GroenLinks Magazine september 2011

GROENLINKS magazine UITGAVE VAN GROENLINKS - nummer 5 - september 2011

Stem

in zorgdebat hard nodig

Kamerlid overleeft zomer vol kritiek

Breekt Groen door bij de buren?

Snels blikt terug en vooruit

Selectie aan de onderwijspoort, mag dat?

W

Wie: Lucia Dannenburg Wat: Viste 4 september jl. plastic uit de Amsterdamse grachten. Ze kwam af op een oproep van Plastic Whale, de organisatie wil een heuse boot van afvalplastic bouwen om aandacht te vragen voor al het plastic dat ronddrijft in het water wereldwijd Waarom: ‘Ik vind deze actie zo’n positief ding. Het is goed om Amsterdam van het afval in de grachten af te helpen’ foto Michiel Wijnbergh

in actie

Voortman wil keuzevrijheid in de zorg

Afscheid

16

van een vrijzinnig liberale econoom

22

FOTOGRAAF in KUNDUz 17 GROENLINKS MAGAZINE UITGAVE VAN GROENLINKS - NUMMER 5 - SEPTEMBER 2011

Stem

in zorgdebat hard nodig

Kamerlid overleeft zomer vol kritiek

Breekt Groen door bij de buren?

Snels blikt terug en vooruit

Selectie aan de onderwijspoort, mag dat?

Cover: foto Patrick Post/ Hollandse Hoogte

Opinie: ‘We hebben een Europese economische regering nodig.’

Op pagina 25.

Peters moet zich verdedigen 15

Ivo Rodermans sleutelt aan argumenten 27

Toegankelijkheid versus kwaliteit: het regent maatregelen in het

onderwijs 6

G

redactie Wie dacht dat we er met de 18 miljard bezuinigingen wel waren, komt bedrogen uit. In het kielzog van de eurocrisis hebben Rutte en Verhagen alweer nieuwe bezuinigingsplannen aangekondigd. Alsmaar minder middelen, maar daar wel méér mee moeten doen. Het hoger onderwijs moet op een hoger niveau worden getild; maatregelen als betere begeleiding van studenten en selectie aan de poort moeten de kwaliteit van het wetenschappelijk en hoger beroepsonderwijs opkrikken. Wat die laatste maatregel betreft, waarschuwt onderwijssocioloog Bowen Paulle in dit Magazine voor ‘Amerikaanse toestanden’. Zijn geboorteland, de VS, kent ‘een enorme oververtegenwoordiging van rijke kinderen op selectieve, prestigieuze universiteiten. Als je een selectief hoger onderwijssysteem wilt invoeren, dan weet je wat er dreigt te gebeuren’, spiegelt Paulle ons voor.

Ook patiënten en werkers in de zorg gaan zware tijden tegemoet. Valt er aan deze ontwikkeling nog iets bij te sturen? Linda Voortman heeft niet al te veel hoop. ‘De coalitie is echt een gesloten front. Van die reikende hand waar Rutte het over had, komt niets terecht – alleen op het moment dat de coalitie ons nodig heeft.’ Ze is ervoor het kabinet hard aan te gaan vallen. Maar wat betreft het pgb dat Voortman per se van tafel wil hebben, ligt er wellicht nog een kans. Het CPB heeft doorgerekend dat de voorgestelde bezuiniging geen geld oplevert – typisch geval van het paard achter de wagen spannen. Tenminste, als de staatssecretaris haar belofte gestand doet dat mensen die nu een pgb hebben, er niet in zorg op achteruit gaan.

Beter nieuws komt er uit Duitsland en Frankrijk, waar de Groene partijen flink in de lift zitten. Continuïteit in en consequent vasthouden aan je eigen verhaal werpt zijn vruchten af. De Franse Groenen hopen op een rol als ‘groene motor’ in een eventueel links kabinet in 2012, en Die Grünen passeerden plaatselijk voor het eerst in de geschiedenis het CDU.

12

Duitse en Franse Groenen in de

lift

Het bonte bedrijf van Lambert Sijens 32

En verder 2 In actie 14 Korte berichten 20 Media & meer 24 Opinie 26 Brieven 26 Strip 27 Column 28 Partijkatern

Het zomerreces is voorbij, het nieuwe politieke jaar begint.

En het belooft een spannend jaar te worden met de schuldencrisis, de Arabische Lente – of wat ervan over is, Kunduz, Griekenland in of uit de eurozone... en natuurlijk: haalt het kabinet het einde van het jaar? Bart Snels, de politieke coördinator van de GroenLinkse Tweede Kamerfractie die begin september afscheid nam, sluit niet uit dat CDA en VVD genoeg krijgen van de PVV. Ook het publiek van een onlangs gehouden Amsterdamse bijeenkomst met Jolande Sap vroeg het zich af. En drong erop aan dat GroenLinks het kabinet het vuur flink aan de schenen gaat leggen. ‘Waarom blijft GroenLinks altijd zo keurig op de inhoud? Je moet mensen ook aanspreken op hun emotie’, klonk het uit de zaal. ‘Dat is heel belangrijk,’ beaamde Sap, ‘en rechts is daar veel beter in. Maar we leren. Hopelijk kunnen jullie daar bij de algemene beschouwingen al wat van merken.’

Carolien Ceton

Beter onde

maar voor wie?

erwijs

Aan het begin van een nieuw collegejaar staat het hoger onderwijs voor de opgave om ondanks bezuinigingen zijn kwaliteit te verbeteren.

Een omstreden maatregel als selectie aan de poort is daarbij niet helemaal taboe binnen GroenLinks; het gaat er vooral om hoe. door Annet de Kruijf

foto Marc de Haan/hollandse hoogte

V

erschillende spelers in het veld buigen zich over de voor- en nadelen van de maatregelen die het kabinet heeft bedacht voor het verbeteren van die kwaliteit. Onder hen Sijbolt Noorda, voorzitter van de vereniging van universiteiten VSNU, die al jaren werkt aan kwaliteitsverbetering van het onderwijs. De voorstellen van het kabinet (zie kader) zijn mede gebaseerd op adviezen van de VSNU. Noorda benadrukt dat controversiële maatregelen als selectie aan de poort op basis van cijfers en motivatie gezien moeten worden in het kader van een heel pakket aan maatregelen. Noorda: ‘We willen meer studiesucces. We zien nu dat veel mensen uitvallen, omzwaaien en er lang over doen om hun studie te voltooien. Jongens hebben meer dan vier jaar nodig om een programma van drie jaar te voltooien; maar 35 procent haalt het in vier jaar. Bij meisjes is dat beter, maar dan nog haalt 40 procent het niet binnen vier jaar. In het hoger beroepsonderwijs (hbo) zijn de cijfers van mensen die hun studie niet afronden, nog veel hoger. Er is voor dit probleem niet één oplossing, er zijn wel tien knoppen waar je aan moet draaien om het hoger onderwijs beter te maken.’

De universiteiten zetten daarom in op het anders organiseren van de studie, meer intakegesprekken, meer vormen van selectie, een actievere manier van onderwijs waarbij studenten meer praktisch aan het werk worden gezet en minder herkansingen. Bij de opleidingen waar al deze maatregelen al worden ingevoerd, haalt

90 procent van de mensen de studie in de programmatijd die ervoor staat, vertelt Noorda.

Selectie aan de poort Studentenorganisaties staan tegenover veel maatregelen positief – zoals de intakegesprekken en een actievere manier van onderwijs – maar de maatregel om studenten aan de poort van de universiteit te selecteren stuiten op weerstand. Volgens Sebastiaan Hameleers, voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO), zijn er in de standpunten van de verschillende studentenorganisaties wel nuanceverschillen. Hameleers: ‘Wij willen in tegenstelling tot de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb), die ook tegen is, wel meedenken over de criteria waarop selectie aan de poort ingevoerd zou kunnen worden. Dat bijvoorbeeld maar tien procent van de universiteiten mag selecteren op cijfers. Die selectie gaat er toch komen, en dan denken we liever mee over hoe dat gaat plaatsvinden dan alleen maar “tegen” te roepen.’

Het belangrijkste argument tegen selectie aan de poort is de toegankelijkheid van het onderwijs.

Hameleers: ‘Het vwo betekent voorbereidend wetenschappelijk onderwijs, dus iedereen die vwo heeft gehaald, moet het recht hebben om naar de universiteit te gaan.’ Daarnaast stelt het ISO dat als eindexamencijfers meetellen bij de toelating, meer studenten naar het hbo zullen gaan. Het hbo zal de toestroom vervolgens niet kunnen verwerken.

