J. Zdrzalek, Czy jeszcze ślubować...

 Czy jeszcze ślubować rady ewangeliczne?

www.HomoDei.com.pl

CSsR

ISBN: 978-83-62579-54-9

Jacek Zdrzałek

Jacek Zdrzałek CSsR, redemptorysta, doktor teologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

W pierwszych latach kapłaństwa był duszpasterzem młodzieży w Toruniu, następnie wyjechał na stypendium z zakresu dziennikarstwa w Catholic News Service w Waszyngtonie DC i po powrocie pracował jako członek zespołu redakcyjnego Katolickiej Agencji Informacyjnej (KAI). Długoletni wychowawca kleryków w Wyższym Seminarium Duchownym w Krakowie i nowicjatu w Lubaszowej, a także Rektor WSD w Tuchowie.

Był członkiem Rady ds. Osób Konsekrowanych diecezji tarnowskiej oraz Generalnego Sekretariatu Formacji Redemptorystów w Rzymie. Prowadził wykłady i warsztaty na specjalistycznych kursach dla Formatorów Zgromadzenia Redemptorystów w Tajlandii, w Szkocji i w USA. Angażuje się w wykłady i rekolekcje w domach formacyjnych dla osób konsekrowanych w różnych wspólnotach, opactwach, konwentach, prowincjach, także w języku angielskim. Napisał książkę Trynitarne źródła życia konsekrowanego w nauczaniu Jana Pawła II (Kraków 2002).

Obecnie jest Koordynatorem Konferencji Redemptorystów Europy. Mieszka w Rzymie.

Jacek Zdrzałek CSsR

Czy jeszcze ślubować rady ewangeliczne Refleksje o ślubach zakonnych

Jacek Zdrzałek CSsR

Czy jeszcze ślubować rady ewangeliczne?

Refleksje o ślubach zakonnych

© Wydawnictwo Homo Dei, 2012 Adiustacja: Paulina A. Lenar Korekta: Magdalena A. Dobosz Projekt okładki: Małgorzata A. Batko Zdjęcie na okładce Fotolia Skład, dtp: Tomasz Sekunda

Nihil obstat: Janusz Sok CSsR, Prowincjał L. dz.: 317/06/12 Wydawnictwo Homo Dei ul. Zamojskiego 56, 30-523 Kraków tel. 12 656-29-88, fax 12 259-81-21 www.homodei.com.pl e-mail: dystrybucja@homodei.com.pl ISBN 978-83-60579-54-9 Druk i oprawa: Drukarnia Ojców Pijarów

Przedmowa

Od czasów wydania adhortacji Vita consecrata (1996) mówi się o odnowie życia konsekrowanego albo nawet o „odnowie odnowy”. Właściwie jeszcze jedne r eformy, te soborowe, nie zostały zakończone, a pojawiają się coraz liczniejsze głosy, aby znowu zacząć się reformować.

W przypadku redemptorystów tym zmia nom miała sprzyjać między inn ymi XXIII Kapituła Generalna w 2003 roku. Jej uczestnicy otrzymali materiał do pracy, tzw. Instrumentum laboris. Znajduje się w nim również taka ocena naszej rzeczy wistości: „Nie jest p rzesadą stwierdzenie, że życie konsekrowane przeżywa znaczny kryzys w ostatnich pięciu dekadach. Niektórzy mówią, że obecny stan rzeczy jest »zimą« życia konsekrowanego albo jest czasem »wygnania«” (nr 39).

6

Przedmowa

Z pewnością to tylko jeden aspekt dzisiejszej sytuacji, gdyż z drugiej strony jest wiele znaków nadziei, o których nie wolno zapominać. W naszej ojczyźnie życie szczególnie Bogu poświęcone pięknie się r ozwija i w ostatnich dekadach pojawiło się ponad 50 nowych instytutów życia konsekrowanego1.

Ogólna sytuacja wymaga jednak zmia n. Każda skuteczna odnowa musi się zacząć o d przyjrzenia się temu, co najistotniejsze, aby wszelkie przedsięwzięcia nie dotyczyły jedynie drugorzędnych, niezbyt ważnych spraw.

Kiedyś jeden z redemptorystów, patrząc na k olejną próbę reform w Zgromadzeniu, powiedział, że przypominają mu one warsztat samochodowy. Otóż specjaliści za pomocą supernowoczesnych narzędzi ze st arego samochodu robią istne cacko. Wyklepują karoserię, łatają w niej dziury, kładą najlepszy lakier, zmieniają tapicerkę, szyby i wszelkie akcesoria. Po takim remoncie maszyna wygląda jak nowa. Niestety, nikt w całym tym upiększaniu nie zajmuje się naprawą tego, co w aucie najważniejsze, czyli silnika. Choć samochód jest piękny i w niejednym sercu wzbudza zazdrość, to faktycznie nie sp ełnia swego zadania.

Tak bywa z wieloma odnowami i dlatego, aby ustrzec się tych błędów, coraz więcej uwagi w życiu konsekrowanym zwraca się ostatnio na samą jego istotę, czyli miłość 1

Niektóre z nich są rodzime, na przykład zawierzanki (1986), jadwiżanki wawelskie (1990) czy A postołowie Miłosierdzia Bożego (1986).

Przedmowa

7

do Boga, naśladowanie Jezusa, a nawet utożsamienie się z Nim. Jednym ze sposobów tego upodobnienia czy też utożsamienia się z Jezusem są rady ewangeliczne, które ślubują osoby konsekrowane.

