Trends in de monitor: resultaten Online Monitor
In het derde kwartaal van 2021 zijn in de Online Monitor varkensgezondheid meldingen gedaan van in totaal 2.926 verschillende bedrijven. Per maand ligt dat aantal rond de 2.500. Omdat per bedrijf vaak meer dan één leeftijdscategorie aanwezig is, is het totaal aantal meldingen in het derde kwartaal van 2021 gemiddeld 6.589 per maand. De meldingen zijn gedaan door in totaal 191 verschillende dierenartsen werkzaam bij 74 verschillende praktijken. Dat betekent dat sprake is van een lichte daling in het aantal meldingen en het aantal registrerende dierenartsen.
Op 25 procent van de bezochte varkensbedrijven zijn in het derde kwartaal van 2021 door de praktiserende dierenartsen bij een of meer leeftijdscategorieën klinische verschijnselen geconstateerd. De meest geregistreerde verschijnselen zijn gerelateerd aan het maagdarmstelsel bij ongespeende biggen, problemen met het zenuwstelsel en ademhalingsapparaat bij gespeende biggen, het ademhalingsapparaat bij vleesvarkens en bij zeugen de vruchtbaarheid.
Bigvitaliteit
In de Online Monitor betreffen de meeste meldingen van gezondheidsklachten de gespeende biggen en de vleesvarkens (zie onderstaand figuur). Relatief weinig klachten worden gemeld bij zeugen (6,3 procent) en zuigende biggen (9,5 procent). Gezondheidsklachten bij ongespeende biggen zijn vaak gerelateerd aan matige vitaliteit, bijvoorbeeld door een traag geboorteproces of onvoldoende opname van biest. De meest gemelde klacht bij ongespeende biggen betreft het maagdarmkanaal (diarree). De klachten die het meest gemeld worden bij zeugen zijn vruchtbaarheidsproblemen (44 procent), doorgaans gekoppeld aan huisvesting, voeding en/of managementaspecten. Het is niet eenvoudig om gemelde klachten bij zeugen te associëren met problemen rond de partus. Dat geldt wel voor klachten als ‘traag werpen’ (3 procent) en ‘te veel doodgeboorte’ (8 procent). Wellicht dat ook klachten als ‘slechte eetlust’ (1 procent) en ‘verhoogde uitval’ (9 procent) vooral betrekking hebben op zeugen in de kraamstal, maar dat is uit de gegevens niet rechtstreeks af te leiden.
Via VeekijkerNieuws houden wij u elk kwartaal op de hoogte van nieuws uit de monitoring van diergezondheid bij varkens. Mocht er tussendoor iets belangrijks spelen dan sturen wij u daarover een e-mail.
Aanmelden
sectiemateriaal
verhoogde uitval algemeen ziek hoest
darmklachten (diarree) overige
U kunt dieren 24 uur per dag, 7 dagen per week aanmelden voor pathologisch onderzoek via www.gddiergezondheid.nl/ophaaldienst of 088 20 25 500. Wij halen dieren die ’s avonds voor 22.00 uur zijn aangemeld de eerstvolgende werkdag op. Voor een optimaal onderzoek is het belangrijk om een volledige anamnese toe te voegen. Ook is het van belang vers materiaal in te sturen (koelen in warme tijden en bij strenge vorst op een droge afgeschermde plek binnen plaatsen) en een dier te selecteren dat representant is van het probleem.
Figuur: Gezondheidsklachten bij
gemeld in het 3e kwartaal van 2021 (Online Monitor).
Bijzondere bevindingen
Gespeende biggen met ‘slijterproblemen’ Op een zeugenbedrijf kampte men rond spenen met gezondheidsklachten bij de biggen zoals vermageren, slechte groei, ademhalingsproblemen en verhoogde uitval. Vijf biggen zijn ingezonden voor pathologisch onderzoek. Samengevat werd bij de ingezonden biggen het volgende vastgesteld:
• bij vier biggen infecties van de voorste luchtwegen (aangetroffen ziekteverwekkers P. multocida, B. bronchiseptica);
• bij alle vijf biggen longontsteking (aangetroffen ziekteverwekkers E. coli, App, Mhyo, P. multocida);
• bij alle vijf biggen een borstvliesontsteking/buikvliesontsteking of hartzakontsteking (aangetroffen ziekteverwekkers App, E. coli, Glaesserella parasuis);
• bij twee biggen gewrichtsontstekingen (met als ziekteverwekker Str. suis type 2.).
