεί την ζωή των ανθρώπων και αντιμετωπίζει τα βιολογικά προβλήματά τους, αφού ο άνθρωπος είναι ψυχοσωματικό ον. Όμως η Εκκλησία εργάζεται στην κοινωνία, χωρίς να κάνη πολιτική. Ελέγχει και κρίνει την αμαρτία, αλλά αγαπά τον αμαρτωλό άνθρωπο. Επειδή η κρίση είναι πολυποίκιλη, οι πολιτικοί εξετάζουν τα πολιτικά αίτια που την προκάλεσαν, αλλά η Εκκλησία βλέπει τα θεολογικά αίτια και προσπαθεί να θεραπεύσει τα συμπτώματα. Οι οικονομολόγοι ελέγχουν τους νόμους της αγοράς, ώστε να λειτουργούν με δικαιοσύνη, αλλά η Εκκλησία περιγράφει τα θεολογικά πλαίσια μέσα στα οποία θα κινείται ο άνθρωπος,

θέτει πνευματικούς στόχους, αλλά και απαλύνει τις πληγές των ανθρώπων, χρησιμοποιώντας κρασί και λάδι, υλικά που πράγματι καθαρίζουν και θεραπεύουν τις πληγές, όπως δείχνει η παραβολή του καλού Σαμαρείτου. Είναι φυσικό ότι η Εκκλησία έχει τον δικό της θεολογικό-πνευματικό λόγο και την δική της θεραπευτική πράξη», επισημαίνει η Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδοςii. Η προοπτική της Εκκλησίας αν και δεν είναι εξωκοσμική ή υπερκοσμική είναι όμως εσχατολογική · και επειδή είναι προφητική και εσχατολογική, είναι και δυναμική και ιστορική. Οι χριστιανοί δεν είναι έξω από τα δεινά του κόσμου και τις θλίψεις των ανθρώπων. Είναι μάρτυρες και θεατές του θεάτρου του δαιμονικού και του παραλόγου με το κακό να λαμβάνει τρομακτικές διαστάσεις, όντας πρόκληση για την αποστολή τους. Η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο καθορίζει την κοινωνική αδικία. Η αλλαγή στις ανθρώπινες σχέσεις επιβάλλεται. Η Εκκλησία αν και δεν έχει κομματικό λόγο διότι από τη φύση της ενώνει και δεν κομματιάζει, έχει όμως κοινωνικό λόγο και επικρίνει την κοινωνική αδικία, την εκμετάλλευση του συνανθρώπου. Όταν τοποθετούμε την Εκκλησία στο περιθώριο της πορείας του κόσμου τότε αρνούμαστε την αποστολή της. Στην Εκκλησία δεν είμαστε απλοί θεατές του κοινωνικού κακού, αλλά υπεύθυνοι για την ιστορία του ανθρώπου, με όλο το βάρος μιας χαρισματικής παρουσίας. Όπως ο Υιός του Θεού προσέλαβε την ανθρώπινη φύση και την θεράπευσε, την θέωσε, έτσι και η Εκκλησία προσλαμβάνει τον κόσμο και τον θεραπεύει, τον οδηγεί στη σωτηρία, τον αποκαθιστά στην αρ-

χική του ωραιότητα, τον λαμπρύνει και τον εξαγιάζει. Η αυθεντική ορθόδοξη στάση δεν εκφράζεται στην άρνηση του κόσμου, αλλά στην άρνηση της κυριαρχίας του σατανά πάνω σ’ αυτόν, δηλαδή στην πάλη του ανθρώπου με τις δαιμονικές δυνάμεις. Η Εκκλησία καλείται να μεταμορφώσει τον κόσμο, να τον ανακαινίσει, να τον ζωοποιήσει. «Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ἔχει λόγο γιὰ τὴν σημερινὴ κρίσιμη κατάσταση, διότι δὲν ἔπαψε νὰ ἀποτελεῖ σάρκα τοῦ κόσμου, μέρος τῆς Ἱστορίας. Δὲν μπορεῖ νὰ ἀνέχεται κανενὸς εἴδους ἀδικία, ἀλλὰ ὀφείλει νὰ δείχνει ἑτοιμότητα γιὰ μαρτυρία καὶ μαρτύριο. Γνωρίζουμε ὅτι οἱ ἄνθρωποι δίπλα μας πεινοῦν, βρίσκονται σὲ ἔνδεια, ἀσφυκτιοῦν οἰκονομικά, ἡ ἀπελπισία πολλὲς φορὲς κυριεύει τὴν καρδιά τους. Τὸ γνωρίζουμε γιατὶ πρῶτος σταθμός τους στὴν ἀναζήτηση ἐλπίδας εἶναι ὁ Ναὸς τῆς περιοχῆς τους, ἡ ἐνορία τους. Στόχος καὶ ἀγώνας μας εἶναι ἡ κάθε ἐνορία νὰ γίνει τὸ κέντρο ἀπ’ ὅπου ὅλη ἡ ποιμαντικὴ δραστηριότητα τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας θὰ ἀγκαλιάσει ὅλη τὴν τοπικὴ κοινωνία», επισημαίνει η Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἑλλάδοςiii. Η εσχατολογική προοπτική της Εκκλησίας μπορεί να χαρακτηριστεί ως προοπτική εξόδου. Ο κόσμος θεωρείται πρόσκαιρος και παροδικός τόπος για τη διαμονή των πιστών. O Χριστιανισμός καλεί τον άνθρωπο να ελευθερωθεί από την απάτη και τη μέριμνα για τα υλικά αγαθά και να δοθεί με απόλυτη εμπιστοσύνη στην Θεία Πρόνοια. «Άνθρωπος είναι εκείνος που εννόησε τι είναι το σώμα, ότι δηλαδή είναι φθαρτό και λιγόχρονο. Ένας τέτοιος άνθρωπος εννοεί και την ψυχή ότι έχει θεϊκή καταγωγή, ότι είναι αθάνατη και πνοή του Θεού και ότι για δοκιμασία και θέωση συνδέθηκε με το σώμα. Εκείνος που εννόησε τι είναι η ψυχή, ζει με σωστό και θεάρεστο τρόπο και δεν υπακούει στο σώμα του, αλλά βλέποντας νοερά το Θεό σκέφτεται και τα αιώνια αγαθά που χαρίζει ο Θεός στη ψυχή», αναφέρει ο Μέγας Αντώνιοςiv. Όταν κανείς έχει την αίσθηση ότι ξενοδοχείται στον κόσμο αυτόν και ότι η πραγματική του πατρίδα βρίσκεται στη Βασιλεία του Θεού, είναι επόμενο να φροντίζει πριν απ’ όλα γι’ αυτήν. Ο Μέγας Αντώνιος παρομοιάζει τον παρόντα κόσμο με ένα πανδοχείο όπου διανυκτερεύουν οι άνθρωποι. Κοινή μοίρα όλων αυτών που διανυκτερεύουν στο πανδοχείο, είτε έχουν κρεβάτι να κοιμηθούν είτε δεν έχουν, είτε έχουν υλικά αγαθά είτε δεν έχουν, είναι ότι την επόμενη μέρα το πρωί, όλοι ανεξαιρέτως θα φύγουν από αυτό το πανδοχείο. Η κοινή μοίρα όλων των ανθρώπων. Αναφέρει χαρακτηριστικά: «Από εκείνους που διανυκτερεύουν στα πανδοχεία, μερικοί βρίσκουν κρεβάτια. άλλοι δεν έχουν κρεβάτι. κοιμούνται στο πάτωμα και εντούτοις ροχαλίζουν όπως κι εκείνοι που κοιμούνται σε κρεβάτι. Κι όταν περάσει η νύχτα, πρωί- πρωί αφήνουν το κρεβάτι τους και το πανδοχείο και φεύγουν όλοι μαζί, έχοντας μόνο τα πράγματά τους. Κατά τον ίδιο τρόπο και όλοι όσοι γεννιούνται σ’ αυτόν τον κόσμο, και οι φτωχοί και οι πλούσιοι και επίσημοι, βγαίνουν από την ζωή σαν από πανδοχείο, χωρίς να παίρνουν μαζί τους τίποτε από τις απολαύσεις του βίου και από τα πλούτη τους, παρά μόνον τα έργα τους, καλά ή κακά, όσα έκαναν στη ζωή τους»v.

Παύλειος Λόγος

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες

πομαντορική ἐγκύκλιος ἑορτῆς τοῦ σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος

Παύλειος Λόγος

Τιμητικές διακρίσεις σε μαθητές στην Αλεξάνδρεια κατά τον εσπερινό των Τριών Ιεραρχών

οφοί καί ἐπιστήμονες, μαθητές καί διδάσκαλοι, φοιτητές καί σπουδαστές τιμοῦν σήμερα τούς προστάτες τῆς παιδείας καί τῶν γραμμάτων, τιμοῦν τούς ἐπιμελεῖς μαθητές, τούς ταλαντούχους φοιτητές, τούς διακεκριμένους ἐπιστήμονες, τούς χαρισματικούς καθηγητές, αὐτούς πού καί ὅταν ἦταν μαθητές ὑπῆρξαν διδάσκαλοι τοῦ ἤθους καί τῆς ἀρετῆς, τῆς ἐργατικότητος καί τῆς ἐπιμελείας, ἀλλά καί ὅταν ἦταν διδάσκαλοι δέν ἔπαυσαν νά μαθητεύουν μέ ταπείνωση δίπλα στούς ἁπλούς ἀσκητές, δέν ἔπαυσαν νά μαθητεύουν μέσα στά προβλήματα τῆς καθημερινότητος, δέν ἔπαυσαν νά προσπαθοῦν γιά νά μάθουν περισσότερα καί γιά νά προοδεύσουν ὄχι μόνο στήν κατά κόσμο σοφία ἀλλά καί στήν ἀρετή καί τήν ἁγιότητα. Γιατί ἡ πραγματική γνώση καί ἡ πραγματική σοφία δέν βρίσκεται στή στασιμότητα καί στό αἴσθημα τῆς αὐταρκείας· κρύβεται στήν προσπάθεια γιά περισσότερη γνώση, γιά μεγαλύτερη πρόοδο, γιά βελτίωση καί ἐξέλιξη προσωπική. Ἡ γνώση εἶναι ἕνα σημαντικό ζητούμενο στή ζωή τοῦ κάθε ἀνθρώπου καί πολύ περισσότερο στή ζωή τῶν νέων ἀνθρώπων, ἀλλά δέν ἀρκεῖ γιά νά ἀναδείξει τόν ἄνθρωπο ὡς ὁλοκληρωμένη προσωπικότητα· δέν ἀρκεῖ γιά νά ἀναδείξει τόν ἄνθρωπο χρήσιμο καί ἐνεργό πολίτη, πού θά προσφέρει στούς συνανθρώπους του καί τήν κοινωνία. Γιατί μόνο μέσα ἀπό τήν προσφορά ὁ ἄνθρωπος ὁλοκληρώνεται, γιατί μόνο μέσα ἀπό τήν προσφορά ὁ ἄνθρωπος κατακτᾶ τήν ἀληθινή γνώση τοῦ ἑαυτοῦ του καί τοῦ κόσμου, τή γνώση πού δέν «φυσιοῖ», πού δέν κάνει δηλαδή τόν ἄνθρωπο ματαιόδοξο καί κενόδοξο, γιατί συνοδεύεται ἀπό τήν ἀγάπη πού «οἰκοδομεῖ», συνοδεύεται ἀπό τήν ἀλληλεγγύη πού γνωρίζει νά μήν παραμερίζει τόν συνάνθρωπο, ὅποιος καί ἄν εἶναι, σέ ὅποια κοινωνική τάξη καί ἄν ἀνήκει,

ὅ,τι χρῶμα καί ἄν ἔχει, ὅποια ἰδιαιτερότητα καί ἄν ἔχει. Ζοῦμε σέ μιά ἐποχή κατά τήν ὁποία ἡ ὑπερβολική γνώση τήν ὁποία κατέκτησε ὁ ἄνθρωπος σέ συνδυασμό μέ τήν ἀλαζονεία πού αὐτή δημιουργεῖ, ὅταν δέν συνοδεύεται ἀπό τήν ἀρετή, ὁδήγησαν τόν κόσμο στήν κρίση πού ζοῦμε. Γιατί πολλοί πίστευσαν, καί ἔδωσαν αὐτή τήν κατεύθυνση καί στήν παιδεία, ὅτι τό μόνο πού χρειάζεται εἶναι ἡ τεχνολογία, εἶναι οἱ ἀριθμοί. Καί ξέχασαν τόν ἄνθρωπο, τό πνεῦμα καί τήν ψυχή, καί ὅσα συνδέονται μέ αὐτό. Ξέχασαν τήν ἀγάπη καί τήν ἀλληλεγγύη, ξέχασαν τόν ἀνθρωπισμό καί τόν ἄνθρωπο, καί ἔτσι κινδυνεύουμε νά χάσουμε τήν ἀληθινή γνώση, κινδυνεύουμε νά ξεχάσουμε τήν παιδεία καί τόν πολιτισμό μας, τή γλώσσα μας καί τήν ἱστορία μας, τίς ἀρετές καί τίς ἀξίες μας, κινδυνεύουμε νά ξεχάσουμε ὅτι ἡ γνώση δέν ἔχει καμία ἀξία, ἄν δέν συνοδεύεται ἀπό τήν ἀρετή. Γιατί ἕνας σοφός ἄνθρωπος δέν ἔχει καμιά ἀξία, ἄν δέν θέτει τή σοφία του στήν ὑπηρεσία τῶν συνανθρώπων του, ἄν δέν μετασχηματίζει τή γνώση του σέ ὠφέλεια γιά τό κοινό καλό. Καί αὐτό μᾶς ὑπενθυμίζουν οἱ τρεῖς μεγάλοι Ἱεράρχες καί φωστῆρες σήμερα. Ἦταν σοφοί, ἀλλά δέν κράτησαν τή γνώση καί τή σοφία γιά τόν ἑαυτό τους. Τήν ἔκαναν ἔργα γιά τό καλό τῶν ἀνθρώπων, τήν μεταποίησαν σέ ἀρετή πού τούς ἀνύψωσε ἀπό σοφούς σέ ἁγίους, ἀπό διανοούμενους σέ φωστῆρες, πού φωτίζουν καί ὅλους ἐμᾶς δεκαεπτά αἰῶνες τώρα. Τό δικό τους φῶς εὔχομαι νά καταυγάζει πάντοτε τόν νοῦ καί τήν ψυχή σας καί νά καθοδηγεῖ τά βήματα ὅλων σας, καί τῶν μαθητῶν καί μαθητριῶν μας καί τῶν ἐκπαιδευτικῶν μας, στή γνώση πού συνδυάζεται μέ τήν ἀρετή.

