ประวัติศาสตร์สหรัฐอเมริกาฉบับประชาชน by Giles Ungpakorn

“ประวต ั ศ ิ าสตรส ์ หรฐัอเมรก ิ า ฉ บบ ั ประชาชน” A People’s History of the United States โดย เฮาวารด ์ ซน ิ Howard Zinn (1997) The New York Press. ใจ อง�ึภากรณ์ ยอ ่ และเรย ี บเรย ี ง

1. ต น ้ กา ํ เนด ิ สหรฐัอเมรก ิ า นั กวช ิ าการเสรน ี ย ิ มกระแสหลก ั ในไทยชอบอา้งวา่สหรัฐอเมรก ิ าเป็ นแบบอยา่งของประชาธป ิ ไตย โดยม ี การอา้งถงึคนอยา่ง อเล็กซส ิ เดอ ท็อกเกอรว์ล ิ ล์ (Alexis de Tocqueville) ทเ�ีขย ี นหนังสอ ื เพอ �ื อธบ ิ ายวา่ ประชาธป ิ ไตยอเมรก ิ าในยค ุ กอ ่ ตงั � ประเทศ มาจากการทก �ี ลม ุ่ พลเมอ ื งตา่งๆ กระตอ ื รอ ื รน้ทจ �ี ะนํ าเสนอแนว การเมอ ื งทใ�ีหผ้ลประโยชน์กบ ั ตนเองในลักษณะแขง่ขน ั เสรี จนไมม ่ ใีครสามารถครอบงําการเมอ ื งได ้ คลา้ยๆ ภาพของ “ประชาสงัคม” ในปั จจบ ุ น ั และแน่ นอนมน ั เป็ นภาพทง�ีดงาม แตม ่ ันตรงกบ ั ความเป็ นจรงิ หรอ ื ไม?่ นอกจากน�ีหลายคนชอบอา้งถงึ “แถลงการณ์เอกราช” ของสหรัฐเหมอ ื นกบ ั วา่เป็ นตวัอยา่งของความ ใฝ่ ฝั นถงึสท ิ ธเิสรภ ี าพ แมแ้ตค ่ นอยา่ง โฮจม ิ น ิ ต์ กย ็ กแถลงการณ์นม �ี าเป็ นแถลงการณเ์อกราชของ เวย ี ดนามดว้ย แตค ่ วามหมายรูปธรรมของแถลงการณ์นค �ี อ ื อะไร โดยเฉพาะเวลาเรานํ าบรบ ิ ททา ง ประวต ั ศ ิ าสตรม ์ าพจ ิ ารณา? เฮาวารด ์ ซน ิ นั กประวต ั ศ ิ าสตรส ์ งัคมนย ิ มจากอเมรก ิ า เผยความจรงิเกย �ี วกบ ั สภาพสงัคมทา่มกลาง การกอ ่ ตงั � สหรัฐอเมรก ิ าดงัน.�ี..

สหรัฐอเมรก ิ าไมไ ่ ดก้าํเนด ิ มาจากการตอ ่ สเู้ พอ �ื เสรภ ี าพ เพราะคนในชาตน ิ เ�ีกด ิ มาทา่มกลางความขด ั แยง้ ทางชนชน ั � คอ ื มท ี าส มพ ี ลเมอ ื งเสรี มผ ี รู้ับใช ้ มเีจา้นาย มผ ี เู้ ชา่ มเีจา้ของทด �ี น ิ และมค ี นจนกบ ั คนรวย การ กบฏทางชนชน ั � เกด ิ ขน �ึ อยา่งตอ ่ เนอ �ื ง และเครอ �ื งมอ ื ของชนชน ั � ปกครองทส �ี าํคญ ั ในสภาพแบบน�ีคอ ื การ ยน ิ ยอมบางสง�ิบางอยา่งใหก้บ ั คนชน ั � กลาง เพอ �ื ปกป้ องอํานาจและทรัพยส ์ น ิ ของคนชน ั � บน มน ั เป็ นการซอ �ื ความจงรักภก ั ดข ี องพวกนใ�ีนการเผชญ ิ หนา้กบ ั พวกทาส พวกคนพน �ื เมอ ื งอน ิ เดย ี น และคนผวิขาวยากจน การใชว้าจาของ “เสรภ ี าพและความเทา่เทย ี ม” เป็ นเครอ �ื งมอ ื ดงึคนผวิขาวในจํานวนเพย ี งพอ เพอ ื� มารว่มตอ ่ สกู้ับชนชน ั � ปกครององักฤษในการปฏวิต ั ิ แตใ่นขณะเดย ี วกน ั ไมม ่ ก ี ารพด ู ถงึการยกเลก ิ ระบบทาส หรอ ื ความเหลอ �ื มล�ําแตอ ่ ยา่งใด การปฏวิต ั อ ิ เมรก ิ าจงึเป็ นการปฏวิต ั เิพอ �ื ยด ึ ทรัพยส ์ น ิ ทด �ี น ิ และอาํนาจจาก ชนชน ั � ปกครองอังกฤษ และโอนใหช้ นชน ั � ปกครองใหมข ่ องอเมรก ิ า พวก “บต ุ รแหง่เสรภ ี าพ” (Sons of Liberty) ลว้นแตม ่ าจากชนชน ั � สงูและชนชน ั � กลาง แตพ ่ วกนเ�ีขา้ใจ ดวีา่ถา้จะมก ี ารรบกบ ั องักฤษ ตอ้งมอ ี ะไรทใ�ีชไ้ดใ้นการชก ั ชวนใหค้นชน ั � ลา่งมารว่ม งานเขย ี นปลก ุ ระดม ของ ทอมมส ั เพน ชอ �ื Common Sense (สามญ ั สาํนก ึ ) สามารถถลม ่ ความเชอ �ื ในระบบกษั ตรย ิ ์ และสท ิ ธิ 1

ศก ั ดส �ิ ท ิ ธข �ิ องกษั ตรย ิ อ ์ งักฤษเหนอ ื คนอเมรก ิ า มน ั เป็ นงานเขย ี นทส �ี ง่เสรม ิ ลท ั ธ ิ “ชาตน ิ ย ิ ม” ของชาตใิหม่ ทก �ี าํลงัจะเกด ิ ซง�ึมป ี ระโยชนใ์นการสรา้งความสามค ั ครี ะหวา่งทก ุ ชนชน ั � แตใ่นอก ี ดา้นหนง�ึพวกคนชน ั � สงู อเมรก ิ าไมค ่ อ ่ ยสบายใจกบ ั งานน�ี เขากลวัวา่มน ั ชก ั ชวนใหค้นชน ั � ลา่งสเู้ พอ �ื ประชาธป ิ ไตย อยา่งไรก็ตาม ทอมมส ั เพน เป็ นนักเขย ี นทเ�ีต็มไปดว้ยความขด ั แยง้ เพราะเมอ �ื การปฏวิต ั อ ิ เมรก ิ าระเบด ิ ขน �ึ เขาตอ ่ ตา้น การนํ าตนเองของมวลชน ทา่มกลางการปฏวิัต ิ ในขณะทค �ี นจนถก ู สง�ัใหม้าเกณฑท ์ หาร คนรวยสามารถจา่ยเงน ิ เพอ ื� ห ล ก ี เลย �ี ง การรบได ้ ซง�ึทําใหค้นจนไมพ ่ อใจ และในเมอ ื ง บอสตน ั มก ี ารกอ ่ จลาจลโดยคนจน ในกองทพ ั ปฏวิต ั ิ พวกนายพลไดร้ับเงน ิ เดอ ื นตลอดชพ ี ในขณะทท �ี หารธรรมดาไมไ่ดอ้ะไรเลย นอกจากนพ �ี วกนายทน ุ กลม ุ่ หนง�ึฉวยโอกาสเกง็กาํไรจากสงคราม ในวันปี ใหม่ 1781 ทหารเพนซล ิ เว เนย ี ดม �ื สรุาแลว้กอ ่ กบฏไลฆ ่ ่านายพลและยกทพ ั ไปสส ู่ ภาแหง่รฐ ั แต่ จอรช ์ วอชงิตน ั (George Washington) เจรจาใหส้ลายตวั จอรช ์ วอชงิตน ั คนน�ีเป็ นผบู้งัคบ ั บญ ั ชากองทพ ั ปฏวิต ั ิ และใน ขณะเดย ี วกน ั เป็ นนายทน ุ อเมรก ิ าทร�ีวยทส �ี ด ุ ดว้ย ในยค ุ แรกๆ ของการสรา้งอาณานค ิ มใหมใ่นอเมรก ิ าโดยองักฤษ คนจนผวิขาวถก ู ขนมาเพอ �ื ถก ู “ขาย” เป็ นคนรับใชใ้นเรอ ื เดน ิ ทะเลภายใตส้ภาพยํา�แยท ่ ส �ี ด ุ มน ั เป็ นระบบทบ �ี รษ ิ ั ทเดน ิ เรอ ื ขนคนจนไปอเมรก ิ า แลว้ขายเขาใหน้ายจา้ง นายจา้งเหลา่นม �ี ี “สท ิ ธใ์ชง้าน” จนกวา่จะจา่ยหนค �ี า่เดน ิ ทางครบ การเฆย �ี นและ ทบ ุ ต ี เป็ นเรอ �ื ง “ปกต”ิ สาํหรับคนรับใช ้ และผห ู้ ญงิมก ั ถก ู เจา้นายขม ่ ขน ื เป็ นประจํ า คนรบ ั ใชผ้ห ู้ ญงิถก ู บงัคับไมใ่หแ้ตง่งานหรอ ื มเีพศสัมพันธก ์ บ ั ครู่ัก เพราะการมล ี ก ู จะเป็ นอป ุ สรรคต ์ อ ่ การทํางาน เบนจามน ิ แฟรงคล ์ น ิ (Benjamin Franklin) หนง�ึในผกู้อ ่ ตงั � สหรัฐอเมรก ิ า (Founding Father) ใหค้ําแนะนํ าวา่ “คน รับใชส้าวทด �ี ต ี อ้งเชอ �ื ฟั งเจา้นาย ตอ้งแข็งแรง และขยน ั ทํางานบา้น” รัฐธรรมนูญสหรัฐในยค ุ กอ ่ ตงั � ประเทศระบวุา่ถา้ลก ู จา้งหนข ี า้มพรมแดนจากรัฐหนง�ึไปอก ี รัฐหนง�ึ ทก ุ รัฐตอ้งชว่ยกน ั สง่ตวักลับ สง�ิทช �ี นชน ั � ปกครองกลวัมากทส �ี ด ุ ในยค ุ นั น � คอ ื การจับมอ ื กน ั รว่ มกบฏของคนจนผวิขาว ทาสผวิดํา และคนพน �ื เมอ ื งอน ิ เดย ี น ดงันัน � ลท ั ธเิหยย ี ดสผ ี วิกลายเป็ นเครอ �ื งมอ ื สาํคญ ั ในการแบง่แยกและปกครอง ทอมมส ั เจฟเฟอรส ์ น ั (Thomas Jefferson) คอ ื ผเู้ ขย ี น “แถลงการณ์เอกราช” ทร�ีัฐสภาประกาศใชใ้น วน ั ท �ี 4 กรกฏาคม 1776 คําประกาศนพ �ี ด ู ถงึการทม �ี นุษยท ์ ก ุ คนเกด ิ มาเทา่เทย ี มกน ั และทก ุ คนมส ี ท ิ ธิ สาํคญ ั ๆ ซง�ึไมค ่ วรถก ู คนอน �ื ยด ึ เอาไป แตใ่นความเป็ นจรงิมนุษยห ์ ลายกลม ุ่ ในอเมรก ิ าถก ู มองขา้มโดย สน �ิ เชงิ นัน � คอ ื คนพน �ื เมอ ื งอน ิ เดย ี น ทาสผวิดํา และสตรี ซง�ึลว้นแตป ่ ราศจากสท ิ ธเิสรภ ี าพในทก ุ เรอ �ื ง ทอมมส ั เจฟเฟอรส ์ น ั เองก็เป็ นเจา้ของทาสนั บรอ้ยคน ในเรอ �ื งสท ิ ธเิสรภ ี าพของสตรี ทอมมส ั เจฟเฟอร์ สน ั มองวา่ผห ู้ ญงิอเมรก ิ า “คงฉลาดเกน ิ ไปทจ �ี ะไปปวดหัวกบ ั เรอ �ื งการเมอ ื ง” 55 คนทป �ี ระชม ุ กน ั เพอ �ื ชว่ยรา่งรัฐธรรมนูญในปี 1787 ประกอบไปดว้ยทนายความเป็ นสว่นใหญ่ เป็ น คนรํา�รวยทม �ี ท ี ด �ี น ิ มท ี าส มโี รงงานอต ุ สาหกรรมและบรษ ิ ั ทเดน ิ เรอ ื และเกอ ื บครง�ึหนง�ึเป็ นคนทไ�ีดก้าํไร จากการปลอ ่ ยก ู้ “สภารา่งรัฐธรรมนูญ” นไ �ี มม ่ ต ี วัแทนของ ทาส คนรับใช ้ สตรี หรอ ื ผชู้ายทไ�ีมม ่ ท ี รพ ั ยส ์ น ิ เลย ปั ญหาใหญข ่ องชนชน ั � ปกครองสหรัฐในชว่งนค �ี อ ื ความไมพ ่ อใจของเกษตรกรรายยอ ่ ยทต �ี ด ิ หนแ �ี ละถก ู นายทน ุ ยด ึ ทด �ี น ิ นอกจากนม �ี ค ี วามไมพ ่ อใจของทหารผา่นศก ึ และความไมพ ่ อใจของคนธรรมดาทถ �ี ก ู กด ี กน ั ไมใ่หม้ส ี ท ิ ธล ิ งคะแนนเสย ี งเพราะไมม ่ ท ี รัพยส ์ น ิ ในหลายกรณีเมอ �ื ศาลเรม �ิ ดําเนน ิ คดต ี อ ่ เกษตรกรทต �ี ด ิ หน�ี อยา่งเชน ่ ใน แมสะชเูซทส ์ จะพบวา่มก ี องกาํลงัตด ิ อาวุธของทหารผา่นศก ึ และเกษตรกรยากจนมา ลอ้มศาลเป็ นพันๆ คน จรงิๆ แลว้อป ุ สรรคท ์ ส �ี าํคญ ั ทส �ี ด ุ ในยค ุ นัน � ทท �ี ําใหส้หรัฐไมเ่ป็ นประชาธป ิ ไตย ไมใ่ชก ่ ารกด ี กน ั ไมใ่หค้น จํานวนมากมส ี ท ิ ธล ิ งคะแนนเสย ี ง แตอ ่ ป ุ สรรคห ์ ลก ั คอ ื ความเหลอ �ื มล�ําทางเศรษฐกจิระหวา่งคนรวยไมก ่ �ี คนกับคนจนจํานวนมาก เพราะแคก ่ ารลงคะแนนเสย ี งไมส ่ ามารถแกป้ั ญหาความไมเ่ทา่เทย ี มทาง 2

