W stronę krzyża

Kazania stanowią nie tylko znakomitą pomoc w posłudze słowa w okresie Wielkiego Postu, ale także bogaty materiał do medytacji dla wszystkich czcicieli Męki Pańskiej.  Ks. Andrzej Zwoliński (ur. 1957), profesor zwyczajny Wydziału Nauk Społecznych UPJP2, autor ponad stu książek z dziedziny teologii, katolickiej nauki społecznej i socjologii. www.HomoDei.com.pl ISBN: 978-83-64451-06-5

ks. Andrzej Zwoliński  W STRONĘ KRZYŻA. KAZANIA WIELKOPOSTNE

Zbiór rozważań na Wielki Post otwiera przed czytelnikiem niezwykle szeroką perspektywę. Wydarzenia na Golgocie od chwili ukrzyżowania aż do pogrzebu Jezusa autor omawia, korzystając z wizji mistyków i skarbca Tradycji Kościoła oraz współczesnych badań. Ponadto przedstawia postaci pierwszo- i drugoplanowych świadków Męki, a przede wszystkim jej owoce w życiu uczniów Chrystusa, jak i dzisiejszych chrześcijan.

Spojrzenie w stronę krzyża Zbawiciela pogłębia rozumienie krzyży ludzkich i świata – cierpienia, osamotnienia, rozpaczy, odejścia od Boga. Aktualność poruszanych tematów dodatkowo wzbogacają odwołania do nauczania ostatnich papieży, zwłaszcza Jana Pawła II.

W STRONĘ KRZYŻA KAZANIA WIELKOPOSTNE

ks. Andrzej Zwoliński

W STRONĘ KRZYŻA KAZANIA WIELKOPOSTNE

© 2014 Wydawnictwo Homo Dei Adiustacja: Paulina A. Lenar Korekta: Magdalena A. Dobosz Okładka, dtp, skład: Małgorzata A. Batko Fotografia: © Małgorzata Batko Ukrzyżowanie z kościoła w Korzennej, ok. 1460 Nihil obstat: Janusz Sok CSsR, Prowincjał L.dz.: 08/01/14 Wydawnictwo Homo Dei ul. Zamojskiego 56, 30-523 Kraków tel. 12 656 29 88, faks 12 259 81 21 www.HomoDei.com.pl e-mail: dystrybucja@homodei.com.pl ISBN: 978-83-64451-06-5 Druk i oprawa: Poligrafia Salezjańska

I. Na Golgocie

1. GOLGOTA – MIEJSCE POZA MIASTEM

A. Stara żydowska legenda głosi, że na jednym ze wzgórz w pobliżu Jerozolimy znajduje się ukryta w ziemi czaszka Adama, pierwszego człowieka. Według niektórych biblistów, właśnie ta tradycja skłoniła Ewangelistów do umiejscowienia na nim męki Pańskiej.

Grecka nazwa Golgota odpowiada bowiem aramejskiej Gulgolta („miejsce czaszek”), która w tłumaczeniu łacińskim występuje jako Calvaria (od łac. calvus – łysy). Grecki kopista Ewangelii św. Jana popełnił błąd i stąd w tekście pojawiła się wersja „Golgota”, do której wszyscy się już przyzwyczaili.

Według Ewangelistów (oprócz Łukasza, który używa tylko nazwy „Czaszka” – Łk 23, 33), to właśnie na Golgocie dokonało się ukrzyżowanie Jezusa wraz z dwoma złoczyńcami (Mt 27, 33; Mk 15, 22; J 19, 17). Nazwa ta stała się metaforą całej Jego męki, od modlitwy w Gethsemani, przez drogę krzyżową, aż po śmierć na krzyżu.

Dokładne wskazanie, które ze wzgórz w pobliżu Jerozolimy jest Golgotą, nastręczało wielu problemów, gdyż ta wiedza z upływem czasu zaginęła. W poszukiwaniach wskazywano najczęściej dwa miejsca, które zasługują na szczególną uwagę, chociaż hipotez i teorii istniało o wiele więcej. Wiadomo było, że Jezus został ukrzyżowany poza murami Jerozolimy, w niedalekiej odległości od nich. Żydowskie prawo zabraniało bowiem egzekucji i pochówków w granicach miasta. Było to blisko ruchliwej drogi, gdyż przechodnie i podróżni bluźnili Mu (Mt 27, 39). Rzymianie celowo wybierali takie publiczne miejsca, aby widok męczarni skazańców zniechęcał do | 7

W stronę krzyża

przestępczych czynów. Jednak dzisiejsza mapa miasta z oczywistych przyczyn w żaden sposób nie pasuje do Jerozolimy z czasów Jezusa.