Παύλειος Λόγος

Κατηχητήριος Λόγος ἐπί τῇ ἐνάρξει τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστης +ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ – ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, ΧΑΡΙΣ ΕΙΗ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΙ ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ, ΠΑΡ’ HΜΩΝ ΔΕ ΕΥΧΗ, ΕΥΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΩΡΗΣΙΣ

Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ,

ἱ τά πάντα καλῶς διαταξάμενοι Θεῖοι Πατέρες ἐθέσπισαν ὅπως τῆς μεγάλης ἑορτῆς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου προηγῆται περίοδος ἀσκήσεως καί πνευματικῆς καθάρσεως, διαρκείας τεσσαράκοντα ἡμερῶν. Ἡ ἄσκησις πραγματοποιεῖται καί διά τοῦ περιορισμοῦ τῶν τροφῶν, δηλονότι τῆς νηστείας, ἀλλά κυρίως διά τῆς ἀποχῆς ἀπό τό κακόν. Τονίζει χαρακτηριστικῶς ὁ ἱερός ὑμνογράφος ὅτι ἀληθής καί εὐπρόσδεκτος ἀπό τόν Θεόν νηστεία εἶναι ἡ τῶν κακῶν ἀλλοτρίωσις, ἡ ἐγκράτεια γλώσσης, ἡ θυμοῦ ἀποχή, ὁ χωρισμός ἀπό τῶν κακῶν ἐπιθυμιῶν, τῆς καταλαλιᾶς, τοῦ ψεύδους καί τῆς ἐπιορκίας, ἡ ἐπανόρθωσις τῆς ἀδικίας, ἡ δίωξις τοῦ ἐμπαθοῦς λογισμοῦ, ἡ θερμή ἐξομολόγησις, ὁ καθαρμός τῆς συνειδήσεως, «ἧς οὐδέν ἐν κόσμῳ βιαιότερον» ἡ ἐγκράτεια ἀπό «παθῶν βλαβερῶν, ἀπό φθόνου καί μίσους, ἀπό πάσης κακίας», ἡ ἀποφυγή τῆς «ἐκτροπῆς τοῦ νοός», ἡ ὁμολογία τῶν ἐσφαλμένων ὅτι «ἐγγύς ἐπί θύραις ὁ Κριτής ἐστίν», ὁ ἐτάζων καρδίας καί

Παύλειος Λόγος

νεφρούς, «ὁ πανταχοῦ παρών καί τά πάντα πληρῶν» (Μέγας Κανών Ἁγίου Ἀνδρέου Κρήτης). Ἡ σωματική ἄσκησις σκοπόν ἔχει τήν κάθαρσιν τοῦ νοῦ καί τήν προσήλωσιν αὐτοῦ εἰς τήν ἀγάπην τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ ἡμῶν Ἱησοῦ Χριστοῦ. Ταυτοχρόνως, καί εἰς τήν ἀγάπην τῶν συνανθρώπων μας, ἡ ὁποία καί ἀποτελεῖ τήν ἀπόδειξιν ὅτι εἴμεθα μαθηταί τοῦ Ἀγαπῶντος αὐτούς. Ἡ ἀγάπη μας πρέπει νά εἶναι ἔμπρακτος καί νά συνεπάγεται δι’ ἡμᾶς κάποιαν θυσίαν ὑπέρ αὐτῶν. Διότι ἀγάπη ἄνευ προσφορᾶς τῶν ἀναγκαίων ὑλικῶν καί πνευματικῶν ἀγαθῶν εἰς τόν ἀγαπώμενον εἶναι κενός λόγος. Ἰδίως κατά τήν παροῦσαν ἐποχήν τῆς μεγάλης ἠθικῆς καί οἰκονομικῆς κρίσεως ὀφείλομεν, ὅσοι ἔχομεν τήν δυνατότητα, νά προσφέρωμεν μετά ἱλαρότητος, ἀγάπης καί σεβασμοῦ πρός τόν συνάνθρωπον τήν βοήθειάν μας πρός αὐτόν. Τότε μόνον ἡ χαρά μας ἐπί τῇ Ἀναστάσει τοῦ Κυρίου θά εἶναι πλουσία, ὅταν καί ἡ προσφορά μας πρός τούς ἀδελφούς Αὐτοῦ, τούς ἐλαχίστους τούς συνανθρώπους μας, εἶναι πλουσία. «Ὁ ἀγαπῶν τόν πλησίον ὡς ἑαυτόν οὐδέν περισσότερον κέκτηται τοῦ πλησίον» {...}ὅσον οὖν πλεονάζεις τῷ πλούτῳ τοσοῦτον ἐλλείπεις τῇ

ἀγάπῃ», διδάσκει τό ἀψευδές πατερικόν στόμα (Μεγάλου Βασιλείου, πρός τούς πλουτοῦντας, P.G. 31,281B). Ὁ κόσμος νομίζει, ἀτυχῶς, ὅτι ἡ χαρά συμπορεύεται πρός τό λαμβάνειν καί κατέχειν πλοῦτον, δόξαν, ἀξιώματα καί ἄλλας ἀπολαύσεις. «Οὐδέν γάρ ἀχρηστότερον ἀνδρός οὐκ εἰδότος φιλεῖν» καί «ὅταν ἵδῃς τινά δεόμενον θεραπείας ἤ σωματικῆς, ἤ ψυχικῆς, μή λέγε πρός ἑαυτόν. Τίνος ἕνεκεν ὁ δεῖνα καί ὁ δεῖνα αὐτόν οὐκ ἐθεράπευσεν; ἀλλ’ ἀπάλλαξον τῆς ἀρρωστίας, καί μή ἀπαίτει ἐκείνους εὐθύνας τῆς ἀμελείας. {...} Ἄν γάρ ἐπιστάξῃς αὐτῷ καθάπερ ἔλαιον τοῦ λόγου τήν διδασκαλίαν, ἄν καταδήσῃς τῇ προσηνείᾳ, ἄν θεραπεύσῃς τῇ καρτερία, θησαυροῦ παντός εὐπορώτερόν σε οὗτος ἐργάσεται» (Ἱεροῦ Χρυσοστόμου, εἰς Β΄ Κορινθίους ΚΖ΄ καί κατά Ἰουδαίων Η΄, P.C. 61, 586-587 καί 48, 932-933). Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι ἡ χαρά καί ἡ ἱκανοποίησις ἀπό τήν προσφοράν ἀγάπης καί ὑλικῶν ἀγαθῶν πρός τόν συνάνθρωπον εἶναι ἀσυγκρίτως μεγαλυτέρα. Ἡ συνήθης κοινωνική ἀντίληψις, ἡ ὁποία καί διδάσκεται εἰς τούς νέους ὡς ἡ πλέον συμφέρουσα δι’ αὐτούς ὁδός, εἶναι ἡ πλεονεξία καί ἀπληστία. Αἱ ἰδέαι ὅμως αὗται, ὅταν ἐπικρατήσουν, δημιουργοῦν

κοινωνικάς διαταράξεις, καί τελικῶς βλάπτουν καί αὐτούς οἱ ὁποῖοι ἀποκτοῦν ὑπέρμετρα ἀγαθά ἐπί ζημίᾳ τῶν ὑπολοίπων. Ὁ ἀναπόφευκτος κοινωνικός διαχωρισμός πρέπει νά ἐξομαλύνεται ἑκουσίως διά τῆς προσφορᾶς τῶν ἐχόντων πρός τούς μή ἔχοντας, ὡς ὁ Κύριος ἡμῶν διδάσκει ἀναφέρων ἐνδεικτικῶς: «ὁ ἔχων δύο χιτῶνας μεταδότω τῷ μή ἔχοντι» (Λουκ. γ΄, 11). Μόνον διά τῆς αἰσθήσεως τῆς ἑνότητος ἡμῶν πρός ὅλους τούς συνανθρώπους μας, καί μάλιστα τούς ἀδυνάτους θά διανύσωμεν τήν περίοδον τῆς Ἁγίας καί Με-

γάλης Τεσσαρακοστῆς θεαρέστως καί θά ἔχομεν τήν εὐλογίαν τοῦ Χριστοῦ. Κατά τό τρέχον ἔτος, τό ὁποῖον ἀνεκηρύξαμεν Ἕτος Πανανθρωπίνης Ἀλληλεγγύης, πρέπει, ἐν ὄψει καί τῆς σοβαρᾶς παγκοσμίου οἰκονομικῆς κρίσεως, νά δείξωμεν ὅλοι περισσότερον ἐνδιαφέρον διά τήν ἀνακούφισιν τῶν στερουμένων στοιχειωδῶν ἀγαθῶν ἀδελφῶν μας. Κατ’ αὐτόν τόν τρόπον θά διανύσωμεν τό «ἐνώπιον ἡμῶν στάδιον τῶν ἀρετῶν» θεαρέστως καί ἐν πνευματικῇ προόδῳ, θά «ἀπολαύσωμεν τοῦ δηνα-

ρίου», «θά δεχθῶμεν τό δίκαιον ὄφλημα» καί θά ἑορτάσωμεν μέ πληρότητα χαρᾶς τήν Ἁγίαν Ἀνάστασιν τοῦ Κυρίου, καθ’ ἥν ἀληθῶς «ζωή πολιτεύεται», τοῦ Ὁποίου ἡ Χάρις καί τό πλούσιον Ἔλεος εἴησαν μετά πάντων ὑμῶν. Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή 2013 + Ὁ Κωνσταντινουπόλεως διάπυρος πρός Θεόν εὐχέτης πάντων ὑμῶν

Παύλειος Λόγος

Ὁ ἀπό Βεροίας Μητροπολίτης Σερρῶν Ἀπόστολος Χριστοδούλου τοῦ σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος

λόγος τοῦ πρωτοκορυφαίου τῶν ἀποστόλων ἀποστόλου Παύλου περί θησαυροῦ καί ὀστρακίνων σκευῶν ἔχει σήμερον μία ἰδιαίτεραν σημασίαν καί ἑρμηνείαν. Ὀστράκινον σκεῦος εἶναι, ἐκτός τοῦ χοϊκοῦ καί φθειρομένου ἀνθρωπίνου σώματος, καί ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ὡς πρός τό ὁρατό της τμῆμα, καθώς ἀποτελεῖται ἀπό τό σύνολον τῶν πιστῶν, ἀπό ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι, παρότι ἀγωνίζονται πνευματικῶς, φέρουν καί τίς ἀδυναμίες τῆς φθαρτῆς καί ἐπιρρεποῦς εἰς τήν ἁμαρτίαν φύσεώς των. Ὅμως ἡ Ἐκκλησία εἶναι μόνο κατά τό ἀνθρώπινο ἕνα εὔθραυστον καί εὐτελές ὀστράκινον σκεῦος. Μέσα εἰς αὐτό φυλάσσει τόν θεῖο χαρακτήρα τῆς ὑποστάσεώς της, φυλάσσει θησαυρόν πολύτιμον, αὐτόν τόν ἱδρυτήν καί ἀρχιποίμενά της, τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, καί ἐπιπλέον τούς πνευματικούς θησαυρούς τούς ὁποίους τῆς ἐκληροδότησαν τά εὐσεβῆ της τέκνα, τά ὁποῖα, ὅπως γράφει καί πάλιν ὁ ἀπόστολος Παῦλος, «κατηγωνίσαντο» διά τῆς εἰς Χριστόν πίστεως «βασιλείας, εἰργάσαντο δικαιοσύνην, ἐπέτυχον ἐπαγγελιῶν», θησαυρούς πίστεως καί εὐσεβείας, θησαυρούς ἀρετῆς καί φιλοπατρίας, θησαυρούς προση¬λώ¬σεως εἰς τό χρέος καί αὐτοθυσίας, θησαυρούς θυσιαστικῆς αὐταπαρνήσεως καί προσφορᾶς εἰς τήν Ἐκκλησία καί τό Γένος. Ἕναν τέτοιον θησαυρόν σεμνύνεται κατέχουσα καί ἡ Ἱερά Μητρόπολις Σερρῶν καί Νιγρίτης, τόν θησαυρόν τόν ὁποῖον τῆς ἐκληροδότησε ὁ ἀοίδιμος Μητροπολίτης της Ἀπόστολος Χριστοδούλου, ὁ ἀπό Σταυροπόλεως καί Βεροίας καί Ναούσης, τιμώμενος

Παύλειος Λόγος

σήμερον διά τῆς πανηγυρικῆς καί πολυαρχιερατικῆς αὐτῆς θείας Λειτουργίας, ἡ ὁποία καί ἀποτελεῖ τήν ἀπαρχήν τῶν ἑορταστικῶν ἐκδηλώσεων ἐπί τῇ συμπληρώσει ἑκατόν ἐτῶν ἀπό τῆς ἀπελευθερώσεως τῶν Σερρῶν ἐκ τοῦ τουρκικοῦ ζυγοῦ. Καί τιμᾶται δικαίως καί ἀξίως ὁ σοφός αὐτός καί ρέκτης Ἱεράρχης σήμερον ὄχι μόνο διότι συμπληροῦνται τάς ἡμέρας αὐτάς 96 ἔτη ἀπό τῆς κοιμήσεώς του (εἰς τίς 14/27 Ἰανουαρίου τοῦ 1917), ἀλλά κυρίως διότι ὑπῆρξε ὁ ἱεράρχης ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἔθεσε μέ τήν ζωήν καί τήν δράση του εἰς τήν κρίσιμον ἐκείνην περίοδον ἀνεξίτηλον τήν σφραγίδα τῆς παρουσίας του καί τῆς προσφορᾶς του εἰς τήν πόλη καί τόν λαόν της, καί μᾶς ἐκληροδότησε πρότυπον γνησίας καί ἀληθοῦς φιλοπατρίας. Τέκνον τῆς εὐάνδρου νήσου Ἴμβρου καί πνευματικόν ἀνάστημα τῆς κατά Χάλκην περιπύστου Θεολογικῆς Σχολῆς, ἀπέκτησε ὄχι μόνον λιπαρά θεολογική κατάρτιση, τήν ὁποίαν διηύρυνε καί διά τῆς φοιτήσεώς του εἰς τήν Θεολογικήν Ἀκαδημίαν τοῦ Κιέβου, ἀλλά καί στερράν πνευματικήν ὑποδομήν, τήν ὁποία ἔθεσε εἰς τήν διακονία τῆς Ἐκκλησίας, ἀρχικῶς ὡς σχολάρχης τῆς τροφοῦ αὐτοῦ Θεολογικῆς Σχολῆς τῆς Χάλκης, ἐν συνεχείᾳ δέ ὡς Μητροπολίτης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Βεροίας ἀπό τοῦ ἔτους 1906 ἕως τοῦ ἔτους 1909, καί κατόπιν ὡς Μητροπολίτης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Σερρῶν. Συνετός καί δραστήριος, σοφός καί πλήρης ἀγάπης διά τήν Ἐκκλησίαν καί τό ποίμνιόν του, ὀξύνους καί διορατικός, ἠργάσθη ὡς ἀληθής ποιμήν ὄχι μόνον ὑπέρ τοῦ ποιμνίου του ἀλλά καί ὑπέρ ὅλων τῶν κατοίκων, ἀνεξαρτήτως ἐθνικότητος καί θρησκείας, ὅταν διεπίστωνε ὅτι αὐτοί ἀδικοῦνται. Ἡ ἐποχή κατά τήν ὁποίαν ἔζησε καί διηκόνησε ὁ ἀοίδιμος ἱεράρχης ἦτο