เศรษฐกจิและอาํนาจอน ั นไ �ี ด ้ พวกนั กเขย ี นทส �ี นับสนุนรฐ ั ธรรมนูญ เชน ่ เจมส ์ แมดส ิ น ั (James Madison) มก ั จะอธบ ิ ายวา่รัฐธรรมนูญมค ี วามสาํคญ ั เพราะสรา้งระบบการปกครองทส �ี ามารถควบคม ุ ความขด ั แยง้ทาง ชนชน ั � ได ้ การวพ ิ ากษ์ วจ ิ ารณร์ัฐธรรมนูญนํ าไปสก ู่ ารออก “บทแกไ้ข” (amendments) ทก �ี ลา่วถงึสท ิ ธเิสรภ ี าพ ในการพด ู เขย ี น แสดงออก และรวมตวักน ั และสท ิ ธข ิ องพลเมอ ื งทจ �ี ะไดร้ับการตด ั สน ิ คดอ ี ยา่งเป็ นธรรม ซง�ึเรย ี กรวมๆ วา่ “กฏหมายสท ิ ธเิสรภ ี าพ” (Bill of Rights) อยา่งไรก็ตาม หลงัจากทบ �ี ทแกไ้ขตา่งๆ ถก ู ประกาศใช ้ มก ี ารละเมด ิ สท ิ ธเิสรภ ี าพของประชาชนตอ ่ ไปในหลายดา้น โดยชนชน ั � ปกครองอยา่ง สมํา�เสมอ ผห ู้ ญงิมบ ี ทบาทสาํคญ ั ในการนํ าการตอ ่ สเู้ พอ �ื สท ิ ธเิ สรภ ี าพ เชน ่ การนัดหยด ุ งานสมย ั แรกๆ ระหวา่งปี 1824-1836 นํ าโดยผหู้ญงิทเ�ีป็ นคนงานทอผา้ ในชว่งนผ �ี ห ู้ ญงิเรม �ิ มก ี ารศก ึ ษามากขน �ึ และออกมารณรงค์ เรอ �ื งสองมาตรฐานของเพศสม ั พันธ์ หรอ ื เรอ �ื งการทําใหห ้ ญงิบรก ิ ารเพศเป็ นเหยอ �ื และนอกจากนม �ี ก ี าร สง่เสรม ิ ประเด็นเรอ �ื งสข ุ ภาพอก ี ดว้ย ลซ ู �ี สโตน (Lucy Stone) เป็ นนักปราศย ั เรอ �ื งสท ิ ธท ิ างเพศ เขาไมย ่ อมเปลย �ี นนามสกล ุ หลงัแตง่งาน และปฏเิสธทจ �ี ะจา่ยภาษี เพราะเขาไมม ่ ส ี ท ิ ธเ�ิลอ ื กตงั � รัฐเลยเขา้มายด ึ ทรัพยส ์ น ิ เล็กๆ นอ้ยของเขาไปหมด รวมถงึเตย ี งทารก นั กเคลอ �ื นไหวหญงิหลายคนไดร้ับอท ิ ธพ ิ ลจากพวก “สงัคมนย ิ มเพอ้ฝั น” (Utopian Socialists) ใน ฝรง�ัเศส และมบ ี ทบาทสาํคัญในการรณรงคใ์หเ้ ลก ิ ระบบทาสอก ี ดว้ย พวกทพ �ี ด ู ถงึสท ิ ธส ิ ตรบ ี างสว่น ชอบมองขา้มการเหยย ี ดสผ ี วิ ในการประชม ุ เรอ �ื งสท ิ ธส ิ ตรใีนปี 1851 ซอเจอรนา ทรท ู (Sojourner Truth) อดต ี ทาสผวิดําจากนวิยอรค ์ คนหนง�ึ ซง�ึเบอ �ื หน่ายกบ ั พวกพระท �ี ชอบมองวา่หญงิเป็ นเพศออ ่ นแอ ตัดสน ิ ใจยน ื ขน �ึ และพูดวา่ “ผชู้ายคนนัน � บอกวา่ชายทก ุ คนควรจะชว่ย ผห ู้ ญงิขน �ึ รถมา้ และควรอมุ้ผหู้ญงิขา้มโคลน แตไ ่ มเ่คยมใีครชว่ยฉั น... แลว้ฉันไมใ่ชผ ่ ห ู้ ญงิหรอ ื ยงัไง? ....ดก ู ลา้มเนอ �ื แขนฉั นกไ ็ ด ้ ฉั นเคยไถนา ปลก ู พช ื และเก็บเกย �ี ว และไมม ่ ผ ี ชู้ายทไ�ีหนทําไดด้ก ี วา่... แลว้ ฉั นไมใ่ชผ ่ ห ู้ ญงิหรอ ื ยงัไง?” สาํหรับคนพน �ื เมอ ื งอน ิ เดย ี น รฐ ั ธรรมนูญหรอ ื กฏหมายสท ิ ธเิสรภ ี าพไมเ่ คยมค ี วามหมายเลย หลงัชย ั ชนะในการปฏวิต ั ิ รัฐบาลอเมรก ิ าใชค้วามรน ุ แรงป่ าเถอ �ื นในการไลค ่ นพน �ื เมอ ื งออกจากทท �ี ํากน ิ เพอ �ื ยด ึ ทด �ี น ิ ใหค้นผวิขาวและนายทน ุ ใหญ่ ในปี 1800 ทอมมส ั เจฟเฟอรส ์ น ั ขน �ึ มาเป็ นประธานาธบ ิ ดแ ี ละรเิรม �ิ นโยบายเคลย ี ร์ เผา่ครก ี และเผา่เชราคี ออกจากรฐ ั จอรเ์จย ี ชว่งนเ�ีป็ นชว่งทม �ี ก ี ารพัฒนาและสะสมทน ุ กบ ั ทด �ี น ิ สําหรบ ั การเกษตร การเกษตรกระตนุ้การคา้ขาย และป้ อนวต ั ถด ุ บ ิ ใหอ้ ต ุ สาหกรรม แอนดรู แจกสน ั (Andrew Jackson) เป็ นนายทน ุ ทเ�ีกง็กาํไรจากการซอ �ื ขายทด �ี น ิ จากการขายทาส และจากการเป็ นพ่อคา้ใหญ่ แจกสน ั คนนเ�ีป็ นตวัแทนผลประโยชนข ์ อง นายทน ุ ทช �ี ด ั เจนทส �ี ด ุ และเป็ นศต ั รห ู ลก ั ของคนพน �ื เมอ ื งอน ิ เดย ี นโดยการกอ ่ สงครามและใชค้วามรน ุ แรง เพอ �ื ไลค ่ นอน ิ เดย ี นออกจากทด �ี น ิ ในทส �ี ด ุ แจกสน ั ขน �ึ มาเป็ นประธานาธบ ิ ดใีนปี 1828 แตต ่ ําราในโรงเรย ี น สหรัฐปั จจุบน ั จะไมก ่ ลา่วถงึความเลวรา้ยป่ าเถอ �ื นของเขาแตอ ่ ยา่งใด เจา้หนา้ทร�ีัฐชอบมองวา่คนพน �ื เมอ ื งอน ิ เดย ี นเป็ น “เด็ก” และมก ี ารใชค้ําวา่ “พอ ่ ใหญ่” เวลาพด ู ถงึ ประธานาธบ ิ ดส ี หรัฐ แตห ่ วัหนา้เผา่คนหนง�ึชอ �ื เทคม ุ เซ ดา่ เจา้หนา้ทร�ีัฐวา่ “อยา่มาพด ู ถงึพอ ่ ใหญ่เลย!! พ่อตวัจรงิของผมคอ ื ดวงอาทต ิ ย์ และโลกนค �ี อ ื แม”่ รัฐบาลสหรัฐอาศย ั ความรน ุ แรงและการหก ั หลงัชนเผา่อน ิ เดย ี นหลงัทําสญ ั ญาตลอด เพอ �ื ขับไลค ่ น สว่นใหญอ ่ อกจากทด �ี น ิ คนทไ�ีมโ่ดนฆา่โดยตรง จะอดอยากลม้ตายจากการเจ็บไขไ้ดป้่ วยขณะทถ �ี ก ู บงัคับ ใหต้อ้งอพยพไปทท �ี ําเลใหมซ ่ ง�ึไมเ่คยอด ุ มสมบรูณ์เลย 3

2. เมอ �ื สหรฐัแปรตวัเป็ นจก ั รวรรดน ิ ย ิ มและทน ุ นย ิ มเต็มตวั ในชว่งหลงัสงครามโลกครัง�ทส �ี อง หลายคนเคยหลงเชอ �ื วา่สหรฐ ั เป็ นประเทศใหมท ่ ไ�ีมเ่คยมอ ี าณานค ิ ม และสหรัฐเป็ นความหวงัของชนชาตต ิ า่งๆ ทก �ี าํลงัตอ ่ สเู้ พอ �ื กเู้ อกราชจากเจา้อาณานค ิ มเกา่ อยา่งองักฤษ หรอ ื ฝร�ังเศส แมแ้ต่ โฮจม ิ น ิ ต์ ยงัเคยหวังวา่รฐ ั บาลสหรฐ ั จะสนั บสนุนเอกราชของเวย ี ดนาม แตใ่นไมช ่ า้ เขาก็ “ตาสวา่ง” เขา้ใจวา่สหรัฐไมต ่ า่งจากฝรง�ัเศส ในไทยนักวช ิ าการกระแสหลก ั มักมองวา่รช ั กาลทห �ี า้เลก ิ ทาส เพราะมค ี วามเมตตา และอด ุ มการณ์ เสรภ ี าพ ในลักษณะเดย ี วกน ั คนจํานวนมากหลงเชอ �ื วา่ประธานาธบ ิ ด ี เอบราฮม ั ลงิคอน เลก ิ ทาสภายใต ้ อด ุ มการณเ์ชน ่ กน ั แตจ ่ ด ุ รว่มระหวา่งไทยกบ ั อเมรก ิ าคอ ื การทร�ีะบบทาสขัดแยง้กบ ั การพัฒนาทน ุ นย ิ ม สมย ั ใหม่ เฮาวารด ์ ซน ิ อธบ ิ ายวา่สหรฐ ั เป็ นประเทศจักรวรรดน ิ ย ิ มมาตัง�แตแ ่ รก และการเลก ิ ทาสเป็ นผลพวง จากความจําเป็ นทางทหารมากกวา่อด ุ มการณ์...

ในปี 1845 สหรัฐอเมรก ิ าภายใตป้ระธานาธบ ิ ด ี เจมส ์ พอลค ์ (James Polk) จากพรรคเดโมแครด รเิรม �ิ การใชท ้ หารสหรัฐในการรก ุ รานประเทศรอบขา้ง พอลค ์ สง�ัใหก้องทพ ั ไปตงั � คา่ยบนชายฝ�ั งแมน ่ �ํ าแกรนด ์ (Rio Grande) ซง�ึอยใู่นดน ิ แดนของประเทศเมกซโิก กอ ่ นหนา้น�ี เมกซโิก ซง�ึกลายเป็ นประเทศอส ิ ระเมอ �ื รบชนะสเปน ถก ู กดดน ั ใหย้ก เทกซส ั ใหส้หรัฐ โดยทร�ีัฐบาลสหรัฐสนั บสนุนการกบฏของชาวเทกซส ั ตอ ่ เมกซโิก การสง่กองทพ ั ไปตงั � คา่ยบนชายฝ�ั งแมน ่ �ํ าแกรนด์ เป็ นการพยายามของประธานาธบ ิ ดอ ี เมรก ิ าท �ี จะยใุหร้ัฐบาลเมกซโิกโตต้อบ และกลายเป็ นขอ้อา้งในการทําสงครามกบ ั เมกซโิกในปี 1846 เป้ าหมาย ของประธานาธบ ิ ดี พอลค ์ และชนชน ั � ปกครองสหรฐ ั คอ ื การขยายพน �ื ทข �ี องประเทศ โดยเฉพาะการยด ึ แคลฟ ิ อรเ์นย ี แน่นอนการเปิ ดศก ึ กบ ั เมกซโิก ครงั � นก �ี ระทําไปภายใตก้ารโกหกวา่สหรฐ ั จะ “ปลดปลอ ่ ยประชาชน และสรา้งประชาธป ิ ไตย” อยา่งไรกต ็ าม สมาคมตา้นระบบทาสแหง่อเมรก ิ า ออกแถลงการณโ์ตแ้ยง้วา่ “สงครามนท �ี ําไปเพอ �ื ขยายระบบทาสไปสเู่มซโิก” มเีกษตรกรคนหนง�ึจาก นวิองิแลนด์ เขย ี นวา่ “สงคราม นเ�ีป็ นแคอ ่ าชญากรรมเพอ �ื ยด ึ แคลฟ ิ อรเ์นย ี ” และมน ี ักเขย ี นจาก แมสะชเูซทส ์ คนหนง�ึไมย ่ อมจา่ยภาษี ท �ี ถก ู ใชใ้นการทําสงคราม ตอ ่ มาหลงัจากทเ�ีขาตด ิ คก ุ และไดร้บ ั การปลอ ่ ยตวั เขาประกาศวา่ “เราไมค ่ วร สง่เสรม ิ ใหใ้ครเคารพกฏหมาย แตเ่ราควรสง่เสรม ิ ใหค้นเคารพความยต ุ ธิรรม” มก ี ลม ุ่ ตอ ่ ตา้นสงครามหลายกลม ุ่ เชน ่ “สมาคมสน ั ตภ ิ าพ” ทม �ี ห ี นั งสอ ื พม ิ พช ์ อ �ื “รณรงคเ์พอ �ื สน ั ตภ ิ าพ” และ หนั งสอ ื พม ิ พ์ “ปลดแอก” ของสมาคมตา้นระบบทาส ซง�ึออกแถลงการณว์า่ “ผรู้ักเสรภ ี าพและความ เป็ นมนุษยท ์ ก ุ คน ควรตงั � ความหวงัวา่กองทพ ั เมกซโิก จะไดร้ับชย ั ชนะ” เฟรดเดอรค ิ ดก ั ลาส (Frederik Douglass) อดต ี ทาสผวิดํา และนั กเคลอ �ื นไหว เขย ี นในหนั งสอ ื พม ิ พ์ “ดาวเหนอ ื ” ของเขา วา่ไมม ่ ี นั กการเมอ ื งคนไหนกลา้ออกมาตา้นสงครามป่ าเถอ �ื นอน ั น�ี นอกจากน�ีองคก ์ รแรงงานบางองคก ์ ร ใน นวิยอรค ์ กบ ั นวิองิแลนด ์ กอ ็ อกมาแสดงทา่ทต ี า้นสงครามเชน ่ กน ั ในทส �ี ด ุ เมกซโิก แพส้งครามและตอ้ง “ขาย” แคลฟ ิ อรเ์นย ี กบ ั นวิเมกซโิก ใหส้หรัฐ และตอ้งยอม สละพรมแดนเพม �ิ ใหร้ัฐ เทกซส ั อก ี ดว้ย

