gr design 9 by gr design

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟ DESIGN ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2015 / € 5,00/ ISSN: 2241-4789

Δημήτρης Αρβανίτης:

Ελληνικές Αφίσες στο Παρίσι ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Οι We Design μιλούν στην

Γιούλη Επτακοίλη ΝΑΤΑΣΣΑ ΠΑΠΠΑ Το νέο της βιβλίο «Εντός Στοάς» χαρτογραφεί διεξόδους LOGO Το λογότυπο για την Αρκαδία από τον Ευάγγελο Κασσαβέτη

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ

ΣΤΟ ΕΔΡΑΝΟ Ο Χάρης Τσέβης

Μαζί, η μουσική είναι δημιουργία! Η μουσική είναι έμπνευση. Η μουσική είναι έκφραση. Η Alpha Bank στηρίζει τις τέχνες και επικεντρώνει τις προσπάθειές της στη διάδοσή τους στις νεότερες γενιές. Γιατί μαζί, η μουσική είναι δημιουργία!

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ→ΜΑΡΤΙΟΣ 2015

Εκδότης gramma Διευθυντής Πάνος Ε. Κωνσταντόπουλος Art Direction gramma Ομάδα Σύνταξης Δημήτρης Αρβανίτης Παναγιώτης Χαρατζόπουλος Ευάγγελος Κασσαβέτης Γιούλη Επτακοίλη Δέσποινα Σαββοπούλου Κώστας Καλφόπουλος Ειρήνη Ματσούκη Θοδωρής Μαστρογιάννης Φοίβη Λέκκα Νατάσσα Παππά Επιμέλεια και διόρθωση κειμένων Αρτεμισία Μιχάλη Τυπογραφία Farnham, Fedra Φωτογραφίες Γιώργος Πανηγυρόπουλος Επεξεργασία εικόνας Χρήστος Μαρίτσας

Μιχάλης Κατζουράκης Έργα για εξώφυλλα του gr design Δημήτρης Αρβανίτης Αφίσες από τη συλλογή του Musée des Arts Décoratifs We design Greece Revisited Χαρτιά Περράκη Αποθήκη χάρτου Ένωση Γραφιστών Ελλάδας Αφίσες νέων δημιουργών Γιάννης Κουρούδης Αφίσες για τη Λυρική Σκηνή 20 χρόνια Fonts.gr Eμπειρία Τυπογραφίας Στέλλα πρότζεκτ Καλλιγραφία à la greka Αγώνες Νέων Σχεδιαστών Τα διακριθέντα έργα

18.4.2015 – 17.5.2015 Mουσείο Μπενάκη Πειραιώς Nέες εκδόσεις Gramma Books Δημήτρης Αρβανίτης «Στιγμιαίο Ντιζάιν»

Yπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού

Πάνος Κωνσταντόπουλος «Graphic design» «Infographics» Κώστας Θεοχάρης «Αθήνα, η ζωή στους δρόμους»

Διοργάνωση

Πολιτιστική αναζωογόνηση

ύο χρόνια δημιουργικής πορείας ολοκληρώνει το περιοδικό μας και συνεχίζει. Γιορτάζουμε όχι εθιμοτυπικά, αλλά ουσιαστικά. Στα εννέα τεύχη της κυκλοφορίας του με γνώμονα την

Συνεργάτες τεύχους Αντώνης Παπαϊωάννου Φίλιππος Παράσχος Πλάτων Ησαίας Χριστόφορος Μαρίνος Γρηγόρης Τσακνάκης Γιάννης Γουρζής Νίκος Αθανασόπουλος

εκπαίδευση αλλά και με την αλληλεγγύη των συνεργατών και συναδέλφων καταφέραμε να συσπει-

Εκτύπωση Fotolio & Typicon

δουλειές, βραβεύσεις και ενέργεια. Ο διαγωνισμός του περιοδικού μας για τους Αγώνες Νεων Σχε-

Επιλογή χαρτιών Αριάδνη Περράκη

Για την έκδοση χρησιμοποιήθηκαν αποκλειστικά ειδικά χαρτιά της Περράκης Α.Ε.

Εξώφυλλo Rives tradition pale cream 250gr

ρώσουμε τάσεις, απόψεις , νέους και καταξιωμένους σε ένα ρεύμα δημιουργίας και στοχασμού. Το ντιζάιν είναι εδώ μαζί, έχοντας την ελπίδα ότι θα ξεφύγουμε από την καθήλωση των τελευταίων ετών. Τα δείγματα είναι θετικά. Νέες εκδόσεις για το ντιζάιν, νέα σχήματα, νέοι σχεδιαστές, πανέμορφες διαστών είχε φέτος στη δεύτερη διοργάνωσή του ακόμη καλύτερο επίπεδο συμμετοχών. Οι παλαιότεροι σχεδιαστές, δάσκαλοι και οδηγοί μας, εξακολουθούν να είναι στην πρώτη γραμμή. Η έκθεση του Μιχάλη Κατζουράκη στο Μουσείο Μπενάκη, ίσως από τις σημαντικότερες των τελευταίων ετών. Και αφού θέλουμε εξαγωγές, οι αφίσες του πρεσβευτή -κυριολεκτικά- του ελληνικού ντιζάιν και δάσκαλου, Δημήτρη Αρβανίτη για το μουσείο «Musée des Arts Décoratifs» του Παρισιού μάς κάνει υπερήφανους ως γραφίστες, αλλά και ως Ελληνες αφού το συγκεκριμένο υλικό θα εκτεθεί

Εσωτερικό Munken lynx 120gr

στη μόνιμη συλλογή ενός από τα σημαντικότερα μουσεία της Ευρώπης. Και καταλήγουμε στην

Ένθετο Papago ροζ ανοιχτό, 120g

έκθεση «πεπραγμένων» που διοργανώνει το περιοδικό σε συνεργασία με το Μουσείο της πόλης μας

Τιμή τεύχους €5

νεότερους, αλλά και με τους διακριθέντες από τον διαγωνισμό των Νέων Σχεδιαστών. Τυπογραφία,

Συνδρομές

ζωγραφική, αφίσα, βιομηχανικό σχέδιο, ειδικά χαρτιά, καλλιγραφία, εικονογράφηση, infographics

4 τεύχη (1 χρόνος) €20 8 τεύχη (2 χρόνια) €40 Συνδρομές (Ευρώπη)

και της καρδιάς μας, με τίτλο «Δράσεις». Αξιοσημείωτο ότι συνυπάρχουν μεγάλοι σχεδιαστές με

και βιβλία ντιζάιν. Μια γιορτή για ένα ολόκληρο μήνα στο Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς.

4 τεύχη (1 χρόνος) €30 8 τεύχη (2 χρόνια) €60

Η αναζωογόνηση όμως ήρθε και από τα λημέρια της πολιτικής. Ειδικά σε έναν τομέα που μας

Σρατηγική συνεργασία

ένας άνθρωπος που πέρα από τις γνώσεις και την υπεροχή του στη δημοσιογραφία, είναι ο δικός

αφορά, αυτό του πολιτισμού, που τα ηνία και την ευθύνη του υπουργείου Πολιτισμού ανέλαβε μας άνθρωπος, ο Νίκος Ξυδάκης, που γνωρίζει και αγαπάει την Τυπογραφία και το ντιζάιν. Τον καλωσορίζουμε και πιστεύουμε πως μετά το άστρο της Μελίνας Μερκούρη στο υπουργείο Πο-

Εκδόσεις gramma M. Kαραολή 69 16121, Καισαριανή Τηλέφωνο 210 7299745 email grdmagazine@gmail.com

www.grdmagazine.gr

Υ ΠΟΣ ΤΗΡΙ ΚΤ Ε Σ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ

λιτισμού είναι ίσως επόμενος που θα αφήσει το στίγμα του. Κι όπως χαρακτηριστικά σχολιάζει ο Γιάννης Τριάντης, τα λόγια του Νίκου Ξυδάκη «καρφώνονται σαν πρόκες» και «ηχούν σαν ευφρόσυνη μελωδία». Πάνος Κωνσταντόπουλος

Γυρνώντας στην Ολλανδία και ισορροπώντας μεταξύ στοών και κανονικής δουλειάς, κατάλαβα πως οι γνώσεις που είχα συγκεντρώσει έξω δεν είχαν καλύτερη εφαρμογή παρά στην ίδια μου την πόλη, την Αθήνα. Ένα ιδιαίτερο αστικό πεδίο, παρθένο ακόμα σε τέτοιου είδους γραφιστική, που το κοιτούσαν σα φιλετάκι οι βορειοευρωπαΐοι. Επέστρεψα. Οι περισσότεροι με θεωρούσαν τουλάχιστον τρελή και με τρόμο με ρωτούσαν γιατί γύρισα από μια φαινομενικά πλούσια χώρα σε μια που περνούσε γερή κρίση. Δουλεύοντας όμως σε ολλανδικά έργα, κατάλαβα πως ειδικά όταν πρόκειται για θέματα επικοινωνίας και εμπειρίας της πόλης, πρέπει να είσαι καλός γνώστης της συγκεκριμένης κουλτούρας, ώστε να μπορέσεις να σχεδιάσεις και την κατάλληλη λύση. Τρανταχτό παράδειγμα, η νικήτρια πρόταση του μετέπειτα διαγωνισμού Rethink Athens, που έφερε την Ολλανδία copypaste στην Ομόνοια και αγνόησε παντελώς το αθηναϊκό στοιχείο. Χρειαζόμουν απλά έναν έγκυρο χάρτη με όλες τις στοές, αλλά απ’ ότι φάνηκε δεν υπήρχε. Στην ελληνική πραγματικότητα, πέρα από το ότι η έρευνα και το θεωρητικό υπόβαθρο λείπουν από τις περισσότερες σχολές γραφιστικής, ένα άλλο εμπόδιο

ο «Εντός Στοάς» ξεκίνησε όσο ακόμα βρισκόμουν στην Ολλανδία, όπου η φιλοσοφία της γραφιστικής είναι στενά συνδεδεμένη με την έρευνα και την συγγραφή. Λόγω του μεταπτυχιακού που είχα παρακολουθήσει, ασχολιόμουν με έργα σχετικά με την έννοια της πόλης, συνεργαζόμενη στενά με αρχιτέκτονες, πολεοδόμους και θεωρητικούς. Επηρεασμένη από συγγραφείς που εξερευνούσαν την πόλη, όπως ο Baudelaire και ο Walter Benjamin, αλλά και από καλλιτέχνες όπως ο Guy Debord και ο Stanley Brown, τα Χριστούγεννα του ‘12 πέρασα τις διακοπές μου ζώντας το δικό μου flâneur-ing στις στοές του εμπορικού τριγώνου. Περιπλανιόμουν χωρίς κάποιον συγκεκριμένο στόχο, φωτογραφίζοντας και σημειώνοντας τις στοές σε έναν πρόχειρα τυπωμένο google χάρτη. Σε σχέση με το μονότονο, επίπεδο και αυστηρά δομημένο ολλανδικό τοπίο, η Αθήνα φάνταζε πια στα μάτια μου σχεδόν αστικά εξωτική. Ο χρόνος είχε περάσει χωρίς να ασχολούμαι με τον σχεδιασμό, αλλά όλα αυτά με έκαναν να καταλάβω πως για μένα – ως σχεδιάστρια – το πρόβλημα δεν ήταν το ότι δεν πέρναγε πια τόσος κόσμος από τις στοές όσο παλιότερα, ούτε τα λουκέτα των ξενοίκιαστων μαγαζιών, ούτε τα πρεζάκια και τα σκουπίδια. Ήθελα να καθαρίσω όλη την πληροφορία που είχα μαζέψει και να ασχοληθώ με κάτι πολύ πιο συγκεκριμένο. Κατί που δεν θα πρόσταζε, αλλά θα ήταν ανοιχτό προς ανάγνωση. Κι έτσι ήρθε η ιδέα με τις πινακίδες των εξόδων. Μια σουρεάλ λεπτομέρεια υπό εξαφάνιση που περνάει σχεδόν απαρατήρητη, ενώ ταυτόχρονα είναι και το κλειδί των διαδρομών στο πλέον θολό δίκτυο των στοών. Κι έτσι πέρασα στο στάδιο της σύνταξης και του σχεδιασμού, με διασταύρωση όλης της πληροφορίας, τη συλλογή απαραίτητης νέας και την καλύτερη απόδοση αυτών σχεδιαστικά. Η τελική ιδέα ήταν ένας οδηγός εξόδων στο εμπορικό τρίγωνο, εμφανίζοντας στον χάρτη διαγραμματικά μόνο τις διαμπερείς στοές. Στην ουσία πρόκειται για έναν οδηγό πόλης – ευρετήριο, που αφηγείται την ίδια πληροφορία με τέσσερις διαφορετικούς τρόπους. Ο πλήρης χάρτης εσωτερικά του εξωφύλλου εξυπηρετεί απόλυτα χρηστικές και πρακτικές ανάγκες, ενώ αντίθετα το ευρετήριο ανά σχήμα στο κέντρο του βιβλίου έχει μια πιο ψυχογεωγραφική διάσταση. Αυτά συμπληρώνονται με δύο ακόμα ευρετήρια εξόδων ανά στοά ή ανά διεύθυνση και φυσικά με τα

αποβάλει. Σε φωτογραφίες από τον πρώτο χρόνο της έρευνας, βρήκα γωνιές που σήμερα δε μπορώ να ξανατραβήξω. Η παλιά επιγραφή εξόδου στη Στοά Εμπόρων έχει πλέον καλυφθεί με φώτα νέον, και πάλι καλά, γιατί μια από τις πιο ιδιαίτερες πινακίδες – αυτή στη πιο μυστική στοά της πόλης (Στοά Νοταρά) – έχει καλυφθεί εντελώς με ένα φλύαρο διαφημιστικό banner. Το τοπίο συνεχώς άλλαζε, όπως λίγο και η νοοτροπία του κόσμου, αλλά όλα έμοιαζαν κάπως σπασμωδικά. Και τότε κατάφερα να προσδιορίσω το τι με ενοχλούσε. Με πείραζε η διαγραφή και η αποκοπή του παρελθόντος από το παρόν και το μέλλον. Δεν υπήρχε συνοχή στην εξέλιξη.

Τελικά το «Εντός Στοάς», πέρα από το ότι ήταν ένα έργο απόλυτα συμβατό με αυτά που έκανα στην Ολλανδία, ήταν και η απάντηση σε έναν άλλον προβληματισμό μου. Βρέθηκε ασυνείδητα να είναι το μέσο για τη δημιουργία ενός δικτύου ευρύτερων συνεργασιών με δημιουργούς από διαφορετικούς χώρους, που τους συνδέουν κοινά ενδιαφέροντα. Επομένως η χαρτογράφηση και η αφαιρετικότητα του «Εντός Στοάς – Αθηναϊκά Περάσματα» λειτούργησε και ως μια ανοιχτή βάση όπου καλεί άλλους δημιουργούς να προσθέσουν την προσωπική τους ματιά πάνω στο ίδιο θέμα. Σε μια περίοδο κεκτημένης ταχύτητας και αγωνίας για την ποιότητα περιεχομένου στη δουλειά μας, «Εντός Στοάς» ο χρόνος φάνηκε να κυλάει πιο ομαλά δίνοντας χώρο στη σκέψη. Όπως πολύ σωστά εξηγεί και ο Shumon Busar, ο «professional amateur» κινείται στα όρια των κλάδων και αυτό του δίνει την ελευθέρια να δημιουργήσει το αδύνατο λόγω της έλλειψης επιστημονικής ακρίβειας, πάνω σε ένα μοντέλο συγγραφικής παραγωγής και διεπιστημονικών συνεργασιών.

της σειράς Concrete Cities. Τότε άρχισα να αναρωτιέμαι μήπως τελικά άξιζε τον κόπο και το ενδεχόμενο συνεργασίας με κάποιον εκδοτικό οίκο για τον οδηγό πόλης. Προσέγγισα το Χαρτοβασίλειον, όπου αγκάλιασαν την ιδέα και με βοήθησαν στην παραγωγή της. Από τη διαδικασία σχεδιασμού της παρουσίασης των δύο πια προϊόντων με τον Τάσσο Παπαϊωάννου, την Παναγιώτα Θεοφιλάτου και την Εύη Σουγκάρα, προέκυψαν δύο ακόμα συνεργασίες. Πρώτα το «Πέρασμα», ένα βίντεο 6 λεπτών συνεργασία και από μόνη της μεταξύ του εικαστικού Θοδωρή Προδρομίδη και του φωτογράφου Πέτρου Νικόλτσου, αλλά και αργότερα η συμμετοχή των Fixers, όπου προσφέρθηκαν να τυπώσουν όλες τις στοές 3d για τον επιτραπέζιο χάρτη που θέλαμε να έχουμε ως παιχνίδι για την ημέρα της παρουσίασης.

Σ’ αυτό το τεύχος μου δίνεται για πρώτη φορά η ιδιαίτερη ευκαιρία να γράψω για ένα δικό μου έργο. Θεώρησα λοιπόν σκόπιμο να χρησιμοποιήσω τον προσωπικό μου τόνο και να αναλύσω πτυχές της σχεδιαστικής διαδικασίας, που ίσως δεν φαίνονται και τόσο σημαντικές, αλλά που τελικά είναι και αυτές που καθορίζουν ένα έργο.

Χαρτογραφώντας διεξόδους

Παρουσιάζει η Νατάσσα Παππά

Κάπου εκεί ήρθε το Rethink Athens, το Reactivate, κι όλη αυτή η νοοτροπία του αστικού εξευγενισμού (ή αλλιώς gentrification) που αυτή τη φορά φάνηκε να συνδέεται στενά με τις στοές. Οι άδειοι χώροι της Στοάς Αρσακείου (Ορφέως) φιλοξένησαν μικρές εκθέσεις του Rethink Athens, οι Ατενίστας διοργάνωσαν το Στοά Φεστιβάλ σε 4 στοές, οι Hellaσtock κατάφεραν με ένα πάρτι να γεμίσουν ασφυκτικά με κόσμο όλα τα επίπεδα της Στοάς Ανατολής και το πιο πρόσφατο, η Στοά Εμπόρων όπου για δεύτερη χρονιά στεγάζει τα Ίχνη Εμπορίου. Μέσα σε αυτά τα δύο χρόνια οι στοές – καλώς ή κακώς – έγιναν μόδα (και κανά δυό ξανάγιναν πέρασμα), όμως η ίδια η πόλη φαινόταν να θέλει να τις

Εξακολουθούσα να μην έχω ιδέα για το πού θα κατέληγε όλο αυτό, κι έτσι συνέχιζα να ψάχνω. Τελικά όλη η πληροφορία βρισκόταν μέσα στις ίδιες τις στοές. Τη μετέφεραν οι καταστηματάρχες, οι περαστικοί, τα αντικείμενα, ακόμα και η ατμόσφαιρα. Σιγά σιγά όλο αυτό άρχισε να ανοίγει, ώσπου στράφηκα από την περιπλάνηση, την παρατήρηση και τη έρευνα, στην ανάλυση και την επιμέλεια, σε μια προσπάθεια να βρω τι ήταν αυτό που με έλκυε περισσότερο σε αυτόν τον περίπατο. Ξεκινήσα να οργανώνω το χάος κάτω από διάφορες αφηγήσεις, ώσπου κατέληξα στο ότι ίσως τελικά να είχε να κάνει με το φως – κυριολεκτικά αλλά και μεταφορικά. Ειδικά όταν ξεκίνησα, οι περισσότερες στοές ήταν σκοτεινές, βρώμικες και εγκαταλελειμένες, άλλες προσβάσιμες και άλλες κλειδωμένες. Άλλες με φεγγίτες ή αίθριο και άλλες με αδύναμα τεχνητά φώτα. Στις πιο ζωντανές υπήρχαν έντονα φθορίου και neon. Το βράδυ κάποιες έκλειναν, ενώ λίγες άλλες τότε ήταν που γέμιζαν με κόσμο σε μικρά μπαρ. Λίγες φιλικές και ζεστές, ενώ οι περισσότερες σχεδόν αποτρεπτικές και επικίνδυνες. Και κάπου εκεί κόλλησα. Νόμιζα πως έρπεπε να σχεδιάσω κάποια σήμανση με φως, για να παροτρύνει τον κόσμο να χρησιμοποιεί τις στοές. Μίλησα με σχετικούς ανθρώπους, αλλά τελικά όλο αυτό πάγωσε, γιατί ο ελεύθερος χρόνος μου είχε περιοριστεί σημαντικά.

