Wielki Post i Wielkanoc z Janem Pawłem II

Wielki Post był dla Jana Pawła II świętym czasem. Przygotowywał się do Zmartwychwstania Chrystusa poprzez szczególną modlitwę, post, oczyszczenie, uczestnictwo w rekolekcjach. Do tego też wzywa czytelników ta książka, przeznaczona na okres wielkopostny oraz wielkanocny jako pomoc do codziennej modlitewnej refleksji. Składają się na nią Ewangelie na poszczególne dni, specjalnie dobrane rozważania Papieża pochodzące z jego wielkopostnych orędzi, przemówień i dokumentów, stosowne modlitwy oraz propozycje postanowień mające pomóc w przygotowaniu się i dobrym przeżyciu centralnego wydarzenia naszej wiary.

ISBN: 978-83-64451-08-9

www.HomoDei.com.pl

Wielki Post i Wielkanoc z Janem Paw³em II

„Przeżywać Wielki Post – znaczy nawrócić się do Boga za pośrednictwem Jezusa Chrystusa”.

Jan Paweł II

Wielki Post i Wielkanoc z Janem Pawłem II

Wielki Post i Wielkanoc z Janem Pawłem II

Rozważania Ewangelii na każdy dzień

© Homo Dei 2014 Wybór i opracowanie: Piotr Koźlak CSsR Adiustacja: Paulina A. Lenar Korekta: Magdalena A. Dobosz Okładka, oprac. graficzne, skład, dtp: Małgorzata A. Batko Zdjęcie Jana Pawła II na okładce: © Alessandro Bianchi / PAP / EPA Nihil obstat: Janusz Sok CSsR, Prowincjał L. dz.: 35/01/14

Wydawnictwo Homo Dei ul. Zamojskiego 56, 30-523 Kraków tel. 12 656-29-88, faks 12 259-81-21 www.homodei.com.pl e-mail: dystrybucja@homodei.com.pl ISBN: 978-83-64451-08-9 Druk i oprawa: Poligrafia Salezjańska

WIELKI POST W ŻYCIU JANA PAWŁA II •

J

an Paweł II dwadzieścia sześć razy przeżywał w Watykanie okres przygotowania do Wielkanocy. Był to dla niego święty czas. Zawsze w tych szczególnych dniach pościł, nie jadł mięsa ani wędlin. W Środę Popielcową jak każdy wierzący dawał sobie posypać głowę popiołem, potem wygłaszał przemówienie. Wzywał wszystkich, by się nawrócili i uwierzyli na nowo w Ewangelię. Tłumaczył w prostych słowach, czym jest post, jałmużna i modlitwa. Post to panowanie nad sobą, gotowość do wyrzeczenia się rzeczy, pokarmów i różnych przyjemności. Jałmużna to chęć dzielenia się z innymi radościami i smutkami; dzielenia nie tylko dóbr materialnych, ale i duchowych. Oczekiwanie na zmartwychwstanie Jezusa było także okresem intensywnej modlitwy. W każdą niedzielę papież śpiewał –5–

z najbliższymi współpracownikami gorzkie żale.

W piątki z wielką uwagą słuchał rekolekcji głoszonych przez kaznodzieję papieskiego o. Cantalamessę dla pracowników kurii watykańskiej i nie opuścił żadnej drogi krzyżowej. Oprócz tego przechodził ją samotnie, rozważając mękę Pańską. „Zawsze chciał być sam. To było jego osobiste spotkanie z Chrystusem, który idzie na śmierć. Nigdy nas nie zaprosił. Nigdy nie widziałem, żeby zaprosił kogokolwiek” – wspomina ks.

Mokrzycki, długoletni sekretarz Jana Pawła. Stacje drogi krzyżowej, przy której odbywał rozważania, wykonał pewien artysta z Mediolanu. Jej cechą szczególną jest to, że w piątej stacji Jezusowi pomaga nie Szymon z Cyreny, a właśnie Jan Paweł II, a przy trzynastej Chrystusa zdejmują z krzyża Ojciec Pio i Matka Teresa z Kalkuty.