Za Golgotę tradycyjnie jest uznawana tzw. Łacińska Kalwaria wewnątrz Bazyliki Grobu Pańskiego, w chrześcijańskiej części Starego Miasta w Jerozolimie, niedaleko grobu Jezusa. W 30 roku oba te miejsca leżały jeszcze poza murami stolicy, chociaż w niewielkiej odległości od nich. W latach 41–44 Herod Agryppa I zbudował tzw. trzeci mur, w następstwie czego znalazły się w granicach Jerozolimy.

Jest więc prawdopodobne, że już w I wieku tradycja lokalizowała je w obrębie dzisiejszej Bazyliki Grobu Pańskiego. Jak zapisał starożytny historyk Kościoła Euzebiusz, gdy w 326 roku św. Helena, matka Konstantyna Wielkiego, przybyła z pielgrzymką do Jerozolimy, szukając śladów Męki, tutejsi chrześcijanie poinformowali ją, że grób Jezusa znajduje się pod świątynią bogini Wenus, wzniesioną na rozkaz cesarza Hadriana ok. 100 lat po Jego śmierci. Chociaż Hadrian zabronił Żydom wchodzenia do „nowej Jerozolimy”, którą gruntownie przebudował, chrześcijanie podtrzymali tradycję związaną z tym miejscem. Byli tak pewni jej prawdziwości, że zobowiązali się nawet zapłacić za roboty rozbiórkowe. Podczas prac natrafiono na kilka starożytnych grobowców, z których jeden, z I wieku n.e., pusty i pojedynczy (groby Żydów były przeważnie rodzinne, powiększane w miarę potrzeby), zidentyfikowano jako grób Jezusa. Obecnie, podobnie jak Golgota, znajduje się on w obrębie wybudowanej ok. 335 roku na polecenie św. Heleny Bazyliki Grobu Pańskiego.

Drugą „pretendentką” do miana historycznej Golgoty jest tzw.

Kalwaria Gordona, położona na północ od Bramy Damasceńskiej.

W pobliskim ogrodzie znajduje się też grota wykuta w skale, którą wielu uznało za miejsce tymczasowego pochówku Jezusa. Kształt skalistego wzgórza przypomina bowiem ludzką twarz czy czaszkę.

Jednak wzmianka Mateusza o Golgocie jako „miejscu trupiej czaszki” (Mt 27, 33) wiąże się raczej z pozostałościami po wykonywanych tam egzekucjach – porozrzucanymi naokoło kośćmi i czaszkami 8 |

SPIS TREŚCI

I. Na Golgocie ....................................................................................... 5 1. Golgota jako miejsce poza miastem ............................................ 7 2. Obnażony ...................................................................................... 11 3. Przybity do krzyża ....................................................................... 17 4. Konanie na krzyżu ....................................................................... 22 5. Widok z krzyża ............................................................................. 26 6. Testament z krzyża ....................................................................... 32 7. Pogrzeb .......................................................................................... 38 II. Świadkowie męki .........................................................................

1. Świadkowie fałszywych zeznań ..................................................

2. Faryzeusze .....................................................................................

3. Sanhedryn .....................................................................................

4. Mieszkańcy Jerozolimy ...............................................................

5. Żołnierze .......................................................................................

6. Uczniowie ......................................................................................

7. Żałobnicy ......................................................................................

45 47 52 57 62 68 73 78

III. Drugoplanowi ............................................................................ 83 1. Piotr ............................................................................................... 85 2. Annasz i Kajfasz ........................................................................... 90 3. Barabasz ........................................................................................ 93 4. Prokula, żona Piłata ..................................................................... 96 5. Herod ........................................................................................... 100 6. Józef z Arymatei i Nikodem ..................................................... 105 7. Szatan ........................................................................................... 111

| 237

W stronę krzyża

IV. Owoce Męki ............................................................................... 117 1. Nauka modlitwy ......................................................................... 119 2. „Schowaj miecz” – droga walki ze złem ................................. 125 3. Król nie z tego świata ................................................................. 130 4. Prawdziwy Mesjasz – Odkupiciel ............................................ 136 5. Wierność Bogu ........................................................................... 141 6. Odrodzenie człowieka ............................................................... 147 7. Zwycięstwo nad śmiercią .......................................................... 152 V. Krzyże ludzkie ............................................................................ 159 1. Wybrać krzyż .............................................................................. 161 2. Trudna modlitwa ....................................................................... 167 3. Zagubieni w krzątaninie ........................................................... 171 4. Z krzyżem cierpienia ................................................................. 176 5. Krzyż osamotnienia ................................................................... 182 6. Wiara oskarżona ........................................................................ 188 7. Sztuka umierania ....................................................................... 193 VI. Krzyże świata ............................................................................ 199 1. Polityka bez zasad ...................................................................... 201 2. Bogactwo bez pracy ................................................................... 206 3. Handel bez moralności ............................................................. 210 4. Zabawa bez sumienia ................................................................ 215 5. Wychowanie bez charakteru .................................................... 220 6. Rozwój bez Boga ........................................................................ 225 7. W ciemności rozpaczy .............................................................. 229