Visscher Seafood zet met nieuwbouw volgende stap Visscher Seafood takes the next step with new premises Brouwer Groep doorstaat crisis in horeca Brouwer Group overcoming crisis in catering Duurzame vis wint terrein Sustainable fish is gaining ground
Creating Tasteful Solutions Creating Tasteful Solutions Van het eitje tot op het bord. Het in 1988 opgerichte Rodé Vis controleert de gehele keten. Als onderdeel de bord. Noorse Seafood Group worden kwalitatiefdehoogwaardige Van het eitje totvan op het HetLerøy in 1988 opgerichte Rodé Vis controleert gehele keten. producten gegarandeerd. Ambacht traditieGroup zijn kernwoorden binnen het perfect Als onderdeel van de Noorse Lerøy en Seafood worden kwalitatief hoogwaardige gestroomlijnde productieproces met en eentraditie grote mate flexibiliteit.binnen het perfect producten gegarandeerd. Ambacht zijn aan kernwoorden gestroomlijnde productieproces met een grote mate aan flexibiliteit.
Rodé Vis Rodé Vis
Urk - Holland Urk - Holland
+31 527685357 +31 527685357
sales@rodevis.nl sales@rodevis.nl
Member of Leroy Seafood Group Member of Leroy Seafood Group
www.rodevis.nl • www.leroy.no www.rodevis.nl • www.leroy.no
Inhoud 2
Consumentenbestedingen nemen jaarlijks toe
We eten steeds duurzamer
Contents 3
Consumer spending increases every year
Sustainable food is the new trend
6
Brouwer Groep doorstaat crisis in horeca
Groeien tegen de stroom in
7
Brouwer Group overcoming crisis in catering
Growing in spite of the general trend
10
Visscher Seafood zet met nieuwbouw volgende stap
Klaar voor de toekomst
11
Visscher Seafood takes the next step with new premises
Ready for the future
14
Aandeel MSC-keurmerk groeit gestaag
Duurzame vis wint terrein
15
MSC certification is on the rise
Sustainable fish is gaining ground
17
Betere tijden voor groothandels in foodservice
De krimp voorbij
17
Better times for wholesalers in the food service sector
The dip has passed
Inleiding
Foreword
Na jaren van krimp lijkt de ergste malaise voorbij voor de groothandels in de food. ING Economisch Bureau voorspelt voor dit jaar stabilisatie van het totale volume. De dalende trend in de sector lijkt daarmee tot stilstand te komen.
After years of shrinkage, the worst seems to have passed for food wholesalers. The ING Economic Bureau predicts stabilisation of total volume for this year. The downward trend in the sector seems to be coming to a halt.
Op de consumentenmarkt is duurzaam gekeurmerkt voedsel ondertussen bezig aan een stevige opmars. De consument wordt bewuster en kritischer. Terwijl de totale bestedingen aan voeding dalen, nemen die aan duurzaam gekeurmerkt voedsel juist toe.
In the consumer market, sustainable, certified food is now emerging at a very fast pace. The consumer is becoming much more aware and critical. While the total spend on food is reducing, sustainable, certified foods are on the rise.
Deze ontwikkelingen zijn aanleiding voor het redactieteam van Insights om deze branche uitgebreid te belichten. Het resultaat leest u nu. Een informatieve uitgave, die inzicht geeft in een snel veranderende markt.
These developments have prompted the Insights editorial team to take a closer look at this sector. Here is what they’ve learned. An informative publication that provides an insight into a rapidly changing market.
1
Consumentenbestedingen nemen jaarlijks toe
We eten steeds duurzamer De opmars van duurzaam gekeurmerkt voedsel duurt voort. Midden 2014 bleek uit de Monitor Duurzaam Voedsel dat de Nederlandse consument in 2013 bijna 11 procent meer uitgaf aan duurzame voeding dan een jaar eerder. Uit alle signalen blijkt dat die trend zich verder doorzet, zegt onderzoeker Markt & Keten Katja Logatcheva van onderzoeks instituut LEI Wageningen UR.
Minder consumentenbestedingen aan voedsel, maar wel een toename van bijna 260 miljoen euro (tot een totaalbedrag van circa 2,5 miljard euro) aan de uitgaven aan duurzame voeding. Dat was misschien wel de belangrijkste vaststelling van het LEI, het onderzoeksinstituut dat de Monitor Duurzaam Voedsel jaarlijks in opdracht van het ministerie van Economische Zaken produceert. “Twee dingen zijn helder te concluderen”, aldus Katja Logatcheva: “De vraag naar duurzaam gekeurmerkt voedsel groeit en ook het aanbod neemt toe. In hoofdlijnen liggen daaraan twee oorzaken ten grond slag: duurzaamheid is de afgelopen jaren sterk op de maatschappelijke agenda gezet. Dat prikkelt het bewustzijn van de consument. Aanbieders haken daarop in. Daarnaast legt een deel van de mensen een verband tussen duurzaamheid en gezondheid.”
“De vraag naar duurzaam gekeurmerkt voedsel groeit en ook het aanbod neemt toe” Gevolgtrekking Een voorbeeld in dit verband noemt zij de groeiende vraag naar biologische vlees- en zuivelproducten. “De afgelopen jaren is er relatief veel publiciteit geweest over de negatieve effecten van het antibiotica gebruik in de reguliere vleesindustrie en in
2
Katja Logatcheva
de melkveehouderijsector. Een deel van de consumenten heeft als gevolg daarvan de switch gemaakt naar biologisch gekeurmerkte producten. Ze leggen duidelijk de link: daar zit geen antibiotica in, dat is gezonder.” Zij beklemtoont dat de relatie tussen duurzaamheid en gezondheid door een deel van de mensen wordt gelegd bij een deel van de producten. “In wezen gaat het om een relatief kleine niche”, zegt ze. “Het gegeven dat er een duurzaamheidslogo op een product staat, betekent ook niet dat het per se gezonder is. Het zegt niets over de hoeveelheid vet of zout die in een product zit. Duurzaamheid gaat natuurlijk ook over zaken als kwaliteit van leven van een dier, de arbeidsomstandigheden in verre landen waar producten vandaan komen of bijvoorbeeld fair trade.” In de kern zijn keurmerken een marketinginstrument, zegt ze. “Ze vertegenwoordigen een bepaald gevoel en achter elk keurmerk zit een eigen verhaal. Een keurmerk vertelt de consument dat de producent meer heeft gedaan dan hij vanuit de wet- en regelgeving strikt genomen moet doen: het geeft een bepaalde garantie af. Maatschappelijk gezien zien we de afgelopen tien jaar een markt ontstaan van mensen die aandacht voor dat soort zaken ontwikkelen. Met keurmerken kunnen producenten die groep meer naar zich toetrekken.” Trends Anno 2015 blijkt dat die groep elk jaar verder groeit en dat steeds meer consumenten duurzaamheid belangrijk vinden. De eerste resultaten in het onderzoek voor de nieuwe Monitor Duurzame Voeding die komende zomer verschijnt wijzen dat ook uit. “We hebben nog niet de beschikking over cijfers, maar we signaleren wel al trends. En dan zien we bijvoorbeeld dat met name de groei
Consumer spending increases every year
Sustainable food is the new trend The emergence of sustainable, certified food is gaining pace. In the middle of 2014, the Sustainable Food Monitor (Monitor Duurzaam Voedsel) demonstrated that Dutch consumers spent almost 11% more on sustainable food in 2013 than was the case in the previous year. All of the signals are showing that this trend is set to continue, according to Market & Chain researcher Katja Logatcheva from research institute LEI Wageningen UR.
