Παύλειος Λόγος τεύχος 87 by ΠΑΥΛΕΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

ΤΕΥΧΟΣ 87 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2010

λειτουργεί η

ΚΑΤΑΚΟΜΒΗ

ΤΟΥ Ι. ΝΑΟΥ

ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ

ΑΡΧΙΕΠ. ΣΥΜΦΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ

ΚΑΘΕ ΤΡΙΤΗ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΤΕΛΕΙΤΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ

ά κ ι μ ο ν ο κ ν ι ώ ο ι σ ε τ α γ σ ύ ρ ε χ ενισ ιση των έχ ν υ σ τη

ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΣ ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΜΕ ΤΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ: 23310 20951, 6945384355 ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ: ΑΣΠΙΣ BANK 731-05-000-3607 ΠΕΙΡΑΙΩΣ: 5243-033886-401

σελ 4

σελ 6

σελ 8

σελ 11

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΩΑΣ ΑΦΡΙΚΗΣ κ. ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ του μον. Γερασίμου Μπεκέ

σελ 16

Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΠΛΕΥΡΑΣ του Μακ. Αρχιεπισκόπου Αθηνών & Πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου

�

ΔΙMHNIAIO OPΘOΔOΞO ΠEPIOΔIKO

IEPAΣ MHTPOΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ , NAOYΣHΣ KAI KAMΠANIAΣ ΕΚΔΟΤΗΣ - ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ

σελ 22

ΘΕΟΣΟΦΙΑ του Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή

σελ 26

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ του Αθανάσιου Τόπη

MIKPEΣ EIΔHΣEIΣ

ΕΠΙΜΝΗΜΟΣΥΝΟΣ ΛΟΓΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΗ του Σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος

σελ 30 σελ 12

ETOΣ ΙΖ΄ TEYXOΣ 87 ΣΕΠ. - ΟΚΤ. 2010

ΓΕΡΩΝ ΑΜΦΙΛΟΧΙΟΣ ΜΑΚΡΗΣ του Αρχιμ. Ιερεμίου Γεωργαλή

Σεβασμιώτατος Mητροπολίτης Bεροίας κ. Παντελεήμων

ΣΥΝΤΑΞΗ, HΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣEΛIΔOΠOIHΣH, KAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIA και ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ: Mον. Γεράσιμος Mπεκές. ΑΠΟΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ, EKTYΠΩΣH: «TYPE PRESS» Nέα Nικομήδεια ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ: Μον. Αντώνιος Σισμανίδης

ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑ του π. Νεκταρίου Σαββίδη

ΚΩΔΙΚΟΣ 2638

APΘPA MΠOPOYN NA AΠOΣTEΛ Λ O N TA I Σ T H Ν Τ Α Χ Υ Δ Ρ Ο Μ Ι Κ Η ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY: ΠEPIOΔIKO «ΠAYΛEIOΣ ΛOΓOΣ» ΓPAΦEIO TYΠOY IEPAΣ MHTPO ΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ, T.Θ. 241, 591 00 BEPOIA THΛ 23310 72317, ΦAΞ 23310 25275, E-mail: gerbekes@yahoo.gr XEIPOΓPAΦA AΣXETΩΣ ΔHMOΣIEYΣHΣ TOYΣ ΔEN EΠIΣTPE ΦONTAI

EΞΩΦYΛΛO Η ΑΘΜ ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας κ. Θεοδώρου Β με τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Κεντρώας Αφρικής κ. Νικηφόρο, μετά τη χειροτονία ΟΠΙΣΘΟΦYΛΛO Η εκ Βεροίας αντιπροσωπεία με τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Κεντρώας Αφρικής κ. Νικηφόρο, μετά τη χειροτονία

ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ. ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΑ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΛΛΟΥΝ ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΥ: 20ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΕΛΛΑΔΑ & ΚΥΠΡΟ, 40ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΣYNΔPOMEΣ KAI EMBAΣMATA ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY

ΣTH

website:

www.imverias.gr

+ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ ΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΚΤΙΣΕΩΣ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

μακαριστός προκάτοχος ἡμῶν ἀοίδιμος Πατριάρχης Δημήτριος ἔχων πλήρη ἐπίγνωσιν τῆς κρισιμότητος τῆς περιβαλλοντικῆς κρίσεως, καθώς καί τῆς εὐθύνης τῆς Ἐκκλησίας διά τήν ἄμεσον καί ἀποτελεσματικήν ἀντιμετώπισίν της, ἐξέδωκε πρό δύο καί πλέον δεκαετιῶν τήν πρώτην ἐπίσημον ἐγκύκλιον διά τήν διαφύλαξιν τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος. Ἡ ἐγκύκλιος ἐκείνη, διά τῆς ὁποίας ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία καθιέρωσεν ἐπισήμως τήν α’ Σεπτεμβρίου, ἀρχήν τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, ὡς ἡμέραν προσευχῆς διά τήν προστασίαν τοῦ περιβάλλοντος, ἀπηυθύνετο πρός τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας εἰς ὅλα τά μήκη καί πλάτη τῆς γῆς. Ὅπως μέ διορατικότητα εἶχεν ἐπισημάνει τότε ἡ Ἐκκλησία μας, ἡ σημασία τοῦ εὐχαριστιακοῦ καί ἀσκητικοῦ ἤθους τῆς παραδόσεώς μας ἀναδεικνύεται ὡς μεγίστη καί κρίσιμος προσωπική συνεισφορά εἰς τόν καλόν καί πανανθρώπινον ἀγῶνα τῆς προστασίας τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος, ὡς Θείας Κτίσεως καί κοινῆς κληρονομίας. Σήμερον, μεσούσης μιᾶς ἄνευ προηγουμένου οἰκονομικῆς κρίσεως, ἡ ἀνθρωπότης δοκιμάζεται πολλαχῶς. Ἡ δοκιμασία ὅμως αὕτη δέν ἀφορᾷ μόνον εἰς τάς προσωπικάς δυσκολίας ἑνός ἑκάστου ἐξ ἡμῶν, ἀλλά εἰς τήν ἀνθρωπότητα συνολικῶς ὡς κοινωνίαν, συμπεριφοράν καί ἀντίληψιν διά τόν περιβάλλοντα κόσμον καί ἱεράρχησιν ἀξιῶν καί προτεραιοτήτων. Εἶναι σημαντικόν, ἡ παροῦσα θλιβερά οἰκονομική κρίσις νά ἀποτελέσῃ ἔναυσμα διά τήν πολυθρυλουμένην καί ἀπολύτως ἀναγκαίαν

Παύλειος Λόγος

στροφήν πρός τήν περιβαλλοντικῶς βιώσιμον ἀνάπτυξιν. Πρός ἐκεῖνο τό πρότυπον δηλαδή τῆς οἰκονομικῆς καί κοινωνικῆς πολιτικῆς, ἡ ὁποία θέτει ὡς βάσιν τό περιβάλλον καί ὄχι τό ἀνεξέλεγκτον οἰκονομικόν κέρδος. Ἄς ἀναλογισθῶμεν ὅλοι ἐπί παραδείγματι τί δύναται νά συμβῇ εἰς κράτη, τά ὁποῖα σήμερον πλήττονται ἐντόνως ἐκ τῆς οἰκονομικῆς κρίσεως καί πενίας, ὅπως ἡ Ἑλλάς, ἡ ὁποία διαθέτει ταὐτοχρόνως ἐξαιρετικόν φυσικόν πλοῦτον: μοναδικά οἰκοσυστήματα, σπάνια εἴδη χλωρίδος καί πανίδος καί φυσικούς πόρους, ὡραιότατα τοπία, ἄφθονον ἥλιον καί ἄνεμον. Ἐάν τά οἰκοσυστήματα ὑποβαθμισθοῦν καί ἐκλείψουν, οἱ φυσικοί πόροι ἐξαντληθοῦν καί τά τοπία καταστραφοῦν, ἐνῷ ἐκ τῆς κλιματικῆς ἀλλαγῆς προκύψουν ἀπρόβλεπται καιρικαί συνθῆκαι, ποία θά εἶναι ἡ βάσις καί τό οἰκονομικόν μέλλον τῶν κρατῶν αὐτῶν καί συνολικῶς τοῦ πλανήτου; Ἐκτιμῶμεν, λοιπόν, ὅτι τώρα καθίσταται ἀδήριτος ἡ ἀνάγκη διά τήν συνάρθρωσιν κοινωνικῶν συναινέσεων καί πολιτικῶν πρωτοβουλιῶν, ὥστε νά καταστῇ δυνατή ἡ στροφή πρός μίαν ὁδόν ἀειφορίας καί οἰκολογικῶς βιωσίμου ἀναπτύξεως. Διά τήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν μας, ἡ προστασία τοῦ περιβάλλοντος, ὡς θείας καί «καλῆς λίαν» κτίσεως, ἀποτελεῖ μεγίστην εὐθύνην διά τόν ἄνθρωπον, ἀνεξαρτήτως τῶν ὑλικῶν ἤ οἰκονομικῶν ὠφελειῶν τάς ὁποίας δύναται νά ἀποφέρῃ. Ἡ ἄμεσος διασύνδεσις τῆς θεοσδότου ὑποχρεώσεως καί ἐντολῆς «ἐργάζεσθαι καί φυλάσσειν» μέ κάθε πτυχήν τῆς συγχρόνου ζωῆς, ἀποτελεῖ τήν μόνην ὁδόν διά τήν ἁρμονικήν συνύπαρξιν μέ ἕκαστον στοιχεῖον τῆς κτίσεως καί μέ τό σύνολον τοῦ φυσικοῦ κόσμου ἐν γένει. Καλοῦμεν λοιπόν πάντας, ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά, εἰς τόν τιτάνειον ἀλλ᾿ ὅμως δίκαιον ἀγῶνα διά τόν μετριασμόν τῆς περιβαλλοντικῆς κρίσεως καί τήν ἀποτροπήν τῶν χειροτέρων ἐκ τῶν ἐπιπτώσεων αὐτῆς, μέ ἀπώτερον σκοπόν τήν ἐναρμόνισιν τοῦ προσωπικοῦ ἀλλά καί τοῦ συλλογικοῦ μας τρόπου ζωῆς καί σκέψεως μέ τάς ἀπαιτήσεις διαβιώσεως καί διατηρήσεως τόσον τῶν φυσικῶν οἰκοσυστημάτων καί ἑνός ἑκάστου ἐκ τῶν εἰδῶν χλωρίδος καί πανίδος, ὅσον καί τοῦ σύμπαντος κόσμου ὡς ἑνιαίου καί ἀδιαιρέτου συνόλου. βι’ Σεπτεμβρίου α’ + ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος, διάπυρος πρός Θεόν εὐχέτης πάντων ὑμῶν

Παύλειος Λόγος

Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΡΙΣΗ

ΑΠΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΠΛΕΥΡΑΣ ομιλία του Μακαριωτάτου στη Σύνοδο της Ιεραρχίας

παρούσα Σύνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος συνέρχεται σε μία χρονική στιγμή που η Πατρίδα μας, αλλά και η παγκόσμια κοινότητα, βρίσκονται στο μέσον μιας από τις σοβαρότερες κρίσεις των νεότερων χρόνων. Τίθεται, βεβαίως, το ερώτημα: Εφόσον πρόκειται για οικονομική κρίση και προς αντιμετώπισή της επιστρατεύονται μέσα πολιτικά και οικονομικά, μήπως η ενασχόληση με αυτό το ζήτημά μας τοποθετεί εκτός των ορίων της αποστολής μας και των αρμοδιοτήτων μας;

Κάποιοι θεωρούν ότι το θέμα της οικονομικής κρίσεως δεν θα έπρεπε να αποτελέσει βασικό ζήτημα προβληματισμού της Ιεραρχίας. Άλλοι ισχυρίζονται ότι ένα τόσο σοβαρό ζήτημα οφείλει να μας απασχολήσει, διότι αφενός θα έχει επιπτώσεις στο έργο της Εκκλησίας, λόγω οικονομικών περιορισμών, αφετέρου ενδεχόμενη επιδείνωση της καταστάσεως θα σημαίνει μεγαλύτερη ανάγκη υποστήριξης των αναξιοπαθούντων και επομένως αυξημένης εγρήγορσης και ετοιμότητας. Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι έχουμε απόλυτο καθήκον και υποχρέωση να ασχοληθούμε με το εν λόγω ζήτημα για λόγους πρωτίστως ποιμαντικούς και θεολογικούς αλλά και κοινωνικούς και προνοιακούς. Οι δύσκολες ημέρες που διέρχεται ο τόπος μας καλούν την Εκκλησία να καταστήσει εμφανή την προφητική διάσταση της εν Αγίω Πνεύματι παρουσίας της στη ζωή του κόσμου. Οι καιροί μας καλούν να αρθρώσουμε λόγο ουσιαστικό, να διεισδύσουμε στα βαθύτερα και ουσιωδέστερα συστατικά της κρίσεως και, ακόμη, να εξετάσουμε πως μπορούμε να συμβάλλουμε στην υπέρβασή της. Όμως, στα συστατικά του προφητικού χαρίσματος συμπεριλαμβάνονται η μετάνοια, η αυθεντικότητα της πίστεως και η επίγνωση της αληθείας. Η προφητική λειτουργία εμπεριέχει την εν Πνεύματι Αγίω διάγνωση των αιτίων του προβλήματος και την κλήση σε γνήσια αλλαγή νοοτροπίας ώστε η χάρις του Θεού να ευλογήσει την μετάνοια και να ευοδώσει την υπέρβαση της εκάστοτε δοκιμασίας, στην οποία οδηγείται η ζωή του κόσμου κάθε φορά που αποστατεί και εκτροχιάζεται από το σωστό δρόμο. Η κρίση που διέρχεται ο τόπος μας είναι πρώτιστα πνευματική και κατά συνέπεια ηθική. Η οικονομική κρίση είναι το πιο κραυγα6 Παύλειος Λόγος

λέο, το άμεσα ορατό και επώδυνο σύμπτωμα της νόσου. Όμως η νόσος είναι κατ’ ουσίαν υπαρξιακή. Ο λόγος, επομένως, που οφείλουμε να ασχοληθούμε σοβαρά και υπεύθυνα με την λεγόμενη οικονομική κρίση είναι πρωταρχικά και θεμελιωδώς θεολογικός. Αυτό υπαγορεύει σύνολη η εκκλησιαστική μας εμπειρία και μας υποδεικνύει με ενάργεια η Βυζαντινή μας κληρονομιά. Ο μακαριστός καθηγητής της Δογματικής Ν. Ματσούκας σημειώνει εμπεριεκτικά: «Μέγιστο και παράδοξο ιστορικό σφάλμα αποτελεί το να διακρίνεται η Βυζαντινή Ιστορία και η πολιτιστική της πραγματικότητα σε θεολογικήΕκκλησιαστική και σε βέβηλη-κοσμική, η σε θύραθεν και σε Χριστιανική. Τέτοια διάκριση, ίδια η παρόμοια, σε κανένα πολιτισμό δεν είναι δυνατό να εντοπιστεί, εκτός βέβαια από το σημερινό πολύπλοκο χώρο του δυτικού πολιτισμού- και εδώ ωστόσο υπάρχει ακόμη σοβαρή επιφύλαξη...» (Ν. Ματσούκας, Ιστορία της φιλοσοφίας, σελ. 383). Μπορούμε, όμως, να έχουμε λόγο και ουσιαστική παρέμβαση στην κρίση χωρίς γνήσια πατερική ορθόδοξη αυτοσυνειδησία; Χωρίς επίγνωση του πως βιώνουμε και κατανοούμε την εκκλησία εμείς οι ίδιοι και για ποιό λόγο και με ποιά Εκκλησία επιθυμούν να διαλεχθούν οι σύγχρονοι φορείς της εξουσίας; Η εισαγωγική αυτή τοποθέτηση δεν επιτρέπει λεπτομερειακή ανάπτυξη του προβληματισμού μου. Όμως υπάρχουν μερικά σημεία στα οποία είναι σκόπιμο να σταθούμε. Από την Επανάσταση του 1821 μέχρι σήμερα δύο εντελώς αντίθετες τάσεις οδήγησαν στην επικράτηση του ατομοκεντρισμού. Από τη μία πλευρά το πνεύμα του διαφωτισμού, προβάλλοντας και καλλιεργώντας την αυτοδιάθεση, τον αυτοπροσδιορισμό και την υποβάθμιση της Θρησκείας και της Παράδοσης. Και από την άλλη πλευρά η άλλοτε συνειδητή και άλλοτε ανεπίγνωστη προσπάθεια να μετατραπεί η παραδοσιακή ευσέβεια σε ευσεβισμό, ο οποίος καλλιεργούσε τη νοοτροπία της ατομικής σωτηρίας και την φοβία της συμμετοχής στα κοινά. Όμως όλα αυτά είναι ξένα προς την παράδοσή μας. Η πίστη των Ορθόδοξων είναι Χριστοκεντρική και Εκκλησιοκεντρική και γι’ αυτό καλλιεργεί ολοκληρωμένες προσωπικότητες -δηλαδή πρόσωπα και όχι ατομικές υπάρξεις- και γεννά συλλογικά πολιτισμικά επιτεύγματα. Ο ορθόδοξος Έλληνας γνώριζε πάντοτε

αυτό που εξέφραζε με τον καρδιακό του λόγο ο Στρατηγός Μακρυγιάννης: «τούτη την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί κι αμαθείς, και πλούσιοι και φτωχοί, και πολιτικοί και στρατιωτικοί, και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι. [.] Ξέρετε πότε να λέγει ο καθείς «εγώ»; όταν αγωνιστεί μόνος του και φκιάσει η χαλάσει, να λέγει «εγώ». όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκιάνουν, τότε να λένε «εμείς». Είμαστε στο «εμείς» κι όχι στο «εγώ». Και στο εξής να μάθομε γνώση, αν θέλομε να φκιάσομε χωριό να ζήσομε όλοι μαζί». Οι σύγχρονοι αρνητές της λαϊκής μας παράδοσης, η οποία είναι ασυγχύτως και αδιαιρέτως ζυμωμένη με την εκκλησιαστική μας παράδοση, αδυνατούν να κατανοήσουν τη σπουδαιότητά της. Όμως «η μόρφωση, η παιδεία που δηλώνει ο Μακρυγιάννης, δεν είναι κάτι ξέχωρο η αποσπασματικά δικό του. είναι το κοινό χτήμα, η ψυχική περιουσία μιας φυλής, παραδομένη για αιώνες και χιλιετίες, από γενιά σε γενιά, από ευαισθησία σε ευαισθησία. κατατρεγμένη και πάντα ζωντανή, αγνοημένη και πάντα παρούσα -είναι το κοινό χτήμα της μεγάλης λαϊκής παράδοσης του Γένους. Είναι η υπόσταση, ακριβώς, αυτού του πολιτισμού, αυτής της διαμορφωμένης ενέργειας, που έπλασε τους ανθρώπους και το λαό που αποφάσισε να ζήσει ελεύθερος η να πεθάνει στα `21» υπογραμμίζει ο Γ. Σεφέρης. Το ζητούμενο, λοιπόν, είναι πως θα ξαναβρούν οι άνθρωποι αυτό το πνεύμα. Πως θα πείσουμε τους εαυτούς μας, τον λαό και τους άρχοντές μας να μετανοήσουμε. Όχι στενά, ηθικά, ατομοκεντρικά, αλλά βαθειά, ουσιαστικά, ως πρόσωπα που ζουν το «εμείς». Πως θα αλλάξουμε νοοτροπία. Πως θα διαπλάσουμε το ήθος εκείνο που περιγράφει ο Μακρυγιάννης, όπου τα ιερά και τα όσια τοποθετούνται υπεράνω οικονομικών κρίσεων και συμφερόντων. Σήμερα, που ακούγονται θρασείες προτάσεις από εταίρους μας περί εκποιήσεως των μνημείων μας, ο λόγος του ακούγεται αποκαλυπτικά επίκαιρος: «Είχα δυο αγάλματα περίφημα, μια γυναίκα κι ένα βασιλόπουλο, ατόφια -φαίνονταν οι φλέβες, τόση εντέλειαν είχαν. Όταν χάλασαν τον Πόρο, τα `χαν πάρει κάτι στρατιώτες, και στ’ Άργος θα τα πουλούσαν κάτι Ευρωπαίων. χίλια τάλαρα γύρευαν [...]. Πήρα τους στρατιώτες, τους μίλησα: Αυτά, και δέκα χιλιάδες τάλαρα να σας δώσουνε, να μην το καταδεχτείτε να βγουν από την πατρίδα μας. Γι’αυτά πολεμήσαμε». Ιδού πως σχολιάζει ο Γ. Σεφέρης αυτή τη

στάση: «Καταλαβαίνετε; Δε μιλά ο Λόρδος Βύρων, μήτε ο λογιότατος, μήτε ο αρχαιολόγος. μιλά ένας γιος τσοπάνηδων της Ρούμελης με το σώμα γεμάτο πληγές. «Γι’αυτά πολεμήσαμε». Δεκαπέντε χρυσοποίκιλτες Ακαδημίες δεν αξίζουν την κουβέντα αυτού του ανθρώπου». Για τον ορθόδοξο Χριστιανό δεν υπάρχουν εκκλησιαστικές και πολιτικές διακρίσεις όσον αφορά την ηθική υπόσταση του πολίτη ως πιστού η του πιστού ως πολίτη: «Μπήκα στο μυστικό» (Φιλική Εταιρεία) λέει ο Μακρυγιάννης «και πήγα στο σπίτι μου κι εργαζόμουνα για την πατρίδα μου και θρησκεία μου να τη δουλέψω `λικρινώς, καθώς τη δούλεψα, να μη με ειπεί κλέφτη και άρπαγο, αλλά να με ειπεί τέκνο της κι εγώ μητέρα μου». Η κρίση που διαπερνά την οικουμένη δεν προέκυψε ξαφνικά. Άλλο αν, υποκριτικά και ανεύθυνα, χρόνια τώρα κωφεύουμε στις προειδοποιήσεις, αγνοούμε τα σημεία των καιρών και εθελοτυφλούμε στις ορατές επιπτώσεις της απληστίας και της αλαζονικής διαχειρίσεως του κτιστού κόσμου και των αδύναμων αδελφών μας απανταχού της γης. «Από τις παραμονές του περασμένου πολέμου οι πνευματικοί τεχνίτες της Ευρώπης -εννοώ τα ενδεικτικά έργα- έχουν καθαρά τη συνείδηση πως ζουν σ’ έναν κόσμο χαλασμένο» σημειώνει ο Γ. Σεφέρης. Οι ειδικοί επιστήμονες της οικονομίας και των επιχειρήσεων -και όχι οι θεολόγοι- μας προειδοποιούν από καιρό, ότι η κρίση των θεσμών και η ηθική έκπτωση και αδιαφορία που διέπουν τη ζωή των ανθρώπων αλληλοτροφοδοτούνται, και το τελικό τους αποτέλεσμα γίνεται ορατό στις αποτυχίες και τα προβλήματα που σωρεύονται στην παγκόσμια οικονομία. Μεταφράζοντας αυτές τις σκέψεις σε θεολογικούς όρους, θα πρέπει να συμφωνήσουμε, ότι η φιλαυτία που διέπει τον σύγχρονο κόσμο συνεπάγεται μία αλαζονική διαχείριση της ζωής και της κτίσεως. Συνεπάγεται την άρνηση οιουδήποτε περιορισμού της απληστίας και ευοδώνει την αναίσχυντη ανοχή του πλουτισμού σε βάρος των πτωχών και των αδυνάτων. Ο τέως αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής Μανώλης Δρεττάκης σημειώνει: «Δυό είναι οι κύριες αιτίες της κρίσης αυτής: Από τη μία μεριά η αχαλίνωτη απληστία αυτών που προκάλεσαν την κρίση για επιδίωξη μεγάλων κερδών ανεξάρτητα από τις μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν και τους κινδύνους που έκρυβαν και από την άλλη η ανεπάρκεια η η παντελής έλλειψη ελέγχων από αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες». Ο σύγχρονος κόσμος πορεύεται με την ψευδαίσθηση ότι η ύβρις -με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου- θα παραμείνει άμοιρη συνεπειών. Και τώρα που άρχισαν να γίνονται αισθητές οι συνέπειες της ύβρεως, της οργάνωσης της ζωής μας σαν να μην