είναι η έλλειψη βιβλιογραφίας. Επομένως ερευνητικά έργα γίνονται μόνο με πρωτογενή έρευνα, πράγμα που σημαίνει συλλογή στοιχείων από το μηδέν. Όπως είναι η Αθήνα χτισμένη σχεδόν αυθόρμητα κομμάτι κομμάτι, έτσι και οι χάρτες που έβρισκα ήταν αποσπασματικοί. Από παλιούς διαγωνισμούς του δήμου, από πτυχιακές, έναν παλιό οδικό που βρήκα ξεχασμένο σ’ ένα αυτοκίνητο, σε άρθρα που ανέφεραν διευθύνσεις στοών... Το αστείο ήταν όταν τους έφερνα όλους στην ίδια κλίμακα, οι αποκλίσεις ήταν αποστάσεως μέρας με νύχτας. Το πιο απροσδόκητο κομμάτι όμως ήταν και αυτό που απέφευγα, αυτό της παραγωγής και της προώθησης. Όταν επιτέλους έχεις ολοκληρώσει το έργο και πρέπει να το τοποθετήσεις στo κατάλληλο κοινό. Αρχικά είχα σκοπό να τυπώσω λίγα αντίτυπα και μετά από μια παρουσίαση στη The Athens Zine Bibliotheque στη Στοά Εμπόρων (μια εκ των στοών του οδηγού) να έτρεχα μόνη μου τη διανομή σε επιπλεγμένα καταστήματα. Καθώς έμπαινα στην τελική ευθεία γι’ αυτό το πλάνο, τα νέα έτρεξαν και προέκυψε κι ένα δεύτερο προϊόν. Μια συνεργασία με το A Future Perfect όπου μου πρότειναν να βγάλουμε το index των στοών σε τσιμεντένια σουβέρ (Into Stoas (Index)), ως μέρος

αναλυτικά σαλόνια της κάθε στοάς που λειτουργούν και ως χώρος σημειώσεων.

βιβλίο

Σκέψεις για την αρχαιολογία της κτιριακής υποδομής της Αθήνας

ατασκευάζεται από τη Νατάσσα Παππά ένα ιδιόμορφο αντικείμενο. Πρόκειται για ταυτόχρονη χαρτογραφία, τυπολογία και αρχείο χώρων της πόλης που προκύπτουν τέτοιοι μόνο μέσω μιας ιδεατής ανασκαφής, μιας οριζόντιας ακτινογραφίας του κτηριακού ερειπίου που μας περιβάλλει. Είναι δηλαδή μια απόπειρα να σχεδιαστεί κάτι που στον πραγματικό χώρο δεν είναι προφανές, ίσως κιόλας να μην υπάρχει. Δε μιλώ εδώ για τις «ίδιες τις στοές και τα περάσματά τους» αλλά για την ιδέα αυτού του δικτύου «ως ένα», δηλαδή ως project. Υπάρχει δηλαδή ως αναπαράσταση και παράγεται ως τέτοιο μονάχα όταν γίνεται αντικείμενο καταγραφής. Στον χώρο της αρχιτεκτονικής, έχουν συνταχθεί παρόμοια projects από πολλές και πολλούς τα τελευταία χρόνια, με πιο παραδειγματική τη δουλειά του Αριστείδη Αντονά προς μια (αθηναϊκή) αρχιτεκτονική αστικών πρωτοκόλλων. Πρόσφατα, τα «εξαίρεσις κοινά» ή «κοινά έκτακτης ανάγκης» (Emergency Commons) της Μαριτίνας Κουτσούκου επιχείρησαν τη συσχέτιση του νομικού πλαισίου με τις ίδιες τις κατασκευαστικές παραδοξότητες και προκλήσεις σχεδιασμού και χρήσης του δικτύου των αθηναϊκών στοών. Μια πρόχειρη καταγραφή και άλλων προσπαθειών, για τις οποίες γράφει και η Νατάσσα, μας φέρνει αντιμέτωπους με ένα πρόβλημα: τι, αν και μοιάζει «συγγενές», αποτελεί ολότελα διαφορετικό «εγχείρημα». Οι προθέσεις πίσω από διάφορες έρευνες, ερευνητικά, διπλωματικές εργασίες, διδακτορικά, in situ projects είναι όχι μόνο συχνά αντιθετικές, αλλά χρησιμοποιούνται διαφορετικά και με άλλη στόχευση από τις αρχές και τους κατοίκους της πόλης. Αυτό που πρέπει ωστόσο να σημειωθεί –και εκεί έγκειται και η όποια συμβολή της δουλειάς της Νατάσσας –είναι πως τελικά παράγεται συλλογικά ένα είδος γνώσης, ένα δίκτυο πληροφορίας, ένα αρχαιολογικό υλικό του παρόντος που επιτρέπει τη διαφορετική ογανωτική σχέση και κατοίκηση αυτών των χώρων, εν δυνάμει προς μια άλλη κατεύθυνση. Αυτό το αποτέλεσμα μια γενικής (χωρικής) διάνοιας και μόχθου, έρχεται να αποκαλύψει «κολώνες, τοίχους, σωλήνες και περάσματα», το ιδιότυπο αυτό γενικό γενετικό υλικό της ελληνικής πόλης, το οποίο με τη σειρά του υπήρξε κατασκευή της συλλογικής διάνοιας και παραγωγικής δυνατότητας της ελληνικής κοινωνίας. Σα να ερχόμαστε, κόβοντας με βία, να δείξουμε τι δε θα ξαναπάθουμε. Γράφει ο Πλάτων Ησαΐας Αρχιτέκτων

Γράφει ο Δημήτρης Θ. Αρβανίτης

“Ciccio, il porto parte”

ι ζητούσαμε τόσα χρόνια, όχι γενικά από την κυβέρνηση, την πολιτεία, το κράτος, αλλά ειδικά όλοι εμείς της «εμπορικής» τέχνης που βρίσκουμε ανοιχτές πόρτες μόνο στα διάφορα ταμεία εμπόρων, τα ΤΕΒΕ και τους ΟΑΕΕ, σε κάθε λογής ασφαλιστικά ταμεία και όχι σε μια στέγη που δέχεται επαγγελματίες των τεχνών Καλών και Εφαρμοσμένων −όπως Ευρώπη και Αμερική− με κάποιο τρόπο. Κι εντάξει, η γραφειοκρατία έχει δώδεκα δάχτυλα μυωπία και οι επί της ύλης αρμόδιοι σε οργανισμούς μιλάνε άλλη γλώσσα, μιας και δεν κατάλαβαν ποτέ, ότι αν γυρεύεις παπούτσια πας στον παπουτσή κι αν ζητάς επισκευή της βρύσης φωνάζεις υδραυλικό. Αν ρωτήσει κανείς πενήντα μανδαρίνους σε υπουργεία και οργανισμούς τι θα πει ντιζάιν, θα ακούσει εξήντα άσχετες απαντήσεις. Δεν θα υπερασπιστώ το σινάφι μας, έχει τις δικές τους τραγικές ευθύνες, αλλά θα αναρωτηθώ πώς, αφού διαθέτουμε εξαίρετους αρχιτέκτονες, οι πόλεις μας είναι σαν εγκαταλειμμένα μπάζα, αφού υπάρχουν πολύ καταρτισμένοι συγκοινωνιολόγοι, οι συγκοινωνίες μας είναι χάλια και αφού κάθε χρόνο διαπιστώνουμε ότι οι νέες γενιές των σχεδιαστών μας εκπέμπουν λαμπερό ταλέντο, τελικά το ντιζάιν στον τόπο μας είναι μια θλιβερή απομίμηση; Το τραγικό αποτέλεσμα είναι τόσο απλό. Δεν χτίζουν τις πόλεις οι αρχιτέκτονές μας, αλλά οι εργολάβοι, δεν χαράζουν τα σχέδια των συγκοινωνιών εμπνευσμένοι συγκοινωνιολόγοι, αλλά οι ποντικοί των οργανισμών και την οπτική επικοινωνία τη σχεδιάζουν όλοι οι άλλοι εκτός από τους ειδικούς, άντε τους σχετικά εκπαιδευμένους. Το κακό είναι ότι σε κάθε περίπτωση το κράτος εμφανίζεται ως αρωγός και ως μάνατζερ, ο οποίος κατέχει το αντικείμενο και πλειοδοτεί στην υπεράσπιση της κακογουστιάς, του χάους και της ασυναρτησίας. Από τη δική μας πλευρά βαυκαλιζόμαστε ότι «κοντράρουμε» τη διεθνή δημι-

Ο Νίκος Ξυδάκης στην περυσινή απονομή των Αγώνων Νέων Σχεδιαστών στο Ρομάντσο

ουργική παραγωγή σε έμπνευση, νεωτερικότητα και φρεσκάδα και ως αναγνώριση προσφέρουμε κάθε χρόνο, με άπλετη γενναιοδωρία εκατοντάδες διακρίσεις και βραβεία, τόσα που δεν πρόλαβε ο μέγας γκουρού του ντιζάιν Alan Fletcher ή ο (καλή του ώρα) Milton Glazer και πολλοί άλλοι να κερδίσουν σε όλη τη διάρκεια του βίου τους. Κόψε κάτι, αν σπαταλάς τα φιλιά χάνουν την αξία τους. Στα Λεξικά όρων του Καλλιτεχνικού Επιμελητηρίου, της Ανωτάτης Σχολής των Καλών Τεχνών και άλλων οργανισμών, τα λήμματα: γραφίστας, εικονογράφος, σχεδιαστής ιστότοπων, σχεδιαστής τυπογραφικού υλικού, βιομηχανικός σχεδιασμός, είναι άγνωστες λέξεις δίχως αξία και περιεχόμενο. Αυτό ζητούσαμε. Μια πολιτεία που να καταλαβαίνει τη γλώσσα που η ίδια μάς υπέδειξε να μάθουμε.

*«Τσίτσο, το λιμάνι φεύγει»... Ατάκα του Φράνκο Φράνκι προς τον συμπρωταγωνιστή του Τσίτσο Ινγκράτσια σε ταινία του ’60.

«Τσίτσο, το λιμάνι φεύγει»... Οι παλιοί θα θυμούνται την ταινία των Ιταλών κωμικών. Υπάρχει η σκηνή όπου το πλοίο απομακρύνεται από το ντοκ και ο Φράνκο σαστισμένος φωνάζει στον φίλο του «Τσίτσο, το λιμάνι φεύγει». Στις 25 Ιανουαρίου, αργά το βράδυ, στο πλοίο των εκλογών επιβιβάστηκαν πολλοί. Απ’ αυτούς οι 149 σαλπάρησαν για τα δύσκολα, πήραν μαζί τους άλλους 13 και οι υπόλοιποι σάστισαν και είδαν «το λιμάνι να φεύγει». Και να που η τύχη χαμογέλασε στον κλάδο, και όχι μόνο. Επικεφαλής του υπουργείου Πολιτισμού επελέγη ένας άνθρωπος που στην αναφορά του ονόματός του ακούστηκαν αναστεναγμοί ανακούφισης (σπάνιο φαινόμενο), ένας άνθρωπος που έχει αποδείξει όχι μόνο ότι γνωρίζει τα θέματα των Τεχνών και γενικότερα του Πολιτισμού δίχως να αυτοπροσδιορίζεται, αλλά είναι και ένθερμος υποστηρικτής του ελληνικού ντιζάιν, όχι απλά ως φιλότεχνος, αλλά ως βαθύς γνώστης της ιστορίας του, λάτρης της τυπογραφίας και των σύγχρονων τάσεων. Δεν θα του «γίνουμε φόρτωμα», δεν θα χρειαστεί, γιατί ο Νίκος Ξυδάκης γνωρίζει τα ελλείμματα και τα στραβά που μας ακολουθούν χρόνια. Θα είμαστε δίπλα του για ό,τι μας χρειαστεί και δεν θα χάσουμε την πολύτιμη παρουσία του σε κάθε εκδήλωση του κλάδου, όπως μας έχει συνηθίσει. Δύσκολο το έργο του σε ένα υπουργείο με πολυσύνθετα θέματα και προβλήματα, φορτωμένο με λάθη και υπερβολές, με απρόσεκτες συμπεριφορές, όπως στην πρόσφατη ανασκαφή της Αμφίπολης. Ο νέος υπουργός, παρ’ όλη την παγκοίνως αποδεκτή ρητορική του και ιδιαίτερα την άψογη από κάθε άποψη εκφορά των ιδεών του στο χαρτί, ανήκει σ’ αυτούς που χρησιμοποιούν περισσότερο τα «δύο αυτιά» τους και λιγότερο το «ένα στόμα» τους. Καλή επιτυχία Νίκο μας.

Νίκος Ξυδάκης,

αναζωογόνηση

Γράφει ο Γιάννης Τριάντης Εφημερίδα «ΑΓΟΡΑ» 31.1.2015

πό τις κορυφαίες πένες της σύχρονης ελληνικής δημοσιογραφίας - ανατατική, νηφάλια και οργιώδης, διεισδυτική, λυρική και λόγια, χωρίς τις υπερβολές και τον ναρκισσισμό της λογιοσύνης ο νέος υπουργός Πολιτισμού έδωσε με τις πρώτες δηλώσεις το στίγμα μιας

νέας ζωογόνου εποχής στον κρίσιμο αυτόν τομέα. Ενδεικτικώς: η παράδοση, ο λαϊκός πολιτισμός και το σύχρονο, μαζί. Πολιτισμός είναι, προπάντων, η διάχυση του πολιτισμού στον δημόσιο βίο. Το αξιακό φορτίο του πολιτισμού είναι να φτιάχνει πυρήνες ταυτότητας, όχι να ποδηγετεί και να

υπαγορεύει. Ο ρόλος της ιστορίας και της Αρχαιολογίας δεν είναι να δημιουργούν κόμπλεξ ανωτερότητος, ούτε να οδηγούν στην αυτοϋποτίμηση. Να είμαστε περήφανοι γι’ αυτό που είμαστε… Μεστές κουβέντες, λέξεις που «καρφώνονται σαν πρόκες» και ηχούν σαν ευφρόσυνη μελωδία.

Print your Senses

PRINTING & PACKAGING SOLUTIONS

Λεωφ. Κηφισού 157-159, Άγιος Ιωάννης Ρέντη, Τ.Κ. 18233, Αθήνα, T: 216 6000500, F: 216 6000505, E: info@fotolio.gr

Σχεδιάστε υπεύθυνα

Η ιστορική ευθύνη του σχεδιαστή

Γράφει ο Ευάγγελος Κασσαβέτης σχεδιαστής

Αρκεί κάποιος να αναλογιστεί τη σημασία που έχει για τις επιστήμες της ιστορίας και της αρχαιολογίας ένα αρχαίο νόμισμα, ένα αγγείο ή ένα ψηφιδωτό, μία επιγραφή ή ένας πάπυρος, για να αντιληφθεί το ρόλο ενός σημερινού σχεδιαστή οπτικής επικοινωνίας στην παραγωγή μελλοντικών ιστορικών τεκμηρίων.