Lower consumer spending on food but an increase of almost 260 million euros (up to a total amount of around 2.5 billion euros) spent on sustainable food products – this was perhaps the most important observation by LEI, the research institute that produces the Sustainable Food Monitor for the Ministry of Economic Affairs every year. “Two things are very clear”, says Katja Logatcheva: “The demand for sustainable, certified food is expanding and the offer is increasing. Overall, there are two primary reasons: sustainability has been placed firmly on the social agenda over the past few years. This has pricked consumers’ conscience and suppliers are taking advantage of this. There are also other people who link sustainability with health.” Conclusions An example she provides in this context is the growing demand for organic meat and dairy products. “Over the past few years, there has been a great deal of publicity about the negative effects of LEI Wageningen UR
antibiotic usage in the regular meat industry and the dairy sector. Some consumers have therefore switched to organic approved products as a result. They clearly link ‘no antibiotics’ with being healthier.”
“The demand for sustainable, certified food is expanding and the offer is increasing” She stresses the fact that the relationship between sustainability and health is made by some people and for some of the products. “In reality, this is a relatively small niche”, she adds. “The fact that a product carries a sustainability logo does not mean that it is healthier per se. It says nothing about the quantity of salt that the product contains. Sustainability also covers issues such as an animal’s quality of life, the employment conditions in far-flung countries where the products are sourced and also, for example, fair trade practices.”
In essence, quality labels are a marketing instrument, according to Katja. “They represent a certain feeling and each logo
3
centralized rinsing, foaming and disinfecting
Since 1976 Elpress goo.indd 1
www.elpress.com DenDulk goo.indd 1 05-03-15 09:30
Jac. den Dulk & Zn B.V. Vissershavenweg 27 Postbus 84058 2508 AB SCHEVENINGEN T: 0031 (0)70 354 90 90 F: 0031 (0)70 351 27 85 www.dulk.nl
16-03-15 09:03
SalMar AS • 7266 Kverva • Tlf. +47 72 44 79 00 E-post salmar@salmar.no • www.salmar.no Salmar goo.indd 1
08-04-15 13:45
in bestedingen aan biologische vlees, vleeswaren en zuivel sterk doorzet. In 2014 is de melkprijs sterk gedaald, maar die van biologische melk bleef stabiel. Dat impliceert dat de vraag aanhoudt.” In combinatie met de stijgende vraag naar gekeurmerkte producten noemt Katja Logatcheva de ontwikkeling van de ver koopkanalen een interessante ontwikkeling. “Lang terug was er de supermarkt en daarnaast de reformwinkel of de boeren markt. Inmiddels hebben alle supermarkten veel grotere assortimenten aangelegd, met name als het gaat om biologische producten. Zij zetten daar heel sterk op in. Tegelijkertijd zien we een ‘tussenvorm’ ontstaan met winkelketens zoals EkoPlaza en Marqt als nieuwe retailkanalen. Die kunnen de consumenten naar zich toe
gaan trekken en het is de vraag wat er dan gebeurt: leggen supermarkten en boerenmarkten het tegen ze af of ontstaat simpelweg een nieuwe niche?”
“Het gegeven dat er een duurzaamheidslogo op een product staat, betekent ook niet dat het per se gezonder is” Groeimarkt Duidelijk is volgens haar in elk geval dat duurzaam voedsel binnen het foodsegment is uitgegroeid tot dé groeimarkt. Daarin is de consument de dominante factor, tezamen met de producenten, aldus Logatcheva. “Zij zitten niet stil. Zij hebben ook een agenda, bijvoorbeeld voor het verduurzamen van processen en productie. Het is aan te bevelen dit ook te monitoren. Wij meten nu op het niveau van de ont moeting tussen consument en producent. Die uitkomsten zeggen niet alles over de inspanningen in de keten om verder te verduurzamen.”
has its own tale to tell. A logo tells the consumer that the producer has done more than simply what is required by law and regulations; he is providing a type of guarantee. In a social context, over the past ten years, we have seen the emergence of a market with people who pay attention to these issues. Producers can appeal to that particular group with logos and quality labels.”
“The fact that a product carries a sustainability logo does not mean that it is healthier per se” Trends In 2015, it is clear that this group is growing every year and that increasing numbers of consumers believe that sustainability is an important issue. The initial results from the research for the new Sustainable Food Monitor, which will be published this summer, seem to reinforce this fact. “We do not yet have the figures but we
are already flagging up the trends. We have seen, for example, that the growth in spending on organic meat, meat products and dairy is increasingly strongly. In 2014 the price of milk dropped considerably but the price of organic milk remained stable. This implies that demand did not waiver.” In combination with the increasing demand for certified products, Katja Logatcheva also mentions the development of sales channels as an interesting point. “A while ago, there were supermarkets and then the health food store or the farmer’s market. Now, all supermarkets have extensive ranges, particularly when it comes to organic products. They are definitely making an effort. Simultaneously, we are seeing an ‘interim’ development of chains such as EkoPlaza and Marqt as new retail channels. These can draw consumers into their outlets but what happens then? Will the supermarkets and farmers’ markets lose out or will this simply be a new niche? Growth market It is clear, according to Katja, that the sustainable food segment has certainly expanded into the growth market to watch. The consumer is the dominant factor, together with the producers, in Logatcheva’s opinion. “They are not sitting still. They also have an agenda, for example increasing sustainability in relation to processes and production. It would be wise to monitor this too. We take our measurements at the level of the consumers and producers. The results don’t always tell us about the efforts in the chain in terms of sustainability, though.”