υπάρχει Θεός -οπότε όλα επιτρέπονται- καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες της αφροσύνης και του ατομικοκεντρικού πολιτισμού που οικοδομήθηκε με τα ιδεολογικά υλικά της νεωτερικής αλαζονείας. Εάν λοιπόν θέλουμε να σταθούμε υπεύθυνα απέναντι στην πρόκληση της εποχής θα πρέπει να έχουμε κατά νουν δυό βασικές συνιστώσες: α. Δεν είναι δυνατόν να αναμετρηθούμε με τα βαθύτερα ζητήματα που θέτει η παρούσα κρίση, εάν δεν διαλεχθούμε πρώτα με τον εαυτό μας και δεν αντιμετωπίσουμε με πνεύμα μετανοίας τα ενδοεκκλησιαστικά μας προβλήματα. β. Χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε με νηφαλιότητα, ότι στον κόσμο που ζούμε, ακόμη και οι καλοπροαίρετοι και φιλικά διακείμενοι προς την Εκκλησία άνθρωποι, έχουν ανατραφεί με δεδομένη και αυτονόητη τη νοοτροπία της εκκοσμικευμένης νεοτερικότητας και, επομένως, αγνοούν η τελούν σε σύγχυση σχετικά με το τι είναι η Εκκλησία, ποιό είναι το έργο και ο σκοπός της και πως μπορούν να συνεργαστούν μαζί της. Και βέβαια, όσο μικρότερη η αυτογνωσία μας τόσο δυσκολό-

των σοβαρών θεμάτων που μας συνέχουν και μας απασχολούν όλους. Άλλο χύνω το αίμα μου για την πατρίδα όταν χρειαστεί και άλλο ευκαίρως -ακαίρως προβάλλω μία εικόνα της Εκκλησίας ωσάν να είναι θεσμός προσόμοιος του στρατού η των κομματικών παρατάξεων. Η μετάνοια και η αλλαγή νοοτροπίας χρειάζεται να μας απασχολήσει και σε σχέση με άλλους, πιο υλικούς και πρακτικούς τομείς. Για παράδειγμα, όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι το 96% της Εκκλησιαστικής περιουσίας έχει ξοδευτεί άλλοτε για αγαθοεργίες αλλά και πολλές φορές εξανεμιζόμενο η απαλοτριούμενο. Μήπως είναι καιρός να γίνει μία σοβαρή ενδελεχής μελέτη ώστε να γνωρίζουμε τι και πως αξιοποιήθηκε και τι χάθηκε; Και, κυρίως, να σκεφθούμε σοβαρά και υπεύθυνα τι πρέπει να κάνουμε με το εναπομείναν 4%. Να μελετήσουμε πως είναι δυνατόν να το αξιοποιήσουμε όχι απλώς ως κερδοφόρα επένδυση αλλά με κριτήρια ορθολογικά και επιστημονικά και με απώτερο σκοπό τη διακονία του πλησίον και την αλληλέγγυα στάση προς την πολιτειακή και εθνική ευαισθησία στα προβλήματα του χειμαζόμενου λαού μας. Αγαπητοί αδελφοί,

τερη η ουσιαστική επικοινωνία μας με όλους αυτούς. Μερικά συγκεκριμένα παραδείγματα θα υπογραμμίσουν του λόγου μου το αληθές και θα επιτρέψουν τα ερωτήματα και οι προβληματισμοί να γίνουν πρακτικοί και εστιασμένοι. Η ιστορία των νεότερων χρόνων έχει δείξει, ότι πολλές φορές, όταν η κρατική εξουσία βρέθηκε σε δύσκολη θέση πολιτική η οικονομική, η εύκολη λύση ήταν η μετάθεση της προσοχής του λαού προς στην Εκκλησία, δια της προβολής αρνητικών εικόνων η μεγαλοποιώντας μεμονωμένα ατοπήματα. Όμως, ακόμη και αν κάποιες από τις ρίζες ενός δέντρου χρειάζονται εξυγίανση, με ποιούς χυμούς θα θρέψει τον καρπό του αν καταστρέψουμε όλη τη ρίζα; Όταν εμείς οι Ιεράρχες πολιτικολογούμε η καλλιεργούμε εντάσεις και υποθάλπουμε ιδεολογικές αντιπαλότητες είναι βέβαιο ότι αυτό εντέλει διευκολύνει το παιγνίδι της πόλωσης και αυτούς που την επιθυμούν και την εκμεταλλεύονται αλλά υπονομεύει ουσιαστικά την προσπάθειά μας. Ο λαός περιμένει από εμάς νηφαλιότητα και ειρηνοποιό παρουσία. Όχι θορυβώδη αλλά αποτελεσματική διαχείριση

Η οικονομική ανάκαμψη χωρίς μετάνοια, δηλαδή χωρίς αλλαγή τρόπου ζωής όχι μόνο ατομικά αλλά και ως κοινότητα, ως ενορία, ως δήμος, ως έθνος και ως Εκκλησία θα είναι απλώς μια πρόσκαιρη μετάθεση της κρίσης, η οποία θα επανέλθει δριμύτερη. Το καθήκον μας είναι διπλό: Έχουμε χρέος να εργασθούμε δυναμικά και με κάθε τρόπο για τον επανευαγγελισμό του λαού μας. Τούτο σημαίνει ότι οφείλουμε πρώτιστα να μεριμνήσουμε για την αναβάθμιση της ενορίας και των κληρικών μας. Και, ταυτοχρόνως, οφείλουμε να σηκώσουμε τα μανίκια και να δραστηριοποιηθούμε στον τομέα της κοινωνικής και προνοιακής αρωγής του λαού μας. Όχι με λόγια αλλά με έργα και συγκεκριμένες προσφορές, και το παράδειγμα πρέπει να δώσουμε πρώτοι εμείς οι Αρχιερείς. Δεν πρέπει να διαφύγει της προσοχής μας, επίσης, ότι η Ελλάδα βρίσκεται κάτω από τον μεγεθυντικό φακό της παγκόσμιας κοινής γνώμης και το πως θα πορευθεί η Εκκλησία μας θα είναι ορατό πολύ πέρα από τα εθνικά μας σύνορα. Αν λοιπόν κινηθούμε σύμφωνα με την παράδοση και τη θεολογία μας, αν σταθούμε όπως πρέπει και όπως πάντοτε έπραξε σε κρίσιμες ώρες η Εκκλησία μας, τότε και μόνον θα έχουμε κάθε δικαίωμα απαιτήσεων, ελέγχου, κριτικής, ακόμη και καταγγελίας ενώπιον του λαού και της Ιστορίας, όσων δεν ανταποκριθούν υπεύθυνα στις απαιτήσεις της κοινωνικής και πολιτειακής τους θέσης και απέναντι στο εθνικό και ιστορικό καθήκον. «Οι καιροί ου μενετοί». Χρειάζεται πολλή εργασία από όλους μας. Παύλειος Λόγος

ΘΕΟΣΟΦΙΑ

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΑΠΟΚΡΥΦΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ

Ὑπό Ἀρχιμανδρίτου Θεοφίλου Λεμοντζῆ, Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου Καμπανίας

ια την Μπλαβάτσκυ που ίδρυσε τη θεοσοφία το 1875 και τους οπαδούς της προσωπικός Θεός δεν υπάρχει. Αναφέρει στο έργο της “Κλεις της Θεοσοφίας”: “στο Θεό των χριστιανών, τον Πατέρα του Ιησού, τον Δημιουργό δεν πιστεύουμε. Απορρίπτουμε την ιδέα Θεού προσωπικού”. Η Θεοσοφία δεν κηρύττει προσωπικό Θεό αλλά υποστηρίζει έναν άκρατο πανθεϊσμό, όπως πρεσβεύει η Μπεζάντ, η οποία λέγει ότι “η Θεοσοφία είναι πανθεϊστική. Ο Θεός είναι το παν και το παν είναι Θεός”. Σύμφωνα όμως με τον Χριστιανισμό ο Θεός είναι Ένας και προσωπικός. Ο ίδιος ο Θεός στον οποίο προσευχόμαστε και λατρεύουμε είναι πρόσωπο. Ως πρόσωπο ο Θεός αποκαλύφθηκε στον Μωϋσή λέγοντας “ἐγώ εἰμι ὁ ὤν”· δηλαδή, όπως ερμηνεύει ο Γέροντας Σωφρόνιος: “Το ‘Είναι’ είμαι Εγώ. Ο Θεός, ο Απόλυτος Δεσπότης όλων των αστρικών κόσμων, είναι προσωπικός”. Ο Θεός είναι πρόσωπο και όχι μια θεοειδής ή ανώτερη ή υπέρτατη και απρόσωπη δύναμη. Ο Θεός είναι πρόσωπο και δημιούργησε τον άνθρωπο “κατ᾿ εἰκόνα καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν”. Το Όμοιον γνωρίζεται από το όμοιο. Μόνο το πρόσωπο μπορεί να γνωρίσει τον Ζώντα Θεό ως Πρόσωπο, αναφέρει ο μακαριστός Γέροντας Σωφρόνιος . Στο σύστημα της Θεοσοφίας δεν υπάρχει προσωπικός Θεός που δημιουργεί τον κόσμο “εκ του μη όντος”. Για τους θεοσοφιστές η δημιουργία του κόσμου δεν είναι τίποτα άλλο παρά απόρροια της θείας Ουσίας. Η δημιουργία λαμβάνει χώρα δια μέσω της “εξελίξεως” και της “ενελίξεως”. Κατά την πρώτη φάση, τη φάση της “εξελίξεως” το σύμπαν εκπέμπεται προς τα έξω, απορρέει από τη θεότητα. Κατά το στάδιο της “ενελίξεως” το σύμπαν επιστρέφει προς τη θεότητα, είναι μια επάνοδος του κόσμου προς την αρχική του πηγή όπως ακριβώς τα κύματα εκπορεύονται απόν ωκεανό και επιστρέφουν πάλι σε αυτόν. Όλη αυτή η διαδικασία είναι κυκλική. Κατά τη διαδικασία της απόρροιας του σύμπαντος δημιουργούνται επτά διαστρωματώσεις, σαν ομόκεντροι κύκλοι, εκ των οποίων τα δύο τελευταία καλούνται Βουδδικόν και Νιρβανικόν. Η επιρροή

Παύλειος Λόγος

από τον Ινδουισμό, έτσι όπως εκφράζεται στα κείμενα των Ουπανισάδων, είναι έκδηλη καθώς επαναλαμβάνεται η βασική του αντίληψη ότι η θεότητα ταυτίζεται με την απρόσωπη αρχή του Βράχμαν η οποία αποτελεί την υψίστη και άρρητη αρχή του παντός. Είναι το υπερκόσμιο, άχωρο και άχρονο όν από το οποίο ξεδιπλώνεται το Άτμαν, που είναι το εσώτατο και άρρητο εγώ του όλων των όντων και του ανθρώπου. Η Ορθόδοξη Θεολογία δεν δέχεται τη δημιουργία του κόσμου ως απόρροια της Θείας Ουσίας αλλά το γεγονός ότι ο Θεός δημιουργεί τον κόσμο εκ του μη όντος. Ο Θεός κτίζει έναν κόσμο ετερούσιο προς Αυτόν μονάχα με τη βούλησή του. Το μυστήριο της δημιουργίας συνίσταται στο γεγονός ότι ο Θεός δε φτιάχνει κάτι από την Ουσία του, αλλά κτίζει με τη βουλητική του ενέργεια. Η Ορθόδοξη Θεολογία αποκλείει την ταύτιση Θεού και κόσμου απορρίπτοντας έτσι με αυτόν τον τρόπο την ειδωλολατρία και τον πανθεϊσμό της Θεοσοφίας. Η διάκριση Θεού και κόσμου προσδιορίζεται από την διάκριση κτιστού και Ακτίστου, μια από τις βασικές διαστάσεις της Θεολογίας μας. Βασική θεολογική προϋπόθεση, της Ορθόδοξης Θεολογίας είναι ότι μόνο δύο πραγματικότητες υφίστανται: η Θεία ή Άκτιστη πραγματικότητα η οποία αντιδιαστέλλεται προς την κτιστή πραγματικότητα. Το κτιστό κατασκευάζεται, δημιουργείται, τελειώνεται, και δεν είναι αφ’ εαυτού τέλειο όπως η Άκτιστη Θεότητα. Ο κτιστός κόσμος πρέπει να μετέχει στον Άκτιστο Θεό για να ουσιώνεται, να ζωοποιείται και να τελειώνεται. Σύμφωνα με τους θεοσοφιστές, βασική κινητήριος δύναμη σε όλη αυτή τη διαδικασία της απόρροιας του κόσμου από τη θεία ουσία είναι ο Λόγος. Δανείζονται ουσιαστικά αυτόν τον όρο από τον Χριστιανισμό προσαρμόζοντάς τον όμως στο σύστημά της ώστε τελικά να διαφοροποιείται εντελώς από την έννοια του Λόγου έτσι όπως παρουσιάζεται μέσα στο ευαγγέλιο του Ιωάννη και στα συγγράμματα των Πατέρων, ως το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, ο Υιός και Λόγος του Θεού ο οποίος δημιουργεί τον κόσμο “εκ του μη όντος”. Για τη Θεοσοφία δεν υπάρχει δημιουργία “εκ του μη όντος” και τον Λόγο

τον θεωρεί ως μάλλον μια μορφοποιητική δύναμη του κόσμου η οποία “ώσπερ κίνησις στροβίλου ασυλλήπτου ταχύτητος ανασκάπτει οπάς εν τω χώρω, εν τη ρίζη ταύτη της ύλης”. Αντίθετα, σύμφωνα με τη χριστιανική Θεολογία, ο Άκτιστος Υιός και Λόγος του Θεού είναι το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, ο Υιός του Θεού Πατρός καθώς γεννάται αϊδίως, φυσικώς και ουσιωδώς από τον Πατέρα. Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης ονομάζει τον Υιό του Πατρός “Λόγο”, ο οποίος υπάρχει “ἐν ἀρχῇ”, αχρόνως και αϊδίως δηλαδή, και είναι τέλειος Θεός. Ο Υιός και Λόγος του Θεού είναι αΐδιος και συνάναρχος με το Θεό Πατέρα, σε αντίθεση με όλα τα όντα της κτιστής δημιουργίας, υλικής και νοητής, τα οποία δημιουργήθηκαν δια της δημιουργικής Αυτού ενεργείας. “Πάντα δι’ αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἓν ὃ γέγονεν”. Σύμφωνα με τους θεοσοφιστές κατά τη διάρκεια της εκδίπλωσης ή απόρροιας του κόσμου από τη θεία ουσία λαμβάνει χώρα και η δημιουργία του ανθρώπου. Ο άνθρωπος όμως για τη Θεοσοφία δεν είναι το “κατ’ εικόνα” και “καθ’ ομοίωσιν” δημιουργημένο πλάσμα του Τριαδικού Θεού αλλά μια απόρροια της θείας ουσίας η οποία μετά από πολλές μετενσαρκώσεις και μετενσωματώσεις παίρνει τη μορφή του ανθρώπου. Για τους θεοσοφιστές όλα τα όντα είναι “Μονάδες”, δηλαδή ψυχές, οι οποίες εκπορεύονται από την Απόλυτη και θεϊκή αρχή, εξελίσσονται και παίρνουν διάφορες μορφές. Υποστηρίζουν ότι το κάθε μόριο ύλης έχει ζωή και ψυχή το οποίο μέσα από μια διαδικασία και εξέλιξη τελειοποιείται, κατακτά διάφορες μορφές. Με αυτόν τον τρόπο το ορυκτό, η ανόργανη ύλη γίνεται φυτό, το φυτό γίνεται ζώο και το ζώο γίνεται άνθρωπος μέσα βέβαια από πολλούς κύκλους μετενσαρκώσεων. Γι’ αυτό το λόγο υποστηρίζουν ότι όλα τα όντα, τα ορυκτά, τα φυτά, τα ζώα αποτελούν μια παγκόσμια αδελφότητα, μια τεράστια οικογένεια καθώς κατάγονται εξ ενός αίματος. Ακόμη και ο άνθρωπος έχει κοινή καταγωγή με όλα τα όντα ακόμη και με την άψυχη ύλη! Σύμφωνα με τους θεοσοφιστές, “η εκδηλωμένη Ζωή είναι ένα αναρίθμητο κύμα Μονάδων, οι οποίες πηγάζοντας από την καρδιά του Λόγου ταξιδεύουν στα

διαφορετικά επίπεδα του κόσμου, αποκτούν άπειρες εμπειρίες μέσω των οποίων εξελίσσονται, με σκοπό, κάποια στιγμή, μέσω των ατομικών τους προσπαθειών, να επανέλθουν στην Καρδιά του Πατέρα τους τελειωμένες πνευματικά. Στο ταξίδι των ψυχών, οι νεώτερες και πιο ανώριμες υποστηρίζονται και βοηθιούνται από τις πιο ώριμες πνευματικά. Το ταξίδι δε της ψυχής επαναλαμβάνεται διαδοχικά μέσω πολλαπλών επαναγεννήσεων που στηρίζονται από τον νόμο του κάρμα, έως ότου η ψυχή αντιληφθεί τον πνευματικό σκοπό της ζωής και αποφασίσει να τον πραγματοποιήσει”. Παρόλα αυτά, η Θεοσοφία δεν αποδέχεται την αντίληψη της παλινδρόμησης ότι δηλαδή οι άνθρωποι μπορούν να μετενσαρκωθούν ξανά σε ζώα ή φυτά εκτός από σπάνιες περιπτώσεις “χαμένων ψυχών”. Η Θεοσοφία δανείζεται αυτές τις αντιλήψεις γύρω από την μετενσάρκωση από ανατολικές θρησκείες όπως τον Ινδουϊσμό, Βουδισμό και Τζαϊνισμό και έχει βέβαια επηρεάσει όλες τις σύγχρονες θρησκευτικές ομάδες της “Νέας Εποχής”. Σύμφωνα με τις θρησκείες αυτές όλα τα όντα βρίσκονται σε μια διαρκή κατάσταση ανακύκλησης, βρίσκονται υποταγμένα σ’ έναν αδυσώπητο κύκλο γεννήσεων και θανάτων. Η αιτία που οδηγεί όλα τα όντα σ’ αυτή την κατάσταση είναι το κάρμα. Το κάρμα σημαίνει έργο, πράξη, ενέργεια, είναι το σύνολο των πράξεων του ανθρώπου που διέπραξε κατά τις προηγούμενη ζωή προσδιορίζει ποια θα είναι η κατάστασή του στην επόμενη γέννησή του και οι οποίες είναι υπεύθυνες για τη σημερινή του κατάσταση. Έτσι το κάρμα, με την έννοια του συνόλου των έργων μας, αποβαίνει ένας αδυσώπητος νόμος ανταποδόσεως, ο οποίος καθορίζει και την αρχή της σαμσάρα, δηλαδή του δεινού αιώνιου κύκλου της ζωής, της ανακυκλήσεως και της μετενσάρκωσης. Ο άνθρωπος καλείται να ξεφύγει από αυτόν τον δεινό κύκλο γεννήσεων και θανάτων ο οποίος αποφέρει στα όντα μόνο πόνο. Ο άνθρωπος καλείται να απορρίψει το κακό κάρμα ώστε να απελευθερωθεί από αυτή την αιώνια ανακύκληση. Σύμφωνα με τον Ινδουισμό ο σκοπός του ανθρώπου δεν είναι η παραμονή μέσα στον αιώνιο κύκλο μετενσαρκώσεων αλλά η ένωση του ατομικού εγώ (Άτμαν) με το εγώ του παντός και η απορρόφηση της ατομικής ύπαρξης από το απόλυτο εγώ του παντός. Ο άνθρωπος παύει να υπάρχει ως πρόσωπο, παύει να

υπάρχει ατομικά και φτάνει σε μια υπερσυνειδητή κατάσταση όπως η σταγόνα της βροχής στον ωκεανό. Κατά τη Θεοσοφία δεν υπάρχει τύχη ή ατυχία στην ανθρώπινη ζωή αλλά όσα συμβαίνουν δεν είναι τίποτα άλλο παρά το αποτέλεσμα της συσσώρευσης καλού ή κακού κάρμα, το αποτέλεσμα των πράξεών του, καλών ή κακών. Όπως λέγει η Μπεζάντ η σημερινή μας ζωή είναι ο θερισμός εκείνων τα οποία πράξαμε στην προηγούμενη ζωή μας. Οι θεοσοφιστές υποστηρίζουν μια ηθική βελτίωση του ανθρώπου εξαίροντας την ανάγκη αλτρουισμού προς τα άλλα όντα. Με αυτόν τον τρόπο εξελίσσονται τα όντα και διεκδικούν ανώτερες μορφές υπάρξεως. Ο άνθρωπος καλείται μέσα από ένα κύκλο συνεχών μετενσαρκώσεων ν’ αποβάλλει την κακία του, το κακό κάρμα και να αναπτυχθεί πνευματικά. Αυτό θα το πετύχουν αποβάλλοντας οποιαδήποτε είδους