Przypominało to papieżowi, że Wielki Post to okres, kiedy oprócz zbliżenia się do Boga trzeba rozwijać wrażliwość na ubogich. W orędziach do wiernych czasami bardzo stanowczo prosił, by wielkopostne nawrócenie wyrażało się konkretym gestem miłości okazanej człowiekowi w potrzebie. Przypominał, że w każdym odrzuconym, słabym, ubogim powinniśmy widzieć Chrystusa.

–6–

Wyjątkowym czasem był ostatni Wielki Post Jana Pawła II. W Środę Popielcową 2005 roku leżał w szpitalu. W orędziu pisał, że Wielki Post powinien otwierać serce na pokorne przyjęcie woli Bożej. Wspominał, myśląc zwłaszcza o ludziach w podeszłym wieku, że trzeba mieć świadomość bliskiego kresu życia, która powinna skłaniać starszego człowieka „do skoncentrowania się na tym, co istotne, i nadania znaczenia temu, czego nie niszczy upływ lat”.

Gdyby słowa ostatniego orędzia wielkopostnego traktować jako swoisty testament Jana Pawła II, to jego najważniejsze zdanie brzmiałoby tak: najcenniejszym darem, jaki człowiek otrzymał, jest życie, dlatego należy je kochać i zawsze go bronić. Trzeba kochać życie, przygotowując się jednocześnie do dnia śmierci i zmartwychwstania Chrystusa*.

•

*

Na podstawie książki: B. Grysiak, M. Mokrzycki, Miejsce dla każdego. Opowieść o świętości Jana Pawła II, Kraków 2013, s. 113–120.

–7–

WIELKI POST Środa Popielcowa Słowo Boże Jezus powiedział do swoich uczniów: „Strzeżcie się, żebyście uczynków pobożnych nie wykonywali przed ludźmi po to, aby was widzieli; inaczej nie będziecie mieli nagrody u Ojca waszego, który jest w niebie.

Kiedy więc dajesz jałmużnę, nie trąb przed sobą, jak obłudnicy czynią w synagogach i na ulicach, aby ich ludzie chwalili. Zaprawdę powiadam wam: ci otrzymali już swoją nagrodę. Kiedy zaś ty dajesz jałmużnę, niech nie wie lewa twoja ręka, co czyni prawa, aby twoja jałmużna pozostała w ukryciu.

A Ojciec twój, który widzi w ukryciu, odda tobie.

Gdy się modlicie, nie bądźcie jak obłudnicy.

Oni lubią w synagogach i na rogach ulic wystawać i modlić się, żeby się ludziom pokazać. Zaprawdę powiadam wam: otrzymali już swoją nagrodę. Ty zaś gdy chcesz się modlić, wejdź do swej izdebki, zamknij drzwi i módl się do Ojca twego, który jest w ukryciu. A Ojciec twój, który widzi w ukryciu, odda tobie.

–8–

Kiedy pościcie, nie bądźcie posępni jak obłudnicy. Przybierają oni wygląd ponury, aby pokazać ludziom, że poszczą. Zaprawdę powiadam wam: już odebrali swoją nagrodę. Ty zaś gdy pościsz, namaść sobie głowę i umyj twarz, aby nie ludziom pokazać, że pościsz, ale Ojcu twemu, który jest w ukryciu. A Ojciec twój, który widzi w ukryciu, odda tobie”.

Mt 6, 1–6.16–18

Jan Paweł II Wejdźmy zatem w czas wielkopostny zgodnie z wiekową tradycją Kościoła. Wejdźmy w ten okres zgodnie ze szczególną tradycją Kościoła w Rzymie: Patrzą na nas pokolenia uczniów i wyznawców Chrystusa, którzy tutaj dali Mu szczególne świadectwo wierności, nie szczędząc nawet własnej krwi. Przypominają ich nam ich katakumby i najstarsze sanktuaria w Rzymie.

Przypomina ich cała historia Wiecznego Miasta.