Ook DWARS, de GroenLinkse jongerenorganisatie, is zeer kritisch over selectie aan de poort. Voorzitter Eline van Nistelrooij: ‘We zijn niet in principe tegen selectie aan de poort, maar het mag bijvoorbeeld niet zo zijn dat alle rechtenstudies selectie aan de poort krijgen, zodat iemand met lage cijfers op het vwo überhaupt geen kans heeft om rechten te studeren. We zijn voorstander van een selectie die niet alleen op basis van cijfers plaatsvindt, maar waarbij je ook op andere kwaliteiten kunt scoren. Dat je kunt laten zien wie je bent, wat je wilt, waar je kwaliteiten liggen.’

Noorda ziet de weerstand van de studenten- en jongerenorganisaties als logisch. ‘Studenten heb-

Paulle: ‘Kansarme kinderen mogen niet de dupe worden’

Noorda: ‘We willen meer studiesucces’

Van Nistelrooij: ‘Selectie niet alleen

foto Marten Zoetbrood

op basis van cijfers’

8

ben de neiging om zich bezorgd te maken als hun keuze beperkt lijkt te worden, dat is het rollenspel van het onderwijs.’ Maar volgens Noorda hoeven de studenten zich niet zo’n zorgen te maken. ‘Er is in Nederland nog nooit iemand met een vwodiploma een strobreed in de weg gelegd. Zeker als je het vergelijkt met het Verenigd Koninkrijk of Duitsland, waar duizenden leerlingen niet naar de universiteit kunnen, omdat er alleen bekostigde plaatsen zijn, heeft Nederland een heel toegankelijk systeem. Ik vind het niet gek dat we nu een beetje meer aan selectie gaan doen.’

Kansarme leerlingen Bowen Paulle is onderwijssocioloog aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is een groot pleitbezorger van het over verschillende scholen spreiden van leerlingen op basis van sociaaleconomische achterstand in plaats van etniciteit; doel daarbij is het tegengaan van segregatie. Paulle staat niet geheel afwijzend tegenover selectie aan de poort, maar hij maakt zich wel zorgen over het effect dat zo’n maatregel kan hebben op kansarme leerlingen. 'Als je wilt dat kansarmen in de middenklasse integreren, dan moet je heel voorzichtig zijn met dit soort maatregelen. In de VS, waar ik vandaan kom, kennen we een enorme oververtegenwoordiging van rijke kinderen op selectieve, prestigieuze universiteiten. Als je een selectief hogeronderwijssysteem wilt invoeren, dan weet je wat er dreigt te gebeuren: de kansrijke families krijgen hun kinderen wél op de beste scholen. Aan de andere kant heb je in Nederland nu een soort massa-universiteiten, waar iedereen met een vwodiploma gewoon naar binnen mag. Dat leidt niet altijd tot de meest gemotiveerde hardwerkende slimste studenten bij elkaar. Dat is de prijs die je betaalt voor toegankelijk onderwijs.’ Paulles boodschap is daarom dat het invoeren van selectie aan de poort samen zou moeten gaan met een scherp toezicht op een nog grotere oververtegenwoordiging van kansrijke kinderen. ‘Ik heb minder problemen met selectie aan de poort als je er ook echt voor vecht dat kansarme kinderen daar niet de dupe van worden. Maar voor de onderliggende september 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

Gesprekken Eerste Kamerlid Ruard Ganzevoort – tevens hoogleraar praktische theologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en lid van de werkgroep onderwijs van GroenLinks – vindt het selecteren op cijfers een te makkelijke manier om selectie te standaardiseren. ‘Cijfers gaan alleen maar over een bepaald niveau, niet over verschil in stijl. Ik heb bij het hbo gewerkt en op de universiteit, en ik heb veel studenten gezien die uit het hbo doorstromen. Je ziet dat die mensen anders gericht zijn, niet per se minder of beter, maar meer op oplossingen gericht. Dat is gewoon een verschil, en je hebt het in de samenleving allebei hard nodig.’

Volgens Noorda is het daarom ook niet de bedoeling om alleen op basis van cijfers te selecteren.

‘Wij pleiten voor decentrale selectie, dat wil zeggen dat een opleiding of opleidingsplaats een pakket aan motieven kiest op grond waarvan ze selecteren. Bij medicijnen bijvoorbeeld vindt die selectie plaats op basis van een mengeling van factoren, waaronder engagement en motivatie.

Die dingen blijken voor het studiesucces belangrijke factoren te zijn.’

GroenLinks’ officiële standpunt luidt dat het hoger onderwijs voor iedereen toegankelijk moet zijn; GroenLinks is tegen selectie aan de poort.

Maar binnen dit standpunt zijn verschillende gradaties mogelijk. Kun je bij speciale masters wel op basis van cijfers selecteren, of is selectie op basis van motivatie een beter idee? Maar ook het selecteren op basis van gesprekken heeft zo zijn nadelen, waarschuwt Paulle. 'Hoe meer je laat afhangen van gesprekken, hoe meer afhankelijk je bent van het geërfde cultureel kapitaal van de leerlingen. Als je de keuze hebt uit een leerling die lijkt op hoe je zelf was twintig jaar geleden en vergelijkbaar praat, of een leerling met een ander taalgebruik maar bijvoorbeeld vergelijkbare cijfers, zal je eerder voor de eerste kiezen. Dat is een bekend mechanisme.’ Paulle heeft geen uitgesproken mening over het principe van selectie aan de poort; hij ziet voor- en nadelen. Wel is hij eenduidig in zijn oordeel over selectie op 12-jarige leeftijd. Paulle: 'Die selectie voor vmbo-havo-vwo zo jong al doen, is wreed. Op die manier zet je heel veel kansarme kinderen bij elkaar terwijl ze zich nog volop aan het ontwikkelen zijn.'

Topstudenten Een veelgenoemd argument voor het selecteren van studenten aan de poort is het opwaarderen van het niveau van de universiteiten, waardoor Nederland kan concurreren met andere landen en Nederland daadwerkelijk ‘kennisland’ kan worden. Ook het aanbieden van speciale studies en programma’s voor de zogenaamde ‘excellente studenten’ moet daaraan bijdragen. Volgens GROENLINKS MAGAZINE / september 2011

Ganzevoort: ‘Economische doelen nooit voorop stellen’

foto angeliek van woerkom

condities die nodig zijn om kansarme leerlingen zover te krijgen dat ze door de selectievere poort heen komen, zal, vrees ik – mede door de bezuinigingen op onderwijs – te weinig aandacht zijn.

Hetzelfde geldt voor een goede implementatie.’

DWARS is dat laatste een mooi streven, vertelt Van Nistelrooij. ‘Het is goed om die verschillende niveaus te kunnen aanbieden. Zoals speciale masters die alleen voor studenten toegankelijk zijn die aan bepaalde normen voldoen. Op die manier kun je verschillende studenten bedienen en tot hun recht laten komen.’

Ganzevoort denkt ook dat het goed is studenten van verschillende niveaus te stimuleren, maar hij ziet wel dat er een risico schuilt in de onderliggende argumentatie. ‘Dit soort discussies wordt voor een belangrijk deel gevoerd op een abstract niveau waarbij wordt gezegd: wij moeten zoveel punten stijgen op de wereldranglijst. Ik denk dat het idee van Nederland Kennisland van belang is, maar we moeten vooral de beste opleidingen bieden aan onze eigen studenten en aan wie hier wil studeren. De wereldranglijstjes zijn dan heel erg beperkt van betekenis.’

Volgens Noorda zit de kern van het onderwijs daar ook niet in. ‘Onderwijs dat vooral naar de bovenste vijf procent kijkt, is niet goed. Natuurlijk moet onderwijs geschikt zijn en stimulerend zijn voor de bovenste vijf procent, maar kwaliteit

De kabinetsplannen In juli van dit jaar werd het wetsvoorstel ‘Ruim baan voor talent’ aangenomen in de Eerste Kamer. GroenLinks stemde tegen. In het voorstel geeft het kabinet academische instellingen de vrijheid studenten te selecteren op cijfers en motivatie. Het wetsvoorstel biedt universiteiten en hbo-instellingen de ruimte om het collegegeld voor begeerde en excellente opleidingen aanzienlijk te verhogen. Ook de toelatingseisen voor aansluitende masteropleidingen in het wetenschappelijk onderwijs worden aangescherpt.

