Càphê RobustahaycòngọilàcàphêvốithuộcgiốngCoffeacanephora,cùngvớiC.Arabicađây
làmộttronghailoạicàphêđượctrồngthươngmạichủyếutrênthếgiới.
CàphêRobustalàgiốngcàphêđượctrồngchủyếuởViệtNam.Từnhữngnăm2000ViệtNam
đượcghinhậnlànướcxuấtkhẩucàphêRobustalớnnhấtthếgiới.
Tuynhiên,cũngcầnbiếtrằngRobustachỉchiếmdưới30%tổngcơcấusảnxuấtcàphêtoàncầu, phầncònlạithuộcvềgiốngArabicavàcácgiốngconcủanó.
NguồngốccủacâycàphêRobusta
Coffea Canephora –CâycàphêRobustađượcpháthiệnlầnđầutiênởCongo–Bỉ(thuộcchâu Phi)vàonhữngnăm1800. Coffea canephora cònlàmộtloạicâybảnđịacủacáckhurừngnhiệt đớixungquanhHồVictoriaởUganda.CàphêRobustađượcđưavàoĐôngNamÁvàonhững năm1900,saukhibệnhgỉsắt(CoffeeLeafRust)đãquétsạchtoànbộgiốngArabicaởSriLanka năm1869(hay1867theoWiki),đồngthờitấncônghầuhếtcácđồnđiềnởJava–Indonesianăm 1876.
HiệntạiRobustachiếmtừ30%đến40%tổngsảnlượngcàphêthếgiới,phổbiếnởTâyvàTrung Phi,ĐôngNamÁ,Trung–NamMỹchủyếulàBrazil(nơinóđượcgọilàConillon).
Việc phổ biến cây cà phê Robusta bắt đầu gần sông Lomani, một nhánh của sông Congo ở Trung Phi. Thông qua một vườn ươm ở Brussels, cà phê Robusta từ Congo (Cộng hòa Dân chủ Congo) đã được chuyển đến Java. Từ đây, nó đã được nhân giống thành công để thiết
lập các đồn điền ở các quốc gia khác như Ấn Độ, Uganda và Bờ Biển Ngà
The Craft and Science of Coffee
CàphêRobusta:Nguồngốcvàđặcđiểm
Bản đồ phân bố của cà phê Arabica và Robusta (The coffee bean belt) [r] khu vực trồng Robusta, [a] khu vực trồng Arabica, [m] canh tác cả hai loại | Ảnh Wikimedia
KhuvựctrungtâmchâuPhivốnđượcxemlànguồngốccủahailoàicàphêthươngmạichínhbao
gồm Coffea arabica (tứcArabica)và Coffea canephora (tứclàRobusta).MặcdùRobustatừlâuđã
đượccoilàanh/emcùnghọ(Thiếnthảo)xấuxícủaArabica,nhưngcácnghiêncứugầnđâycho
thấyrằngtrênthựctếkhôngphảivậy.HóaraRobustathựcsựlàcha/mẹcủagiốngArabica.Bằng cáchphântíchtrìnhtựgencủacủacácloàithuộcgiốngcàphê,cácnhàkhoahọcđãpháthiệnra rằng,ởmiềnnamSudan, Coffea canephora đãlaivớimộtloàikháccótên Coffea euginoides sinh ragiống Coffea arabica –tứccàphêArabica
PhânbốcủacâycàphêRobusta
HoạtđộngcanhtáccâycàphêRobustađãđượcbắtđầuvàođầuthếkỷ19–vìnhữngthiệthại đángkểdoCLRgâyrađốivớicácđồnđiềnC.rabicaởchâuÁ.
Theocáctàiliệuđángtincây(CharrierandEskes,1997),càphêRobustađãđượcmangđếnJava, Indonesiavàonăm1901CộnghòaDânchủCongo(CộnghòaCongo).
NhữngcâyRobustanàyđãnhanhchóngcómặttạiChâuPhivàđượcnhữngngườinôngdânchâu Phiđầutiênchấpnhậnnhờsứcsống,năngsuấtvàkhảnăngchốnglạiCLR.Đồngthời,mộtsốloài haongdãkháccủaRobustanhư Kouillou, Maclaudi Game, Niaouli hoặc Coffea ugandae cũng
đượctriểnkhaiởcácquốcgiakhácnhaunhưBờbiểnNgà,Guinea,TogohoặcUganda,tươngứng.
Năm 1908, người Pháp đã đưa Robusta cùng với một giống khác là Excelsa vào Tây Nguyên (sucafina)
Từsaunhữngnăm1960,cácdòngnhângiốngvôtínhmớicủaRobustađãđượcpháttriểnở Uganda,Congo,vàsauđóởBờBiểnNgà.Tuynhiên,khôngcónhiềuthayđổivềđặctínhsovới cáccâybanđầu.Ngàynay,chỉcómộtsốquốcgiatiếptụcvớichươngtrìnhtuyểnchọnchothương mại,vớimộtsốcảithiện.
ĐiểnhìnhlàởBờBiểnNgà–Nơinăngsuấtđượctăngtừ30%đến110%vàkíchcỡhạttăng50%. MộtsốgiốngmớicũngđượcpháttriểnởBrazilnơinóđượcgọilàConillon.