การขยายพน �ื ทข �ี องสหรัฐ ทงั � ภายใน โดยการยด ึ ทด �ี น ิ ของเผา่อน ิ เดย ี น และภายนอก โดยการรุกราน ประเทศรอบขา้ง เป็ นสง�ิจําเป็ นสาํหรับการพัฒนาทน ุ นย ิ มสหรัฐ เพราะเป็ นวธิข ี ยายตลาดและแหลง่ วัตถด ุ บ ิ ระหวา่ง 1852 กบ ั 1895 สหรัฐใชก้าํลงัทหารในการปกป้ องผลประโยชนข ์ องนายทน ุ โดยสง่ทหาร ไปแทรกแซงประเทศ อารเ์จนทน ี า นค ิ ารากวั ญป �ี ่ น ุ ยรูก ุ วาย จน ี แองโกลา และฮาวาย ในปี 1897 ธอ ี ารด ์ อร์ รส ุ เวลท ์ (Theodor Roosevelt) เขย ี นจดหมายถงึเพอ �ื นวา่ “ผมอยากเห็น สงครามจัง เพราะมน ั จะเป็ นประโยชน์ตอ ่ ประเทศชาต”ิ สป �ี ี กอ ่ นหนา้นัน � ทน ุ นย ิ มอเมรก ิ าเขา้สวู่ก ิ ฤต เศรษฐกจิ และชนชน ั � ปกครองอเมรก ิ าเขา้ใจดวีา่ การปลก ุ แนวชาตน ิ ย ิ มทา่มกลางสงคราม เป็ นวธิท ี ด �ี ใีน การทําใหช้นชน ั � ลา่งลม ื ความไมพ ่ อใจกบ ั นายทน ุ พอถงึปี 1898 ประธานาธบ ิ ด ี มะคน ิ ล�ี (McKinley) ประกาศสงครามกบ ั สเปน ภายใตข้อ้อา้งปลอมวา่ จะไปชว่ยนั กกชู้าตท ิ เ�ีกาะ ควิบา ทต �ี อ้งการประเทศทอ �ี ส ิ รภาพจากสเปน แตพ ่ อสงครามเสร็จสน �ิ ลงดว้ย ชย ั ชนะของสหรัฐ รฐ ั บาลสหรฐ ั บังคบ ั ใหร้ัฐบาล “อส ิ ระ” ของควิบาเซน ็ สญ ั ญายน ิ ยอมใหส้หรัฐแทรกแซง การเมอ ื งควิบาดว้ยทหารไดท ้ ก ุ เมอ �ื ในชว่งนั น � มก ี ารนั ดหยด ุ งานโดยคนงานควิบาเพอ �ื เรย ี กรอ้งการทํางาน วน ั ละ 8 ชว�ัโมง แตถ ่ ก ู ทหารอเมรก ิ าปราบปราม สงครามกบ ั สเปนครงั � นไ �ี ดร้ับการสนับสนุนเต็มทจ �ี ากนายทน ุ ใหญ่ เชน ่ จอหน ์ เจคอบ แอสเตอร์ (John Jacob Astor), วล ิ เลย �ี ม รอคกะเฟเลอร์ (William Rockefeller), ทอมมส ั ฟอรต ์ น ู ไรอน ั (Thomas Fortune Ryan) และ เจ พี มอรแ ์ กน (J. P. Morgan) แตอ ่ งคก ์ รแรงงานกบ ั พรรคสงัคมนย ิ ม ออกมาคา้น ผลประโยชนท ์ างชนชน ั � จากการทําสงครามเห็นไดช้ด ั หลงัจากทส �ี เปนแพส้งคราม สหรัฐยด ึ ปอรโ์ตรโีก (Puerto Rico), ฮาวาย (Hawaii) และ เกาะกวม (Guam) และประธานาธบ ิ ด ี มะคน ิ ล�ี เลา่วา่ “หลงัจากทไ�ีดป้รก ึ ษาหารอ ื กบ ั พระเจา้” เขาตด ั สน ิ ใจบก ุ หมู่ เกาะ ฟิ ลป ิ ปิ นส ์ ซง�ึเคยเป็ นอาณานค ิ มของสเปน สงครามในฟิ ลป ิ ปิ นสใ์ชเ้ วลาสามปี กวา่กองทพ ั สหรฐ ั จะเอาชนะกองทพ ั ปลดแอกฟิ ลป ิ ปิ นสได ้ เอมล ิ ิ โอ อากวน ิ ั ลโด (Emilio Aguinaldo) เป็ นผนู้ํ าสาํคัญทพ �ี ยายามยบ ั � ยงั � การรก ุ รานของสหรัฐ ในเวลาน�ี ทา่มกลางสงคราม ทหารผวิดาํคนหนง�ึในฟิ ลป ิ ปิ นสถ ์ ก ู ตัง�คําถามโดยเด็กพน �ื เมอ ื งวา่ “คนผวิดําอเมรก ิ ามา รบเราทน �ี ท �ี ําไม? ทาํไมไมก ่ ลบ ั บา้นไปรบกบ ั พวกทม �ี น ั ฆา่คนผวิดํา?” การยกเลก ิ ระบบทาสทา ่ มกลางสงครามกลางเมอ ื งอเมรก ิ า รัฐบาลสหรัฐมเีหตผ ุ ลตามตรรกะของระบบเศรษฐกจิทน ุ นย ิ ม ทจ �ี ะปกป้ องระบบทาส เพราะในปี 1860 ทางภาคใตข้องอเมรก ิ า มก ี ารผลต ิ ฝ้ าย 1 ลา้นตน ั ตอ ่ ปี โดยทาส 4 ลา้นคน แตค ่ วามขด ั แยง้ระหวา่งรัฐ ทางเหนอ ื กบ ั รฐ ั ทางใต ้ มาจากผลประโยชนท ์ ต �ี า่งกน ั ระหวา่งนายทน ุ ไรเ่กษตรทางใตท ้ ใ�ีชท ้ า ส กบ ั ความ ตอ้งการของนายทน ุ อต ุ สาหกรรมทางเหนอ ื ทจ �ี ะขยายตลาดผลผลต ิ จากโรงงานในหมเู่กษตรกรขนาด เล็กทม �ี ท ี ด �ี น ิ ของตนเองในซก ี ตะวน ั ตกของประเทศ นอกจากนน �ี ายทน ุ อต ุ สาหกรรมตอ้งการคนงาน ไม่ ตอ้งการทาส ถา้จะมก ี ารยกเลก ิ ทาสคงตอ้งมก ี ารกบฏอน ั ยง�ิใหญข ่ องทาสหรอ ื ไมก ่ ็สงครามเตม ็ รป ู แบบ แตถ ่ า้มก ี าร กบฏของทาส กระบวนการตอ ่ สมู้น ั จะมาทา้ทายระบบทน ุ นย ิ มอยา่งแน่นอน แต่ถา้การเลก ิ ทาสมาจาก สงคราม อยา่งนอ้ยพวกชนชน ั � ปกครองอเมรก ิ าพอจะคม ุ สงัคมภายหลงัได ้ การกบฏของทาสผวิดาํออกมาในหลายรป ู แบบ บางครัง�เป็ นการกบฏเงย ี บ เชน ่ ขโมยสง�ิของ องู้าน ทําลายเครอ �ื งจักร หรอ ื การหนไ ี ปคานาดา เมกซโิก หรอ ื รัฐทางเหนอ ื ของสหรัฐ แตก ่ ารหนเีจา้ทาสเป็ น เรอ �ื งอน ั ตราย เสย �ี งกับการถก ู จบ ั และลงโทษอยา่งป่ าเถอ �ื น เฮเรย ี ด ทบ ู แมน (Harriet Tubman) เกด ิ มา เป็ นทาสและถก ู ทํารา้ยโดยเจา้ทาสเมอ �ื อายแ ุ คส ่ บ ิ หา้ เขาตด ั สน ิ ใจหนไ ี ปทางเหนอ ื ตามลําพัง และ 5

หลงัจากนั น � กลายเป็ นผปู้ระสานงานสาํคญ ั ของ “ทางรถไฟใตด้น ิ ” ซง�ึเป็ นแนวทางหนไ ี ปทางเหนอ ื ผา่น บา้นพักของคนทค �ี ัดคา้นระบบทาส เฮเรย ี ด ทบ ู แมน เดน ิ ทางกลบ ั ไปกลับมาเพอ �ื พาทาสหนห ี ลายครัง� และทก ุ ครัง�จะพกปื นและอธบ ิ ายวา่ “ถา้ไมอ ่ ส ิ ระ ยอมตายดก ี วา่” ทางรถไฟใตด้น ิ และความสมานฉั นท ์ จากคนผวิขาวกา้วหนา้ ทาํใหร้ัฐบาลออกกฏหมายลงโทษคนผวิขาวทค �ี บคา้สมาคมกบ ั คนผวิดาํ และ แน่นอนลท ั ธเิหยย ี ดสผ ี วิเป็ นเครอ �ื งมอ ื แบง่แยกทด �ี ี ในปี 1853 นั กตอ ่ สอู้ยา่ง เฟรดเดอรค ิ ดก ั ลาส อธบ ิ ายวา่คนผวิดําหวังอะไรจากการปฏริูปเล็กๆ นอ้ยๆ ทค �ี นขา้งบนจะใหไ้มไ ่ ด ้ “ความกา้วหนา้ทก ุ อยา่งในประวต ั ศ ิ าสตรม ์ าจากการตอ ่ สท ู้ ัง�นัน � ถา้ไมส ่ จู้ะไมม ่ ี ความกา้วหนา้ .... ผมู้อ ี าํนาจไมเ่คย และจะไมม ่ วีัน ยอมอะไรงา่ยๆ” เฟรดเดอรค ิ ดก ั ลาส เป็ นคนทเ�ีชอ �ื วา่ คนผวิดําตอ้งเป็ นผนู้ํ าขบวนการรณรงคต ์ อ ่ ตา้นระบบทาส ไมใ่ชป ่ ลอ ่ ยใหถ้ก ู นํ าโดยคนผวิขาวผห ู้ วงัด ี เอบราฮม ั ลงิคอน เป็ นนักการเมอ ื งของพรรครพ ิ ับลแ ิ คน ซง�ึเป็ นพรรคใหมข ่ องนายทน ุ อต ุ สาหกรรม ทางเหนอ ื เขาสามารถเชอ �ื มผลประโยชนข ์ องนายทน ุ กบ ั วาจานามธรรมของเสรภ ี าพ เขาชอบวจ ิ ารณ์ ระบบทาสวา่ไรศ้ล ี ธรรม แตท ่ เ�ีมอ ื งชารล ์ สเ์ทาวน ์ รัฐอล ิ อ ิ นอย ในปี 1858 เขาปราศย ั วา่ “ผมขอย�ําวา่ ผม ไมส ่ ง่เสรม ิ และไมเ่คยสง่เสรม ิ ความเทา่เทย ี มทางสงัคมและการเมอ ื ง ระหวา่งคนผวิขาวกบ ั คนผวิดํา” ตอ ่ มาในพธิรีบ ั ตําแหน่งประธานาธบ ิ ดใีนปี 1861 เขาพด ู วา่ “ผมไมม ่ เีจตนาโดยตรงหรอ ื ทางออ้มทจ �ี ะ เปลย �ี นแปลงระบบทาส...” ตอ ่ มาในปี 1862 ทา่มกลางสงครามกลางเมอ ื งระหวา่งรฐ ั เหนอ ื กบ ั ใต ้ ลงิคอน เรม �ิ กลา่วถงึการยกเลก ิ ทาส เพอ �ื เป็ นการขม ่ คก ู่ องทพ ั ใตใ้หเ้ ลก ิ กบฏตอ ่ สหรฐ ั พด ู ง่ายๆ มน ั เป็ นเครอ �ื งมอ ื ทางการทหาร ไมเ่กย �ี วขอ้งอะไรกบ ั อด ุ มการณม ์ ากนั ก สงครามกลางเมอ ื งอเมรก ิ าครัง�น�ี เป็ นสงครามทป �ี ระชาชนและทหารลม้ตาย 6 แสนคน จากประชากร ทัง�หมด 30 ลา้น และในชว่งแรกๆ ดเูหมอ ื นฝ่ ายเหนอ ื ของลงิคอนจะแพส้งคราม แตพ ่ อมก ี ารประกาศเลก ิ ทาส คนผวิดําสองแสนกวา่คนเดน ิ ทางไปอาสาสมค ั รรบในกองทพ ั เหนอ ื นอกจากนม �ี ก ี ารทําลายไรข ่ อง พวกเจา้ทาส ถงึกระนั น � ทหารผวิดําในกองทพ ั เหนอ ื ไดร้ับการเลอ ื กปฏบ ิ ต ั ต ิ ลอดเวลาเมอ �ื เทย ี บกบ ั ทห า ร ผวิขาว หลงัชย ั ชนะของกองทพ ั เหนอ ื มก ี ารแกไ้ขรัฐธรรมนูญเพม �ิ บทแกไ้ขท �ี 13 ระบวุา่ระบบทาสผด ิ กฏหมายและรัฐธรรมนูญ และบทแกไ้ขท �ี 15 หา้มไมใ่หใ้ครถก ู กด ี กน ั ในสท ิ ธท ิ างการเมอ ื งอน ั เนอ �ื งมาจาก สผ ี วิ และมเีวลาสน ั � ๆ ทค �ี นผวิดําเรม �ิ มบ ี ทบาททางการเมอ ื งมากขน �ึ ทางใต ้ ทัง�ๆ ทห �ี ลายรัฐทางเหนอ ื ไม่ ยอมใหค้นผวิดําลงคะแนนเสย ี ง แตใ่นไมช ่ า้ เมอ �ื กองทพ ั เหนอ ื ถก ู ถอนออกไป และเมอ �ื มก ี าร ประนป ี ระนอมกบ ั ฐานเสย ี งของพรรคเดโมแครด ซง�ึเคยชน �ื ชมระบบทาส เรม �ิ มก ี ฏหมายใหมๆ่ ออกมาท �ี เพก ิ ถอนสท ิ ธเิสรภ ี าพทางการเมอ ื งและสงัคมของคนผวิดํา พรอ้มกน ั นัน � มก ี ารจัดตัง�อน ั ธพาล คู คลก ั ส์ แคลน (Ku Klux Klan) เพอ �ื ทํารา้ยและฆา่วส ิ ามญ ั คนผวิดํา การกดขค �ี นผวิดําทเ�ีป็ นสภาพปกตห ิ ลงัสงครามกลางเมอ ื ง มรีากฐานจากการจับมอ ื กน ั ระหวา่งนายทน ุ เกษตรทผ �ี ลต ิ วต ั ถด ุ บ ิ กบ ั นายทน ุ อต ุ สาหกรรมและนายธนาคารทางเหนอ ื การสรา้งทางรถไฟเพอ �ื ขนสง่ สน ิ คา้ทว�ัประเทศ เป็ นปรากฏการณใ์หมจ ่ ากความสม ั พันธอ ์ น ั น�ี