ίναι προφανές πως ό,τι σχεδιάζουμε σήμερα, θα αποτελέσει αύριο πηγή πληροφοριών και αντικείμενο μελέτης. Οι αφίσες, οι κοινωνικές και επιχειρηματικές προσκλήσεις, τα προγράμματα εκδηλώσεων, τα περιοδικά, οι εφημερίδες και, κυρίως, η εκδοτική παραγωγή στο σύνολό της, πέρα από την άμεση χρήση, θα αξιοποιηθούν από τον ιστορικό του μέλλοντος ως πολύτιμες γραπτές πηγές. Εκ των πραγμάτων, ο τυπογραφικός σχεδιαστής αποτελεί τον δεύτερο μετά το συγγραφέα καθοριστικό παράγοντα στη διαμόρφωση της τελικής παραδοτέας εκδοχής κάθε έντυπου τεκμηρίου. Είναι αυτός που επιλέγει και επεξεργάζεται το εικονογραφικό υλικό, το οποίο πολύ συχνά είναι φορέας ιστορικής κληρονομιάς. Είναι αυτός που σχεδιάζει τα γραφήματα, τους πίνακες, τους χάρτες και τα εποπτικά στοιχεία μιας έκδοσης. Είναι αυτός που διευθετεί τη ροή της ύλης και των κεφαλαίων, αυτός που ρυθμίζει τη σελιδοποίηση και επιλέγει την τυπογραφία. Είναι τέλος αυτός που ολοκληρώνει κάθε έκδοση, φροντίζοντας να συμπεριλάβει όλες εκείνες τις πληροφοριακές αναφορές που είναι απαραίτητες για την τυπική κατοχύρωση και την ταυτότητα της έκδοσης.¹ Η επιπόλαιη αλλοίωση φωτογραφικού υλικού, μια παραπλανητική εικονογράφηση, η πλημμελής σύνταξη πινάκων και σχεδίων, η προβληματική εκδοτική τεκμηρίωση, η αποσιώπηση των πηγών, η απουσία χρονολογικής αναφοράς, αποτελούν ζητήματα της εκδοτικής διαδικασίας όπου ο σχεδιαστής έχει τη δική του καθοριστική συμμετοχή στη διαμόρφωση του ιστορικού τεκμηρίου. Ειδικά η τελευταία περίπτωση της χρονολογικής σήμανσης είναι υπόθεση πολύ πιο σπουδαία από τον ταπεινό χώρο που καταλαμβάνουν τα αριθμητικά στοιχεία μιας χρονολογίας, αν και εκλαμβάνεται ως ασήμαντη λεπτομέρεια γραφειοκρατικής εμμονής. Ωστόσο, τα έντυπα ενθύμια του παρελθόντος αποτελούν τεκμήρια του μέλλοντος, ιδίως όταν σχετίζονται με γεγονότα εφήμερου χαρακτήρα και ήσσονος φαινομενικά σημασίας. Η αξία τους μάλιστα πολλαπλασιάζεται, όταν αυτά αφορούν στον ιδιωτικό βίο και, επομένως, περιορίζονται δραστικά οι δημόσιες και εναλλακτικές πηγές άντλησης πληροφοριών. Υπάρχει μια πληθώρα εφαρμογών τυπογραφίας και οπτικής επικοινωνίας, οι οποίες, προκειμένου να θεωρηθούν άρτιες ως προς την πληροφορία που μεταφέρουν, είναι απαραίτητο να ενσωματώνουν μια χρονολογική υπογραφή: επετειακά σήματα, αφίσες και γιγαντοαφίσες, φεϊγβολάν, προγράμματα παραστάσεων, εισιτήρια, προσκλήσεις εγκαινίων και εκδηλώσεων, προσκλητήρια γάμου και βάπτισης, εξώφυλλα δίσκων, βιβλία, εγχειρίδια, λευκώματα,

κατάλογοι εκθέσεων. Εντούτοις, πολλά από αυτά δεν φέρουν καμια χρονολογική ένδειξη, αφήνοντας το περιεχόμενό τους κυριολεκτικά έκθετο στο χρόνο. Γιατί όμως συναντάμε τόσο μεγάλο αριθμό τυπογραφικών εφαρμογών που αποδεικνύονται ανεπαρκείς ως προς τη χρονολογική σήμανση; Σε πολλές περιπτώσεις, αιτία είναι η απλή αμέλεια, η αβλεψία και η προχειρότητα, το σφάλμα που μπορεί άνετα να χρεωθεί στο γνωστό μας δαίμονα. Συχνά, η αναγραφή μιας αυτονόητης χρονολογίας θεωρείται περιττή πληροφορία και παραμερίζεται από επιπολαιότητα και αδιαφορία. Πρόκειται για ασυνείδητη επιλογή, που προκύπτει από την αυθόρμητη αλλά εσφαλμένη εκτίμηση ότι το έτος δεν χρειάζεται ως πληροφορία, αφού είναι αυτονόητο. Υπάρχουν ωστόσο και περιπτώσεις συνειδητής απαξίωσης της χρονολογικής πληροφορίας. Πρόκειται για μια κατηγορία επικοινωνιακού υλικού που σχετίζεται κυρίως με τα κοινωνικά κινήματα και τον πολιτικό ακτιβισμό. Εδώ η απουσία του έτους, αλλά και κάθε άλλης συμβατικής πληροφορίας, είναι ηθελημένη επιλογή που απορρέει από τη στρατηγική αποδόμηση κάθε κώδικα συστημικής επικοινωνίας.² Στο χειρότερο σενάριο, η χρονολογία αποσιωπάται συνειδητά ή αποκρύπτεται σκόπιμα. Ο σχεδιαστής, κατ’ εντολή του πελάτη, αποκρύπτει σκόπιμα τη χρονολογία έκδοσης, με υστεροβουλία και ενδεχόμενη δολιότητα. Μην ξεχνάμε ότι η χρονολογική ένδειξη πάνω σε ένα έντυπο, αποτελεί τεκμήριο πολλαπλής σημασίας. Δηλώνει το έτος δημιουργίας και δημοσίευσης, τόσο του εντύπου όσο και του περιεχομένου του. Και αυτό δεν είναι πάντα επιθυμητό γιατί διαμορφώνει την κατοχύρωση και απόδοση πνευματικών δικαιωμάτων. Τόσο τα κείμενα όσο και τα άλλα προϊόντα πνευματικής εργασίας, όπως η μουσική και η φωτογραφία, συνδέονται οργανικά με τη χρονολόγηση. Η απουσία της, σκόπιμη ή ακούσια, δημιουργεί πολλά μεθοδολογικά αλλά και ουσιαστικά ερωτήματα, ιδίως στον τομέα της έρευνας. Στις εκδόσεις, η πλημμελής χρονολόγηση επηρεάζει την ίδια τη χρήση ενός συγγράμματος, γιατί καθιστά επισφαλή τη βιβλιογραφική αξιοποίησή του. Απέναντι στα ζητήματα αυτά, ο σχεδιαστής οπτικής επικοινωνίας καλείται να αναλάβει τις ευθύνες που του αναλογούν.³ Οφείλει να ξεπεράσει τη διεκπεραιωτική αντιμετώπιση του σχεδιαστικού προϊόντος και να υπερασπιστεί την ιστορική και τεκμηριωτική αξία του έργου που παράγει, ιδίως αυτού που γίνεται σε ανύποπτο χρόνο. Και είναι χρήσιμο να θυμόμαστε ότι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, οι γραφίστες γράφουμε ιστορία.

Η συλλεκτική αφίσα του ιστορικού φεστιβάλ Woodstock, έργο του Arnold Skolnick. Η χρονολογία (1969) δεν αναγράφεται στην αφίσα..

Επετειακός λογότυπος για τα 125 χρόνια της Yamaha, έργο του Neville Brody. Ωστόσο, δε μαθαίνουμε πoια χρονιά εορτάστηκε η επέτειος...

1. Οι παλαιότεροι τυπογραφικοί επιμελητές, έχοντας πλήρη συναίσθηση της ευθύνης αυτής και όντας βέβαιοι για την αρτιότητα της εργασίας τους, έθεταν υπερήφανα την υπογραφή τους στον κολοφώνα της έκδοσης, όπου παρέθεταν και πλήθος άλλων χρήσιμων πληροφοριών που σχετίζονταν αποκλειστικά με αυτή καθαυτή την εκδοτική ταυτότητα του πονήματος. 2. Η χρονολογία στις περιπτώσεις αυτές δεν είναι απλά μια ανούσια εγγραφή. Είναι μια πλασματική πληροφορία που αποπροσανατολίζει το κοινό, συρρικνώνει τη δυναμική και την προοπτική του μηνύματος, και μετατρέπει μια στάση ζωής σε πρακτική εκκρεμότητα. Με αυτή την έννοια, οι σχεδιαστές του ακτιβισμού, απαξιώνουν την ιστορική διάσταση του τεκμηρίου, αφού απορρίπτουν συνολικά την καθεστωτική ιστοριογραφία. 3. Για το θέμα των ευθυνών αυτών υπάρχει σοβαρός αντίλογος. Υποστηρίζεται η απόψη ότι δε βαρύνουν το γραφίστα, γιατί ξεφεύγουν από τις αρμοδιότητες και τις υποχρεώσεις του. Ο ισχυρισμός αυτός ισχύει ενδεχομένως για τους γραφίστες του προηγούμενου αιώνα. Ο σημερινός σχεδιαστής δε μπορεί να εθελοτυφλεί μπροστά στους νέους απαιτητικούς ρόλους που καλείται να αναλάβει, προκειμένου να αντιμετωπίσει την προοπτική μιας ψηφιακής υποκατάστασής του.

Ιχνη στο αστικό τοπίο

έκθεση

Ίχνη στο αστικό τοπίο

Το ίχνος που αφήνει ο άνθρωπος με τις επεμβάσεις του στο αστικό τοπίο απασχολεί τον Μιχάλη Κατζουράκη τα τελευταία εξήντα χρόνια. Η έκθεση «Παραλλαγές» στο Μουσείο Μπενάκη παρουσιάζει το πολύπλευρο εικαστικό έργο του καλλιτέχνη, αναδεικνύοντας τη στενή του σχέση με τη φωτογραφία.

ε αντίθεση με τις περισσότερες αναδρομικές που ακολουθούν μια αυστηρή χρονολογική σειρά, η έκθεση χωρίζεται σε θεματικές ενότητες που επικεντρώνονται στις αφορμές για τη δημιουργία ζωγραφικών και γλυπτικών έργων. Το θέμα της κάθε ενότητας παρουσιάζεται με τις παραλλαγές του, αποκαλύπτοντας έτσι τη διαδικασία κατασκευής και τονίζοντας τη σημασία της. Στις «Παραλλαγές» το αρχείο του καλλιτέχνη παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο: αποτελεί τον τόπο μέσα από τον οποίο προκύπτουν οι αφηγήσεις στον χώρο του μουσείου και παράλληλα φανερώνει τον τρόπο που το ίδιο το έργο μετασχηματίζει τον χώρο της πόλης. Συλλέγοντας ίχνη Ο Μιχάλης Κατζουράκης περπατά στην πόλη συλλέγοντας ίχνη που βρίσκονται διάσπαρτα μέσα της. Ξαναπερνά από τα ίδια μέρη με διαφορά ετών, παρατηρεί και καταγράφει με τον φωτογραφικό του φακό τη μεταβολή του αστικού τοπίου. Απομονώνει συγκεκριμένες όψεις αυτού του τοπίου, οι οποίες του κεντρίζουν το ενδιαφέρον και εξάπτουν την περιέργειά του. Κοντοστέκεται για να τις φωτογραφίσει, άλλοτε γιατί συμπυκνώνουν την ψυχολογία του τη δεδομένη χρονική στιγμή και άλλοτε γιατί θέλει να τις περισώσει από τη λήθη, την αφομοίωση ή την καταστροφή τους από την κατασκευαστική μανία του ανθρώπου. Τα ίχνη που προτιμά να συλλέγει ο Μιχάλης Κατζουράκης απαντώνται συχνά σε πυκνές συσσωρεύσεις υλών, σε σωρούς αντικειμένων και εναποθέσεις υλικών (στοιβαγμένες ψαροκασέλες, καυσόξυλα και κασόνια παρατεταγμένα και επιμελώς τοποθετημένα το ένα πάνω στο άλλο, αραγμένες ψαρόβαρκες, παλιά ξύλινα καφάσια και παλέτες, βιβλία, κοντέινερ, παρατημένα βαγόνια), εκεί δηλαδή όπου δημιουργείται από το χέρι του ανθρώπου, εντελώς τυχαία, μια ποιητική γεωμετρία. Άλλες φορές, τα ίχνη αναζητούνται και εντοπίζονται πάνω σε εισόδους και εξόδους, ανοίγματα και περάσματα είτε του βλέμματος είτε του σώματος, όπως πόρτες και παράθυρα, ενίοτε φραγμένα με σανίδες, ασπρισμένα με ασβέστη ή καλυμμένα με εφημερίδες. Το μάτι του καλλιτέχνη πέφτει, σχεδόν εμμονικά, επάνω σε θραύσματα, σκαλωσιές και πληγωμένες προσόψεις κτηρίων, αλλά και σε ενδιάμεσους χώρους, που περνούν συνήθως απαρατήρητοι, όπως μεσοτοιχίες, πλινθόκτιστες μάντρες και σήματα οδικής κυκλοφορίας. Ο Κατζουράκης συνηθίζει να συνδυάζει ίχνη και αρχιτεκτονικά στοιχεία της πόλης όπου ζει με στοιχεία των πόλεων που επισκέπτεται προσωρινά: έτσι, ένας τσιμεντένιος μαντρότοιχος σχολείου που, για προστασία από πιθανούς εισβολείς, έφερε στο επάνω μέρος του εντοιχισμένα κομμάτια από σπασμένα γυαλιά, και τον οποίο ο καλλιτέχνης δεν χρειάστηκε να φωτογραφίσει μιας και

Γράφει ο Χριστόφορος Μαρίνος

τον έβλεπε καθημερινά στην περιοχή του Παλαιού Ψυχικού, όπου ο ίδιος κατοικεί, συνομιλεί με μια αντίστοιχη μάντρα που θα καταγράψει το 2009 σε ένα ταξίδι του στο Βιετνάμ. Από αυτήν τη συνομιλία δύο τοίχων, που ανήκουν σε δύο διαφορετικά σημεία της γης, φτιαγμένα από δύο λαούς με τελείως διαφορετική πολιτισμική κουλτούρα και αντιλήψεις περί κατασκευής, θα προκύψουν τα έργα της ενότητας Αρσάκειο, τα οποία έχουν ως βασικό υλικό τους θραύσματα γυαλιών: το μεγάλων διαστάσεων γλυπτό «MANDRA» (2011) και μια σειρά από ατμοσφαιρικά έργα, όπως οι επιτοίχιες μαύρες στήλες που εκπέμπουν από το εσωτερικό τους ένα φως στενού φάσματος («Steles», 2013) και οι καθρέφτες-παράθυρα («Windows 14.Α», 2014) που είναι από τα πιο πρόσφατα έργα του καλλιτέχνη. Ξεχωριστή θέση στα έργα, αλλά και στην καρδιά του Μιχάλη Κατζουράκη κατέχει η Μύρινα της Λήμνου. Η μοναδική τοπογραφία της παραλιακής κωμόπολης και η αισθητική των κτισμάτων της, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί πριν από την καταστροφή που σημειώνεται τη δεκαετία του ’80, αποτελούσε για χρόνια σταθερή πηγή έμπνευσης. Ο καλλιτέχνης θα προλάβει να αποτυπώσει φωτογραφικά και στη συνέχεια να επεξεργαστεί ζωγραφικά σπάνιες όψεις της Μύρινας, πολλές από τις οποίες αποτελούν σήμερα μακρινή ανάμνηση. Ένας κακοδιατηρημένος μα πλούσιος σε υφές και χρωματικές διαβαθμίσεις τοίχος που θα φωτογραφίσει κοντά στη ρημαγμένη έπαυλη ενός Ιταλού γιατρού, γνωστή ως αρχοντικό Βόντολα, θα γεννήσει την ενότητα Βόντολας, ο τίτλος της οποίας παραπέμπει στο όνομα του ιδιοκτήτη της· οι ψαρόβαρκες στον Τούρκικο Γιαλό του λιμανιού (ο άλλος είναι ο Ρωμαίικος) γίνονται η αφορμή για μια σειρά αφαιρετικές σπουδές και νεκρές φύσεις, το ίδιο και οι προσόψεις δεκάδων εμπορικών καταστημάτων στο Τσαρσί, στην αγορά της Μύρινας. Από το αρχείο στο μουσείο Η έκθεση «Παραλλαγές» ξεκίνησε στις 10 ∆εκεμβρίου 2012 με μια πεντάωρη προβολή σλάιντ που πραγματοποιήθηκε στο εργαστήριο του Μιχάλη Κατζουράκη στον Κεραμεικό. Σχεδιάστηκε τα τελευταία δύο χρόνια και ολοκληρώνεται σήμερα στο Μουσείο Μπενάκη, όπου παρουσιάζεται στο κοινό. Πρόκειται για μια αναδρομική, η οποία, όπως υποδηλώνει και ο τίτλος της, ακολουθεί μια ανοιχτή μουσική δομή. Παρότι καλύπτει σχεδόν εξήντα χρόνια καλλιτεχνικών πειραματισμών με τη φόρμα, το χρώμα και την ύλη, η έκθεση αυτή δεν σηματοδοτεί το τέλος μιας εικαστικής διαδρομής. Απεναντίας, αποτελεί ένα σημείο συνάντησης, μια προσωρινή παύση, προτού ξεκινήσει ένα ακόμη σεργιάνι που θα προσφέρει τις αφορμές για περισσότερες ανακαλύψεις στους ανεξερεύνητους κόλπους της πόλης.

Η έκθεση πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς από τις 29 Iανουαρίου έως τις 5 Απριλίου 2015

ταυτότητα χώρου

Απλότητα και αταξία

Tα στερεότυπα, στην αναθεώρηση, την αποθέωση, είτε την απαξίωσή τους, οδηγούν σε ένα επικοινωνιακό συστήμα με δυσανάλογη δυναμική: προσθέτοντας μια μόνο τελεία στο πασίγνωστο «smiley» αυτό μετασχηματίζεται κυριολεκτικά, σηματοδοτώντας την οπτική επικοινωνία και ταυτότητα του Some Bizzare. Τα τυπογραφικά μέσα αξιοποιούνται εκφραστικά με μια συστηματική γραφή που χαρακτηρίζεται από την απλότητα και την αταξία, τοποθετώντας το περιεχόμενο πίσω από την αίσθηση του μηνύματος, δίνοντας το περιθώριο για μια παράλληλη ανάγνωση. Πρόκειται για ένα δυναμικό project, σε εξέλιξη, με οπτικό υλικό που ανανεώνεται καθημερινά, αντλώντας μέσα από την εργαλειοθήκη της υπάρχουσας εικονογραφίας και του αστικού περιβάλλοντος, σχεδιασμένο από τους Typical Organization (Joshua Olsthoorn και Κώστας Βλαχάκης) για το Some Bizzare στο κέντρο της Αθήνας. Παρουσίαση Φίλιππος Παράσχος

Πρόσωπα

Δημήτρης Αρβανίτης:

Είκοσι οκτώ Ελληνικές αφίσες στη συλλογή του Musée des Arts Décoratifs του Παρισιού

ι αφίσες του Δημήτρη Αρβανίτη που θυμάμαι περισσότερο είναι αυτές που αναφέρονται σε τζαζ και σε πολιτική· ίσως γιατί αυτές οι θεματικές προκαλούν περισσότερο το ενδιαφέρον μου. Λόγου χάριν, θυμάμαι πάντα τις αφίσες για τη συναυλία του Κιθ Τζάρετ στον Λυκαβηττό, και για τον Μάιλς Ντέιβις. Και στις δύο αυτές αφίσες φαίνεται μια από τις προσφιλείς τεχνικές του Δ. Αρβανίτη: η μετατροπή της τονικής φωτογραφίας σε γραμμική εικόνα, σε σχέδιο, διατηρώντας όμως την έκφραση του εικονιζόμενου προσώπου. Και πάνω στο «γραμμικό» πρόσωπο, μια συμβολική πινελιά, μια εννοιολογική προσθήκη που σφραγίζει οριστικά το πρόσωπο: η τρομπέτα σαν φτερό στο καπέλο, τα χέρια στα πλήκτρα του πιάνου. Ο τρομπετίστας Ντέιβις, ο πιανίστας Τζάρετ, σημαίνονται διακριτικά, ψιθυριστά. Σκέφτομαι τώρα πως αυτές οι τεχνικές, το ακραίο κοντράστ, η μετα-

τροπή του τονικού σε γραμμικό, το ξεφοντάρισμα, ό,τι τέλος πάντων ακούγεται σήμερα, και είναι, υπόθεση μερικών χειρισμών ρουτίνας στο Photoshop ή στο Illustrator, τότε, στην αρχαϊκή προ-κουμπιούτερ εποχή, απαιτούσε υψηλή δεξιοτεχνία, έμπνευση και πολλές εργατοώρες με λιθογραφικά φιλμ, ρεπρομάστερ, ρετούς, ξεγυρίσματα, χειροτεχνία, τυπώματα σε πρωτόγονες όφσετ με πλακάτα «φτιαχτά» χρώματα εκτός τετραχρωμίας. Διακρίνω επίσης πάντα την προσήλωσή του στην τυπογραφία, την επιμελημένη και ανεξίθρησκη τυπογραφία στις αφίσες του, όπως και στα εξώφυλλα και στον σχεδιασμό περιοδικών. Θυμάμαι πάντα τον συνεπή μοντερνισμό του περιοδικού Τζαζ τη δεκαετία 80, εξ ολοκλήρου με Helvetica, και την τολμηρή χρήση των λόγιων, σχολικών και «εκκλησιαστικών» Απλών Ελληνικών στο περιοδικό Ντέφι λίγο αργότερα. Δύο τυπογραφικά άκρα, δύο ακραία αλλά