Ook in juli bood staatssecretaris Zijlstra het kabinet ‘Kwaliteit in verscheidenheid’ aan, de strategische agenda voor het hoger onderwijs. Eind augustus stemde de ministerraad daarmee in. Met deze agenda wordt uitvoering gegeven aan een ambitieus pakket aan maatregelen, waar al jaren over wordt gesproken: selectie aan de poort en collegegelddifferentiatie krijgen een vaste plek in het stelsel, de informatievoorziening voor studenten moet verbeterd worden, instellingen moeten zich sterker profileren en versnippering van het onderwijsaanbod tegengaan, en het is de bedoeling dat er meer samenhang komt tussen onderwijs, onderzoek en bedrijfsleven. De komende maanden zal er in de Tweede Kamer discussie plaatsvinden over deze strategische agenda.

9

Waarom op die koude vloer blijven wonen?

geniale oplossing maakt vloer warm en bespaart op stookkosten Perfect idee: een warme vloer en een flinke besparing.

dit had ik al veel eerder moeten laten doen

Thermoskussen

Infraroodfoto’s bewijzen: TONZON isolatie superieur (Zie ook onze website: www.tonzon.nl)

Het TONZON Thermoskussen is gebaseerd op een principe dat veel beter isoleert dan gewone isolatie. De Thermoskussens zijn te beschouwen als flexibele thermosflessen. De onderkant van de vloer kan hierdoor geen warmte meer uitstralen naar de altijd koudere grond onder ons huis. Eenmaal opgehangen onder een vloer en ter plaatse gevuld met lucht laat het bijna geen warmte meer door. De vloer komt eindelijk op kamertemperatuur. Het effect is niet te vergelijken met dat van andere isolaties, zelfs niet met dikke pakken PUR of EPS-schuim waarmee nieuwe vloeren worden geĂŻsoleerd. Bestaande vloeren worden dus nog warmer dan nieuwbouwvloeren. De geniale Thermoskussens worden gecombineerd met een stevige Bodemfolie tegen vocht en radongas. Zo krijgt u niet alleen een warme vloer maar ook een droge kruipruimte en een gezonder binnenklimaat. Een uitmuntende aanpak die bij de bepaling van het energielabel en de EPC (met Rc=3,8 m2K/W) zeer hoog meetelt.

Zelf doen of laten doen? Kijk op www.tonzon.nl.

Voor

Koude zone onderin de kamer

Lokaal effect Thermoskussen

Na

Nu warm onderin de kamer

Rechts het TONZON effect

TONZON BV / Enschede / tel. 053-4332391 / info@tonzon.nl / www.tonzon.nl / YouTube: TONZONHR

van het onderwijs en maatschappelijke waardering hangen af van de grote bulk studenten. Daar kun je zien of je het goed doet. Die hele actie van studiesucces die we een aantal jaar geleden begonnen zijn, was niet gericht op de bovenste vijf procent maar op de doorsnee gekwalificeerde vwo’er die aan de universiteit komt studeren.’

Hbo/wo

Hameleers: ‘Iedereen die vwo heeft gehaald, moet kunnen studeren’

Volgens Ganzevoort is het belangrijk dat er, naast maatregelen als selectie aan de poort en speciale programma’s voor topstudenten, vooral gekeken wordt naar de samenhang tussen het hoger beroepsonderwijs en het wetenschappelijk onderwijs. ‘Een van de grote lastige dingen waar we steeds tegenaan lopen, is dat veel mensen vinden dat het hbo een lager niveau heeft dan het wo, terwijl we juist de complementariteit van die twee heel hard nodig hebben. Los van de selectie gaat het mij vooral om de vraag hoe je die verschillende onderwijstypen ten opzichte van elkaar moet positioneren.’ Ganzevoort noemt het winst dat in de strategische agenda die het kabinet nu heeft klaarliggen, goed geprobeerd wordt om hbo en wetenschappelijk onderwijs een eigen plek naast elkaar te geven. ‘Hoe je die selectie ook vorm gaat geven, het blijft toch zo dat de besten naar de universiteit gaan en de rest hbo mag gaan doen. Maar daarmee mis je het punt waar het eigenlijk om zou moeten gaan: dat het twee verschillende typen onderwijs zijn die voor verschillende soorten studenten geschikt zijn. Bij veel vwo’ers is het nog maar de vraag of de universiteit wel de beste plek voor hen is.’

Een onderdeel van het pakket aan maatregelen is ook het verschuiven van meer praktisch georiën-

Langstudeerboete Een van de maatregelen die volgens het kabinet ook de kwaliteit van het hoger onderwijs moet bevorderen, heeft bij de invoering ervan voor veel ophef gezorgd: de langstudeerboete. Studentenorganisaties – en ook DWARS – demonstreerden tegen de maatregel die het collegegeld met 3000 euro verhoogt als een student langer over zijn studie doet dan de nominale tijd plus één jaar.

Universiteiten en hogescholen worden met 6000 euro gekort.

Eenmaal aangenomen ligt de langstudeerboete nog steeds onder vuur. Eerste Kamerlid Ruard Ganzevoort heeft een motie ingediend waarin de Kamer de regering verzoekt in overleg met de sector zo spoedig mogelijk maar in elk geval voor 1 september 2012 een regeling te treffen die voorkomt dat deeltijdstudenten onevenredig zwaar getroffen worden. De motie is ondertekend namens acht partijen en uiteindelijk unaniem aangenomen.

VSNU-voorzitter Sijbolt Noorda pleit ook voor het toepassen van uitzonderingen. 'Ik vind de langstudeerboete een veel te botte bijl. Deze maatregel behandelt alle studenten op dezelfde manier. De groep die men eigenlijk zegt te willen opjutten, is veel kleiner dan men denkt. Mijn schatting is dat van de mensen die meer dan een jaar extra nodig hebben, nog geen tien procent uit een soort lamlendigheid zijn studie niet op tijd afkrijgt. De rest heeft daar goede redenen voor, zoals zorgtaken, een baan ernaast, of een verkeerde keuze aan het begin van de studie.'

Onderwijssocioloog Bowen Paulle is relatief mild over de langstudeerboete. 'Ik vind er wel iets voor te zeggen om maatregelen te nemen die kunnen helpen om studenten minder tijd in de kroeg en meer tijd in de bibliotheek te laten doorbrengen. Maar je moet wel goed kijken of die maatregelen geen negatieve bijwerking hebben; dat kansarmen niet eerder afhaken, omdat voor hen zo'n boete meer impact heeft.'

GROENLINKS MAGAZINE / september 2011

teerde vakken van de universiteit naar het hbo.

Paulle zegt daarover ‘zijn hart vast te houden’.

‘Ik vind het belangrijk dat praktische studies ook theoretisch goed onderbouwd zijn. Als je geen goede theoretische basis hebt, kan ik me niet voorstellen dat je goed kunt zijn in de praktijk. Het is dus belangrijk dat op het hbo ook de theorie goed aan bod komt.’

Volgens Noorda is het onvermijdelijk dat er aan de aanbodkant wat moet veranderen om de verhouding tussen hbo en vwo te verbeteren.

‘Ik maak mij zorgen dat het aantal vwo’ers dat naar de hogeschool gaat, is gehalveerd. Vroeger kwam ongeveer één op de vijf hbo’ers van het vwo, nu één op de tien. Er zijn een heleboel beroepen waarvoor vwo’ers met een hbo-opleiding hard nodig zijn. Daarom zou ik graag zien dat hogescholen met een gespecialiseerd aanbod komen voor vwo’ers, waarin ze het hbo in drie jaar kunnen afronden.’

Bezuinigingen Bij alle vragen rondom de kwaliteit van het hoger onderwijs speelt natuurlijk ook steeds de vraag mee hoe lastig het is om in tijden van bezuinigingen de gewenste kwaliteit te behouden.

Noorda: ‘We proberen bezuinigingen in ieder geval niet als excuus te gebruiken – en te laten gebruiken – om bepaalde maatregelen niet uit te voeren.’ Er zijn volgens de VSNU-voorzitter een aantal andere dingen die je kunt doen zonder dat ze extra geld kosten, zoals het stimuleren van een actieve houding bij studenten en duidelijke normen stellen per jaar. ‘Vergeet niet, studeren is geen vakantiereis maar is hartstikke hard werken. Dat kan niet alleen maar draaien op de zelfmotivatie van de student. In het stellen van duidelijke targets zijn we te lang te onverschillig geweest.’

