3.4_Το πρόσωπο Ο χώρος αποκτά υπόσταση, νόημα και ιδεολογικό περιεχόμενο από τη στιγμή που κατοικείται, γίνεται δηλαδή χώρος ζωής. Τον αρχιτεκτονικό χώρο τον κάνει να υπάρχει ο άνθρωπος που κινείται ελεύθερα και μπορεί να τον βιώνει με τον δικό του, προσωπικό τρόπο. Η κατοικία λοιπόν, πέρα από το να καλύπτει βασικές ανάγκες ενός ατόμου πρέπει να είναι και ένας χώρος, στον οποίο μπορεί να ζήσει και να οικειοποιηθεί προσδίδοντας του μεταξύ άλλων και τα χαρακτηριστικά εκείνα που ικανοποιούν και εκφράζουν τις αντιλήψεις του για την καλαισθησία, για το «ωραίο». Η όψη και ειδικότερα εκείνη του προσώπου της κατοικίας αποδίδει τον τρόπο με τον οποίο ο χρήστης κατοικεί την πόλη ή τον οικισμό, και με τον όρο «κατοικείν» δεν νοείται μόνο η «υλική προστασία» αλλά και η ανάγκη «χωρικής έκφρασης» και κοινωνικής συμμετοχής. Ως το χωρικό εκείνο στοιχείο που διαχωρίζει τον ιδιωτικό από τον δημόσιο χώρο, μπορεί εύκολα να αποτελέσει για τον χρήστη τμήμα κοινωνικών προβολών, το μέσο για να εκφράσει, αποτυπώσει, προβάλλει προσωπικές ποιότητες και αντιλήψεις. Το χρώμα, οι τοιχογραφίες, τα σκαλίσματα στο σοβά, τα διακοσμητικά μοτίβα από πλακάκια και ψηφίδες, αλλά και τα διάφορα διακοσμητικά αντικείμενα αποτελούν το μέσο για να δημιουργήσει εν τέλει ένα περιβάλλον που απαντά σε ότι ο ίδιος επιθυμεί. Διακοσμώ σημαίνει στολίζω έναν χώρο, τον εξωραΐζω. «Διακόσμηση»72 επομένως είναι η διαδικασία στολισμού ενός χώρου, ο τρόπος διατάξεως των διαφόρων στοιχείων του για τη δημιουργία ενός αισθητικά αρμονικού συνόλου, ή ακόμα το σύνολο των στοιχείων που χρησιμοποιούνται για την επίτευξη τού αισθητικού αποτελέσματος.23 Ο στολισμός, ο διάκοσμος, δεν ταυτίζεται με την τέχνη, αλλά από μια άποψη είναι τέχνη. Ο διάκοσμος πράγματι ομορφαίνει73. Η ομορφιά είναι το αποτέλεσμα της φροντίδας του κτηρίου και ούσα υποκειμενική μας αποκαλύπτει στοιχεία του χαρακτήρα του ατόμου, παίρνει ουσία από την ουσία του και εκφράζει με τρόπο απόλυτο και καθολικό εκείνον που έζησε στο κτίριο. 72. Σήμερα η διακόσμηση είναι αποτέλεσμα της όλο και πιο βαθμιαίας εξειδικευμένης εργασίας, και της διαφοροποίησης των ρόλων, χειροτεχνίας και τέχνης μέσα στην κοινωνία. Οι παραπάνω αλλαγές, ήρθαν με την Βιομηχανική Επανάσταση, άρα μπορούμε να θεωρήσουμε ότι διακόσμηση για τον τόπο που εξετάζουμε, είναι η τέχνη που αναφέρεται στην «προβιομηχανική κοινωνία» ή την «παραδοσιακή κοινωνία». Φιλιππίδης (1998), σελ 26 73. Το ωραίο για τον Georg Simmel είναι μια αξία που δεν μπορεί με ακρίβεια να αντιστοιχηθεί με κάποια άλλη κι αυτό την καθιστά μη ανταλλάξιμη και αναλώσιμη. Ονομάζοντας ωραίο ένα πράγμα, εξηγεί, η ποιότητα και η σημασία του είναι με τελείως διαφορετικό τρόπο ανεξάρτητες από τις διαθέσεις και τις ανάγκες του υποκειμένου απ’ ότι όταν αυτό είναι απλά χρήσιμο. Όταν τα πράγματα είναι όμορφα έχουν μια μοναδική ατομική υπόσταση. Λέφας (2008),σελ. 110-111
[ 93 ]
