Insights

insights

HTM: spil in OV Haaglanden Boetebeleid op de schop Ontwikkel OV voor senioren

Inleiding Het openbaar vervoer staat aan de vooravond van een nieuw tijdperk. Nieuwe technologieën leiden tot nieuwe diensten en daarmee tot nieuwe businessmodellen. Het OV zoals we het kennen, krijgt een ander gezicht. Meer gericht op individueel maatwerk en met een focus op vervoer van ‘deur tot deur’.

Dat vergezicht schetsen verschillende betrokkenen, werk­ zaam in de academische wereld, de zakelijke dienstverlening en het openbaar vervoer zelf in deze editie van Insights. De term ‘multimodaal’, tot nu vooral gebruikt als het ging om het optimaliseren van goederenstromen, doet daarmee definitief zijn intrede in het personenvervoer.

De afgelopen jaren hebben de verschillende overheden fors bezuinigd, ook op het openbaar vervoer. Daardoor heeft zich een steeds grofmaziger net gevormd. Op de hoofdassen

ontstaat in de toekomst een steeds hoogfrequenter openbaar vervoer. De multimodaliteit vormt zich rond die hoofdassen, waar diverse partijen diensten aanbieden om reizigers naar en van de hoofdassen te vervoeren.

De grootste uitdaging wacht in de zuidwestelijke vleugel van de Randstad, waar de mobiliteit de komende jaren harder dan waar ook toeneemt en waar het openbaar vervoer zich samen met de overheden inspant een volwaardig(er) alternatief voor de auto te bieden. Dan gaat het om nieuw materieel, maar ook om betere afstemming tussen OV-vormen en sociale veiligheid.

Deze ontwikkelingen zijn aanleiding voor het redactieteam van Insights om deze branche uitgebreid te belichten. Het resultaat leest u nu. Een informatieve uitgave, die inzicht geeft in een snel veranderende markt.

Inhoud 2 HTM: spil in OV Haaglanden

6 OC&C Strategy Consultants: “OV-bedrijven moeten regierol pakken”

7 Essent Zakelijk: van leverancier naar partner

8 Radboud Universiteit: het OV van de toekomst is multimodaal

10 Zwarts & Jansma Architecten: het ‘handschrift’ van ZJA

10 Wordline: in- en uitchecken met bankpas

11

12

VolkerRail: koploper in veiligheid

Movares: ontwikkel OV voor senioren

14 Consolid: leerwerkprijs kroon op het werk

15 Ministerie Infrastructuur & Milieu: boetebeleid op de schop

16 ROVER: kritisch, maar tevreden over samenwerking

19 RET: monteur met steeksleutel en laptop

1

HTM: meer veiligheid, comfort, betrouwbaarheid én capaciteit

Spil in OV Haaglanden

Met twee lightrail-, twaalf tram- en acht buslijnen is HTM de spil in het openbaar vervoer in Den Haag en aangrenzende gemeenten. In 2014 vervoerde het bedrijf dagelijks 319.000 passagiers: 254.000 in de trams en 65.000 in de bussen. Zij geven de dienstverlening van HTM stapsgewijs steeds een iets hogere waardering. Voortzetting van die trend staat de komende jaren centraal.

HTM vervangt nu de helft van de trams.

De andere helft heeft groot onderhoud ondergaan. Volgens HTM-directeur Jaap Bierman omvat de investering tot nu toe een half miljard euro. Hij stelt daarbij dat de modernisering een rol kan spelen in een groter aandeel van het OV in de totale modaliteit. “Het openbaar vervoer heeft in de Nederlandse steden een aandeel van niet meer dan 10 procent”, zei hij. “Wereld­ wijd ligt de top in steden boven de 40 procent (…). Daar is het gebruik van het openbaar vervoer vanzelfsprekend, ook als je een goede baan in het bedrijfsleven hebt.”

Volgens hem is op dit vlak in Nederland – ook in Den Haag en omliggende regio – “nog veel te doen”.

Met ‘150 jaar tram’ beleefde HTM in 2014 een jubileumjaar. Maar het was ook een jaar waarin het busvervoer met zo’n 5 procent daalde en de boeken werden gesloten met een verlies van bijna 6 miljoen euro, nadat het bedrijf in 2013 nog bijna 16 miljoen euro winst boekte. Het verlies werd met name veroorzaakt door twee eenmalige posten. Daarnaast nam HTM de kosten voor een driejarig pilotproject (2013-2015) in 2014 ineens op in de boeken.

De proef moest uitwijzen of de inzet van zogenoemde gastheren de sociale veiligheid op de HTM-lijnen ten goede kwam.

Die pilot is zo succesvol verlopen, dat HTM er een structureel karakter aan wil geven. Tijdens de proef toonden veel reizigers zich content met de aanwezigheid van medewerkers die hielpen bij het instappen, informatie gaven over de reisroutes en in de tram de zogenoemde uurnetkaarten verkochten. HTM wil op dit punt dan ook concrete voorstellen doen aan Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH), het samenwerkingsverband van 23 gemeenten. Dat gebeurt in het voorstel dat het OV-bedrijf indient bij de aanbesteding van de nieuwe concessie Rail Haaglanden 2016-2026.

“Het openbaar vervoer heeft in de Nederlandse steden een aandeel van niet meer dan 10 procent”

Terugloop Een van de redenen voor het pilotproject was de terugloop van de kaartverkoop via de automaten in de RandstadRail-trams.

Technische storingen speelden hierin een rol, maar ook vanda­ lisme. Door de aanwezigheid van de gastheren in de trams daalde het aantal vernielingen. Ook pakte HTM de technische storingen aan.

Tot de nieuwe concessieverlening – in principe een ‘inbesteding’ – is nu gekozen voor een maximaal gespreide inzet van controleteams op alle bus- en tramlijnen, om zo het gemis aan gastheren te ondervangen.

Dynamisch HTM kocht in totaal zestig nieuwe trams.

De nieuwe tram is behalve modern, ruim en duurzaam ook breder. Hij heeft een lage instap en is daarmee beter toegankelijk voor mindervaliden en mensen met kinder­ wagens dan de bestaande generatie rode trams. In de nieuwe tram biedt HTM dynamische reisinformatie aan, ook met betrekking tot treinaansluitingen. Veilig­ heid en betrouwbaarheid staan voorop.

De bestuurder neemt plaats in een afgesloten cabine en kan zich hierdoor

Sociale veiligheid is een ding, modernisering van het materieel om de reiziger beter te bedienen een ander. In 2015 introduceerde HTM het eerste exemplaar van de nieuwe stadstram, de Siemens Avenio. Na nachtelijke tests in het voorjaar reed de eerste nieuwe tram vanaf de zomer ook overdag proefritten in Den Haag en Leidschendam-Voorburg. Tegelijkertijd startte de opleiding van de bestuurders die met de nieuwe tram gaan rijden.

2

wellicht Google Car. Maar tram en trein blijven volgens hem de grote aantallen reizigers vervoeren. Binnen die multimodale stroom vormen OV-bedrijven de spil.

volledig richten op het veilig en op tijd rijden. Om de nieuwe tram te laten rijden, zijn rails en haltes op de betreffende lijnen aangepast.

Met de nieuwe trams krijgt het openbaar vervoer in Den Haag een belangrijke nieuwe impuls. Het tramvervoer in Den Haag en aangrenzende gemeenten wordt verder geoptimaliseerd met als bedoeling dat straks meer mensen het openbaar vervoer verkiezen boven hun auto. Volgens bereke­ ningen neemt het autogebruik de komende jaren nog eens met tientallen procenten toe. Een concurrerend OV-systeem is noodzakelijk om de effecten van die toename te dempen.

