1.4_Ο ρόλος της αρχιτεκτονικής
«Κτίζω όπως ζω, ζω όπως κτίζω», μας υπενθύμιζε συχνά ο Άρης Κωνσταντινίδης. Η αρχιτεκτονική έχει ως πυρήνα τον βιωμένο χώρο, τον χώρο ζωής. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της είναι ότι ακολουθεί τη ζωή, την εκφράζει και αποτυπώνει με ακρίβεια την πραγματικότητα και τον τρόπο με τον οποίο τα άτομα κατοικούν. Μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο ζωής των ανθρώπων και επηρεάζεται από αυτόν. Οφείλει λοιπόν, να κοιτάξει πέρα από την τρέχουσα κρίση, να επινοήσει τα πρότυπα κατοίκησης του μέλλοντος, να προτείνει έναν τρόπο ζωής, να έχει ένα όραμα για τη ζωή. «Η αρχιτεκτονική, υποστηρίζει ο Aaron Betsky, πρέπει να είναι ο συνδετικός ιστός του κόσμου που ενοικούμε. Ζούμε σε ένα περιβάλλον που είναι τόσο δύσκολο να ορίσουμε ή και να δούμε, που χρειαζόμαστε την αρχιτεκτονική για να μας το καταστήσει κατανοητό, να μας το καταστήσει οικείο, να μας βοηθήσει να μην χαθούμε μέσα του. Πρέπει να είναι ένα σύστημα κατασκευής, σκηνοθεσίας και παρουσίασης, που να αντιπροσωπεύει τις πολύπλοκες προσπάθειες μας να είμαστε σε έναν κόσμο που μας καθιστά ανθρώπους».26 Να βασίζεται και να υπηρετεί ουσιαστικές ανάγκες που δεν είναι προκατασκευασμένες και πλασματικές, να θέτει στο επίκεντρο τον άνθρωπο και κατ’ επέκταση την ίδια την κοινωνία, να στοχεύει και να οραματίζεται τη βέλτιστη εξέλιξή της. «Απέναντι στην εισαγόμενη και εγχώρια στιλπνή αρχιτεκτονική των μεγάλων έργων, πρέπει να αντιτάξουμε την αρχιτεκτονική της καθημερινότητάς μας, που υπηρετεί και εκφράζει τις πραγματικές και διαρκείς ανάγκες με τρόπο άμεσο και ουσιώδη, προτρέπει ο Τάσης Παπαϊωάννου. Αυτό που είναι δύσκολο, δεν είναι να προτείνουμε κάτι που θα προκαλεί και θα «ξεχωρίζει», αλλά πώς θα καταφέρουμε να εκφράσουμε ποιοτικά το απλό καθημερινό πρόβλημα, μετουσιώνοντάς το σε χώρο ζωής».27 Η αρχιτεκτονική δεν είναι αυτοσκοπός του αρχιτέκτονα ή εικόνα εντυπωσιασμού, αλλά αγαθό στην υπηρεσία της κοινωνίας. Σήμερα λοιπόν, όπου ο ατομικισμός ενθαρρύνεται κατάφορα, η αρχιτεκτονική οφείλει και μπορεί να δημιουργήσει τις κατάλληλες εκείνες χωρικές συνθήκες προκειμένου οι σχηματισμοί μέσα στους οποίους ζούμε (κτίρια-γειτονιές-πόλεις) να προάγουν την κοινωνικοποίηση του ατόμου. Χρειαζόμαστε πιο βιώσιμους χώρους, χώρους που θα παρέχουν την αίσθηση του «συν-ανήκειν». Ο αρχιτέκτονας, όταν σχεδιάζει ένα νέο κτίριο, και ειδικά όταν αυτό είναι κατοικία, πρέπει να λογίζεται την πόλη που πρόκειται να το φιλοξενήσει, οραματιζόμενος την συνολική εικόνα και λειτουργία αυτής. Η οικεία είναι η προϋπόθεση και η συνθήκη της κοινής διαβίωσης, το
26. Λέφας (2008), σελ. 203 27. Παπαϊωάννου (2006)
[ 25 ]