επιθυμία για τα πράγματα επαναλαμβάνοντας την βουδιστική αντίληψη περί της αρνητικής διάστασης της επιθυμίας ως η κατεξοχήν αιτία που συντηρεί αυτόν τον οδυνηρό κύκλο των μετενσαρκώσεων Για την Ορθόδοξη Θεολογία δεν είναι κακή η επιθυμία αλλά η επιθυμία του κακού και των ανήθικων πράξεων. Ο άνθρωπος καλείται να επιθυμεί το καλό, το Θεό και την ένωσή του με Αυτόν. Σύμφωνα με τον αείμνηστο καθηγητή Π. Τρεμπέλα η κατάσταση κατά την οποία κάποιος δεν επιθυμεί τίποτα, σύμφωνα με το ιδεώδες της Θεοσοφίας, είναι κατάσταση “παθολογική και νοσηρά, δημιουργούμενη μάλλον εκ φαντασιοπληξίας παρά εκ της αντικειμενικής πραγματικότητας”. Η επιθυμία της ένωσης με το Θεό, η ένωση με το Θεό, η Θέωση δηλαδή, δεν αποτελεί αναίρεση του ανθρωπίνου προσώπου, όπως θέλουν οι θεοσοφιστές, αλλά καταξίωσή του. Ο άνθρωπος δεν παύει να υπάρχει ως πρόσωπο αλλά ζει σε κοινωνία με το Θεό. Σύμφωνα με τους θεοσοφιστές, κατά τη διάρκεια των μετενσαρκώσεων ο

άνθρωπος αποβάλει το σώμα του και ενδύεται καινούριο. Για την Θεοσοφία ο άνθρωπος ταυτίζεται μόνο με το εσώτατο πνευματικό του στοιχείο, το οποίο ονομάζεται Manas. Αυτό το πνευματικό στοιχείο του ανθρώπου, η ψυχή του ανθρώπου, είναι μια ακτίνα που εκπέμπεται από τον Λόγο και η οποία αποτελεί ένα μέρος της θεότητας. Η αντίληψη αυτή θυμίζει την ινδουιστική αντίληψη περί Βράχμαν η οποία αποτελεί την υψίστη και άρρητη αρχή του παντός από την οποίο ξεδιπλώνεται το Άτμαν, που είναι το εσώτατο και άρρητο εγώ όλων των όντων και του ανθρώπου. Η Θεοσοφία αρνείται την χριστιανική αντίληψη ότι ο άνθρωπος είναι άρρηκτη σύνθεση σώματος και ψυχής, μια ψυχοσωματική ενότητα υποτιμώντας το σώμα του ανθρώπου, το υλικό στοιχείο, επαναλαμβάνοντας την αντίληψη της αρχαίας αίρεσης του Γνωστικισμού ότι ο άνθρωπος ταυτίζεται μόνο με το πνευματικό του στοιχείο που υπάρχει μέσα του, τον “σπινθήρα”, όπως το ονόμαζαν, το οποίο έχει εγκλωβιστεί μέσα στην ύλη, η οποία ταυτίζεται με το κακό, και το οποίο πρέπει να αφυπνιστεί καθώς βρίσκεται μέσα σε έναν πνευματικό λήθαργο. Σύμφωνα με τους Γνωστικούς μόνο το πνευματικό στοιχείο του ανθρώπου, ο “σπινθήρας” θα σωθεί. Κατά τον ίδιο τρόπο οι θεοσοφιστές πιστεύουν ότι όλα τα ανθρώπινα όντα στην κατάσταση του “Ανώτερου Εαυτού” είναι αθάνατα, αλλά οι προσωπικότητές τους δεν έχουν επίγνωση του δεσμού τους με τη θεϊκή τους φύση και θα φθείρονται αν δεν αγωνιστούν για να επιτύχουν την ένωση των δύο. Σε όλες αυτές τις αντιλήψεις προστίθενται και οι μυθολογικές αντιλήψεις περί της υπάρξεως και πνευματικών σωμάτων, αιθερικού και αστρικού, όπως τα ονομάζουν, και τα οποία αποχωρίζεται ο άνθρωπος μετά το θάνατό του. Η θεωρία της μετενσάρκωσης δεν μπορεί να έχει θέση μέσα στην χριστιανική θεολογία, διότι αρνείται την μοναδικότητα του ανθρωπίνου προσώπου, αλλά και την ιερότητα του ανθρώπινου σώματος. Η μετενσάρκωση δεν ενδιαφέρεται για την τύχη του ανθρώπινου σώματος αλλά μόνο για την ένωση του πνευματικού στοιχείου του ανθρώπου με το απόλυτο θείο. Στη θεωρία της μετενσάρκωσης το σώμα αξιολογείται αρνητικά και ταυτίζεται με τον πόνο και την δυστυχία. Ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να ζει φυλακισμένος και υποδουλωμένος μέσα στο σώμα. Μοναδικός του σκοπός είναι να απελευθερωθεί από τη φυλακή του σώματος. Σύμφωνα Παύλειος Λόγος

με τον μακαριστό π. Αντώνιο Αλεβιζόπουλο η θεωρία της μετενσάρκωσης παραθεωρεί τη βασική ανθρωπολογική αντίληψη της Ορθόδοξης Θεολογίας, ότι ο άνθρωπος δημιουργήθηκε ως ψυχοσωματική οντότητα. Το σώμα του δεν αξιολογείται αρνητικά, αλλά αποτελεί ευλογία. Γι’ αυτό η ελπίδα του ανθρώπου δεν είναι η “απελευθέρωση” από το σώμα αλλά η ανάσταση, η αφθαρσία και αθανασία του σώματος. Το μυστήριο της σάρκωσης του Λόγου του Θεού αποτελεί την αδιαμφισβήτητη απόδειξη περί της ιερότητας του ανθρωπίνου σώματος. Ο Θεός Λόγος προσέλαβε ανθρώπινη φύση ομοούσια με τη δική μας και ανακαίνισε την ανθρώπινη φύση συμπεριλαμβανομένου και του υλικού σώματος. Ο Θεός Λόγος προσέλαβε όχι μόνο ανθρώπινη ψυχή αλλά και υλικό σώμα. Ο Χριστός νίκησε τον θάνατο όχι με την καταδίκη του σώματος, αλλά με την Ανάσταση. Κατά συνέπεια το ανθρώπινο σώμα καταξιώνεται και εξαγιάζεται. Η θεωρία της μετενσάρκωσης είναι αντίθετη και δεν συμβιβάζεται με την χριστιανική αντίληψη περί της ανάστασης των κεκοιμημένων. Ο Απόστολος Παύλος, αναφερόμενος στην χριστιανική ελπίδα της αναστάσεως, απευθυνόμενος προς τους Θεσσαλονικείς, τους υπενθυμίζει ότι εφόσον ο Ιησούς “ἀπέθανε καὶ ἀνέστη”, κατά τον ίδιο τρόπο ο Θεός θα αναστήσει τους “κοιμηθέντας διὰ τοῦ ᾿Ιησοῦ”. Η σωτηρία του ανθρώπου δεν έρχεται με τις αλλεπάλληλες γεννήσεις και θανάτους, κατά τη Δευτέρα Παρουσία του Χριστού όπου οι νεκροί θα αναστηθούν . Περατώνοντας την παρουσίαση της θεοσοφικής διδασκαλίας θα θέλαμε να αναφερθούμε σε ένα βασικό σημείο το οποίο υποστηρίζει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο το ασυμβίβαστο μεταξύ της ιδιότητας του χριστιανού και του θεοσοφιστή. Αυτό το βασικό σημείο είναι η αντίληψη που έχουν οι θεοσοφιστές για το πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Για τους θεοσοφιστές η μυστική και απόκρυφη παράδοση φθάνει στη γη μέσω μιας σειράς προφητών, μυστών και ιεροφαντών, οι οποίοι εμφανίζουν στην ανθρωπότητα μέσω μιας θρησκείας ή απόκρυφης διδασκαλίας, όλα όσα πρέπει να γνωρίζει ο άνθρωπος για να γίνεται ηθικότερος και πνευματικότερος. Ο Χριστός ήταν ένας από αυτούς. Για τους θεοσοφιστές ο Ιησούς είναι ένας μύστης θείας και απόκρυφης σοφίας, εντασσόμενος σε μια σειρά άλλων προγενέστερων μυστών όπως ο Ερμής ο Τρισμέγιστος, ο Ζωροάστρης, ο Ορφέας που ίδρυσε τα ορφικά μυστήρια, ο Βούδας. Ο Χριστός, σύμφωνα με τους θεοσοφιστές, δεν έδωσε την τέλεια αποκάλυψη στους ανθρώπους αλλά αποκάλυψη σχετική και όχι απόλυτη, ανταποκρινόμενη στο πνευματικό στάδιο της ανθρωπότητας εκείνη την εποχή που εμφανίσθηκε η οποία θα αντικατασταθεί με τελειότερη η οποία ασφαλώς για τους θεοσοφιστές είναι η διδασκαλία τους.

Παύλειος Λόγος

Μάλιστα προσδοκούν οι θεοσοφιστές την έλευση ενός άλλου διδασκάλου, ενός Μεσσία ο οποίος θα δώσει την απόλυτη αλήθεια στους ανθρώπους. Μάλιστα η Μπεζάντ περιέφερε και πρόβαλλε στους κύκλους της έναν νεαρό Ινδό, τον Κρισναμούρτι ως την ενσάρκωση του Μεσσία ο οποίος στην προηγούμενη ζωή του, όπως η ίδια διατεινόταν, ζούσε στη σελήνη! Αυτός ο δυστυχής τελικά αποποιήθηκε τον τίτλο που του απέδωσε η Μπεζάντ. Απέναντι σε όλες αυτές τις φαντασιοπληξίες θα πρέπει να τονίσουμε ότι ο Χριστός δεν υπήρξε ένας απλός προφήτης αλλά ο ίδιος ο ενσαρκωμένος Λόγος του Θεού. Ο Χριστός δεν υπήρξε ένας διδάσκαλος που μας έδειξε την οδό της σωτηρίας, αλλά η ίδια η οδός της σωτηρίας. Δεν υπήρξε ένας άγιος άνδρας που μας επαγγέλθηκε την σωτηρία, αλλά αυτός που μας έδωσε τη σωτηρία, δεν ήταν ένας άγιος προφήτης που προσευχήθηκε στο Θεό για να δώσει την ίαση στους ανθρώπους, αλλά Αυτός που ίασε τους ανθρώπους. Ο Ιησούς δεν ήταν ένας σοφός μύστης αλλά η ίδια η Σοφία του Θεού. Ο Απόστολος Παύλος επισημαίνει την ασύγκριτη υπεροχή του Υιού και Λόγου του Θεού έναντι πάσης ορατής και αοράτου κτίσεως, έναντι των αγγέλων και των ανθρώπων. Ο Υιός του Θεού είναι “ἀπαύγασμα τῆς δόξης καὶ χαρακτὴρ τῆς ὑποστάσεως” του Πατρός. Είναι “κρείττων τῶν ἀγγέλων”, διότι γεννάται αϊδίως εκ του Πατρός. Αντιπαραθέτοντας ο Παύλος την οντολογική υπεροχή του Χριστού έναντι παντός κτίσματος επισημαίνει ότι η λατρεία του κάθε ανθρώπου πρέπει να απευθύνεται μόνο στο πρόσωπο του Ιησού ο οποίος είναι “εἰκὼν τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀοράτου”. Απέναντι στους αιρετικούς, που λάτρευαν “τὰ στοιχεῖα τοῦ κόσμου”, αντιπαραθέτει ο Παύλος τη χριστιανική πίστη για το Χριστό ο οποίος υπερέχει όχι μόνον χρονικά αλλά και ουσιαστικά απ’ όλη την κτίση και έτσι είναι ο κυρίαρχός της. Ο Χριστός υπερέχει οντολογικά έναντι παντός κτίσματος διότι “ὅτι ἐν αὐτῷ ἐκτίσθη τὰ πάντα, τὰ ἐν τοῖς οὐρανοῖς καὶ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, τὰ ὁρατὰ καὶ τὰ ἀόρατα”. Ο Χριστός είναι η συστατική και συνεκτική δύναμη του παντός. Όλα τα όντα έλαβαν την ύπαρξή τους “δι’ αὐτοῦ” και έχουν “ἐν αὐτῷ” το λόγο της ύπαρξής τους, γιατί αυτός είναι η αρχή και το τέλος της υπάρξεως όλων. Η θεανθρώπινη ύπαρξη του Ιησού Χριστού περικλείει και φανερώνει σύμπασα την αλήθεια γύρω από την άκτιστη και κτιστή πραγματικότητα. Ο Ιησούς Χριστός είναι ο τέλειος Θεός, ομοούσιος με το Θεό Πατέρα, συνάμα είναι τέλειος άνθρωπος διότι φέρει τέλεια, πραγματική και ομοούσια με τη δική μας ανθρώπινη φύση. Ο Ιησούς Χριστός φανερώνει τον αληθινό Θεό και τον αληθινό άνθρωπο. Ο Ιησούς Χριστός είναι η Σοφία του Θεού. Δεν υπάρχουν άλλου είδους “σοφίες” ή “αλήθειες” όπως αυτές που επαγγέ-

λονται η Θεοσοφία και τα άλλα παραθρησκευτικά φαινόμενα της “Νέας Εποχής”. Η Σοφία και η Αλήθεια είναι πρόσωπο. Είναι ο Ιησούς Χριστός. Δια του Ιησού Χριστού, η Σοφία και η Αλήθεια δηλαδή, έγινε απτή και ορατή από τους ανθρώπους και εισέρχεται στον κόσμο. Ο Χριστός ενσαρκώνει και φανερώνει στον κόσμο την πραγματική αλήθεια. Ο Χριστός ως αλήθεια δεν έρχεται να ικανοποιήσει κάποιες γνωστικές περιέργειες του ανθρώπου, μια απόκρυφη γνώση, αλλά να του φανερώσει το αληθινό νόημα και το σκοπό της υπάρξεώς του. “Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε· ὁ μονογενὴς υἱὸς ὁ ὢν εἰς τὸν κόλπον τοῦ πατρός, ἐκεῖνος ἐξηγήσατο”, αναφέρει χαρακτηριστικά ο ευαγγελιστής Ιωάννης. Αν και φανερώθηκε στον κόσμο η όντως Αλήθεια, εν τούτοις μόνο λίγοι άνθρωποι την αποδέχτηκαν. Όσοι την αποδέχτηκαν τους δόθηκε η δυνατότητα να κατακτήσουν την βασιλεία των Ουρανών, να γίνουν κατά χάρη υιοί Θεού. Αυτός είναι ο προορισμός της ανθρώπινης ύπαρξης. Έγινε φανερό μετά τη διαπραγμάτευση του θέματός μας ότι η Θεοσοφία με κανένα τρόπο δεν δίδει τη σοφία του Θεού, όπως διατείνονται οι θεοσοφιστές αναλύοντας τη σύνθετη λέξη “Θεοσοφία” ως “θεός”+ “σοφία”. Αυτό που κάνει η Θεοσοφία δεν είναι τίποτα άλλο παρά να μεταδίδει στους ανθρώπους την απάτη του διαβόλου, του αρχέκακου όφεως, άλλωστε τον όφι έχουν στο επίσημο σύμβολό τους, και να παρασύρουν τους ανθρώπους στο να ακολουθούν τα διδάγματα του όφεως, να παραδέχονται ότι ο όφις είναι θεός. Η θέση μας αυτή προκύπτει, εάν αναλύσουμε τη λέξη “Θεοσοφία” όχι ως “θεός”+ “σοφία”, όπως θέλουν οι θεοσοφιστές, αλλά ως “θεός” + “όφις”, διότι ακριβώς αυτό φανερώνει η έκθεση της διδασκαλίας τους: ότι η ουσία της διδασκαλίας τους είναι η δαιμονική πλάνη. Η γραμμή η οποία χωρίζει την πλάνη από την αλήθεια, το ψεύδος από την αλήθεια, την απάτη από την αλήθεια είναι τόσο λεπτή και δυσδιάκριτη, γι’ αυτό και πλανώνται πολλοί, όσο και οι δύο διαφορετικές εκδοχές της ανάλυσης της λέξεως “Θεοσοφία” όπως παρουσιάσαμε παραπάνω, δηλαδή όχι ως “θεός” + “σοφία” αλλά ως “θεός” + “όφις”. Τελικά η ορθότερη ανάλυση της λέξεως είναι η δεύτερη και είναι αυτή που ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα διότι αυτοί οι άνθρωποι διδάσκουν στους οπαδούς της την απάτη του όφεως, την “κενή ἀπάτη” του διαβόλου ο οποίος στον παράδεισο παρέσυρε τον άνθρωπο κομίζοντάς του την ψεύτικη ελπίδα της ισοθεΐας με καταστροφικά αποτελέσματα για την ανθρώπινη ύπαρξη. Ας έχουμε στο νου μας τα λόγια του Αποστόλου Παύλου ο οποίος μας προτρέπει τα εξής: “Βλέπετε μή τις ὑμᾶς ἔσται ὁ συλαγωγῶν διὰ τῆς φιλοσοφίας καὶ κενῆς ἀπάτης, κατὰ τὴν παράδοσιν τῶν ἀνθρώπων, κατὰ τὰ στοιχεῖα τοῦ κόσμου καὶ οὐ κατὰ Χριστόν”.

Επιμνημόσυνος Λόγος † ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΗ

ερπάτησε ὁλόκληρο τόν εἰκοστό αἰῶνα μονώτατος, Προφητικός, μοναδικός καί ἐπαναστάτης καί ποιός τάχα κοινός θνητός μπορεῖ νά ἐξοικειωθεῖ μέ τήν ἀστραπή, τή βροντή καί τόν κεραυνό στήν καταιγίδα; Ἔτσι φανερώθηκε ὁ πατήρ Αὑγουστίνος στή ζωή του ὡς ἀστραπή στά σκοτάδια τῆς ἀθεΐας, τῆς ἀπιστίας, τῆς χλιαρότητος καί τῆς κατα-φρονήσεως τῶν ἱερῶν καί ὁσίων. Φανερώθηκε ὡς ἐκκωφαντική βροντή γιά τούς ραθύμους, τούς ἀμελεῖς καί βυθισμένους στήν ὕλη. Φανερώθηκε ὡς κεραυνός γιά τά σφάλματα τῶν ἀρχόντων καί τῶν ὑψηλά ἱσταμένων τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς πολιτείας. Γι’ αὐτό ὑπῆρξε μονώτατος! Ἦταν προφητικός. Ὡς τόν Ἠσαΐα θεολογοῦσε τρανώτατα τά μυστήρια τοῦ Θεοῦ. Ὡς τόν Ἱερεμία θρηνοῦσε ἀκατάπαυστα γιά τήν «σκλαβωμένη» Ἐκκλησία στά δεσμά τῆς ἄθεης πολιτείας καί τοῦ ἐκσυγχρονισμοῦ. Ὡς τόν Ἠλία καταδιώκετο πάντα ἀπό μία Ἰεζάβελ, πού δέν τόν συμπαθοῦσε. Ὡς τόν Τίμιο Πρόδρομο φυλακίστηκε καί καρατομήθηκε ἀπό Ἠρῶδες καί Ἠρωδιάδες γιατί τούς ἤλεγχε. Ἦταν ὁ πατήρ Αὑγουστίνος μοναδικός καί ἀπροσπέλαστος. Ποιός μπορεῖ νά πεῖ ‘’πῦρ ἦλθον βαλεῖν εἰς τήν γήν καί τί θέλω εἰ ἥδη ἀνήφθη;’’ «Πῦρ» καί φωτιά ὑπῆρξε ὁ πατήρ Αὐγουστίνος πού ἄναψε στίς καρδιές τῶν Ἑλλήνων καί ἔκανε στάχτη τά φρυγανώδη πάθη καί ἀνέδειξε λαμπρότερη ἀπό χρυσάφι τήν ἀρετή. Σεισμός καί τυφῶνας ἦταν ὁ πατήρ Αὐγουστίνος πού σάρωσε «μύθους καί εἴδωλα» σαθρά οἰκοδομήματα ἰδεολογικῶν καί ἀθέων συστημάτων πού

τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος

εἴχαν εἰσορμήσει στήν πολύπαθη πατρίδα. Δέν εἴχε ταίρι ὁ μακαριστός στήν πίστη, στή φιλοπατρία καί στή γεναιότητα. Ἦταν μοναδικός. Ἦταν ἐπαναστάτης. Πολλοί εἶναι οἱ «καλοί χριστιανοί», οἱ «ἐνάρετοι κληρικοί» ἀλλά ὀλίγοι καί μπορεῖ ἐλάχιστοι αὐτοί πού ὑπεραμύνωνται φανερά, μαχητικά καί μέ κόστος τῆς θρησκείας καί τῆς πατρίδας. Θέλει ἀρετή, θέλει τόλμη, θέλει δύναμη καί καρδιά ὁ ἀγῶνας γιά τά ὅσια καί ἱερά. Ἀπαιτεῖ γενναιότητα καί ἐπανάσταση. Ὁ πατήρ Αὐγουστίνος ἤταν ἕνας

ἐπαναστάτης σέ ὅλα. Δέν γνώριζε οὔτε τήν ὑφή τῶν χρημάτων καί πῶς δέ θά στηλίτευε τή φιλαργυρία; Ἔχοντας ἀφιερώσει ὁλοκληρωτικά τόν ἑαυτό του στόν Κύριο, ἀπαρνούμενος τόν σαρκικό ἄνθρωπο πῶς δέ θά καταδίκαζε τίς παράνομες σαρκικές σχέσεις; Ἀγαποῦσε μέ πάθος τόν Χριστό καί τόν πίστευε ἀκράδαντα καί πῶς μποροῦσε νά δεχθεῖ τήν παραμικρή ἀπιστία; Ὑπέφερε γιά τήν πατρίδα καί τοῦ ἦταν ἀδιανοήτη ἡ ἀμέλεια γιά τά συμφέροντά της. Νά, ἔτσι γίνεται κάποιος ἐπαναστάτης, παράδοξος, «τρελλός» , «Καντιώτης» ὅταν ζεῖ ὁ ἴδιος βαθειά καί δυνατά κάποια ἰδεώδη καί δέν ἀντέχει νά τά καταφρονοῦν οἱ ἄλλοι, γι’ αὐτό καί

ξεσηκώνεται, ἐπαναστατεῖ. Μέ τήν ἐπανάσταση φανερώνει τά ἐσώτατα ἀλλά καί προσπαθεῖ νά τά ἐπιβάλλει στούς ἄλλους. Ὁ πατήρ Αὑγουστίνος ἦταν ἐπαναστάτης. Ἄστραψε, βρόντησε, κατακεραύνωσε, προφήτευσε. Πορεύτηκε μονώτατος, ἐπαναστάτησε ἐνάντια στήν ὑποκρισία, στήν ἀθεΐα, στήν ἀνηθικότητα, στήν χλιαρότητα καί τήν ἔνοχη σιωπή τῶν μεγάλων. Τί πέτυχε; Τό δάκρυ χιλιάδων Ἑλλήνων ἀπανταχοῦ τῆς γῆς γιά τόν πατέρα Αὑγουστίνο, φανερώνει τήν ἀπήχηση στό λαό καί τήν εὐγνωμοσύνη τοῦ λαοῦ. Τά μοναδικά βήματά του χαραγμένα στή ματωμένη γή τῆς Μακεδονίας, ἀλλά καί στά ζωντανά κηρύγματά του καί τά συγγράματά του θά δείχνουν πάντα τόν μοναχικό δρόμο τοῦ πατρός Αὐγουστίνου, πού τόν ὁδήγησε ἀσφαλῶς στήν πληθύ τῶν Ἁγίων τοῦ Οὐρανοῦ. Ἀναπαύσου ἐν εἰρήνῃ γέροντα , ἀκούραστε ἱεράρχα, ἀκάματε κήρυκα τοῦ Εὐαγγελίου. Ἀναπαύσου ἐν εἰρήνῃ ἔχοντας ἀφήσει τό πηδάλιο τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας τῆς Φλώρινας στά χέρια τοῦ ἀξίου συνεργάτου καί πνευματικοῦ σου τέκνου Μητροπολίτου Φλωρίνης κυρίου Θεοκλήτου, πού ἀπό νεότητος σέ διηκόνησε μαθητεύοντας δίπλα σου. Ἀναπαύσου ἐν εἰρήνῃ ἔχοντας ἀφήσει πίσω σου παράδειγμα τή ζωή καί τούς λόγους σου γιά μᾶς τούς συνεπισκόπους σου πού σέ θωροῦμε, μέ ζήλο, ἐκστατικοί νά μᾶς ὑποδεικνύεις τό ποιμαντικό σου πρότυπο. Κι ἐκεῖ, ὅπου τώρα βρίσκεσαι, στό ὑπερουράνιο θυσιαστήριο, πλάι στόν ἄμβωνα πού ἐπικάθητε μόνος ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ πρέσβευε καί ὑπέρ ἡμῶν τῶν μεμνημένων σου. Αιωνια σου η μνήμη!