πετυχημένες εφαρμογές. Άλλο χαρακτηριστικό στις αφίσες του Αρβανίτη: η συστηματική χρήση φωτογραφίας. Ο Αρβανίτης αφηγείται κατεξοχήν με εικόνες-σύμβολα, είναι παραστατικός και σαφής, ασκεί έναν ούτως ειπείν φωτορεαλισμό· οι αφίσες του είναι καθαρές, εύληπτες, ντιρέκτ, δεν φλυαρούν, δεν «καλλιτεχνίζουν». Και οι φωτογραφίες που χρησιμοποιεί είναι λειτουργικές, υπηρετούν το μήνυμα, δεν προβάλλονται σαν αυταξίες. Με αυτή την έννοια, οι αφίσες του Δ. Αρβανίτη υπηρετούν πάντα μια επικοινωνιακή στρατηγική, είναι επικοινωνιακά γεγονότα, δεν φιλοδοξούν να εκφράσουν το γούστο του δημιουργού τους ή μιας μικρής ομάδας μυημένων. Ο Δ. Αρβανίτης είναι δημιουργός λαϊκός και μαζικός, είναι ποπ. Είναι τέκνο της ποπ αρτ και των τεχνών οπτικής επικοινωνίας στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Νίκος Ξυδάκης

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΩΝ ΑΦΙΣΩΝ Τον Μάιο του 2007 το Μουσείο Les Arts Decoratif (τμήμα publicité) του Παρισιού με επιστολή της επιμελήτριας Vera Hierholzer, μου ζητά να τους στείλω για τη συλλογή τους την αφίσα μου για την ταινία του Γιάννη Διαμαντόπουλου “True Blue” και την οποία ξεχώρισαν στην 20η Διεθνή Μπιενάλε Αφίσας της Βαρσοβίας που συμμετείχα. Φυσικά και δέχτηκα την

τιμή. Με ευχαρίστησαν με επιστολή τους που ακολούθησε και μου ζήτησαν, αν το επιθυμώ, να τους στείλω ένα μεγαλύτερο δείγμα των αφισών μου. Επέλεξα από το αρχείο μου αφίσες που καλύπτουν ένα ευρύ θεματικό φάσμα, πάντοτε για πολιτιστικές δράσεις και μου απάντησαν ότι τις έλαβαν και θα ακολουθήσουν κρίσεις της γνωμοδοτικής επιτροπής. Επτά χρόνια μετά και συγκεκρι-

μένα στις 7 Ιανουαρίου του 2015 (91 μήνες! από τον Μάιο του 2007 και την πρώτη πρόσκληση), ο διευθυντής του Μουσείου κ. Olivier Gabet με επιστολή του μού ανακοινώνει ότι οι αφίσες μου έλαβαν τη θετική γνωμοδότηση της επιστημονικής επιτροπής και «με βάση την ποιότητά τους θα εμπλουτίσουν τις συλλογές του Μουσείου». Ο συνημμένος στην επιστολή λεπτομερής κατάλογος

των αφισών ανέφερε το σύνολο των 28 αφισών που έγιναν δεκτές. Τέλος, εκτιμώντας τη «δωρεά» των αφισών προς το Μουσείο, μου ανακοινώνει την αναγνώρισή μου ως επίτιμου μέλους προσφέροντάς μου την κάρτα ελεύθερης πρόσβασης στις συλλογές όλων των τμημάτων του Μουσείου. Η επιστολή κλείνει με ευχαριστίες και ευχές. Δημήτρης Θ. Αρβανίτης

Γραμματοσειρές

Σε προηγούμενο τεύχος του περιοδικού (#3, Ιούλιος – Σεπτέμβριος 2013), αναφέρθηκα στην άναρχη εικόνα που επικρατεί στη σήμανση των ελληνικών αυτοκινητοδρόμων. Συγκεκριμένα, έγραφα για μία διαδρομή τριακοσίων περίπου χιλιομέτρων από την Κυλλήνη προς την Αθήνα, όπου παρατηρεί κανείς τέσσερις διαφορετικές γραμματοσειρές να έχουν χρησιμοποιηθεί στις πινακίδες. Όπως φαίνεται, τα παράπονά μου είχαν αποτέλεσμα, αφού πρόσφατα μου ζητήθηκε αν θα ήθελα να συμβάλω ώστε να ενοποιηθούν, να εξορθολογιστούν και να βελτιωθούν οι γραμματοσειρές που χρησιμοποιούνται, τόσο στους αυτοκινητόδρομους ταχείας κυκλοφορίας όσο και στη σήμανση των επαρχιακών οδών. Το χρονικό που ακολουθεί, φανερώνει για μία ακόμη φορά την ανεπάρκεια της ελληνικής πολιτείας να θέτει κανόνες και προδιαγραφές σε στοιχειώδεις εφαρμογές της εικόνας και της επικοινωνίας της γενικότερα.

εμπειρία τυπογραφίας

Αριστερά: H γραμματοσειρά και το σύστημα σήμανσης της Βρετανίας των KinnearCalvert, το οποίο αποτέλεσε πρότυπο για το Ελληνικό Κάτω: Οι προδιαγραφές σήμανσης του Υπουργείου Δ.Ε. του 1974. Εμφανή τα λάθη στα τ, φ, χ, ω.

«του δρόμου» Η

γνωστή σε όλους μας χαρακτηριστική μπλε σήμανση των επαρχιακών οδών της Ελλάδας έχει προκύψει από την προσαρμογή του βρετανικού προτύπου που σχεδιάστηκε από τον Jock Kinneir και τη συνεργάτιδά του Margaret Calvert στη δεκαετία του ‘60. Στην Ελλάδα υιοθετήθηκε το 1974, όταν δημοσιεύθηκαν οι σχετικές προδιαγραφές σε τεύχος του υπουργείου Δημοσίων Έργων. Στις προδιαγραφές αυτές παρουσιάζονται οι λατινικοί και ελληνικοί χαρακτήρες, οι αριθμοί και κάποια βασικά σημεία στίξης. Περιγράφεται επίσης ο ακριβής τρόπος τοποθέτησης, που προϋποθέτει συγκεκριμένο ύψος χαρακτήρων με αντίστοιχες αποστάσεις για όλα τα ζεύγη γραμμάτων. Πρακτικά, ο κατασκευαστής της πινακίδας τοπο-

θετούσε τους χαρακτήρες πάντοτε σε συγκεκριμένη διάσταση με προκαθορισμένες αποστάσεις για κάθε ζεύγος χαρακτήρων, όπως αναγράφονται σε σχετικούς πίνακες. Σωστή περιγραφή για τα δεδομένα της εποχής, αλλά εμφανώς ξεπερασμένος τρόπος χρήσης σήμερα. Όμως, αντίστοιχες προδιαγραφές συντάχθηκαν και αρκετά χρόνια αργότερα, το 2003, όταν ακολουθήθηκε το γερμανικό πρότυπο DIN για τη σήμανση των νέων αυτοκινητοδρόμων ταχείας κυκλοφορίας της χώρας (πράσινες πινακίδες). Σε αυτήν την περίπτωση προσαρμόστηκαν οι γραμματοσειρές DΙΝ 1451 (Mittelschrift και Engschrift) για την κανονική και στενή γραφή αντίστοιχα, από τον σχεδιαστή Έκτορα Χαραλάμπους. Δημιουργείται βέβαια η απορία, πώς, ενώ βρισκόμαστε ήδη στην

Γράφει ο Παναγιώτης Χαρατζόπουλος τυπογραφικός σχεδιαστής

ψηφιακή εποχή, οι προδιαγραφές προσαρμόστηκαν στα προ εικοσιπενταετίας πρότυπα και όχι στις σύγχρονες απαιτήσεις, όπως θα ήταν λογικό. Η συμβολή μου στο έργο θα αφορούσε την ομογενοποίηση των σχεδίων, τη μεταφορά των περιγραμμάτων σε αρχεία γραμματοσειρών με τέτοιο τρόπο ώστε να ακολουθούνται οι προδιαγραφές ενδιάμεσων αποστάσεων (διαστοιχείωση), οι οποίες θα έπρεπε να ταυτίζονται απόλυτα με τους πίνακες προδιαγραφών για το δεδομένο ύψος χαρακτήρων. Έτσι, για παράδειγμα, γράφοντας το όνομα μιας πόλης με τη νέα γραμματοσειρά, στο ύψος των 112 χιλιοστών, το πλάτος των χαρακτήρων και οι ενδιάμεσες αποστάσεις θα πρέπει να ταυτίζονται σε χιλιοστά με τον προβλεπόμενο από τους πίνακες αριθμό. Η μεταφορά αυτή θα εκμηδένιζε τον χρόνο σχεδιασμού μιας πινακίδας σήμανσης σε αντίθεση με την προηγούμενη κατάσταση, όπου τα γράμματα έπρεπε να στοιχειοθετηθούν ένα προς ένα και να ρυθμιστούν οι αποστάσεις μεταξύ τους με σχετική μέτρηση.

Πάνω: Η «κανονική» γραμματοσειρά του 2003 και από κάτω ο επανασχεδιασμός του 2015 Αριστερά: Η «στενή» γραμματοσειρά του 2003 και από κάτω ο επανασχεδιασμός του 2015

Αριστερά: H «στενή» γραμματοσειρά όπου τα ε, ω και ς έχουν αντιγραφεί από την Helvetica Condensed. Δεξιά, οι ίδιοι χαρακτήρες διορθωμένοι Δεξιά: Οι ίδιοι χαρακτήρες διορθωμένοι

Η διαδικασία σχεδιασμού Για τη γραμματοσειρά των μπλε πινακίδων, της λεγόμενης επαρχιακής σήμανσης, οι χαρακτήρες που σχεδιάστηκαν στο χαρτί το 1973-74 είχαν ήδη ψηφιοποιηθεί έστω και σε απλά ανυσματικά αρχεία από τις εταιρείες που ασχολούνται με την οδοσήμανση και στοιχειοθετούνταν ένα - ένα. Το σχέδιο των λατινικών, όπως ανέφερα παραπάνω, προέρχεται από τη μελέτη των Βρετανών Kinnear-Calvert, με εμφανή όμως σχεδιαστικά λάθη κατά την αντιγραφή. Τα ελληνικά, τα οποία –σωστά ή λάθος– συνηθίσαμε με τον καιρό, σχεδιάστηκαν –άγνωστο για μένα από ποιον– με μεγάλα λάθη και φανερά περιορισμένη σχεδιαστική ικανότητα. Λογικό, όμως, σε μια εποχή που Έλληνες σχεδιαστές δεν είχαν ακόμη ασχοληθεί συστηματικά με το αντικείμενο. Τα λάθη είναι ολοφάνερα, όπως διαπιστώνουμε στη σχετική εικόνα. Για παράδειγμα, το χι είναι πολύ μεγαλύτερο από όσο πρέπει, καταλαμβάνοντας χώρο τόσο στα ανωφερή όσο και στα κατωφερή τμήματα. Το ταυ είναι τοποθετημένο ανεστραμμένο, με το αριστερό άκρο δεξιά και αντίστροφα. Το ω είναι τεράστιο συγκριτικά με τα άλλα πεζά γράμματα. Το φι καταλαμβάνει το ίδιο πλάτος με το όμικρον, ενώ δεν θα έπρεπε γιατί αποτελείται από τρία κατακόρυφα στελέχη και όχι δύο, με αποτέλεσμα να μικραίνει η αντιφόρμα και να «μπουκώνει» το γράμμα. Στις γραμματοσειρές DIN των πράσινων πινακίδων των αυτοκινητοδρόμων, παρατήρησα ότι η κανονική γραφή ήταν σε ικανοποιητικό σχεδιαστικό επίπεδο, ενώ αντίθετα η στενή γραφή παρουσίαζε σοβαρά σχεδιαστικά λάθη. Αμφιβάλλω, λοιπόν, αν τα δεύτερα σχεδιάστηκαν από τον Έκτορα Χαραλάμπους και πιστεύω πως έγιναν από κάποιον χωρίς γνώσεις τυπογραφίας. Συγκεκριμένα, πολλοί χαρακτήρες είχαν λάθος διαστάσεις, άλλοι λάθος πάχος, ενώ υπήρχαν ελληνικοί χαρακτήρες αντιγραμμένοι (copy-paste) από άλλες γραμματοσειρές χωρίς σχέση με τη φιλοσοφία της DIN (π.χ. το έψιλον, το ωμέγα και το τελικό σίγμα ανήκουν στην Helvetica Condensed!). Στη διάρκεια αυτού του έργου, πήρα την πρωτοβουλία να εξορθολογίσω τον σχεδιασμό, να βελτιώσω δηλαδή τα περιγράμματα και να αποβάλω ξένα στοιχεία που ενοχλούν οπτικά και αποτελούν «τυπογραφικά οξύμωρα». Το θεώρησα σαν μια ευκαιρία να βελτιωθεί η σημερινή εικόνα των πινακίδων που διοχετεύει λάθη στην τυπογραφική συνείδηση του

εμπειρία τυπογραφίας

κοινού. Κυρίως όμως από επαγγελματική διαστροφή, καθώς το μάτι μου πέφτει διαρκώς στα λάθη, τα οποία με ενοχλούν και βασανίζουν –όπως και τόσα άλλα– την τυπογραφική μου καθημερινότητα. Όλα αυτά δεν έγιναν βέβαια στο πλαίσιο μιας πλήρους και συνολικής μελέτης επανασχεδιασμού της οδοσήμανσης –πράγμα αδύνατο στη σημερινή κατάσταση της χώρας– αλλά μιας μικρής προσπάθειας να κρατηθεί το υπάρχον ύφος των γραμματοσειρών, κάνοντας ταυτόχρονα τις απαραίτητες βελτιώσεις, που ωστόσο δεν θα γίνονταν αντιληπτές από κάποιον μη ειδικό. Όταν μετά από πολλές ημέρες εντατικής εργασίας και δοκιμών θεώρησα ότι είχε επιτευχθεί ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα, άκουσα στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής την υπεύθυνη δημιουργικού του πελάτη να εκφράζει έντονη δυσαρέσκεια, λέγοντας ότι αλλοίωσα τις γραμματοσειρές και τις μετέβαλα προς το χειρότερο. Απόρησα φυσικά και αντιλήφθηκα πως τα κριτήριά μας ήταν τελείως διαφορετικά. Από πλευράς μου το θέμα ήταν ουσιαστικό, ενώ για έναν εργολάβο που συναλλάσσεται με το Δημόσιο ήταν τυπικό, αφού έπρεπε να τηρεί απαρέγκλιτα τις προδιαγραφές –όσο λάθος και να ήταν– προκειμένου να μη σκαλώσει στις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις που θα μπορούσαν ακόμη και να ακυρώσουν τη συμμετοχή του στο έργο.

Βέβαια, έχουμε δει και γραμματοσειρά Arial Light σε τμήμα της Εθνικής Οδού, αλλά δεν ξέρω αν αυτή η αυθαιρεσία είχε επιπτώσεις στον εργολάβο. Το αποτέλεσμα της εργασίας ήταν, μεταξύ άλλων, και η γραμματοσειρά της επαρχιακής σήμανσης, που απορρίφθηκε από τον πελάτη. Η γραμματοσειρά που ονομάστηκε CF Dromon και παρατίθεται με συγκριτικό δείγμα στις εικόνες, εμπλουτίστηκε με πλήρες λατινικό σύνολο χαρακτήρων, εναλλακτικούς τύπους αρίθμησης και πλήρη σημεία στίξης. Διατίθεται δωρεάν από το site μας www.fonts.gr καθ’ όλη τη διάρκεια της έκθεσης gr design – Διαδρομές, που παρουσιάζεται στο Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς από τις 17 Απριλίου έως τις 17 Μαΐου 2015, με την ευκαιρία του εορτασμού των 20 χρόνων από την ίδρυση της Ελληνικής Ψηφιακής Τυποθήκης – Fonts.gr και την έντονη συμμετοχή μας στα τυπογραφικά δρώμενα της χώρας μας. Όσο και αν όλα αυτά φαντάζουν «ψιλά γράμματα», ο σχεδιασμός ενός συστήματος οδοσήμανσης με σύγχρονα σχεδιαστικά πρότυπα θα επέτρεπε την ευκολότερη και αμεσότερη ενημέρωση των οδηγών, συμβάλλοντας εν μέρει στην οδική ασφάλεια και προβάλλοντας ταυτόχρονα μια ενοποιημένη και μοναδική εικόνα, όπως αυτή που ακολουθείται και χαρακτηρίζει τις προηγμένες χώρες του κόσμου.

Πάνω: H «επαρχιακή» γραμματοσειρά του 1974, όπως είχε ψηφιοποιηθεί Κάτω: Ο επανασχεδιασμός του 2014-15 που απορρίφθηκε από τον πελάτη και πλέον κυκλοφορεί ως CF Dromon. Το συγκεκριμένο βάρος (Medium) είναι διαθέσιμο δωρεάν μεταξύ 17/4 έως 17/5 2015 από το site www.fonts.gr

Ευχαριστίες στην εταιρεία Οδοσήμανση - Κ.Χρόνης ΑΒΕΕ για την καλή συνεργασία.

συσκευασία

Σχεδιασμένο απλώς Παρουσιάζει o Γρηγόρης Τσακνάκης creative director/designer mousegraphics

Απλώς,γαλακτοκομικά προϊόντα. Η κατεύθυνση (εν συντομία): Η επιχείρησή μας, ελληνική και με βάση το νησί της Ρόδου, λανσάρει μια σειρά γαλακτοκομικών προϊόντων και χρειαζόμαστε το όνομα και την ταυτότητα που θα παραπέμπει στο ελληνικό τοπικό στοιχείο, βασικές αξίες και ειλικρινείς διαδικασίες. Το κοινό: Η ελληνική αγορά. Το ντιζαϊν: Μεταφράσαμε τις οδηγίες του πελάτη άμεσα και με ακρίβεια. Προτείναμε ως όνομα της σειράς τη λέξη που πιο συχνά ακούγαμε στις συναντήσεις μας με την εταιρεία: «Απλώς». Είναι μια λέξη που χρησιμοποιούμε όλοι, συνεχώς και για πολλούς λόγους. Έτσι ως όνομα προϊόντος σκεφτήκαμε ότι θα επαναλαμβάνεται τυχαία και θα αποτυπωθεί φυσικά στη μνήμη των καταναλωτών. Το όνομα λογοτυπήθηκε με τρόπο που να μεταδίδει ό,τι ακριβώς λέει, με τη φόρμα ενός ευανάγνωστου χειρόγραφου. Οποιαδήποτε άλλη χρήση εικόνας περιορίστηκε στο ελάχιστο: Η σιλουέτα μιας αγελάδας ή ενός φρούτου σε μια στοιχειώδη χρωματική γκάμα ανάλογα με τα επιμέρους προϊόντα.