Airport HTM focust niet alleen op een kwaliteits­ slag in Haaglanden, het is binnen de metropoolregio Rotterdam Den Haag ook nauw betrokken bij initiatieven van de vervoersautoriteit MRDH om de kwaliteit van de huidige busverbindingen tussen Delft (met name de TU campus), Rijswijk, Schiedam, Zoetermeer en Rotterdam The Hague Airport te verbeteren. De eind 2014 gevormde metropoolregio is begin 2015 aan de slag gegaan met de aanbevelingen uit de ‘Verkennende studie naar de OV bereikbaarheid van Rotterdam The Hague Airport’ om de bereikbaarheid van de luchthaven en de economische kernen in de regio te verbeteren. Daartoe wordt ingezet op maatwerk met een marktplaats van mobiliteitsdiensten, zoals shuttles voor bedrijven en hotels. Voor een goede verbinding tussen de RandstadRail-halte Meijersplein en Rotterdam The Hague

“Uitstekende OV-verbindingen van en naar Rotterdam The Hague Airport zijn onmisbaar voor de bereikbaarheid van de Zuidelijke Randstad” HTM zet zich in voor het realiseren van het “OV van de toekomst”. HTM koerst daarbij op ‘volledige bediening’ van de reiziger.

Directeur Jaap Bierman ziet HTM als regisseur die straks allerlei modaliteiten “op een logische en snelle manier met elkaar verbindt”. Hij denkt dat het bus­ vervoer – dat voornamelijk rijdt op lijnen met dunne vervoersstromen – het straks steeds lastiger krijgt in de concurrentie met nieuwe aanbieders die werken met een business model zoals Uber en (later)

3

‘It’s our end product that counts. Comfort for people and their environment.

That’s our job, this is what we do best.’

Your vibration our motivation...

GMT Benelux BV specializes in the field of vibration control.

member of

www.gmt-benelux.nl

GMT goo.indd 1

07-12-15 07:54

Caffè Zarazzo gekozen tot beste koffieleverancier van het jaar

BUSINESS SUCCESS AWARD

De Wel 32 3871 MV Hoevelaken CaffeZarazzo goo.indd 1

+31 (0)88 133 00 00

www.zarazzo.nl

info@zarazzo.nl 16-11-15 10:36

Airport zijn marktpartijen inmiddels ge­ vraagd innovatieve vervoerssystemen uit te werken. Ook de TU Delft is hierbij betrokken.

thema’s van Beter Benutten, waaronder de inwinning van verkeersdata, reisinformatie en logistiek. Centraal staat het eenvoudig beschikbaar en toegankelijk maken van (realtime) reisinformatie voor de con­ sument. Daarbij gaat het om informatie over wegwerkzaamheden, evenementen, brugopeningen, incidenten en parkeren.

Deze data worden verwerkt in reisadviezen van marktpartijen op verschillende sites en in verschillende apps. Reizigers kunnen via verschillende kanalen aan informatie komen. Verkeer op weg, water en spoor moet van de nieuwe diensten profiteren.

HTM investeerde tot nu toe een half miljard euro in vervanging van de halve tramvloot en groot onderhoud voor de andere helft Uit de studie is gebleken dat een tramver­ binding tussen Delft-Zuid via de luchthaven naar Rotterdam op afzienbare termijn niet haalbaar is door de hoge investerings- en exploitatiekosten en het aantal te verwach­ ten reizigers en dat oplossingen langs een andere route moeten worden gevonden.

“Uitstekende OV-verbindingen van en

Slimme mobiliteitsoplossingen en optima­ lisering van OV-netten zijn hard nodig. De aantrekkende economie zorgt in razend tempo voor vertrouwde beelden op de

naar Rotterdam The Hague Airport zijn onmisbaar voor de bereikbaarheid van de Zuidelijke Randstad op internationale schaal en geven een impuls aan de regionale economie. De luchthaven wordt immers niet alleen gebruikt door toeristen, maar is ook een belangrijke zakelijke luchthaven”, aldus MRDH-voorzitter Pex Langenberg, tevens wethouder in Rotterdam.

Nederlandse snelwegen: files. Hoe groot het effect van het OV op de drukte op het wegennet is, bleek onlangs nog in Parijs.

Na de aanslagen van november meed zo’n 10 procent van de reizigers het OV. Het gevolg was dat alle wegverkeer op de belangrijkste verkeersaders in en om de lichtstad volledig vast stond.

Het tekent het belang van een modern OV-net voor de regio Haaglanden, die nog altijd groeit en op het punt van mobiliteit de komende jaren het sterkst groeiende deel van Nederland is. De regio heeft ruim een miljoen inwoners. Daarnaast reizen dagelijks vele tienduizenden forensen en toeristen naar en van de Hofstad. Om de ambitie van een leefbare woon- en werk­ omgeving met een krachtige economie te kunnen waarmaken, worden bereikbaarheid en een sterk en betrouwbaar openbaar vervoer netwerk, dat voldoende ruimte biedt, bijna met de dag belangrijker.

Via MRDH is HTM ook een van de dragende partijen in het project ‘Beter Benutten Haaglanden 2015-2017’. Hierin werken overheden, OV-vervoerders en bedrijven nauw samen om de bereikbaarheid van drukke Nederlandse metropoolregio’s te verbeteren. Eind 2015 startte een proef­ project van twee jaar op het gebied van intelligente transportsystemen. MRDH en het Rijk hebben daarvoor tezamen 20 miljoen euro uitgetrokken.

Slim In de regio Rotterdam Den Haag geven de samenwerkende overheden de komende twee jaar invulling aan de landelijke

(Bronnen: htm.nl, denhaag.nl, haaglanden.nl, mrdh.nl, OV Magazine)

5

OC&C Strategy Consultants: nieuwe modaliteiten door technologieopmars

“OV-bedrijven moeten regierol pakken” Slimmer Drijvende kracht achter alle veranderingen die de samenleving wachten is de ongekende technologieopmars en de mogelijkheden die daardoor ontstaan. “Gedeelde, zelfrijdende auto’s zullen niet alleen de rol van huidige eigen auto’s overnemen, maar ook een belangrijke schakel gaan vormen in het OV. Vooral op minder drukke routes buiten de drukke binnensteden kan het aanbod veel beter op de vraag worden afgestemd. De hele lage kilometer­ kosten van een gedeeld, zelfrijdend voertuig maken efficiënt vervoer in de ‘last­mile’ mogelijk. Voor dikkere stromen blijven uiteraard middelen als tram en bus, maar dan in een moderne schone variant, de eerste keus.”

Het ‘internet of things’, big data, zelfrijdende voertuigen, de deeleconomie en groene techno­ logie: vijf trends die een ongekende impact (gaan) hebben op de samenleving en daarmee op het openbaar vervoer, is de overtuiging van Bram Kuijpers, partner bij OC&C Strategy Consultants.

Hij denkt dat voor overheden en OV­bedrijven een belangrijke regierol in het verschiet ligt.

De vraag is niet eens meer zozeer welke impact nieuwe technologieën op de samen­ leving gaan hebben, zegt Kuijpers. Dat antwoord wordt ongeveer dagelijks in tal van vergezichten al gegeven. Nee, de vraag is hoe snel de veranderingen vorm gaan krijgen. “Over het moment waarop bijvoor­ beeld zelfrijdende voertuigen definitief hun intrede gaan doen, lopen de meningen sterk uiteen”, zegt hij. “Maar de techno­ logische ontwikkelingen gaan snel. Dat gaat echt geen dertig jaar meer duren en wij verwachten dat zij grote gevolgen gaan hebben voor het OV.”

Mensen zullen nauwelijks meer over eigen vervoersmiddelen beschikken, maar toegang hebben tot meerdere pools en netwerken van gedeelde vervoersmiddelen. Via hun persoonlijke ‘smart device’ geven zij aan dat zij op dat moment willen reizen naar een andere plek in de stad. Op basis van de huidige drukte, beschikbaarheid van vervoersvormen en de routes van andere personen wordt realtime een optimale route berekend met een bijbehorende prijs.