ἐποχή μεγάλων συγκρούσεων καί ἀντιπαραθέσεων, ἐποχή σκληρά καί ἐπικίνδυνος, ἰδιαιτέρως διά τήν Μακεδονίαν ἡ ὁποία ὁμοίαζε μᾶλλον μέ ναρκοπέδιο, τό ὁποῖον ἀπειλοῦσε μέ τόν ἔσχατον κίνδυνον ὅποιον ἀπεπειρᾶτο νά διαταράξει τήν ἐπιφανειακήν ἠρεμίαν. Ρουμανίζοντες εἰς τήν Μητρόπολη Βεροίας, Βούλγαροι εἰς τήν Μητρόπολη Σερρῶν, ἐπιδείνωναν μέ τήν παρουσίαν των καί τά προβλήματα, τά ὁποῖα δημιουργοῦσαν εἰς τούς Ἕλληνες, ἐπιδιώκοντες τό ἴδιο συμφέρον, τήν κατάσταση εἰς τήν τουρκοκρατουμένην ἀκόμη Μακεδονίαν. Πρώτιστον καθῆκον του θεωρεῖ ὁ Μητροπολίτης Ἀπόστολος, τόσον κατά τήν ποιμαντορίαν του εἰς τήν Βέροια ὅσο καί εἰς τάς Σέρρας, νά στηρίξει καί νά ἐνισχύσει τό ἠθικόν τῶν χριστιανῶν, καί νά τούς προστατεύσει ἀπό τίς αὐθαιρεσίες ὄχι μόνο τῶν κατακτητῶν ἀλλά καί ὅσων ἐποφθαλμιοῦσαν νά τούς διαδεχθοῦν εἰς τήν κατοχήν καί κυριαρχίαν τῆς ποτισμένης μέ τά αἵματα τῶν ἡρώων καί τῶν μαρτύρων Μακεδονικῆς γῆς. Πρός ἐπίτευξη αὐτοῦ τοῦ σκοποῦ συμβάλλει τά μέγιστα εἰς τήν δημιουργίαν Ἀστικῶν Σχολῶν εἰς ὅλα τά χωρία τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Βεροίας καί μεριμνᾶ διά τήν πλήρωσή των μέ διδασκάλους καί διδασκαλίσσας, συνεργαζόμενος πρός τοῦτο μέ τό Φιλεκπαιδευτικό Σωματεῖο τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Μέ στόχον τήν ἐπαρκῆ κατάρτιση τῶν κληρικῶν προτείνει τήν ἵδρυση Ἱερατικῆς Σχολῆς εἰς τήν Ἱερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Σκήτης Βεροίας ἀπό τήν ὁποίαν θά ἀπεφοίτουν ἱερεῖς καί διδάσκαλοι, ἡ λειτουργία τῶν ὁποίων χρηματοδοτεῖται ἀπό τά ἔσοδα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως καί τῶν Ἱερῶν Μονῶν Τιμίου Προδρόμου καί Ἁγίου Ἀθανασίου Σφηνίτσης. Ἔχων ὑψηλήν αἴσθηση τοῦ χρέους του εἰς τίς δύσκολες στιγμές τίς ὁποῖες διέρχεται ὁ λαός, τόν ὁποῖο ἐκλήθη νά ποιμάνει, ἀρνεῖται τό 1908 τήν πρόταση

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου νά ἀναλάβει ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου, καί ἐπιλέγει νά παραμείνει εἰς τήν Βέροια διά νά συνεχίσει τό ἔργο του, τό ὁποῖο εἶναι ὄντως ἐντυπωσιακό. Ἐντός τριῶν ἐτῶν, ὅσον δηλαδή διήρκεσε ἡ ποιμαντορία του εἰς τήν Μητρόπολη Βεροίας καί Ναούσης, ἐπέτυχε νά πληρώσει ὅλες τίς κενές θέσεις ἱερέων μέ ἀποφοίτους τουλάχιστον Ἀστικῆς Σχολῆς, καί ἐκ παραλλήλου δημιούργησε θέσεις Ἱεροκηρύκων εἰς τήν Βέροια καί τή Νάουσα, ἀποφοίτων τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς. Ἠγάπησε τόν λαόν τῆς Ἠμαθίας καί ἠγαπήθη ὑπ᾽ αὐτοῦ, διότι ἐμερίμνα νύκτα καί ἡμέρα διά τήν ἐνίσχυσή του καί τήν προστασίαν του ἀπό παντός κινδύνου καί πάσης ἐλλοχευούσης ἀπειλῆς, ὑποστηρίζων πάντοτε τό δίκαιον καί συντρέχων καί τούς Τούρκους ἀκόμη εἰς τίς ἀνάγκες των. Συνοδευόμενος ὑπό αὐτῆς τῆς ἀγάπης ἀναλαμβάνει, μετατιθέμενος ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Βεροίας, τήν διαποίμναση τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Σερρῶν. Ἡ παρουσία του ἀποτελεῖ παρηγορίαν καί ἀναψυχήν διά τό ὀρθόδοξον ποίμνιον τό ὁποῖον συνθλίβεται μεταξύ τῆς τουρκικῆς σκληρότητος καί τῆς βουλγαρικῆς βαναυσότητος, καί ἀναδεικνύεται «ἄγρυπνος φρουρός τῶν δικαίων τοῦ Σερραϊκοῦ λαοῦ τά χρόνια τῆς μεγάλης δοκιμασίας». Ἀκαταπόνητος περιοδεύει εἰς τήν ἐπαρχίαν παρηγορῶν καί στηρίζων τούς κατοίκους οἱ ὁποῖοι ὑποφέρουν, καί προσπαθεῖ νά τούς ἐμψυχώσει ἑορτάζοντας τήν νίκην τοῦ ἑλληνικοῦ στόλου εἰς τήν Λῆμνον εἰς τίς 13/26 Ἰανουαρίου τοῦ 1913 μέ θείαν Λειτουργίαν εἰς τόν Μητροπολιτικόν ναόν τῆς πόλεως τῶν Σερρῶν, ἀλλά καί μέ τόν ἑορτασμόν τό ἴδιο ἔτος, διά πρώτην φοράν, τῆς Ἐθνικῆς ἑορτῆς τῆς 25ης Μαρτίου. Συγχρόνως συμπαρίσταται παντί τρόπῳ τό πληττόμενον ἀπό ἐπιδημίαν ποίμνιό του, δίδοντας ἄριστον παράδειγμα ἀγάπης καί προσφορᾶς, ἄριστον παράδειγμα Ἱεράρχου δαπανωμένου ὑπέρ τοῦ λαοῦ του.

Τό παράδειγμα αὐτό τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Ἀποστόλου Χριστοδούλου φωτίζει τήν ἑκατονταετηρίδα τοῦ ἐλευθέρου βίου τῆς πόλεως τῶν Σερρῶν καί ὑπομιμνήσκει πρός ὅλους μας, κλῆρον καί λαόν, ἄρχοντας καί ἀρχομένους, τό χρέος ἔναντι τῆς ἐλευθερίας, τήν ὁποίαν μέ κόπους, μέ πόνους καί θυσίας πολλάς μᾶς ἐχάρισαν οἱ πατέρες μας. Ὑπομιμνήσκει εἰς ὅλους μας τό χρέος τῆς ἀληθοῦς καί γνησίας ἀγάπης πρός τήν πατρίδα, ἡ ὁποία δέν ἐκφράζεται διά ψευδεπιγράφων ἐκφράσεων φανατισμοῦ, ἀλλά διά συνεποῦς ἐκπληρώσεως τοῦ προσω-

πικοῦ μας χρέους ὡς πολιτῶν ἔναντι τῆς πατρίδος καί τοῦ ἔθνους. Διότι τό χρέος πρός τήν πατρίδα καί τήν ἐλευθερία εἶναι εὐθύνη τοῦ καθενός μας, εὐθύνη ἀπό τήν ὁποίαν οὐδείς ἀπαλλάσσεται μετακυλίοντάς την εἰς τούς δῆθεν ὑπευθύνους. Εἶναι εὐθύνη καί ὑποχρέωση ὅλων μας, ἐάν θέλουμε νά εἴμεθα ὄντως ἄξιοι τῆς ἐλευθερίας τήν ὁποία τιμοῦμε καί ἑορτάζουμε, ἄξιοι τῶν προγόνων μας, οἱ ὁποῖοι θυσιάσθηκαν, ἄξιοι τῆς μικρῆς σέ μέγεθος ἀλλά μεγάλης εἰς ἱστορίαν καί δόξαν πατρίδος μας, καί ἄξια

πνευματικά τέκνα τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Ἀποστόλου, τοῦ ὁποίου τήν μνήμην τιμοῦμε σήμερον καί τοῦ ὁποίου ἄξιος διάδοχος εἶναι ὁ ποιμενάρχης σας, ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σερρῶν καί Νιγρίτης κ.κ. Θεολόγος. Καί εἶναι ἄξιος διάδοχός του, διότι γνωρίζει νά τιμᾶ καί νά προβάλλει μορφές ἱερές καί σεβάσμιες, ὡς αὐτή τοῦ μακαριστοῦ προκατόχου του Ἀποστόλου Χριστοδούλου, οἱ ὁποῖες προσέφεραν πλεῖστα ὅσα καί εἰς τήν Ἐκκλησία καί εἰς τήν πατρίδα καί εἰς τόν λαόν τοῦ Θεοῦ. Καί μάλιστα τόν τιμᾶ καί τόν προβάλλει ὡς πρότυπο ὄχι μόνο Ἱεράρχου ἀλλά καί ἀνθρώπου σέ μία ἐποχή πού κάποιοι ἐπιδιώκουν νά ἀμφισβητήσουν τά πρότυπα, νά χλευάσουν τίς ἀξίες, νά κρημνίσουν τά ἰδεώδη τῆς πίστεως καί τῆς πατρίδος. Σᾶς εὐχαριστοῦμε πολύ, Σεβασμιώτατε, γιατί καί σεῖς μέ αὐτήν προσπάθειά σας καί τίς λαμπρές ἑορταστικές ἐκδηλώσεις πού ὀργανώνετε κατά τό ἀρξάμενoν ἔτος, ἔτος κατά τό ὁποῖο ἡ ἐπαρχία σας ἑορτάζει τήν 100η ἐπέτειο τῆς ἀπελευθερώσεώς της, προβάλλετε τήν προσφορά τῆς Ἐκκλησίας μας στόν ἀγώνα γιά τήν ἀπελευθέρωση τῆς πατρίδος μας. Σᾶς εὐχαριστοῦμε, καί πιστεύω ὅτι ἐκφράζω καί τόν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ἐλασσῶνος, γι¬τί εἴχατε τήν καλωσύνη νά μᾶς προσκαλέσετε νά τιμήσουμε μαζί σας τόν σπουδαῖο αὐτόν Ἱεράρχη, καί νά συμμετάσχουμε εἰς τή θεία Λειτουργία μέ τήν ὁποία ἐγκαινιάζονται οἱ ἑορταστικές ἐκδηλώσεις ἐπί τῇ ἀπελευθερώσει τῆς πόλεώς σας, καί, ἐπιπλέον, νά μοῦ παραχωρήσετε φιλοφρόνως τό βῆμα κατ᾽ αὐτή τήν ἐπίσημη στιγμή. Σᾶς εὐχαριστῶ ἐκ βάθους καρδίας καί εὔχομαι νά σᾶς χαρίζει ὁ Θεός ἔτη πολλά γιά νά ποιμαίνετε πάντοτε ἀξίως τήν Ἱερά αὐτή Μητρόπολη πρός δόξαν τοῦ Θεοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας.

Παύλειος Λόγος

ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΤΩΝ ΜΕΔΙΟΛΑΝΩΝ ΚΑ (313 – 2013 μ. Χ.) ἐπέτειος 1700 ἐτῶ τοῦ Ἰωάννου Ἐλ. Σιδηρᾶ

Παύλειος Λόγος

ΑΙ ΑΝΕΞΙΘΡΗΣΚΕΙΑ ῶν

οσμοϊστορικό γεγονός ὑπῆρξε ἡ κατά τήν 13η Ἰουνίου τοῦ 313 μ. Χ. ὑπογραφή τοῦ γνωστοῦ Διατάγματος τῶν Μεδιολάνων ὑπό τῶν συναυτοκρατόρων Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου καί Λικινίου, τό ὁποῖο «ἐπήνεγγε τήν μεγίστην τῶν ἐν τῷ κόσμῳ μεταβολῶν», δηλαδή «τήν ἐλευθερίαν τῆς Ἐκκλησίας καί τά ἀνθρώπινα δικαιώματα καί τάς θρησκευτικάς ἐλευθερίας». Εἶναι ἱστορικῶς καταγεγραμμένο καί μεμαρτυρημένο μέ τό αἷμα τῶν ἁγίων μαρτύρων τῆς Ἐκκλησίας ὅτι ἀρχικῶς ὁ φθόνος τῶν Ἰουδαίων καί ἐν συνεχείᾳ ἡ γιά πολιτικούς λόγους ἀντιχριστιανική, ἐχθρική στάση τῶν ρωμαίων αὐτοκρατόρων, κατά τούς τρεῖς πρώτους χριστιανικούς αἰῶνες, ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίς τοῦ Χριστοῦ καί τῶν εἰς Χριστόν πιστευόντων προκάλεσαν τούς ἀπηνείς καί θηριώδεις διωγμούς τοῦ ρωμαϊκοῦ κράτους, οἱ ὁποῖοι ἀνέδειξαν «νέφος μαρτύρων». Ἐπειδή οἱ χριστιανοί δέν λάτρευαν τούς ψευδεῖς θεούς, τήν πολυθεΐα τῶν εἰδώλων καί δέν προσέφεραν θυσίες στόν Ρωμαῖο αὐτοκράτορα, ὁ ὁποῖος ἐλατρεύετο ὠς ἐπίγειος θεός, οἱ διωγμοί, ἐναντίον τῶν ὁπαδῶν τοῦ Ναζωραίου ἐπεβλήθησαν ὁριστικῶς ὑπό τήν μορφή τῶν αὐτοκρατορικῶν διαταγμάτων, τά ὁποία ὅριζαν ὅτι οἱ χριστιανοί ἦταν ἐπικίνδυνοι ἐχθροί τοῦ ρωμαϊκοῦ κράτους ὡς ἐπιβουλευόμενοι τήν εὐστάθειά του καί ὡς ἀσεβοῦντες πρός τόν αὐτοκράτορα. Παύλειος Λόγος

Οἱ διωγμοί ἐναντίον τῶν ἀθώων χριστιανῶν, κατά τούς τρεῖς πρώτους χριστιανικούς αἰῶνες, ἀνέρχονται σέ δέκα, ὅπως καί οἱ δέκα πληγές τοῦ Φαραώ. Οἱ ἀπηνέστεροι τῶν διωγμῶν τούτων, οἱ ὁποῖοι ἀνέδειξαν ἑκατόμβες μαρτύρων τῆς Ἑκκλησίας τοῦ Χριστοῦ «ὧν οὐκ ἔστι ἀριθμός», ἐντοπίζονται μεταξύ τῶν ἐτῶν 303 καί 305, ὅταν αὐτοκράτορας ἦταν ὁ Διοκλητιανός καί Καῖσαρ τοῦ ρωμαϊκοῦ κράτους ὁ Γαλέριος. Ἡ θετική ἀντίστροφη πορεία καί στάση τῶν ρωμαίων αὐτοκρατόρων ὑπέρ τῶν ἀπηνῶς διωκομένων χριστιανῶν ἐπεσυνέβη ἐπί τῶν ἡμερῶν τοῦ ξαφνικά ἀσθενήσαντος Γαλερίου ὁ ὁποῖος καί ἐξέδωσε τό αὐτοκρατορικό διάταγμα (edictum) τῆς Σαρδικῆς ἤ ἄλλως καλουμένου τῆς Νικομηδείας, ἐπειδή ἐκεῖ ἐφαρμόστηκε γιά πρώτη φορά. Μέ τό διάταγμα αὐτό ὁριζόταν: «ἵνα αὖθις ὧσι χριστιανοί καί τάς συναθροίσεις αὐτῶν τελῶσιν». Ὁ Γαλέριος, ἔστω καί πρσωρινῶς, ἔπαυσε τό διωγμό καί ἐπέτρεψε στούς Χριστιανούς νά ἀσκοῦν τά θρησκευτικά τους καθήκοντα, ἐνῶ ὡς ἀντάλλαγμα ἐξετεῖτο ἡ προσευχή τους γιά τή θεραπεία τοῦ ἀσθενοῦντος αὐτοκράτορος. Ὁ ἱστορικός Εὐσέβιος ἀναφέρει ὅτι ὁ Γαλέριος ἐπέτρε18