Γράφει η Νατάσσα Παππά σχεδιάστρια οπτικής επικοινωνίας

Η επικοινωνία κομμάτι των κτηρίων Στην Αρχιτεκτονική υποστηρίζουν πως για να είναι ένα κτίριο πετυχημένο σχεδιαστικά δε θα πρέπει να έχει ανάγκη σήμανσης. Τι γίνεται όμως όταν η γραφιστική γίνεται κομμάτι του ίδιου του κτηρίου;

ο 2007 ζητήθηκε από την Pentagram να σχεδιάσει την επιγραφή για το νέο κτήριο των New York Times, κάτω από αυστηρούς κανόνες σήμανσης, όπου απαιτούσαν μια τεράστια επιπρόσθετη επιγραφή. Ο κομψός όμως πύργος του Renzo Piano, καλούσε για μια πιο έξυπνη λύση. Όπως ο αρχιτέκτονας έχει τοποθετήσει ένα έξτρα περίβλημα κεραμεικών ράβδων στους διαφανείς γυάλινους τοίχους ώστε να μειώνεται η άμεση ηλιακή ακτινοβολία και θερμότητα, έτσι και οι σχεδιαστές έσπασαν την 10.116 στιγμών Fraktur του λογοτύπου σε 959 μικρά κομμάτια για να αγκαλιάσει τις ράβδους και να ενσωματωθεί στην πρόσοψη του κτηρίου. Το λογότυπο -ορόσημο ήταν εξαιρετικά ευανάγνωστο από τον δρόμο, ενώ σχεδόν αόρατο από το εσωτερικό, αφήνοντας τους εργαζόμενους να χαίρονται τη θέα και το αντανακλώμενο φυσικό φως, όπως είχε προβλέψει εξαρχής ο αρχιτέκτονας. Την αξία της πρόσοψης εκμεταλλεύτηκε μ’ έναν διαφορετικό τρόπο η Playtype foundry (εταιρεία γραμματοσειρών) που καινοτόμα αποφάσισε να φέρει το online κατάστημά της και σε τριδιάστατο χώρο. Η ενσάρκωση γραμματοσειρών μέσα από εμπορικά απτά αντικείμενα όπως T-shirts, κούπες, αφίσες, σημειωματάρια, είναι σα να δημιουργούσε ένα σύγχρονο μνημείο για την τυπογραφία. Βασικό εργαλείο αυτής της ιδέας ήταν η τολμηρή βιτρίνα που κάθε φορά φιλοξενούσε υπερμεγέθη χαρακτήρες ή και συνθέσεις από νέες γραμματοσειρές. Εισάγοντας ένα τόσο εξειδικευμένο προϊόν στο επίπεδο του δρόμου, ανοίγει ένας διάλογος με ένα πολύ πιο ευρύ κοινό, τοποθετώντας την τυπογραφία ως ένα στοιχείο lifestyle. Στο άλλο άκρο βρίσκεται η Deborah Sussman, γνωστή για την έννοια των Supergraphics και την ταυτότητα των Ολυμπιακών Αγώνων του Λος Άντζελες το 1984. Αυτό που ζητήθηκε τότε ήταν ο μέγιστος αντίκτυπος με τα λιγότερα μέσα. Η σχεδιαστική απάντηση ήταν μια εφήμερη πόλη μέσα στην πόλη, ένα σύστημα φτιαγμένο από χαρτόνια και πανό, για να αποφευχθούν και τα περιττά ερείπια που ως συνήθως αφήνουν πίσω τους οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Όπως δηλώνει σε μια συνεντευξή της «Η ιδέα των Supergraphics δεν ήταν να είναι απλά μεγάλα, αλλά να είναι μεγαλύτερα κι από τα κτήρια». Δεν έπρεπε δηλαδή να χωρέσουν σε προκαθορισμένους χώρους με τον παραδοσιακό τρόπο, αλλά αντιθέτως δημιουργούσαν τα ίδια χώρο. Όπως και να ονομάζεται, ή όσο έντονη κι αν είναι, η τρισδιάστατη εμπειρία δυνατών οπτικών υλικών ενσωματωμένων στον χώρο είναι κάτι που συνεχίζει να μας εκπλήσσει και θέλουμε να το δούμε περισσότερο στην Ελλάδα που η σήμανση ή η επικοινωνία στον δημόσιο χώρο πολλές φορές καταλήγει να είναι θόρυβος.

Γράφει η Φοίβη Λέκκα κοινωνική ψυχολόγος

Πες το με μια ζωγραφιά Το παιδικό βιβλίο αποτελούσε πάντα έναν ξεχωριστό τομέα της λογοτεχνίας, με τις δικές του απαιτήσεις και τους δικούς του κανόνες και κώδικες. Μία από τις προϋποθέσεις της ύπαρξης ενός παιδικού βιβλίου είναι η εικονογράφηση, δε νοείται παιδικό βιβλίο χωρίς εικόνες, που όχι απλά συνοδεύουν την ιστορία αλλά αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της.

α τελευταία χρόνια παρατηρείται άνθηση και αυξημένη κινητικότητα στον χώρο, με ταλαντούχους ανθρώπους να καταπιάνονται με αυτό και να επιδεικνύουν εξαιρετικά αποτελέσματα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Στην εποχή μας, η εικονογράφηση είναι μια τέχνη απαιτήσεων, όταν μιλάμε βέβαια για βιβλία ποιότητας. Οι απαιτήσεις είναι πολύ μεγαλύτερες σε σχέση με παλιότερα, μιας και ο ανταγωνισμός είναι πολύ πιο έντονος και τα αισθητικά standards αρκετά υψηλά. Πολλοί σύγχρονοι εικονογράφοι δοκιμάζουν συνεχώς τα όρια της φαντασίας, της έμπνευσης και της δημιουργικότητας. Η εικονογράφηση πλέον περιλαμβάνει πολλές διαφορετικές τεχνικές: σκίτσο, ζωγραφική, φωτογραφία, κολλάζ συνδυάζονται και εναλλάσσονται στις σελίδες των παιδικών βιβλίων για να αποδώσουν όσο καλύτερα γίνεται την εκάστοτε ιστορία και να την αναδείξουν. Υπάρχουν εικονογραφήσεις τόσο υψηλών προδιαγραφών, με τόσο ξεχωριστή ταυτότητα και χαρακτήρα, που είναι πραγματικά έργα τέχνης. Θα μπορούσε κάποιος να τις φανταστεί έξω από τις σελίδες ενός βιβλίου και να τις θαυμάσει ως πίνακες ζωγραφικής σε μια έκθεση. Το ότι μπορούν να είναι αυθύπαρκτες αποδεικνύει ακριβώς και τη δύναμη τους . Όσο μικρότερη είναι η ηλικία των παιδιών στα οποία απευθύνονται τα παιδικά βιβλία τόσο μεγαλύτερο μέρος καταλαμβάνει η εικονογράφηση σε σχέση με το κείμενο, και τόσο πιο πρωταγωνιστικός είναι ο ρόλος της. Κάτι τέτοιο είναι απόλυτα λογικό μιας και στο μικρό παιδί, που δεν ξέρει ακόμα να διαβάζει, αυτό που θα τραβήξει αλλά και θα κρατήσει το ενδιαφέρον του σε ένα βιβλίο είναι οι εικόνες. Γι’ αυτό η αισθητική και η ποιότητα της εικόνας είναι τόσο καθοριστικής σημασίας, γιατί μέσα από τις εικόνες, το παιδί ταξιδεύει, μαγεύεται, καλλιεργεί τη φαντασία και την παρατηρητικότητά του, βιώνει συναισθήματα και σταδιακά μαθαίνει να αγαπά το βιβλίο και να το αναζητά. Η έκθεση του παιδιού σε εικόνες συγκεκριμένης ποιότητας και αισθητικής είναι αυτή που θα το κάνει να αναζητά τη συγκεκριμένη αισθητική και σε άλλα πράγματα ως ενήλικας. Αυτό, αναμενόμενα, ισχύει και για εικόνες φτηνής αισθητικής, αποτέλεσμα ευκολίας και προχειρότητας, που δυστυχώς συναντώνται σε μία μερίδα παιδικών βιβλίων. Πέρα από τα βιβλία, και όλες οι άλλες εικόνες στις οποίες εκτίθεται ένα παιδί (υπολογιστής, τηλεόραση, κινηματογράφος, θέατρο), συντελούν στη διαμόρφωση της ενήλικης αισθητικής και κουλτούρας του. Ο ρόλος της εικόνας εκτός από ψυχαγωγικός είναι και διαπλαστικός. Εδώ βέβαια ελλοχεύει ο κίνδυνος η κυριαρχία της εικόνας να είναι σε βάρος του λόγου κι αυτό είναι κάτι που πολλές φορές παρατηρείται στα παιδικά βιβλία που απευθύνονται σε μικρές ηλικίες. Υπάρχουν βιβλία όπου όλο το βάρος και η προσοχή δίνεται στην εικόνα και αυτό έχει ως αποτέλεσμα η αισθητική του κειμένου να μην είναι αντίστοιχη της αισθητικής της εικόνας. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου, ενώ οι εικόνες

είναι προσεγμένες, αποτέλεσμα αστείρευτης έμπνευσης, ταλέντου και επιμελούς ενασχόλησης, το κείμενο αποτελείται από σχηματικές και απλοϊκές ιστορίες, που μοιάζουν να γράφτηκαν χωρίς ιδιαίτερο παίδεμα, σαν όλη η ενέργεια να ξοδεύτηκε στην εικόνα. Δίνεται η εντύπωση ότι φτιάχνεται μια ιστορία για να ταιριάζει με τις εκάστοτε εικόνες, και όχι το αντίστροφο. Είναι σαν οι εικόνες να είναι ο πυρήνας και η ιστορία ο φτωχός συγγενής. Είναι λογικό και αναμενόμενο, στα βιβλία για μικρές ηλικίες, η εικόνα να έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο, αυτό όμως δε σημαίνει πως ο λόγος πρέπει να παραγκωνίζεται ή να μην είναι αντίστοιχης ποιότητας και δυναμικής. Βέβαια αυτό, σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από την παντελή κυριαρχία της εικόνας, μόνο παράταιρο δε μοιάζει, μάλλον φυσικό επακόλουθο. Τα παιδιά εξοικειώνονται με την εικόνα, όχι μόνο μέσω της τηλεόρασης όπως παλιότερα, αλλά μέσα από την επαφή τους με την τεχνολογία από τα πρώτα χρόνια κιόλας της ζωής τους. Μαθαίνουν να παίζουν παιχνίδια και να χειρίζονται το tablet πολύ πριν μάθουν να γράφουν και να διαβάζουν. Η εικόνα τρέχει, εναλλάσσεται με γρήγορους ρυθμούς και απαιτεί λιγότερο χρόνο και κόπο στην κατανάλωσή της. Ο λόγος, πάλι, απαιτεί και περισσότερο χρόνο και περισσότερο κόπο, και στην εποχή μας όλα θέλουμε να γίνονται εύκολα και γρήγορα. Η εικονογράφηση των παιδικών βιβλίων καλά κάνει και ακολουθεί αυτή την εποχή, απλά όπως συμβαίνει με όλες τις μορφές τέχνης, ο επιπόλαιος τρόπος αντιμετώπισής της μπορεί να κρύβει παγίδες και να υποτιμά τη δυναμική και τον ρόλο της. Και είναι κρίμα, γιατί όταν αντιμετωπίζεται σοβαρά και με συνέπεια, γίνεται μεγάλη τέχνη, μια μεγάλη τέχνη για μικρούς ανθρώπους. ΠΡΟΣΩΠΑ, ΖΩΑ, ΠΡΑΓΜΑΤΑ

Παιδικό παιχνίδι, γνώσης, μνήμης και φαντασίας σε ένα μπλοκ με χαρτιά “Περράκης” σε πέντε διαφορετικά χρώματα για μικρούς αλλά και μεγάλους παίκτες. ΣΕΛΙΔΕΣ 50 12 e www.grammabooks.gr

λογότυπος

Όλη η Ευρώπη, μία Αρκαδία To σήμα που προτείναμε για την υποψηφιότητα της Τρίπολης και της Αρκαδίας στον θεσμό της Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Πολιτισμού για το έτος 2021, εκ πρώτης όψεως μπορεί να εκληφθεί ως μια ακατανόητη μουντζούρα, ένα μπερδεμένο κουβάρι με γραμμές. Εντούτοις, εδώ βρίσκεται το πρώτο του πλεονέκτημα: προκαλεί την προσοχή με προβοκατόρικο τρόπο, σίγουρα δεν περνά απαρατήρητο και διαθέτει μια εντελώς πρωτότυπη φόρμα που το καθιστά αναγνωρίσιμο, ακόμη και χωρίς το λεκτικό του μέρος.

τε μια δεύτερη ανάγνωση, όλοι θα διακρίνουμε εύκολα δύο χέρια, δύο παλάμες που αγκαλιάζουν πολλές επάλληλες γραμμές. Θα μπορούσαν να κρατούν ή να προσφέρουν κάτι, όχι απαραίτητα συγκεκριμένο. Ο καθένας μας μπορεί να βάλει ανάμεσα στα χέρια τη δική του επιθυμία ή το δικό του δώρο. Από την αυλαία ενός θεάτρου μέχρι τα μαλλιά ενός κοριτσιού ή μια παγωμένη μπίρα. Μια αγκαλιά αγριολούλουδα, ένα βιβλίο ή ένα κίονα, τα στάχυα του θερισμού, ένα δέμα κληματόβεργες για τη φωτιά της Λαμπρής. Στη δική μας αφήγηση, το σχέδιο έχει σαν αφετηρία ένα μουσικό όργανο, ίσως ένα τιρολέζικο ακορντεόν, μια κέλτικη άρπα, ένα αναγεννησιακό λαούτο, ένα αιγαιοπελαγίτικο σαντούρι ή ένα ηπειρώτικο κλαρίνο. Οι Αρκάδες, βέβαια, θα αναγνώριζαν αμέσως τη σύριγγα, τον αρκαδικό αυλό του Πανός, φτιαγμένη από το καλάμι στο οποίο μεταμορφώθηκε η ομώνυμη νύμφη για να αποφύγει τον ερωτικό πόθο του θεού. Η σύριγγα στον αρχαίο μύθο λειτουργεί ως όργανο και έργο τέχνης που έρχεται να αποκαταστήσει την αρχέγονη ενότητα των πραγμάτων. Η νύμφη έγινε καλαμιά και το καλάμι έγινε αυλός και ο αυλός έγινε τέχνη. Ο θεός και ο άνθρωπος και η Φύση, γίνονται μέσα από τον αυλό του Πανός μία ενιαία ολότητα με οργανικό και αναπόδραστο τρόπο. Αυτή ακριβώς η αρχετυπική οργανική ολότητα των πάντων, που σηματοδοτεί το κύριο περιεχόμενο του αρκαδικού ιδεώδους, αποδίδεται στο σχεδίασμα του σήματος με τη χρήση της μονοκονδυλιάς, της μιας και μοναδικής γραμμής που το σχηματί-

Παρουσιάζει ο Ευάγγελος Κασσαβέτης σχεδιαστής

ζει και το ολοκληρώνει, το υποδιαιρεί και ταυτόχρονα το πολλαπλασιάζει. Σε συμβολικό επίπεδο, το σήμα αναφέρεται ισότιμα και στις δύο συστατικές πλευρές του θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας: την οικοδέσποινα Αρκαδία και την προσκεκλημένη Ευρώπη. Aφενός, αποτυπώνει το έργο της Αρκαδίας και όλων των Αρκάδων, σε κάθε χώρο και κάθε χρόνο. Η πολυφωνία των επτά καλαμιών, αφετέρου, συμβολίζει τον διάλογο και τη συνύπαρξη ανάμεσα στους λαούς της Ευρώπης, τις γλώσσες και τις ιστορίες τους, τις μνήμες και τις παραδόσεις τους, τις γιορτές και τους μύθους τους. Ο αρκαδικός αυλός τραγουδά τους πολιτισμούς μας για να συνθέσει τον πολιτισμό μας. Το μόνο στοιχείο του σήματος που μας επαναφέρει στην οργανωτική και τεχνοκρατική σκοπιμότητα του θεσμού, είναι η τυπογραφία του τίτλου της υποψηφιότητας. Εδώ το γράφημα αποκτά τη ρητή βάση αναφοράς του. Επενδύεται με κύρος και επισημότητα. Για το σήμα αλλά και όλη την οπτική ταυτότητα, επιλέξαμε ως γραμματοσειρά τη Fedra Sans, η οποία, πέρα από την κομψή και καθαρή σχεδιαστική γραμμή, αποτελεί εξαίρετο τυπογραφικό εργαλείο για την απαιτητική επικοινωνιακή υποδομή της διοργάνωσης, αφού διαθέτει χαρακτήρες για όλα τα ευρωπαϊκά αλφάβητα. Το σήμα λειτουργεί εξίσου αποτελεσματικά σε ασπρόμαυρη και έγχρωμη εκδοχή, σε μικρό και μεγάλο μέγεθος, αλλά και σε θετική ή αρνητική απεικόνιση. Επίσης, η ευέλικτη φόρμα του προσφέρεται για πλήθος δημιουργικών εφαρμογών, αλλά και για πρωτότυπες κατασκευές και εγκαταστάσεις χώρου.

Είναι μεγάλη η δύναμη του like Συνέντευξη Γιούλη Επτακοίλη

Πίσω από την εξαιρετική σειρά Greece Revisited, με ελληνικά αντικείμενα που παντρεύουν ιδανικά την παράδοση με το ντιζάιν, βρίσκεται μια ομάδα σχεδιαστών που κάνει θαύματα. Ας γνωρίσουμε τους «We Design».

