App
Actinobacillus pleuropneunomiae (App) is een bacterie die bekend staat als de veroorzaker van borstvlies- en longontsteking (pleuropneumonie). App kan (per)acuut of chronisch voorkomen, maar onder de juiste omstandigheden ook subklinisch persisteren. Vooral jonge (vlees)varkens zijn vatbaarder voor klinische infectie met App. Er zijn minimaal 19 verschillende serotypes van App bekend, met verschillende combinatie van virulentiefactoren die medebepalend kunnen zijn voor het optreden van klinische klachten. Dat App een bekende veroorzaker is zien we ook terug in verschillende monitoringsinstrumenten, te beginnen met de Online Monitor. In 2023 was 70 procent van de App-meldingen van toepassing op vleesvarkens en 26 procent op gespeende biggen (zie onderstaand figuur).
Via VeekijkerNieuws houden wij u elk kwartaal op de hoogte van nieuws uit de monitoring van diergezondheid bij varkens. Mocht er tussendoor iets belangrijks spelen dan sturen wij u daarover een e-mail.
Opfok en vleesvarkens
Gespeende biggen
Zeugen
Zuigende biggen
Aanmelden
In de Online Monitor wordt in 2023 bij ruim een kwart van alle respiratieklachten de waarschijnlijkheidsdiagnose App gemeld. Kijken we naar het totaal aantal gemelde gezondheidsklachten, dan wordt App bij 8 procent vermeld. Over de afgelopen jaren is geen duidelijk toe- of afname in zichtbaar. Wel worden er meer meldingen gedaan van App in het voorjaar, en minder in het najaar. Bij de waarschijnlijkheidsdiagnoses App worden vaak verschijnselen gezien als hoesten, neusuitvloeiing en andere respiratieklachten. Aan de Veekijkertelefoon is App regelmatig onderwerp van gesprek. In het tweede halfjaar van 2023 staat App qua aantal vragen op de derde plek van ziekte-specifieke onderwerpen. Over heel 2023 gaat gemiddeld 8 procent van de ziekte-specifieke vragen over App, wat hetzelfde is als het 8-jarig gemiddelde (2016-2023). Vragen gaan meestal over serotype-typering, behandeling van klinische klachten door App, vaccinatiestrategie en de rol van App als primaire of secundaire ziekteverwekker.
Bij pathologisch onderzoek zien we dat App bij ruim 7 procent van de secties een rol speelt in de doodsoorzaak. Bij de meerderheid van deze secties is App verantwoordelijk voor het veroorzaken van pleuropneumonie. Ook hier zien we dat infectie met App vooral speelt bij vleesvarkens en in mindere mate bij gespeende biggen. In het tweede halfjaar van 2023 is infectie met App de vijfde meeste gestelde hoofddiagnose bij pathologisch onderzoek.
sectiemateriaal
U kunt dieren 24 uur per dag, 7 dagen per week aanmelden voor pathologisch onderzoek via www.gddiergezondheid.nl/ophaaldienst of 088 20 25 500. Wij halen dieren die ’s avonds voor 22.00 uur zijn aangemeld de eerstvolgende werkdag op. Voor een optimaal onderzoek is het belangrijk om een volledige anamnese toe te voegen. Ook is het van belang vers materiaal in te sturen (koelen in warme tijden en bij strenge vorst op een droge afgeschermde plek binnen plaatsen) en een dier te selecteren dat representant is van het probleem.
Bijzondere bevindingen
Aanwijzingen voor PCV3-infecties in geaborteerde foetus: twee casussen Het verband tussen PCV3 en het veroorzaken van reproductie-problemen bij zeugen wordt betwist. In 2023 werd bij twee gevallen waarvoor geaborteerde vruchten en vruchtvliezen waren aangeboden voor onderzoek, PCV3 gevonden als de enige waarschijnlijke oorzaak. Deze twee casussen beschrijven het klinische en diagnostische onderzoek en beogen bij te dragen aan het wetenschappelijke debat over de relevantie en impact van PCV3 bij varkens.
Casus 1
Een bedrijf met 1.300 zeugen, waarbij de eigen opfok van gelten plaatsvond, meldde een toename van vroeggeboren worpen met een hoger aantal gemummificeerde foetussen en doodgeboren biggen gedurende een periode van 8 weken. Bovendien vertoonden zeugen en vooral gelten anorexie rond 5 weken na inseminatie, gevolgd door gewichtsverlies en incidenteel sterfte. Bovendien werd een toename van abortussen waargenomen.
Casus 2
Een bedrijf met 450 dieren meldde incidentele abortussen in het derde trimester van de dracht alsmede vroeggeboorte (D108 na inseminatie) bij ongeveer 10 gelten gedurende een periode van 3 weken.
Op beide bedrijven werd geen bewijs gevonden van luchtweg- of maagdarmziekten, noch van systemische ziekten bij zeugen of gelten, op de anorexie na. Op beide bedrijven was de opfok en huisvesting van gelten strikt gescheiden van de zeugen, en was de geltenadaptatie periode beperkt in tijd.
Voor beide gevallen werden twee foetussen, en bij casus 2 ook foetale membranen, ingediend voor pathologisch en microbiologisch onderzoek. Er werden geen macroscopische afwijkingen gevonden. De bacteriële kweek van maaginhoud was negatief. Initieel waren de PCR-tests op foetale weefsels voor parvovirus, PCV2 en PRRSV ook negatief. Bij geval 1 werd via histopathologie een lymfocytaire en neutrofiele perivasculaire ontsteking waargenomen in het myocardium. Bij geval 2 werd geen myocarditis waargenomen. Vervolgens werd myocardweefsel ingediend voor PCV3-testen via PCR. Voor beide gevallen gaf de PCV3-PCR positieve resultaten met lage Ct-waarden (~14 en ~21 respectievelijk). Vervolgens werden weefselmonsters onderzocht op PCV3 via In Situ hybridisatie (ISH). In beide gevallen toonde ISH bewijs voor multifocale aanwezigheid van PCV3-DNA in de kernen van hartspiercellen en in de wand van vaatjes in de hartspier.
Samenvattend, PCV3 was aanwezig in foetale weefsels en werd gevonden als enige waarschijnlijke oorzaak van de vroeggeboorte en abortussen in beide gevallen. Casus 2 illustreert dat PCV3-DNA kan worden gedetecteerd in grote aantallen in hartspierweefsel in afwezigheid van ontsteking. Bovendien geeft de afwezigheid van PCV3 in een van de onderzochte foetussen aan dat bij gevallen van abortus mogelijk meerdere foetussen moeten worden onderzocht om een PCV3-infectie te diagnosticeren.
Deze casus dragen bij aan discussie over het verband tussen PCV3-infecties en reproductie problematiek bij zeugen.
Bel de Veekijker
Op werkdagen kunt u rechtstreeks contact opnemen met de Veekijker: 088 20 25 555. Via het keuzemenu kiest u de diersoort waar u informatie over wilt hebben. Het Veekijkerteam varken is bereikbaar op werkdagen tussen: 08.30-12.00 uur en 12.45-17.00 uur.
Royal GD
Arnsbergstraat 7
Postbus 9, 7400 AA Deventer
T. 088 20 25 500
info@gddiergezondheid.nl www.gddiergezondheid.nl
Varkensgezondheid
Ziekte/aandoening/ gezondheidskenmerk