Παύλειος Λόγος

ψε τή χριστιανική λατρεία, ἀλλά ὑπό ὅρους, ὅπως νά μήν ἐνεργοῦν οἱ χρισταινοί ὁ,τιδήποτε ἔναντίον τῶν νόμων τοῦ καθεστῶτος, ἀλλά καί νά εὔχονται ὐπέρ τοῦ αὐτοκράτορος καί τοῦ κράτους. Συνακόλουθα ἀπέστειλε αὐτοκρατορική ἐπιστολή προς τούς δικαστές (διοικητές τῶν ἐπαρχιῶν) μέ τήν ὁποῖα διέτασσε τήν ἐπιστροφή στούς χριστιανούς τῶν κατασχεθέντων καί ἀπαλλοτριωθέντων τὀπων προσευχῆς ἔναντι ἀποζημιώσεως. Ἡ ἑρμηνεία τῆς φιλοχρισταινικῆς στάσεως τοῦ αὐτοκράτορος Γαλερίου ἑδράζεται ἀπό τούς ἱστορικούς, ἀφενός μέν στήν βαρύτατη ἀσθένεια αὐτοῦ, ἀφετέρου δέ στήν θετική ἐπίδραση τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου ἐπί τοῦ Γαλερίου. Πάντως τό διάταγμα αὐτό ἐπειδή δέν ἀναγνωρίστηκε ἀπό τόν φανατικό χριστομάχο καί ἐκκλησιομάχο αὐτοκράτορα Μαξιμίνο, δέν ἀπάλλαξε τούς χριστιανούς ἀπὀ τούς

ἀπηνείς καί ὀδυνηρούς διωγμούς καί ἀκυρώθηκε ἐν τοῖς πράγμασι. Ἄλλες ὅμως ἦταν οἱ ἀνεξιχνίαστες βουλές τοῦ Κυρίου. Ἡ ὁριστική κατάπαυση των διωγμῶν ἐναντίον τῶν χριστιανῶν ἐπῆλθε κατά τό ἔτος 313, ὅταν ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος καί ὁ συναυτοκράτωρ αὐτοῦ Λικίνιος ὑπέγραψαν τό περίφημο διάτγμα τῶν Μεδιολάνων διά τοῦ ὁποίου παρεχόταν στούς χριστιανούς ἐλευθερία ἀσκήσεως τῶν θρησκευτικῶν καθηκόντων καί ἐκφράσεως τῆς πίστεώς τους. Μέ τόν τρόπο αὐτό διασφαλιζόταν ἀπόλυτη θρησκευτική ἐλευθερία καί ἀνεξιθρησκεία γιά ὅλους τούς κατοίκους τῆς αὐτοκρατορίας. Τό ἐκδοθέν διάταγμα (edictum ἤ restrictum), σύμφωνα μέ τόν ἱστορικό Εὐσέβιο, ὅριζε: «Μηδενί παντελῶς ἐξουσία ἀρνητέα ἡ τοῦ ἀκολουθεῖν καί αἱρεῖσθαι τήν τῶν χριστιανῶν παραφύλαξιν ἤ θρησκείαν ... ἐλευθέραν καί ἀπολελυμένηνἐξουσίαν τοῦ τημελεῖν (ἐπιμελεῖσθαι) τήν ἑαυτῶν θρησκείαν». Ἡ ἐπιστροφή ἀπαλλοτριωθέντων ἤ δωρηθέντων τόπων τῆς προσευχῆς καί κοινοτικῶν κτμάτων θά ἐγίνετο ἄνευ ἀποζημιώσεως ἐκ μέρους τῶν χριστιανῶν, ἀφοῦ ἡ πολιτεία θά ἀποζημίωνε τίς χριστιανικές κοινότητες. Ἡ εκ μέρους τῆς πολιτείας ἤταν ἁπλή ἐπιστροφήχρημάτων, τά ὁποία εἶχε εἰσπράξει τό κράτος διά τῆς πωλήσεως τῶν χρισταινικῶν κτημάτων. Ἡ δέ ἐπιστροφή κολπιμαίων κτημάτων καί χρημάτων ἀπό νομικῆς τουλάχιστον ἀπόψεως δέν ἐσήμαινε φροντίδα καί μέριμνα τοῦ ρωμαϊκοῦ κράτους ἀπέναντι τῆς χριστιανικῆς πίστεως ὡς ἐπισήμου θρησκείας τοῦ κράτους. Τό μέγα ἐπίτευγμα πάντως ὑπῆρξε ἡ διά τῆς ὑπογραφῆς τοῦ διατάγματος τῶν Μεδιολάνων καθιέρωση τοῦ σεβασμοῦ τῶν ἀνθρωπίνω δικαιωμάτων καί τῶν θρησκευτικῶν ἐλευθεριῶν. Στό πλαίσιο αὐτό τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἀφιέρωσε τό ἐπίσημο ἡμερολόγιό του γιά τό ἔτος

2013 στήν 1700η ἐπέτειο ἀπό τῆς ὑπογραφῆς ὑπό τῶν συναυτοκρατόρων Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου καί Λικινίου τοῦ διατάγματος τῶν Μεδιολάνων. Ὁ δέ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος στό ἐπίσημο προλογικό σημείωμά του γράφει ἐμπνευσμένα μεταξύ ἄλλων καί τά ἐξῆς: «Ἡ τομή τήν ὁποία ἐπέφερε τό διάταγμα τῶν Μεδιολάνων στήν ἱστορἰα τῆς τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας εἶναι βαθεία καί καθοριστική ὄχι μόνο γιά τήν ἐξέλιψη τῆς ἰδίας, ἀλλά καί γιά τήν ἱστορία σύνολης τῆς ἀνθρωπότητος, καθώς ἄνοιξε μία νέα σελίδα λαμπρά γιά ἀμφότερες. Γι᾽ αὐτό καί ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ εὐγνωμόνως ἀναμιμνήσκεται τοῦ ἐμπνευστοῦ τοῦ διατάγματος τούτου εὐσεβοῦς Μεγάλου Βασιλέως Κωνσταντίνου, ὁ ὁποῖος ἀνταποκρινόμενος ὡς ἄλλος Παῦλος στήν οὐράνια κλήση, ἔγινε ὄργανο τῆς θείας Προνοίας ἐπ᾽ ἀγαθῷ τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία χρεωστικῶς ἀναπέμπει δόξα καί αἶνο στόν Δομήτορα αὐτῆς Χριστό

ἐπί τῇ συμπληρώσει 1700 ἐτῶν ἀπό τῆς ἐκδὀσεως τοῦ διατάγματος καί τῆς δι᾽ αὐτοῦ ἀποδοθείσης ἐλευθερίας σέ αὐτήν. Ἐντός τοῦ ἰδίου πλαισίου τῆς ὀξυδερκοῦς καί χάριτι Θεοῦ προορώσης τά μέλλοντα πολιτικῆς τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου ἐντάσσονται καί ἄλλες βασικῆς σημασίας ἐνέργειες καί πράξεις αὐτοῦ, ὅπως ἡ προσαρμογή τῆς ἀστικῆς καί ποινικῆς νομοθεσίας πρός τίς ἀρχές τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου, ἡ ἀπαγόρευση τῶν μαγγανειῶν καί μαγειῶν, ἡ μείωση τῆς σκληρότητος τῶν ποινῶν, ἡ νομιμοποίηση τῶν κληροδοτημάτων πρός τήν Ἐκκλησία,ἡ καθιέρωση τῆς Κυριακῆς ἀργίας καί ἄλλες καθοριστικές πράξεις πού ρυθμίζουν τήν κοινωνική καί μάλιστα τήν ἐκκλησιατική καί λατρευτική ζωή τῶν πιστῶν. Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἀποτελεῖ διαχρονικό πρόσωπο κυβερνήτου καί μάλιστα γιά τήν χριστιανική Ἐκκλησία γενικῶς ... Σήμερα, ἀτυχῶς, οἱ νομίζοντες ὅτι ἄρχουν τῶν χριστιανικῶν ἐθνῶν πιστεύουν ὅτι δύνανται νά ὡφελήσουν καί νά βοηθήσουν τούς λαούς ἐξορίζοντας τόν θεό καί τοποθετώντας στή θέση του τόν ἄνθρωπο. Τά ἀποτελέσματα

ὅμως εἶναι τραγικά, ἦτοι συσσώρευση πλούτου στά χέρια ὁλίγων, πόλεμοι, βία, πείνα, κίνδυνοι, ἀγωνίες. Διά τοῦτο, ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖο διακυβέρνησε αὐτός τήν αὐτοκρατορίαμέ διάκριση καί τήρηση λεπτῶν ἰσορροπιῶν καί σωφροσύνης πολλῆς, ἔχοντας τήν βαθεία αἴσθηση ὅτι μόνο ὁ Θεός δύναται νά σώσει τόν ἄνθρωπο, καθιστᾶ αὐτόν ὕψιστο ὑπόδειγμα κυβερνήτου ... Τιμοῦμε κατά τό ἔτος 2013 τήν ἐπέτειο τῆς συμπληρώσεως ιλίων ἑπτακοσίων ἐτῶν ἀπό τῆς ὑπογραφῆς τοῦ διατάγματος τῶν Μεδιολάνων στό πρόπωπο τοῦ ἁγίου ἰσαποστόλου Μεγάλου Κωνσταντίνου, δηλαδή τήν ἐλευθερίαν τῆς Ἐκκλησίας καί τά ἀνθρώπινα δικαιὠματα καί τίς θρησκευτικές ἐλευθερίες γιά τά ὁποῖα δικαιώματα καί ἐλευθερίες πολύς λόγος γίνεται ἄνευ ὅμως συγκεκριμένου ἀποτελέσματος στήν σύγχρονη ἐποχή, ἀλλά συγχρόνως τιμοῦμε καί τό διαχρονικό σύμβολο καί βίωμα τῆς Ἐκκλησίας, τόν Σταυρό τοῦ Κυρίου, ὁ ὁποῖος εἶναι γιά τήν Ἐκκλησία καί τόν κόσμο καί κατά τό ἔτος τοῦτο τῆς χάριτος Αὐτοῦ, καί ἰδίως γιά τόν πεινῶντα καί διψῶντα τήν δικαιοσύνη καί τήν ἀγάπη ἄνθρωπο τῆς ἐποχῆς «φύλαξ, ὡραιότης, κραταίωμα, στήριγμα, δόξα»».

Παύλειος Λόγος

Ἐκκλησία καί φάρμακο ἀνά τούς αἰῶνες β΄μέρος : Καινή Διαθήκη

τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου τοῦ Οικ. Θρόνου π. Στυλιανοῦ Μακρῆ

τὴν Καινὴ Διαθήκη ὑπάρχουν στιβαρὰ ἐπιχειρήματα ὑπὲρ τῆς ἰατρικῆς καὶ τοῦ φαρμάκου, ὅπως καὶ χωρία, στὰ ὁποῖα στηρίχθηκε ἡ κατ’ ἐκείνων ἀντίθεση. Ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὁ Ἰατρὸς ψυχῶν καὶ σωμάτων, ὁ Δημιουργὸς καὶ Ἀναδημιουργὸς τοῦ σύμπαντος, ἔγινε ἄνθρωπος, γιὰ νὰ νικήσῃ ἡ ἀνθρωπότητα στὸ πρόσωπό Του τὸν μεγάλο ἐχθρό, τὸν θάνατο. Ὡς ὁ ἀληθινὸς Θεὸς καὶ Κύριος τῶν δυνάμεων ἀπεδείκνυε μὲ τὰ θαύματα τὴν δύναμή Του, ἀλλ’ ὡς ἄνθρωπος δὲν χρησιμοποίησε καθόλου γιὰ τὸν ἑαυτό Του αὐτὴν τὴν δύναμη ἐπάνω στὸν Σταυρό, διότι τὸ ἀπολυτρωτικό Του ἔργο συνίστατο ἀκριβῶς στὴν ἀπουσία ἐπίδειξης θεϊκῆς ἰσχύος τὴν ὥρα τοῦ Σταυρικοῦ θανάτου. Αὐτὴν τὴν δύναμη τὴν παρέχει στοὺς μαθητές Του, παραγγέλοντάς τους: «Ἀσθενοῦντας θεραπεύετε, λεπροὺς καθαρίζετε, νεκροὺς ἐγείρετε, δαιμόνια ἐκβάλετε». Οἱ μαθητὲς ἀποστέλλονται καὶ γιὰ ἕνα ἀκόμη λόγο· γιὰ νὰ ἀποδομήσουν τὰ κοινωνικὰ στερεότυπα καὶ τοὺς κοινωνικοὺς ἀποκλεισμοὺς τῆς ἑβραϊκῆς κοινωνίας, ποὺ ἔβλεπε τοὺς ἀσθενεῖς ὡς μεγάλους ἁμαρτωλούς, στοὺς ὁποίους εἶχε ἐπέλθει θεία τιμωρία δίκην ἁμαρτιῶν, καὶ δι’ αὐτοῦ τοῦ τρόπου νὰ διατρανώσουν καὶ νὰ ἑδραιώσουν τὴν ἀξία τῆς ἐν Χριστῷ φιλανθρωπίας καὶ φιλευσπλαχνίας πρὸς ὅλους, ἀνεξαρτήτως τῆς ἠθικῆς τους ποιότητος. Σὲ ἐρώτηση φαρισαίων γιὰ ποιόν λόγο συναναστρεφόταν ἁμαρτωλούς, ὁ Χριστὸς ἀπάντησε «οὐ χρείαν ἰατροῦ ἔχουσιν οἱ ἰσχύοντες, ἀλλ’ οἱ κακῶς ἔχοντες». Γιὰ τὴν θεραπεία ἐκ γενετὴς τυφλοῦ στὴν πόλη τοῦ Δαβὶδ φτιάχνει πηλὸ, φτύνοντας στὸ χῶμα, καὶ τὸν ἐπιθέτει στὰ μάτια του, παραγγέλοντάς του νὰ τὰ πλύνῃ στὴν κολουμβήθρα τοῦ Σιλωάμ. Ἡ περίπτωση αὐτὴ εἶναι χαρακτηριστική, γιὰ νὰ κατανοήσουμε ὅτι ἡ ἴαση, ὅπως προαναφέρθηκα, διέρχεται μέσα ἀπὸ ὑλικὰ στοιχεῖα, ἀλλὰ ἐκπηγάζει ἀπὸ τὸν Θεό· καὶ αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος, γιὰ τὸν ὁποῖον σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν πλειονότητα τῶν θαυμάτων Του ὁ Χριστὸς ἐδῶ θεραπεύει μὲ τὸν συγκεκριμένο τρόπο, ὅπως καὶ στὴν περίπτωση τῆς αἱμοῤῥοούσας γυναίκας, ποὺ ἁπλῶς ἄγγιξε τὸ ἔνδυμά Του καὶ θεραπεύθηκε, τὴν ὥρα ποὺ Ἐκεῖνος ἦταν περιτριγυρισμένος ἀπὸ ὄχλο. Μὲ ἔμφαση ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς, ἰατρὸς κατ’ ἐπάγγελμα καὶ ὁ ἴδιος, καὶ μάλιστα προσωπικὸς ἰατρὸς