Wejdźmy w ten okres, rozpoczynając od Środy Popielcowej, od dnia, w którym Kościół posypuje nam głowy popiołem na znak tymczasowości naszego ciała i naszej doczesnej egzystencji, upominając nas w liturgii: „Pamiętaj, że pro–9–

chem jesteś i w proch się obrócisz”. Przyjmijmy z pokorą ten znak pokuty, ażeby z tym większą mocą mogła odnowić się, w sercu i w sumieniu każdego z nas, tajemnica Chrystusa Ukrzyżowanego i Zmartwychwstałego, tak byśmy również my mogli „wkroczyć w nowe życie” (Rz 6, 4).

(Orędzie na Wielki Post 1979) Modlitwa Dobry Jezu, okres Wielkiego Postu powinien mnie wewnętrznie mobilizować do ascezy. Zawsze staram się powziąć jakieś dobre postanowienie, ustalić stosowną formę postu. Wiem jednak, że nie od tego zależy rozwój mojej miłości.

Miłość wymaga ofiary, ale nie każda ofiara służy miłości. Daj, Panie, abym czyniąc w tym Wielkim Poście uczynki miłości, nie był obłudnikiem, lecz dojrzewał w ten sposób do większego umiłowania Ciebie i Twojego krzyża.

Postanowienie Pomyślę, co chciałbym poprawić w swoim życiu, czyniąc wysiłek przez cały Wielki Post lub przez krótszy okres.

– 10 –

Czwartek po Środzie Popielcowej Słowo Boże Jezus powiedział do swoich uczniów: „Syn Człowieczy musi wiele wycierpieć: będzie odrzucony przez starszyznę, arcykapłanów i uczonych w Piśmie; będzie zabity, a trzeciego dnia zmartwychwstanie”.

Potem mówił do wszystkich: „Jeśli kto chce iść za Mną, niech się zaprze samego siebie, niech co dnia weźmie krzyż swój i niech Mnie naśladuje. Bo kto chce zachować swoje życie, straci je, a kto straci swe życie z mego powodu, ten je zachowa. Bo cóż za korzyść ma człowiek, jeśli cały świat zyska, a siebie zatraci lub szkodę poniesie?”. Łk 9, 22–25

Jan Paweł II Sam Chrystus wskazuje nam w Ewangelii bogaty program nawrócenia. Chrystus, a po Nim Kościół, przedkłada nam również w czasie Wielkiego Postu środki, które służą do tego nawrócenia. Chodzi przede wszystkim o modlitwę, potem o jałmużnę i post. Trzeba przyjąć te środki – 11 –

i wprowadzić je w życie stosownie do potrzeb i do możliwości człowieka i chrześcijanina naszych czasów. Modlitwa pozostaje zawsze pierwszym i podstawowym warunkiem zbliżenia się do Boga. W czasie Wielkiego Postu powinniśmy modlić się, powinniśmy usiłować modlić się więcej; szukać czasu i miejsca, aby się modlić.

To modlitwa na pierwszym miejscu sprawi, że wydobędziemy się z obojętności, i uczyni nas wrażliwymi na sprawy Boga i duszy. Modlitwa wychowuje także nasze sumienia, a Wielki Post jest czasem szczególnie stosownym do rozbudzenia i wychowania sumienia. Kościół przypomina nam właśnie w tym okresie nieodzowną konieczność spowiedzi sakramentalnej, abyśmy wszyscy mogli przeżywać zmartwychwstanie Chrystusa nie tylko w liturgii, lecz także w naszej własnej duszy.

(Orędzie na Wielki Post 1979) Modlitwa Panie Jezu, wiem dobrze, że aby naprawdę być Twoim uczniem, muszę otwartym sercem przyjąć swoje powołanie – to znaczy przede wszyst-

– 12 –

kim spokojnie i z ufnością wypełniać swoje obowiązki w moim środowisku życia, zgadzając się z wolą Bożą także wtedy, kiedy wiąże się to z cierpieniem. Dopomóż mi w tym nie tylko w czasie Wielkiego Postu.

