Podziemny labirynt W prawo? A może w lewo? Którędy iść i dokąd właściwie prowadzi ta droga? Czy pod Gliwicami biegną podziemne korytarze? Niezależnie od tego, czy w tej legendzie odnajdujemy ziarno prawy, czy też więcej w niej fantazji, warto poznać gliwicką starówkę, która skrywa wiele śladów czasów dawno już minionych.
6 – 9 LAT
90 MINUT
CELE Po zajęciach dzieci wiedzą, które budynki w mieście są najstarsze oraz że w mieście znajdują się ślady dawnych fortyfikacji. Znają legendę o podziemnych korytarzach pod Gliwicami. Ich zainteresowanie historią miasta jest większe.
METODY asymilacji wiedzy: pogadanka, opowiadanie, waloryzacyjne: metoda ekspresyjna. Formy organizacyjne pracy: grupowa, indywidualna, zespołowa.
CO PRZYGOTOWAĆ WCZEŚNIEJ? Rzutnik albo tablica multimedialna oraz komputer z dostępem do Internetu
Papier, najlepiej z rolki, ale może też być arkusz szarego papieru pocięty na podłużne kawałki (pożądane wymiary to ok. 30 cm x 100 cm, potrzebujemy tyle kawałków, ile trzyosobowych grup utworzymy) Magnesy, monety Kredki, mazaki, pastele, klej, nożyczki Pocztówki i zdjęcia przedstawiające Gliwice, ilustracje lub zdjęcia pająków, pajęczyn, nietoperzy etc. Tekst legendy pt. Podziemny labirynt. W: Świat gliwickich legend. Cz.1 / zebr. I oprac. Edmund Całka ; [il. Paweł Krzysztof Całka]. - Gliwice : Towarzystwo Przyjaciół Gliwic, 1993, s. 49-51.
PRZEBIEG ZAJĘĆ 1. Zajęcia rozpoczynamy od rozmowy z dziećmi: Jak nazywa się miasto, w którym mieszkamy? Czy ktoś wie, kiedy powstało? Która jego część jest najstarsza?
Gliwicką starówkę oglądamy za pomocą Google Maps. Obraz wyświetlamy na tablicy lub ekranie (za pomocą rzutnika). Korzystamy z dwóch widoków – Mapa i Earth. Mapa https://www.google.pl/maps/place/Gliwice/@50.2935333,18.6658272,16.25z/d ata=!4m2!3m1!1s0x471130606c66b15f:0x9bbca89f06cbea11 Earth https://www.google.pl/maps/place/Gliwice/@50.2935333,18.6658272,842m/da ta=!3m1!1e3!4m2!3m1!1s0x471130606c66b15f:0x9bbca89f06cbea11!6m1!1e1
Pytamy: Czy patrząc na Gliwice z lotu ptaka możemy się domyśleć, gdzie przebiegały mury miejskie? Jaki kształt ma najstarsza część miasta? Jaka była funkcja murów miejskich?
2. Pora przyjrzeć się murom miejskim. To dobry pomysł na spacer – poszukiwania fragmentów murów mogą być świetną zabawą. Jeśli jednak nie było ku temu
okazji, teraz można to zrobić za pomocą Google Maps. Dzięki funkcji Street View razem z dziećmi obejrzymy np. ulicę Grodową czy zachowane fragmenty bramy miejskiej zwanej Czarną. Warto też pokazać uczestnikom zdjęcia pozostałości gliwickich murów miejskich w serwisie Zabytki Górnego Śląska: http://zabytkigornegoslaska.com.pl/index.php/fortyfikacje/45-gliwice-murymiejskie Podczas modernizacji ulic starówki w 2015 r. natrafiono na fragmenty Białej Bramy. Wyświetlamy zdjęcia dostępne tutaj: http://www.24gliwice.pl/wiadomosci/tak-wyglada-biala-brama-co-dalej-zwyjatkowym-odkryciem-na-starowce/ Zwracamy uwagę dzieci, że to druga brama miejska, którą dzisiaj oglądamy. Biała i Czarna brama (czyli inaczej Bytomska i Raciborska) były ważnymi elementami miejskiej fortyfikacji. 3. Czytamy głośno legendę pt. Podziemny labirynt. Sprawdzamy, czy dzieci zrozumiały jej treść i utrwalamy wiadomości, pytając: Skąd i dokąd prowadziły podziemne korytarze? Jakie wydarzenie historyczne zostało wspomniane? Z jaką inną legendą łączy się opowieść o podziemnym labiryncie?
Jeśli dzieci nie poznały wcześniej legendy o pomysłowej obronie miasta podczas oblężenia wojsk duńskich w sierpniu 1626 roku, wspominamy o tym wydarzeniu. Wspomniany w tekście spichlerz możemy obejrzeć w galerii zdjęć na stronie: http://www.trattoriacastello.pl/ Obecnie w budynku znajduje się restauracja. 4. Pora na działanie. Niezależnie od tego, czy podziemny labirynt istniał, czy też nie, dzieci będą mogły dziś pochodzić po jego korytarzach. Dzielimy uczestników na trzyosobowe grupy. Każda otrzymuje arkusz papieru, przybory plastyczne, klej, nożyczki, widokówki, zdjęcia etc. Zadaniem grupy jest stworzenie labiryntu. Co należy wziąć pod uwagę:
- Gdzie będzie wejście do labiryntu? - Dokąd będą prowadziły podziemne korytarze? - Jakie pułapki będą czekały na śmiałków, którzy wejdą do labiryntu? Prosimy dzieci, aby rysowane przez nie korytarze miały szerokość co najmniej 2 cm (co umożliwi dalszą zabawę). Czas pracy – 20 minut. 5. Gdy labirynty są już gotowe, zapraszamy kolejno grupy do zaprezentowania swoich prac. Najpierw dzieci opowiadają, skąd i dokąd prowadzi ich labirynt i jakie pułapki zaprojektowały. Następnie zapraszamy jedną osobę spoza danej grupy do przejścia labiryntu. Dwoje dzieci trzyma arkusz poziomo, trzecia osoba z grupy komentuje i opowiada. Śmiałek, który będzie pokonywał labirynt, otrzymuje magnes i monetę, które umieszcza odpowiednio pod i nad papierem, w miejscu wejścia do podziemnych korytarzy. Poruszając magnesem przesuwa monetę i próbuje dojść do celu. Zabawę powtarzamy dla każdej grupy. 6. Podsumowujemy zajęcia. Zachęcamy do szukania śladów historii w przestrzeni miejskiej.
CO JESZCZE MOŻEMY ZROBIĆ? Zobaczmy fragmenty murów miejskich na żywo! Spacer jest zawsze świetnym pomysłem. Wybierzmy się z dziećmi do Zamku Piastowskiego. Można tam obejrzeć makietę miasta, która wspaniale prezentuje wygląd dawnych murów miejskich. W środy i czwartki wstęp dla grup szkolnych jest bezpłatny. Aktualny cennik i potrzebne informacje: http://www.muzeum.gliwice.pl/zwiedzanie/
Grafika na pierwszej stronie: https://pixabay.com/pl/pi%C4%99knie-sklepionej-piwnicy-tunel-258906/ Licencja: CC0 Public Domain