Παύλειος Λόγος

τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, ἀποκαλούμενος ὑπ’ αὐτοῦ «Λουκᾶς, ὁ ἀγαπητὸς ἰατρός», ἀναφέρει πὼς ἡ συγκεκριμένη γυναίκα, ταλαιπωρημένη ἀπὸ τὴν αἱμοῤῥαγία γιὰ δέκα ὀκτὼ χρόνια κατασπατάλησε ὁλάκερη τὴν περιουσία της στοὺς γιατροὺς καὶ γιατρειὰ δὲν βρῆκε ἀπὸ κανένα. Χαρακτηριστικὴ εἶναι καὶ ἡ παραβολὴ τοῦ καλοῦ Σαμαρείτη, ποὺ ἐπιχέει «ἔλαιον καὶ οἶνον» στὰ τραύματα τοῦ μισοπεθαμένου ἰουδαίου, ἔλαιον γιὰ νὰ τὰ ἀπαλύνῃ, οἶνον γιὰ νὰ τὰ ἀπολυμάνῃ. Ἡ χρήση τοῦ κρασιοῦ ὠς φάρμακο φαίνεται καὶ σὲ ἐπιστολὴ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου πρὸς τὸν μαθητή του, Ἀπόστολο Τιμόθεο. Ὁ ἱδρυτὴς τῆς Ἐκκλησίας τῶν Βεροιέων, μαλώνοντάς τον χαϊδευτικά, τοῦ λέγει: «Σταμάτα πιὰ νὰ πίνῃς μόνο νερό· νὰ χρησιμοποιῇς καὶ λίγο κρασὶ γιὰ τὸ στομάχι σου καὶ γιὰ τὶς συχνές σου ἀσθένεις». Ὅλες βεβαίως οἱ θαυμαστὲς θεραπεῖες τῶν ἀσθενῶν ἀπὸ τὸν Χριστὸ ἔχουν ἕνα χαρακτηριστικό· ἐπιτελοῦνται χωρὶς τὴν βοήθεια τῆς ἐπιστήμης καὶ τὴν χρήση φαρμάκων. Φάρμακο εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, ποὺ ἔρχεται νὰ εἰσαγάγῃ τὴν ἀνθρωπότητα στὴ διάσταση τῆς ἀφθαρσίας διὰ τῆς μυστηριακῆς ἑνώσεως μαζί Του, ἀντίληψη ὀρθὴ κατὰ βάσιν, ἀλλὰ παραποιημένη στὴν σκέψη χριστιανῶν τῶν πρώτων αἰώνων καὶ λανθασμένα χρησιμοποιημένη ὡς ἐπιχείρημα ἐναντίον τῆς ἰατρικῆς καὶ τοῦ φαρμάκου. Ἀνέφερα προηγουμένως ὅτι ὁ Χριστὸς δὲν ἔκανε χρήση τῆς δυνάμεώς Του γιὰ τὸν ἑαυτό Του. Τὸ γεγονὸς ὅτι ἀρνήθηκε στὸ Σταυρὸ τὸ μεῖγμα ὄξους καὶ χολῆς, τὸ παρασκεύασμα αὐτὸ ποὺ λειτουργοῦσε ὡς κατευναστικὸ τῆς κρίσης ἄσθματος καὶ ταχυπαλμίας τῶν σταυρωμένων καὶ ὡς ἀναισθητικὸ τῶν σωματικῶν πόνων, ἀπετέλεσε ἐφαλτήριο γιὰ τὴν ἀρνητικὴ στάση πρὸς τὸ φάρμακο. Ἂς μὴν μᾶς διαφεύγῃ ὅμως καὶ τὸ ὅτι ἡ ἔννοια τοῦ βιολογικοῦ θανάτου ἀποκτᾶ μετὰ Χριστὸν καὶ ἕνα ἄλλο περιεχόμενο. Μολονότι ὁ θάνατος εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς γενικότερης φθορᾶς τῶν κτιστῶν ἐξαιτίας τῆς ἁμαρτίας καὶ τῆς διασαλευθείσας τάξης στὴ σχέση Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου, ἀποτελεῖ γιὰ τοὺς χριστιανοὺς ταυτόχρονα μετάβαση ἀπὸ τὰ λυπηρὰ πρὸς τὰ θυμηδέστερα, μετάβαση ἀπὸ μία ζωὴ γεμάτη πόνο καὶ βάσανα σὲ ἕνα κόσμο «ἔνθα οὐ λύπη, οὐ σταναγμός, ἀλλὰ ζωὴ ἀτελεύτητος» κοντὰ στὸν ποθητὸ ἀναστημένο Χριστό. Ἴσως αὐτὴ ἡ ἀντίληψη ἐξύφανε στὴν ψυχὴ τῶν χριστιανῶν ἀφενὸς τὸν πόθο γιὰ γρηγορότερη συνάντηση μὲ Ἐκεῖνον, ἀφετέρου τὴν ἀδιαφορία πρὸς ὁ,τιδήποτε μποροῦσε νὰ προσφέρῃ τὴν συνέχιση τῆς ζωῆς στὴ γῆ. Αὐτὸ τὸ Παύλειο λόγιο «ἐμοὶ τὸ ζῆν Χριστὸς καὶ τὸ ἀποθανεῖν

κέρδος» ἠχεῖ ἀνέκαθεν ὡς παρηγορία στὰ αὐτιὰ τῶν ἀῤῥώστων πιστῶν, χωρὶς ὡστόσο νὰ συνιστᾷ προσβολὴ ἢ ὑποτίμηση τῆς βιολογικότητος. Ἄλλωστε ἠ ἐπαναστατικὴ ἐκτίμηση καὶ ὁ σεβασμὸς τῆς ἀξίας τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς καὶ τοῦ προσώπου εἶναι προϊόντα τοῦ χριστιανισμοῦ, ἐξ οὗ καὶ ἡ ἐξαρχῆς καταδίκη τῆς αὐτοκτονίας καὶ τῶν ἐκτρώσεων, ποὺ ἀποτελεῖ κοινὸ σημεῖο μὲ τὸν ὅρκο τοῦ Ἱπποκράτη «Οὐ δώσω δὲ οὐδὲ φάρμακον οὐδενὶ αἰτηθεὶς θανάσιμον, οὐδὲ ὑγηγήσομαι συμβουλίην τοιήνδε· ὁμοίως δὲ οὐδὲ γυναικὶ πεσσὸν φθόριον δώσω». Οἱ πρῶτοι χριστιανοὶ ἀντιλαμβάνονταν τὴν φιλευσπλαχνία καὶ τὴν περίθαλψη καὶ φροντίδα τῶν ἀσθενῶν βασισμένη στὸ ἔργο τοῦ Χριστοῦ καὶ στὴν δράση τῶν Ἀποστόλων. Ἐντούτοις δὲν ἔλειψαν καὶ φωνές, κυρίως ἀπὸ τὴν πλευρὰ χριστιανῶν φιλοσόφων τῶν πρώτων αἰώνων, ποὺ ἔβλεπαν τὴν ἰατρικὴ στὴν ἐξελιγμένη της μορφὴ ὡς ἐργασία τῶν εἰδωλολατρῶν ἑλλήνων σοφῶν καὶ τὰ φάρμακα ὡς πονηρὴ ὕλη, τὴν δὲ ἀποδοχή τους ὡς ἀναγνώριση τῆς εἰδωλολατρίας. Ἡ ἀναζήτηση τῆς τελειότητος μέσῳ τῆς ἀναχώρησης ἀπὸ τὰ ἀστικὰ κέντρα καὶ ἡ καταφυγὴ πρὸς ἔρημους τόπους στὰ χρόνια τῶν διωγμῶν καὶ μετά, ἡ ὑποβολὴ σὲ ἑκούσιες ταλαιπωρίες χάριν τῆς ἀσκήσεως μὲ τὴν ἐμφάνιση τοῦ μοναχισμοῦ, ἰσχυροποίησαν αὐτὴν τὴν στάση. Πρέπει νὰ ποῦμε ὅτι καὶ ἡ πλατωνικὴ φιλοσοφία μὲ τὸν δυϊστική της κοσμοθεωρία, ἡ ἐπικούρεια φιλοσοφία μὲ τὸ τετραφάρμακον, τὴν διδασκαλία τοῦ Ἐπικούρου γιὰ τὴν ἀδιαφορία ἀπέναντι στὸν πόνο, ἡ στωϊκὴ φιλοσοφία μὲ τὴν εἱμαρμένη καὶ τὸ ἀναπόφευκτο πεπρωμένο, εἶχαν ἐπιδράσει καὶ στὴν ἑλληνιστικὴ Αἴγυπτο, ὅπου γεννᾶται ὁ μοναχισμός, καὶ σίγουρα διαμορφώσει στὴ συνείδηση τῶν κατοίκων τὴν ἄποψη ὅτι τὸ πνεῦμα προέχει καὶ ὑπερέχει, τὸ σῶμα εἶναι εὐτελὲς καὶ ἄνευ ἀξίας. Σημειωθήτω ὅτι ἡ αἵρεση τοῦ μονοφυσιτισμοῦ, τὴν ὁποία ἀκολουθεῖ μέχρι σήμερα ἡ Κοπτικὴ Ἐκκλησία στὴν Αἴγυπτο, ξεκίνησε ὡς παρανόηση τοῦ μυστηρίου τῆς σαρκώσεως, ὡς ἄρνηση παραδοχῆς ὅτι ὁ Θεὸς ἔλαβε ἀνθρώπινο σῶμα, τεχθεὶς ὡς τέλειος καὶ ὁλοκληρωμένος ἄνθρωπος. Ἀλλὰ καὶ ὁ Ἀλεξανδρινὸς θεολόγος Ὡριγένης, ἐξέχουσα ἐκκλησιαστικὴ προσωπικότητα τοῦ τρίτου αἰῶνα, κολοσσὸς τῆς θεολογίας, μολονότι ὑπερασπίζεται τὴν χρήση φαρμάκων, σὲ ἕνα ἔργο του ὑποστηρίζει ὅτι πρέπει νὰ ἀποφεύγονται ἀπὸ ὅσους ἀγωνίζονται γιὰ ἕνα ἀνώτερο τρόπο ζωῆς. Στὸν ἀντίποδα καὶ κατὰ τὴ διάρκεια τῶν διωγμῶν συναντοῦμε μάρτυρες ποὺ ἀσκοῦν

τὸ ἐπάγγελμα τῶν ἰατρῶν. Τὰ τρία ζεύγη Κοσμᾶ καὶ Δαμιανοῦ, οἱ μάρτυρες Παντελεήμων, Θαλλέλαιος, Διομήδης, Μώκιος, Κύρος, Ἰωάννης, Ἑρμιόνη, Ζηνοβία, Ζηναΐς, Φιλονίλλα, ἡ σήμερα ἑορτάζουσα Ἀναστασία ἡ Φαρμακολύτρια, εἶχαν θέσει ἑαυτοὺς στὴν ἀφιλοχρήματη ὑπηρεσία τῆς ὑγείας ὑπὸ δυσφόρους συνθῆκες καὶ καταστάσεις γιὰ τὸν καθένα ἀπ’ αὐτούς. Ὀργάνωση τῆς φιλανθρωπικῆς δράσης καὶ ποιμαντικῆς μέριμνας τῶν ἀσθενῶν μὲ ταυτόχρονη καταξίωση τῆς ἰατρικῆς καὶ τῶν φαρμάκων φαίνεται νὰ ἐντατικοποεῖται στὸ κοινωνικὸ καὶ συυγραφικὸ ἔργο τῶν Καππαδοκῶν πατέρων Μεγάλου Βασιλείου, Γρηγορίου Ναζιανζηνοῦ, Γρηγορίου Νύσσης, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὴν διάρκεια πατριαρχίας τοῦ Ἰωάννου Χρυσοστόμου, τῆς ἀρχιερατίας τοῦ ἁγίου Νικολάου στὰ Μύρα τῆς Λυκίας καὶ τῆς πατριαρχείας Ἰωάννου τοῦ Ἐλεήμονος στὴν Ἀλεξάνδρεια τὸν ἕβδομο αἰῶνα μὲ τὰ περίφημα ἑπτὰ μαιευτήρια. Στὸ πρόσωπό τους οἱ ἀσθενεῖς βρῆκαν τοὺς μεγάλους συμμάχους. Ὁ Μέγας Βασίλειος, ἔχοντας σπουδάσει τὴν ἰατρική, κατασκευάζει τὴν Βασιλειάδα, ένα τεράστιο συγκρότημα ποὺ ἀποτελεῖται ἀπὸ νοσοκομεῖο, λεπροκομεῖο, γηροκομεῖο, ἰατρεῖα γιὰ λοιμώδη νοσήματα καὶ κλινικές, ξενῶνες γιὰ τοὺς συγγενεῖς τῶν ἀῤῥώστων καὶ γιὰ φιλοξενούμενους. Κάτι ἀντίστοιχο εἶχε κάνει καὶ ὁ ἅγιος Νικόλαος στὴν ἐκκλησιαστικὴ ἐπαρχία του, ἀλλὰ καὶ ὁ Χρυσόστομος στὴν Κωνσταντινούπολη. Τὸ σημαντικότερο ἦταν ὅτι οἱ ἴδιοι οἱ πατέρες στὸ πλαίσιο τοῦ ποιμαντικοῦ τους ἐνδιαφέροντος περιδιέβαιναν καθημερινὰ τοὺς χώρους τῶν ἱδρυμάτων, ὥστε νὰ ἔχουν ἄμεση πληροφόρηση γιὰ τὴν ὑγεία καὶ τὶς ἀνάγκες τῶν ἀσθενῶν, ἀλλὰ κυρίως γιὰ νὰ προσφέρουν τὴν ἀπαραίτητη ψυχολογικὴ ὑποστήριξη στοὺς ἀπελπισμένους ἀσθενεῖς. Ἡ χρήση τοῦ φαρμάκου διευρύνεται καὶ τίθενται πλέον οἰ βάσεις γιὰ μία οὐσιαστκότερη προσφορὰ τῆς Ἐκκλησίας. Πλέον μορφοποιεῖται καὶ ἐπισημοποιεῖται ἡ θετικὴ ἄποψη τοῦ χριστιανισμοῦ ἔναντι τοῦ φαρμάκου, γεγονὸς ποὺ θὰ διαμορφώσῃ ἕνα ὀργανωμένο σύστημα κοινωνικῆς προσφορᾶς στὴν ἐποχὴ τοῦ Βυζαντίου. Τὸ Βυζάντιο διέσωσε τὶς ἔρευνες καὶ τὶς ἐπιστημονικὲς γνώσεις τῶν ἀρχαίων ἑλλήνων ἰατρῶν, τοῦ Ἱπποκράτη καὶ τοῦ Γαληνοῦ. Ἤδη ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς ἱστορίας του ὁ Ὀρειβάσιος, συμπατριώτης τοῦ Γαληνοῦ καὶ συμμαθητὴς τοῦ Μεγάλου Βασιλείου καὶ τοῦ Μεγάλου Γρηγορίου κατὰ τὴν διάρκεια τῶν σπουδῶν τους στὴν Ἀθήνα, συνέγραψε μία μνημειώδη ἰατρικὴ ἐγκυκλοπαίδεια μὲ τίτλο «Ἰατρικοὶ Συναγωγαί», περιέχουσα ὅλες τὶς μέχρι τότε γνώσεις τῆς ἀρχαιοελληνικῆς ἰατρικῆς, ἐμπλουτισμένες καὶ μὲ δικές του παρατηρήσεις, ἀλλὰ καὶ ἀρκετὰ ἄλλα σχετικὰ συγγράμματα. Ὁ ἴδιος πρότεινε θεραπεία τῶν ἰλίγγων μὲ ἀλκαλοειδῆ τοῦ βεράτρου, θεραπεία τῆς νεφρίτιδας μὲ ὑδρικὴ δίαιτα καὶ γάλα, ἐπούλωση τραυμάτων μὲ ἀντισηπτικὰ φάρμακα, ὅπως ἡ ὑγρὰ κηρωτή. Ὁ ἀδελφὸς τοῦ ἀρχιτέκτονα τῆς Ἁγίας Σοφίας Ἀνθίμου, Ἀλέξανδρος Τραλλειανός, διάσημος φαρμακολόγος καὶ βοτανολόγος τοῦ ἕκτου αἰῶνα, διακρίνεται γιὰ τὶς εὔστοχες παρατηρήσεις του, ἐνῷ τὸ ἔργο του θὰ ἐπηρεάσῃ μεταφρασμένο τὸν δυτικὸ καὶ ἀραβικὸ κόσμο κατὰ τὴν περίοδο τοῦ Μεσαίωνα.