Παύλειος Λόγος

Γέροντας Ἀμφιλόχιος Μακρῆς Ὁ νέο ς ὁρ αματισ τής τῆς Ἱερ ᾶς Νήσου Πάτμου

τοῦ Ἀρχιμ. Ἰερεμίου Γεωργαλῆ

τούς θαλασσοδαρμένους αἰγαιοπελαγίτικους βράχους τῆς πολύπαθης Ρωμηοσύνης πού ἀσάλευτοι πορεύονται στοῦ χρόνου τά γυρίσματα, στοῦ μύθου τά φεγγίσματα, στῆς δόξης τήν λαμπρότητα καί μέ ἀρχαία ἰδανικά ὑφαίνουν τήν μυρωμένη ἱστορία μας, ὁ Ἀφέντης Χριστός λαξεύει περίτεχνα καί μυστικά τοῦ Παραδείσου τά ἀνηφορικά διαβατικά. Tῆς Θείας Χάριτος οἱ κεχαριτωμένοι καί τοῦ Χριστοῦ ἠγαπημένοι, αἰῶνες τώρα ὁδεύουν σέ τοῦτα τῆς αἰώνιότητας τά ἡγιασμένα μονοπάτια σαλπίζοντας εἰρηνικά τῶν ἐπερχομένων τήν ἄφθιτη χαρά.Τό 95 μ.Χ. ὁ ἀπόστολος καί εὐαγγελιστής, ὁ ἐπιστήθιος φίλος καί παρθένος, τοῦ Κυρίου μαθητής ἠγαπημένος, Ἰωάννης ὁ Θεολόγος, ἤκουσε, Κυριακή ἡμέρα, στήν ἄνικμη τῆς Πάτμου πέτρα τῆς διά Χριστόν ἐξορίας του, φωνή μεγάλη ὡς σάλπιγγος καί ὡς φωνή ὑδάτων πολλῶν. Καί ὁ Παλαιός τῶν Ἡμερῶν προψαύοντας τόν βράχο ἀνήγαγε τόν υἱό τῆς βροντῆς ὑψηλότερα ἀπό τῶν γηίνων τήν φθαρτότητα καί τοῦ ἀποκάλυψε «ἅ δεῖ γενέσθαι ἐν τάχει». Καί ἔκτοτε ὁ βραχωμένος τόπος σφραγίσθηκε μέ τοῦ Χριστοῦ τήν δόξα καί τοῦ μυστογράφου Ἰωάννου τήν βροντόφωνο γλῶσσα καί κατεστάθη ἡ Πάτμος γῆ ἁγία καί ἱερά. Tό σωτήριον ἔτος 1088, ὅταν τά σκήπτρα τῆς Ὀρθόδοξης αὐτοκρατορίας τῶν Ρωμαίων περικρατοῦσε ὁ εὐσεβέστατος αὐτοκράτορας Ἀλέξιος ὁ Α‘, τῶν Κομνηνῶν ὁ γόνος, κατώκησε τόν τόπο τοῦτο ὁ Ὅσιος Χριστόδουλος, ὁ Λατρηνός. Θεοῦ εὐδοκοῦντος καί τοῦ εὐσεβεστάτου αὐτοκράτορος συνεργοῦντος ἀνήγειρε καστρομονάστηρο ἐπ’ ὀνόματι

Παύλειος Λόγος

τοῦ Θείου Θεολόγου. Χάριτι Θεοῦ καί δι’ εὐχῶν τοῦ Ὁσίου Πατρός καί Κτίτορος, τούτη ἡ Μονή ἀνεδείχθη ἀρετῆς ἐργαστήριο, ἁγιότητος συντηρητήριο, πολιτισμοῦ φυλακτήριο, παιδείας ἐκπαιδευτήριο, τῶν ἰδανικῶν τοῦ Γένους ἀμυντήριο, μέχρι καί τοῦτες τίς ἀφεγγεῖς ἡμέρες μας. Σέ τοῦτο λοιπόν τό πανίερο παλλάδιο τῆς ἀμωμήτου πίστεώς μας ἀναρίθμητοι μυστογράφοι, πολυάριθμοι μυστολέκτες, ἀμέτρητοι ἀσκητές, ἀπροσμέτρητοι μοναστές, χορός διδασκάλων καί ποιμένων εὐλαβῶν ἀνῆλθε τήν νοητή κλίμακα τῆς κατά Χριστόν ζωῆς καί πολιτείας, ἔχοντας πάντοτε στά χείλη, τόν νοῦν καί τήν καρδιά τόν τῆς θείας Ἀποκαλύψεως ἐλπιδοφόρο λόγο: «ναί ἔρχου Κύριε Ἰησοῦ». Mυρσίνες ἑορτατικές καί ἄνθη ἐαρινά κομίζει ὁ ταπεινός τοῦτος λόγος γιά ἕναν ἐκ τῶν μεγίστων ἀδελφῶν τῆς Πατμιακῆς Ἀδελφότητος, τόν νέον ὁραματιστή τῆς Ἱερᾶς Πάτμου καί γνήσιο μαθητή τοῦ ἠγαπημένου Μαθητοῦ τῆς ἀγάπης, μακαριστό Γέροντα Ἀμφιλόχιο Μακρῆ, ἐπ’ εὐκαιρίᾳ τῆς συμπληρώσεως τεσσαράκοντα ἐτῶν ἀπό τῆς πρός Κύριον ἐκδημίας του (1970). Τοῦτος λοιπόν τῶν ἐσχάτων χρόνων ὁ φαεινός ἀστήρ ἀντίκρυσε τό φῶς τοῦ αἰγιοπελαγίτικου λαμπροῦ ἡλίου στίς ἐσχατιές τοῦ ἑλληνικοῦ ἀρχιπελάγους, στήν Ἱερά Νῆσο τῆς Πάτμου, στίς 13 Φεβρουαρίου τοῦ 1889. Ἦταν οἱ χρόνοι τῆς σκοτεινῆς σκλαβιᾶς τῶν Τούρκων πού ἡ βιοτή ὅμως τῶν ὑποδούλων Ρωμηῶν ἀντιφέγγιζε τήν δόξα τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, διότι ὡς τέκνα γνήσια τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ ἐπίρριπταν ἐπί Κύριον τήν μεριμνά τους ἐνωτιζόμενοι τόν λόγο τοῦ Προφητάνακτος Δαυίδ πού λέγει: «μή πεποίθατε ἐπ ἄρχοντας ἐπί υἱούς ἀνθρώπων οἷς οὐκ ἔστι σωτηρία». Ἀπ’ ἐκείνους τούς ἐλεύθερους πολιορκημέ-

νους τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, τόν ἁπλό Λειψώτη Ἐμμανουήλ Μακρῆ καί τήν εὐσεβῆ Πατμία Εἰρήνη Μακρῆ, τό γένος Γαλάνη προῆλθε ὁ Γέροντας Ἀμφιλόχιος. Καί διηγοῦνται πολλά θαυμαστά οἱ αὐτόπτες καί αὐτήκοοι γιά τούς εὐλαβεῖς γονεῖς του. Στόν ἱερό Ναό τῆς Παναγίας τῶν Κοιμητηρίων τῆς Χώρας ἐβαπτίσθη, ἐφωτίσθη, ἐμυρώθη, ἡγιάσθη καί ἀπελούσθη εἰς τό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος ὁ Γέροντας καί ἐκλήθη Ἀθανάσιος. Τά ἔξοδα τῆς βαπτίσεώς του ἀνέλαβε ὁ κατά σάρκα συγγενής του, Μητροπολίτης Πηλουσίου Ἀμφιλόχιος, τόν ὁποῖον ὁ μικρός Ἀθανάσιος ἀποκαλοῦσε νονό. Ὁ Ἀθανάσιος ἦταν ὁ πρῶτος ἀπό τά ἀδέλφια του, τόν Νικόλαο, τήν Αἰκατερίνα πού πέθανε μικρή, τήν Καλλιόπη καί τήν Αἰκατερίνα τήν νεωτέρα. Γιά τόν μικρό Ἀθανάσιο ἰσχύει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ πρός τόν θρηνητικότερο τῶν Προφητῶν Ἱερεμία: «πρό τοῦ με πλάσαι σε ἐν κοιλίᾳ, ἐπίσταμαί σε καί πρό τοῦ σέ ἐξελθεῖν ἐκ μήτρας, ἡγίακά σε προφήτην εἰς ἔθνη τέθεικά σε». Εὐλογημένοι οἱ γονεῖς, ἡγιασμένος καί ὁ βλαστός τους. Γεγονότα παράδοξα τῆς νηπιακῆς του ἡλικίας δεικνύουν τήν εὐλογητή πορεία τοῦ Ἀθανασίου. Τετάρτη καί Παρασκευή ἀρνεῖτο νά λάβει γάλα πού ἡ εὐσεβής μητέρα του τό ἀντικαθιστοῦσε μέ χαμομήλι. Καί ὅταν κατά τήν συνήθεια τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, τήν Μεγάλη Παρασκευή προσπάθησε ἡ νονά του νά τοῦ δώσει λίγο καφέ, τό νήπιο ἐλάλησε καί εἶπε: «Μωέ, μπράβο σου Παΐση πού θά πιῶ ἐγώ καφέ ἄ δέ βάλουν τό παιάκι στό βαβάλι νά τό γυιίσουνε». Δηλαδή, μωρέ μπράβο σου Μαργαρώ, πού θά πιῶ ἐγώ καφέ ἄν δέν βάλουν τό παιδάκι (τόν Χριστό) στό κρεββάτι (τόν Ἐπιτάφιο) νά τό γυρίσουνε. Κατέναντι τῆς Μεγάλης Μονῆς τοῦ Θείου Θεολόγου μεγάλωσε ὁ μικρός Ἀθανάσιος μαθαίνο-

ντας ἀπό τήν εὐλαβῆ μητέρα του νά προφέρει τό ὄνομα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ καί νά ψάλλει τό ἀπολυτίκιο τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου καί Εὐαγγελιστοῦ. Χαρά δοκίμαζε μεγίστη συντροφεύοντας τόν Μητροπολίτη Πηλουσίου Ἀμφιλόχιο καί τό πρῶτο του μοναχικό διακόνημα ἦταν ἡ μεταφορά τῶν ἀναγκαίων στήν γυναικεία Μονή τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς. Τότε ὁ ἠγαπημένος Ἰωάννης μέ ρήσεις ἀποκαλυπτικές, μέ βιβλία σφραγισμένα, μέ ἀγγέλων σαλπίσματα, μέ σφραγίδων ἀνοίγματα προσκάλεσε τόν Ἀθανάσιο στό περιξάκουστο Καστρομονάστηρό του. Καί ὁ μέγας οἰκιστής τῆς Πάτμου, Ὅσιος Χριστόδουλος ὁ Λατρηνός, διάπλατα ἄνοιξε τίς πύλες τῆς ἱερῆς του Μάνδρας γιά νά εἰσοδεύσει ὁ νεοσσός αὐτός τῶν ἀσκητῶν. Στίς 22 Φεβρουαρίου τοῦ 1906 κατατάσσεται, χαίρων καί ἀγαλλόμενος, στούς δοκίμους τῆς Μεγάλης Μονῆς.Ὑπάκουος, πρόθυμος, σύνους, συνετός, φιλακόλουθος, φιλομαθής, ἀκούραστος εἶναι ὁρισμένα ἀπό τά χαρακτηριστικά γνωρίσματα τοῦ δοκίμου Ἀθανασίου. Ἐκτιμῶντας ἡ Ἱερά Ἀδελφότης τήν κατά Θεόν προκοπή του ἀποφασίζει τό ἴδιο ἔτος νά τόν κήρει μοναχό. Στίς 27 Αὐγούστου τοῦ 1906 κήρεται ρασοφόρος μοναχός λαμβάνοντας τό ὄνομα Ἀμφιλόχιος πρός τιμήν τοῦ πρό ὁλίγων ἐτῶν ἤδη κοιμηθέντος πρώτου πνευματικοῦ πατρός του, Μητροπολίτου Πηλουσίου Ἀμφιλοχίου. Ὁ νέος μοναχός Ἀμφιλόχιος αὐξάνει τόν ἀγώνα του ἀκόμα περισσότερο. Μά ὁ διάβολος τόν ἐκπειράζει μέ τό πάθος τοῦ γέλοιου. Καί ὁ νεαρός ἀσκητής πατάσει τήν δαιμονική ἀδυναμία τίς νύχτες μέ στρωτές μετάνοιες, τόσες πού κάποιες φορές τόν προλάμβανε τό σήμαντρο τῆς πρωϊνῆς ἀκολουθίας. Ἡ ἔνθεη δίψα του νά γνωρίσει τούς πολύτιμους θησαυρούς τῆς Πατερικῆς σοφίας τόν

ὁδηγεῖ στήν ἐκμάθηση τῆς παλαιογραφίας, προκειμένου νά μελετᾶ μέ ἄνεση καί εὐχέρεια τούς ἀνεκτίμητους κώδικες καί τά παλαίτυπα βιβλία τῆς ἱστορικῆς βιβλιοθήκης τῆς Μονῆς. Ὡς ἔλαφος διψῶσα προστρέχει ἐπί τάς πηγάς τῶν πνευματικῶν ὑδάτων τῶν ἁλλομένων εἰς ζωήν αἰώνιον καί μετά περισσοῦ ζήλου ἀνέρχεται στό βουνό τοῦ Γένουπα πρός συνάντησιν μετά τοῦ μεγάλου ἡσυχαστοῦ τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, Θεοκτίστου μοναχοῦ. Τό 1911 ἡ Ἀδελφότης τόν ἀποστέλλει στό Ἅγιον Ὄρος γιά νά μάθει τό διακόνημα τῆς ξυλογλυπτικῆς. Περιοδεύει μέ ἐνθουσιασμό τίς Μονές, τίς Σκῆτες, τά Κελλιά καί τά ἀσκητήρια τοῦ Ἁγιωνύμου Ὄρους καί ὡς μέλισσα τρυγᾶ χυμούς πνευματικούς ἀπό τούς πατέρες. Συναντᾶ ἀσκητές, ἐργάτες καί διδασκάλους τῆς νοερᾶς προσευχῆς πού ποτέ δέν σταμάτησε νά καλλιεργεῖται στόν ἡγιασμένο αὐτό τόπο, ἀκόμα καί στά δύσκολα χρόνια τῆς λειψανδρίας. Ἀπολαμβάνει τό πνευματικό μεγαλεῖο τοῦ γέροντος Δανιήλ Κατουνακιώτου καί ἐκεῖ ἀκούει γιά πρώτη φορά γιά τόν ἅγιο Μητροπολίτη Πενταπόλεως Νεκτάριο. Ἐπιδίδεται μέ ζῆλο στήν ἐκμάθηση τῆς ξυλογλυπτικῆς σιμᾶ στόν διδάσκαλό του, μοναχό Εὐθύμιο, ἀλλά τό ξέσπασμα τοῦ Μακεδονικοῦ ἀγῶνος τόν ἀναγκάζει νά ἐπιστρέψει γρήγορα στήν Ἱερά Πάτμο. Ἡ Ἀδελφότης, πού μετά προσοχῆς παρακολουθοῦσε τήν πνευματική ἀνέλιξη τοῦ μοναχοῦ Ἀμφιλοχίου, ἀποφασίζει νά λάβει, στίς 23 Μαρτίου τοῦ 1913, τό Μέγα καί Ἀγγελικό Σχῆμα από τά χέρια τοῦ διακριτικοῦ Πνευματικοῦ καί Γέροντος τοῦ Καθίσματος τοῦ Ἀπωλλῶ, Ἱερομονάχου Μακαρίου Ἀντωνιάδη, ὁ ὁποῖος ἦταν πνευματικός ἀπόγονος τοῦ ἱεροῦ κινήματος τῶν Κολλυβάδων τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ἐν συνεχείᾳ ἀποφασίζει, παρά τίς ἐπίμονες ἀντιρρήσεις

του, νά λάβει τόν πρῶτο βαθμό τῆς Ἱερωσύνης, αὐτόν τοῦ Διακόνου καί πρός τοῦτο τόν ἀποστέλλουν στήν Κῶ γιά νά τόν χειροτονήσει ὁ οἰκεῖος Μητροπολίτης. Ὅμως ὁ μοναχός Ἀμφιλόχιος, μέτοχος τῶν τρόπων τῶν πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας, νοιώθει δέος ἐνώπιον τοῦ Μυστηρίου τῆς Ἱερωσύνης καί ἀποφασίζει ἀντί γιά τήν Κῶ νά πορευθεῖ, ἐν ἀγνοίᾳ τῶν πατέρων τῆς Μονῆς του, στούς Ἁγίους Τόπους. Μετά ἀπό περιπέτειες φθάνει στόν τόπο πού πορφύρωσε ἀπό τό Ἄχραντο Αἷμα τοῦ Κυρίου καί εἰσέρχεται συγκλονισμένος στήν Ἁγία Πόλη. Ἔνδακρυς προσκυνᾶ τόν φρικτό Γολγοθά, τόν ζωοδόχο Τάφο καί ὅλα τά προσκυνήματα τῶν Ἱεροσολύμων. Ἐξέρχεται τῶν τειχῶν καί πορεύεται στά μοναστικά Καθιδρύματα τῆς Ἁγίας Γῆς. Ὁ πόθος του νά καταστεῖ φρουρός τῶν Παναγίων Προσκυνημάτων τόν ὁδηγεῖ ἐνώπιον τοῦ Πατριάρχου Ἱεροσολύμων διά τοῦ ὁποίου αἰτεῖται ἀπό τήν Πατμιακή Ἀδελφότητα ἡ εὐλογία γιά τήν ὑλοποίηση τοῦ ἱεροῦ σκοποῦ του. Ἡ Ἀδελφότης ἀρνεῖται κατηγορηματικά καί τόν καλεῖ νά ἐπιστρέψει στήν Μετάνοιά του. Ἐπιστρέφοντας, ὡς ἐπιτίμιο τῆς παρακοῆς του, τοῦ ἐπιβάλλουν νά παραμείνει ἐπί ἱκανῷ χρόνῳ στό ἀσκητήριο τοῦ Ἀπωλλῶ κοντά στόν Γέροντα Μακάριο Ἀντωνιάδη, παρά τοῦ ὁποίου μεγίστῃ λαμβάνει τήν πνευματική ὠφέλεια. Τό 1914 μεταβαίνει στήν Ἀθήνα γιά λόγους ὑγείας καί τοῦ δίδεται ἡ δυνατότητα νά ταξιδέψει μέχρι τήν Αἴγινα, γιά νά συναντήσει τόν ἅγιο Μητροπολίτη Πενταπόλεως, Νεκτάριο, περί τοῦ ὁποίου ἄκουσε στό Ἅγιον Ὄρος. Ὅ Ἅγιος Ἱεράρχης διακρίνει τήν καθαρότητα τῆς καρδίας τοῦ νέου τότε μοναχοῦ Ἀμφιλοχίου καί τόν καθιστᾶ πνευματικό του τέκνο. Ἔκτοτε δεσμοί ἱεροί καί ἅγιοι συνδέουν τόν Γέροντα Ἀμφιλόχιο μέ τόν Παύλειος Λόγος