3. สงครามทางชนชน �ั ในยค ุ ตน ้ ของสหรฐัอเมรก ิ า คนสว่นใหญไ ่ มเ่คยรจู้ักการตอ ่ สท ู้ างชนชน ั � อน ั ดเุดอ ื ดทเ�ีกด ิ ขน �ึ หลายครัง�ในประวต ั ศ ิ าสตรส ์ หรฐ ั เพราะ หลงเชอ �ื วา่คนในสหรฐ ั อเมรก ิ าเป็ น “คนชน ั � กลาง” ไปหมด หรอ ื มฐ ี านะดี แต่ เฮาวารด ์ ซน ิ วาดภาพการ ตอ ่ สรู้ะหวา่งแรงงานกบ ั ทน ุ ทน ี� ่าตน �ื เตน้ ในเรอ �ื งเกย �ี วกบ ั “ชนชน ั � ” ในอเมรก ิ า นักเขย ี นกระแสหลักมก ั สรา้งนย ิ ายวา่ นายทน ุ อเมรก ิ าพัฒนา ตนเองมาจากคนจนเพราะขยน ั ทาํงาน นย ิ ายนถ �ี ก ู แพรห ่ ลายเพอ �ื หลอกลวงใหค้นเชอ �ื วา่ในอเมรก ิ า ทก ุ คนม ี โอกาสเทา่เทย ี มกน ั นค �ี อ ื หนง�ึในนย ิ ายหลอกประชาชนของพวกทค �ี ลง�ัลท ั ธเิสรน ี ย ิ มกลไกตลาด

ในปี 1828 แอนดรู แจกซน ั (Andrew Jackson) ขน �ึ มาเป็ นประธานาธบ ิ ดข ี องสหรัฐ และอา้งวา่ตนเอง เป็ น “ปากเสย ี ง” ของเกษตรกรและคนงาน แตแ ่ น่นอนไมม ่ ก ี ารพด ู ถงึคนพน �ื เมอ ื งอน ิ เดย ี นและทาสผวิดํา แตอ ่ ยา่งใด อยา่งไรกต ็ ามการทเ�ีขามองวา่จําเป็ นทจ �ี ะพด ู เอาใจคนจน แสดงถงึความขด ั แยง้ทางชนชน ั � ท �ี กาํลงัเพม �ิ ขน �ึ ตลอดเวลาในอเมรก ิ า นย ิ ายของ “ประชาธป ิ ไตยแจกสน ั ” คอ ื การหลอกลวงเอาใจคนผวิ ขาวยากจน ทท �ี ํางาน ทงัในเมอ ื งและชนบท เพอ �ื ดงึมาสนั บสนุนพรรคเดโมแครด สภาพความเป็ นอยข ู่ องคนงานในเมอ ื งฟิ ลาเดลเฟี ยสมย ั นั น � ชใ�ีหเ้ ห็นวา่ชนชน ั � กรรมาชพ ี อเมรก ิ า ลําบากแคไ ่ หน ตก ึ ทอ �ี ยอ ู่ าศัยทรด ุ โซมมค ี รอบครัวอาศย ั อยู่ 50 กวา่ครอบครวั แตล ่ ะครอบครวัมห ี อ้งเดย ี ว ไมม ่ ก ี ารเกบ ็ ขยะ ไมม ่ ห ี อ้งน�ํ า ไมม ่ น ี �ํ าสะอาด อากาศกเ็ตม ็ ไปดว้ยมลพษ ิ ในเมอ ื งนวิยอรค ์ มักจะเห็นคนจน นอนอยู่ขา้งถนนทา่มกลางขยะ ในยา่นคนจนมก ั มโีรคระบาดเป็ นประจํา ในปี 1837 หนง�ึในสามของ คนทํางานในนวิยอรค ์ ตกงานทา่มกลางวก ิ ฤตเศรษฐกจิ ยค ุ นเ�ีป็ นยค ุ แหง่การสรา้งสหภาพแรงงานเป็ นครัง�แรก แตร่ัฐพยายามปราบปรามและทําใหเ้ ป็ นเรอ �ื ง ผด ิ กฏหมาย ผพ ู้ พ ิ ากษาคนหนง�ึในนวิยอรค ์ ลงโทษผกู้ อ ่ ตงั � สหภาพ และพด ู วา่ “ในแผน ่ ดน ิ ทองอน ั น�ี ท �ี เต็มไปดว้ยเสรภ ี าพและกฏหมายทเ�ีป็ นธรรม ทก ุ คนสามารถพัฒนาตนเองไดด้ว้ยความขยน ั มน ั ไมจ ่ ําเป็ น ทจ �ี ะตอ้งมก ี ารรวมตวักน ั แบบแปลกปลอม สหภาพแรงงานไมใ่ชว่ัฒนธรรมอเมรก ิ า มน ั เป็ นวฒ ั นธรรม ตา่งชาต”ิ .... แตห ่ ลงัจากคาํพพ ิ ากษาน�ี มก ี ารแจกใบปลวิทว�ัเมอ ื งเพอ �ื ประณามผพ ู้ พ ิ ากษาวา่เป็ นศต ั รู ของประชาชน ในไมช ่ า้มวลชน 27,000 คนมาชม ุ นุมกน ั กลางเมอ ื ง ตอ ่ จากนั น � มก ี ารเลอ ื กคณะกรรมการ คนงานเพอ �ื กอ ่ ตงั � องคก ์ รของคนงานและเกษตรกร แลว้มก ี ารรา่งคําประกาศอส ิ รภาพจากพรรคการเมอ ื ง กระแสหลก ั ในทส �ี ด ุ มก ี ารสรา้ง “พรรคสท ิ ธเิสมอภาค” ขน �ึ มา เซท ลเูทอร์ (Seth Luther) หนง�ึในแกนนํ า ของพรรคปราศย ั วา่ “เราจะลองรว่มในระบบเลอ ื กตงั � แตถ ่ า้มน ั ไมแ ่ กป้ั ญหาสาํหรับเรา เราจะอาศย ั กระสน ุ ปื นแทน” ในปี 1835 ทฟ �ี ิ ลาเดลเฟี ย สหภาพแรงงานหา้สบ ิ แหง่ นัดหยด ุ งานทว�ัไปเพอ �ื เรย ี กรอ้งวน ั ทํางาน 10 ชว�ัโมง คนงานทอผา้นัดหยด ุ งานใหญห ่ า้ปี หลงัจากนัน � เพอ �ื เรย ี กรอ้งคา่จา้งเพม �ิ และเมอ �ื ตํารวจมาปราบ ตํารวจตอ้งเผชญ ิ หนา้กบ ั คนงานตด ิ อาวธ ุ 400 คน วก ิ ฤตเศรษฐกจิรอบตอ ่ ไประเบด ิ ขน �ึ ในปี 1857 และมก ี ารประทว้งและจลาจลตามเมอ ื งใหญๆ่ เชน ่ นวิยอรค ์ เพอ �ื เรย ี กรอ้งใหร้ัฐบาลสรา้งงานใหค้นทํา มก ี ารขยายสหภาพแรงงานและจัดตงั � คนงานหญงิดว้ย หนั งสอ ื พม ิ พค ์ นงานฉบบ ั หนง�ึจากยค ุ นัน � เขย ี นวา่ “การทส �ี งัคมเราถก ู แบง่แยกระหวา่งชนชน ั � คนทํางาน และชนชน ั � ของคนทไ�ีมท ่ ํางาน พรอ้มกบ ั ความเหลอ �ื มล�ําในการกระจายมล ู คา่ระหวา่งสองชนชน ั � ดังกลา่ว ทําใหเ้ ราเขา้ใจวา่เราอยใู่นยค ุ ทแ �ี รงงานเผชญ ิ หนา้กบ ั ทน ุ ” 7

ทน ุ นย ิ มสหรัฐมวีก ิ ฤตเป็ นประจํา เชน ่ ในปี 1837, 1857, 1873, 1893, 1907, 1919 และ1919 วก ิ ฤต เหลา่นท �ี าํลายชวีต ิ ความมน �ั คงของคนทํางานในขณะทน �ี ายทน ุ กบ ั นายธนาคารรอดตัวอยา่งสะดวกสบาย และแน่นอนคนทถ �ี ก ู เกณฑไ์ปรบในสงครามกลางเมอ ื งอเมรก ิ า 1860 เป็ นคนจนในเมอ ื ง พอสงคราม สน �ิ สด ุ ลง เขาถก ู ผลก ั กลบ ั ไปสส ู่ ภาพเดม ิ แหง่ความทก ุ ขย ์ าก อยา่งไรกต ็ ามชนชน ั � กรรมาชพ ี มก ี ารขยายการจัดตัง� มก ี ารสรา้งสภาแรงงานระดบ ั ชาต ิ ซง�ึมน ี โยบาย จัดตงั � ทงั � ชาย หญงิ และคนผวิดํา ทงั � ๆ ทส �ี หภาพแรงงานหลายแหง่ยงัลา้หลงัเรอ �ื งสผ ี วิ และในปี 1872 ม ี การนัดหยด ุ งานสามเดอ ื นโดยคนงานนวิยอรค ์ สามแสนคน เพอ �ื เรย ี กรอ้งการทํางาน 8 ชว�ัโมงตอ ่ วน ั ใน ทส �ี ด ุ เขาไดร้ับชย ั ชนะ แตใ่นรฐ ั อน �ื ๆ คนงานยงัตอ้งทํางานนานกวา่นั น � ฝ่ ายนายจา้งพยายามอยเู่สมอทจ �ี ะดงึคนงานใหมจ ่ ากยโุรป มาทํางานแทนนั กสหภาพแรงงานทน �ี ัด หยด ุ งาน และพยายามจะใชเ้ ชอ �ื ชาตแ ิ ละภาษาในการแบง่แยกกรรมาชพ ี ซง�ึทําใหน้ักสหภาพแรงงานและ นั กสงัคมนย ิ มตอ้งขยน ั สรา้งความสามค ั คเีสมอ ในปี 1877 ในขณะทเ�ีศรษฐกจิยงัไมฟ ่ �ื นจากวก ิ ฤ ต เ กด ิ การนัดหยด ุ งานอน ั ยง�ิใหญ่ของคนงานรถไฟใน หลายๆ เมอ ื งทว�ัประเทศ นอกจากการหยด ุ งานแลว้มก ี ารขบ ั เครอ �ื งจักรไปล็อคไวใ้นโรงรถไฟ และดงึทาง รถไฟขน �ึ ทบ �ี อลทม ิ อร์ ประชาชนทว�ัไปออกมาสนั บสนุนคนงานและรบกบ ั ทหาร จนทหารครง�ึหนง�ึไมย ่ อม สตู้อ ่ ไป มวลชนประมาณหมน �ื หา้แหก ่ น ั ไปเผาตก ึ รถไฟ ทเ�ีมอ ื งพท ิ สเ์บอรก ์ เ็ชน ่ กน ั ประชาชนจํานวนมาก ออกมาทําลายตก ึ และขบวนรถไฟหลงัจากทท �ี หารใชป้ื นปราบคนงาน ในทส �ี ด ุ มก ี ารนัดหยด ุ งานทว�ัไป ของคนงานทอผา้ เหมอ ื งแร่ โรงเหลก ็ และโรงงานรถยนต ์ และในหลายๆ กรณต ี ามเมอ ื งใหญๆ่ ทหารเรม �ิ ไมพ ่ อใจทจ �ี ะปราบคนงาน “พรรคคนงาน” ทถ �ี ก ู กอ ่ ตงั � โดยคนเชอ �ื สายเยอรมน ั ในเมอ ื งชค ิ ารโ์ก มบ ี ทบาท ในการนํ าการตอ ่ สใู้นบางเมอ ื ง และมก ี ารเรย ี กรอ้งใหน้ํ าบรษ ิ ั ทรถไฟมาเป็ นของรฐ ั อยา่งไรกต ็ ามพวกนายธนาคารและนายทน ุ ใหญก ่ ร็ว่มกน ั ลงขน ั จา้งกองกาํลงัเพอ �ื ปราบคนงาน และ สมทบฝ่ ายรฐ ั ทใ�ีชท ้ หาร การนัดหยด ุ งานของคนงานรถไฟจบลงในทส �ี ด ุ ทา่มกลางการประนป ี ระนอม ระหว่างคนงานกบ ั ทน ุ แตน ่ ักสหภาพแรงงานพันกวา่คนถก ู จําคก ุ และนายจา้งรถไฟเรม �ิ จา้งการด ์ ตามโรง รถไฟตา่งๆ เพอ �ื ปราบคนงานเมอ �ื จําเป็ น ชนชน ั � แรงงานสหรัฐเรย ี นรวู้า่ถา้จะเอาชนะนายทน ุ กบ ั รฐ ั ตอ้ง สามค ั คแ ี ละจัดตงั � ดก ี วา่น�ี ในวน ั ท �ี 1 พฤษภาคม 1886 สมาพันธแ ์ รงงานอเมรก ิ าเรย ี กคนงานทว�ัประเทศออกมานั ดหยด ุ งาน ทว�ัไป เพอ �ื ใหไ้ด ้ 8 ชว�ัโมงการทํางานตอ ่ วน ั ทว�ัประเทศ มค ี นงานออกมาสามแสนหา้หมน �ื คน จากสถานท�ี ทํางาน 11,562 แหง่ แตฝ ่ ่ ายรัฐป้ ายสแ ี ละสรา้งสถานการณเ์พอ �ื จับกม ุ และประหารชวีต ิ แกนนํ า กอ ่ นหนา้ นั น � มก ี ารพยายามรณรงคเ์พอ �ื ปกป้ องชวีต ิ ของเขาทว�ัโลก แตไ ่ มส ่ าํเร็จ ยค ุ นเ�ีป็ นยค ุ ทม �ี ก ี ารสรา้งองคก ์ รแรงงานประเภท “สหภาพแรงงานอนาธป ิ ไตย” เชน ่ องคก ์ ร IWW และ สาขาของ “สากลทห �ี นง�ึ”ในเมอ ื งชค ิ าโกมส ี มาชก ิ หา้พันคน และผลต ิ หนั งสอ ื พม ิ พห ์ า้ภาษาสาํหรบ ั คนงาน สว่นทางใตข้องประเทศองคก ์ ร “อศ ั วน ิ แรงงาน” (knights of Labor) เรม �ิ จัดตงั � คนงานในไรเ่กษตรทเ�ีป็ น คนผวิดํา มก ี ารนัดหยด ุ งานในไรอ ่ อ้ยหมน �ื คน นายทน ุ และรัฐบาลสง่ทหารไปปราบปรามและมก ี ารยงิปื นส ู้ กน ั ระหวา่งทงั � สองฝ่ าย ในปี 1891 นายทน ุ เหมอ ื งแรก ่ ดดน ั ใหค้นงานเซน ็ สญ ั ญาวา่จะไมน ่ ัดหยด ุ งานและจะยอมการเพม �ิ อาํนาจของหวัหนา้งานในทท �ี ํางาน เมอ �ื คนงานไมย ่ อม มก ี ารนํ านักโทษจากคก ุ มาทํางานแทน และไล่ คนงานออกจากทพ �ี ัก แตป ่ รากฏวา่ในคน ื วันท �ี 31 ตล ุ าคม 1891 คนงานเหมอ ื งแรห ่ นง�ึพันคนพรอ้มอาวธ ุ ทก ุ คน เขา้ไปยด ึ เหมอ ื งและปลอ ่ ยนั กโทษจนบรษ ิ ั ทตอ้งยอมแพ ้ ปี 1893 เป็ นปี แหง่วก ิ ฤตเศรษฐกจิทห �ี นั กทส �ี ด ุ ในประวต ั ศ ิ าสตรต ์ อนนั น � เอมมา โกลด ์ แมน (Emma Goldman) นั กอนาธป ิ ไตยยน ื ขน �ึ ปราศย ั ตอ ่ มวลชนคนตกงานในนวิยอรค ์ และชวนใหค้นไปยด ึ อาหารจาก 8