Kuijpers ziet OV­bedrijven en overheden in die ontwikkeling de regierol op zich nemen. “De modaliteiten die straks nodig zijn, kunnen ze niet zelf ontwikkelen. Maar de overgangsfase die komt, moet wél worden gemanaged. Er zijn superslimme mobi­ liteitsplatforms nodig om al die modaliteiten te koppelen. De technologiebedrijven hoeven niet de aangewezen partijen te zijn om daarin de leiding te nemen, want ze hebben de infrastructuren niet. En die zijn cruciaal.”

Schrikbeeld Het nadeel, zegt Kuijpers: door de liberalisering van de markt hebben OV­bedrijven nu een horizon van zes, misschien zeven jaar. “Verder dan dat kijken ze meestal niet, en begrijpelijk. Maar in dit geval is dat eigenlijk wel noodzakelijk. Niet om het de komende twee jaar rond te krijgen, wel om de koers uit te zetten.

De verkeersopstoppingen in de grote Aziatische metropolen zijn ons schrikbeeld. Om dat te voorkomen, moeten we als samenleving in de benen. En daarbij is absoluut een centrale rol voor de OV­bedrijven weggelegd.”

Bram Kuijpers

Ook de snelheid waarmee de deeleconomie terrein wint is groot. Kuijpers: “De gene­ ratie na ons gaat al niet eens meer uit van bezit. De twintigers van nu willen hoofd­ zakelijk de zekerheid dat ze ergens over kunnen beschikken. Het delen van auto’s is hier nog niet echt van de grond gekomen, maar in Frankrijk en Duitsland wel. Dat gaat hier ook niet lang meer duren.”

Meer informatie: www.occstrategy.nl

6

Idriss Hassani

Essent Zakelijk werkt aan actieve omslag

Van leverancier naar partner Zakelijk geïntroduceerd. Dit team bestaat uit energiespecialisten en accountmanagers. Zij hebben kennis van de energiemarkt en informeren klanten proactief over relevante energie-gerelateerde ontwikkelingen. Kortom: dit team helpt klanten bij het behalen van hun energiedoelstellingen.”

Helpen de doelen van de klant te realiseren. Dat is de missie van Idriss Hassani, accountmanager grootzakelijke markt Zuidwest-Nederland bij Essent Zakelijk. Volgens hem ontpopt het energiebedrijf zich meer en meer als dienstverlener en kennispartner.

Kostenneutraal Want standaardplannen zijn er niet, benadrukt hij. “Elke onderneming is anders. Recentelijk zat ik om tafel bij een klant die had aangegeven dat hij zijn rekening kostenneutraal naar beneden wilde brengen. Dat bedrijf heeft meer dan twintig vestigingen.

We zijn gestart met het in kaart brengen van de mogelijkheden in één pand. Wat kan er? Wat gaat het kosten? En hoe kunnen we dat het beste aanvliegen? Praten, overleggen. Je moet er staan voor klanten, zeker in dit soort gevallen.”

Vroeger was de opgave voor energiebedrijven eenvoudig: natuurlijk, ze moesten betrouwbaar en solide zijn, maar uiteindelijk draaide alles om de prijs per kilowattuur. Tegenwoordig is dat anders: een scherpe prijs leveren kan iedereen, zegt Idriss Hassani.

“De energiemarkt is een vechtmarkt geworden. Het gaat er echt om klanten maximaal en op maat te bedienen.”

De dienstverlening beperkt zich niet daartoe. Met de opkomst van bedrijfstak-gerelateerde certificeringen en nieuwe richtlijnen zoals de Europese Energy Efficiency Directive groeit de behoefte aan toelichting en duiding. Hassani: “Wij geven daar invulling aan door kennis op te halen bij, bijvoorbeeld, de overheid en daarmee onze klanten te bedienen. Als bedrijven aan richtlijnen of certificering moeten of willen voldoen, dan zien wij het als onze taak ze te vertellen wat daarvoor nodig is.”

Proactief Daarnaast krijgen klanten proactief informatie over markt- en prijsontwikkelingen. Uiteraard hebben we doorlopend individueel contact met onze klanten, maar periodiek verschijnen nieuwsbrieven en eens per kwartaal is er een webinar. “Dan vertellen we wat er in de markt gebeurt en schetsen we ook bijvoorbeeld de gevolgen van de dalende olieprijs. Zo proberen we klanten zo goed mogelijk te helpen. Soms, bijvoorbeeld bij dochterondernemingen van buitenlandse bedrijven, mogen inkopers geen posities langer dan een jaar nemen. Twee maanden wachten kan dan zomaar een paar ton opleveren. Maar het kan ook veel geld kosten. Ook op dat gebied staan we met raad en daad bij”, besluit Hassani.

Dat geldt zéker in het grootzakelijke segment, waarin Hassani als regionaal accountmanager zo’n 120 tot 140 klanten onder zijn hoede heeft. “Om die reden profileren we ons steeds sterker als dienstverlener. Dat betekent: met een klant die over duurzaamheid begint niet de prijs van zonnepanelen bespreken, maar in gesprek gaan. Pas dan hoor je de context. En die is nodig om integraal en op maat te adviseren.” Hij vervolgt: “We hebben daarvoor Team

Meer informatie: www.essent.nl

7

Radboud Universiteit Het OV van de toekomst is multimodaal

Hoogfrequent en ‘smart’ Het openbaar vervoer van de toekomst is multimodaal en ‘smart’ gestuurd. Dat voorspelt prof. dr.

Henk Meurs, bijzonder hoogleraar aan de Radboud Universiteit. “We krijgen een mix van hoogfrequente verbindingen op de hoofdassen en daaromheen flexibele, vraaggestuurde vormen van ‘smart mobility’.

Het openbaar vervoer komt daarmee in zijn kracht: het vervoeren van grote groepen mensen met goed voor- en natransport.”

dat we als samenleving met internet en mobiele telefoons veel konden regelen.

Maar in de praktijk blijken echte ont­ moetingen belangrijker te blijven dan we lang hebben gedacht. Dat leidt nu al tot een toenemende verkeersstroom en die blijft in de toekomst alleen maar verder groeien.”

Henk Meurs houdt zich in zijn dagelijkse professie bezig met de relatie tussen bereikbaarheid en mobiliteit enerzijds en ruimtelijke ontwikkeling anderzijds, een domein waarin hij zowel onderzoekt als doceert en onderneemt. Hij vindt dat met name regionale overheden heldere toe­ komstbeelden moeten ontwikkelen en daarop gerichte beleidskeuzes moeten maken. Vooral in de stadsregio’s zijn de uitdagingen de komende decennia groter dan ooit, stelt hij.

Plaag De afgelopen jaren hebben ons wat dat betreft zand in de ogen gestrooid. Door de crisis nam het aantal filemeldingen sterk af en ook de bezuinigingen die overheden noodgedwongen pleegden op het open­ baar vervoer verliepen relatief geruisloos.

Maar nu de economie herstelt, puilen de spitstreinen uit en nemen de rijen stapvoets rijdende auto’s hand over hand toe. En dichtslibbende snelwegen zijn een plaag voor de economische ontwikkeling en de leefbaarheid.

“De ruimtelijke ordening moet in de toekomst beter nadenken hoe nieuwe wijken in de buurt van het openbaar vervoer zijn te brengen” Goed openbaar vervoer groeit daardoor snel in belang, zegt Meurs. “Dat geldt zowel in de steden als naar de steden toe.

In de steden is geen fysieke ruimte meer voor nog meer auto’s. Dat moeten we ook niet willen, denk ik. Daar ontstaan al in de nabije toekomst multimodale concepten, aangeboden door de OV- en andere bedrijven. Reizigers gebruiken moderne technologie om hun reizen te organiseren.