Ὑπὸ τὴν προστασία τῶν βυζαντινῶν αὐτοκρατόρων τὰ ὀνόματα τοῦ ἀρχιάτρου τοῦ Ἰουστινιανοῦ Ἀετίου, τοῦ πρωτοσπαθάριου τοῦ Ἡρακλείου Θεφίλου, τοῦ Πέτρου τοῦ Αἰγινίτη, τοῦ Στέφανου τοῦ Ἀθηναίου, τοῦ Μιχαὴλ Ψελλοῦ, φιλοσόφου τοῦ ἑνδεκάτου αἰῶνα, τοῦ Ἰωάννου Ζαχαρίου, ἰατροῦ τοῦ Μιχαὴλ Παλαιολόγου τὸν δέκατο τρίτο αἰῶνα, θὰ μείνουν στὴν ἱστορία, συνδεόμενα μὲ τὶς πρωτοποριακὲς πρακτικὲς καὶ τὶς συστάσεις τους γιὰ τὴν θεραπεία παθήσεων καὶ τὶς πραγματεῖες τους γιὰ τὴν παρασκευὴ ἁπλῶν καὶ σύνθετων φαρμάκων. Στὸ Πανεπιστήμιο τῆς πρωτεύουσας τῆς αὐτοκρατορίας, ποὺ διαθέτει βιβλιοθήκη μὲ τεράστια συλλογὴ βιβλίων, οἱ μαθητὲς δὲν ἀποκτοῦν μόνον πρακτικὲς γνώσεις ἰατρικῆς, ἀλλὰ καὶ κρατικὸ δίπλωμα, γεγονὸς ποὺ τοὺς καταξιώνει τόσο στὴ Βυζαντινὴ κοινωνία, ὅσο καὶ στὸν ἐκκλησιαστικὸ χῶρο. Τὸν δέκατο αἰῶνα ἐπὶ αὐτοκράτορος Ῥωμανοῦ Λεκαπηνοῦ κυριαρχεῖ τὸ τελειότερο νοσοκομειακὸ συγκρότημα Παντοκράτορος, τὸ ὁποῖο διαθέτει ὀγδόντα κλίνες μὲ τμήματα χειρουργικό, παθολογικό, γυναικολογικό, μαιευτικό, ὀφθαλμολογικό, μὲ σαράντα ἰατροὺς διαφόρων εἰδικοτήτων. Μέχρι τὴν ἅλωση τῆς Πόλεως ἀπὸ τοὺς σταυροφόρους τὸ 1204 μποροῦμε νὰ ποῦμε πὼς ὑπῆρξε ἄνθηση τῆς κοινωνικῆς μέριμνας για τοὺς

ἀσθενεῖς ὑπὸ ἐκκλησιαστικὴ ἢ κρατικὴ πρωτοβουλία. Ἀξιοσημείωτη σχετικὰ εἶναι ἡ πρόοδος ποὺ παρατηρεῖται στὰ χρόνια τῆς βασιλείας τοῦ Ἰωάννου Βατάτζη, αὐτοκράτορος Νικαίας καὶ ἁγίου τῆς Ἐκκλησίας. Ἐπὶ τουρκοκρατίας τὰ πράγματα παίρνουν ἐντελῶς ἀρνητικὴ τροπή. Τὰ νοσοκομεῖα διαλύονται καὶ ἡ Ἐκκλησία, ὁ μόνος πλέον συνεκτικὸς κρίκος τοῦ γένους, ἀναλαμβάνει νὰ στηρίξῃ τὴν ἐλπίδα τοῦ ὑπόδουλου ἑλληνισμοῦ στὴ σκοτεινὴ περίοδο μέχρι τὴν Ἐπανάσταση καὶ δημιουργία τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους. Οἱ κομπογιαννίτες θεραπευτές, οἱ ἐμπειρικοὶ ἰατροί, οἱ πωλητὲς βοτάνων καὶ ματζουνιῶν, οἱ παραδοσιακὲς μαμές, κυριαρχοῦν, μέχρις ὅτου ἀπελευθερωθῇ ὁ ἑλληνισμὸς καὶ τεθοῦν ἀπὸ τὸ νεοσύστατο κράτος οἱ βάσεις γιὰ τὴν ὀργανωμένη ἀκαδημαϊκὴ γνώση, ἔρευνα καὶ διδασκαλία τῆς φαρμακολογίας καὶ τῆς ἰατρικῆς. Σήμερα ὑπὸ τὴν αἱγίδα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἐκτὸς τῶν ἑκατοντάδων συσσιτίων, εὐαγῶν ἱδρυμάτων, βρεφονηπιακῶν καὶ παιδικῶν σταθμῶν, στεγῶν γερόντων, ξενώνων γιὰ ἀστέγους, οἰκοτροφείων, ὀρφανοτροφείων, φιλανθρωπικῶν κέντρων συμπαραστάσεως κρατουμένων καὶ χιλιάδων φιλοπτώχων ταμείων, λειτουργοῦν 66 γηροκομεῖα, 12 ἱδρύματα

χρονίως πασχόντων παίδων καὶ ἐνηλίκων, 7 ἱδρύματα γιὰ ΑΜΕΑ , 2 νοσοκομεῖα, 5 ἰατρεῖα, 1 σταθμὸς πρώτων βοηθειῶν, 1 κέντρο φυσιοθεραπείας, ἠλεκτροθεραπείας καὶ ὑδροθεραπείας, 4 κέντρων συμπαράστασης ἐξαρτημένων ἀτόμων, 7 ἱδρύματα ψυχικῆς ὑγείας, 145 τράπεζες αἵματος, 1 ἵδρυμα ἀπόρων τυφλῶν γυναικῶν, 1 ἵδρυμα ψυχοκοινωνικῆς ἀγωγῆς καὶ στήριξης, 1 κέντρο ἰατρικῆς, κοινωνικῆς καὶ ψυχιατρικῆς ὑποστήριξης γιὰ ἄτομα μὲ νεοπλασματικὰ νοσήματα, καὶ διάφορα κέντρα γιὰ τὴν νόσο Ἀλτσχάϊμερ. Ἐκτάκτως καὶ γιὰ εἰδικὲς περιπτώσεις ἡ Ἑλλαδικὴ Ἐκκλησία συγκεντρώνει φάρμακα καὶ παραϊατρικὰ προϊόντα, ποὺ διαθέτει εἴτε στὰ ἱεραποστολικὰ κλιμάκια ἀνὰ τὴν οἰκουμένη, εἴτε σὲ πληθυσμοὺς ποὺ ἔχουν ὑποστεῖ φυσικὲς καταστροφές καὶ θεομηνίες ἢ βρίσκονται σὲ ἐμπόλεμη κατάσταση. Σὲ ὅλα αὐτὰ ἂς προστεθοῦν καὶ οἱ ἀντίστοιχες δράσεις τῶν ἄλλων Πατριαρχείων, αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, ἀρχιεπισκοπῶν καὶ μητροπόλεων, ποὺ καλύπτουν ἔνα εὐρὺ φάσμα κοινωνικῆς προσφορᾶς καὶ διακονίας τοῦ πάσχοντος συνανθρώπου. Ἕνα μόνο χαρακτηριστικὸ παράδειγμα θὰ ἀναφέρω· εἶναι τὸ κέντρο περίθαλψης καρκινοπαθῶν «Ἁγία Εἰρήνη» στὸ Βουκουρέστι, τὸ ὁποῖο φιλοξενεῖ ὑπὸ ἰατρικὴ παρακολούθηση, ἰατροφαρμακευτικὴ περίθαλψη, ψυχολογικὴ καὶ πνευματικὴ ὑποστήριξη καρκινοπαθεῖς στὸ τελευταῖο στάδιο τῆς ἀσθενείας τους. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι ὁ Χριστὸς παρατεινόμενος στοὺς αἰῶνες. Καὶ ὁ Χριστὸς ἦλθε «οὐ διακονηθῆναι, ἀλλὰ διακονῆσαι», ἦρθε νὰ διακονήσῃ τὴν σωτηρία μας. Ἡ ἀξία τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς ἀναμφίβολα ἐπιβάλλει στὴν Ἐκκλησία τὸν σεβασμό πρὸς τὸ πολυτιμότερο ἀγαθό της, τὴν ὑγεία, καθὼς καὶ ὁ,τιδήποτε μπορεῖ νὰ στηρίξῃ καὶ τὶς δύο· ἐπιβάλλει τὸν σεβασμὸ πρὸς τὰ ἀντίδοτα τοῦ βιολογικοῦ θανάτου, τὰ φάρμακα, ἀλλὰ καὶ πρὸς τοὺς λειτουργούς, μύστες καὶ ἀρχιερεῖς τῆς ἰαματικῆς ἐπιστήμης, φαρμακοποιοὺς καὶ ἰατρούς, ποὺ ὑπηρετοῦν τὸν ἄνθρωπο καὶ τὴν σωτηρία του σὲ βιολογικὸ ἐπίπεδο. Ἡ ζωὴ ἀνήκει στὸν Θεό, παρέχεται ὡς δωρεὰ ἐκ τῆς ἀπείρου ἀγάπης Του, γιατὶ ὁ Θεὸς δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρχῃ χωρὶς νὰ μοιράζεται. Ὁ Θεὸς Πατέρας μας ὑπερβαίνει τὰ ὅρια τῆς ὑποστατικῆς Του μοναδικότητος καὶ δίνει ὁλόκληρο τὸ εἶναι Του καὶ τὴν οὐσία Του στὸν Θεὸ Λόγο, τὸν ἀγαπημένο Του Υἱό, καὶ στὸν Θεὸ Παράκλητο, τὸ ἀγαπημένο Του Πνεῦμα. Αὐτὸ τὸ μοίρασμα τῆς ζωῆς ὑπηρετεῖτε κι ἐσεῖς, οἱ φαρμακοποιοὶ τοῦ νομοῦ μας, καὶ εἶναι σπουδαῖο τὸ ἔργο σας καὶ ἀναγνωρίζεται ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία καὶ τὴν κοινωνία. Καὶ αὐτὴ ἡ ἀναγνώριση ὄχι μόνον δὲν ἔρχεται σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν πίστη στὸν Θεό, ἀλλὰ ἀντιθέτως, ἐφόσον ἡ χρήση φαρμάκων ὑπηρετεῖ τὴ ζωή, ἕνας φαρμακοποιὸς μπορεῖ νὰ γίνῃ αἰτία, ὥστε ὁ πιστὸς χριστιανὸς νὰ ἀντιληφθῇ τὴν πανταχοῦ παρουσία καὶ εὐεργεσία τοῦ Θεοῦ, στὸ πρόσωπο δὲ τοῦ φαρμακοποιοῦ τὸν ἀπεσταλμένο ἄγγελο ποὺ ἔρχεται νὰ ὑπηρετήσῃ τὴν ζωή ἐκείνου. Μπορεῖτε νά τό διαβάσετε τώρα ὁλόκληρο στή διεύθυνση: http://imverias.blogspot. gr/2013/02/blog-post_783.html

Παύλειος Λόγος

Μελέτιος Κωνσταμονίτης

Βεῤῥοιαῖος

νάμεσα στίς μεγάλες ἐκκλησιαστικές μορφές, πού εὐεργέτησαν ποικιλοτρόπως τήν πόλη τῆς Βέροιας, περίζηλη θέση κατέχει ὁ ἱερομόναχος Μελέτιος. Σχετικά μέ τόν βίο καί τίς εὐεργεσίες του πρός τήν Ἐκκλησία, γενικά, καί, εἰδικότερα, πρός τήν τοπική Ἐκκλησία ἔχουν κατά καιρούς γραφεῖ διάφορα, πού ὅμως ἐμπεριέχουν χρονολογικές κυρίως ἀνακρίβειες. Στό ἄρθρο μας αὐτό ἐπανεξετάζουμε τά σχετικά θέματα καί λύνουμε τά διάφορα προβλήματα ὁριστικά. Παρουσιάζουμε ἐπίσης φωτογραφία μέ τήν μορφή του, πού μᾶς δόθηκε ἀπό τήν κυρία διευθύντρια στό ὀνομαζόμενο Μελέτειο δημοτικό σχολεῖο. Ἡ φωτογραφία, ὅπως δημοσιεύεται τώρα στόν Παύλειο Λόγο, ἦταν ἄγνωστη. Σέ παλαιότερο δημοσίευμα παρουσιάζεται μία φωτογραφία, ὅπου ὅμως εἶναι δυσδιάκριτη ἡ μορφή του. Ἐπισκοπώντας τήν βιβλιογραφία, μέ τό ἄρθρο αὐτό, ὁλοκληρώνονται οἱ εἰδήσεις σχετικά μέ τόν πατέρα Μελέτιο. Ὁ Ἱερομόναχος Μελέτιος, στό ἔργο του «Περιήγησις Μελετίου Κωνσταμονίτου εἰς Ρωσσίαν, ἀπό τοῦ ἔτους 1862», Ἐν Ἀθήναις 1882, ξεκινάει μέ αὐτοβιογραφικά στοιχεῖα, τά ὁποῖα καί θεωροῦμε καλό νά παρουσιάσουμε, ἀντιγράφοντάς τα: «Κατά τό ἔτος 1822 ἐγεννήθην ἐν Βερροίᾳ τῆς Μακεδονίας, τό δέ 1836 μετέβην εἰς τήν μονήν τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου τῆς Σφινίτσης ἐν τῆ ἐπαρχίᾳ τοῦ Κίτρους. Ἐκεῖ μετά δύο ἔτη ἐκουρεύθην μοναχός ὑπό τοῦ καθηγουμένου κ. Νικηφόρου, μετονομασθείς Μελέτιος΄ τό δέ 1840 ἐχειροτονήθην Ἱεροδιάκονος. Μετά ταῦτα συνώδευσα τόν γέροντά μου, (ἐννοεῖ τόν ἡγούμενό του Νικηφόρο τῆς Σφίνιτσας) καί περιήλθομεν ὁμοῦ πολλάς ἐπαρχίας τῆς Εὐρωπαϊκῆς Τουρκίας (περί τάς εἰκοσιπέντε) κηρύττοντες τόν λόγον τοῦ Θεοῦ,

Παύλειος Λόγος

τοῦ Ἀρχιμ. Πορφυρίου Μπατσαρᾶ ἀδείᾳ τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας. Κατά δέ τό 1844 ὁ μέν γέρων μου φθάσας εἰς βαθύ γῆρας ἀνεπαύθη ἐν Κυρίῳ, ἐγώ δέ μετέβην εἰς Ἄθωνα (Ἅγιον Ὄρος) ὅπου ἐνεκατέστην ἐν τῶ ἱερῷ κοινοβίῳ τοῦ Κωνσταμονίτου ὡς συνάδελφος καί συμπράκτωρ τοῦ καθηγουμένου κ. Συμεών.» Μετά ἀπό αὐτά, ἀναφέρεται στήν ἀνασυγκρότηση τῆς Μονῆς καί στό ταξίδι του στήν Ρωσσία, κατά τά ἔτη 1862-1869, σέ δύο ἀποστολές. Ἐλπίζουμε, μελλοντικά, νά καταφέρουμε νά δημοσιεύσουμε τό κείμενο τοῦ ταξιδίου αὐτοῦ, πού παρουσιάζει ἐξαιρετικό ἐνδιαφέρον, μέ τά ὅσα καταγράφει ὁ Μελέτιος. Πρίν ἀπό πολλά χρόνια, ἀναδιφῶντας στήν βιβλιοθήκη τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κωνσταμονίτου Ἁγίου Ὄρους, εἶχα τήν εὐλογία καί τήν μεγάλη χαρά νά ἐντοπίσω καί νά ξεφυλλίσω τό βιβλίο, μάλιστα, μέ τήν εὐλογία τοῦ σεβαστοῦ καθηγουμένου τῆς μονῆς Γέροντος