Er is kortom een heel palet aan ziekteverwekkers gevonden bij de biggen. Dat doet vermoeden dat sprake was van verminderde weerstand. De focus ligt in zo’n geval op de biestvoorziening en het correct uitvoeren van vaccinaties, maar ook op het stalklimaat en de bioveiligheid (overleggen/mengen van tomen). Vanwege de problemen in de voorste luchtwegen: aandacht voor stalklimaat, stof, NH3 en endotoxinen. Met oog op de gevallen van gewrichtsontstekingen is ook attentie nodig voor zaken als verwondingen door vechten aan de uier, navelontstekingen, castratiewondjes en mogelijk het gebruik van vuile naalden. Tenslotte is het mogelijk dat de dieren een verminderde ziekteafweer hadden door voedingsdeficiënties, bijvoorbeeld tekorten aan bepaalde vitaminen of mineralen. De aanpak van dergelijke problemen is complex en vraagt om een grondige en zeer systematische analyse.
Mogelijke nitrietintoxicatie
Bij pathologisch onderzoek van twee plotseling gestorven zeugen kwamen aanwijzingen naar voren voor een nitrietvergiftiging. Het betrof twee hoogdrachtige zeugen met respectievelijk 24 en 20 biggen in de baarmoeder. Bij het onderzoek waren geen directe aanwijzingen gevonden voor een infectieziekte en de afwijkingen van de organen waren suggestief voor een intoxicatie. In het oogvocht waren bovendien vrij hoge concentraties nitraat en nitriet vastgesteld. Nitriet kan leiden tot een fatale vergiftiging doordat het zuurstoftransport door rode bloedcellen wordt geblokkeerd. Het ontstaat door bacteriële omzettingen in vervuild water. Bijvoorbeeld in slecht afgesloten voorraadvaten of vlotterbakken of in dode of doorhangende leidingen of als het waterleidingsysteem enige tijd niet in gebruik is geweest. Een andere mogelijkheid die in dit kader geregeld aan de orde is, is de opname van vervuild water dat is gelekt uit een luchtwasser. In het onderhavige geval was een mogelijke oorzaak het feit dat het watersysteem enige tijd had stilgestaan.
Bel de Veekijker
Op werkdagen kunt u rechtstreeks contact opnemen met de Veekijker: 088 20 25 555. Via het keuzemenu kiest u de diersoort waar u informatie over wilt hebben. Het Veekijkerteam varken is bereikbaar op werkdagen tussen: 08.30-12.00 uur en 12.45-17.00 uur.
Royal GD
Arnsbergstraat 7
Postbus 9, 7400 AA Deventer
T. 088 20 25 500
info@gddiergezondheid.nl www.gddiergezondheid.nl
Varkensgezondheid
Ziekte/aandoening/ gezondheidskenmerk
in
Nederland,
Situatie in Nederland/Europa
Artikel 15 ziekten (aangifte- en bestrijdingsplichtig)
Mond-en-klauwzeer (MKZ)
Nederland is vrij sinds 2001.
3e kwartaal 2021 geen uitbraken in Europa.
Klassieke varkenspest (KVP) Nederland is vrij sinds 1997. 3e kwartaal 2021 geen uitbraken in Europa.
Afrikaanse varkenspest (AVP)
derde kwartaal 2021
Nederland is vrij sinds 1986. 3e kwartaal 2021 in Oost-Europa en Duitsland, bij wilde zwijnen en gehouden varkens. Brucellose Nederland is vrij sinds 1973. 3e kwartaal 2021 geen uitbraken in Europa.
Ziekte van Aujeszky (ZvA) Nederland is vrij sinds 2007. Melding bij wilde zwijnen in België, Duitsland.
Artikel 100 ziekten (aangifteplichtig)
Salmonella Pathologisch onderzoek: 3 keer vastgesteld. Ingezonden mestmonsters: 10 keer aangetoond.
Monitoring: Veekijker
PRRS Veel vragen aan de Veekijker. Kreupelheid Veel vragen aan de Veekijker, vooral opfok- en vleesvarkens.
Monitoring: pathologisch onderzoek
Streptokokken Meest aangetoonde ziekteverwekker. Kreupelheid Geleidelijk meer inzendingen.
Online Monitoring
Streptokokken Meest gemelde oorzaak gezondheidsklachten. Uitval biggen Geleidelijk vaker gemeld (incl. doodgeboorte).
Monitoring Diergezondheid
Sinds 2002 voert Royal GD de diergezondheidsmonitoring in Nederland uit in nauwe samenwerking met onder andere de diersectoren, het bedrijfsleven, het ministerie van LNV, dierenartsen en veehouders. De informatie die in de monitoring wordt gebruikt, wordt op verschillende manieren verzameld waarbij het initiatief gedeeltelijk bij dierenartsen en veehouders en gedeeltelijk bij Royal GD ligt. De informatie wordt integraal geïnterpreteerd om de doelstellingen van de monitoring, het snel signaleren van diergezondheidsproblemen enerzijds en het volgen van trends en ontwikkelingen anderzijds, te bereiken. Samen werken we aan diergezondheid in belang van dier, dierhouder en samenleving.