To właśnie między inn ymi one, jak p rzypominają nam dokumenty Kościoła, leczą to, co ob ecnie stanowi największe bolączki świata. „Chciwość dóbr, żądza przyjemności, bałwochwalczy kult władzy – t o potrójna pożądliwość, która naznacza hist orię i jest także u podstaw dzisiejszego zła. M oże być przezwyciężona tylko wówczas, jeśli odkryje się na nowo ewangeliczne wartości ubóstwa, czystości i służby” (Rozpocząć na nowo od Chrystusa, nr 45).

W Przesłaniu z XXIII Kapituły Generalnej redemptorystów napisano: „(…) czu jemy, że Zgr omadzeniu zostaje podarowana łaska odnowy sposobu życia radami ewangelicznymi czystości, ubóstwa i posłuszeństwa” (nr 4). Te elementy sprawiły, że temat rekolekcji prowincjalnych w 2004 roku brzmiał: „Odnowić nasze życie radami ewangelicznymi”.

W książce tej pragnę podzielić się pewnymi wiadomościami i przemyśleniami, które mogą p omóc w przeżywaniu zakonnych dni skupień i rekolekcji. Może sprawią one, że odnowa nie będzie dotyczyć jedynie „karoserii”, czyli zewnętrznego wyglądu, ale do trze do na jtajniejszych głębi naszej zakonnej konsekracji.

Refleksja nad t ą rzeczywistością trwa już od dawna.

W liście na Dzień Ż ycia Konsekrowanego 2004 nasz

8

Przedmowa

Prowincjał napisał, że t en dzień „ jest dobrą okazją, by w naszych Wspólnotach kontynuować rozpoczętą już refleksję nad naszą d uchowością i konsekwencjami profesji zakonnej”. Wielu z nas ma jednak r óżne doświadczenia. W niektórych sercach rodzi się niep okój, który zwerbalizował Zarząd Generalny: „Teologiczna treść naszych ślubów rozmyła się, a model naszego życia, jako alternatywny w dzisiejszym społeczeństwie, utracił swą wiarygodność”2.

Może ze mnie (ale na p ewno nie tylko ze mnie) niepoprawny optymista, ale widzę o wiele więcej znak ów nadziei w całym życiu konsekrowanym i w naszym Zgromadzeniu. Sądzę, że d wa tysiące la t historii życia konsekrowanego są przekonującym świadectwem tego, że obrana przez nas dr oga nadal ma p rzed sobą przyszłość. Nadal bowiem „profesja rad ewangelicznych należy niezaprzeczalnie do życia i świętości Kościoła” (VC 29). Jest ono „szczególnym darem przeznaczonym dla dobra całego Kościoła” (PA 6). Jan Paweł II twierdził, że „bez zakonów – b ez życia »konsekrowanego« poprzez śluby czystości, ubóstwa i posłuszeństwa – K ościół po prostu nie byłby w pełni sobą”3.

Rozważania poniższe będą przebiegały niejako dwukierunkowo. Z jednej strony będą natury ogólnej 2

3

Zgromadzenie Najświętszego Odkupiciela, Sprawozdanie Zarządu Generalnego o stanie Zgromadzenia na X XII Kapitułę Generalną, Rzym 1997, nr 87.

Jan Paweł II, Życie zakonne jako droga do ś więtości, w: tenże, O życiu zakonnym, Poznań–Warszawa 1984, s. 19.

Przedmowa

9

(teologiczno-historycznej), a z drugiej przypomną pewne ważne dla r edemptorystów teksty z prawodawstwa czy też refleksje współbraci.

Kolejność opisywanych rad, choć wcale niezależna od ich ważności, nawiązuje do aktualnego porządku ich ślubowania podczas profesji zakonnej. Warto jednak pamiętać, że i w dziejach naszego Zgromadzenia ta kolejność ulegała zmianom.

Niech więc te przemyślenia pomogą odpowiedzieć na zadane nam pytanie: „Co oznacza dla nas życie ślubami dzisiaj?” (Instrumentum laboris, nr 39).

Spis treści

Przedmowa ................................................................................. 5 Wykaz skrótów ......................................................................... 10 Wstęp .................................................................................... 11 CZYSTOŚĆ Czystość bardziej „wymuszona” czy „konsekrowana”? ....... 17 Bilans zysków i strat – cel czystości ........................................ 23 „Białe” – ale zawsze męczeństwo! .......................................... 28 Jak zachować czystość? ............................................................ 33 Wiara ..................................................................................... 34 Roztropność .......................................................................... 35 Środki naturalne ................................................................... 38 Wspólnota braterska ............................................................ 38

112

Spis treści

UBÓSTWO Ubóstwo „stateczne i dostateczne” czy „wystarczające, ale umiarkowane”? ................................................................... 41 Ubóstwo wspólne czy moje? ................................................... 47 Problemy z ubóstwem .............................................................. 51 Korzyści z ubóstwa – bogaci ubodzy! .................................... 54 Ubóstwo w historii życia konsekrowanego ........................... 59 Cel ubóstwa ewangelicznego .................................................. 63 POSŁUSZEŃSTWO Jakie posłuszeństwo? ................................................................. 67 Czym jest posłuszeństwo? ........................................................ 71 Posłuszeństwo niejedno ma imię ............................................ 74 Trudności w posłuszeństwie dawniej ..................................... 77 Twardy orzech do zgryzienia ................................................... 80 Kryzys autorytetu ................................................................. 82 Fałszywe pojęcie wolności i wyzwolenia ........................... 83 Złe zrozumienie własnej godności .................................... 87 Moc posłuszeństwa .................................................................. 89 Zakończenie .............................................................................. 95 Warto wiedzieć (kilka wyjaśnień i ciekawostek dotyczących ślubów) ........... 98 Bibliografia ............................................................................. 105