รา้นคา้เพอ �ื ไมใ่หล้ก ู ๆหลานๆอดตาย แน่นอนโกลด ์ แมนถก ู ตํารวจจับ และในชว่งหลงัเขาถก ู สง่ไปรัสเซย ี และรว่มในการปฏวิต ั ท ิ ป �ี ระเทศนั น � นักเคลอ �ื นไหวชอ �ื ดงัอก ี คนหนง�ึจากยค ุ นค �ี อ ื ยจ ู น ี เดบส ์ (Eugene Debs) ซง�ึเคยทํางานรถไฟตงั � แต่ อายส ุ บ ิ ส �ี เขาเป็ นหนง�ึในผกู้อ ่ ตงั � สหภาพรถไฟ เขาพยายามยกเลก ิ การกด ี กน ั คนผวิดําออกจากสหภาพ แตแ ่ พม้ตใินทป �ี ระชม ุ ในปี 1894 เขาถก ู จําคก ุ หกเดอ ื นในฐานะทน �ี ํ าการนั ดหยด ุ งาน ขณะทอ �ี ยใู่นคก ุ เขา ศก ึ ษาแนวสงัคมนย ิ มและมโีอกาสพูดคย ุ กบ ั นักสงัคมนย ิ มทต �ี ด ิ คก ุ ดว้ย พอออกจากคก ุ กเ็ป็ นนั กสงัคมนย ิ ม เต็มตวั เกษตรกรรายยอ ่ ยเผชญ ิ หนา้กบ ั ปั ญหาเศรษฐกจิ และการถก ู เอาเปรย ี บจากนายทน ุ และนายธนาคาร เสมอ มก ี ารสรา้ง “แนวรว่มเกษตรกร” ทม �ี ส ี มาชก ิ สองแสนคนในปี 1887 มก ี ารจัดระบบขายสน ิ คา้เกษตร ผา่นสหกรณเ์พอ �ื ตอ ่ รองกบ ั นายทน ุ มก ี ารสง่นั กปลก ุ ระดมไปตามฟารม ์ เล็กๆ ทว�ัประเทศ มก ี ารแสดงความ สมานฉั นทก ์ บ ั คนงานในเมอ ื ง และมก ี ารสรา้งพรรคการเมอ ื งของตนเองชอ �ื “พรรคประชาชน” หรอ ื “พรรค ประชานย ิ ม” อยา่งไรกต ็ าม การเนน้การเมอ ื งในระบบเลอ ื กตัง�เป็ นจุดออ ่ นมหาศาล เพราะมวัแตไ ่ ปเจรจา สรา้งแนวรว่มกบ ั พรรคเดโมแครด และพรรคไมช ่ ด ั เจนเรอ �ื งชนชน ั � และปั ญหาสผ ี วิอก ี ดว้ย ตน ้ กา ํ เนด ิ นายทน ุ ใหญส ่ หรฐั นย ิ ายเรอ �ื งนายทน ุ ใหญท ่ พ �ี ัฒนาตนเองจากคนยากจนดว้ยความขยน ั นั น � ไมม ่ ค ี วามจรงิแตอ ่ ยา่งใด เพราะจากการสาํรวจประวต ั น ิ ายทน ุ 303 คน ในอต ุ สาหกรรมสง�ิทอ รถไฟ และเหล็ก พบวา่ 90% เรม �ิ ตน้ มาจากตระกล ู คนรวยหรอ ื ชนชน ั � กลางทม �ี ฐ ี านะด ี สว่นใหญก ่ ารสะสมทรพ ั ยข ์ องพวกนท �ี ําอยา่ง “ถ ก ู กฏหมาย” ดว้ยความรว่มมอ ื ของนั กการเมอ ื ง รัฐบาล และศาล บอ ่ ยครัง�มก ี ารจา่ยเงน ิ ตด ิ สน ิ บนเพอ �ื ซอ �ื สท ิ ธพ ิ เิศษ เชน ่ ในกรณีนายทน ุ ไฟฟ้ า ทอมมส ั เอดส ิ น ั (Thomas Edison) และในกรณี แดนเนย ี ล ดรู (Daniel Drew) กบ ั เจ กล ู ด ์ (Jay Gould) มก ี าร จา่ยเงน ิ ใหน้ั กการเมอ ื งนวิยอรค ์ หนง�ึลา้นดอลลาร์ เพอ �ื ใหส้ท ิ ธใินการขายหน ุ่ ไรค้า่ในบรษ ิ ั ทรถไฟ สว่นนัก ธนาคาร เจ พี มอรแ ์ กน (J.P. Morgan) เป็ นลก ู ชายนายธนาคาร แตม ่ โีอกาสรํา�รวยเพม �ิ ขน �ึ จากการเกง็ กาํไรสมย ั สงครามกลางเมอ ื ง มอรแ ์ กน ซอ �ื ปื นยาวหา้พน ั กระบอกในราคากระบอกละ $3.50 แลว้ขายตอ ่ ใหร้ัฐบาลในราคากระบอกละ $22 ยง�ิกวา่นัน � ปื นยาวชด ุ นั น � มก ั มป ี ั ญหา ใชง้านไมไ่ดห้รอ ื ทําใหท ้ หารเกด ิ อบ ุ ต ั เิหตเุป็ นประจํา นอกจากนพ �ี วกนายทน ุ และนายธนาคารจับมอ ื กน ั เพอ �ื สรา้งการผก ู ขาดในการเดน ิ รถไฟ การผลต ิ เหล็ก และในโทรคมนาคม การคม ุ นั กการเมอ ื งและรัฐบาลมส ี ว่นชว่ยมหาศาล และพวกนไ �ี ดป้ระโยชนจ ์ ากระบบ “รัฐสวัสดก ิ ารสาํหรับนายทน ุ ” เพราะรฐ ั จา่ยเงน ิ ชว่ยเหลอ ื ธรุกจิ และไมว่า่จะเป็ นรัฐบาลพรรคเดโมแครด หรอ ื พรรครพ ิ ับลแ ิ คน มน ั ไมส ่ าํคญ ั เพราะนโยบายทเ�ีนน้ประโยชนส ์ าํหรบ ั นายทน ุ ไมเ่คยเปลย �ี นเลย

4. สงัคมนย ิ มในสหรฐัอเมรก ิ า นั กสงัคมนย ิ มอน ิ โดนเีซย ี เคยพด ู วา่ “ทไ�ีหนมท ี น ุ นย ิ ม ทน �ี ั น � สรา้งสงัคมนย ิ มได”้ คําพด ู นจ �ี รงิสาํหรบ ั ทก ุ ประเทศในโลก รวมถงึสหรัฐอเมรก ิ า แตน ่ ัน � ไมไ่ดห ้ มายความวา่การสรา้งสงัคมนย ิ มจะเป็ นเรอ �ื งอต ั โนมต ั ิ มน ั ยอ ่ มมช ี ย ั ชนะและความพา่ยแพ ้ และสงัคมนย ิ มยงัเป็ นเป้ าหมายสาํคญ ั สาํหรับอนาคตของโลกมนุ ษยท ์ �ี เพอ �ื ประชาธป ิ ไตยและความเสมอภาค เฮาวารด ์ ซน ิ เขย ี นถงึทม �ี าทไ�ีปของแนวสงัคมนย ิ มในสหรัฐดงัน.�ี..

ตัง�แตส ่ งครามกลางเมอ ื งสน �ิ สด ุ ลงในอเมรก ิ า เรม �ิ มก ี ารจัดตงั � ทางการเมอ ื งของชนชน ั � กรรมาชพ ี และ เกษตรกร และในตน้ศตวรรษท �ี 20 เรม �ิ มน ี ั กเขย ี นแนวสงั คมนย ิ มปรากฏขน �ึ ตวัอยา่งทด �ี ค ี อ ื อพ ั ทอน ซน ิ แคลร์ (Upton Sinclair) ทเ�ีขย ี นวรรณกรรมชอ �ื “ป่ า” (The Jungle) ในปี 1906 ซง�ึตอนแรกถก ู ตพ ี ม ิ พ์ เป็ นตอนๆ ในหนั งสอ ื พม ิ พส ์ งัคมนย ิ ม กอ ่ นทจ �ี ะพม ิ พเ์ป็ นหนังสอ ื และถก ู แปลเป็ น 17 ภาษา คาดวา่ชาว อเมรก ิ น ั อา่นเลม ่ นห �ี ลายลา้นคน หนั งสอ ื เลม ่ นก �ี ลา่วถงึสภาพการทํางานในโรงฆา่สต ั วแ ์ ละอต ุ สาหกรรม เนอ �ื ตวัเอกเป็ นแรงงงานอพยพทม �ี าจากยโุรป และชอบวาดภาพความดงีามของการทํางานรว่มกน ั เพอ ื� สรา้งสงัคมนย ิ ม อก ี เลม ่ ทม �ี อ ี ท ิ ธพ ิ ลคอ ื หนั งสอ ื ของ แจก ลอนดอน (Jack London) ชอ �ื “เหวแหง่มนุษยชาต”ิ (The Human Abyss) ลอนดอนเป็ นสมาชก ิ พรรคสงัคมนย ิ ม และเตบ ิ โตในสลม ั ของเมอ ื ง ซานฟรานซส ิ โก เขา ทําหลายอาชพ ี และเป็ นนั กปลก ุ ระดมทางการเมอ ื ง อก ี เลม ่ ทเ�ีขาเขย ี นเตอ ื นถงึภย ั ของพวกฟาสซส ิ ต์ ชอ �ื “สน้ตน ี เหล็ก” (Iron Heel) ซง�ึเขย ี นในปี 1906 ลอนดอน เขย ี นวา่ “มนุษยส ์ มย ั ใหมม ่ ส ี ภาพชวีต ิ แยก ่ วา่มนุษยย ์ ค ุ หน ิ ทัง�ๆ ทพ �ี ลงัการผลต ิ ในสงัคม พัฒนาไปไกลมหาศาล เราตอ้งสรุปวา่ระบบทน ุ นย ิ มไรป้ระสท ิ ธภ ิ าพในการบรห ิ ารเศรษฐกจิทา่มกลาง อาชญากรรมและความเห็นแกต ่ วั” ในปี 1907 เกด ิ วก ิ ฤตทน ุ นย ิ มรอบใหม่ และถงึแมว้า่พวกนายธนาคารและนายทน ุ ใหญไ ่ มเ่ดอ ื ดรอ้น เหมอ ื นคนทว�ัไป แตเ่ขาไมส ่ ามารถควบคม ุ ระบบได ้ วธิห ี นง�ึทพ �ี วกนายทน ุ พยายามกสู้ถานการณ์คอ ื การนํ า ระบบ “เทเลอร”์ (Taylorism) เพอ �ื วด ั รายละเอย ี ดของการทํางานทก ุ อยา่ง โดยใหค้นงานเป็ นแคช ่ น �ิ สว่น ในระบบ ไมต ่ า่งจากเครอ �ื งจักร เป้ าหมายคอ ื การกดคา่แรง และใชแ้รงงานฝี มอ ื ตํา�ราคาถก ู ซง�ึนํ าไปสก ู่ าร ใชโ้รงงานนรกในหอ้งแถว (sweatshops) มากขน �ึ คาดวา่ในนวิยอรค ์ มโีรงงานตด ั เย็บเสอ �ื ผา้นรกแบบน�ี 500 แหง่ ในฤดห ู นาวปี 1909 คนงานหญงิจากบรษ ิ ั ท เ สอ �ื ไทรแองเกล ิ ตด ั สน ิ ใจนั ดหยด ุ งาน มก ี ารเรย ี กประชม ุ ใหญข ่ องคนงานจากโรงงานอน �ื ๆ และ คลารา เลมลช ิ (Clara Lemlich) วย ั รน ุ่ สาวคนหนง�ึยน ื ขน �ึ และเสนอ ใหม้ก ี ารนั ดหยด ุ งานทว�ัไป ทก ุ คนกเ็ชย ี รส ์ นั บสนุนเต็มท �ี ตอนแรกสหภาพแรงงานหวงัวา่จะมค ี นงาน มารว่มหยด ุ งาน 3000 คน แตป ่ รากฏวา่ 20,000 ออกมา คนงานแหก ่ น ั สมค ั รเป็ นสมาชก ิ สหภาพ และ ผห ู้ ญงิผวิดํากม ็ บ ี ทบาทสาํคญ ั ในการตอ ่ สดู้ว้ย ในทส �ี ด ุ คนงานในโรงงานนรก 300 แหง่ไดส้ท ิ ธท ิ จ �ี ะกอ ่ ตงั � สหภาพและเจรจากบ ั นายจา้ง และผหู้ญงิเรม �ิ มต ี าํแหน่งในแกนนํ าสหภาพ อยา่งไรกต ็ ามในปี 1911 เกด ิ ไฟไหมท ้ โ�ีรงงานบรษ ิ ั ทเสอ �ื ไทรแองเกล ิ แน่นอนไมม ่ ท ี างหนไ ี ฟและ อป ุ กรณ์ตา้นไฟไหม คนงานตายไป 146 ศพ และหลงัจากนั น � ไมน ่ านคนงานทว�ัเมอ ื งกอ ็ อกมาเดน ิ ขบวน ในงานศพถงึหนง�ึแสนคน