Ἅγιο Νεκτάριο γιά τόν ὁποῖον λέγει: «Ἡ μετ’ αὐτοῦ ἀναστροφή ἐπλημμύριζεν τήν ψυχήν μου ἀπό αἰσθήματα σεβασμοῦ καί εὐλαβείας πρός τήν ἁγιότητά του καί ὅτε ἐξομολογούμην, διέκρινα τήν μεγάλην ἀγάπην του, τήν ἄκραν ταπεινοφροσύνην του καί τό βάθος τῆς πνευματικότητός του· τοῦτον δέ εἶχον ὡς στήριγμα εἰς τούς πειρασμούς τῆς μοναχικῆς μου ζωῆς. Ἀνεχώρουν ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς μετανοίας μου καί ἀπό τήν Πάτμον, ὑπεβαλλόμην εἰς θυσίας καί κόπους, διά νά συναντήσω τόν ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ, τοῦ ὁποίου ἡ φήμη ἔφθανε μέχρι τῆς ὑποδούλου τότε Δωδεκανήσου». Τό 1919 ἡ Ἀδελφότης ἐπανέρχεται εἰς τήν ἀπόφασίν της γιά τήν χειροτονία τοῦ ἀδελφοῦ Ἀμφιλοχίου, ὁ ὁποῖος στίς 27 Ἰανουαρίου χειροτονεῖται Διάκονος στόν Ἱερό Ναό Ἁγίου Νικολάου τῆς Κῶ καί στίς 5 Ἀπριλίου Πρεσβύτερος στόν Ἱερό Ναό Ἁγίου Σπυρίδωνος, Βαθέως Σάμου. Κατά τήν παραμονή του στήν Κῶ κατηχεῖ ἕναν νέον ὀθωμανό, τόν Γιουσούφ. Τό Μέγα Σάββατο τόν βαπτίζει στό Ἱερό Σπήλαιο τῆς Ἀποκαλύψεως καί τοῦ δίδει τό ὄνομα Ἰωάννης καί τό ἐπίθετο Σπηλαιώτης. Αὐτό ὅμως ἀνησύχησε τούς νέους κατακτητές τῆς Δωδεκανήσου, τούς Ἰταλούς, οἱ ὁποίοι τόν ἀποπέμπουν ἀπό τήν Πάτμο. Στήν Ἀθήνα γνωρίζεται μέ τήν Ἀδελφότητα «Ζωή», ἡ ὁποία τόν ἀποστέλλει ὡς περιοδεύοντα πνευματικό στήν Ἤπειρο. Ὅταν καί πάλι τοῦ δόθηκε ἡ δυνατότητα νά ἐπανέλθει στήν Μονή του, ἀναλαμβάνει χρέη ἐφημερίου κατά τήν περίοδο 1920-1926. Στίς 21 Ὀκτωβρίου 1920, ἑορτή τοῦ Ὁσίου Χριστοδούλου, γνωρίζει τήν ἐκ Καλύμνου προερχομένη εὐσεβῆ δασκάλα, Καλλιόπη Γούναρη. Εἶναι ἡ μετέπειτα Γερόντισσα Εὐστοχία, ἡ ὁποία μέ τήν πνευματικότητα καί τόν δυναμισμό της θά ἐργαστεῖ ἀόκνως γιά τήν ὑλοποίηση τοῦ ὑψηλοῦ ὁράματος τοῦ Γέροντος Ἀμφιλοχίου, τῆς δημιουργίας δηλαδή γυναικείας κοινοβιακῆς Μονῆς στήν Ἱερά Πάτμο, σύμφωνα μέ τίς μοναχικές ἐπιταγές καί διατάξεις τοῦ Μεγάλου Βασιλείου. Ἐκεῖ, λοιπόν, στό κτιτορικό παρεκκλήσι τοῦ Ὁσίου Χριστοδούλου καί κατενώπιον τῆς σεπτῆς λάρνακος τῶν ἁγίων του λειψάνων ἐπάγη ὁ ἀραγής θεμέλιος λίθος τῆς φημισμένης Μονῆς «Εὐαγγελισμός Μητρός Ἠγαπημένου», τοῦ μεγαλειώδους καί ἐξαιρέτου αὐτοῦ πνευματικοῦ ἄθλου τοῦ Γέροντος Ἀμφιλοχίου. Ὑπό τήν πνευματική καθοδήγηση τοῦ Γέροντος Ἀμφιλοχίου ἡ νεαρή δασκάλα Καλλιόπη ὀργανώνει κατηχητικούς κύκλους στήν Κῶ καί τήν Κάλυμνο, ὅπου στήν συνέχεια ὑπηρετεῖ ὡς δασκάλα, καί δι’ αὐτοῦ τοῦ τρόπου προετοιμάζονται οὐσιαστικῶς οἱ εὐλογημένες ἐκεῖνες ψυχές οἱ ὁποῖες λίγο ἀργότερα θά ἀποτελέσουν τόν πυρήνα τοῦ ἱεροῦ κοινοβίου τῆς Μονῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, ἀλλά καί τήν ἱερά ζύμη ἡ ὁποία θά ἀναγεννήσει πνευματικῶς ὁλόκληρη τήν Ἰταλοκρατούμενη Δωδεκάνησο.

Παύλειος Λόγος

Τό 1925 ἡ Ἱερά Ἀδελφότης τόν διορίζει Προϊστάμενο τοῦ Ἱεροῦ Σπηλαίου τῆς Ἀποκαλύψεως. Ὡς ἄλλος Ἰωάννης ὁ Γέροντας Ἀμφιλόχιος ἀπό τοῦ φρικτοῦ τῆς Ἀποκαλύψεως Σπηλαίου μαρτυρεῖ τόν λόγον τοῦ Θεοῦ καί τήν μαρτυρία Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καθ’ ἡμέραν προσευχόμενος κατενώπιον τῆς σεπτῆς εἰκόνος τοῦ Θείου Θεολόγου ἀτενίζει νοερῶς τά ἐπερχόμενα καί λαμβάνοντας δύναμη ἀκατάβλητη παρά τοῦ ἐσφαγμένου Ἀρνίου, τό ὁποῖο «ἐξῆλθε νικῶν καί ἵνα νικήσῃ», μεταδίδει ἐν Χριστῷ χαρά καί ἐλπίδα στούς πονεμένους προσκυνητές τοῦ ἱεροῦ αὐτοῦ τόπου. Παράλληλα φροντίζει γιά τόν ἀνακαινισμό τῶν ἐφθαρμένων πλακῶν τοῦ παρεκκλησίου τῆς Ἁγίας Ἄννης καί ἐπιμελεῖται τῆς ἁγιογραφήσεως τοῦ Ἱεροῦ Σπηλαίου ἡ ὁποία δυστυχῶς καταστράφηκε λόγῳ τῆς μεγάλης ὑγρασίας. Στόν ἐξωτερικό χῶρο τοῦ Ἱεροῦ Σπηλαίου φυτεύει, γιά πρώτη φορά στήν Πάτμο, πεῦκα πού οἱ Πάτμιοι μή γνωρίζοντας τό ὄνομά τους τά εἶπαν « Ἀμφιλοχίες». Τό 1933 καί γιά 40 μόνο ἡμέρες ἐκλέγεται Ἐκκλησιάρχης τῆς Ἱερᾶς Μονῆς, ἀλλά οἱ Ἰταλικές δυνάμεις κατοχῆς δέν ἐγκρίνουν τίς ἐκλογές τῆς Ἀδελφότητος καί ἔκτοτε ἡ Μονή διοικεῖται ὑπό ἐπιτροπῆς ἀδελφῶν. Γιά ἄλλη μιά φορά τήν σκοτεινή αὐτή περίοδο τό κράτος τοῦ Βατικανοῦ ἀποκαλύπτει περίτρανα τούς μύχιους σκοπούς του πού εἶναι ἡ καθυπόταξη τῆς ἀνυπότακτης Ὀρθόδοξης Ἀνατολῆς. Ὁ Γενικός Διοικητής τῆς Δωδεκανήσου, Mario Lago, ἐπιχειρεῖ νά ἐφαρμόσει ἐκπαιδευτική μεταρρύθμιση στά σχολεῖα τῆς Δωδεκανήσου μέ βαθμιαία κατάργηση τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας καί καθιέρωση τῆς ἰταλικῆς. Μεθοδεύει ἐπίσης τήν ἀποκοπή τῆς Δωδεκανήσου ἀπό τήν Μητέρα Ἐκκλησία, τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο καί διακήρυξη Αὐτοκεφαλίας, μέ ἀπότερο σκοπό τήν ὑπαγωγή της ὑπό τό κράτος καί τήν ἐξουσία τοῦ Πάπα. Ἐπίσης ἀπογορεύουν τήν χειροτονία νέων κληρικῶν, ἄνευ ἀδείας τῶν ἀρχῶν κατοχῆς.Ὅμως οἱ Δωδεκανήσιοι εἶναι ἀπόγονοι ἡρώων καί ἁγίων. Στό εὐλογημένο νησί τῆς Καλύμνου, τήν Παρασκευή τοῦ Ἀκαθίστου, 3 Ἀπριλίου τοῦ 1935, οἱ γυναίκες ἐξεγείρονται καί μαζί τους ὁλάκερο τό νησί καί μέ πέτρες ἐπιτίθενται στό κατακτητή. Τό ρυάκι ἔγινε ποτάμι ὁρμητικό πού ἐξέβαλε σέ αἱματοβαμμένη θάλασσα καταπνίγοντας τίς ἀνίερες ἐπιδιώξεις τοῦ ἱσχυροῦ κατακτητῆ. Τό ἴδιο ἔτος στήν Ἱερά Πάτμο διεξάγονται ἐκλογές γιά τήν ἀνάδειξη Ἠγουμένου. Ἡ Ἀδελφότης θέτει στό περιθώριο τόν μοναδικό ὑποψήφιο, ὁ ὁποῖος ὅμως δυστυχῶς ἦταν εὐνοούμενος τῶν ἰταλικῶν ἀρχῶν κατοχῆς. Ἀντ’ αὐτοῦ ἐκλέγει, παρά τίς ἀντιρρήσεις του, τόν Γέροντα Ἀμφιλόχιο Καθηγούμενο καί Πατριαρχικό Ἔξαρχο Πάτμου. Ὁ Ἰταλός διοικητής, Mario Lago, δυσαρεστεῖται μέ τήν ἐκλογή, ἀλλά δέν μπορεῖ πρός τό παρόν νά ἐνεργήσει ἐμφανῶς καί δυναμικά.

Ὁ μακαριστός Γέροντας διοικεῖ, ποιμένει, νουθετεῖ, ἐλέγχει, ἐπιτιμᾶ πάντοτε μετ’ ἀγάπης, συνέσεως καί σοφίας. Ἀρδεύει δύναμη καί χάρη ἀπό τίς παννύχιες προσευχές του καί τίς καθημερινές ἀκολουθίες πού μετά πάσης τάξεως καί εὐπρεπείας τελοῦνται στό Καθολικό τῆς Μονῆς. Φροντίζει μετά σπουδῆς πολλῆς γιά τήν πνευματική καλλιέργεια καί τήν ὑλική παρηγορία τοῦ ποιμνίου τῆς Πατριαρχικῆς Ἐξαρχίας. Οἱ Ἰταλοί τοῦ ζητοῦν νά διαλύσει τήν ἐπιτροπή διαχειρίσεως τῆς περιουσίας τῆς Μονῆς πού ἐδρεύει στήν Ἀθήνα. Ἐκεῖνος προσποιούμενος ὑπακοή μεταβαίνει στήν Ἀθήνα καί τοποθετεῖ ἄλλα δύο δυναμικά στελέχη στήν ἐπιτροπή. Ἐπίσης, τοῦ ἀπαγορεύουν νά προβεῖ σέ κουρές νέων μοναχῶν στήν Μονή. Καί ἐκεῖνος ὁ μακάριος στίς 29 Ἰουνίου τοῦ 1937 τελεῖ τίς κουρές τεσσάρων νέων δοκίμων καί τούς δίδει τά ἀποστολικά ὀνόματα Πέτρος, Παῦλος, Θωμᾶς καί Βαρθολομαῖος. Τό ἴδιο ἔτος ἡ Ἀδελφότης παραχωρεῖ τό Ἱερό Κάθισμα τοῦ Ἁγίου Λουκᾶ, πάνω ἀπό τούς κήπους τοῦ Ὁσίου Πατρός Χριστοδούλου, στό ὁποῖο ἐγκαταβοιεῖ ἡ νεοσύστατη γυναικεία Ἀδελφότης πού τελεῖ ὑπό τήν πνευματική καθοδήγηση τοῦ Γέροντος Ἀμφιλοχίου. Τήν Ἀδελφότητα αὐτή ἀποτελοῦν ἡ πρώτη πνευματική θυγατέρα τοῦ Γέροντος, Καλλιόπη Γούναρη μετονομασθεῖσα Εὐστοχία καί οἱ μοναχές Μαγδαληνή, Πουλχερία, Μακρίνα καί Χριστοδούλη. Ἐκεῖ λειτούργησε καί τό κρυφό σχολειό τῶν ζοφερῶν ἐκείνων χρόνων γιά τά μικρά πατηνιωτάκια. Στίς 16 Αὐγούστου 1937 ἡ Ἀδελφότης ἀποφασίζει τήν παράταση τῆς ἠγουμενικῆς θητείας τοῦ Γέροντος. Ὅμως οἱ ἰταλικές ἀρχές κατοχῆς ἐκδηλώνουν φανερά πλέον τήν δυσαρέσκειά τους πρός τόν Γέροντα Ἀμφιλόχιο, ὁ ὁποῖος μετά τῆς περί αὐτόν ἱερᾶς Ἀδελφότητος ἀνθίσταται γενναίως στόν ἐξιταλισμό τοῦ ποιμνίου του. Ἰταλοί καραμπινιέρηδες εἰσορμοῦν στήν Μονή καί ζητοῦν ἀπό τόν Γέροντα νά ὑπογράψει τήν παραίτησή του καί τό πρακτικό ἐκλογῆς τοῦ διαδόχου του. Καί ἐκεῖνος ἀπαντᾶ: «Δέν ἠμπορῶ νά ὑπογράψω, διότι τόν λόγον καί τήν ἀναφοράν ἔχω πρός τήν Ἐκκλησίαν καί ὄχι πρός τήν Πολιτείαν. Ἀν μοῦ τό ἐπιβάλῃ τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖον, εὐχαρίστως θά τό κάμω». Τότε λέγει ὁ Ἰταλός ἀρχηγός τῆς ἀστυνομίας: «Πρώτη φορά συνάντησα κληρικό νά ἀνθίσταται εἰς τίς διαταγές τοῦ De Vechi». Καί ὁ Γέροντας τοῦ ἀπαντᾶ: «Ἴσως πρώτη φορά συναντᾶτε ὀρθόδοξον κληρικόν». Ἀκολουθεῖ ἡ ἐξορία τοῦ Γέροντος στήν Ἀθήνα καί ἡ διάλυση τῆς γυναικείας Ἀδελφότητας καί ἡ ἐξορία τῆς Γερόντισας Εὐστοχίας. Ὅμως ὁ καλός ἐργάτης τοῦ ἀμπελῶνος τοῦ Κυρίου δέν πτοεῑται. Περιοδεύει ὅλη τήν Ἑλλάδα ἐξομολογώντας καί παρηγορώντας τόν λαό τοῦ Θεοῦ. Ὅταν τοῦ ἐπιτρέπεται καί πάλι ἡ ἐπιστροφή στήν Πάτμο διακονεῖ ὡς ἐφημέριος

στό Ναό τῆς Παναγίας τῆς Διασώζουσας, ἀλλά καί στό Ἱερό Σπήλαιο τῆς Ἀποκαλύψεως. Παράλληλα ἰδρύει τό 1940 στήν περιοχή Κουβάρι τῆς Πάτμου τό ἀνδρικό ἱερό Κάθισμα τοῦ Ἁγίου Ἰωσήφ τοῦ Μνήστορος. Τό 1947 πραγματοποιεῖται ἡ ἐνσωμάτωσις τῆς Δωδεκανήσου μέ τήν μητέρα Ἑλλάδα καί ὁ Γενικός Διοικητής Ναύαρχος Ἰωαννίδης προσκαλεῖ τόν Γέροντα νά ἀναλάβει, διά τῆς γυναικείας Ἀδελφότητός του, τό ὀρφανοτροφεῖον τῆς Ρόδου τό ὁποῖο τελοῦσε ὑπό τήν εὐθύνη Καθολικῶν καλογραιῶν. Αὐτές, μέ συνέπεια μοναδική στίς μεσαιωνικές Βατικάνειες μεθόδους, εἶχαν μεταβάλει τά ἑλληνόπουλα ὀρφανά τοῦ ἱδρύματος σέ γενίτσαρους. Ὅμως ὑπό τήν πνευματική καθοδήγηση τοῦ Γέροντος, τήν δυναμική ἐπιστασία τῆς Γερόντισσας Εὐστοχίας καί τήν ἄοκνη καί συστηματική διακονία τῶν μοναζουσῶν κατέστη πρότυπο ὀρφανοτροφεῖο μέχρι καί σήμερα. Δημιουργός, ἐμπνευστής καί καθοδηγητής ὑπῆρξε ὁ Γέροντας Ἀμφιλόχιος πολλῶν πνευματικῶν καθιδρυμάτων, τά ὁποῖα ἐπιγραμματικῶς ἀναφέρουμε. Ἡ ἵδρυση τῆς γυναικείας κοινοβιακῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Μηνᾶ στήν Αἴγινα το 1950. Ἡ ἀνασύσταση καί πνευματική ἐποπτεία τῆς γυναικείας Μονῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ Ἰκαρίας τό 1954. Ἵδρυση τῆς Ἀδελφότητος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Παναγίας Ἐλεούσης Ρότσου Καλύμου τό 1957. Ἐμπνευστής καί καθοδηγητής τοῦ ἱδρύματος Ἁγ. Νεκταρίου Χανίων μέ πολύτιμους συνεργάτες τό ζεῦγος Μαρίκα καί Στέφανο Κουφάκη τό 1960. Ἀνάληψη διακονίας τῆς Γερβασείου Στέγης θηλέων Καλύμνου, διά ἀποστολῆς μοναχῆς τό 1962. Παράλλήλως, ὁ μακαριστός Γέροντας ἔβλεπε τά πρῶτα του καλογέρια νά ἐπανδρώνουν τό ἱερό Κάθισμα τοῦ Ἁγ. Ἰωσήφ στό Κουβάρι καί ὁ ἡγιασμένος ἐκεῖνος τόπος νά εὐωδιάζει ἀπό ἄσκηση καί προσευχή. Ὁ μακαριστός Γέροντας Ἀμφιλόχιος δέν ἔπαψε ποτέ μέχρι τά βαθιά του γεράματα μέ ἐνθουσιαμό νεανικό, μέ ἁπλότητα ἀποστολική, μέ βιοτή ὁσιακή, μέ ζήλο ἱεραποστολικό, μέ φόβο Θεοῦ, μέ ἀγάπη Χριστοῦ, μέ ταπείνωση ἀληθινή, νά διακονεῖ τόν Θεό καί τήν εἰκόνα Αὐτοῦ, τόν ἄνθρωπο. Ὁ Γέροντας μεγάλωσε καί μεγαλούργησε σέ χρόνους σκλαβωμένους, μά ἐκεῖνος πορεύονταν ἐλεύθερος ἀπό τήν σκλαβιά τῶν παθῶν, ἀφοῦ διά τῆς νοερᾶς προσευχῆς ἡ καρδιά του εἶχε γίνει θρόνος τοῦ Κυρίου τῆς Δόξης. Τό γλυκό πρόσωπό του ἀντιφέγγιζε τήν δόξα τοῦ οὐρανοῦ. Ἡ ἱλαρότητα τῆς μορφῆς του ἀντανακλοῦσε τόν γλυκασμό τοῦ Παραδείσου. Ἡ πραότητα τῆς φωνῆς του καταδείκνυε τήν εἰρήνη τῶν λογισμῶν του. Καί ἡ διακονία του πρός τόν Θεό καί τόν ἄνθρωπο ἀποκάλυπτε πώς στήν καρδία του ἐνοικοῦσε μόνον ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς Χριστός, ὁ μοναδικός Σωτῆρας τοῦ κόσμου. Ὁ Γέροντας Ἀμφιλόχιος ἀνάλωσε ἑαυτόν ὑπέρ τοῦ γλυκυτάτου Ἰησοῦ καί τοῦ πονεμένου συνανθρώπου. Μετάγγιζε ὁ ὅσιος Γέρων ἀνασασμούς αἰωνιότητας, ἀφοῦ μέ περισσή ταπείνωση ὁλάκερη ἡ ἐπί γῆς βιοτή του, ἔργῳ τε καί λόγῳ, ἀποκάλυπτε τήν ἐπερχόμενη Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Τά ἀμέτρητα πνευματικά του τέκνα μέχρι σήμερα λαμπρύνουν μέ τόν ἀγῶνα καί τήν πολύτιμη παρακαταθήκη πού μεταφέρουν, τήν στρατευομένη Ἐκκλησία. Θαυμαστά σημεῖα πρίν καί μετά τήν ὁσιακή κοίμησή του ἀποκαλύπτουν τήν ἐγνωσμένη πλέον ἁγιότητα τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Ἀμφιλοχίου. Καί ὅποιον ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ τόν ἀξιώσει νά φέρει τά βήματά του στό μεγάλο καί ἐξάκουστο Μοναστήρι τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Ἱερᾶς Πάτμου θά νοιώσει τήν προστατευτική παρουσία καί τήν πλούσια εὐλογία του ἀφοῦ μέ συνέπεια ἡ γυναικεία Ἀδελφότης περικρατεῖ καί αὐξάνει τήν ἱερά παρακαταθήκη τῆς προσευχῆς καί τῆς θυσίας τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Ἀμφιλοχίου, πού μέ τήν ἥρεμη φωνή του μᾶς ἀποκαλύπτει τό μυστικό τῆς ἀληθινῆς ζωῆς, τῆς ἐλευθερίας, τῆς αἰωνιότητος λέγοντας: «Ὅσον ὁ ἄνθρωπος ἁπλοποιεῖται, θεοποιεῖται. Γίνεται ἄκακος, ταπεινός, πρᾶος, ἐλεύθερος, γίνεται…γίνεται…».