σάντες που παραπέμπουν στη χάρτινη συσκευασία που τυλίγει τα ψάρια ο ψαράς της γειτονιάς, παρεό όπου φιγουράρουν ο Χατζιδάκις και ο Καβάφης, αλλά και κλασικές ελληνικές φιγούρες, ένας παπάς ή μια γιαγιά. Ένα κανάτι σε σχήμα χωνιού, μια μπιζουτιέρα με μεταλλικό καπάκι που θυμίζει... φρεάτιο και ευφάνταστα μπλουζάκια με ήρωες του ’21. Η πρώτη μου επαφή με τη δουλειά των «We Design», ήταν μέσω της σειράς Greece Revisited. Αντικείμενα με έντονο άρωμα Ελλάδας, εμπνευσμένα από τους μύθους, την ιστορία, την καθημερινότητα, τους ανθρώπους, ισορροπούν περίτεχνα μεταξύ αισθητικής και χρηστικότητας, επαναπροσδιορίζουν το φολκλόρ και την παράδοση και τα παρουσιάζουν με πρωτοτυπία και χιούμορ. Ψάχνοντας λίγο περισσότερο, ανακάλυψα ότι οι «We Design» είναι η Θεανώ Πετρίδου (γραφίστρια), Φίλιππος Φωτιάδης (αρχιτέκτονας) και Σέργιος Φωτιάδης (βιομηχανικός σχεδιαστής) και σχεδιάζουν... τα πάντα: κατοικίες, χρηστικά αντικείμενα, εταιρικές ταυτότητες, ιστοσελίδες. Μέσω της Θεανώς Πετρίδου, προσπάθησα να μάθω περισσότερα γι’ αυτήν τη δημιουργική τριάδα, ξεκινώντας από το πιο φρέσκο τους δημιούργημα, τη σειρά Greece Revisited. «Θα έλεγα ότι προέκυψε κάπως βιωματικά. Έχουμε πολλές ιδέες που πατάνε στην Ελλάδα, και εμπνέονται απ’ αυτήν. Οπότε τις καταγράψαμε, τις εμπλουτίσαμε, τις επεξεργαστήκαμε και παρουσιάσαμε αυτή τη σειρά», μας λέει η Θεανώ Πετρίδου. «Ούτως ή άλλως υπάρχει η τάση. Εμφανίζονται διαρκώς ομάδες και μεμονωμένοι σχεδιαστές που επανεξετάζουν το ελληνικό ενθύμιο, το ελληνικό σουβενίρ, προσεγγίζοντάς το

We Design

με ευρηματικότητα και πρωτοτυπία. Καταθέσαμε κι εμείς τις προτάσεις μας, οι οποίες βάση έχουν τη χρηστικότητα. Μας αρέσει τα αντικείμενα που παρουσιάζουμε να είναι χρηστικά και γι’ αυτό στη συγκεκριμένη σειρά, όπως μπορεί να αντιληφθεί κανείς, τα διακοσμητικά στοιχεία είναι μετρημένα». Άρα η χρηστικότητα είναι προϋπόθεση; Μπαίνω στον πειρασμό να ρωτήσω. «Δεν θεωρώ ότι είναι προϋπόθεση αλλά εμείς όταν βλέπουμε ένα αντικείμενο το πρώτο που σκεφτόμαστε, είναι ‘’εντάξει ωραίο είναι, αλλά τι κάνει; Πώς λειτουργεί;». Πολύς λόγος γίνεται τώρα τελευταία για το τι σημαίνει ελληνικότητα σήμερα, και πώς αυτή εκφράζεται, επισημαίνω. «Γίνεται μια γόνιμη επανεξέταση με στόχο να δούμε τις μας εκφράζει. Κάποια πράγματα θεωρώ ότι είναι πολύ ξεπερασμένα και πρέπει να τα δούμε αλλιώς. Δεν μιλάω θεωρητικά αλλά βασισμένη στην ανταπόκριση που έχουν τα αντικείμενά μας. Οι πωλήσεις δείχνουν ότι στο εξωτερικό θέλουν το διαφορετικό, τους αρέσει, το αναζητούν. Γι’ αυτό και η συγκεκριμένη σειρά έχει μέλλον. Έχουμε ήδη παρουσιάσει περίπου 40 αντικείμενα και συνεχίζουμε. Συνεργαζόμαστε με ανθρώπους στην Ολλανδία, την Αγγλία, τη Γαλλία. Το e-shop, επίσης, είναι κάτι πολύ καλό για τη δουλειά μας, γιατί μας ανοίγει κανάλια στο εξωτερικό και επιπλέον μας έχει βοηθήσει το γεγονός ότι πολλοί Ελληνες δραστηριοποιούνται εκτός Ελλάδας τα τελευταία χρόνια». Η σειρά Greece Revisited, «παίζει» με πολλά υλικά: τσιμέντο, ξύλο, δέρμα, κεραμικό, ύφασμα, τσόχα. Η φαντασία οργιάζει. «Οχι, ότι δεν έχουμε προβλήματα», με διακόπτει η Θεανώ Πετρίδου. «Αν και επιμένουμε να κάνουμε την παραγωγή στην Ελλάδα, παραμένει δύσκολη υπόθεση. Όχι μόνον όσον αφορά το κόστος αλλά και επειδή δεν υπάρχουν δυνατότητες, δεν υπάρχουν κατασκευαστές, υλικά ή μηχανήματα».

«Δεν κάνουμε ντιζάιν για το ντιζάιν»

Η We Design πήρε σάρκα και οστά το 2001. Η φιλία και η αμοιβαία εκτίμηση των τριών συνεργατών, έγινε επαγγελματική σχέση. Οι ρόλοι μοιράστηκαν η φιλοσοφία παραμένει ίδια, όπως και η αγάπη για τη δουλειά τους που είναι και το μοναδικό ίσως όπλο να αντιμετωπίσει κανείς την κρίση με ό,τι αυτή συνεπάγεται. «Σίγουρα, δεν αποτελούμε εξαίρεση», εξηγεί η Θεανώ Πετρίδου. «Δουλεύουμε περισσότερα με λιγότερα χρήματα. Αλλά συνεχίζουμε γιατί έχουμε την ανάγκη να δημιουργήσουμε και να αφήσουμε

κι εμείς το αποτύπωμά μας. Αναρωτιέμαι συχνά με ποιον τρόπο μπορεί να παραμείνει κανείς δημιουργικός. Τι να πω... Το βασικό είναι να αγαπάς πολύ αυτό που κάνεις. Επίσης, βοηθούν πολύ οι συνεργάτες μας, τα παιδιά που αποτελούν την ευρύτερη ομάδα της We Design. Προσέχουμε να είναι νέοι». Υπάρχει δυναμικό; Ρωτάω την Θεανώ Πετρίδου. «Εξαιρετικό! Είμαι πολύ αισιόδοξη. Μπορεί να μην υπάρχει τόση παιδεία όσον αφορά το σχέδιο. Και το λέω γιατί στη δική μου εποχή για να γίνεις γραφίστας έπρεπε να ξέρεις να ζωγραφίζεις. Κάτι που δεν το βλέπω τα τελευταία χρόνια. Αλλά επειδή πια δεν χρειάζεται να αγοράσεις ένα βιβλίο για να δεις τι γίνεται στο εξωτερικό, αλλά έχεις πρόσβαση σχεδόν στα πάντα, όταν θέλεις να εξελιχθείς και να βοηθηθείς, υπάρχει έδαφος. Σίγουρα δεν μπορούμε να μιλάμε για ελληνική σκηνή. Εχουν γίνει βήματα, έχουν διακριθεί ελληνικά γραφεία στο εξωτερικό αλλά βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή». Εν κατακλείδι, ποια είναι η φιλοσοφία της We Design; «Δεν ξέρω αν είναι φιλοσοφία αυτό που θα πω, αλλά προσπαθούμε πίσω από κάθε δουλειά μας να υπάρχει μια ιδέα που να είναι λειτουργική. Θα χρησιμοποιήσω τη λέξη concept, αλλά δεν βρίσκω άλλη τόσο ευθύβολη. Λοιπόν, δεν κάνουμε ντιζάιν για το ντιζάιν. Για να το βλέπουμε εμείς και να χαιρόμαστε μεταξύ μας. Πρέπει να απευθύνεται στο κοινό. Η εφαρμοσμένη τέχνη, η γραφιστική, η αρχιτεκτονική, το product design δεν πρέπει να μιλάει μόνο στο συναίσθημα, πρέπει να λειτουργεί, να βρίσκει ανταπόκριση και να δουλεύει». Άρα, μάλλον η Θεανώ Πετρίδου στο ερώτημα αισθητική ή χρηστικότητα θα διάλεγε το δεύτερο, συμπεραίνω. «Κάθε άλλο», με διορθώνει. «Θα διάλεγα την αισθητική γιατί έχει να κάνει με όλα. Με την παιδεία, με τη στάση σου στη ζωή και στη δουλειά, με το πώς φέρεσαι στους συνεργάτες σου». Αν αυτή η απάντηση ήταν στάτους στο Facebook, σίγουρα θα έκανα like, λέω στη Θεανώ Πετρίδου. «Είναι μεγάλη η δύναμη του like», σχολιάζει. «Tα social media είναι ένα μεγάλο τερέν. Σήμερα, αν δεν συμμετέχεις είναι σαν να μην υπάρχεις καθόλου μερικές φορές. Δεν ξέρω αν πρόκειται για φούσκα που θα σκάσει κάποια στιγμή και η αλήθεια είναι ότι με τρομάζει μερικές φορές η άνεση του να σχολιάζεις και η δύναμη που μπορεί να έχει αυτό, αλλά δεν γίνεται να μην τα υπολογίσεις».

Στο ερώτημα αισθητική ή χρηστικότητα, θα διάλεγα την αισθητική γιατί έχει να κάνει με όλα. Με την παιδεία, με την στάση σου στη ζωή και στη δουλειά, με το πώς φέρεσαι στους συνεργάτες σου». Αν αυτή η απάντηση ήταν στάτους στο Facebook, σίγουρα θα έκανα like. Θεανώ Πετρίδου.

FALAFEL SHOP

Q U A L I T Y

1. ICARIA PURE: Σειρά προιόντων από την Ικαρία, 2. MRM: Η Κοκέτα Γοργόνα μας, εικονογράφηση / κατασκευή, 3. ELIA: Ελιά: Συναρμολογούμενο Δέντρο Ελιάς από χαρτόνι, για το Χαρτοβασίλειο, 4. ETK: Ερωτόκριτος του Βιτσέντζου Κορνάρου, απο τις ομάδες Χαΐνηδες – Κι όμως κινείται, Σχεδιασμός σκηνικών αντικειμένων για την παράσταση στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού, 5. ΝΕW HOTEL: Έντυπο για το το NEW HOTEL, 6. BABA GHANOUSH: Λογότυπος για falafel shop, 7. COBALT: Λογότυπος για δισκογραφική εταιρία, 8. IT: Λογότυπος για εστιατόριο, 9. ΚΑΥΑΚ: Λογότυπος για εταιρία παγωτού, 10. RIANNA NINA: Λογότυπος για κατάστημα στο Βερολίνο με ρούχα και έπιπλα κατασκευασμένα από vintage μεταξωτά μαντήλια, 11.VIRTUS VITA: Λογότυπος για εταιρία που απευθύνεται σε ιατρικό τουρισμό

I C E

C R E A M

7 2

3 8

9 10

Στον χώρο του σχεδιασμού αντικειμένων έχει ξεκινήσει μια τάση που τα επόμενα χρόνια, πολύ πιθανόν να αλλάξει τον τρόπο που κατανοούμε τα αντικείμενα, όπως οι υπολογιστές και τα κινητά άλλαξαν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την πληροφορία, την επικοινωνία και το online service. Ξεκινώντας την κουβέντα θα εξατάσουμε πώς μια συνθήκη προερχόμενη από την ψηφιακή τεχνολογία που φαινόταν να ενδιέφερε μόνο μια μικρή μερίδα ανθρώπων (ναι, οι προγραμματιστές είναι άνθρωποι), ήρθε και συνάντησε την έννοια του design και συγκεκριμένα του σχεδιασμού απτών φυσικών αντικειμένων.

σχεδιασμός αντικειμένων

ίσω από τους υπολογιστές και τα κινητά κρύβεται μια βασική λεπτομέρεια τοποθετημένη βαθιά στον πυρήνα της εξέλιξης του λογισμικού τους. Η λεπτομέρεια αυτή ακούει στην έννοια του open source και η οποία και έδωσε τη δυνατότητα σε εκατοντάδες χιλιάδες προγραμματιστές ανά τον κόσμο να καλύψουν τις ανάγκες τους, δημιουργώντας οι ίδιοι τα υπολογιστικά εργαλεία που χρειάζονταν, τροποποιώντας ήδη υπάρχον λογισμικό. Το open source τους έδωσε αυτήν τη δυνατότητα αφού στηρίζεται στην ελευθερία διανομής του παραγόμενου προϊόντος (με ή χωρίς χρηματικό αντάλλαγμα) και τη διαφορετική εφαρμογή του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας που επιτρέπει την χρήση και την τροποποίηση των open source προϊόντων, χωρίς απαραίτητα την έγκριση του προγραμματιστή, ενώ παράλληλα αποτρέπει τον σφετερισμό της δουλειάς του. Με λίγα λόγια δημιουργήθηκε ένα νέο πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ των προγραμματιστών το οποίο τους έδινε τη δυνατότητα να μοιράζονται το προϊόν της εργασίας τους με όποιον ενδιαφέρεται να το χρησιμοποιήσει και να το τροποποιήσει ανάλογα με τις ανάγκες του. Πάνω σε αυτή τη βάση δημιουργήθηκαν ψηφιακές εφαρμογές, προγράμματα και λογισμικό. Τα εργαλεία δηλαδή, με τα οποία το open source αναπτύχθηκε περαιτέρω. Τρανταχτό παράδειγμα το λειτουργικό σύστημα Linux, το οποίο μετρά εκατοντάδες τροποποιημένες εκδόσεις και στηρίζει το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου ιστού και του λειτουργικού Android που αποτελεί το ανταγωνιστικότερο λειτουργικό για κινητά μαζί με το iOS και χρησιμοποιείται πλέον καθημερινά από τελικούς χρήστες που ούτε γνωρίζουν, ούτε ίσως να τους ενδιέφερε να γνωρίζουν τι είναι open source λειτουργικό, παρόλα αυτά απολαμβάνουν τις υπηρεσίες του. Παράλληλα με τα λειτουργικά συστήματα, δημιουργήθηκαν εφαρμογές και ψηφιακά εργαλεία που χρησιμοποιούνται καθημερινά από σχεδιαστές και όχι μόνο. Ο Blender και το FreeCAD είναι δύο τέτοια προγράμματα τρισδιάστατης σχεδίασης, τρέχουν σε όλα τα γνωστά λειτουργικά συστήματα που έχουμε στους υπολογιστές μας και έχει μια μεγάλη κοινότητα από προγραμματιστές και σχεδιαστές οι οποίοι συνεχώς αναβαθμίζουν τα χαρακτηριστικά και την λειτουργία του. Εργαλεία λοιπόν σαν αυτά που αναφέρθηκαν βοηθούν στο να ψηφιοποιηθούν τα φυσικά αντικείμενα, πράγμα που μας βοηθάει να απαντήσουμε την παρακάτω ερώτηση. Πώς έχει περάσει το open source από τα άυλα ψηφιακά αντικείμενα στα απτά φυσικά αντικείμενα; Με τον ίδιο τρόπο που έγινε και στο λογισμικό. Δημιουργήθηκε ένα πλαίσιο ελεύθερης διανομής του τεχνουργήματος ή καλύτερα του «κώδικα» του, δηλαδή του κατασκευαστικού σχεδίου του. Με τον ίδιο τρόπο που ο προγραμματιστής λαμβάνει πληροφορίες για την λειτουργία του προγράμματος από τον κώδικα, έτσι και ο κατασκευαστής ή ο σχεδιαστής λαμβάνει πληροφορίες για το αντικείμενο και την δομή του μέσα από το κατασκευαστικό του σχέδιο. Όταν μάλιστα το σχέδιο αυτό είναι σε ψηφιακή μορφή, τότε σχεδόν δεν διαφέρει σε τίποτα από τον κώδικα ενός προγράμματος. Το σχέδιο μπορεί εξίσου εύκολα να διαμοιραστεί και να τροποποιηθεί από τον ενδιαφερόμενο, μέσα σε αυτό το πλαίσιο γεννήθηκαν δυο νέα εργαλεία o RepRap και ο Arduino. Ο Arduino είναι ένας επαναπρογραματιζόμενος μικροεπεξεργαστής που φέρνει στον φυσικό κόσμο την ψηφιακή εντολή (το άναμμα ενός LED ή την περιστροφή ενός μοτέρ). Η διαφορά με όλους τους υπόλοιπους μικρό επεξεργαστές είναι ότι ο Arduino μπορεί να χρησιμοποιηθεί αγορασμένος από το εργοστάσιο ή μπορείς να τον φτιάξεις μόνο σου

στο γραφείο του σπιτιού σου (πολύ σπάνια συμβαίνει αλλά γίνεται), χωρίς να έχεις παραβεί κανέναν νόμο περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Μάλιστα ο Arduino είναι ο εγκέφαλος του RepRap, ο οποίος αλλάζει δραματικά τον τρόπο που θα βλέπουμε τα αντικείμενα σε λίγα χρόνια. Ο RepRap είναι ένας 3D printer, δηλαδή ένας εκτυπωτής που τυπώνει σε τρεις διαστάσεις τοποθετώντας υλικό στρώση πάνω σε στρώση. Με αυτό τον τρόπο μπορεί κυριολεκτικά να χτίσει ένα αντικείμενο τριών διαστάσεων μέσα σε λίγες ώρες. Οι ιδιαιτερότητες του RepRap είναι πρώτον ότι αυτήν τη στιγμή μπορεί να χτίσει το 40% του εαυτού του που σημαίνει ότι μπορεί να αναπαράγεται άρα και να μοιραστεί από τον κάτοχό του και δεύτερον ότι είναι σχεδιασμένος να χωράει πάνω σε ένα γραφείο πράγμα που τον κάνει προσβάσιμο σε περισσότερους χώρους. Αυτά τα χαρακτηριστικά του συν το χαμηλό του κόστος (~500€) τον έχει κάνει έναν από τους πιο δημοφιλείς 3D printer στον κόσμο. Αυτή τη στιγμή ο RepRap έχει πάνω από 400 τροποποιημένες εκδόσεις, εμπορικές και μη. Αντίστοιχα πάνω στη φιλοσοφία του Arduino δημιουργήθηκε το Raspberry Pi το οποίο έχει ως στόχο την προώθηση του βασικού προγραμματισμού στα σχολεία.Καμία από τις τεχνολογίες, που παρουσιάστηκαν μέχρι τώρα δεν είναι νέα, η πρωτοπορία τους βρίσκεται στον τρόπο και το πλαίσιο χρήσης τους. Κοινό χαρακτηριστικό τους η πρόσβαση που δίνουν στον καθένα να δοκιμάσει και να πειραματιστεί με τεχνολογίες που πριν από μια δεκαετία δεν θα μπορούσε παρά μόνο σε ένα καλά εξοπλισμένο εργαστήριο. Ένα τέτοιο εργαστήριο ήταν το FabLab στο Waag Society, ένας χώρος μέσα στον οποίο μπορείς να φτιάξεις «σχεδόν τα πάντα» μέσα σε αυτόν τον χώρο ξεκίνησε και η ιδέα του Open Design. Η ιδέα του Open Design ήρθε να τοποθετήσει κάτω από μια κοινή ομπρέλα τα τεχνουργήματα των οποίων ο σχεδιασμός έχει γίνει με τέτοιον τρόπο ώστε, οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος να μπορεί να χρησιμοποιήσει, μετατρέψει, διανείμει, ολόκληρο ή μέρος του αντικείμενου μέσα σε ένα ομότιμο μοντέλο παραγωγής . Τα FabLabs εξαπλώθηκαν σαν τα μανιτάρια σε ολόκληρο τον πλανήτη μαζί τους δημιουργήθηκαν και τα λεγόμενα makers space, εργαστήρια ανοιχτά στο κοινό ώστε να μπορεί να υλοποιήσει τις ιδέες του με εξοπλισμό που δεν θα μπορούσε να έχει πρόσβαση διαφορετικά. Η πρόσβαση σε αυτά τα εργαστήρια, ο RepRap και η έκρηξη στο 3D printing δημιούργησαν την έννοια του personal fabrication και του peer production στα ελληνικά ομότιμη παραγωγή. Έτσι πλέον μεταξύ των Product Designers αρχίσαμε να μιλάμε για διανεμημένη παραγωγή δηλαδή για παραγωγή χωρίς κεντρικό εργοστάσιο, μια παραγωγή όπου κατασκευάζονται το μέρος ή τα μέρη του τεχνουργήματος που απαιτούνται στο σημείο που χρειάζονται. Μάλιστα στην ομότιμη παραγωγή μπορεί να συμμετέχει ο τελικός ενδιαφερόμενος, δηλαδή εσύ και εγώ. Μέσα από πλατφόρμες όπως αυτή του thingiverse.com και του cults3d.com προσφέρεται η δυνατότητα να κατεβάσεις ένα κόσμημα ή ένα stand ποδηλάτου και το κατασκευάσεις στον 3D printer σου. Φυσικά ακόμα ζούμε στην εποχή που οι εκτυπωτές αυτοί δεν έχουν εισέλθει στα σπίτια ή στο κατάστημα της γειτονία, αλλά υπάρχουν σε χώρους ανά την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και είναι εύκολα προσβάσιμοι. Η πρόσβαση στην εξελιγμένη τεχνολογία σχεδίασης και παραγωγής σε συνδυασμό με την δημιουργική ανησυχία της ανθρώπινης φύσης, πιστεύω ότι θα προσφέρει ένα νέο τρόπο διάθεσης των προϊόντων αλλά ίσως το σημαντικότερο μια νέα παρεμβατική αισθητική τόσο μοναδική όσο το άτομο που εκείνη την στιγμή επεμβαίνει στη σχεδιαστική διεργασία αποδεικνύοντας την υποκειμενική άποψη του «ωραίου».