Ganzevoort, die als hoogleraar zelf meemaakt dat de motivatie van studenten nog weleens te wensen overlaat, wil studenten daarbij niet te veel bij de hand nemen. ‘Ik heb niet zo’n behoefte achter studenten aan te rennen om te zeggen dat ze meer dit of meer dat moeten doen. Ze worden tenslotte ook voorbereid op een zelfstandige positie in de samenleving.’ Wat betreft de bezuinigingen maakt hij zich zorgen dat het kabinet vooral het economische doel voorop zal stellen bij de keuzes die gemaakt moeten worden. 'Je ziet dat de strategische agenda in economische termen geformuleerd is. Zo staat erin dat het doel van onderwijs de verdiencapaciteiten van Nederland zijn. Dan kijk je niet primair naar het pedagogische doel, maar ga je je geld steken in die dingen die financieel of economisch het meeste opleveren.

Daar is het onderwijs – plat gezegd – niet voor.

Dan wordt straks meer waarde gehecht aan een hbo-opleiding elektrotechniek dan aan een studie kunstgeschiedenis. Als die manier van denken wordt doorgevoerd in concreet beleid, krijgen we een enorme verschraling.’ <

11

Van niche- tot Is hij ophanden, de lang gehoopte doorbraak van Groen als massapartij? Zowel in Duitsland als Frankrijk zijn de voortekenen sterk. Maar om een echte volkspartij te worden, moet de jongste politieke stroming er nog een paar tandjes bijdoen. door Lin Tabak

C Continuïteit Van het succes van Die Grünen kan GroenLinks leren, zegt Annie van de Pas, medewerker van het wetenschappelijk bureau van de partij. Ze bezocht begin juli het toekomstcongres van de Duitse zusterpartij. ‘Die Grünen opereren vanuit hun eigen kracht, in plaats van de waan van de dag, en vertellen consequent hun eigen verhaal. Ze leggen grote nadruk op continuïteit. Zo’n tien jaar geleden hebben ze hun waarden benoemd en hun prioriteiten gedefinieerd.

Continuïteit is er ook in hun politici. Winfried Kretschmann, de nieuwe premier van Baden-Württemberg, is daar al dertig jaar politiek actief.’

12

lermont-Ferrand, 20 augustus – De spanning is te snijden in de snikhete sporthal waar Europe Écologie-Les Verts (EELV), de Franse Groene partij, haar zomeruniversiteit afsluit. Ruim tweeduizend aanhangers maken zich op voor de laatste fase van een strijd die vier jaar geleden begon, als poging van mediapersonages en Les Verts om tot een gezamenlijk ecologisch offensief bij de presidentsverkiezingen van 2012 te komen. Het leek de lamme die de blinde helpt; de mediapersonages werden na een spraakmakende petitie door de grote politieke partijen met loze klimaatbeloften afgescheept, en Les Verts hadden net rampzalige presidentsverkiezingen achter de rug waarbij ze niet verder kwamen dan 1,57 procent.

Toch werkte de combinatie. Via kieslijsten met grote namen uit het maatschappelijke middenveld naderden Les Verts bij de Europese verkiezingen van 2009 de Parti Socialiste tot op een tiende procent. Bij de regionale verkiezingen het jaar erop bewogen ze de sociaaldemocraten tot een stembuspact. Op zo’n pact is bij de presidentscampagne nog geen zicht. Dus komt het aan op eigen kracht, de kracht van de Groene kandidaat Eva Joly die deze middag haar campagne begint.

Voor haar achterban is de Europarlementariër en ex-anticorruptierechter de ideale vertegenwoordiger. Aan de Groene dimensie voegt ze haar gezag binnen de internationale financiële wereld

en een gedegen visie op migratie en het wegwerken van de nationale schuld toe. Maar of ze met haar zware Noorse accent, haar bescheidenheid en haar moeite met oneliners en rechtstreeks debat overeind blijft in ’s lands belangrijkste politieke strijd, vraagt menigeen zich af.

Joly is de afgelopen weken in haar rol gegroeid.

Bij haar uitverkiezing tot Groene kandidaat – waaraan heel Frankrijk mocht meedoen – liet ze een populaire tv-presentator ver achter zich. Tijdens de sacrosancte militaire parade van 14 juli haalde ze de voorpagina’s met een voorstel om de tanks voortaan te vervangen door een burgerdefilé. Maar pakt ze door?

Wanneer de Noorse het podium beklimt, maakt het vraagteken voor een uitroepteken plaats. ‘Ik ben niet van plan om een bijrol te spelen in de show van een andere partij,’ zegt ze resoluut. ‘EVa Presi-Dent scandeert de zaal luidruchtig – en niet alleen partijleden laten zich betoveren. ‘Joly heeft haar toon gevonden’, concludeert internetkrant Rue 89.

Bestuurservaring Dat Joly de nieuwe Franse president is, gelooft zelfs de felste EELV-supporter niet. Maar een rol als Groene motor van de sociaaldemocraten en een paar cruciale ministersposten in een eventueel links kabinet in 2012 achten velen reëel. De belangrijkste handicap van Les Verts is de geringe bestuurservaring. Afgezien van anderhalve minister in het kabinet-Jospin (1997-2002), is de hoogste beleidspost in de Franse Groene geschiedenis het burgemeesterschap, sinds 2008, van de Parijse voorstad Montreuil.

De Duitse zusterpartij ligt op dat punt een straatlengte vóór. Die Grünen, die in 1985 hun eerste minister leverden in de deelstaat Hessen, hebben inmiddels 59 jaar bovenregionale bestuurservaring op de teller staan; zeven in de bondsregering (1998-2005) en 52 in acht deelstaatkabinetten. Maar verder dan juniorpartner kwamen ook zij niet. Tot maart dit jaar, toen ze, na maanden van spectaculaire peilingen, het premierschap veroverden van Baden-Württemberg. Daarbij bleef het niet. Eind mei passeerden ze in Bremen voor het eerst in de geschiedenis Angela Merkels CDU. Berlijn, waar ze voor de zomervakantie de peilingen aanvoerden, gaat waarschijnlijk toch september 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

volkspartij?

foto evajoly2012

foto Lebrecht

Ook inhoudelijk hebben Die Grünen het makkelijker. Neem kernenergie. Besloot de rechtse regering in Duitsland na de ramp in Fukushima tot het uiterlijk sluiten van de centrales in 2022, Frankrijk gaat stug door met het ontwikkelen en exporteren van nucleaire technologie. In Frankrijk is een kernenergie-uitstap in 2031, zoals EELV die vraagt, zelfs voor de meeste sociaaldemocraten een brug te ver.

Een laatste verschil is de afstand tot het midden. Een coalitie met rechts, zoals Die Grünen die vormden in Hamburg tussen 2008 en 2010, is voor EELV vrijwel onbespreekbaar. De ‘ecolobourgeoisie’, zoals het links-radicale opinieblad Le Monde Diplomatique de nieuwe Grünenaanhang noemt die zich bij de traditionele rugzakkengarde heeft gevoegd, is bij de Franse Groenen nog een zeldzaamheid. En een equivalent van Winfried Kretschmann, de premier van BadenWürttemberg die ’s zondags in het kerkkoor van zijn dorp zingt, diende zich bij EELV nog niet aan.

naar de sociaaldemocratische concurrent. Maar de geruchten over een Groen bondskanselierschap houden aan.

Eva Joly op campagne, juli dit jaar

Groen uit de marge Ergo: bijna veertig jaar nadat in Tasmanië de eerste Groene partij werd opgericht, verlaat de politieke ecologie de marge. De jongste van de politieke stromingen, die aan de tegenstelling tussen kapitaal en arbeid de spanning tussen mens en ecosysteem toevoegde, vindt erkenning bij het grote publiek.

Het succes van Die Grünen laat zich niet helemaal vergelijken met dat van EELV. Ze hebben het voordeel van een kiesstelsel dat partijen een aandeel in de zetels geeft dat overeenkomt met de verkiezingsuitslag, terwijl in Frankrijk de winnaar gaat strijken met vrijwel de gehele macht.

Bovendien heeft de Bondsrepubliek deelstaten, wat de mogelijkheden voor het opdoen van regeringservaring aanzienlijk vergroot. In Frankrijk is vrijwel alle macht op het nationale niveau geconcentreerd.

GROENLINKS MAGAZINE / september 2011

‘Het komt aan op eigen kracht’

Lange termijnvisie De redenen achter de Groene doorbraak echter, komen sterk overeen. Beide partijen vermijden de fouten waarin de concurrentie grossiert. Ze maken zich niet schuldig aan plagiaat, zoals FDPminister Zu Guttenberg, of aan corruptie, zoals UMP-minister Eric Woerth, en raakten evenmin verwikkeld in een verkrachtingsschandaal zoals sociaaldemocraat Strauss-Kahn. En terwijl de sociaaldemocraten, door chronische ideologische bloedarmoede verzwakt, blijven steken in kritiek op de rechtse regeringen, vertellen de Groenen een eigen verhaal. Dat verhaal heeft een steeds steviger economische en financiële component en verbindt, als vrijwel enige politieke stroming, binnenlandse oplossingen consequent met een mondiale langetermijnvisie.

