6 minute read
Ontwikkelingen en aanpak mastitisverwekkers
MASTITIS TANKMELK
Ontwikkelingen en aanpak mastitisverwekkers
Met ons product Mastitis Tankmelk worden periodiek zeven verschillende (groepen) mastitisverwekkers bepaald in tankmelk. Deze zeggen iets over de oorzaak van een verhoogd celgetal en de uierhygiëne. Voor dit artikel hebben we de uitkomsten van het tankmelkonderzoek over de afgelopen jaren (2018 tot en met 2021) op een rij gezet. Welke trend zien we? Met welke maatregelen kunt u de kans op mastitisverwekkers in de tankmelk verlagen?
Staphylococcus aureus en Streptococcus agalactiae
Het percentage bedrijven met S. aureus-bacteriën in de tankmelk is de laatste jaren vrij constant gebleven. Er waren in 2021 wel minder bedrijven met veel S.aureus-bacteriën in de tankmelk ten opzichte van de jaren daarvoor, wat een gunstige ontwikkeling is. Het aantal bedrijven met S.agalactiae in de tankmelk blijft laag, maar was in 2020 en 2021 wel opvallend hoger dan in de jaren daarvoor.
S. aureus en S. agalactiae komen voornamelijk in de tankmelk via geïnfecteerde koeien. S. agalactiae komt uitsluitend voor in de melk, terwijl S. aureus in de melk en ook op de huid wordt gevonden. Uit recent onderzoek blijkt dat beschadigde (kale) hakken ook een bron van S. aureus kunnen zijn.
Wanneer de geïnfecteerde dieren tijdig worden opgespoord en aangepakt, zal het aantal S. aureus en S. agalactiae (en het celgetal) in de tankmelk dalen. Andere belangrijke maatregelen zijn het voorkomen van overdracht tijdens het melken én een goed functionerende melkmachine. Een optimale speenconditie, een goede melkafvoercapaciteit van de melkinstallatie en het volledig uitmelken zijn belangrijk voorwaarden om infecties te voorkomen. Houd er rekening mee dat de genoemde mastitisverwekkers ook door aankoop in de koppel kunnen worden gebracht.
Omgevingsgebonden streptokokken
De omgevingsgebonden streptokokken in de tankmelk zijn de laatste jaren licht toegenomen. Een verhoogd kiemgetal van omgevingsstreptokokken in de tankmelk kan worden veroorzaakt door bacteriële vervuiling vanuit de omgeving, of door de melk van geïnfecteerde dieren. Bij deze laatste worden ook vaak veel S. uberis of S. dysgalactiae in de tankmelk aangetoond. Een vrij specifieke bron voor S. uberis is (vervuild) stro, maar deze mastitisverwekker komt ook voor in mest en grond. Subklinisch geïnfecteerde dieren met omgevingsstreptokokken kunnen de infectie ook overdragen via de melkstellen.
Indien meerdere keren in de tankmelk hoge kiemgetallen van omgevingsstreptokokken worden gevonden, maar niet specifiek S. uberis of S. dysgalactiae wordt gekweekt, is het ook mogelijk dat koeien zijn geïnfecteerd met een andere omgevingsstrepto-
kok; Streptococcus equi subsp. zooepidemicus en Streptococcus canis zijn hiervan voorbeelden. Bij de eerstgenoemde streptokok kunnen paarden als bron een rol spelen. Besmetting kan plaatsvinden via paardenmest en ook via handen die in contact zijn geweest met paarden. Bij Streptococcus canis kunnen, naast koeien, ook katten en honden drager zijn. Overdracht kan ook via deze dieren plaatsvinden. Indien deze verwekkers in de melk van koeien worden gekweekt, let dan extra op deze bronnen.
Coliformen
Het aantal coliformen in de tankmelk neemt de laatste jaren toe. De belangrijkste oorzaak van veel coliformen in de tankmelk is vervuiling vanuit de omgeving, met name mest. De stal- en melkhygiëne (voorbehandeling) spelen hierbij een belangrijke rol. Kiemgetallen van coliformen in de omgeving van de uier, zoals het strooisel, kunnen sterk stijgen onder invloed van de temperatuur en vochtigheid. Let speciaal op vaste mestfractie indien dit als boxstrooisel wordt toegepast. Om het kiemgetal in de vaste mestfractie laag te houden is een goede toepassing belangrijk.
Op onze website vindt u voor iedere mastitisverwekker een checklist met risicofactoren en adviezen, zowel voor bedrijven met een melkstal als robotbedrijven (UGA wijzer). Door zes of tien keer per jaar de tankmelk te monitoren op de zeven verschillende (groepen) mastitisverwekkers in combinatie met een antibiotica gevoeligheidstest (optioneel, twee maal per jaar), kunnen op tijd curatieve en preventieve maatregelen worden genomen. De uitslagen van Mastitis Tankmelk vindt u op VeeOnline in het nieuwe online Dashboard. Het is belangrijk om zowel in de opslag als op de ligplaats broei te voorkomen. Zo is van E. coli-bacteriën bekend dat ze zich tussen de 15 en 45 graden Celsius sterk kunnen vermenigvuldigen. Het uitgangsmateriaal moet na het persen een drogestof-percentage hebben van minimaal 33 tot 35 procent. De kans op broei in de ligbox is het kleinst indien één of meerdere keren per week een dun laagje in de box wordt gebracht en de bovenlaag dagelijks wordt aangeharkt, zodat het rul en droog blijft. Zo kan het vocht goed verdampen en kan het materiaal optimaal aan de lucht drogen. Een goed geventileerde stal is daarbij een vereiste.
Van de groep coliformen wordt specifiek de aanwezigheid van Klebsiella spp. bericht op de tankmelkuitslag. Klebsiella spp. kunnen in de tankmelk komen door vervuiling met zaagsel, mest of grond. Daarnaast kunnen koeien die (subklinisch) zijn geïnfecteerd met de klebsiella-bacterie het kiemgetal van Klebsiella spp. in de tankmelk verhogen.
De aanwezigheid van coliformen in de tankmelk betekent dus dat de infectiedruk vanuit de omgeving hoog is en dat de kans op mastitisinfecties toe kan nemen. Wij kunnen ook de hoeveelheid E. coli en Klebsiella in het strooisel onderzoeken. Door coliformen regelmatig te bepalen in de tankmelk, kunt u tijdig maatregelen nemen om de infectiedruk te verlagen en mastitisproblemen te voorkomen.
MEER INFORMATIE OVER DIT ONDERWERP STAAT OP WWW.GDDIERGEZONDHEID.NL/UIERGEZONDHEID
DE TOTAALAANPAK VOOR GEZONDE VOOR GEZONDE KALVEREN KALVEREN
�MEER werkplezier
�MINDER sterft e
1
�BETERE jeugdgroei2
�BETER leven
Wat levert een gezond kalf mij op?
�HOGERE melkproductie 1e lactatie3
�LANGER melkgevend4
GEZONDE KALVEREN? VANZELFSPREKEND!
Een gezonde opfok van uw jongvee is cruciaal voor de toekomst van uw bedrij f. Want gezonde kalveren komen niet alleen het
werkplezier ten goede, maar ook uw bedrij fsrendement.
Van biestmanagement tot huisvesting en hygiëne: bij de opfok
van kalveren komt veel kij ken. Met onze Bescherm, Behandel,
Beheers aanpak ziet u niets meer over het hoofd en krij gt u
volop tips en handvatten voor vanzelfsprekend gezonde kalveren.