Ze toetsen op een app in dat ze van

Henk Meurs

“De komende tien tot twintig jaar ont­ wikkelen de steden zich sneller dan de gebieden daar omheen”, zegt Meurs. “Dat maakt goede bereikbaarheid tot een nog groter kernthema dan het al is. Het afgelopen decennium hebben we gedacht

8

Buiten de hoofdassen om moet de komende jaren proefonder­ vindelijk worden gekeken wat goede en flexibele modellen van ‘smart mobility’ zijn om verder uit te werken, aldus Meurs. Zelf noemt hij de komst van voorzieningen zoals Über die al aanbiedt in de vorm van taxidiensten niet denkbeeldig: “Ik denk dat we zulke concepten zeker gaan zien als onderdeel van de open­ baarvervoermodaliteit. Diensten die online op afroep beschikbaar zijn en waarmee individueel maatwerk is te leveren.”

A naar B willen en bedrijven komen ver­ volgens met biedingen. Dat kunnen zowel OV-bedrijven, taxiondernemingen of zelfs par­ticulieren zijn. Voor een snelle reis betaal je iets meer, voor een langzamere reis betaal je iets minder. De biedingen voorzien in voor- en natransport voor de ‘first and last mile’. De reiziger wordt met een mix van vervoersvormen van deur tot deur bediend.”

Hoofdassen Een punt dat volgens hem wel aandacht vraagt, is dat de komende jaren steeds verder bij de haltes op de hoofdassen vandaan dreigt te worden gebouwd. “Dat is ongewenst. De ruimtelijke ordening moet in de toekomst beter nadenken hoe nieuwe wijken in de buurt van het openbaar vervoer zijn te brengen en zo inhaken op concepten zoals Stedenbaan. Dat voorziet in verhoging van de treinfrequenties naarmate meer wordt gebouwd rond stations.

Smart City Dit ‘Smart City Concept’ is inmiddels volop in ontwikkeling. Zowel in Nederland als ons omringende landen zijn de eerste experi­ menten van start gegaan en de Radboud Universiteit, TU Delft en TU Eindhoven

Door de crisis in de bouw is dat nagenoeg stil komen te liggen, maar het is te hopen dat het snel wordt opgepakt.”

dienden samen met een aantal bedrijven en overheden bij de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) gezamenlijke onderzoeksvoorstellen in om het concept in Nederland verder vorm te geven. NWO heeft voor nieuwe nationale onderzoeksprojecten rond het concept 15 miljoen euro subsidie gereserveerd.

Optimistisch is hij zeker: de bezuinigingen in het openbaar vervoer zijn achter de rug, de belangrijke efficiencyslagen zijn gemaakt en langzaam komt innovatie op gang. “De zuidwestvleugel van de Randstad is de komende jaren de hardst groeiende wat betreft filevorming. De bereikbaarheid komt nergens zo onder druk te staan als daar. De vorming van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag als samenwerkingsplatform is een cruciale stap geweest.

Volgens Meurs tekent de toekomst zich binnen het Smart City Concept kraakhelder af. Hij voorziet de komst van hoogfre­ quente verbindingen op de hoofdassen van de Nederlandse infrastructuur, met daar omheen vormen van flexibele, vraaggestuurde diensten om mensen naar de hoofdassen toe te brengen. “Daarmee komt het openbaar vervoer in zijn kracht”, zegt hij: “Het vervoer van grote groepen mensen, als onderdeel van een veel bredere keten, met maatwerk voor de ‘first and last mile’.”

“Reizigers toetsen in een app in dat ze van A naar B willen en OV-bedrijven komen vervolgens met biedingen” Daardoor kunnen de twee stadsregio’s het openbaar vervoer nu samen oppakken en zorgen dat het beter op elkaar wordt afgestemd. En betere verbindingen zowel naar als tussen de beide stadsregio’s onderling zijn het beste wapen in de strijd tegen de files.”

9

Zwarts & Jansma Architecten

Het ‘handschrift’ van ZJA Rob Torsing

Infrastructurele projecten, OV-knooppunten en sportcomplexen: ze zijn een kolfje naar de hand van ZJA Zwarts & Jansma Architecten in Amsterdam, gespecialiseerd in opdrachten waar techniek en het verwerken van logistieke stromen samenkomen: “We laten de techniek graag mede bepalen hoe een ontwerp vorm krijgt.”

ZJA is de ontwerper van het HSE-station in Den Haag, een opdracht die het bureau dankte aan het ontwerp van het eerder gerealiseerde station Beatrixlaan (de ‘netkous’). “We konden onder dezelfde voorwaarden werken”, zegt ZJA-partner en ‘lead architect’ Rob Torsing. “Het ‘handschrift’ van de Beatrixlaan zie je in het HSE-station dan ook goed terug.”

(Amsterdam-Almere), de verlengde Waalbrug bij Nijmegen (dat de Betonprijs won) en het doortrekken van de A4 bij MiddenDelfland, waarbij het ook gaat om de inpassing van weg en kunstwerken in het landschap.

‘Infrastructuur’ verbindt de terreinen waarop ZJA opereert. “We zijn specialist in projecten waar techniek en het verwerken van grote reizigers-, bezoekers- en verkeersstromen samenkomen”, aldus Torsing. “We werken naar de laatste stand der techniek en laten graag zien hoe iets wordt gemaakt. Dat leidt tot het transparante en optimistische dat ons werk kenmerkt.”

Dat ‘handschrift’ is ook elders in het land te vinden. ZJA, 35 vernuftelingen groot, tekende onder meer voor het ADO Stadion in Den Haag, het AZ Stadion in Alkmaar en de grote renovatie van De Kuip. Daarnaast was en is het betrokken bij grote infrastructurele projecten. Voorbeelden zijn de verbeterde verbinding A1-A6

ZJA goo.indd 1

Meer informatie: www.zja.nl

Wordline: in- en uitchecken met bankpas

Reizigers die geen abonnement hebben in het openbaar vervoer laten betalen met hun bankpas. Dat is wat Worldline – onderdeel van het Atos-concern – in de nabije toekomst hoopt te realiseren. “We willen gemak en efficiency combineren.”

en irritatie over het huidige systeem in het openbaar vervoer.

Worldline – marktleider op het gebied van onder meer betaalautomaten in de Benelux – hoopt daar vanaf de komende grote aanbestedingsronde in het OV een einde aan te maken.

“Volgens ons kan het huidige systeem slimmer”, zegt manager business development Ellerd Liem van Worldline. “Contactloos in- en uitchecken met een bankpas is toekomstbestendig. Het voorkomt ongemakken en maakt het openbaar vervoer toegankelijker. Iedereen heeft immers een bankpas. Betalen voor OV wordt daarmee net zo eenvoudig als in bijvoorbeeld de supermarkt.

“Wij bieden betrouwbare, robuuste oplossingen voor open innovatie” Worldline wil de technologie hiervoor via open innovatie ontsluiten, om andere marktpartijen er op te kunnen laten voortbouwen. Zo dienen straks integrale oplossingen hun weg naar de markt te vinden. “Wij bieden betrouwbare, robuuste oplossingen”, zegt Liem. “Het maatwerk daar bovenop komt van partners, afgestemd op de individuele wensen van vervoerders.”

Ellerd Liem

Toeristen die niet begrijpen hoe ze kunnen betalen voor het OV. Anonieme OV-chipcardhouders die nog net de trein denken te halen, maar niet kunnen inchecken omdat er onvoldoende reissaldo op hun pas staat. De media staan bol van verhalen over het onbegrip

Meer informatie: nl.worldonline.com

10

11-01-16 13:14

VolkerRail: koploper in veiligheid Stringent veiligheidsbeleid vraagt forse investeringen, maar levert tegelijkertijd ook op. Dat zegt directeur Speciale Projecten Willem Ringenier van VolkerRail, onderdeel van het VolkerWessels-concern. Het bedrijf bereikte als eerste aannemer niveau 4 van de veiligheidsladder van ProRail en zette daarmee de toon in de branche.

bijna niet te voldoen aan het eisenpakket. Dat beeld hebben wij nu doorbroken, dankzij jarenlange inspanningen. Dat betekent dat ook onze concurrenten extra stappen gaan zetten. In die zin helpt onze prestatie de veiligheid op het spoor over de volle breedte verder te verbeteren.”