5
Photo: Luuk Schudde
v.l.n.r./f.l.t.r. Jan Brouwer, Claus Brouwer, Abbe Brouwer, Dina Brouwer, Albert Brouwer & Frans Brouwer
Brouwer Groep doorstaat crisis in horeca
Groeien tegen de stroom in In een tijd dat de economische crisis hoogtij vierde en de horecasector tot de zwaarst getroffen bedrijfstakken behoorde, groeide Brouwer Groothandelsgroep (Urk) explosief. “We hebben de afgelopen periode als groep extreem goed doorstaan”, beaamt algemeen directeur Frans Brouwer. De komende twee jaar ligt de focus op het versterken van de organisatie. Het interview met Frans Brouwer is half maart in het zojuist opgeleverde nieuwe onderkomen van Visscher Seafood (zie elders in deze uitgave), een van de vijf werkmaatschappijen die onder Brouwer Groep vallen. De eigentijdse nieuwbouw vervult een belangrijke rol in de groeistra tegie; het gebouw voldoet aan de strengste eisen op het gebied van veiligheid en hygiëne, een belangrijke voorwaarde voor nieuwe markten. Frans Brouwer is van de derde generatie die nu de scepter over de groep familie bedrijven zwaait. Als algemeen directeur heeft hij drie broers, een neef en een nicht om zich heen. Zes eigenaren, die binnen de groep en de daartoe behorende bedrijven ieder een eigen rol vervullen. De familiebe langen zijn eerlijk verdeeld, de betrokkenheid is groot. “We doen dit met z’n allen”, zegt hij. Geleidelijk Als algemeen directeur is hij als een vis in het water. “Dat heeft er ook mee te maken
6
dat mijn carrière langs de weg der gelei delijkheid is verlopen. Ik ben begonnen op de werkvloer van Visscher Seafood en zo verder de organisatie ingerold. Op het moment dat mijn vader Jan en mijn ooms Albert en Frans in 2003 een stap terugdeden, was ik directeur van Visscher Seafood. Toen had ik al geleerd: een bedrijf besturen en leiden is niet zo moeilijk. Het is vooral een kwestie van de goede mensen om je heen verzamelen.”
“De basis moet goed blijven” in alle geledingen van de Brouwer Groep is dat het geval, aldus Brouwer, die onder streept dat de huidige eigenaren “enorm veel” te danken hebben aan de generaties hiervoor. “Met hun ondernemerschap, hun acquisities en hun neus voor de juiste investeringen hebben zij een ijzersterke basis gelegd. Daardoor waren wij bijvoorbeeld midden in de crisis in staat bij twee bedrijven nieuwbouw te realiseren die voor onze toekomst geweldig belangrijk is.”
Brouwer Group overcoming crisis in catering
Growing in spite of the general trend At a moment when the economic crisis was reaching a climax and the hospitality/catering sector was turning out to be one of the most badly affected sectors, Brouwer Groothandelsgroep (Urk) was seeing explosive growth. “As a group, we have come through the difficult period very successfully”, admits General Manager Frans Brouwer. In the coming two years, the focus will lie on strengthening the organisation.
The interview with Frans Brouwer is taking place in the new premises of Visscher Seafood (see elsewhere in this edition), one of the five subsidiaries that fall under the Brouwer Group, which were completed in mid-March. The contemporary new-build fulfils an important role in the growth strategy; the buildings meets the strictest requirements when it comes to safety and hygiene, an important condition for new markets.
“The foundation must stand firm” Frans Brouwer represents the third gene ration that has taken over the reins of this family business. As General Manager, he is assisted in the company by three brothers, a nephew and a niece. The six owners each fulfil their own role within the group and the corresponding companies. The family interests are shared equally; the level of commitment is high. “We all work together”, he explains.
Gradually He is perfectly at home in his role as General Manager. “This is really due to the fact that my career has gradually led me here. I started on the work floor of Visscher Seafood and then progressed through the organisation. When my father Jan and my uncles Albert and Frans took a step back in 2003, I became director of Visscher Seafood. I had already learnt that managing and leading a company is not all that hard. It is mainly a question of gathering good people around you.” This is the case in all segments of the Brouwer Group, according to Brouwer, who underscores the fact that the current owners must very much appreciate the work of the generations which have gone before. “Their entrepreneurial skills, their acquisitions and their nose for the right investments have laid a cast-iron foundation. As a result, at the height of the crisis, we were able to create two new buildings which are extremely important for our future.” The Brouwer Group is split into two primarily regional wholesalers and three larger import and export companies. Wholesaler Brouwer Kampen and Horecagroothandel Schiava in Groningen are the ‘regional’ branches. Brouwer Kampen is the supplier to catering outlets in Kampen and the surrounding area (primarily snack bars, cafés, (sporting)associations and restaurants) and Schiava supplies Italian quality products to Italian ‘ristorante & pizzeria’. Judgement According to Brouwer, both companies distinguish themselves as a result of the extent to which they provide a service and work alongside their customers. “Both companies work nearby our local and regional customers”, he explains. “In this sense, they cannot be compared to our import and export comp anies. Asia Express Food, Fisherman’s Choice
Producten van Fisherman’s Choice (alsook de coverfoto) / Products of Fisherman’s Choice (also the coverphoto)
7
Eat well, live well. This is the thinking that inspires AJINOMOTO – one of the most trusted names in the Food business with over a 100year heritage of quality and innovation idea.
Asia Express Food is one of our trusted importers who offer a large variety of Ajinomoto products including one of our best-sellers: GYOZA – authentic Japanese dumplings.
In keeping this original ideal, we continue to create products of scientific proven benefit in the interest of people’s health. At AJINOMOTO, we want to provide the most delicious and healthy food for the people around the globe.
GYOZA is popular in Japan as an appetizer, a side dish or a snack. AJINOMOTO’s GYOZA are surrounded by an ultra-thin dough that makes perfect crispness while locking in flavor. They are available with juicy fillings – savory or sweet. Steamed, cooked, deep fried or pan fried, it’s ready in just minutes and tastes authentically homemade.
http://www.ajinomoto-europe.com
Let’s “eat well, live well” and enjoy the large variety of authentic Japanese food. Once you tasted our products, you will surely share our passion for good food.