Παύλειος Λόγος

Η χειροτονία

του Κεν. Αφρικής κ. Ν τοῦ μοναχοῦ Γερασίμου Μπεκέ . Φωτογραφίες Ἀπόστολος Ντόβας 16

Παύλειος Λόγος

Νικηφόρου

τις 7 Οκτωβρίου 2010 η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας εξέλεξε στη θέση του Μητροπολίτου Κεντρώας Αφρικής τον Ιερομόναχο Νικηφόρο Μικραγιαννανίτη, ύστερα από παραίτηση του πολιού Ιεράρχου κ. Ιγνατίου. Ο νέος Μητροπολίτης Κεντρώας Αφρικής εργάστηκε επί σειρά ετών στην Μητρόπολη αυτή διδάσκοντας στην Θεολογική Σχολή, αλλά και ασκώντας ιεραποστολική δράση. Η τελετή του Μεγάλου Μηνύματος πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 23 Οκτωβρίου, ενώ την Κυριακή 24η Οκτωβρίου η ΑΘΜ ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ. κ. Θεόδωρος Β’ τέλεσε στον Ιερό Πατριαρχικό Ναό Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου Αλεξανδρείας την εις επίσκοπον χειροτονία. Στην Ευχαριστιακή Σύναξη και την χειροτονία συμμετείχαν οι Σεβ. Μητροπολίτες Γέρων Πηλουσίου κ. Καλλίνικος, Σεβαστείας κ. Δημήτριος, Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας κ. Παντελεήμων, Ξάνθης και Περιθεωρίου κ. Παντελεήμων, Ελασσώνος κ. Βασίλειος, πρώην Κεντρώας Αφρικής κ. Ιγνάτιος, Κυδωνίας και Αποκορώνου κ. Δαμασκηνός, οι Θεοφιλ. Επίσκοποι Κατάγκας κ. Μελέτιος, Μαρεώτιδος κ. Γαβριήλ, Πατριαρχικός Επίτροπος Αλεξανδρείας και Βαβυλώνος κ.Νήφων, Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίου Γεωργίου Παλαιού Καΐρου. Επίσης έλαβαν μέρος οι Πανοσιολογιώτατοι Καθηγούμενοι Αρχιμ. π. Πρόδρομος της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας Αγίου Όρους, Αρχιμ. π. Αμφιλόχιος της Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδος Τζαγκαρόλων Χανίων, Αρχιμ. π. Ιάκωβος της Ιεράς Μονής Πρεβέλης Ρεθύμνης, Αρχιμ. π. Νικάνωρ της Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδος Σπαρμού Ελασσώνος, ο Πανοσιολ. Αρχιμ. π. Ιερόθεος, Σχολάρχης της Αθωνιάδος Εκκλησιαστικής Ακαδημίας, ο Αρχιμ. π. Γεώργιος Χρυσοστόμου, Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας, ο Αρχιμ. π. Αθηναγόρας Μπίρδας, Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας και άλλοι κληρικοί. Παρέστησαν συνοδείες αγιορειτών πατέρων, οι οποίοι απέδωσαν τους εκκλησιαστικούς ύμνους, ο Εντιμ. Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια κ. Γεώργιος Διακοφωτάκης, ο Εντιμ. κ. Κωνσταντίνος Λούλης, τέως Πολιτικός Διοικητής του Αγίου Όρους, ο Συντονιστής Εκπαιδεύσεως Β. Αφρικής και Μ. Ανατολής κ. Σταυρόπουλος, εκπρόσωποι ελληνικών φορέων και συλλόγων της Μ. Πόλεως, εκπαιδευτικοί, ως και πλήθος προσκυνητών από την Ελλάδα, την Κύπρο, την Κεντρική Αφρική και τον Καναδά, όπου ο νέος Αρχιερεύς περιοδικώς διηκόνησε. Κατά την ομιλία του ο νέος Μητροπολίτης κ. Νικηφόρος μεταξύ άλλων είπε: «Είη το όνομα Κυρίου ευλογημένο. Μακαριώτατε Πάτερ καί Δέσποτα, φοβούμενος μή κατακριθώ εν ημέρα κρίσεως δι᾽ ανυπακοήν και περιφρόνησιν εις την πρόσκλησιν της αγίας μας Εκκλησίας και στο εκφραζόμενο δι᾽Αυτής, εν Συνόδω της Αλεξανδρεινής Εκκλησίας, θέλημα του ελεήμονος και φιλανθρώπου Θεού, προσέρχομαι προς την Υμετέρα Σεπτήν Μακαριότητα ίνα λάβω

Παύλειος Λόγος

εκ των τιμίων χειρών Αυτής το μέγα της αρχιερωσύνης αξίωμα και αναλάβω την διαποίμανσιν της ιεράς Μητροπόλεως Κεντρώας Αφρικής. Τρέμω και δειλιώ αναλογιζόμενος το μέγεθος του αξιώματος το οποίο καλούμαι να αναλάβω αλλά και των ευθυνών αι οποίαι απορρέουν από αυτό. Αξίωμα το οποίο ενεργείται μεν εν γη, αλλά ουρανίαν έχει τάξιν πραγμάτων. Αξίωμα το οποίον άλλοι με πολύν φόβον υπηρέτησαν, ανήλωσαν όλας των τας δυνάμεις και προσέφερον τον εαυτόν των θυσίαν προς τον Θεόν. Δειλιώ και τρέμω διότι δια της ζωής μου, των αποφάσεών μου και των ενεργειών μου θα πρέπει να δίδεται μαρτυρία ορθοδόξου ιεράρχου, όχι μόνο εις τους οικείου της πίστεως, αλλά και εις τους μακράν αυτής. Θα στελεχώνεται η αγία μας Εκκλησία με μοναχούς, ψάλτας, διακόνους, ιερείς, θα ελευθερούνται οι πονεμένοι άνθρωποι εκ των δεσμών του διαβόλου, θα κατηχούνται, θα βαπτίζονται. Θα μετέχουν εις τα ιερά μυστήρια, θα προκόπτουν πνευματικώς, θα αγιάζονται, θα εισέρχονται εις την Βασιλείαν των ουρανών. Βλέπων, όμως, τας πολλάς μου αδυναμίας, τας ελλείψεις, την αναξιότητά μου τρέμω και φοβάμαι μην λυγίσω κάτω από το βάρος των πολλών ευθυνών, των δυσκολιών και του ποικιλοτρόπου πολέμου του μισοκάλου διαβόλου. Τρέμω μήπως κατά τη διάρκεια της διοικήσεως και ιδιαιτέρως κατά την αντιμετώπισιν των προβλημάτων δεν φερθὠ με έλεος, αγάπιν, φιλανθρωπίαν, επιείκειαν, δικαιοσύνην και σύνεσιν και αδικήσω και πικράνω και

σκανδαλίσω τους αδελφούς μου. Φοβάμαι μήπως έλθει νυσταγμός τοις βλεφάροις μου και δεν φανώ άγρυπνος φύλακας του ποιμνίου μου, το οποίο η Εκκλησία μου ενεπιστεύθη. Τρέμω μήπως δεν ακολουθήσω το παράδειγμα των μεγάλων Πατέρων, Ιεραρχών, Ασκητών, Ιεραποστόλων οι οποίοι εργάσθηκαν κα επότισαν με τον ιδρώτα και το αίμα Τελετή Μεγάλου Μηνύματος των το παλαίφατον Πατριαρχείον Αλεξαναγίων Ιεραρχών της Αλεξανδρινής Εκκλησίδρείας και την αγίαν Αφρικανικήν γην. ας, αυτή η οποία και με εξέλεξε, τη προτάσει Φοβούμαι μήπως φανώ ανάξιος των Σας, και μου ανέθεσε την διαποίμανση της ελπίδων και προσδοκιών του αειμνήστου Ιεράς Μητροπόλεως Κεντρώας Αφρικής. γέροντος και πνευματικού μου καθοδηγητού Δειλιώ και τρέμω Μακαριώτατε Δέσποτα, ιεραποστόλου Αρχιμανδρίτου Χρυσοστόμήπως δεν προσφέρω όλην την ύπαρξή μου μου Παπασαραντόπουλου και αντί χαράς θυσίαν ζώσαν, αγίαν, ευάρεστον τω Θεώ και προσφέρω λύπιν. Μήπως δεν αποδώσω τους εν ημέρα της φοβεράς κρίσεως κατακριθώ ανάλογους καρπούς εις πολλούς κόπους από τον δομήτορα της Εκκλησίας Κύριον. αγώνας και αγωνίας εις τας οποίας υπεβλήΕλπίζω, όμως, εις το έλεος του Θεού. Ελθησαν οι αείμνηστοι γέροντές μου Μοναχός πίζω και θαρρώ διότι εξ᾽ υπακοής και μόνον Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης, Υμνογράφος προς την Εκκλησίαν αναλαμβάνω το έργον της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας και και το υψηλόν αξίωμα τούτον. Ιερομόναχος Διονύσιος Μικραγιαννανίτης και Πιστεύω ότι αι Υμέτεραι Πατριαρχικαί όσοι άλλοι συνέβαλον εις την πνευματικήν ευχαί Μακαριώτατε, αι ευχαί της σεπτής μου προκοπήν εις τα Ιεραρχίας, αλλά και των συμπροσευχομέχρόνια της νεότηνων αγίων αρχιερέων, ιερέων, μοναχών και τός μου, όπως οι λαϊκών θα εισακουστούν από τον ελεήμονα αοίδιμοι Ιερομόναχοι Θεόν. Δανιήλ Στεφανάκης Ελπίζω εις τας μεσιτείας της Υπερευλοκαι Βασίλειος Παπαγημένης Δεσποίνης ημών Θεοτόκου, εις τας γιάννης. δεήσεις των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, των Φοβούμαι μήπως αγίων Αθανασίου του Αθωνίτου, Διονυσίου διαψεύσω τας ελπίτου Ρήτωρος και Μητροφάνους των Μικραδας και την αγάπην γιαννανιτών, Γερασίμου και Ακακίου των με την οποίαν με Αγιοτριαδιτών, Γεωργίου του νεομάρτυρος περιβάλλουν τόσον του εν Ιωαννίνοις, Νεκταρίου Πενταπόλεως οι φοιτηταί μου και του θαυματουργού και του οσίου Σάββα του οι συνεργάται μου Ηγιασμένου και πάντων των αγίων. εις την ορθόδοξον Ελπίζω εις τας προσευχάς και αισθάνομαι θεολογικήν σχολήν την παρουσίαν, των αειμνήστων γονέων Άγιος Αθανάσιος μου Νεκταρίας Μοναχής και Παναγιώτου, Αθωνίτης εις το νοιώθω την αγωνίαν των δια την σωτηρίαν ιεραποστολικόν της ψυχής μου και του ποιμνίου μου. Ακούω κλιμάκιον της την φωνήν των ότι πρέπει πάνω απ᾽όλα Ιεράς Μητροπόλεως να έχω την σωτηρίαν της ψυχής μου. Τους Κεντρώας Αφρικής, ευχαριστώ διότι αυτοί πρώτοι με εδίδαξαν όσον και η χορεία και με οδήγησαν εις την πνευματικήν ζωήν, των αγίων αρχιερέτον μοναχισμόν και την ιερωσύνην. ων, ιερέων αδελφων Ελπίζω εις τας προσευχάς και νοιώθω οι οποίοι με συνοτην παρουσίαν του αδίκως και παρά πάσαν δεύουν την ιεράν έννοιαν δικαίου διωχθέντος μητροπολίτου ταύτην στιγμήν. Θεσσαλονίκης Παντελεήμονος του Α´του Φοβούμαι μήπως Παπαγεωργίου, τον οποίον ευχαριστώ δια δεν ανταποκριθώ τας σοφάς συμβουλάς του και κυρίως ως εις την αγάπην και προς την πολιτείαν μου κατά την διακονίαν την εμπιστοσύνην μου εντός της Εκκλησίας. και τιμήν με την Ελπίζω εις τας προσευχάς και αισθάνομαι οποίαν με περιτην παρουσίαν των αειμνήστων γερόντων βάλετε η Υμετέρα μου Γερασίμου Μοναχού Υμνογράφου και Σεπτή Μακαριότητα Ιερομονάχου Διονυσίου και του πνευμακαι η ομήγυρις των τικού μου αδελφού Μητροφάνους των Μετά το Μεγάλο Μήνυμα στο Πατριαρχείο

Παύλειος Λόγος

Μικραγιαννανιτών. Τους ευχαριστώ διότι με περιέβαλαν με πολλήν αγάπην, με εδίδαξαν τον τρόπον του πνευματικού πολέμου, την αποφυγήν και αντιμετώπισιν των παγίδων και των μεθοδιών του διαβόλου, την ταπείνωσιν, την αγάπην, την πραότηταν και την προσευχήν. Ελπίζω εις τας προσευχάς και νοιώθω την χαράν και την παρουσίαν του αειμνήστου Ιεραποστόλου Αρχιμανδρίτου Χρυσοστόμου Παπασαραντόπουλου, ο οποίος όταν ήμουν νήπιο με ευλόγησε και εν συνεχεία παιδίον, έφηβον και νέον με ενθουσίασε, με καθοδήγησε και μου εμφύτευσεν την αγάπην δια την ιεραποστολήν. Ενθυμούμαι πάντοτε την αγωνίαν του δια την εν Χριστώ προκοπήν μου και την επιθυμίαν του να εργαστώ πάντα κοντά του. Πολύτιμος θησαυρός μου είναι οι επιστολές του, ο τάφος του στην Κανάγκα στο Κονγκό και οι ευχές του. Επιτρέψτε μου Μακαριώτατε Πάτερ και Δέσποτα, την ιεράν ταύτην στιγμήν της ζωής μου να ευχαριστήσω την Ιεράν και Σταυροπηγιακήν Μονήν της πρώτης μετανοίας μου, Αγίας Τριάδος Τσαγκαρόλων Χανίων, τους αοιδίμους πατέρας, αλλά και τους ζώντες, τον άγιον Καθηγούμενον Αρχιμανδρίτην Αμφιλόχιον και όλην την Αδελφότηταν. Τον Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην πρ. Κισάμου κ. Ειρηναίον και τον Μητροπολίτην Κυδωνίας κ. Δαμασκηνόν, τους Αγιοτριαδίτας, διά την συνεχήν των πλουσίαν αγάπην και την παρουσίαν των εδώ. Θερμάς ευχαριστίας οφείλω εις τον ελεήμονα και όλον αγάπην μακαριστόν Μητροπολίτην Κυδωνίας Νικηφόρον, καθώς και εις τον από Κυδωνίας Αρχιεπίσκοπον Κρήτης κ. Ειρηναίον, τους οποίους και διηκόνησα κατά την παραμονήν μου στα Χανιά τόσον εις τον ιερόν ναόν αγίου Νεκταρίου, όσον και εις την Ευαγγελίστριαν Χαλέπας. Επίσης, και εις την αείμνηστον Μοναχήν Αμφιλοχίαν διά τας πολυτίμους πάντοτε συμβουλάς της. Με συγκινεί η αγάπη, η συμπαράστασις και η προσευχή, υπέρ της αναξιότητός μου, των γυναικείων μοναστικών αδελφοτήτων Τιμίου Προδρόμου Κορακιών, Μεταμορφώσεως Σωτήρος Χορτιάτη και Άξιον Εστί Μεσσαίου Θεσσαλονίκης, τας οποίας εκ βάθους ψυχής ευχαριστὠ. Ευγνωμοσύνην οφείλω εις τον άγιον Καθηγούμενον της ιεράς μονής της μετανοίας μου Μεγίστης Λαύρας Αρχιμανδρίτην Πρόδρομον, ο οποίος με συνόδευσε ως πατήρ και παρευρίσκεται μετ᾽ αντιπροσωπίας κατά την ώραν

ταύτην, εις την περί αυτόν αδελφότηταν, εις τους συνασκητάς μου της αγαπημένης μου Σκήτεως αγίας Άννης, εις τους Κατουνακιώτας και Καρουλιώτας και εις όλους τους εν Αγίω Όρει πατέρας. Ωσαύτως, εις την ιεράν Κοινότηταν, τας ιεράς Μονάς, την πολιτικήν Διοίκησιν του Αγίου Όρους δια την συνεργασίαν μας κατά την περίοδον της διακονίας μου εις την Αθωνιάδαν Εκκλησιαστικήν Ακαδημίαν. Όλως ιδιαιτέρως οφείλω απέραντον ευγνωμοσύνην εις τον Θεοφιλέστατον Επίσκοπον Ροδοστόλου κ. Χρυσόστομον, προκάτοχόν μου εις την Αθωνιάδαν, εκ των χειρών του οποίου έλαβον τον δεύτερον βαθμόν της ιερωσύνης και την πνευματικήν πατρότηταν. Μου εδίδαξε πολλά και συνεχίζει να μου χαρίζει απ᾽την σοφία του, να με καθοδηγεί και να αναλαμβάνει το βάρος των αμαρτιών μου διά του ιερού μυστηρίου της εξομολογήσεως. Χρεωστικώς οφείλω ευχαριστίας και ευγμωμοσύνην εις τον Μακαριώτατον Αρχιεπίσκοπον Τυράννων και πάσης Αλβανίας κ. Αναστάσιον διά την ιδιαιτέραν εμπιστοσύνην και αγάπην του προς εμέ, την οποίαν έδειξε με το να μου αναθέσει την οργάνωσιν και Διεύθυνσιν του πρώτου Εκκλησιαστικού Λυκείου, μετά τον αθεϊστικόν διωγμόν εις την Αλβανίαν. Ενθυμούμαι πάντοτε την ωραίαν συνεργασίαν μας, τας πολυτίμους συμβουλάς, τον αγώναν, την θυσίαν και την ανδρείαν του. Θερμάς ευχαριστίας οφείλω προς τον Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην Τορόντο και Καναδά κ. Σωτήριον διά την αγάπην και εμπιστοσύνην με την οποίαν με περιέβαλε με την ανάθεσιν της ιεράς εξομολογήσεως εις την ιεράν Μητρόπολίν του. Ενθυμούμενος πάντοτε τους συνεργάτας μου και μαθητάς μου εις την Αθωνιάδαν Εκκλησιαστικήν Ακαδημίαν, το Εκκλησιαστικόν Λύκειον Αργυροκάστρου και την Θεολογικήν Σχολήν του Κογκό, τους ευχαριστώ διά

την συνεργασίαν και τους παρακαλώ να προσεύχονται δι εμέ και να με συγχωρέσουν δι᾽ όσας φοράς κατά την άσκησιν των καθηκόντων μου τους εστεναχώρησα. Ευχαριστώ δια την παρουσίαν εδώ του Σχολάρχου της Αθωνιάδος, καθώς και αποφοίτων αυτής. Η σκέψις μου κατά την ιεράν ταύτην στιγμήν πορεύεται εις το εσταυρωμένον Φανάριον, εις τον Παναγιώτατον Οικουμενικόν Πατριάρχην κ. Βαρθολομαίον και εις τον μακαριστόν Πατριάρχην Δημήτριον, τους οποίους εν υπακοή και αφοσιώσει υπηρέτησα και κάτω από την σκέπην των μέχρι σήμερον εργάστηκα. Παρακαλώ οι πατρικές ευχές των να με συνοδεύουν και δηλώ την απέραντον ευγνωμοσύνην μου δι᾽όσα δι´εμέ έπραξαν. Επίσης ευχαριστώ Μακαριώτατε, τον προκάτοχόν μου Μητροπολίτην κ. Ιγνάτιον διά την εμπιστοσύνην και αγάπην που έδειξε και δείχνει στο πρόσωπό μου. Σέβομαι το έργο του. Γνωρίζω την αγωνίαν του, τους μόχθους του και τους πολλούς καρπούς του έργου του, αλλά και των προκατόχων του Κυπριανού, Νικοδήμου και Τιμοθέου. Θα καταβάλω τας ασθενείς μου δυνάμεις διά την συνέχισιν του ιεραποστολικού έργου, ελπίζοντας εις την βοήθειάν των. Τιμώ τους αοιδίμους ιεραποστόλους Αρχιμανδρίτας, τον πρωτοπόρον Χρυσόστομον Παπασαραντόπουλον, τον Χαρίτωνα Πνευματικάκην, τον Κοσμάν Γρηγοριάτην καθώς και την αδελφήν Όλγαν Παπασαράντου. Συγχαίρω και τιμώ όλους τους ιερείς, μοναχούς, αφιερωμένας αδελφάς και λαϊκούς οι οποίοι εργάζονται ιεραποστολικώς εις την ιεράν Μητρόπολιν Κεντρώας Αφρικής. Τιμώ και συγχαίρω τους Έλληνας, αλλά και τους άλλους ορθοδόξους, οι οποίοι εργάζονται εις το Κογκό. Ευχαριστώ ιδιαιτέρως την Ελληνικήν Κοινότηταν Κογκό διά την συνεχήν και γενναίαν συμπαράστασιν εις το έργον της ιεραποστολής της ιεράς Μητροπόλεως.