Dat laatste kan bij het veroveren van de massa’s ook een handicap zijn, zei Daniel Cohn-Bendit (EELV), fractieleider van de Groenen in het Europees Parlement, in Clermont-Ferrand. ‘Anderen vertellen de kiezer: als u op ons stemt, komt alles meteen goed. Wij zeggen: als u op ons stemt, wordt alles héél gecompliceerd. Als de politieke ecologie wil doorbreken, moet ze die handicap onder ogen zien. En met het hele electoraat het debat voeren over het integreren van de verre toekomst in het hier en nu.’ < 13

s Eten produceren in de stad Fruitbomen bij scholen, groentetuinen in plantsoenen en moestuinen aanleggen op braakliggende grond: GroenLinks in Zwolle heeft de gemeente begin augustus gevraagd zich in te zetten voor ‘stadslandbouw’.

Het fenomeen waarbij in de stad voedsel wordt verbouwd door en voor bewoners, is in opkomst. De partij verwijst dan ook naar andere steden als Almere, waar landbouw bedreven wordt op plekken waar uiteindelijk gebouwd zal worden; Culemborg, waar een stadsboerderij is geopend; en Amsterdam, waar onder de paraplu van Farming the City veel initiatieven plaatsvinden.

Fractievoorzitter Rana Berends: ‘Stadslandbouw brengt mensen dichter bij hun

voedsel, maakt hen bewuster van waar hun eten vandaan komt. Daarnaast is samen met eten bezig zijn leuk, en kan het goed zijn voor de sociale band.’ Bovendien vormt het een goede invulling voor braakliggend bouwterrein.

‘Er zijn in Zwolle best veel braakliggende stukken grond omdat bouwprojecten stil liggen. Daar kun je betere dingen mee doen dan een hek eromheen zetten en de boel platspuiten zodat er geen bijzonder plantje opkomt.’

Eind vorig jaar diende Groen-

Crisis�van�de�welvaartsstaat, hoe�nu�verder?

De�schrijver,�socioloog,�econoom�en politicoloog�geeft�basiskennis�waarmee de�lezer�een�eigen�oordeel�kan�vormen.

Het�boek�is�toegankelijk�geschreven en�geeft�15�kernvragen�voor�onze toekomst. € 10,00 111�pagina’s ISBN:�978-90-816712-1-7 Voor�lezingen�mail: t.marchal@planet.nl Uitgeverij�Het�Boek Postbus�8150 7550�KD�Hengelo

Links bij het begrotingsdebat al succesvol een motie in om tijdelijk braakliggend terrein te gebruiken. ‘We dachten daarbij aan tijdelijke natuur of plaatsen van zonnepanelen.

Maar de gemeente is nog bezig met de uitvoering van

de motie.’

Berends verwacht in september antwoord van de gemeente te krijgen. En in de eigen buurt? ‘Zelf zou ik het fantastisch vinden om veel noten- en appelbomen in de straat te hebben.’

Haal duurzame kennis in huis!

Duurzameburen.nl is dé bron voor praktische informatie als het gaat om duurzaam bouwen en wonen, energiebesparing en -opwekking.

Hier hoor je van de doeners uit je eigen buurt wat werkt en wat niet.

Duurzameburen.nl

is een initiatief van ODE www.duurzameenergie.org

Adverteren in GroenLinks Magazine?

Adviesburo

Cadex

0111 643307 | info@cadex.nl | www.cadex.nl

uw mediagids op milieugebied 14

september 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

kort Het kan nauwelijks iemand zijn ontgaan: afgelopen augustus raakte GroenLinks Tweede Kamerlid Mariko Peters in opspraak naar aanleiding van een artikel in HP/De Tijd. Peters werd beschuldigd van de schijn van belangenverstrengeling. Toen zij in 2005 als diplomaat voor het ministerie van Buitenlandse Zaken werkte, verstrekte ze informatie over een subsidieaanvraag; voor de aanvrager vatte zij een beginnende verliefdheid op. Een hausse aan vervolgpublicaties volgde. Mede op verzoek van GroenLinks deed het ministerie een feitenonderzoek. Conclusie: Peters had integer gehandeld, maar ze had haar gevoelens eerder moeten melden.

Voor Peters was het ‘allemaal heel pijnlijk om te ervaren. Maar ik voel me gesterkt door de uitkomst van en wijze waarop Buitenlandse Zaken onderzoek heeft gedaan.’ Peters is zeer positief over de steun die ze van GroenLinks heeft gekregen.

‘Vanaf dag één is er heel goed overleg geweest tussen partijtop en betrokkenen. GroenLinks is hier rechtvaardig en vooral warm menselijk mee omgegaan, terwijl het een hele moeilijke situatie betrof die grotendeels voortvloeide uit een complexe privésituatie.’ Niet iedereen binnen GroenLinks is zo goed te spreken over de manier waarop de partij reageerde. ‘GroenLinks heeft traag en afwachtend gereageerd’, oordeelt Andrée van Es, wethouder in Amsterdam. Voorzitter Henk Nijhof kan wel begrip opbrengen voor die reactie. ‘Ik kan me voorstellen dat partijgenoten tandenknarsend hebben gedacht: waarom zeggen ze niks? De eerste verklaring had iets sneller gekund.

Verder is het goed dat we terughou-

dend zijn geweest; er speelde een ingewikkelde privésituatie. Ook wilden we wachten tot de resultaten van het onderzoek bekend waren.’ Op een GroenLinks-bijeenkomst in Amsterdam beaamt fractieleider Jolande Sap dat het belangrijk is om bij het begin van zo’n affaire snel te reageren: ‘Er waren nu goede redenen om niet meteen inhoudelijk te reageren, maar dan zou je op z’n minst wel een procedurele reactie moeten geven. Die les hebben we hier voor de toekomst wel uit getrokken.’

Media refereerden veelvuldig aan ‘de lat’ die voor politici door GroenLinks bij monde van Femke Halsema zo hoog zou zijn gelegd. Juist daarom werd Peters haar vermeende misstap zwaar aangerekend. Peters: ‘Dat is natuurlijk onzin; die lat ligt voor alle publieke ambtsdragers op dezelfde plek. Enkel in opspraak komen is geen reden om radicale conclusies te trekken, als er vragen zijn dan beantwoord je die, je zet de feiten op een rijtje en daar leg je in het openbaar verantwoording over af. Dat is wat mij betreft de lat. En dat is ook zoals GroenLinks het heeft gedaan.’ Of de lat door de media voor iedere politicus op dezelfde plek wordt gelegd, daarover wil ze geen uitspraak doen.

‘Ik onthoud mij, na mijn ervaringen van afgelopen zomer, van commentaar op andermans gevallen. Want die ken ik alleen maar uit mediaberichten en ik weet inmiddels dat die bomvol onzin en onjuistheden kunnen staan.

Dus ik heb geen commentaar tenzij ik er het fijne van weet; en dat weten naar mijn mening alleen de direct betrokkenen, of rechters.’ Bij dat alles moeten we niet vergeten dat het uiteindelijk om gewoon mensenwerk gaat, vindt Peters. ‘Daar moeten we eerlijk in zijn. In essentie gaat het erom dat ik verliefd werd.’

Referendumwet Geen nieuwe kerncentrale zonder eerst een referendum, dat wil Tweede Kamerlid Liesbeth van Tongeren. Zij presenteerde vrijdag 9 september tijdens een bezoek aan de provincie Zeeland een initiatiefwet voor een referendum over een tweede kerncentrale. De tweede kerncentrale zou in het Zeeuwse Borssele gebouwd moeten worden. GroenLinks stelt voor die kwestie per referendum aan de bevolking voor te leggen.