Postanowienie Pomodlę się rano i wieczorem o solidne wypełnianie swoich codziennych obowiązków w domu, w pracy, na studiach czy w szkole.

•

– 13 –

Piątek po Środzie Popielcowej Słowo Boże Po powrocie Jezusa z krainy Gadareńczyków podeszli do Niego uczniowie Jana i zapytali: „Dlaczego my i faryzeusze dużo pościmy, Twoi zaś uczniowie nie poszczą?”. Jezus im rzekł: „Czy goście weselni mogą się smucić, dopóki oblubieniec jest z nimi? Lecz przyjdzie czas, kiedy zabiorą im oblubieńca, a wtedy będą pościć”.

Mt 9, 14–15

Jan Paweł II W czasie Wielkiego Postu wszyscy powinniśmy ze szczególną uwagą patrzeć na Krzyż, aby na nowo zrozumieć jego wymowę. Nie możemy widzieć w nim jedynie pamiątki wydarzeń, jakie miały miejsce przed około dwoma tysiącami lat.

Powinniśmy rozumieć naukę Krzyża tak, jak on przemawia do naszych czasów, do dzisiejszego człowieka. I to wezwanie powinniśmy przyjąć jako skierowane do każdego z nas i do wszystkich w sposób szczególny z okazji okresu Wiel-

– 14 –

Spis treści

Wielki Post w życiu Jana Pawła II .................... 5 WIELKI POST Środa Popielcowa ............................................... 8 Czwartek po Środzie Popielcowej .................. 11 Piątek po Środzie Popielcowej ........................ 14 Sobota po Środzie Popielcowej ...................... 16 I niedziela Wielkiego Postu (A) .....................

I niedziela Wielkiego Postu (B) ......................

I niedziela Wielkiego Postu (C) .....................

I tydzień Wielkiego Postu ...............................

19 22 24 27

II niedziela Wielkiego Postu (A) ....................

II niedziela Wielkiego Postu (B) ....................

II niedziela Wielkiego Postu (C) ....................

II tydzień Wielkiego Postu ..............................

44 47 50 53

– 259 –

III niedziela Wielkiego Postu (A) ..................

III niedziela Wielkiego Postu (B) ...................

III niedziela Wielkiego Postu (C) ..................

III tydzień Wielkiego Postu ............................

71 75 78 81

IV niedziela Wielkiego Postu (A) .................. 96 IV niedziela Wielkiego Postu (B) ................. 100 IV niedziela Wielkiego Postu (C) ................ 103 IV tydzień Wielkiego Postu .......................... 107 V niedziela Wielkiego Postu (A) .................. 126 V niedziela Wielkiego Postu (B) .................. 130 V niedziela Wielkiego Postu (C) .................. 133 V tydzień Wielkiego Postu ............................ 136 VI niedziela Wielkiego Postu – Niedziela Palmowa (A) ................................. 156 VI niedziela Wielkiego Postu – Niedziela Palmowa (B) .................................. 162 VI niedziela Wielkiego Postu – Niedziela Palmowa (C) .................................. 167 Wielki Poniedziałek ....................................... 174 Wielki Wtorek ................................................. 177 Wielka Środa ................................................... 180 Wielki Czwartek ............................................. 183 Wielki Piątek ................................................... 187 – 260 –

Wielka Sobota – Wigilia Paschalna (A) ...... 198 Wielka Sobota – Wigilia Paschalna (B) ...... 201 Wielka Sobota – Wigilia Paschalna (C) ...... 204

WIELKANOC Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego .... 207 Poniedziałek w oktawie Wielkiej Nocy ....... 211 Wtorek w oktawie Wielkiej Nocy ................ 214 Środa w oktawie Wielkiej Nocy ................... 217 Czwartek w oktawie Wielkiej Nocy ............. 221 Piątek w oktawie Wielkiej Nocy ................... 225 Sobota w oktawie Wielkiej Nocy ................. 228 II niedziela wielkanocna – Niedziela Miłosierdzia ................................... 231 Litania do bł. Jana Pawła II ........................ 234 Droga krzyżowa Jana Pawła II z rodakami ...................................................... 238