“Spoorwerkers hebben ongeveer het gevaarlijkste vak ter wereld”, zegt Willem Ringenier halverwege het gesprek. “Dat zei de Arbeidsinspectie vroeger al en dat geldt nog steeds. Er liggen talloze gevaren op de loer, uiteenlopend van langsrazende intercity’s tot elektrocutie. Je krijgt vaak geen tweede kans, incidenten op het spoor zijn – als ze zich voordoen – meestal superheftig.”

Veiligheid. Het is een ‘must’ voor bedrijven als VolkerRail, belast met onderhoud aan het spoor. ProRail, eigenaar van het spoornet in Nederland, heeft daarbij een belangrijke voortrekkersrol vervuld, zegt hij. “Het bedrijf heeft een veiligheidsladder met vijf niveaus ontwikkeld, uiteenlopend van basaal tot zeer proactief beleid. Op die ladder hebben wij als eerste niveau 4 gehaald.”

Prikkels Het belang van de medewerkers stond daarbij voorop, maar zakelijke prikkels speelden mede een rol, zegt hij. “ProRail kent ons hierdoor een hogere korting toe op de aanneemsom. Dat betekent dat wij zelfs als we duurder zijn dan de goedkoopste inschrijver, de opdracht alsnog kunnen binnenslepen. We hebben keihard moeten werken om op dit niveau te komen, werken voortdurend aan opleiding en kennisverhoging, maar een niet onbelangrijke incentive is dat het aan de andere kant óók iets oplevert.”

Ambities Nadelen heeft die toonaangevende positie ook. In de ITM-markt (Industrie, Tram, Metro) komt het bedrijf minder eenvoudig aan opdrachten. “Bij ProRail zit alles vast aan certificaten en erkenningen”, aldus Ringenier. “In de tram- en metrowereld is de vrije toegang tot de markt een stuk groter, zijn de eisen lager en is de concurrentie heviger. Tegelijkertijd zijn onze mensen duurder door alle opleidingen die ze volgen. Dat merken we ook wel. Maar concessies doen we niet. Onze ambities reiken verder. Veiligheid is een voortdurend proces van mensen steeds bewuster maken en sturen op houding en gedrag, zodat ze óók elkaar op dingen aanspreken. Daar gaan we volop mee door.”

VolkerRail zet met de jongste ProRail-erkenning in belangrijke mate de toon in de markt, zegt Ringenier. “We zijn er zeer trots op.

Lange tijd is de veronderstelling geweest: tot en met niveau 3 van de ProRail-veiligheidsladder is het goed te doen, daarboven is

Meer informatie: www.volkerrail.nl

11

Movares Rapport schetst groeiende en kansrijke markt

“Ontwikkel OV voor senioren” OV-bedrijven moeten overwegen vervoersvormen voor senioren te ontwikkelen. Dat schrijft Peter Kors van Movares in het rapport ‘Moet het OV zich meer op senioren richten? En hoe dan?’ Volgens hem bestaat over 25 jaar een kwart van alle reizigers in het OV uit senioren. Zij beleven weinig voordeel aan het steeds grofmaziger vervoersnet dat zich in Nederland vormt.

het OV te blijven inrichten als grofmazig netwerk, gericht op de grootste groep reizigers, maar daarnaast apart OV te ontwikkelen voor de groeiende groep senioren.”

De economische crisis heeft de overheid de afgelopen jaren gedwongen tot forse bezuinigingen, ook in het openbaar vervoer (OV). Bus- en tramlijnen worden omgevormd tot een grofmazig net op hoofdwegen, met grotere halteafstanden. Op zichzelf een goede ontwikkeling, stelt Kors, want de overblijvende lijnen worden hierdoor sneller, comfortabeler en rijden vaker in het uur.

“Het OV biedt een hogere kwaliteit en wordt dus aantrekkelijker voor keuzereizigers. Keerzijde is dat de reiziger een langere route moet afleggen naar de halte”, aldus de onderzoeker.

Maatwerk Dat klinkt eenvoudiger dan het is, zo blijkt. In de rapportage stelt Kors zelf al dat apart openbaar vervoer voor senioren alleen mogelijk is als het ‘normale’ OV genoeg reizigers overhoudt. Tegelijkertijd moet apart openbaar vervoer voor senioren voldoende volume hebben om een redelijke frequentie te bieden. Omdat de groep senioren overwegend minder tijdgebonden is, is een regelmaat van een tot twee keer per uur vaak al genoeg. Dergelijk grote stromen komen echter alleen voor in het (groot)stedelijk openbaar vervoer, aldus Kors. Daarbuiten is maatwerk nodig.

Apart openbaar vervoer voor senioren is alleen mogelijk als het ‘normale’ OV genoeg reizigers overhoudt

Hiervoor draagt hij drie mogelijkheden aan. Een ervan is de service­ taxi (de ‘deeltaxi’, al bekend in combinatie met Wmo-vervoer of regiotaxi), ooit beschouwd als ‘vangnet’ voor het openbaar vervoer, bijvoorbeeld als lijndiensten niet meer rendabel waren.

Het nadeel hiervan is volgens Kors dat reizigers moeten bellen en dat er daarnaast onzekerheid is over vertrek- en aankomsttijden.

Voor senioren is dit laatste een nadeel. Zij vragen juist om kortere loopafstanden en een ruime dienstregeling. Voor mensen met een beperking (voor wie haltes toegankelijk zijn gemaakt) geldt dit des te meer. “We weten dat door de vergrijzing het aantal senioren flink toeneemt”, schrijft Kors. “Wij adviseren daarom om

12

Op zich is de servicetaxi geschikt voor dunne vervoersstromen (zoals in niet-stedelijk gebied), maar door de beroepschauffeur en de lage bezetting is deze variant relatief duur. In veel regio’s zijn om die reden juist de voorwaarden aangescherpt om het gebruik zoveel mogelijk te beperken, zoals uitsluitend met een bepaalde pas of na een medische keuring. Sommige gemeenten hebben een variant met vrijwilligers, wat de kosten aanzienlijk beperkt.

dus alleen in (groot) stedelijk gebied. Financieel is de servicelijn alleen haalbaar door beperking van dure (WMO) deeltaxi ritten.

Een extra probleem is dat er geen geschikt voertuig meer is. Een in Denemarken speciaal voor dit doel ontworpen bus wordt niet meer gemaakt en een standaard lagevloerbus is te breed en te

Geschikt Een tweede optie noemt Kors de buurtbus, een interlokale lijnbus met een vaste route en dienstregeling voor maximaal acht per­ sonen en een vrijwilliger als chauffeur.

Voordelen hiervan zijn volgens Kors de lage kosten. Bovendien is een dergelijk systeem zeer geschikt voor de doelgroep: vrijwilligers en reizigers zijn in de praktijk veelal senioren, bellen is niet nodig en de vertrektijden liggen vast. Nadeel is wel dat bij een grotere vervoersvraag al snel problemen ontstaan vanwege het beperkte aantal personen dat kan worden vervoerd.

lang voor verblijfsgebieden, waardoor hij niet dicht genoeg bij bestemmingen van de doelgroep kan komen. Ook is de lage­ vloerbus niet comfortabel bij drempels en voorzien van te weinig zitplaatsen. Een voertuig op basis van een bestelbus heeft een te hoge vloer, is niet comfortabel genoeg en biedt te weinig zit­ plaatsen. Kors pleit er daarom voor in eigen land een geschikt voertuig te ontwikkelen: smaller en korter dan een standaardbus, met veel zitplaatsen (bij voorkeur in de rijrichting), een zeer lage vloer, wendbaar en comfortabel.