Ἀγάθωνος, τό φωτοτύπησα. Οἱ διηγήσεις τοῦ π. Μελετείου θαυμάσιες, φανερώνουν ὅτι ὁ ἴδιος ἤξερε καλά γράμματα καί ἦταν στολιμένος μέ συγγραφικό τάλαντο. Οἱ ἀναφορές τοῦ ἰδίου τοῦ Μελετίου στίς χρονολογίες τοῦ βίου του, ἄν καί ἐπιγραμματικές, διορθώνουν τούς ἐρευνητές πού ἀσχολήθηκαν μέ αὐτόν καί λύνουν ὁριστικά τό σχετικό πρόβλημα, ἀφοῦ σχεδόν ὅλοι θεωροῦν τό 1811 ὡς ἔτος γεννήσεώς του. Πολύ σημαντικό θεωροῦμε τό γεγονός ὅτι ὁ Μελέτιος-Μερκούριος τό βαπτιστικό του ὄνομα-μόλις δεκατεσσάρων ἐτῶν μεταβαίνει στήν Ἱερά Μονή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου στήν Σφίνισσα καί δεκαέξι ἐτῶν λαμβάνει τήν μοναχική του κουρά καί τό νέο του ὄνομα, καί στά 18 του χειροτονεῖται διάκονος. Αὐτό δικαιολογεῖται ἐπαρκῶς ἀπό τήν παρουσία στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο ἑνός ὁσίου καί ἁγίου ἡγουμένου, ὁ ὁποῖος καί μύησε

Ιερά Μονή Κωνσταμονίτου στο Άγιο Όρος

τόν νεαρό Μερκούριο στήν μοναχική πολιτεία. Πρόκειται γιά τόν πατέρα Νικηφόρο, μία ἐξαιρετική ἐκκλησιαστική φυσιογνωμία, πού ἐπανίδρυσε τό μοναστήρι καί τό ὁδήγησε σέ μεγάλη ἀκμή. Σχετικά μέ αὐτόν δημοσιεύσαμε σέ παλαιότερο τεῦχος τοῦ «Παυλείου Λόγου» ξεχωριστό ἄρθρο καί, γιά πρώτη φορά, τήν μοναδική καί ἐξαιρετική προσωπογραφία του. Πρίν ἀπό τήν μεγάλη εὐεργεσία τοῦ Μελετίου γιά τήν φυσική του πατρίδα, ὁ ἴδιος εὐεργέτησε τήν πνευματική, δηλαδή τήν δεύτερη μετάνοιά του, ὅπου μετέβη μετά τήν κοίμηση τοῦ ἁγίου πνευματικοῦ του πατέρα Νικηφόρου ἱερομονάχου. Τά ἁγιοπνευματικά χαρίσματα, πού κοσμοῦσαν τόν νεαρό Μελέτιο σέ ἡλικία μόλις εἰκοσιδύο ἐτῶν, ἀναγνωρίστηκαν ἀπό τόν τότε καθηγούμενο τῆς μονῆς Κωνσταμονίτου Συμεών, ἀπό τά Στάγειρα τῆς Χαλκιδικῆς, ὁ ὁποῖος ὀνόμασε τόν Μελέτιο συμπράκτορα, δηλαδή βοηθό καί συναντιλήπτορα κατά πάντα στό ἔργο του. Ἔτσι, ἀντιμετωπίζοντας οἱ δύο ἄνδρες τήν οἰκτρή κτιριακή ἀλλά καί οἰκονομική κατάσταση τῆς μονῆς των, ἀποφασίζουν νά πραγματοποιήσουν ἕνα μεγάλο καί πολυχρόνιο ταξίδι στήν ὀρθόδοξη Ρωσσία. Κατά πάγια συνήθεια τῶν ταξειδιωτῶν -ὅπως ἀναφέρονται-μοναχῶν, οἱ πατέρες εἶχαν μαζί τους ἅγια λείψανα καί θαυματουργό εἰκόνισμα τῆς Παναγίας τῆς Πορταΐτισσας. Τά ἔσοδα πού συγκεντρώθηκαν στίς δύο ἀποστολές αὐτῆς τῆς ἑπτάχρονης ταξιδιωτικῆς ἀποστολῆς δαπανήθηκαν γιά τήν οἰκοδομική καί οἰκονομική ἀνόρθωση τῆς μονῆς Κωνσταμονίτου. Ἀνάμεσα ὅμως στά κελλιά τῆς νότιας μοναστηριακῆς πτέρυγας-κόρδας, κατά τό ἁγιορειτικό γλωσσικό μόρφωμα-δημιουργήθηκε παρεκκλήσι ὅπου θησαυρίζεται μέχρι σήμερα τό θαυματουργό ἐκεῖνο εἰκόνισμα. Ἡ ἐπιγραφή στό τοξωτό ὑπέρθυρο τῆς κύριας θύρας ἀπό Λιτή πρός κυρίως ναό, στό παρεκκλήσι αὐτό τῆς Πορταΐτισσας, στήν νότια πτέρυγα, ἀναγράφεται: «Τό παρεκκλήσιον τοῦτο|ἐκτίσθη ἐκ βάθρων|μεθ’ ὅλης τῆς Μοναστηριακῆς πλευρᾶς|καί ἐστολίσθη δαπάνῃ| τοῦ πανοσιωτάτου Ἱερομονάχου|κυροῦ Μελετίου Βεῤῥοιαίου|τέκνου δέ τῆς Μονῆς ἡμῶν |πρός ψυχικήν αὐτοῦ σωτηρίαν|1875»||. Ἄλλη ἐπιγραφή, αὐτήν τήν φορά στό ὑπέρθυρο τῆς κύριας πύλης ἀπό τό περίστοο πρός τήν Λιτή τοῦ Καθολικοῦ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κωνσταμονίτου ἀναφέρει: «Ἐν ἔτει 1867|ἀνηγέρθη ἐκ βάθρων ἐπί τῆς|ἡγουμενείας τοῦ πανοσιωτάτου|παπᾶ Κυρ Συμεών Σταγειρίτου|Διά συνδρομῆς καί ἐξόδων τοῦ |Ἱερομονάχου κ. Μελετίου Βερειαίου|τοῦ καί Κωνσταμονήτου|κατά μῆνα Νοέμβριον»||. Οἱ ὀρθογραφικοί τύποι πού χρησιμο-

ποιοῦνται, Βερειαίου, Κωνσταμονήτου, εἶναι μᾶλλον τοῦ μαρμαρογλύπτη. Ἐρχόμενος στήν Βέροια ὁ ἱερομόναχος Μελέτιος ἔκτισε τό Σχολεῖο πού ἔφερε τό ὄνομά του. Εἶναι πρός ἔπαινο τῶν κρατούντων τό ὅτι καί στό νέο σχολεῖο, πού κτίστηκε στήν θέση τοῦ κρημνισθέντος παλαιοῦ, ἔδωσαν καί πάλι τό ὄνομα τοῦ πατρός Μελετίου. Μάλιστα, τήν ἡμέρα τῆς μνήμης τοῦ ἁγίου Μελετίου, Πατριάρχη Ἀντιοχείας, στίς 12 Φεβρουαρίου κάθε ἔτους, στόν ὁποῖο ἑόρταζε τήν ὀνομαστική του ἑορτή ὁ παπαΜελέτιος, γινόταν εἰδική ἑορτή μέ τελετές καί ποιήματα γιά τόν εὐεργέτη. Μακάρι κάποιος φωτισμένος δάσκαλος νά τήν ἐπαναφέρει. Οἱ δύο ἐπιγραφές, μέ τίς ὁποῖες θά ἀσχοληθοῦμε, ἀφοῦ τίς δημοσιεύσουμε, μελλοντικά βρίσκονται στερεωμένες στήν ἀνατολική πλευρά τῆς αὐλῆς τοῦ σχολείου ἐξωτερικά, στους τοίχους διπλανῶν κτιρίων. Θά πρότεινα ὅμως νά δημιουργηθεῖ μία στήλη στόν αὔλειο χῶρο τοῦ σχολείου καί νά ἀναβιώσει ἡ ἑορτή πού γινόταν, ὥστε νά τονωθεῖ στούς μαθητές τό αἴσθημα τῆς εὐγνω-

μοσύνης πρός τούς μεγάλους εὐεργέτες τῆς παιδείας στήν πόλη μας ἀλλά καί – γιατί ὄχι- τό αἴσθημα τῆς μιμήσεως τῶν εὐεργετῶν τῆς πόλεώς μας. Θά ἤθελα νά κλείσω τό παρόν μέ τήν ἑξῆς ἀναφορά. Ὅταν τό παλαιό Μελέτειον Παρθεναγωγεῖον εἶχε σχεδόν ἐξαφανιστεῖ, ὁ κύριος Ἀθανάσιος Δαβόρας, μακαρίτης φυσικά σήμερα, κατοικῶντας σέ γειτονική οἰκία, μετέφερε καί φύλαξε τίς δύο ἐπιγραφές. Καί ὅταν τό σχολεῖο ξαναχτίστηκε, τίς παρέδωσε, ὅπως ἦταν σωστό. Ἀξίζει λοιπόν στό μνημεῖο πού προτείνουμε νά στηθεῖ μέσα στήν αὐλή τοῦ σχολείου, νά ἀναφέρεται καί τό ὄνομα τοῦ Ἀθανασίου Δαβόρα, ὥστε νά συμπληρώνεται ἡ στηλογραφία αὐτή τῆς εὐγνωμοσύνης, γιά τήν ὀρθή πνευματική καλλιέργεια τῶν μαθητῶν. Πρίν κλείσω τό ἄρθρο, ἄς ἀναφέρω ὅτι γιά τόν ἱερομόναχο Μελέτιο ἔχουν γράψει ὁ Ἀναστάσιος Χριστοδούλου, τό 1960. ὁ Γεώργιος Χιονίδης τό 1961, καί ἀπό τούς νεωτέρους, ὁ Γιῶργος Μύαρης, ὁ Δημήτριος Παπάζης καί ὁ δ. Ἀθανάσιος Βουδούρης. Παύλειος Λόγος

μικρές Πανήγυρις αγίου Σεραφείμ Σαρώφ στο Σέλι

ανηγύρισε στο Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Σελίου ο ιερός ναός του αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ, ο οποίος είναι ο προστάτης άγιος των χιονοδρόμων του Συλλόγου Ορειβατών και Χιονοδρόμων Βέροιας. Ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων τέλεσε αρχιερατική θεία λειτουργία, κήρυξε το θείο λόγο και έκανε μνημόσυνο για τα κοιμηθέντα μέλη του Συλλόγου Χιονοδρόμων. Όπως κάθε χρόνο στην πανήγυρη του αγίου Σεραφείμ μετείχαν τα στελέχη του

ΕΙΔΗΣΕΙΣ νεανικού έργου της Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας. Μετά το τέλος της θείας λειτουργίας ο σεβασμιώτατος έκοψε βασιλόπιτα για τα στελέχη του νεανικού έργου.

Ετήσια συνάντηση ιεροπαίδων στη μονή Παναγίας Δοβρά

τις 4 Ιανουαρίου στις εγκατασάσεις της ιεράς μονής Παναγίας Δοβρά πραγματοποιήθηκε η ετήσια συνάντηση των χειροθετημένων αναγνωστών της Μητροπόλεως καθώς και των παιδιών που διακονούν μέσα στο Ιερό Βήμα.

Από την πανήγυρη του αγ. Σεραφείμ Σάρωφ στο Σέλι

Από τη συνάντηση ιεροπαίδων στην ιερά μονή Παναγίας Δοβρά

Ετήσιο μνημόσυνο για τον μακαριστό επίσκοπο Νικοπόλεως

ην Κυριακή 13 Ιανουαρίου ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων λειτούργησε στον ιερό ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Νάουσας και τέλεσε το ετήσιο μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως του μακαριστού επισκόπου Νικοπόλεως κυρού Πέτρου, ο οποίος κατήγετο, εκοιμήθη και ετάφη στη Νάουσα.

Βασιλόπιτα και χρηματική ενίσχυση στο Γηροκομείο Βέροιας.

Από το ετήσιο μνημόσυνο του μακαριστού Επισκόπου Νικοπόλεως κυρού Πέτρου

ην Κυριακή 13 Ιανουαρίου ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων μετά τη θεία λειτουργία που τέλεσε στον ιερό ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Νάουσας επισκέφθηκε το Γηροκομείο Βέροιας, ευχήθηκε σε όλους τους τροφίμους, τους εργαζομένους και τα Δ.Σ. και στη συνέχεια μοίρασε ημερολόγια και εικόνες και έκοψε τη βασιλόπιτα με την παρουσία των τοπικών πολιτικών και στρατιωτικών αρχών. Επίσης προσέφερε στην Πρόεδρο του ΔΣ για τις ανάγκες του Ιδρύματος ποσόν 5.000 ευρώ.

Από την κοπή βασιλόπιτας στο Γηροκομείο Βέροιας

Εκδήλωση του Γραφείου Εξωτερικής Ιεραποστολής

ην Κυριακή 13 Ιανουαρίου το Γραφείο Εξωτερικής Ιεραποστολής της Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας διοργάνωσε στο Παύλειο Πολιτιστικό Κέντρο στη Βέροια δύο εκδηλώσεις (το πρωί η οποία επαναλήφθηκε και το βράδυ για την εξυπηρέτηση του κόσμου που ήθελε να την παρακολουθήσει). Την εκδήλωση παρουσίασε ο Υπεύθυνος του Γραφείου Εξωτ. Ιεραποστολής Πρωτοπρεσβύτερος Νεκτάριος Σαββίδης.

Από την εκδήλωση του Γρ. Εξωτερικής Ιεραποστολής της Ι. Μητροπόλεώς μας

Παύλειος Λόγος

Η πανήγυρις του οσίου Αντωνίου του Νέου

ο διήμερο 16 και 17 ιανουαρίου τελέστηκε με λαμπρότητα η παν΄γηυρις του πολιούχου της βέροιας οσίου Αντωνίου του νέου. Φέτος έλαβαν μέρος οι σεβσαμιώτατοι Μητροπολίτες Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος, Θηβών κ. Γεώργιος και Βεροίας κ. Παντελεήμων. Μετά το πέρας του εσπερινού ο σεβασμιώτατος μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων χειροθέτησε τον κ. Παύλο Πυρινό , τη εξουσιοδοτήσει της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου, σε Άρχοντα Διδάσκαλο του Ευαγγελίου της Μ.Χ.Ε.. οφφίκιο που του απονεμήθηκε ύστερα από πρόταση του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος.

Από την χειροθεσία του κ. Παύλου Πυρινού σε άρχοντα της Μ.τ.Χ.Ε.

Διαλέξεις του π. Γεωργίου Μεταλληνού στη Βέροια

ην Κυριακή 27 Ιανουαρίου ο π. Γεώργιος Μεταλληνός μίλησε στην κατάμεστη Αντωνιάδειο Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στο πλαίσιο των «Ακαδημαϊκών Διαλόγων» και σε συνεργασία με το Σύλλογο Θεολόγων Νομού Ημαθίας με την ευκαιρία της εορτής των Τριών Ιεραρχών. Το θέμα που ανέπτυξε αφορούσε το μάθημα των θρησκευτικών και την αναγκαιότητά του για την Παιδεία στην Ελλάδα σήμερα.