Ajinomoto goo.indd 1
01-04-15 11:50
Committed by name
Marktleider in kredietverzekeringen en (werkkapitaal-) financiering
Credit Insurance •
Political Risk Insurance •
Credit Management Consultancy • Working Capital •
norwayroyalsalmon.com
Salesoffice Norway Royal Salmon ASA Gravane 8, Pb 110 N - 4662 Kristiansand S + 47 38 12 26 66 | nrs@salmon.no
NorwayRoyalSalmon goo.indd 1
Burgemeester Stramanweg 101 1101 AA Amsterdam Phone +31 (0)20 754 07 02 Fax +31 (0)20 408 09 89 Mobile +31 (0)6 514 152 75 www.finance-insurance.nl w.dejonge@finance-insurance.nl
23-03-15 Finance&Insurrance 08:00 goo.indd 1
Leasing Solutions • Corporate Finance •
04-03-15 08:04
De Brouwer Groep onderscheidt twee voornamelijk regionaal opererende groothandels en drie grotere im- en exportbedrijven. Groothandel Brouwer Kampen en Horecagroothandel Schiava in Groningen zijn de ‘regionale’ takken. Brouwer Kampen als bevoorrader van de horeca in Kampen en wijde omgeving (vooral snackbars, cafetaria’s, (sport)verenigingen en restaurants) en Schiava als leverancier van Italiaanse kwaliteitsproducten aan Italiaanse ‘ristorante & pizzeria’. Afrekenen Beide bedrijven maken volgens Brouwer het onderscheid door de mate waarin ze service verlenen en meedenken met de klanten. “Met beide bedrijven zitten we bovenop onze lokale en regionale klanten”, zegt hij. “Ze zijn in die zin niet te vergelijken met onze im- en exportbedrijven. Asia Express Food, Fisherman’s Choice (rauwe garnalen en value added (vis)snackproducten) en Visscher Seafood (Noorse zalm en Noordzeevis) zijn van een andere orde. Andere business, andere modellen. Al draait het altijd weer om de kwaliteit die je aan het einde van de rit levert. Daarop word je uiteindelijk afgerekend.”
Magazijn van Asia Express Food / Warehouse of Asia Express Food
(raw prawns and value added (fish) snack products) and Visscher Seafood (Norwegian salmon and North Sea fish) are a different kettle of fish entirely. Different business, different models. But it’s still all about the quality that you supply at the end of your journey. That is what you are judged on in the end.”
“It is mainly a question of gathering good people around you” Asia Express Food was the primary engine behind growth in the past few years. This company imports authentic Asian products and supplies Indonesian shops throughout
Directiekantoor Visscher Seafood / Executive office of Visscher Seafood
Asia Express Food was de grote motor achter de groei van de afgelopen jaren. Dit bedrijf importeert authentieke Aziatische producten en belevert daarmee toko’s dwars door Europa. In de volksbuurten waar de toko’s vaak zijn gevestigd, stuitte Brouwer Groep zo’n vijf jaar geleden op de Africa shops en daarmee op een gat in de markt. Na een moeilijke aanloopfase (“Zaken doen met Afrikaanse partners is buitengewoon complex, de cultuur daar is écht heel anders.”) heeft het bedrijf zijn zaken inmiddels op orde.
“Een bedrijf leiden is vooral een kwestie van de goede mensen om je heen verzamelen” Voorsprong “Juist door die complexiteit hebben we nu een voorsprong op onze concurrenten”, zegt Frans Brouwer. Mede door de groei in het bedrijf steeg de omzet van de groep de laatste twee jaar van 100 naar 150 miljoen euro. “Eigenlijk absurd in een tijd dat de markt zo lastig was. Het plaatst ons ook voor nieuwe uitdagingen. Het verkoopapparaat is extreem gegroeid. Het is nu zaak dat de rest van de organisatie – logistiek, backoffice – daarin meegaat. De basis moet goed blijven. De komende twee jaar zijn onze inspanningen vooral daarop gericht.”
Europe. In the neighbourhoods that are often home to this type of store, Brouwer Group also stumbled upon African shops about five years ago and identified a gap in the market. After a tricky initial phase (“Doing business with African partners is extraordinarily complex; the culture there is really very different”) the company has now come into its own. Advantage “It is as a result of this complexity that we now have an advantage over our compet itors”, says Frans Brouwer. The growth in the company has led to the group’s turnover increasing from 100 to 150 million euros in the past two years. “This is absurd in a period when the market was so tricky. It also corresponds to new challenges. The sales organisation has grown enormously. It is now time for the rest of the organisation – logistics/back-office – to expand too. The foundation must stand firm. In the coming two years, we will focus our efforts in these areas.”
9
Visscher Seafood zet met nieuwbouw volgende stap
Klaar voor de toekomst Op zoek naar meer onderscheid in de markt verlegde Visscher Seafood een kleine tien jaar geleden het accent van Noordzeevis naar Noorse zalm. Anno 2015 is de ster van het bedrijf gestaag rijzende. Visscher Seafood betrok begin dit jaar het volledig verbouwde bedrijfspand en maakt zich op voor de volgende stap in de markt.
Het was 28 jaar geleden min of meer toeval dat Visscher Seafood onderdeel van de Brouwer Groothandelsgroep werd, vertelt directeur Frans Brouwer. “Onze voorgangers dreven een florerende dranken- en horeca groothandel en zeiden tegen elkaar: we komen van Urk en doen niets in vis, dat kan eigenlijk niet. Die loot aan de boom werd Visscher Seafood, gestart in samenwerking met en op naam van Frank Visscher. Die naam paste beter. Hij werkt nog steeds in het bedrijf.” In een gebouw dat in essentie weinig meer was dan een oude schuur, startte het bedrijf met de verwerking van en handel in Noordzeevis zoals tong, schol en kabeljauw. De handel floreerde. Nederland werd Benelux, de Benelux werd Europa. Tot het tij keerde. Brouwer: “We waren een
van de vijftig visbedrijven op Urk. Allemaal zaten we in Noordzeevis. Het was een vecht markt, de prijs was het onderscheidende element. In die ‘rat race’ wilden we ons niet langer begeven.”
