2.1_Ο τόπος και οι άνθρωποι «Απ’ το χωριό μου, λέει ο Fernando Pessoa, βλέπω όσο σύμπαν φαίνεται απ’ τη γη, γι’ αυτό το χωριό μου είναι μεγάλο όσο οποιαδήποτε άλλο μέρος, γιατί εγώ έχω το μέγεθος αυτού που βλέπω και όχι το μέγεθος του αναστήματος μου». Τα Ανώγεια, η άνω Γη, η Γη στα ψηλά, η Βίγλα σου δίνει καλύτερα την αίσθηση του χώρου, την αίσθηση της ελευθερίας. Ένα χωριό γεμάτο εικόνες και ιστορίες. Εικόνες ατόφιες, καθαρές, δυνατές, αγνές. Ιστορίες ζωής όλο ιδέα και νόημα, π’ αποτυπώνουν κι αναδεικνύουν σε τέτοια έκταση και βάθος τις αξίες που πρεσβεύει ο κάθε χωριανός ξεχωριστά και όλοι μαζί ως ενότητα. Ένας λαός βαθιά ριζωμένος στον τόπο του, που πόνεσε για να υπάρξει, που πάλεψε για να σταθεί. Μία κοινωνία ενωμένη, ζωντανή, ανθρώπινη, ανοιχτή να σε υποδεχτεί και να σε φιλοξενήσει. Χτισμένα σε υψόμετρο 700-790μ., στη ράχη του υψώματος Αρμί, τα Ανώγεια αναπτύσσουν μια ιδιαίτερη σχέση με το τοπίο και την περιβάλλουσα φύση. Στο βορρά, ξεδιπλώνεται η ομορφιά και η ποικιλία του κρητικού τοπίου. Το βλέμμα ταξιδεύει στους γειτονικούς οικισμούς, στις άγονες κορυφές των λόφων, στα τακτοποιημένα εν σειρά ελαιόδεντρα, για να σταματήσει στα βραχώδη Ταλαία όρη. Από την άλλη, στο νότο, ορθώνεται επιβλητικά ο Ψηλορείτης. Οικισμός και βουνό έχουν μια σχέση μορφής φόντου ενός ζωγραφικού πίνακα, που δίνει στον οικισμό την ιδιαίτερη ταυτότητα του. Ο Ψηλορείτης για τους κατοίκους έχει μια ιδιαίτερη σημασία και είναι πολλά περισσότερα από ένα απλό βουνό. Οι στίχοι του Οδυσσέα Ελύτη εκφράζουν καλύτερα αυτό που προσπαθούμε να περιγράψουμε με λόγια: «Τα θεμέλια μου στα βουνά και τα βουνά σηκώνουν οι λαοί στον ώμο τους και πάνω τους η μνήμη καίει, άκαυτη βάτος»38 Πέραν των άλλων και η καθημερινή ζωή των Ανωγειανών είναι συνυφασμένη με το βουνό που τα περιβάλλει, καθώς οι περισσότεροι κάτοικοι ασχολούνται ακόμα με την κτηνοτροφία. Οι ορεσίβιοι κρητικοί συνεχίζουν ν’ ανηφορίζουν καθημερινώς στον Ψηλορείτη ή και να μένουν μέρες ψηλά στο βουνό, να προσέχουν τα ζώα, να αρμέγουν, να τυροκομούν, να γιορτάζουν συλλογικά τη μέρα της «κουράς», όπως οι πρόγονοί τους, τους δίδασκαν από μικρά παιδιά. Η ζωή ακροβατεί μεταξύ της οικογενειακής κατοικίας και του μοναχικού μιτάτου, μεταξύ του γεμάτου από φωνές και ήχους οικισμού και της ατέρμονης ερημιάς του βουνού.
38. Οδυσσέας Ελύτης, Άξιον Εστί, 6, I -4
[ 37 ]