Een derde optie die Kors noemt is de servicelijn. Dit is een lijndienst specifiek voor de doelgroep, met een vaste route en dienstregeling, met een speciaal voertuig en een buschauffeur met een speciale opleiding en servicegerichte instelling. De servicelijn is alleen bij een hogere vervoer­ vraag mogelijk vanwege de hoge kosten,

groep, ook in de toekomst. Maar als gevolg van de vergrijzing groeit de groep senioren van 20 naar 25 procent, waardoor het steeds interessanter wordt voor hen aangepast openbaar vervoer te ontwikkelen. Servicelijnen zijn duurder dan gewone buslijnen, maar kunnen taxiritten vervangen die nog veel duurder zijn.

Overheden en OV-bedrijven zouden in dit verband de mogelijk­ heden kunnen verkennen om speciaal op senioren gericht OV in het leven te roepen, aldus Kors.

“Het OV biedt een hogere kwaliteit en wordt daarmee aantrekkelijker voor keuzereizigers”

Interessanter Kors concludeert dat het grofmazige openbaar vervoernet zoals zich dat meer en meer vormt in Nederland optimaal is voor de groep reizigers die goed ter been is. Dit is en blijft de grootste

13

ISS heeft een heldere ambitie: de beste serviceorganisatie van Nederland worden. Dat doel bereiken wij met 7.500 trotse medewerkers. Wij bieden dag in dag uit excellente dienstverlening aan onze gewaardeerde klanten. Hoe? Door gastvrije catering, gespecialiseerde schoonmaak, de beste supportdiensten en integraal facility management. We gebruiken ons verstand, maar we acteren altijd met hart en ziel. Ook in de openbaar vervoer sector zijn we sinds jaar en dag een betrouwbare partner.

Benieuwd naar onze mogelijkheden voor u? Bezoek onze website: www. nl.issworld.com of neem contact op met Abdoel.Abdelghani@nl.issworld.com.

ISS goo.indd 1

02-12-15 10:57

Consolid: leerwerkprijs kroon op het werk de mensen hebben. We werven en enthousiasmeren, maar selec­ teren ook zelf.”

Consolid, gespecialiseerd uitzend- en detacheringsbureau in vervoer en veiligheid, liet eind vorig jaar Randstad Techniek, Start en ManPower achter zich in de finale van de strijd om de STOOF Leerwerkprijs. “Een hele mooie, belangrijke erkenning”, zegt directeur Dennis Mortier.

Dennis Mortier

Consolid, een 25 jaar geleden gestart familiebedrijf met de tweede generatie aan het roer, werkt landelijk en heeft zo’n 2.500 mensen aan het werk bij klanten.

Dat zijn bedrijven in het openbaar vervoer, transport en logistiek, de automotive, het taxivervoer en de beveiliging.

Consolid profiteert van de vraag naar flexkrachten. Zowel op de OV­markt als in de andere sectoren worden kleine kernorganisaties met daar omheen een flexibele schil steeds meer de standaard, zegt Mortier. “De toenemende vraag naar flexibel personeel speelt ons in de kaart. De strenge wetgeving is verdwenen, de concurrentie neemt hand over hand toe, maar de markt stelt steeds strengere eisen. Wij zorgen dat wij daaraan voldoen en koppelen dat aan een efficiënte bedrijfsvoering. Ik ben dan ook positief gestemd over de toekomst.”

De toekenning van de STOOF leerwerkprijs was een bekroning voor de Consolid Vak­ school, waar het bedrijf zelf mensen opleidt. “Uitzenden en detacheren is één kernactiviteit, opleiden is de tweede”, zegt Dennis Mortier. “Wij hebben dat bewust ‘geïnsourced’. Omdat we ons ermee onderscheiden, maar ook omdat we daar­ door altijd voldoende ‘voorraad’ én grip op

Meer informatie: www.consolid.nl

14

Ministerie van Infrastructuur & Milieu ‘Onbewuste zwartrijders’ minder snel op de bon geslingerd

Boetebeleid op de schop Een deel van de ‘onbewuste zwartrijders’ in het openbaar vervoer wordt met ingang van komend voorjaar minder snel op de bon geslingerd. Staatssecretaris Sharon Dijksma (PvdA) van Infrastructuur & Milieu heeft dit eind 2015 bepaald in overleg met het Nationaal OV Beraad (NVOB).

Hierin zijn de vervoerders vertegenwoordigd.

Met de maatregel komen de vervoerders ten dele tegemoet aan de oproep die het OV Loket begin november deed om (met name ook incidentele) reizigers in het OV minder snel te beboeten. Dat gebeurde nadat het loket in zowel het tweede als het derde kwartaal een enorme stroom klachten te verwerken kreeg van mensen die wel hadden betaald voor hun vervoers­ bewijs, maar per abuis waren vergeten in te checken en daarop in trein, bus, tram of metro werden afgerekend.

Veiligheid NS verleent onbeperkt coulance, de andere vervoerders doen dat maximaal driemaal per jaar. Pas daarna moeten reizigers met deze abonnementen alsnog de boete van 50 euro betalen die vanaf komend jaar geldt voor zwartrijders. Die is met 15 euro verhoogd om de sociale veiligheid in het openbaar vervoer verder te verhogen. De geplande verdubbeling naar 70 euro is gedempt uit angst voor meer agressie tegen OV-personeel.

“Deze reizigers hebben er geen enkel belang bij niet in te checken”

Sharon Dijksma

Het OV Loket vindt dat ruimhartigheid voorop moet staan bij alle reizigers die al hebben betaald voor hun reis. “Zij mogen niet worden behandeld als zwartrijders. Deze reizigers hebben er geen enkel belang bij niet in te checken. Zeker als ook nog de juiste reisdatum op het kaartje staat, verwachten wij van vervoerders een coulantere houding. Dat komt het draagvlak voor de OVchipkaart ook ten goede”, zo is te lezen in de kwartaalrapportage van het OV-loket.

De vervoerders gaan vanaf komend voorjaar reizigers die beschikken over een zogenoemd vooraf afgekocht landelijk reisrecht met meer coulance behandelen. Specifiek geldt dit voor mensen die gebruikmaken van een OV-jaarabonnement, OV-vrij, het NSabonnement Altijd Vrij, Weekend Vrij en Dal Vrij gedurende de weekenddagen, een studentenreisproduct, een netabonnement en Kids Vrij.

Dupe Op basis van de meldingen concludeert het OV Loket dat vooral incidentele reizigers de dupe zijn. Veel mensen die bij de automaat een eenmalig vervoersbewijs aanschaffen, weten niet dat ze daarmee ook nog moeten inchecken. Datzelfde geldt voor mensen die actiekaartjes via winkelketens als Blokker of Kruidvat kopen. Daarnaast zien vooral veel incidentele reizigers door de bomen het bos niet meer als ze zich op trajecten begeven waar verschillende vervoerders opereren en ze bij het overstappen vergeten uit- en opnieuw in te checken.

15

ROVER Reizigersorganisatie kritisch, maar tevreden over samenwerking

“We vinden een luisterend oor” De waardering van reizigers voor HTM stijgt gestaag, zo blijkt de laatste jaren keer op keer uit de OV-klantenbarometer van het Kennisplatform Verkeer en Vervoer. Dat is terecht, stelt voorzitter Arnold van der Heijden van de afdeling Den Haag van reizigersorganisatie ROVER. “HTM doet het in het algemeen goed.

Reizen door Den Haag gaat in de regel vlot en snel.”

lijnen. Daardoor is het volgens Van der Heijden bij tijd en wijle nu “één grote fietsenstalling”, waar mensen grosso modo minder gemakkelijk met busvervoer kunnen komen. “Je kunt je afvragen of dat de bedoeling is. Iets dergelijks speelt ook bij station Hollands Spoor. Bij de Stationsweg kan nu geen bus meer komen vanwege de zogenoemde Rode loper. Dat kost reizigers.