GROENLINKS MAGAZINE / september 2011

foto Aprianto Masjhur

Peters: ‘Geen reden radicale conclusies’

Roep om concrete stappen voor homo-emancipatie De GroenLinks-boot tijdens de Canal Parade zaterdag 6 augustus, de afsluitende botenparade van de Amsterdam Gay Pride. Aan boord onder andere Europarlementariër Marije Cornelissen, leden van de werkgroep seksuele diversiteit RozeLinks en Tweede Kamerlid Linda Voortman. Haar collega Ineke van Gent stelde dezelfde dag dat het kabinet ‘snel concrete stappen moet zetten die de emancipatie van homo’s kracht bijzetten’. Ze wil dat ambtenaren niet meer kunnen weigeren een homohuwelijk te voltrekken en dat ouderschap van homo’s hetzelfde wordt behandeld als dat van hetero’s. Van Gent heeft een (aangehouden) motie klaarliggen voor het eerste. RozeLinks vroeg speciaal aandacht voor mensen die hun land hebben moeten ontvluchten vanwege hun geaardheid, en in Nederland wederom tegen moeilijkheden aanlopen.

De werkgroep publiceerde vluchtverhalen op rozelinks. groenlinks.nl

Online lezen Provincie Groningen legt de bouw van de kolencentrale in de Eemshaven niet stil. GroenLinks-gedeputeerde Wiebe van der Ploeg moest uitleggen waarom. > Zie magazine.groenlinks.nl/ spanningomkolencentrale

Een teleurgestelde Bas Eickhout stemde in Europarlement tegen zijn eigen ambitieuze klimaatvoorstel. Perspectief ziet hij bij het bedrijfsleven. > Zie magazine.groenlinks.nl/euklimaatdoelen

Europees fractievoorzitter Judith Sargentini wil na rapport VN-milieubureau over olievervuiling in Nigeria meer politieke druk op Shell. > Zie magazine.groenlinks.nl/unep

15

Voortma

Daphne Kuilman

zinne

16

september 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

an zet haar

nen op zorg

Ruim een jaar zit Linda Voortman in de Tweede Kamer. In de recente zorgdebatten trad ze als woordvoerder voor het eerst echt naar voren. ‘De zorg wordt een van de grootste discussies de komende jaren. GroenLinks moet daar prominent een rol in spelen.’ door Marc van Dijck

L

inda Voortman is net terug van een werkbezoek (zie kader pg. 18). Blijkens een enquête van NRC Handelsblad is ze een van de ijverigste Kamerleden als het aankomt op werkbezoeken. Voortman: ‘Vakantie heb je ook nodig, die moet je ook nemen. Maar werkbezoeken zijn belangrijk om te horen wat er leeft in de samenleving.’ Op de keukentafel ligt een reisgids New York. In het herfstreces doet ze minder werkbezoeken, dan gaat ze op reis. Deze zomer bleef de vakantie bij kamperen in Limburg en Gelderland.

Dat hoge aantal werkbezoeken heeft ook wel met haar belangrijkste portefeuille te maken, zegt ze: zorg. In die sector word je veel uitgenodigd. Haar ambitie: GroenLinks landelijk echt een gezicht op zorg geven.

Was zorg een ondergeschoven kindje?

‘Natuurlijk was in de vorige periode Jolande Sap een hele goede woordvoerder op zorg. Maar ze deed dat naast een zware portefeuille als financiën. Voor mij is het mijn belangrijkste onderwerp.’

Je hebt geen achtergrond in de zorg. Waarom dit onderwerp?

‘Ik vind het belangrijk dat GroenLinks een stevige stem in het zorgdebat heeft. Zorg was nieuw voor me, maar ik durfde het aan te pakken, omdat ik met mijn ervaring het politieke handwerk wel beheers en me dus volop op de inhoud kon richten. De toekomst van het zorgstelsel gaat een van de grootste discussies worden de komende jaren.

GroenLinks moet daar prominent een rol in spelen, en daar wil ik voor zorgen.’

GROENLINKS MAGAZINE / september 2011

17

het CPB om een doorrekening van de kabinetsplannen (zie kader). Kan die doorrekening nog wat redden? ‘Ik hoor van veel kanten dat die onderbouwing van de pgb-plannen een kaartenhuis is. De komende tijd ga ik zoeken naar dat losse kaartje, waarmee we het kaartenhuis in elkaar kunnen laten donderen.’

foto Daphne Kuilman

Dit voorjaar trad het 33-jarige Kamerlid voor het eerst echt naar voren. Ze trok de aandacht in debatten over de AWBZ en het persoonsgebonden budget (pgb). Vooral in de pgb-discussie liepen de emoties in het land hoog op en ook als Voortman erover spreekt, wordt ze fel. Het kabinet wil het pgb voor verreweg de meeste mensen afschaffen; zij moeten hun heil zoeken in de traditionele instellingenzorg. Een Kamermeerderheid staat daar achter; GroenLinks niet.

De partij verwacht dat veel mensen zonder pgb de regie over hun leven verliezen, omdat de zorg minder op hun levenswijze toegesneden kan worden. En dat het pgb afschaffen de gezondheidszorg juist duurder maakt, hoewel de maatregelen bedoeld zijn om te bezuinigen en het zorgstelsel op de lange termijn betaalbaar te houden. Voortman heeft nog één ijzer in het vuur. Namens de voltallige oppositie vroeg ze

Voortman krijgt een rondleiding door het MEE-gebouw in Utrecht

Kamerlid op werkbezoek ‘Soms lijkt het net alsof de koningin op bezoek komt’, zegt Linda Voortman als ze om drie uur het vergaderzaaltje van MEE Utrecht, Gooi en Vecht binnenkomt.

Het is dinsdagmiddag 16 augustus, zomerreces. Op de tafel kleurrijke hapjes, aan de tafel medewerkers van de ondersteuningsorganisatie voor mensen met een beperking. Consulenten en cliënten van MEE vertellen over het belang van de organisatie voor het zorgaanbod. De bezuinigingsplannen van het kabinet ontzien de organisatie niet.

‘Ik wil graag horen wat jullie werk inhoudt en wat cliënten aan jullie hebben’, opent Voortman het gesprek. MEE is voor veel kwetsbare burgers de eerste stap naar ondersteuning. De een is makkelijk door te verwijzen, de ander heeft veel begeleiding nodig. Zoals de jongen die geen baan kan vasthouden. Hij blijkt een psychische beperking te hebben, maar eentje die niet opvalt in de omgang met andere mensen en dat maakt het extra lastig.

De resultaten van het werk zijn moeilijk meetbaar. ‘Wat je dan gaat meten, is de ellende die je hebt voorkomen’, zegt een consulent. Directeur van MEE landelijk en oud-CDA-Kamerlid Jan de Vries licht toe dat er gewerkt wordt aan heldere cijfers. Hij stelt dat iedere euro die in een consulent wordt gestoken, vier keer wordt terugverdiend.

Heikel punt is de dreigende kabinetsmaatregel dat mensen met een licht verstandelijke beperking geen steun meer krijgen als zij een IQ hebben boven de 70. Regiomanager Loek Stawski: ‘Een IQ zegt niets over de sociale zelfredzaamheid.’ ‘Bij een beperking hebben mensen het snel over een zware beperking,’ zegt Voortman, ‘één die je kunt zien. De lichtere gevallen vallen overal buiten.’

18

Het kabinet vindt dat het gebruik van het pgb te hard is gegroeid.

‘De staatssecretaris denkt dat minder mensen een beroep op zorg doen als het pgb is afgeschaft.

Ik geloof dat niet. Dan is de indicatiestelling niet goed en moet je daar wat aan doen. En een groot deel van de mensen die af gaan zien van zorg, gaat een zwaarder beroep doen op zijn eigen omgeving. Dan nemen de druk en problemen daar weer toe en dat krijg je terug.’

Bezuinigen op de zorg is onontkoombaar, maar het kan ook anders dan het kabinet doet, stelt Voortman. ‘Meer keuzevrijheid! Het pgb geeft die en dat leidt tot meer efficiency. Mensen worden inventief: hoe krijg ik de beste zorg voor mijn geld. Nu is het zo dat twintig procent van de AWBZ-zorg via het pgb wordt geregeld. Dat vormt tien procent van de kosten. Als meer mensen via een pgb de zorg zouden regelen, zouden de totale kosten dus dalen. Ook mag het papierwerk worden teruggeschroefd. We hebben er als politiek zelf om gevraagd, maar de controle is doorgeslagen. Je moet meer vertrouwen hebben in de zorgsector. Een optie is om met tevredenheidscijfers te werken. Als doorligwonden veel voorkomen in een verpleeghuis, dan zie je dat ook terug in die cijfers.’

Heeft GroenLinks een duidelijke visie op het gebied van zorg?

