S. ten Hoeve
HgfmannUS Bgfkebijl,
antieksnijder te Leeuwarden
Zijn werk. in d,e Herpormde kerk. van Ilantgum en in enleeLe and.ere gebouwen.
In de tweede helft van de 1Be eeuw waren er in Frieslancl verschillende beeldhouwers in hout of zogenaamde antieksr-rijders werkzaam. In Leeuwarden
bijl in het huwelijk met Feikjen van der
waren dat bijvoorbeeld vader Eilardus en zoon Jacobus Swalue, Anthonio Solaro
mannus
en vooral Dirk E,mbderveld, die een groor
van hem het houtsnijdersvak Kort na ztn huwelijk vestigde hij zich op de Bro1. Daar werd hij cor-
atelier gehad moet hebben. In de provincie werkten onder anderen Johan G. Hempel in Harlingen, Mathijs Ankringa
poraal van het gezelschap 'De Vriendschap' uit het Keimpema-espel. Zijn naam komt voor op de hamer met ztl-
in
Sneek en Yge Rintjes
Hoewel
zrj allen
in
Dokkum.
aardige werkstukken nalieten, zijn die toch niet van meer clan regionale betekenis. Daardoor vallen de werkstukken op die in dezelfde tijd ver-
vaardigd werden door de Leeuwarder antieksnijder Flermannus Berkebijl, die
zeker een talentvol beeldhouwer genoemd mag worden. Jammergenoeg heeft hij zich niet voldoende kunnen ontplooien en is er ook maar weinig werk van hem bekend, doordat hij zeer jong, op vijlendertigjarige leeftijd, over-
Veen. FIaar vader, Reiner r.an der Veen, was meester kastmaker op de Vleesch-
markt. Het is niet onmogelijk dat Herleerde.
verbeslag van het gezelschap, die zich
bevindt in de verzameling van het Fries museum
(Inv. 671 FF).
Verdriet kreeg Bqrkebijl wel te dragen. In 1779 kreeg zijn vrouw een doodgeboren kind. In 1780 werd een dochtertje Geertruid geboÍen. De familie Berkebijl verhuisde in 1.782 naar de Zutder Grachtswal, waar een huis werd gekocht
van freule Alexandrina Eleonora
van
Plettenburg. Daar overleed het dochtertje. In 1785 werd weer een dochtertje ge-
boren.
Het kreeg opnieuw de naam Dit dochtertje bleef in leven.
Geertruid.
ieed.
FIet zou later de grootmoeder worden Leven
1)
F{ermannus Berkebijl werd op 5 maarr 1,752 Á de Jacobijner kerk te Leeuwar, den ten doop gehouden door ziln vader Johannes Berkebijl (Barkebijl), die in Leeuwarden het beroep van kleermaker
uitoefende. ÉIermannus' moeder
was
Geertruicl Lessing, jn 1.745 van Namen naar Leeuwarden gekomen en van Evangelisch-Lutherse belijdenis. Flermannus groeide op in de Ype Brouwersreeg en aan de tWortelhaven, samen met een jongere broer Fei.jke en een zuster Antje. Op 1 juni 1,777 r.rad Flermannus Berke-
van de befaamde Margaretha Geertruida Zel\e, beter bekend als Mata Hari.') lfermannus Berkebijl stierf in 1787. Op
6 juni werd hij op het
Oldehoofster
kerkhof begraven. Zijn vrouw verkocht het grote huis aan de Grachtswal (Leeuwarder Courant, 16 febr. 1788) en zij maakte boedelscheiding met haar minderjarig clochtertje. Jammergenoeg is de inventaris van de bezittingen, schulden en vorderingen van Flermannus Berke-
bijl, die toen
opgemaakt
zal zíjn,
mer
bewaard gebleven. Er zouden ongetwi.jfeld gegevens uit te halen geweest zijn over zijn werk. 171