Γράφει ο Νίκος Αθανασόπουλος Product Designer

στα παζάρια παρουσιάζει ο Ρακοσυλλέκτης

Βιβλίο ΣΤΙΓΜΙΑΙΟ ΝΤΙΖΑΙΝ Δημήτρης Θ. Αρβανίτης

Αφίσα

«Είμαστε στο εμείς, και όχι στο εγώ» Η αφίσα είναι σχεδιασμένη από τον Ιωάννη Εργελεντζή στο εορταστικό κλίμα για την Ημέρα Ανεξαρτησίας της Ελλάδας, προς τιμή της μνήμης για τον αγώνα των προγόνων μας και τον σχηματισμό της σύγχρονης Ελλάδας. Φέρει τον τίτλο μιας ρήσης από τα Απομνημονεύματα του στρατηγού της Επανάστασης Ι. Μακρυγιάννη επίκαιρης αλλά και διαχρονικής όσο ποτέ: «Είμαστε στο εμείς, και όχι στο εγώ».

ΣΕΛΙΔΕΣ 74 ΣΧΗΜΑ 11,5Χ17 10€, gramma

Ο τίτλος του βιβλίου προέρχεται από τη λειτουργική δυνατότητα των φωτογραφικών μηχανών που έγιναν γνωστές στη δεκαετία του ’60 ως «instant camera» –για φωτογραφίες «στη στιγμή»– και περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργώ κι εγώ για να διαχειριστώ μια ιδέα για κάτι που με θύμωσε, κάτι που θέλω να καταγγείλω και ό,τι άλλο επιθυμώ να μοιραστώ με τους συμπολίτες μου. Σχεδόν πάντοτε αντιδρώ ακαριαία, προσπαθώντας να ελαχιστοποιήσω τον χρόνο της ολοκλήρωσης της εικόνας και να την κοινοποιήσω στον επιταχυντή της ροής του χρόνου: το άυλο Διαδίκτυο. Το συμβάν, η είδηση και η πληροφορία, η οποία πρέπει να μεταδοθεί, δεν μπορεί να περιμένει. Το ντιζάιν, σ’ αυτήν την περίπτωση, δεν αποτελεί αυτοσκοπό, αλλά μια εξοπλισμένη ενέργεια που σκοπεύει στο τώρα, δίχως αυταρέσκεια και ματαιοδοξία.

www.grammabooks.gr

ΙΝFOGRAPHICS ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ Πάνος Κωνσταντόπουλος ΣΕΛΙΔΕΣ 160, ΣΧΗΜΑ 16x23, 40€, gramma

Η έκδοση αυτή παρουσιάζει infographics του Πάνου Κωνσταντόπουλου, σχεδιαστή γραφημάτων και χαρτών, τα οποία δημοσιεύθηκαν από τον Ιούνιο του 2008 έως τον Ιανουάριο του 2015 στην εφημερίδα «H Καθημερινή», τόσο στην έντυπη όσο και στην ηλεκτρονική της έκδοση www.kathimerini.gr. Στην περίοδο αυτή «H Καθημερινή» απέσπασε συνολικά εννέα διακρίσεις στον διαγωνισμό «European Newspaper Awards» στην κατηγορία infographics.

σημειώσεις γραφιστικής

Γράφει ο Θοδωρής Μαστρογιάννης γραφίστας

Η αισθητική ερμηνεία των χρωμάτων Τα οπτικά ερεθίσματα που δεχόμαστε προκαλούνται κυρίως από τα χρώματα που βρίσκονται παντού γύρω μας. Κάθε χρωματικό αίσθημα δεν είναι απλά ένα οπτικό ερέθισμα αλλά κάτι πολύ περισσότερο.

ν αναλογιστούμε την ταχύτητα με την οποία αντιλαμβανόμαστε κάθε οπτικό ερέθισμα που δεχόμαστε από το περιβάλλον μας, τότε ίσως καταλάβουμε ότι η όραση σχετίζεται με την αντίληψη με έναν τρόπο πολύ ουσιαστικό. Για κάθε άνθρωπο κάθε χρώμα μπορεί να έχει διαφορετική σημασία αλλά επηρεάζει τόσο το σωματικό, το ψυχικό όσο και το πνευματικό του επίπεδο. Με αυτόν τον τρόπο είναι κατανοητό ότι τα χρώματα έχουν ιδιότητες που αποτελούν χαρακτηριστικά του φυσικού φαινομένου που λέγεται χρώμα και επιδρούν με έναν συγκεκριμένο τρόπο πάνω στους ζωντανούς οργανισμούς. Ας δούμε μερικές από τις ιδιότητες που έχουν τα χρώματα που συναντάμε συχνότερα. Το κόκκινο είναι το χρώμα της φωτιάς και του αίματος, έτσι συνειρμικά σχετίζεται με την ενέργεια, τον πόλεμο, τη δύναμη, το πάθος, την επιθυμία και την αγάπη. Έχει πολύ υψηλό δείκτη ορατότητας και γι’ αυτό έχει υιοθετηθεί στην οδική σήμανση, στα φανάρια και στον εξοπλισμό πυρκαγιάς. Θεωρείται το χρώμα της έμφασης γιατί φέρνει τα στοιχεία σε πρώτο πλάνο. Χρησιμοποιείται συχνά για να προκαλέσει τα ερωτικά συναισθήματα και για να δείξει τον κίνδυνο. Τέλος, συνδέεται με την ενέργεια, την προώθηση ποτών, παιχνιδιών, αυτοκινήτων και προϊόντων σχετικών την έντονη σωματική δραστηριότητα. Το κίτρινο είναι το χρώμα του φωτός. Αντιπροσωπεύει τη χαρά, την ευτυχία, τη διάνοια και την ενέργεια. Φωτεινό, καθαρό κίτρινο είναι οτιδήποτε πρέπει να τραβάει την προσοχή, όπως για παράδειγμα τα ταξί. Είναι ιδανικό για την προώθηση παιδικών προϊόντων. Συνδέεται συχνά με τα τρόφιμα. Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν συνήθως το κίτρινο ως πολύ ξέγνοιαστο, ασταθές και αυθόρμητο χρώμα, γι αυτό δεν χρησιμοποιείται στην πώληση ακριβών προϊόντων που προσδίδουν κύρος, σταθερότητα και ασφάλεια. Το πορτοκαλί συνδυάζει την ενέργεια του κόκκινου και την χαρά κίτρινου. Συνδέεται με τον ήλιο. Αντιπροσωπεύει τον ενθουσιασμό, τη γοητεία, την ευτυχία, τη δημιουργικότητα, τον προσδιορισμό, την έλξη και την επιτυχία. Αρέσει ιδιαίτερα στους νέους. Ως χρώμα των εσπεριδοειδών, συνδέεται με την υγιεινή διατροφή. Έχει πολύ υψηλό δείκτη ορατότητας έτσι χρησιμοποιείται για να τραβάει την προσοχή. Είναι πολύ αποτελεσματικό σε συσκευασίες τροφίμων και παιχνιδιών. Το πράσινο είναι το χρώμα της Φύσης. Συμβολίζει την αύξηση,

την αρμονία, τη φρεσκάδα και τη γονιμότητα. Έχει ισχυρή σχέση με την ασφάλεια και προτείνει τη σταθερότητα και την αντοχή. Είναι το πιο χαλαρωτικό χρώμα. Σε αντίθεση με το κόκκινο είναι το χρώμα της ελεύθερης μετάβασης στην οδική σήμανση. Είναι ιδανικό στη διαφήμιση φαρμάκων, ιατρικών και οικολογικών προϊόντων. Συνδέεται με το χρήμα, τον οικονομικό κόσμο και τις τραπεζικές εργασίες. Το μπλε είναι το χρώμα του ουρανού και της θάλασσας. Συμβολίζει την εμπιστοσύνη, την αξιοπιστία, τη νοημοσύνη, την πίστη και την αλήθεια. Χρησιμοποιείται για την προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών σχετικά με την καθαριότητα, τον αέρα και τον ουρανό (αερογραμμές, κλιματιστικά κ.λπ.), το νερό και τη θάλασσα (μεταλλικό νερό κ.λπ.). Η χρήση του προτείνεται για προώθηση προϊόντων υψηλής τεχνολογίας. Γίνεται αποδεκτό ιδιαίτερα μεταξύ των αντρών. Όταν χρησιμοποιείται με θερμά χρώματα δημιουργεί έντονη αντίθεση. Το μωβ συνδυάζει τη σταθερότητα του μπλε και την ενέργεια του κόκκινου. Συμβολίζει τη δύναμη, την αριστοκρατία, την πολυτέλεια και τη φιλοδοξία. Αντιπροσωπεύει τον πλούτο και την εκκεντρικότητα. Συνδέεται με το δικαίωμα, τη φρόνηση, την αξιοπρέπεια, την ανεξαρτησία, τη δημιουργικότητα, το μυστήριο και τη μαγεία. Είναι μια καλή επιλογή για σχέδια που αφορούν γυναίκες. Επίσης, προκαλεί τα ρομαντικά και νοσταλγικά συναισθήματα. Το λευκό συνδέεται με το φως, την καλοσύνη, την αθωότητα και την αγνότητα. Θεωρείται το χρώμα της τελειότητας, σημαίνει ασφάλεια και δημιουργεί μια θετική διάθεση. Στη διαφήμιση, το λευκό συνδέεται με την καθαρότητα, επειδή είναι το χρώμα του χιονιού. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη διαφήμιση των ιατρικών προϊόντων και υπηρεσιών. Συνδυάζεται συχνά με το χαμηλό βάρος, τα τρόφιμα με χαμηλά λιπαρά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Το μαύρο συνδέεται με τη δύναμη, την κομψότητα, την τυπικότητα, τον θάνατο, το κακό, και το μυστήριο. Είναι ένα μυστήριο χρώμα που συνδέεται με τον φόβο και το άγνωστο. Έχει συνήθως μια αρνητική έννοια (μαύρη λίστα, μαύρο χιούμορ). Δείχνει τη δύναμη, θεωρείται πολύ επίσημο, κομψό και προσδίδει γόητρο. Δίνει το συναίσθημα της προοπτικής και του βάθους. Στο σχέδιο, στην τέχνη ή στη φωτογραφία χρησιμοποιείται γιατί κάνει όλα τα άλλα χρώματα να ξεχωρίζουν.

www.iekxini.edu.gr Κλείσε ραντεβού τώρα με το δικό σου σύμβουλο εκπαίδευσης

800 11 91 91 91 χωρίς χρέωση (μόνο από σταθερό)

A R T D E S I G N

SCHOOL

ΓΡΑΦΙΣΤΑΣ ΜULTIMEDIA DESIGNER 3D DESIGNER ∆ΙΑΚΟΣΜΗΣΗ

ΑΘΗΝΑ Πατησίων 31, T. 210 5279500 ΠΕΙΡΑΙΑΣ Φίλωνος 39, T. 2104120714 ΓΛΥΦΑΔΑ Λ. Βουλιαγμένης 57 33, T. 210 9640117 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Βαλαωρίτου 9, T. 2310 552406-7

Beetroot Cannibal Designers United Espresso Studio K2 design Κ&Κ Mousegraphics Red design

Ένα βιβλίο με βασικές αρχές γραφιστικής για σπουδαστές, αλλά και επαγγελματίες σχεδιαστές με θεματικές για τη σύνθεση, το χρώμα, την τυπογραφία, τη δημιουργία μακέτας, τη συσκευασία, τον σχεδιασμό βιβλίου, τα pictograms, αλλά και πολλά ιστορικά στοιχεία και αναφορές σε Έλληνες σχεδιαστές. Το σημαντικότερο ίσως στοιχείο της έκδοσης είναι η παράθεση παραδειγμάτων με εργασίες από μεγάλα ελληνικά δημιουργικά γραφεία.

Μπορείτε να παραγγείλετε το βιβλίο στη φόρμα παραγγελίας, μέσω της ηλεκτρονικής διεύθυνσης www.grammabooks.gr στην ειδική τιμή των 49 ευρώ και με δώρο ένα βιβλίο των ειδικών εκδόσεων design gramma. Στην τιμή συμπεριλαμβάνονται όλα τα έξοδα αποστολής.

βιβλίο

Παιχνίδια πρωτοπορίας, πρωτοπόρα παιχνίδια « Ένα σκουπόξυλο γινόταν άλογο, και ταξιδεύαμε με το τρένο με τη βοήθεια λίγων καρεκλών», επισημαίνει ο Παουλίνο Πλάτα Κάνοβας, υπουργός Πολιτισμού της Ανδαλουσίας και πρόεδρος του Μουσείου Πικάσο της Μάλαγα, και ήδη σε αυτή την πρόταση από τον πρόλογό του στην έκδοση του Μουσείου για τα «Παιγνίδια της Αβανγκάρντ» (από τη σχετική έκθεση) περικλείεται ο κόσμος και η μαγεία του παιδικού παιγνιδιού. Εικονογράφηση Aντιγόνη Βασιλάκη

βιβλίο

τόμος συγκεντρώνει μια σειρά από σημαντικά κείμενα που εντάσσουν το αντικείμενο, αλλά και τον κόσμο του παιχνιδιού στην πλέον δημιουργική περίοδο της νεωτερικότητας, την Avant-Garde (1900-1940), στη διάρκεια της οποίας λογοτεχνία και τεχνολογία, βιομηχανικό ντιζάιν και αρχιτεκτονικό σχέδιο, αισθητικά ρεύματα και μανιφέστα, υλικά και κατασκευές, ανατρέπουν άρδην το υφιστάμενο πολιτισμικό συγκείμενο, καθώς λειτουργούν με την αρχική έννοια του όρου «πρωτοπορία» (δάνειος όρος από το στρατιωτικό λεξιλόγιο, ως «προωθημένη θέση στον πόλεμο κατά των γραμμών του κατεστημένου πολιτισμού»), σε μια διαμάχη που έχει τις ρίζες της ήδη στα μέσα του 19ου αιώνα και προαναγγέλλει προγραμματικά τη διαρκή σύγκρουση, τη ριζοσπαστικοποίηση και την υπέρβαση προς μία «ουτοπία του πολιτισμού». Η τεχνική αναπαραγωγιμότητα του παιχνιδιού ως έργου τέχνης Η σχέση ανάμεσα στο παιχνίδι και την τέχνη, που αργότερα θα αναδείξει δύο σημαντικές παραμέτρους στη σύγχρονη πολιτισμική ιστορία, την τέχνη ως παιχνίδι (με τα χρώματα, τα υλικά, τα μοτίβα) και το παιγνίδι ως αντικείμενο τέχνης, είναι οργανικά δεμένη με τον ανθρωπολογικό και φιλοσοφικό στοχασμό γύρω από την παιγνιώδη φύση του ατόμου (homo ludens) και βασίζεται, κυρίως, στις «διχοτομήσεις» που επιβάλλει ο 19ος αιώνας στην κοινωνική οργάνωση της καθημερινότητας ανάμεσα στον παραγωγικό και τον ελεύθερο χρόνο (εργασία, σχόλη), την παιδεία και την εκπαίδευση (Bildung und Erziehung) και,

Γράφει ο Κώστας Καλφόπουλος

κυρίως, την πραγματικότητα και το παιχνίδι (ως αναπαράσταση, δημιουργικότητα, αλλά και σύνολο συμβολικών πρακτικών), προσδιορίζοντάς το αρχικά ως μία «ευχάριστη δραστηριότητα χωρίς άλλο ευρύτερο σκοπό» (Καντ), όπου ολοκληρώνεται η ανθρώπινη υπόσταση (Σίλερ). Όμως, ο Μπωντλαίρ είναι εκείνος που πρώτος θα συνδέσει το παιχνίδι, ως δραστηριότητα και ως αντικείμενο, με την (παιδική) μνήμη (Morale du joujou, 1853), παρέχοντας λίγο αργότερα στον Βάλτερ Μπένγιαμιν όλα τα εχέγγυα, ώστε να διεισδύσει στον κόσμο των παιδιών και των παιχνιδιών (Kulturgeschichte des Spielzeugs, 1928), με σειρά κειμένων, αλλά και ραδιοφωνικών εκπομπών για τους λιλιπούτειους ακροατές (του), όπως εύστοχα επισημαίνει η Medea Hoch στο εξαιρετικό δοκίμιό της σχετικά με την αλληλεπίδραση των παιχνιδιών και της τέχνης στη σύγχρονη εποχή. Ο Κάρλος Πέρεθ («Το παιδί στην καρδιά της σύγχρονης ουτοπίας») εντοπίζει ήδη στο μανιφέστο των Ιταλών φουτουριστών Τζιάκομο Μπάλα και Φορτουνάτο Ντεπέρο (Ricostruzione Futurista dell’ Universo, 1915) το πρώιμο ενδιαφέρον των πρωτοπόρων καλλιτεχνών για τον κόσμο των παιδιών, που θα εμπλουτίσουν τις παιδαγωγικές ιδέες για τις πολιτιστικές και κοινωνικές αξίες της εκπαίδευσης στο ευρύτερο κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισμικό πλαίσιο του Μεσοπολέμου. Με τον ιταλικό και ρωσικό φουτουρισμό, με κύριο εκπρόσωπο τον Βλάντιμιρ Βασίλιβιτς Λεμπέντεβ, να διατηρούν αρχικά τα πρωτεία στις καινοτομίες γύρω από την εκπαίδευση και το παιχνίδι, όπως επισημαίνει ο Πέρεθ, καλλιτέχνες και κινήματα από τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ολλανδία και την Τσεχοσλοβακία