ปั ญหาอน ั หนง�ึของสมาพันธแ ์ รงงานระดบ ั ชาต ิ AFL คอ ื ความอนุรก ั ษ์ นย ิ มของแกนนํ า พวกนไ �ี มย ่ อม จัดตงั � คนงานทม �ี ฝ ี ี มอ ื นอ้ย ไมค ่ อ ่ ยสนใจแรงงานหญงิ และกด ี กน ั คนงานผวิดาํ ดงันัน � ในเดอ ื นมถ ิ น ุ ายนปี 1905 นั กสงัคมนย ิ มและนั กอนาธป ิ ไตย 200 คนมารว่มประชม ุ ทเ�ีมอ ื ง ชค ิ ารโ์ก เพอ �ื กอ ่ ตงั � สหภาพ “คนงานอต ุ สาหกรรมโลก” (Industrial Workers of the World: IWW หรอ ื “Wobblies”) ซง�ึเป็ น สหภาพปฏวิัตท ิ ใ�ีชแ้นว “ลท ั ธส ิ หภาพแรงงานอนาธป ิ ไตยปฏวิต ั ”ิ (Anarcho-Syndicalism) แกนนํ าสาํคญ ั ทข �ี น �ึ พูดในวันนั น � มน ี ั กอนาธบ ิ ไตยชอ �ื “บก �ิ ” บล ิ เฮวด ู (Big Bill Haywood) ยจ ู น ี เดบส ์ (Eugene Debs) ผนู้ํ าพรรคสงัคมนย ิ ม และ “แม”่ แมร�ี โจนส ์ (Mother Mary Jones) สตรผ ี มขาววย ั 75 ทเ�ีป็ นนั กจัดตัง� สหภาพเหมอ ื งแร่ ทป �ี ระชม ุ เขย ี นธรรมนูญขน �ึ ทม �ี ใีจความสาํคญ ั วา่ “แรงงานกบ ั ทน ุ ประนป ี ระนอมกน ั ไมไ ่ ด้ เพราะผลประโยชนข ์ ด ั แยง้กน ั โดยสน �ิ เชงิ แรงงานตอ้งรวมตวักน ั ภายใตจ้ต ิ สาํนก ึ ทางการเมอ ื ง เพอ �ื ยด ึ ผลผลต ิ ทต �ี นเองสรา้งขน �ึ ” นโยบายการทํางานของ IWW คอ ื การจัดตงั � คนงานทก ุ คนในสหภาพแรงงานเดย ี ว และไมก ่ ด ี กน ั ใคร ดว้ยเรอ �ื งเพศ สผ ี วิ เชอ �ื ชาต ิ หรอ ื ฝี มอ ื การทํางาน นอกจากนอ �ี งคก ์ รไมไ ่ วใ้จพวกผนู้ํ าสหภาพ “หมอ ู ว้น” หรอ ื พรรคการเมอ ื งใดๆ อาวธ ุ สาํคญ ั ทใ�ีชค้อ ื การนัดหยด ุ งานทว�ัไป ในปี 1912 ทเ�ีมอ ื ง ลอรแ ์ รนส ์ รฐ ั แมสะชเูซทส ์ บรษ ิ ั ทขนแกะอเมรก ิ ามโีรงงานทอผา้สแ �ี หง่ คนงาน ประกอบไปดว้ยหลายเชอ �ื ชาตท ิ พ �ี ูดหลายภาษา และทัง�ๆทส �ี ภาพการทํางานยํา�แย่ มก ี ารตด ั คา่แรง คนงานจงึสง่โทรเลขดว่นไปทน �ี วิยอรค ์ ให ้ IWW ลงมานํ าการนัดหยด ุ งาน คนทงั � เมอ ื งรว่มหยด ุ งานและ ไดร้บ ั การชว่ยเหลอ ื จากกลม ุ่ สงัคมนย ิ ม และสาขาของ IWW ทว�ัประเทศ ฝ่ ายรัฐกบ ั นายจา้งกใ็ชต้ํารวจ และทหารเพอ �ื ปราบปราม แตค ่ นงานโตต้ อบ และเมอ �ื สภาพชวีต ิ แยล ่ งเพราะเรม �ิ ขาดเงน ิ IWW และ หนั งสอ ื พม ิ พส ์ งัคมนย ิ มในนวิยอรค ์ จัดใหม้ก ี ารสง่ลก ู หลานคนงานไปอยก ู่ บ ั ครอบครัวนั กสหภาพใน นวิยอรค ์ เด็กกลม ุ่ แรกทเ�ีดน ิ ทางไปไดร้บ ั การตอ้นรับจากนักสงัคมนย ิ มเชอ �ื สายอต ิ าลห �ี า้พันคนทส �ี ถานี รถไฟกลาง ทา่มกลางการรอ้งเพลงอน ิ เตอรแ ์ นชอนแนล ในทส �ี ด ุ บรษ ิ ั ทตอ้งจํายอม ปั ญหาขององคก ์ ร IWW คอ ื การมองวา่สหภาพแรงงานเป็ นองคก ์ รทจ �ี ะปฏวิต ั ส ิ งัคมได ้ แทนทจ �ี ะสรา้ง พรรคการเมอ ื ง และในความเป็ นจรงิ IWW มฐ ี านสมาชก ิ ทไ�ีมม ่ น �ั คง คนงานจะแหเ่ขา้มาเมอ �ื มก ี ารนั ดหยด ุ งาน แตพ ่ อกลบ ั เขา้ทํางานกจ ็ ะหายไป สมาชก ิ จงึขาดการศก ึ ษาทางการเมอ ื งและการจัดตงั � ทม �ี น �ั คง ชนชน ั � ปกครองสหรัฐและพวกนายทน ุ พยายามทก ุ ทางทจ �ี ะทาํลาย IWW โจ ฮล ิ (Joe Hill) เป็ น ศล ี ปิ นนักแตง่เพลงของ IWW และเป็ นนั กปลก ุ ระดมทม �ี ป ี ระสท ิ ธภ ิ าพ ในปี 1915 เขาถก ู กลา่วหาเท็จวา่ เป็ นฆาตกรและถก ู ประหารชวีต ิ ในยามสด ุ ทา้ยของชวีต ิ เขาเขย ี นถงึ “บก �ิ ” บล ิ เฮวด ู วา่ “อยา่เสย ี เวลา ดว้ยความโศกเศรา้...คณ ุ ตอ้งจัดตงั � ตอ ่ ” พรรคสงัคมนย ิ มทม �ี ี ยจ ู น ี เดบส ์ เป็ นแกนนํ า มส ี มาชก ิ หนง�ึแสนคน และผแู้ทนระดับเทศบาลทไ�ีดร้ับ การเลอ ื กตงั � 1200 คน คาดวา่หนั งสอ ื พม ิ พข ์ องพรรคมผ ี อู้า่น หา้แสนคน สงครามโลกครงั � ทห �ี นง�ึ (1914-1918) เป็ นดาบสองคมสาํหรับชนชน ั � ปกครองสหรฐ ั ในแงห ่ นง�ึมน ั เป็ น โอกาสในการปลก ุ ระดมความรักชาตเิพอ �ื กลบจต ิ สาํนก ึ ทางชนชน ั � แตใ่นอก ี ดา้นหนง�ึการปฏวิัตริัสเซย ี ในปี 1917 ใหก้าํลงัใจกบ ั นั กสงัคมนย ิ มทว�ัโลก ในชว่งแรกของสงครามสหรัฐประกาศวา่ “เป็ นกลาง” แตใ่น ความเป็ นจรงินายทน ุ สหรฐ ั ไดก้าํไรมหาศาลจากการคา้อาวธ ุ ใหอ้งักฤษ ดงันัน � เราไมค ่ วรแปลกใจทส �ี หรฐ ั เขา้สส ู่ งครามโดยเลอ ื กขา้งองักฤษในปี 1917 ยจ ู น ี เดบส ์ และพรรคสงัคมนย ิ มออกมาคด ั คา้นสงคราม และ เดบส ์ ตด ิ คก ุ เกอ ื บสามปี เพราะรณรงค ์ ตา้นสงคราม “บก �ิ ” บล ิ เฮวด ู ถก ู จําคก ุ 20 ปี แตห ่ นป ี ระกน ั และเดน ิ ทางไปรว่มการปฏวิต ั ท ิ ร�ีส ั เซย ี ได ้ สว่น เอมมา โกลด ์ แมน ถก ู เนรเทศไปรัสเซย ี สงครามโลกครงั � ทห �ี นง�ึจงึกลายเป็ นโอกาสทองของชนชน ั� ปกครองสหรฐ ั ทจ �ี ะทําลายองคก ์ ร IWW และแบนหนั งสอ ื พม ิ พส ์ งัคมนย ิ มทว�ัประเทศดว้ยขอ้หา “ไมร่ัก ชาต”ิ

สงครามพง�ึสน �ิ สด ุ ลงแคป ่ ี เดย ี วกเ็กด ิ การนัดหยด ุ งานทว�ัไปทเ�ีมอ ื งซแ ี อทเทล ิ คนงานในทก ุ สถานท �ี สนั บสนุนการหยด ุ งาน และมก ี ารเลอ ื กคณะกกรรมการบรห ิ ารการหยด ุ งานจากคนงานรากหญา้ คณะกรรมการนม �ี อ ี าํนาจคม ุ กจิการทก ุ อยา่งในเมอ ื ง และถงึแมว้า่การหยด ุ งานครัง�นไ �ี มไ่ดช้ย ั ชนะ แตม ่ น ั ปลก ุ กระแสการตอ ่ สท ู้ างชนชน ั � ทว�ัประเทศ แมแ้ตต ่ ํารวจในเมอ ื งบอสตน ั กห ็ ยด ุ งาน ทา่มกลางความออ ่ นแอของพรรคสงัคมนย ิ มหลงัสงคราม นั กตอ ่ สหู้ันไปสรา้งพรรคใหมช ่ อ �ื “พรรค คอมมวินส ิ ต”์ โดยไดร้ับแรงบน ั ดาลใจจากการปฏวิต ั ริัสเซย ี ในยค ุ น�ีอดต ี นั กตอ ่ สแู้นว “ลท ั ธส ิ หภาพ แรงงานอนาธป ิ ไตยปฏวิต ั ”ิ จํานวนมากทว�ัโลก เรม �ิ สรป ุ บทเรย ี นจากขอ้บกพรอ ่ งในการจัดตงั � และหน ั มา สนใจการสรา้งพรรคปฏวิต ั ส ิ งัคมนย ิ ม พรรคคอมมวินส ิ ตม ์ บ ี ทบาทสาํคญ ั ในการนํ าการนั ดหยด ุ งานและการตอ ่ สขู้องคนงานตงั � แตป ่ ี 1929 ทา่มกลางวก ิ ฤตเศรษฐกจิโลก พรรคคอมมวิ นส ิ ตม ์ น ี โยบายการสรา้งสหภาพแรงงานทไ�ีมก ่ ด ี กน ั คนผวิดํา และสตรี นอกจากนม �ี ค ี วามพยายามทจ �ี ะจัดตงั � คนตกงาน เกษตรกรยากจน และนั กเรย ี น ในปี 1934 คาด วา่คนงานหนง�ึลา้นหา้แสนคนมบ ี ทบาทในการนั ดหยด ุ งานทว�ัประเทศ และในเมอ ื งมน ิ นแ ิ อพพอลศ ิ การ นั ดหยด ุ งานดเุดอ ื ดของคนงานขนสง่ เกด ิ ขน �ึ ภายใตก้ารนํ าของนั กสงัคมนย ิ มสายตรอทสก �ี นั กเคลอ �ื นไหวฝ่ ายซา้ยเดน ิ หนา้สรา้ง “สภาแรงงานอต ุ สาหกรรม” (Congress of Industrial Organizations: CIO) ซง�ึนํ าโดยคนงานรากหญา้และจัดตงั � คนงานทก ุ ประเภทโดยไมเ่ลอ ื กหนา้ CIO นํ า การตอ ่ สเู้ พอ �ื ใหน้ายจา้งยอมรับสหภาพแรงงานเป็ นครงั � แรกในโรงงานผลต ิ รถยนตข ์ องบรษ ิ ั ท GM โดยม ี การยด ึ โรงงาน ทา่มกลางการยด ึ โรงงานท �ี ฟลน ิ ต์ ครัง�นั น � สหภาพจัดระบบการศก ึ ษาเรอ �ื งการเมอ ื งและ ประวต ั ศ ิ าสตร์ และฝึ กใหค้นงานปราศย ั ตอ ่ หนา้มวลชน และเขย ี นบทความปลก ุ ระดม โดยมน ี ั กศก ึ ษาจาก มหาวท ิ ยาลย ั มช ิ แ ิ กนอาสามาชว่ย ในปี 1937 มก ี ารยด ึ โรงงาน 477 แหง่ และยท ุ ธวธิน ี ส �ี รา้งความเกรงกลวัในแวดวงรัฐบาลและชนชน ั� นายทน ุ เป็ นอน ั มาก เพราะผนู้ํ าหมอ ู ว้นของสมาพันธแ ์ รงงานอนุรก ั ษ์ นย ิ มไมส ่ ามารถควบคม ุ ไดเ้ ลย กระแสการตอ ่ สขู้องชนชน ั � กรรมาชพ ี ภายใตก้ารนํ าของนักสงัคมนย ิ ม เป็ นสาเหตส ุ าํคญ ั ทม �ี ก ี ารนํา “ขอ้ตกลงใหม”่ (New Deal) เขา้มาใชโ้ดยประธานาธบ ิ ด ี แฟรงคลน ิ ด ี รส ุ เวลท ์ (Franklin D. Roosevelt) เพอ �ื เอาใจคนงาน และสรา้งระบบแรงงานสม ั พันธไ์ตรภาครีะหวา่งนายจา้ง ลก ู จา้งและรฐ ั โดยมวีัตถป ุ ระสงคท ์ จ �ี ะลดการตอ ่ สท ู้ างชนชน ั � ลง อยา่งไรกต ็ ามพรรคคอมมวินส ิ ตแ ์ ละนั กสหภาพแรงงาน สามารถใชโ้อกาสนใ�ีนการผลก ั ดันสท ิ ธใินการกอ ่ ตงั � สหภาพเพอ �ื ตอ ่ รองกบ ั นายจา้งได ้ ซง�ึทําใหค้นงาน นย ิ มพรรคคอมมวินส ิ ตม ์ ากขน �ึ ในทส �ี ด ุ หลงัสงครามโลกรอบทส �ี อง (1940-1945) มก ี ารปลก ุ กระแสตา้นคอมมวินส ิ ต์ และ “ลา่แมม ่ ด แดง” ทา่มกลางสงครามเย็น ซง�ึเป็ นโอกาสทองสาํหรับชนชน ั � ปกครองสหรฐ ั ทจ �ี ะทําลายฝ่ ายซา้ยอก ี ครัง� หนง�ึ การขยายตวัของเศรษฐกจิสหรัฐ ทม �ี าจากการสรา้งอาวธ ุ ในสงครามเย็น กช ็ ว่ยซอ �ื ความสงบทางชน ชน ั � ไดร้ะดบ ั หนง�ึอก ี ดว้ย