“Het productieproces is een constante uitdaging” Toenemen Met de inmiddels sterke positie op onder meer de Duitse markt en de toenemende vraag naar zalm in het achterhoofd verlegde Visscher Seafood vervolgens de koers. “We zeiden tegen elkaar: als we het doen, dan moeten we het goed doen”, aldus Brouwer. “We hebben geïnvesteerd in de beste verwerkingsmachines die er op dat moment waren en zijn van start gegaan.” De ‘switch’ bleek tot de dag van vandaag een goede zet, al is ook de ‘zalmbusiness’ meer dan competitief, blijkt uit het verhaal van Frans Brouwer tijdens de rondleiding door de fonkelnieuwe productieomgeving. “Het productieproces is een constante uitdaging”, zegt hij. “Het innovatieve vermogen is in sterke mate bepalend, tezamen met de kwaliteit en de snelheid van de verwerking. Hoe beter de verwerking, hoe meer filet. En hoe meer kilogrammen per uur we met zo min mogelijk mensen produceren, hoe lager de kostprijs en hoe beter onze concurrentiepositie. Daar zijn we hier voortdurend mee bezig, zonder ook maar één concessie aan de kwaliteit te doen. Die is heilig.”
10
Visscher Seafood takes the next step with new premises
Ready for the future Seeking to distinguish itself further, Visscher Seafood started focusing on Norwegian salmon just ten years ago. It is now 2015 and the company’s ‘star’ is definitely rising. At the beginning of this year Visscher Seafood took up residence in brand new premises and is now getting ready to take the next step in the market.
About 28 years ago, it was more or less a coincidence that Visscher Seafood became part of the Brouwer Groothandelsgroep, explains General Manager Frans Brouwer. “Our predecessors had a flourishing drink and catering wholesale business and said to one another: we come from Urk and yet we don’t do fish, that’s just not possible. The new branch on the tree was Visscher Seafood, started in collaboration with and in the name of Frank Visscher. The name just seemed suitable. He is still working in the company.” In a building that was not much more than an old shed, the company began processing and trading in North Sea fish such as sole, plaice and cod. Trade flourished. The Netherlands became Benelux and then Benelux became all of Europe. Until the tide turned. Brouwer: “We were one of fifty fish companies on Urk. We all worked with North Sea fish. It was a cut-throat market; price was the distinguishing feature. We didn’t want to be part of that ‘rat race’ any more.” Increasing With their stronger position in markets that included Germany, and the increasing demand for salmon at the back of their minds, Visscher Seafood changed tack. “We said to one another: if we do it, we have to do it properly”, says Brouwer. “We invested in the best processing machines that were available at the time and got to work.” This switch led to the success that the company enjoys to this day, even though, according to Frans Brouwer’s story that he tells during the tour through the brand new production area, the salmon business remains very competitive. “The production process is a constant challenge”, he says. “The innovative capacity tends to be the determining factor, together with the quality and speed of processing. The better the processing, the more fillet you
obtain. And the greater the number of kilograms per hour that we can produce with as few people as possible, the lower the cost price and the better our compet itive position. We constantly work on this, without making concessions when it comes to quality, which must be maintained at all costs.”
“The production process is a constant challenge” Investing According to Brouwer, the creation of the new production area also equates to important additional investments in quality. “Since January this year, we have been certified according to the BRC guidelines, an international norm for food safety. As a result, we are able to fulfil the highest requirements with respect to food safety and hygiene that apply to the food industry. As a result, the route to the retail market has now also opened up to us.” Attention to quality applies to the entire chain at Visscher Seafood. The salmon that is processed by the company comes from fish farms in the Norwegian fjords. The farmed fish are killed in an ‘animal friendly’ manner according to Brouwer
11
“Betrokken, loyaal en kennis van zaken” Frans Brouwer, directeur van Visscher Seafood over K.K. Heutink
Betrokkenheid, loyaliteit en vakkennis dat was het eerste wat opviel bij K.K. Heutink. Het is ook de rode draad van ons partnership. De bouwopdracht was complex. De productie en leveringen moesten doorgaan. Ondanks de complexiteit van de bouwopdracht en de continuïteit van onze productie hebben wij geen hinder ondervonden en was Visscher Seafood ‘ontzorgd’ Als voltallig team van Visscher Seafood zijn wij trots op wat er is gerealiseerd door K.K. Heutink en diens bouwteam.
Aannemingsbedrijf KK Heutink al meer dan 5 generaties DE bouwers Een goed fundament voor een prettige samenwerking! Bouwplannen? U bent van harte welkom!
Aannemingsbedrijf K.K. Heutink • 038 38 52000 • www.kkheutinkbv.nl
Investeren Sterker nog: met de komst van de nieuwe productieomgeving is juist extra in kwaliteit geïnvesteerd, zegt Brouwer. “Sinds januari dit jaar zijn we gecertificeerd conform de richtlijnen van BRC, een inter nationale norm voor voedselveiligheid. Daardoor zijn we in staat te voldoen aan de hoogste eisen op het gebied van voedselveiligheid en hygiëne die in de voedingsmiddelenindustrie gelden. Mede daardoor ligt bijvoorbeeld de weg naar de retailmarkt nu open.” Aandacht voor kwaliteit is er bij Visscher Seafood dwars door de gehele keten. De zalm die het bedrijf verwerkt en verhandelt komt uit kwekerijen in de Noorse fjorden. De kweekvis wordt volgens Brouwer “diervriendelijk gedood” en direct daarna op transport gezet naar Nederland. Daar komt de zalm “supervers” aan, zoals Brouwer het noemt. Aansluitend wordt de vis verwerkt en conform de wensen van de klant afgeleverd.
and then immediately transported to the Netherlands. The salmon therefore arrives ‘super fresh’, as Brouwer calls it. The fish is then processed and supplied in line with the customers’ wishes.
“Since January we have been BRC certified. We thus fulfil the highest safety requirements” Advantage According to Brouwer, Visscher Seafood enjoys working with North Sea fish. The company was one of the first to work on sustainably caught North Sea fish and drew up contracts with the first Urk fishermen to catch MCS certified fish (primarily plaice). “This gave us a huge advantage in the first few years, certainly until the demand for sustainable fish suddenly expanded. As far as I’m concerned, it illustrates how we continuously try to distinguish ourselves.”
Voorsprong Noordzeevis doet Visscher Seafood ook nog altijd “graag en goed”, zegt Brouwer. Het bedrijf zette als een van de eerste in op duurzaam gevangen Noordzeevis en sloot contracten af met de eerste Urker vissers die MCS-gecertificeerde vis (voornamelijk schol) aan wal brachten. “Dat gaf de eerste jaren een behoorlijke voorsprong, zeker toen de vraag naar duurzame vis ineens groeide. Het illustreert in mijn ogen daarnaast goed hoe we voortdurend proberen onder scheidend te zijn.”