Dat verlies zou te compenseren zijn door bijvoorbeeld een andere buslijn via de Veerkades door te trekken naar Den Haag CS. Maar daarvoor krijgen we de handen bij de gemeente tot nu toe niet op elkaar.”

Goede verbindingen met Zoetermeer via RandstadRail, minder wisselstoringen en een tramnet waarin de laatste decennia flink in is geïnvesteerd, ook wat betreft uitbreiding: Arnold van der Heijden weet wel waar de groeiende tevredenheid van de reizigers vandaan komt. “Tel de relatief hoge frequenties erbij op en het sommetje is gemaakt”, zegt hij. “In de daluren een verbinding om de tien minuten, in de spits om de acht minuten. HTM levert in dat opzicht simpelweg prima dienstverlening.”

Wat dat aangaat overheerst ook bij ROVER tevredenheid, aldus de voorzitter. Minder content is hij met het relatief lage aandeel dat het openbaar vervoer nog altijd in de totale Haagse mobiliteit heeft. “Dat ligt rond de 10 procent en dat zou in onze ogen meer mogen zijn, zeker als je de totale fileproblematiek bekijkt waarmee deze regio kampt. Dat is HTM echter nauwelijks aan te rekenen. De gemeente Den Haag speelt daar volgens ons wél een rol in. De laatste jaren wordt met name het binnenstedelijk gebruik van de fiets enorm gestimuleerd. Op zich een goede zaak, maar het moet niet ten koste gaan van het openbaar vervoer en dat zien wij op sommige plaatsen in de stad nu wel gebeuren.”

“We zijn blij met de goede verstandhouding en de goede samenwerking, maar we zitten er wél voor de reiziger” Op de bestaande bus- en tramlijnen is het haperende OV-aandeel nauwelijks terug te voeren, denkt Van der Heijden. “Daarin wordt stevig geïnvesteerd. Bovendien zijn het strakke lijnen. Een reiziger die in Den Haag snel van A naar B wil, wordt op zijn wenken bediend. De lijnen maken geen lange omwegen kriskras door de stad. Wat wel kan meespelen, zijn de kosten. Een gezin met drie kinderen dat met het openbaar vervoer de stad in wil, is best veel geld kwijt. Daarnaast blijft de OVchipkaart aandachtspunt. Het reizen met het openbaar vervoer kan voor veel mensen een stuk gemakkelijker worden gemaakt.

‘Fietsenstalling’ Als voorbeeld wijst hij naar de Grote Markt­ straat. Als gevolg van het gemeentelijke verkeerscirculatieplan autovrij gemaakt, maar tegelijkertijd ook ‘ontdaan’ van bus­

16

Hoewel er over de relatie met HTM “niets te mopperen” is, blijven er wel zorgen bij ROVER, zegt Van der Heijden. “De afgelopen jaren is veel bezuinigd. Daarbij zijn lijnen geschrapt die het misschien niet best deden, maar wel hartstikke nuttig waren. We zijn daar in metropoolverband noodgedwongen akkoord mee gegaan, maar maken ons wel zorgen: blijft het huidige aanbod op peil of moeten we in de toekomst rekening houden met verdere bezuinigingen? Daar zitten we bovenop. We zijn blij met de goede verstandhouding en de goede samenwerking, maar we zitten er wél voor de reiziger.

Diens belang staat voor ons te allen tijde voorop.”

Waarom moet iemand die af en toe eens de trein, bus, tram of metro pakt zo’n kaart aanschaffen? Wij zijn sterk voor het invoeren van alternatieve betaalmethoden, bijvoorbeeld met een bankpas of met een mobieltje. We juichen de ontwikkelingen op dat punt van harte toe.”

“Een reiziger die in Den Haag snel van A naar B wil, wordt op zijn wenken bediend” Uitstekend Over de relatie met HTM heeft Van der Heijden niets dan lof. “De verhoudingen zijn uitstekend. Elke tien weken is er tactisch overleg. Daarnaast is er – als de situatie daar om vraagt – overleg op directieniveau. Wij vinden als reizigers­ organisatie bij HTM een luisterend oor, kunnen punten inbrengen voor overleg of ideeën aandragen. Veel overleg heeft betrekking tot zaken als omleidingen – op dit moment een bijzonder actuele kwestie in de stad door de vele grote infra­ structurele projecten – en bijvoorbeeld vervangend vervoer, maar we zijn bij­ voorbeeld ook regelmatig in gesprek over de mogelijkheden op de schaal van Den Haag andere OV-producten in te voeren.

Dan moet je denken aan OV-dagkaarten, die het ook voor toeristen gemakkelijker maken met het openbaar vervoer door Den Haag te reizen.”

VNO onderschrijft belang OV Ondernemersorganisatie VNO-NCW West zet zich actiever dan ooit voor goed openbaar vervoer in de regio Haaglanden en de metropoolregio Rotterdam Den Haag. VNO-NCW West is grondlegger van het platform Bereikbaar Haaglanden, dat zich inzet om de bereikbaarheid en leefbaarheid van de regio te verbeteren en dat deelneemt aan het Rijks­ project Beter Benutten. Hierin werken rijk, stadsgewest Haaglanden en bedrijfsleven samen om de files in de regio met 10 procent terug te dringen. Goed openbaar vervoer naar en binnen zowel het stadsgewest als de metropool­ regio vervult in die ambitie een centrale rol, in combinatie met aanvullende voorzieningen als e-bikes en (kleine) shuttlebussen voor het voor- en natransport.

17

Scherp op hoSpitality.

Envido goo.indd 1

CSU goo.indd 1 19-11-15 14:13

25-11-15 10:36

Een sterke specialist, zo kunnen we Railtech zonder twijfel noemen. In de afgelopen 15 jaar zijn we pionier uitgegroeid fel noemen.van In de afgelopen 15 jaartot zijneen wegrote naam op het gebied van bovenleiding-systemen.

We kozen bewust voor deze specialisatie, zodat klanten kunnen rekenen op een partner die veel gebied van bovenleiding-systemen.

Dankzij onze kennis en ervaring fungeren we als meer isop dan alleen eendie leverancier. n kunnen rekenen een partner veel adviseur en klankbord nnis en ervaring fungeren we als, van de beginfase van een project tot en met de uitvoer. We denken mee, vooruit endenken dragen op die manier bij aan het succes van onze klanten. Dit doen we ook project tot en metkijken de uitvoer.

We HTM Dit doen we ook succes van voor onzede klanten.

Railtech goo.indd 1

23-11-15 13:31

RET Opleiding railvoertuigtechniek is ‘schot in de roos’

Monteur met steeksleutel en laptop Acht jaar geleden staken HTM (Den Haag) en RET (Rotterdam) voor het eerst de koppen bij elkaar om te praten over een opleidingsplan voor onderhoudsmonteurs railvoertuigtechniek. Vier jaar terug mondde dat uit in een pilot – in samenwerking met CIVOM, Shunter en het Zadkine College in Rotterdam. Anderhalf jaar terug gingen de eerste gediplomeerde monteurs aan de slag. “Deze opleiding is een schot in de roos.”

Aan het woord is directeur Techniek Paul Lorist van de RET in Rotterdam, die mede aan de wieg stond van de nieuwe oplei­ ding. Veranderende functie-eisen waren niet de enige reden de opleiding op te zetten, zegt hij. “Ook de vergrijzing speelde een belangrijke rol. De komende jaren gaat een groot deel van de monteurs in de railbranche met pensioen. Die uitstroom is al op gang gekomen. Daarom is het belangrijk dat we op tijd aan de slag zijn gegaan met het opleiden van een volgende generatie gespecialiseerde onderhouds­ monteurs voor de nieuwe trams en metro’s.