เฟรดเดอรค ิ ดก ั ลาส

ยจ ู น ี เดบส ์

ซอเจอรนา ทรท ู

เอมมา โกลด ์ แมน

โจ ฮล ิ

“บก �ิ ” บล ิ เฮวด ู

“แม”่ แมร�ี โจนส ์ 13

การยด ึ โรงงาน GM ทฟ �ี ลน �ิ ท ์

มล ั คอม เอกส ์

มารท ์ น ิ ลเูทอร์ คงิ

5. สงครามโลกครง�ัทส �ี อง สงครามเย็น และการลก ุ ฮอ ื ของคนผวิ ดา ํ ในสหรฐั เฮาวารด ์ ซน ิ อธบ ิ ายวา่สงครามโลกครัง�ทส �ี อง และสงครามเยน ็ ทต �ี ามมา เป็ นสงครามเพอ �ื ผลประโยชน์ ของกลม ุ่ ทน ุ สหรัฐ และมค ี วามสาํคญ ั ทงั � ภายในและภายนอกประเทศ และทงั � ๆ ทส �ี งครามโลกถก ู เสนอ โดยชนชน ั � ปกครองวา่เป็ น “สงครามเพอ �ื เสรภ ี าพ” แตส ่ ภาพความเป็ นอยข ู่ องคนผวิดําภายในสหรฐ ั เอง ไมไ ่ ดด้ข ี น �ึ แตอ ่ ยา่งใด

ถงึแมว้า่ชนชน ั � ปกครองสหรฐ ั จะประโคมขา่ววา่ ตอ้งทําสงครามกบ ั เยอรมน ั และญป �ี ่ น ุ เพอ �ื ปกป้ อง ประชาธป ิ ไตย ทเ�ีผชญ ิ หนา้กบ ั ระบบเผดจ ็ การฟาสซส ิ ต์ และลท ั ธเิหยย ี ดเชอ �ื ชาตข ิ องพวกนาซ ี แตภ ่ ายใน สหรัฐเองมก ี ารเหยย ี ดสผ ี วิอยา่งเป็ นระบบ ภายในกองทัพสหรฐ ั มก ี ารแยกทหารผวิขาวออกจากทหารผวิ ดํา แมแ้ตก ่ ารบรจ ิ าคโลหต ิ ซง�ึจด ั การโดยองคก ์ รกาชาด กก ็ ระทําไปภายใตน้โยบายเหยย ี ดสผ ี วิ และเรอ �ื ง นเ�ีป็ นเรอ �ื งตลกรา้ยเพราะแพทยท ์ พ �ี ัฒนาคลงัโลหต ิ ในสหรัฐเป็ นคนผวิดํา เขาถก ู ปลดออกจากตําแหน่ง ผอู้าํนวยการองคก ์ รรับบรจ ิ าคเลอ ื ด เมอ �ื เขาพยายามจะยกเลก ิ การแยกเลอ ื ดคนผวิขาวออกจากคนผวิดํา นอกจากน�ีตลอดสงคราม คนเชอ �ื สายญป �ี ่ น ุ ในสหรัฐกลายเป็ นเหยอ �ื ความคบ ั แคบ และถก ู กวาดตอ้นเขา้คก ุ ทัง�ๆ ทไ�ีมไ่ดท ้ ําอะไรผด ิ ตลอดเวลาทส �ี หรัฐทําสงคราม มก ี ารวางแผนเพอ �ื ใหก้ลม ุ่ ทน ุ ใหญข ่ องประเทศใชน้โยบาย “ตลาดเสร”ี หลงัสงครามสน �ิ สด ุ ลง เพอ �ื ยด ึ ตลาดสาํคญ ั ๆ ทว�ัโลก นอกจากน�ีในชว่งสงครามมก ี ารตงั � กองทน ุ “ไอเอม ็ เอฟ” และ”ธนาคารฟ�ื นฟแ ู ละพัฒนาระหวา่งประเทศ” (ธนาคารโลก) ภายใตอ้าํนาจของสหรัฐ โดยไดร้ับการรว่มมอ ื อยา่งใกลช้ด ิ จากองักฤษ การทง�ิระเบด ิ นวิเคลย ี รล ์ งบนเมอ ื ง ฮโิรชม ี า และนากาซาก ิ เป็ นความพยายามทจ �ี ะเอาชนะญป �ี ่ น ุ โดย ไมม ่ เีงอ �ื นไขกอ ่ นทร�ีัสเซย ี จะเปิ ดศก ึ กบ ั ญป �ี ่ น ุ การกระทําอน ั ป่ าเถอ �ื นน�ี ทําไปในในสถานการณท ์ ญ �ี ป �ี ่ น ุ พรอ้มจะยอมแพแ้ลว้ ในเมอ ื งฮโิรชม ี าพลเรอ ื นญป �ี ่ น ุ ตายไปแสนกวา่คน ทน �ี ากาซาก ิ มก ี ารทง�ิระเบด ิ พลโูทเนย ี ม ซง�ึตา่งจากระเบด ิ ยเูรเนย ี มทฮ �ี โิรชม ี า ซง�ึชวนใหค้ด ิ วา่เป็ นการ “ทดลอง” บนซากศพพลเรอ ื น ญป �ี ่ น ุ ในไมช ่ า้แนวรว่มของพันธมต ิ รทเ�ีคยรบกบ ั เยอรมน ั และญป �ี ่ น ุ กเ็รม �ิ ขด ั แยง้กน ั อยา่งหนั ก เกด ิ สองขวั � มหาอาํนาจคแ ู่ ขง่ อเมรก ิ า กบ ั รัสเซย ี ซง�ึนํ าไปสก ู่ ารปลก ุ ผเีพอ �ื ตา้นคอมมวินส ิ ต ์ และการเรง่สะสมอาวธ ุ การเรง่ผลต ิ อาวธ ุ ในสหรฐ ั มผ ี ลในการกระตนุ้ใหเ้ ศรษฐกจิสหรัฐและเศรษฐกจิโลกขยายตวัอยา่ง รวดเร็ว และนอกจากจะเป็ นวธิเีพม �ิ กาํไรมหาศาลใหก้บ ั กลม ุ่ ทน ุ ใหญแ ่ ลว้ ยงัทําใหฐ้านะทางเศรษฐกจิ ของคนงานธรรมดาและเกษตรกรในสหรัฐดข ี น �ึ อก ี ดว้ย พรอ้มกน ั นัน � การสรา้งบรรยากาศเกลย ี ดชงั คอมมวินส ิ ต์ กลายเป็ นโอกาสทจ �ี ะปราบปรามและทําลายฝ่ ายซา้ยในสหภาพแรงงานและในสงัคม โดยทว�ัไป สรป ุ แลว้นอกจากสงครามเย็นจะเป็ นการแขง่ขน ั กบ ั รัสเซย ี ในเวทน ี านาชาตแ ิ ลว้ ยงัเป็ นวธิก ี าร ในการควบคม ุ พลเมอ ื งสหรัฐใหจ้งรักภก ั ดต ี อ ่ ระบบทน ุ นย ิ มอเมรก ิ าอก ี ดว้ย ในปี 1947 มก ี ารประกาศใช ้ “คําสง�ับรห ิ าร 9835” เพอ �ื สบ ื สวนขา้ราชการและลก ู จา้งฝ่ ายรฐ ั ท �ี “ไม่ จงรักภก ั ดต ี อ ่ ประเทศชาต”ิ มก ี ารสบ ื สวนพนั กงาน 6 ลา้นคน และมก ี ารปลดพนักงาน “ฝ่ ายซา้ย” ออก จากตําแหน่ง 500 คน ในบรรยากาศแบบน�ีสมาชก ิ วฒ ุ ส ิ ภาขวาสด ุ ขวั � ชอ �ื โจ แมคารธ ์ �ี (Jo McCarthy) กลายเป็ นนั กลา่แมม ่ ดตวัหลักในการป้ ายรา้ยชาวบา้นวา่เป็ นคอมมวินส ิ ต์ นั กการเมอ ื งกระแสหลก ั เ กอ ื บทก ุ 15

คนสนั บสนุนหรอ ื เงย ี บเฉยตอ ่ การลา่แมม ่ ดครงั � น�ี รวมถงึวฒ ุ ส ิ มาชก ิ คนหนง�ึชอ �ื จอหน ์ เอฟ เคนาด�ี (John F. Kennedy) ซง�ึในภายหลงั เมอ �ื ขน �ึ มาเป็ นประธานาธบ ิ ดใีนปี 1960 มบ ี ทบาทสาํคญ ั ในการเพม �ิ งบประมาณทหารและขยายสงครามในเวย ี ดนาม ในยค ุ หลงัสงครามโลก ประธานาธบ ิ ดี ทรแ ู มน (Truman) จากพรรคเดโมแครดพยายามสรา้งความ สามค ั ครีะหวา่ง พวกเสรน ี ย ิ มออ ่ นกบ ั พวกอนุรักษ์ นย ิ มจัด โดยการใชน้โยบายกา้วรา้วในการเมอ ื งระหวา่ง ประเทศพรอ้มกับการเพม �ิ สวัสดก ิ ารภายในสงัคมอเมรก ิ า การเปิ ดศก ึ ในแหลมเกาหลเีป็ นสว่นหนง�ึของ นโยบายน�ี ยค ุ นเ�ีป็ นยค ุ ทส �ี หรัฐใชท ้ หารหรอ ื องคก ์ ร ซไีอเอ แทรกแซงการเมอ ื งของประเทศอน �ื ในลาตน ิ อเมรก ิ าและในเอเชย ี อยา่งตอ ่ เนอ �ื ง อยา่งไรกต ็ าม ความกา้วรา้วของรัฐบาลสหรัฐ ถก ู ทา้ทายอยา่งหนักในกรณส ี งครามเวย ี ดนาม เพราะ ในทส �ี ด ุ มหาอาํนาจทม �ี ก ี องทพ ั และเศรษฐกจ ิ ทใี� หญ่ทส �ี ด ุ ในโลก แพข้บวนการกชู้าตใินประเทศโลกทส �ี าม สาเหตส ุ ําคญ ั คอ ื การเมอ ื ง ทหารปลดแอกเวย ี ดนามเขา้ใจวา่ตนเองรบเพอ �ื ปลดแอกประเทศของตนเอง ในขณะทท �ี หารสหรัฐมองวา่ถก ู หลอกใชไ้ปรบ เพราะคําโกหกเรอ �ื งการไป “สรา้งประชาธป ิ ไตย” หายไป ทน ั ทท ี เ�ีขาลงพน �ื ทใ�ีนเวย ี ดนามและพบวา่ประชาชนเกลย ี ดชงัทหารจากตา่งชาต ิ ความกลา้หาญของ ทหารเวย ี ดนามบวกกบ ั ความไมพ ่ อใจในกลม ุ่ นั กศก ึ ษาและทหารสหรฐ ั ทาํใหส้หรฐ ั ตอ้งถอนทหารออกไป ในทส �ี ด ุ และประวต ั ศ ิ าสตรช ์ ว่งนเ�ีปิ ดโปงการคอรร์ับชน �ั และคําโกหกของชนชน ั � ปกครองสหรัฐอยา่งถว้น หนา้ ไมว่า่จะเป็ นกระทรวงกลาโหม ซไีอเอ หรอ ื ประธานาธบ ิ ดี นค ิ สน ั (Nixon) ทต �ี อ้งลาออกจาก ตําแหน่งทา่มกลางความออ �ื ฉาว การลก ุ ฮอ ื ของคนผวิ ดา ํ นั กเคลอ �ื นไหวผวิดําในยค ุ แรกๆ มก ั จะเป็ นสมาชก ิ พรรคคอมมวินส ิ ต์ เชน ่ หนุ่มคนหนง�ึชอ �ื แอนเจโล เฮอรน ์ ดอน (Angelo Herndon) ซง�ึเป็ นบต ุ รชายคนงานเหมอ ื งแร่ ทเ�ีสย ี ชวีต ิ ดว้ยโรคปอด ในปี 1932 เฮอรน ์ ดอน เป็ นนักจัดตงั � ในเมอ ื งแอทแลนทา เขาจัดการเดน ิ ขบวนประทว้งของคนตกงานผวิดาํและผวิ ขาว แตถ ่ ก ู ตํารวจจับ เฮอรน ์ ดอน เลา่วา่ “ในศาลฝ่ ายรฐ ั เอาหนังสอ ื ทไ�ีปยด ึ จากบา้นผมมาโชวแ ์ ละอา่น บางบทใหค้ณะลก ู ขน ุ ฟั ง มก ี ารถามผมวา่ผมเชอ �ื วา่รัฐควรจา่ยสวส ั ดก ิ ารใหค้นตกงานใชห ่ รอ ื ไม่ มก ี ารถาม วา่ผมเชอ �ื วา่คนผวิดําควรมฐ ี านะเทา่เทย ี มกบ ั คนผวิขาวหรอ ื ไม่ มก ี ารถามผมวา่ผมเชอ �ื วา่กรรมกรสามารถ บรห ิ ารโรงงาน และรัฐบาลเองใชห ่ รอ ื ไม่ เขาถามผมวา่ผมเชอ �ื วา่ไมจ ่ ําเป็ นตอ้งมเีจา้นายใชไ่หม?... ผม ตอบวา่ ใช่ ผมเห็นดว้ยกบ ั ทก ุ อยา่งทถ �ี ามมา และมค ี วามเห็นในเรอ ื� งอน �ื ๆ อก ี มากมายดว้ย...” ในทส �ี ด ุ เขา ถก ู จําคก ุ ชนชน ั � ปกครองสหรัฐแกรงกลวัความไมพ ่ อใจของผวิดํา และมองวา่ตอ้ง “สรา้งภาพ” วา่กาํลงัปฏริป ู สงัคม แตก ่ ารปฏริูปดงักลา่วเดน ิ หนา้ลา่ชา้เหมอ ื นเตา่ ดงันั น � ในตน้ยค ุ 1960 คนผวิดําลก ุ ขน �ึ กบฏ ทัง�ทาง ใตแ้ละทางเหนอ ื ของสหรัฐ ประกายไฟอน ั หนง�ึทน �ี ํ าไปสก ู่ ารลก ุ ฮอ ื คอ ื ความกลา้หาญของสตรผ ี วิดาํคนหนง�ึ ชอ �ื โรซา พารค ์ ซ์ (Rosa Parks) เพราะในปี 1955 เขาตด ั สน ิ ใจน�ังลงในสว่นของรถเมลท ์ ส �ี งวนไวใ้หค้นผวิขาว ซง�ึทําให ้ เขาถก ู ตาํรวจจบ ั โรซา พารค ์ ซ ์ สะทอ้นภายหลงัวา่เขาถงึจด ุ ทท �ี นไมไ ่ ดอ้ก ี แลว้ “เมอ �ื ไรเราจะไดร้ับสท ิ ธิ เสรภ ี าพใหส้มควรกบ ั การเป็ นมนุษยส ์ ก ั ท?ี” หลงัจากท�ี โรซา พารค ์ ซ ์ ถก ู จับคนผวิดําทัง�เมอ ื งประชม ุ และตด ั สน ิ ใจบอยคอท ไมข ่ น �ึ รถเมล ์ และ ทัง�ๆ ทฝ �ี ่ ายเหยย ี ดสผ ี วิใชค้วามรน ุ แรงขม ่ ขน ู่ ั กเคลอ �ื นไหวอยา่งเชน ่ มารท ์ น ิ ลเูทอร์ คงิ (Martin Luther King) แตเ่ขาไมย ่ อมกน ั งา่ยๆ ในทส �ี ด ุ ในปี 1956 ศาลสงูสด ุ ของอเมรก ิ ามค ี าํตด ั สน ิ วา่การแบง่แยกทน �ี �ั ง บนรถเมลต ์ ามสผ ี วิเป็ นสง�ิทผ �ี ด ิ กฏหมาย หลงัจากนัน � มก ี ารประทว้งในรา้นอาหารทห �ี า้มคนผวิดําเขา้ และมก ี ารเดน ิ ขบวนเรย ี กรอ้งสท ิ ธเิสรภ ี าพ ตามเมอ ื งตา่งๆ ทงั � หนุ่มสาวผวิดําและผวิขาว ทัง�นั กศก ึ ษาและคนทํางานเขา้รว่ม ทค �ี าโรไลนาใต ้ “รถ 16