Από το πολυαρχιερατικό συλλείτουργο της εορτής του οσίου Αντωνίου του νέου

Στην ίδια εκδήλωση ο Σύλλογος Θεολόγων Ημαθίας τίμησε τα μέλη του που συνταξιοδοτήθηκαν τα τελευταία χρόνια. Την εκδήλωση πλαισίωσε καλλιτεχνικά η Χορωδία Ιεροψαλτών Βεροίας και Ναούσης. Στη διάρκεια της παραμονής του στη Βέροια ο π. Γεώργιος μίλησε σε νεόυς και νέες με θέμα τον άγιο Ιωάννη Χρυσόστομο, καθώς και σε ιερατική σύναξη με θέμα τη ζωή και το έργο του αγίου Ιγνατίου του θεοφόρου, στον οποίο φέτος η Ιερά Μητρόπολίς μας έχει αφιερώσει το έτος με την ευκαιρία συμπληρώσεως 1900 χρόνων από το μαρτύριό του. Από την εκδήλωση για την εορτή των Τριών ιεραρχών που διοργάνωσε η ιερά Μητρόπολις σε συνεργασία με τον Σύλλογο Θεολόγων Ημαθίας

Αρχιερατική Αγρυπνία για τον άγιο Ιγνάτιο

η Δευτέρα 28 προς Τρίτη 29 Ιανουαρίου τελέστηκε στον μητροπολιτικό ιερό ναό των αγίων πρωτοκορυφαίων αποστόλων Πέτρου και Παύλου Βέροιας τριαρχιερατική αγρυπνία με την ευκαιρία της εορτής του αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου. Στον όρθρο χοροστάτησε ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης κ. Παύλος ενώ στη θεία λειτουργία προεξήρχε ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης καστορίας κ.Σεραφείμ, ο οποίος κήρυξε και το θείο λόγο, ενώ έλαβε ακόμη μέρος και ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων. Πλήθος κόσμου είχε την ευκαιρία να προσευχηθεί και να προσκυνήσει τη χαριτόβρυτο τιμία κάρα του αγίου Ιγνατίου που κατέχει η Ιερά Μητρόπολις Βεροίας.

Από την πολυαρχιερατική αγρυπνία για τον άγιο Ιγνάτιο στον μητροπολιτικό ιερό ναό αγίων Πέτρου και Παύλου Βέροιας

Εξόδιος ακολουθία π. Θεοφίλου Ζησόπουλου

τις 30 Ιανουαρίου ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντλελεήμων μετέβη στις εγκαταστάσεις της ορθοδόξου αδελφότητος «Αγία Λυδία η Φιλιππησία» στην Ασπροβάλτα για να λάβει μέρος την εξόδιο ακολουθία για τον μακαριστό ιδρυτή και πνευματικό ηγέτη της αδελφότητας π, Θεόφιλο Ζησόπουλο. Από την εξόδιο ακολουθία του μακαριστού αρχιμ. κυρού Θεοφίλου Ζησόπουλου

Η Εικόνα της Παναγίας Σουμελά στην Καισαριανή

ο διήμερο 1 και 2 Φεβρουαρίου ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων μετέβη στην Ιερά Μητρόπολη Βύρωνος Καισσαριανής και Υμηττού, κατόπιν προσκλήσεως του επιχώριου Μητροπολίτου κ. Δανιήλ, μεταφέροντας μάλιστα και τη σεπτή εικόνα της Παναγίας Σουμελά για να δοθεί η ευκαιρία στο ευσεβές πλήρωμα της Μητροπόλεως να προσκυνήσει την ιστορική και θαυματουργή εικόνα της Σουμελιώτισσας.

Από τον εσπερινό για την Παναγία Σουμελά στην Ι. Μητρόπολη Καισαριανής

Παύλειος Λόγος

Η γιορτή της Μητέρας στη Βέροια

Ιερά Μητρόπολις Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας σε συνεργασία με τον Σύλλογο Πολυτέκνων Ν. Ημαθίας, με την ευκαιρία της εορτής της Υπαπαντής του Κυρίου, οργάνωσε εορταστική εκδήλωση για να τιμήσει την οικογένεια και ιδιαίτερα την την πολύτεκνη μητέρα. Ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας και Ναούσης κ. Παντελεήμων στην εισήγησή του τόνισε την μέριμνα που δείχνει η Εκκλησία πάντοτε αλλά ειδικότερα σήμερα που τόσο κλονίζεται και βάλλεται η οικογένεια. Πρόσφερε μάλιστα σε 6 πολύτεκνες οικογένειες του Νομού μας χρηματικά βραβεία συνολικής αξίας 3.000 ευρώ. Στην συνέχεια έλαβε τον λόγο ο Πανοσ/τος Αρχιμανδρίτης Ιερώνυμος Νικολόπουλος, Γραμματέας της Ι. Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, ο οποίος με γλαφυρό τρόπο μίλησε με θέμα: « Το θεμέλιο της Κρίσεως». Την εκδήλωση, που παρακολούθησε πλήθος κόσμου και εκπρόσωποι πολιτικών και στρατιωτικών αρχών, πλαισίωσαν η χορωδία κυριών της Μητροπόλεώς μας υπο την διεύθυνση της Κυριακής Δημάδη και η παιδική υπό την Διεύθυνση της Ευδοξίας Γουργουλιάτου.

Αγρυπνία για την απόδοση της εορτής της Υπαπαντής στη Νάουσα

Από τη γιορτή της Μητέρας στο Παύλειο Πολιτιστικό Κέντρο

Από την εισήγηση του πανοσ. αρχιμ. π. Ιερωνύμου Νικολόπουλου

πως κάθε χρόνο με την ευκαιρία της αποδόσεως της εορτής της Υπαπαντής του Σωτήρος τελέστηκε στον μητροπολιτικό ιερό ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ναούσης αρχιερατική αγρυπνία. Έλαβαν μέρος ο θεοφιλέστατος Επίσκοπος Θερμών κ. Δημήτριος και ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων. Στο τέλος της θείας λειτουργίας ο σεβασμιώτατος απένειμε τιμητικές διακρίσεις σε άτομα και επιχειρήσεις που συνεισφέρουν στο συσσίτιο της Νάουσας.

Από την αγρυπνία επι τη αποδώσει της Υπαπαντής στον μητροπολιτικό ιερό ναό Μεταμορφώσεως Σωτήρος Ναούσης

Παύλειος Λόγος

Πανήγυρις αγ. Βλασίου στην Ι. Μητρόπολη Ιλίου

σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων μετέβη κατά το διήμερο 10 και 11 Φεβρουαρίου μετέβη στην Ιερά Μητρόπολη Ιλίου για να λάβει μέρος στην πανήγυρη του αγίου Βλασίου στο Μενίδι. Ο σεβασμιώτατος προεξήρχε πολυαρχιερατικής θείας λειτουργίας και κήρυξε το θείο λόγο. Στην πανήγυρη έλαβαν ακόμη μέρος ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ξάνθης και Περιθεωρίου κ. Παντελεήμων, ο οποίος χοροστάτησε στον εσπερινό και μιλησε και ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιλίου κ. Αθηναγόρας.

Από το πολυαρχιερατικό συλλείτουργο στην Ι. Μητρόπολη Ιλίου

Προσκυνηματική εκδρομή στους Αγίους Τόπους

ροσκυνηματική εκδρομή στους Αγίους Τόπους διοργάνωσε η ιερά Μητρόπολή μας από 11 έως και 18 Φεβρουαρίου. Δόθηκε η ευκαιρία στους συμμετέχοντες να προσκυνήσουν σε όλα τα προσκυνήματα των Αγίων Τόπων, να συναντηθούν με τον Μακαριώτατο Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλο και άλλους αρχιερείς της Σιωνίτισος Εκκλησίας και να λάβουν μέρος σε αγρυπνία που τελέστηκε στον Πανάγιο Τάφο. Τους προσκυνητές συνόδευαν ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων, ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κοζάνης κ. Παύλος και αρκετοί ιερείς.

Συνάντηση με τον Μακαριώτατο Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλο

Μετάβαση του σεβασμιωτάτου στη Βηρυτό

ην Κυριακή 17 Φεβρουαρίου ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων, κατόπιν προσκλήσεως του Μακαριωτάτου Πατριάρχου Αντιοχείας κ. Ιωάννου, μετέβη στη Βηρυττό του Λιβάνου προκειμένου να συμπροσευχηθεί κατά την επίσημη θεία Λειτουργία που τέλεσε ο νέος Πατριάρχης με την ευκαιρία της ενθρονίσεώς του. Η Λειτουργία αυτή έγινε προκειμένου να διευκολυνθούν οι ξένες αντιπροσωπίες να μετέχουν, αφού η τελετή της ενθρονίσεως έγινε στη Δαμασκό εν μέσω πολεμικών συγκρούσεων.

Αναμνηστική φωτογραφία με τον νέο Πατριάρχη Αντιοχείας κ. Ιωάννη στο Λίβανο

Παύλειος Λόγος

τύπος & ουσία τοῦ Πρωτ/ρου Νεκταρίου Σαββίδη

ολύ με εντυπωσίασε κάτι που διάβασα στον Κόντογλου σχετικά με το νέο έτος , την καινούρια χρονιά και σας το μεταφέρω : «Οι Ρωμαίοι παριστάνανε τον πρώτο μήνα με τη ζωγραφιὰ του Ιανού που είχε δυὸ πρόσωπα, οποὺ ήτανε γυρισμένα απὸ τις δυὸ μεριές, (κι απ΄ αυτό, τον βγάλανε Ιανουάριο). Το ένα πρόσωπο που παρίστανε τον περασμένο χρόνο ήτανε γερασμένο, και τ΄ άλλο που παρίστανε τον καινούργιο χρόνο ήτανε νεαρό. Οι πιο πολλοὶ που μιλάνε για την πρωτοχρονιά, σας δείχνουνε το νεαρὸ πρόσωπο. Εγὼ σας δείχνω το γέρικο. Δεν το κάνω για να σας κακοκαρδίσω, αλλά γιατὶ πιστεύω πως ὁ άνθρωπος που δεν ξεγελιέται, αλλά που βλέπει την αδυναμία του και την ματαιότητα του κόσμου, είναι κερδισμένος, επειδή γίνεται πιο χριστιανός, δεν παραδίνεται στις ηδονὲς που χαλάνε την ψυχή του, λιγοστεύει τον εγωισμό του, συμπονά τους δυστυχισμένους, ταπεινώνεται, συντρίβεται, αποζητά προστασία κι απλώνει τα χέρια του στον Χριστὸ που είναι ο Άφθαρτος, που δίνει την αφθαρσία, (Α´ Τιμοθ. α´ 17), ο Βράχος

(Α´ Κορινθ. ι´, 4), ο Πρώτος και ο Έσχατος (Αποκαλ. β´, 8, χθες και σήμερον ο αυτὸς και εις τους αιώνες.» Ας είμαστε μαζί με τον άφθαρτο Χριστό λοιπόν να είμαστε σ ΄όλη μας την ζωή και τότε κάθε έτος της ζωής μας θα ναι ευλογημένο. Καλή χρονιά. Η εκκλησία τιμά 17 και 18 Ιανουαρίου δυο από τις μεγαλύτερες μορφές που διδάσκουν ορθόδοξο ήθος και αγιότητα μαζί. Τον μέγα Αθανάσιο και τον μέγα Αντώνιο.( Είμαι βέβαιος ότι, οι περισσότεροι, της νέας γενιάς, γνωρίζουν πιο πολλά για τους διάφορους ηθοποιούς, τραγουδιστές, χορευτές, ποδοσφαιριστές, παρά για πολλούς αγίους και γι΄αυτό φταίμε και εμείς οι κληρικοί αλλά και πολλοί που έχουν σχέση με την κατήχηση της εκκλησίας μας). Ο μεν Μέγας Αντώνιος θεωρείται ο αρχηγός του μοναχικού βίου. Όταν ο Μαξιμίνος το 312 έκανε διωγμό κατά των Χριστιανών και θανάτωσε πολλούς, ο Μέγας Αντώνιος πήγε και βοήθησε και παρηγόρησε τους πιστούς. Όταν η Εκκλησία ταρασσόταν από τους Αρειανούς, ο Μέγας Αντώνιος κατέβηκε με ζήλο στην Αλεξάνδρεια το 335 μ.Χ. και αγωνίστηκε για την

Ορθοδοξία. Δίδασκε στους μαθητές του να μην θεωρούν τίποτε ανώτερο από την αγάπη του Χριστού και να μη νομίζουν ότι στερούνται κάτι αξιόλογο με την αποχή από τα κοσμικά αγαθά. Ο Άγιος δε Αθανάσιος ο Μέγας έχει χαρακτηριστεί στύλος της Εκκλησίας και Μέγας Πατήρ της Ορθοδοξίας. Ο Άγιος Αθανάσιος αρνήθηκε την κοινωνία προς τον Άρειο, γνωρίζοντας την διαστροφή της γνώμης του και την νόσο της αίρεσης που φώλιαζε στην καρδιά του . Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος σε εγκωμιαστικόν του λόγο γι’ αυτόν, τον ταυτίζει με την ίδια την αρετήν. Λέγει δε, «Ἀθανάσιον ἐπαινῶν, ἀρετὴν ἐπαινέσομαι. Ταυτόν γαρ εκείνο τε ειπείν και επαινέσαι». (Επαινώντας τον Αθανάσιον θα επαινέσω την αρετήν. Γιατί Αθανάσιος και αρετή είναι το ίδιο πράγμα). Από το περιοδικό «Πρωτάτο» το οποίο επιμελείται ο σεμνὀς και λόγιος μοναχός π. Μωυσής Αγιορείτης και συμπαραστάτης του πνευματικού έργου της Μητροπόλεώς μας , αντιγράφουμε για ένα επίκαιρο θέμα των ημερών μας : «Για του νέους γέροντες και τον γεροντισμό» . Γράφει: «..αρκετοί

των χριστιανών μας αναζητούν συνεχώς σύγχρονους γέροντες. Ορισμένες φορές είναι γεγονός πως υπάρχει πραγματική ανάγκη, προς λύση σοβαρού προβλήματος. Άλλοτε υπάρχει απλή περιέργεια και αναζήτηση διακριτικών Γερόντων προς πληροφόρηση σημείων των καιρών, επικείμενων πολέμων και προφητικών ανακαλύψεων. Το ν΄αναζητά κανείς ένα σεμνό και αληθινά ταπεινό Γέροντα, με γνώσεις και αγάπη, σοφία και προσευχή, χάρη και ευλογία είναι φρόνιμο και ευλογημένο. Οι πιστοί έχουν ανάγκες σοβαρές αλλά μερικές φορές και επιπόλαιες νοσηρότητες. Γι΄αυτό χρειάζεται φόβος Θεού και μεγάλη προσοχή και από τις δύο πλευρές» και συνεχίζει ο π. Μωυσής :«…άλλοι διηγούνται σταυροπόδι στα σαλόνια τους τους βίους τους…οι διδασκαλίες τους όμως δεν αγγίζουν τις καρδιές τους….» .. «Να μην δημιουργούμε ‘’αγίους’’, ν΄αρκούμεθα στους υπάρχοντες». Και το σπουδαιότερο : «Ο αγώνας εφαρμογής των λόγων τους θα πρέπει να είναι συνεχής….». Απόλυτα προσυπογράφει η παρούσα στήλη τους λόγους του γέροντος Μωυσή στο θέμα αυτό.