Παύλειος Λόγος

Μακαριώτατε Δἐσποτα, θα μου επιτρέψετε να στρέψω το λόγο προς τον γέροντά μου Μοναχό Σπυρίδωνα Μικραγιαννανίτη και τους αγαπητούς αδελφούς της συνοδείας μας, να τους ευχαριστήσω δι᾽όσα έπραξαν και πράττουν δι εμέ. Να τους παρακαλέσω να προσεύχονται δια τον αδελφόν των εις τους αγίους μας Διονύσιο και Μητροφάνη και να με συγχωρέσουν δι όσας φοράς τους στεναχώρεσα και να είναι βέβαιοι ότι η ευγνωμοσύνη μου προς αυτούς θα είναι απέραντος. Απευθυνόμενος προς τα κατά σάρκα αδέλφια μου και τους συγγενείς μου τους ευχαριστώ δια την αγάπην τους, κάτι που οι μακαριστοί γονείς μου ιδιαιτέρως το εδίδαξαν. Τους ευχαριστώ δι όσα κάνουν δι εμέ και τους παρακαλώ να συνεχίσουν να προσεύχονται. Συγκινημένος από την παρουσίαν των αγίων αρχιερέων, του γέροντος Πηλουσίου Καλλινίκου, των αδελφών μου αρχιερέων Σεβαστείας Δημητρίου, Βεροίας Παντελεήμονος του Μικραγιαννανίτου, Ξάνθης Παντελέημονος, Ελασσώνος Βασιλείου, Κυδωνίας Δαμασκηνού, Κατάγκας Μελετίου, Μαρεώτιδος Γαβριήλ και Βαβυλώνος Νήφωνος και πρ. Κεντρώας Αφρικής Ιγνατίου, όπως επίσης τόσων πρεσβυτέρων, διακόνων, μοναχών, λαϊκών αδελφών από την Κωνσταντινούπολιν, Ελλάδαν, Αλβανίαν, Κύπρον, Καναδά, αλλά και εκπροσώπων ιεραποστολικών συλλόγων και αδελφοτήτων οι οποίοι παρίστανται και συμπροσεύχονται εις το μέγα τούτο μυστήριον, τους ευχαριστώ εκ βάθους καρδίας. Θα προσεύχομαι πάντοτε δι αυτούς και τους παρακαλώ να μη με λησμονήσουν στας προσευχάς των και ελπίζω εις την συμπαράστασίν των εις το ιεραποστολικόν έργον της ιεράς Μητροπόλεως Κεντρώας Αφρικής. Μακαριώτατε Πάτερ και Δέσποτα, γνωρίζω την αγάπην σας, όχι μόνον τώρα, αλλά και όταν ως διάκονοι διακονήσαμε μαζί εις την αγιοτόκον Κρήτην. Ενθυμούμαι τον σύνδεσμον της εν Χριστώ αγάπης, τα κοινά ιδανικά. Κρατώ ως πολύτιμον θησαυρόν τας επιστολάς σας, τας οποίας ελάμβανα εις το Άγιον Όρος όταν εγκαταβίωσα εις Μικράν Αγίαν Άνναν και διακονούσα εις την Αθωνιάδα. Δεχθείτε παρακαλώ τας εκ βάθους καρδίας ευχαριστίας μου αλλά και προς τα μέλη της Αλεξανδρινής Εκκλησίας οι οποίοι με κίνδυνο της ζωής των μεταφέρουν τον λόγον του Θεού και ως καλοί αλιείς αλιεύουν ψυχάς εκ της τρικυμιώδους θαλάσσης της Αφρικανικής Ηπείρου. Μακαριώτατε ευγνωμόνως Σας παρακαλώ κα γονυκλινώς Σας ικετεύω προσεύχεσθε δι εμέ, ώστε το μέγα της αρχιερωσύνης αξίωμα εις το οποίον, τη προτάσει Σας, η ιερά των αρχιερέων Σύνοδος την 7ην Οκτωβρίου με εξέλεξε και εντός ολίγου, δια της επιφοιτήσεως του Αγίου Πνεύματος, θα με αναβιβάσει, να ενεργώ σύμφωνα με το θέλημα του Θεού Πατρός, να με κατευθύνει και κυβερνά το Πανάγιο Πνεύμα, να κηρύττω λόγω και πράξει Χριστόν εσταυρωμένον και αναστάντα και να αξιωθώ, δια των ευχών Σας, κατά την ημέραν της φοβεράς κρίσεως να ψελίσω προς τον Κύριον της Δόξης: «Ιδού εγώ και τα παιδία α μοί έδωκας Κύριε» και να

Παύλειος Λόγος

ακούσωμεν όλοι την χαρμόσυνον γλυκυτάτην φωνήν του Κυρίου: «Εισέλθετε εις την χαράν του Κυρίου σας». Αμήν» Ο Μακαριώτατος, κατά την αντιφώνησή Του, είπε τα εξής: «....Και ελθὼν ευηγγελίσατο ειρήνην υμίν τοις μακρὰν και τοις εγγύς, ότι δι’ αυτού έχομεν την προσαγωγὴν οι αμφότεροι εν ενὶ Πνεύματι προς τον πατέρα. Άρα ουν ουκέτι εστὲ ξένοι και πάροικοι, αλλὰ συμπολίται των αγίων και οικείοι του Θεού...»( Εφεσ. 2, 17-19). Μέσα στην Θεία Εὐχαριστία φανερώνεται και εκφράζεται τέλεια η αγάπη και η παρουσία του Θεού. Το μυστήριο τῆς θυσίας τοῦ Κυρίου δείχνει τον δρόμο τον οποίο έχουμε χρέος ιερό να βαδίσουμε μέσα στην ζωή, προκειμένου να δώσουμε την «καλήν μαρτυρίαν» και να γίνουμε «λυχνάρια φωτεινά» και «άλας της γης». Αυτή η «καλή μαρτυρία» δεν είναι έννοια

αυθαίρετη, αλλά ποταμός φωτισμού, ειρήνης και χάριτος που εκπηγάζει από την θεϊκή αγάπη του Εσταυρωμένου Χριστού και διατρέχει τον όλον άνθρωπο, ως την κορωνίδα της δημιουργίας αλλά και τον τελικό αποδέκτη των ουρανίων δωρεών, όπου και αν ευρίσκεται, «εγγύς» ή «μακράν», όποιος κι αν είναι στην καταγωγή, όποια γλώσσα κι αν ομιλεί, για να τον κάνει «συμπολίτη των αγίων και οικείο του Θεού». Θεοφιλέστατε Εψηφισμένε Μητροπολίτα Κεντρώας Αφρικής π.Νικηφόρε, Με αυτές τις εισαγωγικές θεολογικές σκέψεις, καλείσαι σήμερα από την Αγία μας Εκκλησία να καταστής κοινωνός και μέτοχος μεγάλου μυστηρίου, του Αρχιερατικού αξιώματος. Σήμερα μεταβάλλεσαι σε έναν ακόμη κρίκο της Αποστολικής διαδοχής της Εκκλησίας, όπου η βιαία πνοή του Παρακλήτου παραβλέπει τις κοινές ανθρώπινες ατέλειες και χειροτονείσαι Επίσκοπος, ανερχόμενος την ιερά κλίμακα της Αρχιερωσύνης, “εις τύπον και τόπον Χριστού”. Μέγα το αξίωμα του Επισκόπου, αδελφέ,

αλλά και βαρύ και κοπιώδες το έργο. Ο σοφός καθοδηγητής της Αιγύπτου Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης χαρακτηρίζει την αρχιερατική διακονία «έργον και ουκ άνεσιν, φροντίδα και ου τρυφήν, λειτουργίαν υπεύθυνον και ουκ αρχήν ανεξέταστον, πατρικήν κηδεμονίαν και ου τυρανικήν αυτονομίαν», ο δε υψυπετής αετός της θεολογίας Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός λέγει ότι το έργο του Επισκόπου είναι «το αρπάσαι κόσμον και δούναι Θεώ και Θεόν ποιήσαι τον άνθρωπον». Η μέχρι σήμερα καλλίκαρπη ιερατική σου διακονία αποτελεί εχέγγυο για την μελλοντική ποιμαντορική σου δράση, σύμφωνα με τους παραπάνω Πατερικούς λόγους. Προερχόμενος από ευσεβή οικογένεια από νεαρής ηλικίας αφιέρωσες την ζωή σου στον Αρχιποίμενα Χριστό, μονάσας από το 1971 στην Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος Τζαγκαρόλων Χανίων, της γλυκυτάτης μας γενέτειρας νήσου Κρήτης, έτος κατά το όποίο είσήλθες και στην ιερωσύνη, διά των τιμίων χειρών του αειμνήστου Μητροπολίτου Κυδωνίας και Αποκορώνου κυρού Νικηφόρου. Αργότερα μετέβης στο Αγιώνυμο Όρος και έγινες μέλος της συνοδείας του αειμνήστου Υμνογράφου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησία, μοναχού Γερασίμου Μικραγιαννανίτου. Έκτοτε παρέμεινες στον αγιοτόκο Άθωνα, έλαβες και τον δεύτερο βαθμό της Ιερωσύνης και έχοντας προχωρήσει τις θεολογικές σου σπουδές, ανέλαβες την ευθυνοφόρο, όσο και ευαίσθητη διακονία, κατ’αρχάς του αναπληρωτή Σχολάρχου και μετά του Σχολάρχου της περιάκουστης Αθωνιάδος Σχολής για σχεδόν 20 ολόκληρα έτη! Μεγάλη η ευλογία της Θεομήτορος στην ζωή σου! Μοναχός στο Όρος και ταυτόχρονα διδάσκαλος, λόγῳ καί πράξει, των μελλοντικών λειτουργών των φρικτών του Χριστού Μυστήριων! Ο Μοναχισμὸς αποτελεί θεόσδοτο τρόπο ζωής. Μοναχὸς είναι κατὰ τον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, «ο των υλικών πραγμάτων τον νουν αποχωρίσας και δι᾿ εγκρατείας και αγάπης και ψαλμωδίας και προσευχής προσκαρτερών τω Θεώ» (ΕΠΕ 90, 100). Σύμφωνα μ᾿ αὐτοὺς τους ορισμοὺς ο μοναχὸς ζη μονίμως για τον Θεό καὶ κατὰ Θεόν καὶ αποβάλλει κάθε τι που εμποδίζει την ένωσή του με Αυτόν. Η διαδικασία αυτή είναι βιωματική, εσωτερική, χωρίς λόγους και γραφίδες, αλλά ταυτόχρονα και τηλαυγής. Διότι ο μοναχός, αγωνιζόμενος αυστηρά κατά μόνας, διδάσκει με την ταπεινή ζωή του και το φωτεινό του παράδειγμα, με το χαμόγελο της αγάπης και το πνεύμα της συγκαταβάσεως προς όλους. Αρκεί μόνον να σταθούμε στις αγιασμένες μορφές των ασκητών της Νιτρίας, οι οποίες κινούμενες σεμνά στους δρόμους της πολύβουης Αλεξανδρείας των πρώτων χριστιανικών αιώνων προς πώληση των εργοχείρων τους, εδίδασκαν τον κόσμο και μόνον με την σύντομη παρουσία τους. Ωστόσο η εγνωσμένη αγάπη σου για την ζωντανή εικόνα του Θεού, τον άνθρωπο, οδήγησε τα βήματά σου μακρυά από την αγιαστική ησυχία του Αγίου Όρους, στο πνευματικό γεώργιο της Ιεραποστολής, τόσο πλησίον του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αλβανίας κ.Αναστασίου, όσο και κοντά στον πολυσέβαστο Γέροντα Ιγνάτιο, τον ποτέ Μητροπολίτη Κεντρώας Αφρικής και πλέον

προκάτοχό σου. Συνέβαλες τα μέγιστα, δια της λιπαράς θεολογικής σου παιδείας, τόσο στην μαρτυρική Εκκλησία της Αλβανίας, όσο και στην αγωνιζομένη εκκλησιαστική Επαρχία του Κογκό, ώστε να οργανωθούν και να λειτουργήσουν εκκλησιαστικά εκπαιδευτικά καθιδρύματα, από τα οποία προκύπτουν τα γηγενή ιερατικά στελέχη. Αναφερόμενος, ως ο Προκαθήμενος του παλαιφάτου Αποστολικού και Πατριαρχικού Θρόνου του Αγίου Μάρκου, στην Ιερά Μητρόπολη Κεντρώας Αφρικής, θα ήθελα, αν και γνωρίζω ότι προσκρούω στην σεμνότητά του, να αναφερθώ εδώ στον πλούσιους πνευματικούς καρπούς που προσέφερε η επταετής ποιμαντορική δράση του πολιού Ιεράρχου, Σεβασμιωτάτου κ.Ιγνατίου, στην ιστορική αυτή Μητρόπολη της Αλεξανδρινής Εκκλησίας, κορωνίδα της οποίας υπήρξε η περίζηλη Θεολογική Σχολή της Κινσάσα. Σας ευχαριστούμε, σεπτέ Γέροντα, για όσα προσφέρατε στο Πατριαρχείο από το 1981, όταν αρχίσατε, κατ’ αρχήν περιοδικά και αργότερα μόνιμα, να αναλώνετε τον εαυτό σας στην Ιεραποστολή. Σας ευχαριστούμε για το θυσιαστικό πνεύμα και την καρποφόρα δράση που αναπτύξατε υπέρ των εμπεριστάτων μα αγαθών αφρικανικών ψυχών. Και σας ευγνωμονούμε για το σπουδαίο αυτό πανεπιστημιακό καθίδρυμα της Κινσάσα, από το οποίο η Εκκλησία μας μόνο πνευματικό όφελος έχει, αφού εκεί καταρτίζονται κατά Θεόν περί την «επιστήμη των επιστημών», την ιερά θεολογία, οι γαλλόφωνοι υποψήφιοι κληρικοί και οι λοιποί σκαπανείς του Ευαγγελικού λόγου στην Αφρική. Η διάκρισή σας μεγάλη, ώστε με πλήρη συναίσθηση των πολλαπλών ευθυνών του επισκοπικού καθήκοντος, υποβάλατε προ μηνών την παραίτησή σας, προκειμένου νεότερος στην ηλικία μα κατηρτισμένος πνευματικά κληρικός να αναλάβη το πηδάλιο της νοητής αυτής ολκάδος του Κυρίου. Η Ιερά Σύνοδος του πρεσβυγενούς Πατριαρχείου μας, σεβομένη την επιθυμία σας, προέβη στην εκλογή του π.Νικηφόρου και να, σήμερα όλοι εδώ, κυκλώνουμε τον Εψηφισμένο νέο Μητροπολίτη, παρακαλώντας το Τελεταρχικό και Πανάγιο Πνεύμα να τον καταστήσει άξιο διάδοχο της Αποστολικής Παρακαταθήκης και καταξιωμένο «σπορέα» του Ευαγγελικού λόγου στον ιεραποστολικό αγρό της Κεντρώας Αφρικής. Αγαπητέ π.Νικήφόρε, Λαμβάνοντας σήμερα την Αρχιερωσύνη, πορεύεσαι να πράξεις, με αυξημένη πλέον την ευθύνη, αυτό που ήδη γνωρίζεις, την ιεραποστολική διακονία. «Πορευθέντες εις τον κόσμον άπαντα κηρύξατε το ευαγγέλιον πάσῃ τη κτίσει». (Μάρκ. ιστ΄, 16). Ομιλώντας περί Ιεραποστολής στις ατέρμονες αφρικανικές εκτάσεις, ομιλούμε ουσιαστικά περί της θυσιαστικής αγάπης. Πρόκειται περί έργου μαρτυρικού, μία μαρτυρία Χριστού, μία αφιέρωση πλήρης χωρίς μέση οδό! Ο Ιεραπόστολος προσφέρει τα πάντα, γίνεται ολοκαύτωμα και θυσία στον ιερό βωμό της φιλανθρώπου αγάπης για τον ταπεινό κάτοικο της Αφρικής, στην ψυχή του οποίου γεννάται η πεποίθηση ότι και γι’ αυτόν υπάρχει πλέον ένας στοργικός Θεός και ένας άνθρωπος, ο Ιεραπόστολος, που του αποκαλύπτει τις Αιώνιες Αλήθειες

των λόγων του Ιησού, συμμερίζεται την ένδεια και την αγωνία του και συμπάσχει, προκειμένου να του προσφέρει αυτά τα πολύτιμα υλικά αγαθά, που ο ανεπτυγμένος κόσμος θεωρεί αυτονόητα για τον καθένα. Έτσι επεκτείνεται στους αιώνες, στον χώρο και τον χρόνο, το Αποστολικό λειτούργημα και αποκαλύπτεται ο Θεός της αγάπης προς όλους τους λαούς. Μεταμορφώνεται κατ’αυτόν τον τρόπο ο κόσμος των φυλών, ανακαινίζεται πνευματικά το ανθρώπινο στοιχείο, φωταγωγείται με την Χάρη του Παναγίου Πνεύματος το αγαθό αφρικανικό πρόσωπο. Κοντά σου σήμερα οικεία και προσφιλή πρόσωπα, οι οικογενείς σου, οι φίλοι, οι αδελφοί συνασκητές Πατέρες, ο σεβάσμιος π.Πρόδρομος, Ηγούμενος της Μεγίστης Λαύρας. Κοντά σου σήμερα και λαμπρή χορεία Ιεραρχών με τους οποίους ακατάλυτοι ανθρώπινοι και πνευματικοί δεσμοί σε συνδέουν από παλαιά. Οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Γέρων Πηλουσίου κ.Καλλίνικος, Σεβαστείας κ.Δημήτριος από τον Πάνσεπτο Οικουμενικό Θρόνο, Βεροίας και Ναούσης κ.Παντελεήμων, Ξάνθης κ.Παντελεήμων καί Ελασσώνος κ.Βασίλειος από την αδελφή Εκκλησία της Ελλάδος, Κυδωνίας και Αποκορώνου κ.Δαμασκηνός από την Εκκλησία της Κρήτης, ως και οι Θεοφιλ. Επίσκοποί μας Κατάγκας κ.Μελέτιος, Μαρεώτιδος κ.Γαβριήλ και Βαβυλώνος κ.Νήφων, σε πλαισιώνουν, για να ενώσουν τις θεοπειθείς ευχές τους με την ευχή της όλης Εκκλησίας για καρποφόρο, αγιαστική, θυσιαστική διακονία. Διά των αγίων αδελφών εκφράζουμε

ευγνώμονες ευχαριστίες προς τους Σεπτούς Προκαθημένους τους, τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ.Βαρθολομαίο και τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ.Ιερώνυμο, διότι πάντοτε έρχονται πολύτιμοι συναρωγοί και φιλάδελφοι συναντιλήπτορες στο εν γένει ποιμαντικό έργο του Πατριαρχικού Θρόνου των Αλεξανδρέων. Και τώρα, Θεοφιλέστατε αδελφέ, πρόσελθε στο ιερό θυσιαστήριο με καρδία μεστή ευγνωμοσύνης προς το άπειρο έλεος του Θεού. Πρόσελθε για να προσφέρεις την ύπαρξή σου στην πανσθενουργό χάρη του Αγίου Πνεύματος. Τούτη την στιγμή, αλλά και σε κάθε στιγμή της ζωής σου, ψάλλε μυστικά το «ευλόγει η ψυχή μου τον Κύριον». Κάμε τον εαυτό σου υμνωδό του θείου θελήματος και του θείου ελέους! Κράτησε μόνον «ο έχεις» μέχρι τελευταίας σου πνοής: διατήρησε την πίστη και την ελπίδα σου προς τον Θεο κραταιά, την άγαπη σου άσβεστη προς την μητέρα Εκκλησία και την αγωνιστική σου διάθεση αδιάπτωτη, για να λάβεις τον αμαράντινο της δόξης στέφανο. Είσελθε λοιπόν «εις την χαράν του Κυρίου σου». Αμήν! Ακολούθως παρετέθη εόρτια δεξίωση στην Αίθουσα του Θρόνου της πολυαιωνίου Ιεράς Πατριαρχικής Μονής, κατά την οποία ο Μακαριώτατος εδώρησε στον νεοχειροτονηθέντα Ιεράρχη σταυρεγκόλπιο και αρχιερατική ράβδο. Τέλος, ο Σεβ. κ. Νικηφόρος παρέθεσε επίσημο γεύμα στο εντευκτήριο της Ελληνικής Κοινότητος Αλεξανδρείας.

Με σπουδαστές της Πατριαρχικής Σχολής Αλεξανδρείας

Παύλειος Λόγος

Μεσογειακή Διατροφή ποιοί είναι οι λόγοι που οδηγεί στη μακροζωία

α άτομα τα οποία ακολουθούν τη μεσογειακή δίαιτα, παρουσιάζουν λιγότερα εμφράγματα του μυοκαρδίου και έχουν αυξημένη διάρκεια ζωής. Οι ευεργετικές επιδράσεις της μεσογειακής δίαιτας για την υγεία της καρδιάς, επισημάνθηκαν για πρώτη φορά όταν οι επιστήμονες αντιλήφθηκαν ότι στους πληθυσμούς των Μεσογειακών χωρών, η συχνότητα των καρδιακών παθήσεων ήταν μικρότερη. Η μεσογειακή δίαιτα είναι πλούσια σε δημητριακά, φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ελαιόλαδο, φασόλια, ψάρι και κρασί. Χαρακτηριστικά στις Μεσογειακές χώρες, για παραδοσιακούς λόγους που έχουν σχέση με τη γεωγραφία, το κλίμα και τη γεωργία, οι άνθρωποι προσάρμοσαν τη διατροφή τους, με αποτέλεσμα αυτή να είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε ζωικά λίπη. Η χαμηλή περιεκτικότητα της διατροφής σε ζωικά λίπη και κρέας, προστατεύει τον οργανισμό από την υπερβολική του επιβάρυνση από κορεσμένα λίπη. Τα κορεσμένα λίπη που προέρχονται από τρόφιμα ζωικής προέλευσης, δημιουργούν πλάκες αθηρωμάτωσης στις αρτηρίες. Η αθηρωμάτωση είναι δυνατόν να προκαλέσει στένωση και τέλος απόφραξη ζωτικών αρτη-

Παύλειος Λόγος

τοῦ Ἀθανασίου Τόπη ριών με ανυπολόγιστες βλάβες στην καρδιά. Το ίδιο φαινόμενο αυτό δεν προκαλείται από τις πολυακόρεστες λιπαρές ουσίες, που προέρχονται από τρόφιμα του φυτικού βασιλείου. Μέχρι σήμερα δεν έχουν διευκρινιστεί πλήρως όλοι οι παράγοντες για τους οποίους η Μεσογειακή διατροφή, προστατεύει τη καρδιά. Εκτός από τη χαμηλή περιεκτικότητα σε ζωικά λίπη, η μεσογειακή δίαιτα είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες και ω-3 λιπαρά οξέα που προέρχονται από τα ψάρια. Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα από Ισπανούς γιατρούς, η βασική συνιστώσα που δίνει στη Μεσογειακή δίαιτα τις ευεργετικές της δράσεις, είναι η ψηλή της περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες. Βασικά οι Ισπανοί ερευνητές εξέτασαν τη διατροφή σε 171 ασθενείς, που είχαν υποστεί ένα πρώτο επεισόδιο εμφράγματος του μυοκαρδίου. Στη συνέχεια συγκρίναν τη διατροφή των ασθενών αυτών με άλλα άτομα χωρίς έμφραγμα. Το βασικό τους εύρημα ήταν ότι άτομα που έχουν μια διατροφή πολύ πλούσια σε φυτικές ίνες, είχαν 88% λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν μια μη θανάσιμη καρδιακή προσβολή. Η σημαντική αυτή σχέση μεταξύ φυτικών ινών και χαμηλότερου κινδύνου για έμφραγμα του μυοκαρδίου, υπήρχε ανεξάρτητα από οποιοδήποτε άλλο παράγοντα σε σχέση με τη διατροφή. Επίσης ακό-

μη μια συνιστώσα της διατροφής, η οποία από μόνη της φάνηκε να έχει ανάλογα ευεργετικά αποτελέσματα στη μείωση των εμφραγμάτων, ήταν η περιεκτικότητα σε φρούτα. Στη μελέτη αυτή δεν βρέθηκε η ίδια σχέση και για τα λαχανικά και τα όσπρια. Όσον αφορά τα φρούτα οι Ισπανοί ερευνητές παρατήρησαν ότι η ευεργετική τους δράση σημειωνόταν όταν κάποιος κατανάλωνε περί τα 259 γρ. φρούτων ημερησίως ( δηλ. 2 μερίδες φρούτων ). Αυτοί που έτρωγαν περισσότερα φρούτα κάθε μέρα, δεν φάνηκε να επωφελούνται περισσότερο. Ίσως το γεγονός ότι τα φρούτα αντικαθιστούν άλλα επιδόρπια, πλούσια σε κορεσμένα λίπη ( παγωτά, κρέμες, γλυκίσματα ), να αποτελεί ακόμη ένα παράγοντα που συμβάλλει στη μείωση των εμφραγμάτων. Το συμπέρασμα των Ισπανών ερευνητών είναι ότι η Μεσογειακή διατροφή λόγω του ότι συνολικά είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και σε φρούτα, συμβάλλει στην καλύτερη υγεία και μακροζωία με μείωση των εμφραγμάτων του μυοκαρδίου. Τελειώνοντας να προσθέσουμε ότι παράλληλα με μια υγιεινή διατροφή, η καλύτερη πρόληψη πετυχαίνεται όταν με τη διατροφή, συνδυάζεται και το καλύτερο προστατευτικό όπλο που διαθέτουμε εναντίον της καρδιακής προσβολής, που είναι η τακτική σωματική εξάσκηση.