‘Ik vind dat GroenLinks een eigen, onderscheidende visie heeft. Hij staat niet letterlijk uitgewerkt op papier, maar in het verkiezingsprogramma staan goede dingen over werknemers in de zorg, over eigen regie voor zorgbehoevenden en dat je ook sociale zorg kan bieden op een betaalbare manier. Wij onderscheiden ons van de SP en PvdA omdat wij niet alleen zeggen “wij zorgen wel voor u”. Wij zijn sociaal, maar we zijn ook voor eigen regie: “wat heb je nodig om zelf verder te kunnen komen”. Dat laatste geldt ook voor D66 en VVD, maar zij geloven weer dat marktwerking per definitie goed is. Ik zeg: marktwerking kan, als dat ertoe leidt dat zorggebruikers meer keuzevrijheid krijgen en als het de zorg niet duurder maakt. Je moet als overheid de markt wel goed reguleren. Mensen snappen niet hoe het kan dat premies omhoog gaan terwijl de pakketten kleiner worden.’

Partijmens Voortman is een partijmens. In haar studententijd, ze studeerde engels en literatuurwetenschappen, werd ze lid van GroenLinks. Ze besloot alles uit haar studententijd te halen wat erin september 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

Studentenvakbond, gemeenteraad, FNV. Ben je een echte belangenbehartiger?

‘Bij al mijn werk ben ik me ervan bewust geweest dat ik werk doe waarbij je er voor andere mensen zit. Ook nu. Ik denk in de eerste plaats aan zieken, mensen met een beperking, de onderkant van de arbeidsmarkt... dat zijn echt mijn mensen, de mensen die ik wil helpen verder te komen.’

‘De coalitie is een gesloten front. Van Ruttes reikende hand komt niets terecht’

Waar komt dat vandaan?

‘Ik denk wel een beetje uit mijn opvoeding. Mijn moeder werkt bij de thuiszorg. Als ik bij een actie ben zoals kort voor de zomer bij de Viva-zorggroep, dan zie ik daar allemaal vrouwen zoals mijn moeder. Niet mensen met een hoge opleiding, maar wel met een groot hart voor zorg. Mijn vader heeft in een groentewinkel gestaan, in een Doorrekening magazijn gewerkt. Ik was een van Op 8 september publiceerde het CPB zijn de eersten in de familie die mochdoorrekening van de kabinetsplannen voor ten studeren.’

Hypotheekrenteaftrek

het persoonsgebonden budget (pgb). Dat veroorzaakte veel ophef. Het CPB becijferde dat het ministerie van VWS met het afschaffen van 90 procent van de pgb’s niet 900 miljoen euro bezuinigt, maar 600.

Daarbij is aangenomen dat mensen die hun pgb verliezen minder zorg zullen krijgen – waarvan staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten had toegezegd dat dat niet zou gebeuren. Houdt ze zich aan haar belofte, dan wordt de besparing ‘nagenoeg teniet gedaan’, aldus het CPB. Bovendien kosten de plannen duizenden banen. GroenLinks zal bij de begrotingsonderhandelingen alternatieve plannen presenteren.

Naast zorg heeft Voortman de portefeuille volkshuisvesting. Ook op dat gebied heeft ze een aantal prioritaire groepen. ‘De mensen van huisje, boompje, beestje komen ook bij andere partijen goed aan bod,’ zegt ze, ‘maar de studenten, krakers en huurders, die hebben het moeilijker. Je ziet dat het kabinet heel eenzijdig alles bij de huurder legt, maar je moet de woningmarkt in balans aanpakken.’ Dat kan niet zonder aan de hypotheekrenteaftrek te komen, zegt ze. Zelf profiteert ze er sinds kort van.

Een jaar geleden betrok ze met haar vriend een nieuwbouwhuis in Utrecht. ‘Ik heb nog nooit zoveel geld van de belasting teruggekregen als nu, omdat ik zo’n enorm hoog Kamersalaris krijg.

Echt schandalig. Dat vind ik onverteerbaar als je ziet dat huurprijzen stijgen. Zodra het kan, moet de hypotheekrenteaftrek beperkt worden.’ Maar daar komt dit kabinet absoluut niet aan.

Sowieso is voor de oppositie weinig te halen, constateert Voortman. Van de laatste stemmingen voor het reces was ze ‘echt kapot’, vooral die op het gebied van de zorg. ‘Het was een opGROENLINKS MAGAZINE / september 2011

foto Daphne Kuilman

zat en maakte een lijstje van organisaties waar ze voor aan de slag wilde. De meeste waren politiek georiënteerd, dat trok. Ze sloot zich aan bij de studentenvakbond. Een vriend van de bond volgde een cursus gemeentepolitiek bij de partij, iets wat Voortman ook wel zag zitten. Op haar 22ste zat ze in de gemeenteraad. Ze bleef er de rest van haar studententijd. Daarna werkte Voortman als vakbondsbestuurder bij FNV Bondgenoten in Utrecht. Ze was als vakbondsvrouw betrokken bij de grote acties van schoonmakers bij de NS en op Schiphol. Toen het kabinet viel, lonkte de Kamer.

eenstapeling van dingen die de zorg slechter en duurder maken’, zegt ze. Moties van de oppositie maakten geen kans. ‘Zelfs de meest genuanceerde motie werd met een 76-74 meerderheid afgewezen, zonder argumentatie. Daar werd ik verdrietig van. Maar ik kan heel verdrietig of boos zijn, en op gegeven moment diezelfde emotie weer inzetten om heel strijdbaar te zijn.’

Voortman is even stil, en dan vult ze aan: ‘Als je denkt dat het allemaal reddeloos verloren is, dan heeft het in ieder geval geen zin. De komende tijd zal het nog vaker gebeuren dat die 76 zetels hun dingen erdoor drukken. Maar als je een kans krijgt, moet je die grijpen.’ Dat deed ze zelf met de – ook zo genoemde – motie-Voortman, ze kreeg het CDA mee. ‘Daar ben ik wel trots op. In het regeerakkoord sprak het kabinet van 12.000 extra mensen in de zorg. Ik vraag om goede monitoring, dat het ook kwalitatief goede mensen zijn. Je kunt niet zomaar een blik verzorgenden opentrekken, daar moet je plannen voor maken.’

Vind je dat GroenLinks over het algemeen genoeg bereikt in de Kamer?

‘Gezien de omstandigheden, ja. Want de coalitie is echt een gesloten front. Van die reikende hand waar Rutte het over had, komt niets terecht. Alleen op het moment dat Rutte ons nodig heeft.

Ik ben heel erg van kwaliteitsoppositie, zelf met voorstellen komen en dan coalitiepartijen verleiden tot meestemmen. Maar misschien kunnen we nu op een andere manier meer bereiken. Ik broed er nog op. In ieder geval ben ik ervoor het kabinet nu echt hard aan te gaan vallen.’

Waarop ga je je de komende tijd richten?

‘Vooral zorg. Die pgb-plannen, die moeten van tafel. Verder ga ik bovenop die 12.000 verzorgenden zitten, het werk in de zorg moet aantrekkelijker worden. Ik denk dat er ruimte is om een belangrijke stem in het zorgdebat te hebben en ik wil die belangrijke woordvoerder worden. Ik wil GroenLinks echt een gezicht op zorg geven. < 19

I natuurkampeerterrein Landgoed Old Putten Oud landgoed met parkbos, beek, ruime plaatsen, kampvuurplaats, ‘huiskamer’, verse broodjes, knutselen, kindvriendelijk, ideaal voor jonge gezinnen, wandel- en fietsgebied, trekkershutten, comforthut. Midden in de natuur gelegen op 500 m van vestingstadje Elburg. * Groenlinks 10% korting op kamperen

Ongecensureerd

info@oldputten.nl

tel. 0525-68 19 38

www.oldputten.nl

Vacature Gevraagd vrijwillige enthousiaste gastheer/vrouw voor receptie landgoedkampeerterrein Positieve, gastvriendelijke instelling, talenkennis en correct taalgebruik zijn belangrijk. april t/m sept.

natuurkampeerterrein Landgoed Old Putten

Freelance fotograaf Ton Koene reisde in 2010 en 2011 door Afghanistan. Dat deed hij zelfstandig, en niet zoals veel andere journalisten embedded met het leger.

Journalisten kregen daarover tijdens de missie in Uruzgan weliswaar veel kritiek, maar er waren goede redenen voor, zegt Koene. ‘De grote dreiging van gijzelneming door de Taliban en van bermbommen en criminelen maakte het gevaarlijk voor journalisten om vrij rond te reizen.’ Koene deed het wel – om niet op te vallen in een aftandse Toyota Corolla – en kreeg daardoor een realistisch beeld. ‘Burgers en autoriteiten kon ik vrij

fotograferen, zonder dat een bewaker met kalasjnikov over mijn schouder meekeek.’