“Sinds januari zijn we BRC-gecertificeerd. Daarmee voldoen we aan de hoogste veiligheidseisen”
Richting de toekomst is Frans Brouwer optimistisch. De vraag naar vis groeit nog altijd en met de hypermoderne productieomgeving is Visscher Seafood klaar voor de volgende sprong. “We hopen dat het nieuwe pand daarin ook een rol kan vervullen. We zijn al jarenlang een serieus, professioneel bedrijf. En we hebben nu ook de uitstraling die daarbij hoort.”
Frans Brouwer is optimistic in terms of the future. The demand for fish continues to grow and the super-modern production environment means that Visscher Seafood is ready for the next step. “We hope that the new premises can also play a role in this. We have been a serious, professional company for many years. And we now have the ‘look’ to go with it.”
13
Aandeel MSC-keurmerk groeit gestaag
Duurzame vis wint terrein
Het aandeel van het MSC-keurmerk voor duurzaam gevangen vis in de totale visvangst groeit gestaag. Visserijen voldoen in toenemende mate aan de voorwaarden van het keurmerk, met name door de rol die de retail onder druk van de klant speelt. “De consument vraagt en kiest steeds vaker duurzame vis.”
Marine Stewardship Council (MSC) is een wereldwijd erkend en gebruikt duurzaamheidskeurmerk voor wilde vis, aan het einde van de vorige eeuw in de opgericht door Unilever en het Wereld Natuur Fonds, maar inmiddels geheel onafhankelijk. “We zijn een puber van vijftien jaar en worden langzaam volwassen”, aldus MSC-country manager Benelux Hans Nieuwenhuis. “We boeken goede successen, hebben nog een weg te gaan, maar mogen tevreden zijn met de resultaten tot nu toe.” Het MSC-keurmerk garandeert dat de vis stamt uit een gezond, niet overbevist bestand, dat de visserij geen onherstelbare schade aan ecosystemen toebrengt en dat de vissersbedrijven be heersystemen hebben om meetbaar waar te maken wat ze beloven. Naast deze ‘visserijstandaard’ is er een even belangrijke ‘traceerbaarheidstandaard’ voor verwerkers. Die garandeert dat MSC-gekeurmerkte vis gedurende het verwerkings- en logistieke proces niet met ‘gewone’ vis wordt vermengd. MSC werkt samen met de gehele keten, wetenschappers en natuur- en milieu organisaties. Overbevissing Volgens Nieuwenhuis is momenteel ongeveer twee derde van het totale tonnage Nederlandse vis MSC-gecertificeerd. “Dan gaat
14
het met name om haring. Makreel zat ook in het programma, maar is – naar ik hoop tijdelijk – geschorst vanwege overbevissing. Noordzeekabeljauw kan momenteel bijvoorbeeld niet aan de eisen voldoen, omdat het bestand onvoldoende gezond is. Met schol en garnaal waren er problemen vanwege de schade aan ecosystemen bij het vangen, maar nieuwe, alternatieve vismethodes lijken dit op te lossen. Het is aan onafhankelijke certificeerders om te bepalen of die op termijn kunnen worden toegevoegd.”
“We zijn een puber van vijftien jaar en worden langzaam volwassen” Wereldwijd neemt volgens hem inmiddels ruim 10 procent van de visserijen deel aan het MSC-programma: 9 procent heeft het certificaat, en een paar procent is bezig het te verwerven. “Het aandeel is mondiaal zonder meer aan een opmars bezig”, zegt hij. In Noord-Europa en Noord-Amerika hebben grote delen van de markt zich aangesloten. We zijn momenteel actief bezig in met name Zuid-Europa en Azië om daar een groter marktaandeel te veroveren. Dat zijn de grootste visconsumptiemarkten ter wereld.” Dat in het foodsegment sprake is van een tendens naar duur zaamheid is volgens Nieuwenhuis een understatement. “Er wordt belang aan verantwoorde voeding gehecht en dat belang groeit snel”, zegt hij. “Wij zien dat met name ook de traceerbaarheid in belang groeit. Er staat veel druk op de keten om alle stappen en fasen dicht te timmeren. De ontwikkelingen daarin volgen elkaar snel op. Dat is veelzeggend.” www.msc.org
MSC certification is on the rise
Sustainable fish is gaining ground The share of MSC certified, sustainably caught fish in the overall fishing sector is growing gradually. Fisheries are increasingly choosing to fulfil the certification conditions, particularly as a result of the pressure that customers are putting on retail. “The consumer is increasingly opting for sustainable fish.”
The Marine Stewardship Council (MSC) is a certification programme for wild fish that is used and recognised worldwide; it was originally created at the end of the last century by Unilever and the Worldwide Fund for Nature but is now entirely independent. “We are an adolescent of fifteen years and are slowly maturing”, says MSC Country Manager Benelux Hans Nieuwenhuis. “We have been successful so far, have a long way to go but should be happy with the results we’ve achieved so far.” Hans Nieuwenhuis
promise. Alongside the ‘fishery standard’, there is an even more important ‘traceability standard’ for processors. This guarantees that MSC certified fish is not mixed with ‘ordinary’ fish during the processing and logistics process. MSC works with the entire chain, scientists and nature and environmental organisations. Over-fishing According to Nieuwenhuis, currently about two-thirds of the total tonnage of Dutch fish is MSC certified. “This mainly concerns herring. Mackerel is also part of the programme but has been, temporarily I hope, suspended due to over-fishing. North Sea cod cannot currently fulfil the requirements as the population is not sufficiently healthy. With plaice and prawns, there were problems due to damage to eco-systems during fishing but new, alternative fishing methods seem to be resolving this. It is up to independent certifiers to determine whether they can be added in the longer term.”
“We are an adolescent of fifteen years and are slowly maturing”
Worldwide, around 10% of fisheries are taking part in the MSC programme: 9% have the certificate; around 2% are in the process of obtaining it. “The share is expanding on a global scale”, he adds. In Northern Europe and North America, large parts of the market have signed up to the scheme. We are currently busy working in Southern Europe and Asia to realise a greater market share in these locations. These are the largest fish consuming markets in the world.”