Regeren is vooruitzien.”

“De nieuwe generatie metro’s en trams heeft veel weg van rijdende computers.

Ze zitten niet alleen vol met traditionele techniek, maar ook met ICT en ‘hightech’.

Volwaardig Vervoerbedrijven HTM en RET schetsten ruim acht jaar geleden samen met collegavervoerbedrijven de eerste contouren van een opleidingsplan, dat inmiddels is uitge­ groeid tot een volwaardige tweejarige mbo-opleiding tot onderhoudsmonteur railvoertuigtechniek. De eerste drie jaar gebeurde dat nog onder de noemer van een pilotproject, maar begin 2015 werd de samenwerking tussen de betrokken partijen op het gebied van opleiden gewaarborgd en bestendigd in een formeel samenwer­ kingsplan.

Paul Lorist

Dat vraagt nieuwe ‘skills’ en andere compe­ tenties. Monteurs moeten zowel met een steeksleutel als met een laptop overweg kunnen. Om die specialisten op te leiden en klaar te stomen voor de markt, hebben we deze opleiding opgezet. Met als extra stimulans dat studenten direct aan de slag kunnen bij HTM, RET of Shunter.”

Dat was ruim een half jaar nadat de eerste vijftien studenten de nieuwe tweejarige mbo-opleiding hadden afgerond en hun diploma hadden gekregen. Van de zeven leerlingen die tot dan toe door RET waren

19

is besloten leerlingen met ingang van het schooljaar 2015/2016 bij de start van hun opleiding direct aan het werk te laten gaan in de werkplaatsen van HTM, RET en Shunter. In de oude situatie gingen ze eerst een jaar fulltime naar school en pas daarna in de praktijk aan de slag. Dat moment hebben we vervroegd om theorie en praktijk zo snel mogelijk samen te brengen.”

begeleid, konden vier aan de slag als onder­ houdsmonteur; twee bij de tram en twee bij de metro. HTM nam twee ‘afstudeerders’ in dienst als onderhoudsmonteur bij onder­ houd railvoertuigen.

Volgens sectorhoofd Onderhoud Railvoer­ tuigen Toni Romijn van HTM was toen al duidelijk dat de opleiding in hoog tempo bezig was een succes te worden: “De gezamenlijke inspanning van HTM, RET en andere collega-vervoerders heeft vruchten afgeworpen”, zei hij. “De opleiding voorziet in een grote behoefte die wij hebben aan technisch geschoold personeel. Zeker nu we als HTM zestig nieuwe stadstrams krijgen, die zijn voorzien van de laatste technologieën. Dat vraagt om specifieke kennis en kwaliteiten van onze monteurs.”

Anticiperend op de ontwikkelingen in de markt en de technologie kreeg de opleiding afgelopen jaar inhoudelijk nieuwe impulsen.

“We hebben de al gespecialiseerde opleiding tot servicemonteur railvoertuigtechniek verder aangepast naar de stand en de eisen van het steeds complexere materieel. De ontwikkelingen in de techniek en techno­ logie gaan momenteel razendsnel”, aldus Paul Lorist. “Onze klanten verwachten dan ook van ons dat we bij de tijd blijven. Zij willen de wereld in hun broekzak en daar moeten wij op inspelen. Wifi, actuele, betrouwbare reisinformatie onderweg en comfort zijn essentieel. Voor onze monteurs betekent dat niet alleen werken met steek­ sleutel en laptop, maar vooral ook werken met het besef elke dag opnieuw bij te dragen aan kwaliteitsverbetering voor de klant. Daar doen we het tenslotte voor.

Dat nemen we in deze opleiding mee bij de begeleiding van de studenten. Daarnaast

Hij ziet de toekomst van de opleiding met vertrouwen tegemoet. “De afgelopen jaren is gebleken dat er onder jongeren vol­ doende animo voor is. Tegelijkertijd komt de uitstroom als gevolg van de vergrijzing de komende jaren in een stroomversnelling.

De betrokken organisaties hebben een intentieovereenkomst gesloten met het voornemen om elk jaar 16 tot 24 studenten in te laten stromen voor de opleiding.”

De opleiding Zadkine is de eerste onderwijsinstelling in Nederland die (op de locatie in Delft) is gestart met de opleiding Railvoertuig servicemonteur (niveau 3 mbo), als specialisatierichting binnen de opleiding Machinebouwer (Mechatronica). De opleiding is opgebouwd in modules en steeds in delen af te ronden. Elk deel omvat een noodzakelijke kwalificatie voor het werken in de railbranche. Leerlingen krijgen een leerwerkovereenkomst bij HTM, RET of Shunter en zijn daar vier dagen in de week aan het werk. De vijfde dag wordt in de schoolbanken verder gewerkt aan hun kennis en vaardigheden op het gebied van railvoertuigentechniek, hydrauliek, pneumatiek, monteren, stellen, PLC-techniek en materialenkennis. Daarnaast wordt met name tijdens de eerste fase van het eerste jaar veel aandacht besteed aan specifieke veiligheidstrainingen, die noodzakelijk zijn om in de railbranche te kunnen werken.

20

PRINTMEDIA

RETAILSIGNING

PRINT & SIGN

SIGNS & SAFETY

SAFETY COMPONENTS

BLOMSMA SIGNS & SAFETY Toonaangevend specialist in industriële en maritieme veiligheidssignalisatie, ontruimingsplattegronden en leidingmarkering.

BLOMSMA PRINT&SIGN Specialist voor brede signtoepassingen zoals gevelsigning, interieurdecoratie, lichtreclame en wagenparkbestickering.

Vrolijk Special Cleaning

•

info@vsc-schoonmaak.nl

BLOMSMA RETAILSIGNING Dé partner voor retailers op het gebied van instore en outstore signing, visual merchandising en POS materiaal.

Vrolijk Technical Services

•

info@vrolijk-ts.nl

BLOMSMA PRINTMEDIA Specialist op het gebied van repro, printing on demand, crossmedia communicatiemiddelen en web-to-print oplossingen.

Platinaweg 19 2544 EZ Den Haag

BLOMSMA SAFETY COMPONENTS Op voorraad leverbare veiligheidscomponenten, zoals veiligheidsborden, leidingmerkers, lockout tagout en onderhoudsproducten

E info@vrolijkdiensten.nl I www.vrolijkdiensten.nl

Aangesloten bij:

BEZOEK ONZE WEBSITES VIA BLOMSMA.NL

Blomsma goo.indd 1

T 070 40 43 119 F 070 40 43 121

30-11-15 Vrolijk goo.indd 14:11 1

17-12-15 15:38

insights Insights is een uitgave van Goo Media T 071 - 70 70 161 I www.goomedia.nl

Productie Renate Claassens Ellen van Vliet

Directie Ernst Delfos

Vormgeving Marinka Peeters

Realisatie en coördinatie Mandy van Aerde Nima Larkani Peter Molenaar Willeke van de Ree Milco Sprink Udo de Vriend

Tekstproductie Bak & Bakker cs Journalisten

© Goo Media 2016 Niets in deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, of op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.

Hoewel bij de samenstelling van deze uitgave de grootst mogelijke zorgvuldigheid wordt betracht kunnen uitgever en auteurs geen aan­sprakelijkheid aanvaarden voor de gevolgen van eventuele onjuistheden of onvolledigheden.

ISSN: 1570 - 9876

Deze uitgave is CO2 neutraal geproduceerd This publication is produced CO2 neutral

Deze uitgave kwam tot stand dankzij de medewerking van: Blomsma Groep • Caffè Zarazzo • Consolid • CSU Cleaning Service • Envido Beveiliging • Essent Zakelijk • GMT Benelux BV • ISS Facility Service • OC&C Strategy Consultants • Railtech BV • VolkerRail • Vrolijk Dienstengroep • Worldline (an Atos company) • Zwarts en Jansma Architecten