รณรงค”์ ของหนุ่มสาวถก ู พวกอน ั ธพาลเหยย ี ดสผ ี วิทํารา้ย โดยทต �ี ํารวจไมย ่ อมทําอะไร มก ี ารจัดขบวนรถ ใหมเ่พอ �ื เดน ิ ทางไปเมอ ื ง เบอรม ์ งิแฮม แอลลาแบมมา แตป ่ รากฏวา่ถก ู ตํารวจจับ ทนายสงูสด ุ แหง่ชาต ิ โรเบรด ิ ์ เคนาด�ี นอ้งชาย จอหน ์ เอฟ เคนาด�ี เห็นดว้ยกบ ั การจับนั กรณรงคก ์ ลม ุ่ นด �ี ว้ย เพราะพรรค เดโม แครดมฐ ี านเสย ี งสาํคญ ั ในหมค ู่ นเหยย ี ดผวิทางใต ้ แตก ่ ารรณรงคไ์มไ ่ ดย้ต ุ แ ิ ตอ ่ ยา่งใด กลับเพม �ิ ขน �ึ ทว�ั ประเทศ และการขม ่ ขแ ู่ ละความรน ุ แรงจากตํารวจและอน ั ธพาลผวิขาวกเ็พม �ิ ขน �ึ ดว้ย ความรน ุ แรงทฝ �ี ่ ายตรงขา้มใชก้บ ั พวกทร�ีณรงคแ ์ บบ “สน ั ตวิธิ”ี ทําใหห้ลายคนสรุปวา่แนวสน ั ตวิธิใีช ้ ไมไ ่ ดอ้ก ี แลว้ และคนผวิดําควรจัดตัง�แยกจากคนผวิขาว หนง�ึในผนู้ํ าแนวใหมท ่ ข �ี น �ึ มาในชว่งนค �ี อ ื มล ั คอม เอกส ์ (Malcolm X) เขาเป็ นหนง�ึผนู้ํ าในกระแส “พลงัดํา” (Black Power) ทเ�ีลก ิ แบมอ ื ขอความยต ุ ธิรรม จากชนชน ั � ปกครอง เลก ิ เกรงใจคนผวิขาว และเรม �ิ ภาคภม ู ใิจในเชอ �ื ชาตต ิ นเอง นอกจากนม �ี ก ี ารกอ ่ ตงั � พรรค “เสอ ื ดาํ” (Black Panthers) ทถ �ี อ ื อาวธ ุ อยา่งเปิ ดเผยเพอ �ื ป้ องกน ั ตวัเองจากตาํรวจ ในเดอ ื นสงิหาคม 1965 หลงัจากทต ี� าํรวจใชค้วามรน ุ แรงในการจับคม ุ หนุ่มผวิดํา แถวๆ ยา่น วอทส ์ ในเมอ ื ง ลอส แอนจาลส ี เกด ิ การจลาจลของคนผวิดํา ในปี ตอ ่ ไปทช �ี ค ิ ารโ์ก และคลฟ ี แลนด์ มก ี ารจลาจล เชน ่ กน ั สถานการณ์นส �ี ะทอ้นวา่คนผวิดาํรน ุ่ ใหม่ ไมพ ่ รอ้มจะยอมรบ ั กบ ั สภาพการถก ู กดขด �ี ถ ู ก ู อก ี ตอ ่ ไป และไมไ ่ วใ้จพวกนั กการเมอ ื งลน �ิ หวานทส �ี ญ ั ญาวา่จะมก ี ารปฏริูปสงัคม ทงั � มล ั คอม เอกส ์ และ มารท ์ น ิ ลเูทอร์ คงิ เรม �ิ เชอ �ื มแนวคด ิ ตา้นสงครามเวย ี ดนาม และสงัคมนย ิ ม กบ ั ความคด ิ ปลดแอกสผ ี วิ ดงันั น � ชนชน ั � ปกครองอเมรก ิ าร ตด ั สน ิ ใจ “จัดการ” กบ ั ผนู้ํ าแบบน�ี ในปี 1965 มล ั คอม เอกส ์ ถก ู ยงิตาย หลงัจากนั น � มารท ์ น ิ ลเู ทอร์ คงิ กถ ็ ก ู สงัหารในปี 1968 และในปี ตอ ่ ไปมก ี ารใชก้อง กาํลงัเพอ �ื ฆา่วส ิ ามญ ั แกนนํ าพรรคเสอ ื ดาํ ชนชน ั � ปกครองสหรัฐเขา้ใจดวีา่การใชก้าํลงัในการปราบปรามคนผวิดํา ไมส ่ ามารถควบคม ุ การกบฏได ้ นาน จงึมก ี ารหน ั มาใชย้ท ุ ธวธิก ี าร “ซอ �ื ตวั” คนชน ั � กลางผวิดําบางคน พรอ้มกน ั นัน � มก ี ารใหเ้ สรภ ี าพคนผวิ ดําเต็มทใ�ีนการลงคะแนนเสย ี งภายในกรอบระบบเลอ ื กตัง� นค �ี อ ื ทม �ี าของนั กการเมอ ื งชนชน ั � กลางผวิดําใน สหรัฐทเ�ีห็นอยท ู่ ก ุ วน ั น�ี อยา่งไรกต ็ ามโครงสรา้งอาํนาจของสงัคมสหรัฐ ทอ �ี าํนาจอยใู่นมอ ื นายทน ุ ใหญ่ ไมก ่ ค �ี น ทเ�ีป็ นคนผวิขาว ไมไ่ดเ้ ปลย �ี นแปลงแตอ ่ ยา่งใด และสาํรับชนชน ั � กรรมาชพ ี และคนจนทเ�ีป็ นคนผวิ ดํา สภาพชวีต ิ ของเขาเสอ �ื มลงทา่มกลางการตกงาน การใชย้าเสพตด ิ และอาชญากรรมรน ุ แรง ขบวนการเคลอ �ื นไหวอน �ื ๆ นอกจากคนผวิดาํแลว้ พน �ื เมอ ื งอน ิ เดย ี น

กระแสการกบฏตอ ่ สภาพสงัคม

ลามไปถงึผหู้ญงิ

นักโทษในคก ุ

และคน

สาํหรบ ั สตรช ี นชน ั � กลาง หนังสอ ื ของ เบทท �ี ฟรแ ี ดน (Betty Friedan) มอ ี ท ิ ธพลในการพัฒนา จต ิ สาํนก ึ เรอ �ื งการกดขท �ี างเพศในรูปแบบตา่งๆ พรอ้มกน ั นั น � จํานวนผห ู้ ญงิทอ �ี อกไปทํางานกเ็พม �ิ ขน �ึ อยา่ง รวดเร็ว ประเด็นสาํคญ ั ทผ �ี ห ู้ ญงิตอ้งออกมาตอ ่ สใู้นยค ุ น�ี นอกจากความเทา่เทย ี มทางกฏหมายแลว้ คอ ื เรอ �ื งสท ิ ธใินการเลอ ื กทําแทง้ กอ ่ นปี 1970 คาดวา่การมท ี ําแทง้ในสหรฐ ั ปี ละ 1ลา้นครัง� และสว่นใหญ๋ เป็ นการทําแทง้ “ผด ิ กฏหมาย” ซง�ึทําใหผ้หู้ญงิเหลา่นัน � ตอ้งเสย �ี งกบ ั ความอน ั ตราย ตอ ่ มาในปี 1973 ใน คดส ี าํคญ ั (Roe vs Wade และ Doe vs Bolton) ศาลสงูสด ุ ตัดสน ิ วา่การหา้มทําแทง้ ทําไดแ้คใ่นกรณี ทต �ี งั � ทอ้งเกน ิ 6 เดอ ื น ยค ุ นเ�ีป็ นยค ุ แหง่ความเบก ิ บานทางเสรภ ี าพ สาํหรับขบวนการเคลอ �ื นไหวทางสงัคมจํานวนมากใน สหรัฐอเมรก ิ า อยา่งไรก็ตามชนชน ั � ปกครองมป ี ระสบการณ์ในการบรห ิ าร ควบคม ุ และสลาย ขบวนการ ตา่งๆ ดว้ยหลากหลายวธิี และน�ีกลายเป็ นงานหลก ั สาํรับผปู้กครองสหรัฐตงั � แตก ่ ลางยค ุ 1970 เป็ นตน้ไป นั กวช ิ าการฝ่ ายขวาชอ �ื แซมล ู ฮน ั ทงิตน ั (Samuel Huntington) ใหค้วามเห็นวา่ในยค ุ นั น � “สหรัฐม ี ประชาธป ิ ไตยมากเกน ิ ไป”

ขาลงของขบวนการเคลอ �ื นไหวทางสงัคม พรรคเดโมแครด ภายใตป้ระธานาธบ ิ ดเีคนาด�ี (Kennedy) และจอหส ์ น ั (Johnson) รเิรม �ิ การตัดภาษี สาํหรับคนรวย จาก 91% เป็ น 70% ตอ ่ มาประธานาธบ ิ ดี เรแกน (Reagan) จากพรรครพ ิ ับลแ ิ คนก็ลด ภาษี ใหค้นรวยใหเ้ หลอ ื แค่ 28% ซง�ึเทา่กบ ั อต ั ราภาษี ทค �ี รแ ู ละคนงานโรงงานตอ้งจา่ย ผลคอ ื ความ เหลอ �ื มลา�ํระหวา่งคนจนกบ ั คนรวยพงุ่ขน �ึ อยา่งรวดเร็ว คาดวา่ในปี 1989 ผบู้รห ิ ารบรษ ิ ั ทกน ิ เงน ิ เดอ ื นเกอ ื บ 100 เทา่ลก ู จา้งธรรมดา คนรวย 1% คม ุ มล ู คา่ 33% ของชาต ิ และสาํหรับคนผวิดํา คนลาตโิน สตรี และ เยาวชน ความยากจนและการตกงานกเ็พม �ิ ขน �ึ อยา่งตอ ่ เนอ �ื ง ในชว่งนค �ี าดวา่ 1/3 ของครอบครัวคนผวิดํา อยใู่นระดับยากจน และอต ั ราวา่งงานสาํหรับคนผวิดําสงูถงึ 40% นอกจากนใ�ีนเมอ ื งใหญๆ่ อต ั ราการตาย ของทารกผวิดําสงูกวา่ประเทศโลกทส �ี ามอก ี ทงั � ๆ ท �ี 61% ของประชากรแสดงความเห็นวา่ตอ้งการระบบสาธารณสข ุ แบบรัฐสวส ั ดก ิ าร และ 59% ตอ้งการใหร้ัฐบาลตด ั งบประมาณทหารถงึครง�ึหนง�ึ แตพ ่ รรคเดโมแครด และรพ ิ ับลแ ิ คน กไ ็ มส ่ นใจแต่ อยา่งใด เพราะสองพรรคนผ �ี ก ู พันกบ ั กลม ุ่ ทน ุ ใหญ่ ในสถานการณ์แบบน�ีคนจํานวนมากหมดความศรท ั ธาในระบบการเลอ ื กตงั � จนเกอ ื บครง�ึหนง�ึของคนท �ี มส ี ท ิ ธเ�ิลอ ื กตงั � ในสหรัฐไมย ่ อมไปลงคะแนนเสย ี ง

หมายเหตุ ใครทอ �ี า่นภาษาองักฤษไดด้ี ควรจะไปอา่นตน้ฉบบ ั แทนทจ �ี ะอา่นฉบับยอ ่ อน ั น�ี