«συνομιλούν» με πρωτοπόρα εκπαιδευτικά προγράμματα (Μοντεσόρι) και νεωτερικά ρεύματα (Bauhaus, σουπρεματισμός, κονστρουκτιβισμός κ.ά.), διαμορφώνοντας μια ανατρεπτική «οικολογία του παιγνιδιού» και μία ριζοσπαστική παιδαγωγική, παράλληλα μ’ ένα εξόχως «παιδοκεντρικό περιβάλλον», πρωτόγνωρο και άκρως ουμανιστικό, όπου «το παιχνίδι δεν είναι απλώς ένα αντικείμενο για να περνά η ώρα, αλλά και ένα εργαλείο μάθησης και γνώσης», όπως ήταν το ιταλικό φουτουριστικό πρόταγμα (Λουίτζι Καβαντίνι, «Πρωτοπορία και παιγνίδι στην Ιταλία»), αλλά και όπως το υλοποίησε ο πρωτοπόρος του λατινοαμερικανικού κονστρουκτιβισμού, Ζοακίν Τόρες-Γκαρσία με τις περίφημες παιδικές, ξύλινες κατασκευές του (Σεσίλια ντε Τόρρες, «Τα παιχνίδια του Τόρες-Γκαρσία. Ο αποδομητισμός του αντικειμένου»). Design within design Η «υπεραξία» του συγκεκριμένου τόμου δεν έγκειται μόνο στα εξαιρετικά δοκίμια των μελετητών και συγγραφέων, τα οποία ανατέμνουν την «πολιτισμική ιστορία των παιχνιδιών», αναδεικνύοντες καταβολές, παραδόσεις και καλλιτέχνες, που επικαθόρισαν τις αισθητικές πρωτίστως, αλλά και εκπαιδευτικές, παιδαγωγικές και ψυχαγωγικές διαστάσεις του «μικρόκοσμου του παιδικού παιχνιδιού». Το βιβλίο είναι παράλληλα ένα υπόδειγμα ως προς την υλοποίηση ενός σύνθετου εκδοτικού εγχειρήματος (λογότυποι, γραμματοσειρές, σχεδιασμός, σελιδοποίηση) που συνοδεύει την έκθεση παιχνιδιών στο Μουσείο Πικάσσο, καθώς «συνομιλεί» με τον κόσμο του design: ως προς τη σύλληψη και

υλοποίηση (concept) του πλέον εύπλαστου και «ευαίσθητου» αντικειμένου, που αποτελεί το παιδικό παιχνίδι, και συνδυάζει αρμονικά υλικά και σχέδια, χρώματα και σχήματα, αλλά και ως προς την οργάνωση του εκθεσιακού υλικού, προσαρμοσμένη στις ανάγκες του επισκέπτη της έκθεσης και του αναγνώστηπαρατηρητή, ο οποίος αναζητεί μέσα από την απεικόνιση των παιχνιδιών τις πολιτισμικές αναφορές και επιδράσεις της AvantGarde, όπως αυτές μετουσιώνονται και υλοποιούνται στα συγκεκριμένα αντικείμενα, που συνέβαλαν στη «γέννηση μιας νέας ευαισθησίας, αλλά και σε έναν διαφορετικό τύπο πρόσληψης του παιχνιδιού», όπως επισημαίνει ο Χουάν Μπόρντες («Διαμορφώνοντας την Πρωτοπορία μέσω του παιχνιδιού»). Η ανάγνωση του βιβλίου προϋποθέτει εξαρχής μία παράλληλη προσέγγιση κειμένου-εικόνας, που στηρίζεται πρωτίστως στην παρατήρηση των παιγνιδιών, ως «εικονογραφημένη ιστορία της εξέλιξης» (Entwicklungsgeschichte), όπου αποτυπώνονται οι διαφορετικές περίοδοι και οι εξελίξεις στη διαμόρφωση ενός κατ’ εξοχήν παιδαγωγικού αντικειμένου και, παράλληλα, ερμηνεύονται οι θεωρητικές προκείμενες, οι αισθητικές αντιλήψεις και οι εκπαιδευτικές-παιδαγωγικές αξίες της ευρωπαϊκής πρωτίστως Avant-Garde, με ιδιαίτερη παρουσία και συμβολή σημαντικών ζωγράφων, όπως του Μιρό, του Πικάσο, του οποίου ξεχωρίζει το μπλε ξύλινο παιδικό αυτοκίνητο, αλλά και ο πίνακας «Παιδί με μπάλα», του Κλέε κ.ά. Η έκδοση εξυπηρετεί με τον καλύτερο τρόπο τις αισθητικές και παιδαγωγικές αξίες που προκύπτουν από την έκθεση ενός αντικείμενου με ιδιαίτερη θέση στη σύγχρονη ιστορία και τον πολιτισμό του design.

Toys of the Avant-Garde Museo Picasso Malaga

στο έδρανο ο visual designer

Εικόνα ή ουσία; Ή εικόνα με ουσία; Γίνεται το ένα χωρίς το άλλο; Μάλλον όχι. Όπως έλεγε εκείνο το παλιό γραφιστικό σλόγκαν «you cannot not communicate». Σίγουρα λοιπόν έχει ουσία κάθε εικόνα. Πόση; Όση μπορούμε να δούμε και να νιώσουμε. Προϋπόθεση να έχουν ουσία και τα δύο μέρη, εκείνα του δημιουργού και του δέκτη. Στις μέρες μας ισχύει ακόμα περισσότερο το «μια εικόνα ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις»; Πάντοτε! Αλλά και το αντίστροφο ισχύει επίσης. Μία λέξη χίλιες εικόνες. Διότι οι λέξεις είναι συμπυκνωμένα νοήματα. Μας κάνουν να δημιουργούμε τις δικές μας εικόνες. Είστε και καθηγητής. Τι σημαίνει για σας καλός καθηγητής σε οποιαδήποτε ειδικότητα; Κάποτε είχα ρωτήσει έναν πολύ σημαντικό για μένα άνθρωπο πώς γίνεσαι καλός γονιός. Η απάντηση ήταν απλούστατη. Πρέπει να αγαπάς τα παιδιά σου. Αν τα αγαπάς δε θα έχεις τις απαντήσεις. Αλλά θα τις αναζητείς. Και αν το κάνεις υπάρχουν καλές πιθανότητες να τις βρίσκεις, να τις δοκιμάζεις, να της αναιρείς κ.λπ. Η απάντηση λοιπόν είναι να αγαπάς αυτό που κάνεις. Η διδασκαλία είναι λειτούργημα. Μπορεί ο όρος να έχει χρησιμοποιηθεί καταχρηστικά για πολλές δραστηριότητες, όμως η εκπαίδευση είναι μάλλον η πιο σημαντική. Είναι μια μακροχρόνια επένδυση πόρων και χρόνου που μπορεί να μην επιστρέψει ποτέ. Άρα οι συμμέτοχοι στην παιδεία Συνέντευξη στον Φίλιππο Παράσχο

πρέπει να ξεκινούν με αλτρουισμό και αγάπη. Δεν γίνεται αλλιώς. Ποιος είναι ο ιδανικός μαθητής για εσάς; Δεν υπάρχει κάτι τέτοιο. Οι μαθητές είναι αυτοί που είναι. Ο καθένας κάτι ιδιαίτερο και μοναδικό. Ποιο είναι το επίπεδο της εκπαίδευσης στις εφαρμοσμένες τέχνες στη χώρα μας; Είναι όπως όλα τα άλλα σε αυτή τη χώρα. Υπάρχουν από εξαιρετικά χαμηλού μέχρι απίστευτα υψηλού επιπέδου προσπάθειες. Είμαστε μια χώρα ηρώων με επιδόσεις που δύσκολα βρίσκονται στο μέσο όρο. Πάντως υπάρχει πολύς πλούτος που τις περισσότερες φορές δεν γίνεται γνωστός. Ευτυχώς υπάρχουν όμως όσοι μπορούν να τον εκτιμήσουν. Όσοι κι αν είναι αυτοί. Ποιοι είναι οι δικοί σας αγαπημένοι καλλιτέχνες; Δύσκολο να μην παραθέσω ένα κατεβατό… Υπάρχουν τόσοι μα τόσοι δημιουργοί που ξεχωρίζω, παρακολουθώ και διδάσκομαι. Καλύτερα να αναφέρω όσους αγαπώ επειδή συνδέονται με προσωπικά βιώματα και επιλογές. Τους Ιταλούς φουτουριστές και μεταφουτουριστές. Αγαπώ πολύ τον Bruno Munari, τον Nino Di Salvatore αλλά και τους παλαιότερους Giacomo Balla και Fortunato Depero. Από το σύγχρονο design θα ανέφερα σίγουρα τα ονόματα των John Maeda ή την κολλεκτίβα των Buro Destruct, αλλά και Έλληνες δημιουργούς όπως ο Πάνος Βασιλείου ή οι δύο Δημήτρηδες των πρώην Designers United.

Έχετε εμμονές σε θέματα και αν ναι σε ποια και γιατί; Ποιος δεν έχει; Δεν ξέρω αν ο όρος εμμονή είναι όμως ακριβής. Διότι έχει περισσότερο αρνητικό βάρος. Θα έλεγα πως έχω αγάπες. Θέματα που νιώθω πως έχουν μεγάλο βάθος και μόνο αν μείνω κι επιμείνω σε αυτά, επενδύοντας μεγάλο κεφάλαιο χρόνου θα μπορέσω να προσεγγίσω. Ανάμεσα σε αυτές τις αγάπες ή εμμονές σίγουρα θα διέκρινα τα μωσαϊκά και τις συνθετικές εικόνες. Θα προσέθετα την κυβερνοκουλτούρα και την ποίηση πίσω από τις μηχανές. Θα έβαζα επίσης την ιστορία και την παράδοση (όχι μόνο την ελληνική). Μια εικόνα που είδατε και θα θέλατε να είχατε δημιουργήσει εσείς; Κάθε φορά που βλέπω κάτι που ζηλεύω (με τη θετική έννοια) προσπαθώ να μην το φθονώ. Προτιμώ να το απολαμβάνω και να το εκτιμώ. Δε χρειάζεται να το έχω φτιάξει εγώ. Η ομορφιά της ζωής είναι ακριβώς το ότι υπάρχει τόση προσφορά από ιδέες εκεί έξω. Πάντως αν πρέπει να βρω κάτι συγκεκριμένο ως απάντηση στην ερώτηση θα ανάφερα πάμπολλες ιδέες του Bruno Munari, που θα ήθελα να έχω δημιουργήσει. Με είχε στοιχειώσει μια εποχή ή περίοδος που χρησιμοποιούσε τη μουσική ως πρώτη ύλη για τις οπτικές συνθέσεις του. Όμως το καταπληκτικό με τις σπουδαίες ιδέες είναι πως μπορείς να διδάσκεσαι από αυτές και να τις χρησιμοποιείς για να φτιάξεις νέους συνδυασμούς.

Γράφει ο Αντώνης Παπαϊωάννου επικοινωνιολόγος

Mε εκτύπωση και χωρίς εκτύπωση Η ομάδα της La Petite Jumelle, στοχεύει στην ποιότητα και την πολυτέλεια των κατασκευών της. Η φιλοσοφία μας για το διαφορετικό βασίζεται στη δημιουργικότητά μας, στην τεχνογνωσία μας, στην ποικιλία των υλικών και στον αρμονικό συνδυασμό τους! Χαρτιά, χαρτόνια, ξύλο, αλουμίνιο, πανιά και υφάσματα, δέρματα και αφρώδη υλικά, Plexiglas, και re-board, μπορούν να συνδυαστούν μεταξύ τους, να τελειοποιηθούν με ποικίλες και πρωτοπόρες επεξεργασίες και να κάνουν την κατασκευή σας πέρα από πολυτελή, μοναδικά διαφορετική. Στη La Petite Jumelle ό,τι φαντάζεστε, κατασκευάζεται... με εκτύπωση και χωρίς εκτύπωση.

gr...υλίσματα Δύο χρόνια gr design. Το περιοδικό που

έγινε θεσμός. Και είναι από τους «θεσμούς» που δεχόμαστε να καθορίζουν την πορεία στη χώρα μας.

σχολεία, αφού τελευταία επιτέλους άρχισε να μας απασχολεί. Άλλωστε τρέχει και σχετικός διαγωνισμός στο πλαίσιο του Toolkit Startup 2

Από τους «θεσμούς» που οι νέοι σχεδια-

Ένας άλλος τίτλος θα ήταν: Το bullying, δεν

στές… διαπραγματεύονται μια γέφυρα με το μέλλον για ένα νέο σύμφωνο ανάπτυξης του design στην Ελλάδα.

Χωρίς δημιουργικές ασάφειες, αλλά με δημιουργικότητα.

Γιατί οι αγώνες τώρα δικαιώνονται. Έστω και

αυτοί των νέων σχεδιαστών, οι οποίοι ετοιμάζονται να λάβουν τα βραβεία τους, αφού… έλαβαν θέσεις.

Γιατί έτσι αισθανόμαστε πως θέλουμε τους νέους σχεδιαστές. Με θέσεις και απόψεις. Να έχουν θέση στην καρδιά μας. Τώρα βέβαια να βρουν και κάποιες θέσεις εργασίας δεν θα ήταν άσχημο.

Γιατί η γραφιστική είναι επάγγελμα, δεν είναι χόμπι, όπως συνεχίζει να μας υπενθυμίζει η Ένωση Γραφιστών Ελλάδας.

Αν και καλό είναι να αγαπάς το επάγγελμά

σου σαν να ήταν το χόμπι σου και ακόμα καλύτερο να κάνεις το χόμπι σου επάγγελμα.

Δύο χρόνια gr design. Το περιοδικό που τα πάει καλά με τους θεσμούς στην Ευρώπη, όπως τα European newspaper awards… τεχνικό κλιμάκιο των οποίων επέλεξε να δώσει το χάλκινο βραβείο στο περιοδικό και να του αφιερώσει μία σελίδα στον κατάλογο των βραβείων.

Δύο χρόνια που γιορτάζονται με δράσεις

στο Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς από 18 Απριλίου έως 17 Μαΐου. Δράσεις που γίνονται από… δράσεις από την καθημερινότητα.

Γιατί τι έχει η καθημερινότητα; Θα μπορού-

σε να ρωτήσει κάποιος. Τα χάλια της θα μπορούσε να απαντήσει ένας άλλος Μπορούμε να την κάνουμε πιο όμορφη απαντάμε εμείς, με μια αφίσα που αλλάζει συμπεριφορές. Και οι συμπεριφορές αλλάζουν την καθημερινότητα.

Όπως για παράδειγμα: δημιουργήστε μια

αφίσα με αφορμή την Παγκόσμια Εβδομάδα Οδικής Ασφάλειας Αφιερωμένη στα Παιδιά και ίσως τη δείτε να εκτίθεται στο Μουσείο Μπενάκη, στο πλαίσιο της δράσης του Gr Design.

καταπολεμιέται με bullying.

Για να μην ξεχνάμε και τις ευθύνες της κοι-

νωνίας μας. Μανιακοί του Διαδικτύου απειλούν με λυντσάρισμα όποιον τολμά να είναι με τους άλλους και όχι με μας, όποιον τολμά να έχει άλλη άποψη με τη δική μας.

Άλλοι βάφουν τους τοίχους του Πολυτεχνείου με γκράφιτι και ετοιμαζόμαστε να

τους στείλουμε τους… εικαστικούς κλητήρες, άλλοι καλούνται να βάψουν σχολικά κτίρια στην 4η ετήσια «Poster Bikeart Exhibition» στη Θεσσαλονίκη, όπως καλλιτέχνες από τον χώρο της streetart, graphic design, comics και tattoo. Οι όψεις σε ένα νόμισμα που περιστρέφεται συνεχώς

Εμείς… οι παλιοσειρές, μεγαλώσαμε με τις

παλιοσειρές. Γι’ αυτό από τις δράσεις του gr design περιμένω με ενδιαφέρον το «Στέλλα project» που αξιοποιεί παλιές καλλιγραφικές γραμματοσειρές, αντλώντας έμπνευση από αυτές. Γιατί έτσι μάθαμε τα «γράμματα» .

Χαιρετίζουμε την πρώτη Συνάντηση Γραφιστών και Σχεδιαστών Οπτικής Επικοινωνίας Κύπρου, Graphic Stories Cyprus.

Όπως και τον διαγωνισμό ετικέτας gold label award που έγινε στο πλαίσιο του 4ου Συμποσίου Ετικέτας και Συσκευασίας. Η συσκευασία γίνεται το διαβατήριο για την επιτυχία των ελληνικών προϊόντων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Αν της δώσουμε τη σημασία που πρέπει, μπορεί να γίνει ένα ισχυρό εργαλείο marketing. Άρχισαν να ολοκληρώνονται τα λογότυπα

των πόλεων της Ελλάδας που διεκδικούν τον τίτλο της Πρωτεύουσας Ευρωπαϊκού Πολιτισμού, ένας ευρωπαϊκός θεσμός που εμπνεύστηκε η Μελίνα Μερκούρη και στον οποίο χρωστάμε πολλά, γιατί είναι… από τους «θεσμούς» που μας αρέσει να χρωστάμε.

Θεσμός έχει γίνει και το πρωτάθλημα για τον Ολυμπιακό. Άσχετο, αλλά διαχρονικά επίκαιρο.

Σημασία βέβαια έχει να τη δουν και κάποιοι

Θεσμός έχει γίνει και το κοκορέτσι, το Πάσχα που έρχεται, αν και απαγορευμένο στην Ευρώπη. Είναι ο δικός μας τρόπος αντίστασης, εκτός από τα πουκάμισα του Βαρουφάκη, να μπαίνουμε στο μάτι των Βρυξελλών.

Με τον ίδιο ακριβώς τίτλο θα μπορούσε να σχεδιαστεί και μια αφίσα για το bullying στα

Καλό Πάσχα λοιπόν και η ευωδιά της άνοιξης

οδηγοί, αφού το θέμα της είναι: « Ένα παιδί είναι ένα παιδί. Δεν είναι κινούμενος στόχος».

να μπει στις καρδιές όλων μας.

“Δεν είναί Δυνατό να ξόΔεψείς όλη ςόυ τη Δημίόυργίκότητα. όςό περίςςότερη χρηςίμόπόίείς, τόςό περίςςότερη εχείς” —MAYA ANGELOU

ειδικα χαρτια – εισαγωγη & εμπορια αλκμηνησ 10 – 118 54 αθηνα τ 210 341 2111-2, 210 322 1884 F 210 341 4574 info@perrakispapers.gr www.perrakispapers.gr