Παύλειος Λόγος

μικρές

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Επίσκεψη ελληνικής αντιπροσωπίας στη Μολδάβα

ατά το χρονικό διάστημα από 7 έως και 13 Σεπτεμβρίου ελληνική αντιπροσωπία, αποτελούμενη από τους Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτες Βεροίας κ. Παντελεήμονα, Ελασσώνος κ. Βασίλειο, Κοζάνης κ. Παύλο, καθώς και τους Αρχιμανδρίτες π. Γεώργιο Χρυσοστόμου, Πρωτοσύγκελλο της Μητροπόλεώς μας και π. Νικάνωρα Παπανικολάου, Καθηγούμενο της Ι. Μονή Σπαρμού Ελασσώνος, μετέβη στη Δημοκρατία της Μολδάβα στο αυτόνομο κρατίδιο της Υπερδνειστερίας, κατόπιν επίσημης προσκλήσεως του Σεβασμιωτάτου Επισκόπου Τιρασπόλ και Ντουμποσάρ κ. Σάββα. Αιτία της επισκέψεως υπήρξε η διοργάνωση ποικίλων εκκλησιαστικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων με την ευκαιρία συμπληρώσεως

15 χρόνων από την ίδρυση της Επισκοπής, η οποία ανήκει στο Πατριαρχείο Μόσχας. Την Κυριακή 12 Σεπτεμβρίου τελέστηκε πολυαρχιερατικό συλλείτουργο στον Καθεδρικό ναό της πόλεως προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κισσινάου και πάσης Μολδαβίας κ. Βλαδιμήρου, ο οποίος δέχθηκε στη συνέχεια την ελληνική αντιπροσωπία στην έδρα της Μητροπόλεώς του. Η αντιπροσωπία έγινε ακόμη δεκτή και από τον Πρόεδρο του αυτόνομου κρατιδίου σε πολύ εγκάρδιο κλίμα. Κατά τις ημέρες παραμονής τους είχαν ακόμη την ευκαιρία να επισκεφθούν διάφορα εκκλησιαστικά ιδρύματα και ιερές μονές, καθώς επίσης να παρακολουθήσουν διάφορες εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν. Ο Σεβ. Επίσκοπος κ. Σάββας έχει επανειλημμένα επισκεφθεί την ιερά Μητρόπολή μας ως εκπρόσωπος του Πατριάρχου Μόσχας στα Παύλεια.

Από το πολυαρχιερατικό συλλείτουργο στον Καθεδρικό ι. ναό.

Με τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Κισσινάου και πάσης Μολδαβίας κ. Βλαδίμηρο μετά το τέλος της θ. Λειτουργίας

Οι Κατασκηνώσεις της ιεράς Μητροπόλεως

ειτούργησαν και φέτος το καλοκαίρι οι κατασκηνώσεις της ιεράς Μητροπόλεώς μας στην ιερά μονή Παναγίας Δοβρά με γενικό τίτλο «Δυνατά με τον Χριστό». Συνολικά φιλοξενήθηκαν 250 κατασκηνωτές και 50 στελέχη σε 3 κατασκηνωτικές περιόδους, με πλούσιο πνευματικό πρόγραμμα, αλλά και πολλές αθλητικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Επίσης, διοργανώθηκαν και δύο τριήμερα για 100 περίπου γυναίκες δίδοντας έτσι ευκαιρία πνευματικού ανεφοδιασμού και ξεκούρασης στις μητέρες και συζύγους που αναλώνονται όλη τη χρονιά στην υπηρεσία της οικογένειας.

Από τη διοργάνωση των τριημέρων για γυναίκες στην ι. μονή Παναγίας Δοβρά.

Σύναξη στελεχών για τη νέα κατηχητική χρονιά

τις 14 Σεπτεμβρίου το απόγευμα στον ιερό ναό αγίου Λουκά Συμφερουπόλεως πραγματοποιήθηκε μετά από τον Εσπερινό και την Παράκληση του αγίου, σύναξη των κατηχητών της ιεράς Μητροπόλεως, ενόψει της έναρξης του νέου κατηχητικού έτους. Παρέστησαν 110 κατηχητές και 50 κυκλάρχες που έλαβαν από τον Σεβασμιώτατο τα διοριστήριά τους, ενώ ο Υπεύθυνος του Γραφείου Νεότητας Αρχιμ. Διονύσιος Ανθόπουλος μοίρασε το απαραίτητο υλικό και αναφέρθηκε σε οργανωτικά θέματα λειτουργίας των κατηχητικών.

Από την σύναξη των κατηχητών και την απονομή των διοριστηρίων.

Θυρανοίξια παρεκκλησίου στο Νησί

τις 19 Σεπτεμβρίου το απόγευμα ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων μαζί με τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σαμαρείας κ. Αμβρόσιο, τέλεσαν τον αγιασμό των θυρανοιξίων στο παρεκκλήσιο του αγίου Ευσταθίου στο Νησί. Παρέστησαν οι τοπικές αρχές και ακολούθησαν πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Από τον Αγιασμό των θυρανοιξίων στο παρεκκλήσιο του αγίου Ευσταθίου

Παύλειος Λόγος

Δωρεά οικοπέδου στην ιερά Μητρόπολή μας

πογράφηκε στις 29 Σεπτεμβρίου στη Βέροια το συμβόλαιο της δωρεάς της κ. Δέσποινας Χαραλαμπίδου προς την Ιερά Μητρόπολη, ενός οικοπέδου 6,5 στρεμμάτων στα όρια της ενορίας Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης (εργατικές κατοικίες). Το δωρηθέν θα χρησιμοποιηθεί από την Ιερά Μητρόπολη για τις ανάγκες του πνευματικού και φιλανθρωπικού της έργου.

Αγιασμός στο «Υφάδι»

Από την υπογραφή του δωρητηρίου συμβολαίου

ην 1η Οκτωβρίου ο Σεβασμιώτατος τέλεσε τον αγιασμό για τη νέα χρονιά στο δημιουργικό εργαστήρι ατόμων με αναπηρία της Νάουσας «Υφάδι». Πρόσφατα επιλύθηκε το πρόβλημα με τη στέγαση του εργαστηρίου και ο Σεβασμιώτατος ευχήθηκε κάθε επιτυχία στους σκοπούς του και έδωσε οικονομική ενίσχυση.

Το 40θήμερο μνημόσυνο του π. Αυγουστίνου

Αναμνηστική φωτογραφία μετά την τέλεση του αγιασμού στο δημιουργικό εργαστήρι «Υφάδι» στη Νάουσα

ην Κυριακή 3 Οκτωβρίου τελέστηκε στον μητροπολιτικό ιερό ναό αγίου Παντελεήμονος Φλώρινας, το 40θήμερο μνημόσυνο για τον μακαριστό Μητροπολίτη Φλωρίνης Αυγουστίνο Καντιώτη. Στο πολυαρχιερατικό συλλείτουργο προέστη ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων, ενώ στο μνημόσυνο ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Φλωρίνης κ. Θεόκλητος. Έλαβαν συνολικά μέρος 12 αρχιερείς, ενώ ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας απηύθυνε επιμνημόσυνους λόγους (δημοσιεύονται σε άλλη σελίδα στο παρόν τεύχος). Στη συνέχεια εψάλη τρισάγιο στον τάφο του θρυλικού ιεράρχη. Από το 40θήμερο μνημόσυνο για τον μακαριστό μητροπολίτη Φλωρίνης Αυγουστίνο Καντιώτη

Εσπερίδα για το Altzheimer

απόγευμα της Δευτέρας 4 Οκτωβρίου διοργανώθηκε από την Ιερά Μητρόπολη και τον Σύλλογο Κοινωνικής Παρέμβασης «ΕΡΑΣΜΟΣ» στο Παύλειο Πολιτιστικό Κέντρο Επιστημονική Εκδήλωση με θέμα: «Ιατρικές, ηθικές και κοινωνικές προεκτάσεις της νόσου Altzheimer». Μίλησαν οι Καθ. Σταύρος Μπαλογιάννης, Βασιλική Κώστα, Ευφροσύνη Κουτσουράκη και η Κλινική Ψυχολόγος Τάνια Μπανάκη. Ακολούθησε ενδιαφέρουσα συζήτηση.

Εγκαίνια έκθεσης του Εμπορικού Επιμελητηρίου

Από την επιστημονική εκδήλωση στο Παύλειο Πολιτιστικό Κέντρο

ε σκοπό την τόνωση της τοπικής οικονομίας, εν μέσω οικονομικής κρίσεως, το Επιμελητήριο σε συνεργασία με τον Εμπορικό Σύλλογο Βέροιας, διοργάνωσαν Έκθεση για την προβολή και προώθηση της τοπικής παραγωγής προϊόντων. Τα Εγκαίνια της Έκθεσης έκανε ο Σεβασμιώτατος το βράδυ της 9ης Οκτωβρίου.

Εκδήλωση για τα προβλήματα της πολύτεκνης οικογένειας

Από τα εγκαίνια της Έκθεσης του Επιμελητηρίου Ημαθίας

ην Κυριακή 10 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε στη Νάουσα, στο πνευματικό κέντρο του ιερού ναού αγίου Μηνά, εκδήλωση που διοργάνωσαν από κοινού ο Σύλλογος Πολυτέκνων Ημαθίας και η Ιερά Μητρόπολις. Θέμα της εκδήλωσης ήταν τα προβλήματα της σύγχρονης πολύτεκνης οικογένειας. Μίλησαν, ο Πρωτ/ρος του Οικουμ. Θρόνου Στυλιανός Μακρής, Δρ.Θ. με θέμα: «επιπτώσεις του Καλλικράτη και του Νέου Σχολείου στον οικογενειακό προγραμματισμό», και μία πολύτεκνη δημοσιογράφος από την Αθήνα με θέμα «τα θιγόμενα δικαιώματα των πολυτέκνων».

Από την εκδήλωση για την πολύτεκνη οικογένεια στη Νάουσα

Παύλειος Λόγος

Εκδηλώσεις για τα «Ελευθέρια»

πως κάθε χρόνο στις 16 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε ο εορτασμός για τα «Ελευθέρια» της Βέροιας. Το πρωί ο Σεβασμιώτατος λειτούργησε στον ιερό ναό αγίου Αντωνίου Πολιούχου και στη συνέχεια τέλεσε Δοξολογία με την παρουσία των τοπικών αρχών. Το βράδυ ο Δήμος διοργάνωσε εκδήλωση στον «Χώρο Τεχνών» όπου βραβεύθηκαν φορείς και πρόσωπα που διακρίθηκαν στην πόλη τη χρονιά που πέρασε.

Μεταφορά ιερών Λειψάνων στην Κύπρο

Από τις βραβεύσεις του Δήμου Βέροιας με την ευκαιρία του εορτασμού των «Ελευθερίων» στον Χώρο Τεχνών.

ατόπιν προσκλήσεως του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Λεμεσού κ. Αθανασίου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων μετέβη στην Κύπρο στις 22 Οκτωβρίου μεταφέροντας τεμάχιο του ιερού λειψάνου του Αγ. Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου στην ενορία του Αποστόλου Βαρνάβα Λεμεσού προς προσκύνηση και αγιασμό των πιστών. Η υποδοχή του ιερού λειψάνου πραγματοποιήθηκε στον υπό ανέγερση περικαλέστατο ναό του Αποστόλου Βαρνάβα υπό του Μητροπολίτου Λεμεσού κ. Αθανασίου, του Χωρεπισκόπου Αμαθούντος κ. Νικολάου, κληρικών της Μητροπόλεως και του πιστού λαού. Στην συνέχεια ο Σεβασμιώτατος χοροστάτησε στον εσπερινό της εορτής του Αγ. Ιακώβου του Αδελφοθέου, ομίλησε καταλλήλως και έθεσε ομού μετά του Αγ. Λεμεσού και του Αγ. Αμαθούντος τον θεμέλιο λίθο της Αγ. Τραπέζης του Ναού. Την 26η Οκτωβρίου λειτούργησε στην ενορία του Αποστόλου Βαρνάβα και κήρυξε τον Θείο Λόγο. Το απόγευμα της ιδίας ημέρας ομίλησε σε εσπερινή εκδήλωση που με επιτυχία διοργάνωσε ο Προϊστάμενος της ενορίας Αρχιμ. Τύχων με θέμα «Ο Αγ. Δημήτριος ως ομολογητής της πίστεως». Επίσης ο Σεβασμιώτατος την ίδια περίοδο μετέφερε κατόπιν προσκλήσεως του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Τριμυθούντος κ. Βαρνάβα την Αγ. Κάρα του Αγ. Ιγνατίου του Θεοφόρου στην πανηγυρίζουσα ενορία του Αγ. Δημητρίου Αναφωτίας όπου και εκεί πραγματοποιήθηκαν σειρά λειτουργικών και άλλων εκκλησιαστικών εκδηλώσεων.

Παύλειος Λόγος

Από την υποδοχή των ι. Λειψάνων του Αγ. Δημητρίου από τον Πανιερώτατο Μητροπολίτη Λεμεσού κ. Αθανάσιο

Από την χοροστασία στον στον υπό ανέγερση ναό του Αποστόλου Βαρνάβα.

Δοξολογία για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου

επέτειος της 28ης Οκτωβρίου τιμήθηκε όπως κάθε χρόνο με αρχιερατική θεία Λειτουργία στον ιερό ναό αγίου Αντωνίου Πολιούχου Βεροίας, Δοξολογία με την συμμετοχή των τοπικών πολιτικών και στρατιωτικών αρχών, επιμνημόσυνη δέηση στο ηρώο της πόλεως και στρατιωτική παρέλαση.

Εκδήλωση του Β΄Σ.Σ. για τα 70 χρόνια από το «ΟΧΙ»

Από την Δοξολογία για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου

ο Β΄ Σώμα Στρατού τίμησε το βράδυ της 27ης Οκτωβρίου στο «Χώρο Τεχνών» με πανηγυρική επετειακή εκδήλωση τα 70 χρόνια από το έπος του 1940 απονέμοντας φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης στους ήρωες του θαύματος της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. Η όλη εκδήλωση, άψογη στην παρουσίαση της, τελούσε κάτω από την άγρυπνη φροντίδα του Στρατηγού και Διοικητή του Β’ Σώματος Στρατού κ. Θεόκλητου Ρουσάκη, ο οποίος με τους άξιους συνεργάτες του πρόσεξε και την πιο μικρή λεπτομέρεια με αποτέλεσμα να εξελιχθούν όλα άψογα.

Πυρκαγιά εκδηλώθηκε στην ι. μονή Παναγίας Καλλίπετρας

Από τον εορτασμό των 70 χρόνων από το έπος του ‘40 που διοργάνωσε το Β΄Σ.Σ.

ο βράδυ της 29ης Οκτωβρίου εκδηλώθηκε φωτιά στις εγκαταστάσεις της ιεράς μονής Παναγίας Καλλίπετρας, από άγνωστη αιτία, καταστρέφοντας ολοσχερώς μία πτέρυγα και προκαλώντας ζημιές σε άλλες. Η φωτιά σβήστηκε από δυνάμεις της πυροσβεστικής και του στρατού, ενώ από τις πρώτες στιγμές της καταστροφής κοντά στη δοκιμαζόμενη αδελφότητα της μονής έσπευσαν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων, μοναχοί από τις μονές Τιμίου Προδρόμου και Παναγίας Δοβρά, ο Στρατηγός διοικητής του Β΄Σ.Σ. Θεόκλητος Ρουσάκης, η Δήμαρχος Βέροιας, κληρικοί και πολύς κόσμος.

Η Ιερά Μονή Παναγίας Καλλίπετρας μετά την πυρκαγιά που εκδηλώθηκε.

Παύλειος Λόγος

τύπος & ουσία τοῦ Πρωτ/ρου Νεκταρίου Σαββίδη

γκώμια πολλά έχουν γραφεί για τον άγιο του Οκτωβρίου, τον πολιούχο της Θεσσαλονίκης άγιο Δημήτριο. Εκατοντάδες ναοί υψώνονται προς τιμήν του. H ζωή του, μία συνεχής μαρτυρία της αφοσίωσής του στον Θεό, σφραγίστηκε με το μαρτύριο του. Κι αυτό είναι πού του δίνει παρρησία ενώπιον του Κυρίου. Έτσι ο μεγαλομάρτυρας Δημήτριος παραμένει ανά τούς αιώνες ο στοργικός σκεπαστής και φρουρός των πιστών. Μυριάδες χριστιανοί και ιδίως ευλαβείς νέοι στις δυσκολίες πού συναντούν επαναλαμβάνουν με εμπιστοσύνη στον σωζοπολίτη» άγιο την εικεσία του μάρτυρα μαθητή του,του Νέστορα: «Θεέ του Δημητρίου, βοήθει μοι!». Και ο Άγιος όλους θα μας βοηθεί. Ιδιαιτέρως δε, ας ευχόμαστε να βοηθεί την νεολαία της πατρίδας μας που μοιάζει να χάνει μερικές φορές τον προσανατολισμό της. ***** Ο υπεραιωνόβιος (104 ετων) Επίσκοπος π. Αυγουστίνος Καντιώτης εκοιμήθη εν ειρήνη το Σάββατο 28 Αυγούστου -ημέρα της κοιμήσεως του ομωνύμου του Αγίου Αυγουστίνου Επισκό-

που Ιππώνος-, την ώρα που στο Αγιώνυμο Όρος τέλειωνε αγρυπνία για την μνήμη τη Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Η προσωπικότητά του σφράγισε τον 20ό αιώνα.” Στο φέρετρο του ακούμπησε όλη η Ελλάδα”, είχαν πει όλοι οι Έλληνες για το φέρετρο του εθνικού μας ποιητή Κωστή Παλαμά, στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής, το 1943. Σε τούτο το φέρετρο της Φλώρινας ακούμπησε όλη η ορθοδοξία. Σ΄ αυτό το φέρετρο ακουμπάνε: η ζώσα Εκκλησία και οι ελπίδες του Γένους για μια Χριστιανική Πατρίδα. Ποτέ κήρυγμα δεν ξύπνησε τόσες κοιμισμένες συνειδήσεις, μετά την εποχή του Αγίου Κοσμά, όσο το φλογερό κήρυγμα του πατρός Αυγουστίνου. Το σύνθημά του ήταν· «ΠίστιςΑγών-Νίκη» και «ο Αγωνιστής είτε νικά είτε νικιέται είναι νικητής», διότι «ο αγώνας είναι των ανθρώπων, το αποτέλεσμα του Θεού».Ενώ είναι ανεπανάληπτη η αγωνιστική μορφή του π. Αυγουστίνου, είναι όμως ζωντανή η πίστη του και η Εκκλησία, την οποία αγάπησε και υπηρέτησε με όλη την δύναμη της αγνής καρδιάς του. Σ΄ αυτή την Ορθόδοξη πίστη να μείνουμε σταθεροί και αφοσιωμένοι με την ευχή του αγίου γέροντα. ***** Πολλά περίεργα ακούγονται

την εποχή αυτή που έχουν σχέση με την ορθόδοξη πίστη μας. Κάποιοι έδωσαν εντολή να κατεβούν εικόνες από διαδρόμους και γραφεία νοσοκομείων, ακόμη ότι ετοιμάζεται μείωση των θρησκευτικών στα σχολεία. Άλλωστε δεν έχει καιρό που εξαλείφθηκε το θρήσκευμα από τις ταυτότητες. Έχουν φαίνεται -ευτυχώς λίγοι- αλλεργία με ό,τι έχει σχέση με την Εκκλησία. Πολλοί στις μέρες μας θέλουν να βάλουν την Εκκλησία στο περιθώριο. Πρέπει όμως μα ξέρουν πως αυτό το σπίτι στο οποίο ζούμε και λέγεται Ελλάδα, είναι το Πατρικό μας σπίτι και τα θεμέλια τα έβαλε η Εκκλησία. Πως θα διώξουμε τη Μάννα μας από το σπίτι; Αυτή μας γέννησε και μας μεγάλωσε. Δεν είναι μητρυιά. Δεν μπήκε με το «έτσι θέλω» στο σπίτι μας. Μας θήλασε με το άδολο αποστολικό γάλα της Πίστεως στον Ιησού Χριστό. Αν θυμάστε και ο πρώην συνήγορος

του πολίτη, έλεγε για τα θρησκευτικά στο σχολείο, ότι το Σύνταγμα λέγει για ηθική διαπαιδαγώγηση των νέων. Πες μας λοιπόν κ. Συνήγορε μια ηθική. Ποια ηθική αγωγή προτείνεις; Υπάρχει άλλη ηθική από τη χριστιανική και την ορθόδοξη; Την ηθική του Καντίου; Την μαρξιστική, η οποία κατατάσσει τον άνθρωπο στο επίπεδο του εργαλείου και του παραγωγικού μέσου; Ακόμη και άθεοι, όπως ο Ρενάν, ομολόγησαν, παρά την απιστία τους, ότι η πιο τέλεια ηθική προσωπικότητα που πέρασε ποτέ από τη γη είναι ο Ιησούς Χριστός. Τα πιο τέλεια λόγια είναι του Χριστού. Δεν ακούσατε ποτέ, ότι «ουδέποτε ελάλησεν άνθρωπος ούτως, ως ούτος ο άνθρωπος»; οι δε λόγοι Του δεν θα παρέλθουν ποτέ, έστω κι αν παρέλθει ο ουρανός και η γη, διότι είναι μοναδικοί, ανεπανάληπτοι και τέλειοι.

ΕΦΗΜ ΕΦΗΜ

Ι∆ΕΣ ΕΙΡ∆ΕΣ ΕΡ

ΠΕΡΙΟ ΠΕΡΙΟ

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ ΤΕΛΟΣ

Ταχ. Γραφείο Ταχ. Γραφείο ΒΕΡΟΙΑΣ ΒΕΡΟΙΑΣ

αριθµ. κωδ. αριθµ. κωδ. 2638 2638

ΚΑ ∆ΙΑ ∆ΙΚ