MSC certification guarantees that the fish is a healthy, not over-fished variety, that the fishery is not causing irreparable damage to eco-systems and that the fishing companies implement management systems that enable them to actually realise what they
The fact that the food sector is moving towards sustainability is an understatement according to Nieuwenhuis. “Responsible food is becoming more valued and that level of value is increasing rapidly”, he continues. “We have seen the importance of traceability growing, in particular. There is a great deal of pressure in the chain to integrate all of the steps and phases. The developments herein follow on from one another in quick succession. That says a great deal.” www.msc.org
15
Kwaliteit is onze standaard! Weer een tevreden klant.
HETBESTVOORVERS De modernste visafslag van Europa wenst Visscher
Seafood veel succes
toe in hun vernieuwde pand
VisVeiling Urk
www.pietbrouwer.nl URK • DEN HELDER • ENKHUIZEN • ZWARTSLUIS • PALMA DE MALLORCA
PietBrouwer goo.indd 1
11-03-15 VisveilingUrk 08:58 goo.indd 1
23-03-15 08:09
Dayseaday goo.indd 1
23-02-15 Vekrasoft goo.indd 08:35 1
12-03-15 10:31
Betere tijden voor groothandels in foodservice
De krimp voorbij
Voor de groothandels in foodservice breken in 2015 na jaren van krimp betere tijden aan. De verbreding van het economisch herstel maakt een eind aan de omzetdaling. Het verbeterde consumentenvertrouwen én de gematigde stijging van de koopkracht en de particuliere bestedingen doen de rest. Dit meldt ING Economisch Bureau in de laatst verschenen sectorvisie.
Better times for wholesalers in the food service sector
The dip has passed In de sectorvisie zet ING de belangrijkste prognoses ten aanzien van de foodservice voor dit jaar op een rijtje. Hoewel de voor uitzichten voor de gehele sector relatief rooskleurig zijn, maken de economen van de bank wel een belangrijk onderscheid.
ING verwacht in 2015 voor de sector als geheel stabilisatie van het volume Binnen de klantenportefeuille van groot handels in de food is nog altijd sprake van een ambivalent beeld als het gaat om omzet- en businessontwikkeling. Zo maakten afnemers in de horeca in 2014 al een opleving in de verkopen door. Maar het budget van opdrachtgevers in de cateringmarkt en de omzet in dat kanaal blijft vooralsnog onder druk staan. Stabilisatie ING verwacht in 2015 voor de sector als geheel stabilisatie van het volume. Dat komt mede doordat de verkopen in cafés sterk onder druk blijven staan. De horecagerelateerde groei in 2014 kwam door de omzettoename bij hotels, restaurants en fastservice. In de cateringmarkt loopt de consumentenomzet nog steeds terug. Groothandels merken daarnaast dat de druk om kosten te besparen bij overheden en instellingen (scholen en zorginstellingen)
For wholesalers in the food service sector, 2015 will signal better times after the economic downturn. The expansion of the economic recovery brings an end to falling turnover. Improved consumer confidence, a moderate increase in buying power and private spending will do the rest. This has been reported by the ING Economic Bureau in the last edition of ‘sectorvisie’.
In this edition, ING sets out its prognosis with respect to the food service sector for this year. Even though the forecasts for the sector as a whole are relatively rose-coloured, the economists at the bank make an important distinction.
ING expects the volumes in the sector to generally stabilise in 2015 Within the food wholesalers’ customer portfolios, there has always been a degree of ambivalence when it comes to turnover and business development. In fact, customers in the catering sector saw sales recover in 2014. However, the budgets of contracting parties in the catering market and the turnover in the channel remain under pressure for the moment. Stabilisation ING expects the volumes in the sector to generally stabilise in 2015. That is partly the result of cafés, which are still under particular pressure. The catering-related growth in 2014 came about as a result of turnover increases in hotels, restaurants and fast-service outlets. In the catering market, consumer turnover has always lagged behind.
17
FAROE ISLANDS
SCRABSTER HIRTSHALS
PADBORG IMMINGHAM
BRESKENS
f r o m
t h e
n o r t h
krea
f r e s h
Tel +298 44 78 00
Kramer goo.indd 1
info@nevid.fo
nevid.fo
16-03-15 Nevid goo.indd 12:48 1
10-03-15 15:14
MULDER TRANSPORT B.V. URK Transport- en Expeditiebedrijf
Productie en ontwikkeling van matrijsgevormde en gestanste schuimdelen EPS, EPP, Neopor, Arcel, PE en PU voor: - Elektronica - Automotive - Bouw - Voedingsmiddelen / Vis - Groen / Horticultuur Nederland - Farmacie Tsjechië
Totale logistieke dienstverlening
Totale logistieke dienstverlen Transporten van zowel verse
- Enter - Pardubice
Transporten van zowel verse als diepgevroren visprod als diepgevroren visproducten. Dagelijks geconditioneerde groupage in de Benel • Verzorgen van imen exporttrajecten van zeecontai Dagelijks geconditioneerde groupage in de Benelux. Particuliere en zakelijke verhuizingen. • Verzorgen van im- en exporttrajecten van zeecontainers. • Particuliere en zakelijke verhuizingen.
Marsdiep 13 - 8321 MC Urk
www.wolterseurope.com
Wolters goo.indd 1
Tel. 0527-681664 - e-mail: info@muldertransport.nl
23-02-15 Mulder goo.indd 09:38 1
19-02-15 15:33
groot blijft. Verder duikt foodservice op steeds meer plekken op. Dit komt mede door non-food retailers die foodservice binnen hun winkel halen en de sterkere positionering van foodservice langs de snelweg en op stations.
De ontwikkeling van de verkopen is per bedrijf afhankelijk van zowel de klantenportefeuille als de regio Verloren Als gevolg van de geschetste ontwikke lingen bij afnemers lijkt de daling van de verkopen van foodservice-groothandels niettemin tot een halt te komen. Daarmee zet de branche een punt achter drie jaar van omzetdaling, waarin 500 miljoen euro aan omzet verloren ging. Ook hier maken de ING-onderzoekers een voorbehoud; de ontwikkeling van de verkopen is per bedrijf afhankelijk van zowel de klantenporte feuille als de regio. Zo is de horeca-groei in de provincies Groningen en Limburg relatief laag.
Wholesalers also note that that pressure to cut costs within governments and institutions (schools and care institutions) remains high. The food service is also emerging at different locations. This is the result of non-food retailers incorporating the food-service within their stores and the stronger positioning of food-services along motorways and at stations.
Lost As a consequence of the outlined develop ments among customers, the reduction in sales within the food-service wholesale outlets seems to be nevertheless coming to a halt. The branch is thus seeing an end to three years of reducing turnover, during which 500 million euros in turnover was lost. ING researchers also note a condition in this context: the development of sales depends, per company, on both the customer portfolio as well as the region. Catering growth in the provinces of Groningen and Limburg, for example, is relatively low.
The development of sales depends, per company, on both the customer portfolio as well as the region De dynamiek in het (potentiële) horeca klantenbestand van groothandels verschilt van regio tot regio, aldus ING Economisch Bureau. In absolute zin is sprake van groei. Aan de achterkant zijn er echter veel horecabedrijven die het na verloop van tijd voor gezien houden. Dit vraagt actief portefeuillemanagement van groothandels. Behoud van bestaande klanten, ook om te voorkomen dat ze deels elders gaan inkopen op het moment dat het qua omzet minder gaat, en acquisitie van nieuwe klanten verdienen allebei veel aandacht, aldus ING.
The dynamic in the (potential) wholesale catering customer base varies from region to region, according to the ING Economic Bureau. In an absolute sense, there is growth. On the other hand, however, there are many catering companies that will come to the end of the road in time. This requires active portfolio management by wholesalers. According to ING, they must focus on retaining existing customers, to prevent them purchasing elsewhere when turnover takes a turn for the worse, and acquiring new customers.
19
Kampioen in kunststof
afschotvloer en kunststofvloer afwerking verzorgen, eventueel met rvs putten, goten en stootbanden. De Bedrijfsvloer maakt onderscheid in harde epoxy- en de iets flexibelere polyurethaanvloeren. In de dit jaar opgeleverde nieuwbouw van Visscher Seafood in Urk leverde het de epoxytroffelmortelvloeren in de productie- en productieopslagruimten en de antislip polyurethaanvloeren in andere ruimten.
Het is een absolute kampioen in kunststof vloeren voor de zakelijke markt: De Bedrijfsvloer, onderdeel van Ruys Vloeren in Apeldoorn. Niet alleen een van de grotere en innovatievere leveranciers, ook in toenemende mate kennispartner van onder meer architecten, aldus directeur Herman Schrage.
De Bedrijfsvloer (kunststof vloeren) en Ruys (hoogwaardige cementgebonden vloersystemen) doen zaken over de hele wereld, maar de nadruk ligt op de Benelux-landen. Ze bedienen bedrijven in de industrie, maar ook de zorg, het onderwijs en bijvoorbeeld het gevangeniswezen. De Bedrijfsvloer en Ruys met samen meer dan veertig ‘expertvloerenleggers’ kunnen het complete pakket van ondervloer,
Ruys goo.indd 1
Thuis in de wereld van de klant Thuis zijn in de wereld van de klanten en ze op basis van specifieke branche- en sectorkennis optimaal kunnen adviseren en ondersteunen. Dat is het uitgangspunt bij Profinis Accountants & Adviseurs in Urk. Hein Bakker
Profinis bestaat sinds 1968. Sindsdien heeft het bedrijf met haar kennis en expertise een sterke reputatie opgebouwd in met name de visindustrie en -handel. Dé kracht van Profinis is naast de sterke lokale en regionale worteling dat het alle noodzakelijke expertise zelf in huis heeft, zegt directeur en mede-eigenaar Hein Bakker. Wij kennen onze klanten goed. Visscher Seafood BV, die vanaf haar oprichting reeds klant is, is daarvan een mooi voorbeeld. Op verschillende manieren werd Profinis betrokken bij de ontwikkeling
20
De kunststof vloeren van De Bedrijfsvloer zijn een kostenefficiënt en in kwaliteit concurrerend alternatief voor gangbare vloersystemen. “We worden steeds vaker ingeschakeld als adviseur. Dat zegt iets over onze kwaliteit en onze betrouwbaarheid”, aldus Herman Schrage. Meer informatie: debedrijfsvloer.nl / ruysvloeren.nl
18-11-15 15:01
van deze toonaangevende visverwerker te Urk. Wij feliciteren de familie Brouwer dan ook met het nieuwe bedrijfspand en hopen nog vele jaren mogen bij te dragen aan de groei van Visscher Seafood BV. Profinis investeert voortdurend in kennisontwikkeling van de speelvelden waarop klanten opereren en brengt aan de hand van ketenanalyses kansen en bedreigingen in kaart. Zo ondersteunt het de klanten, waaronder ook Brouwer Groothandelsgroep BV en alle dochterbedrijven, optimaal. Meer informatie: profinis.nl
familybusiness is een uitgave van familybusiness is published by Goo Media T +31 (0)71 - 70 70 161 I www.goomedia.nl
Productie production Renate Claassens Ellen van Vliet
Directie Director Ernst Delfos
Vormgeving Design Marinka Peeters
Realisatie en coördinatie Realisation and coordination Nima Larkani Peter Molenaar Willeke van de Ree Milco Sprink
Tekstproductie Editing Bak & Bakker cs journalisten
Brouwer Groothandelsgroep BV I www.brouwergroep.nl Visscher Seafood I www.visscherseafood.nl © Goo Media 2015 Niets in deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, of op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Hoewel bij de samenstelling van deze uitgave de grootst mogelijke zorgvuldigheid wordt betracht kunnen uitgever en auteurs geen aansprakelijkheid aanvaarden voor de gevolgen van eventuele onjuistheden of onvolledigheden. No part of this publication may be reproduced or publicised in any form by print, photocopy, microfilm or any other means without written permission from the publisher. Whilst every care has been taken in compiling this publication to ensure the accuracy of the content, the publisher and authors cannot be held responsible for the consequences of any errors or omissions.
Deze uitgave is CO2 neutraal geproduceerd This publication is produced CO2 neutral
Deze uitgave kwam tot stand dankzij de medewerking van: This publication was realised with the cooperation of: Ajinomoto Foods Europe S.A.S. • Piet Brouwer Elektrotechniek • Dayseaday Fresh B.V. and Frozen B.V. • Jac. den Dulk & Zonen B.V. • Elpress Cleaning Systems • Finance & Insurance • Aannemingsbedrijf K.K. Heutink • Gebr. Kramer bv • Mulder Transport B.V. • Nevid • Norway Royal Salmon ASA • Profinis Accountants & Adviseurs • Rodé Vis • Ruys Vloeren • SalMar AS • Skaar Norway AS • Vekrasoft • Visveiling Urk • Wolters Europe