Het leverde een fotoboek op over het dagelijkse leven en de gevolgen van de oorlog; ook politieagenten in Kunduz staan op de foto. Koene constateert een groeiende haat jegens buitenlanders, en ziet ook wantrouwen tussen westerse trainers en Afghaanse trainees. ‘Het zal voor de Nederlandse trainers niet alleen gevaarlijk zijn buiten de kazerne’, waarschuwt hij.

Ton Koene, Afghanistan ongecensureerd Lemniscaat, 224p.

29,50 euro

t.a.v. mevr. N.A.Th. Witjes-Rambonnet Oud landgoed met parkbos, beek, ruime plaatsen, info@oldputten.nl tel. 0525-68 19 38 www.oldputten.nl

kampvuurplaats, ‘huiskamer’, verse broodjes, knutselen, kindvriendelijk, ideaal voor jonge gezinnen, wandel- en

fietsgebied, trekkershutten, comforthut. Midden in de DE NIEUWE KEUKEN… natuur gelegen op 500 m van vestingstadje Elburg. * Groenlinks 10% korting op kamperen

De Helling Natuurlijke materialen, energiezuinige apparatuur, oerdegelijk vakmanschap. Ontworpen en uitgevoerd volgens uw eigen wensen.

Bernhagen Natuurkeukens, Traay 196-198, Driebergen-Rijsenburg, tel. (0343) 755 006. info@natuurkeukens.nl www.natuurkeukens.nl

info@oldputten.nl 20

…NATUURLIJK MOOI

tel. 0525-68 19 38

www.oldputten.nl

De Helling, het kwartaalblad van het Wetenschappelijk Bureau van GroenLinks, komt uit op 24 september.

Dit keer als thema: framing.

Te bestellen via www.dehelling.net. september 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

foto geert poelgeest

media&meer

Weg met de geitenkaas­ salade ‘Het aanbod en de variatie van groentegerechten in veel restaurants laat nog te wensen over. Wie kent niet de treurige eenzame geitenkaassalade op het menu. Daar moet verandering in komen’, vinden de initiatiefnemers van de eerste Vegetarische Restaurantweek: de Nederlandse Vegetariërsbond en het radioprogramma Vroege Vogels. Van maandag 3 tot en met zondag 9 oktober hebben deelnemende restaurants speciale aandacht voor het vegetarische menu. Bovendien krijg je bij een vegetarisch driegangenmenu het voorgerecht gratis. Ook je tafelgenoot krijgt dan een gratis vegetarisch voorgerecht, ook al heeft hij of zij een vleesmaaltijd. Met deze aanbieding wil de Week ook ‘verstokte vleeseters’ verleiden om kennis te maken met de vegetarische keuken.

Zie www.devegetarischerestaurantweek.nl

Land van Obama In een serie van zes afleveringen reist oud-GroenLinksleider Paul Rosenmöller voor de IKON door de Verenigde Staten. Sinds de terreuraanslagen op de Twin Towers tien jaar geleden lijkt het land of the free zichzelf niet meer te zijn. De Amerikaanse droom is wreed verstoord en de nationale trots geknakt.

Twee jaar geleden leek het tij gekeerd: Obama gaf het land nieuwe hoop. Maar wat is er over van die euforie?

Rosenmöller bezoekt o.a. Tea Party-voorman David Webb, het door het verdwijnen van de zware industrie vervallen Detroit, Zuid-Amerikaanse immigranten en het failliete Californië waar op grote schaal wordt gewerkt aan duurzame en groene technische vernieuwing. Vanaf zondag 11 september tot en met 16 oktober, 21.10 uur, Nederland 2.

Zie www.ikonrtv.nl

Even checken Hoe duurzaam is de kleding die je koopt? Kijk het na in de geüpdate en uitgebreide Kledingchecker van consumentenorganisatie GoedeWaar.nl. Zie www. kledingchecker.nl

GROENLINKS MAGAZINE / september 2011

Dothebrightthing.nl

Winkelen voor zonne-energie Zelf kun je groene stroom gebruiken om bijvoorbeeld je mobiel op te laden. Maar je hebt er geen invloed op of voor het maken van die telefoon groene energie is gebruikt. En zo’n productieproces kost juist veel energie. Via een omweg kun je die energie voortaan alsnog ‘verduurzamen’. Tenminste, als je het product op internet koopt en dat doet via Dothebrightthing.nl.

En het kost niks extra.

Do the bright thing is zelf geen webshop waarbij je de aankoop doet, maar verwijst door naar webshops. Momenteel zo’n driehonderd. Doorgaans zou je vast direct naar je favoriete webshop zijn gegaan om bijvoorbeeld die nieuwe mobiel te bestellen. Als je daar nu via Do the bright thing naartoe gaat en hem koopt, krijgt Do the bright thing een kleine vergoeding voor het doorsturen van jou naar de webshop – een werkwijze waarvan bijvoorbeeld ook veel vergelijkingssites bestaan. Die commissie, doorgaans een paar procent van het aankoopbedrag, gebruikt Do the bright thing echter om (samen met een lening van de bank) zonnepanelen te kunnen kopen. Binnen zestig dagen worden deze nieuwe zonnecellen geplaatst. Dat levert groene stroom op. Zo wordt de (fossiele) energie die nodig is geweest om je aankoop te doen, gecompenseerd met zonne-energie. De hoeveelheid zonne-energie kan hard oplopen. ‘Als alle smartphones in 2011 via Do the bright thing verkocht zouden worden, zouden we genoeg nieuwe zonneenergie plaatsen waarmee we 2,8 miljoen huishoudens één jaar van groene energie kunnen voorzien’, hebben de makers beeldend berekend.

Hoe werkt het? Meteen op de homepage kun je zoeken op winkel of product. Op winkel krijg je links naar webshops te zien, waarna je naar de webwinkel van keuze gaat. Bij producten krijg je eerst te zien hoeveel energie de zonnepanelen gaan opwekken als je het product koopt. Zo blijkt dat bij een nieuwe Samsung Star mobiel 74 kWh te zijn en voor een stevige boekenkast 179 kWh. Na de koop word je bedankt, voor ‘doing the bright thing’. De website is een initiatief van energiemaatschappij Greenchoice.

Marc van Dijck Websitetip voor deze rubriek?

Mail magazine@groenlinks.nl

21

Dat verhaal over de formatie klinkt als een echte jongensdroom.

‘Een beetje wel hè? Toch is het veel meer dan dat.

Voor GroenLinks had deelname aan Paars Plus heel belangrijk kunnen zijn. We zijn een ideeënpartij op zoek naar macht. Een coalitie van VVD, PvdA, GroenLinks en D66 had bovendien een keerpunt in de Nederlandse politiek kunnen worden. Het zou niet heel gemakkelijk geworden zijn, maar we hadden kunnen breken met het conservatisme dat de Nederlandse politiek nu kenmerkt. Net zoals Paars I, dat met een groep jonge ministers in staat was elan in de politiek te brengen. Ik geloof zeker dat wij erin geslaagd waren 18 miljard te bezuinigen. Maar dan met hervormingen van onze economie en bijvoorbeeld een vergroening van het belastingstelsel.

Het blijft jammer dat de VVD en de PvdA het niet aandurfden om over hun schaduw heen te stappen.’

Waarom neem je eigenlijk ontslag?

‘Ik heb nu zeven jaar voor GroenLinks gewerkt.

Toen ik vijf jaar directeur van het Wetenschappelijk Bureau was, kwam voor mijn gevoel het einde al in zicht. Ik wilde mijn vrijheid terug.

Weer zelf aan een boek kunnen schrijven zonder aan wie of wat dan ook gebonden te zijn. Ik heb dan ook geaarzeld toen Femke Halsema me twee jaar geleden vroeg Tom van der Lee te vervangen en hoofd voorlichting en politiek coördinator te worden. Ik heb toen al gezegd dat ik het maar tijdelijk zou doen. Het was natuurlijk wel interessant. De verkiezingen kwamen eraan en ik werd campagneleider. Als adviseur van Femke raakte ik nog directer bij het politieke handwerk betrokken. Tegelijkertijd stond voor mij vast dat het voor een korte periode zou zijn.’

Blijvend veranderd Als zijn belangrijkste bijdrage aan GroenLinks noemt Snels het samen met Halsema ‘neerzetten van GroenLinks als een liberale en vrijzinnige 22

Bart Snels, voormalig directeur van het Wetenschappelijk Bureau en rechterhand van Femke Halsema, over zijn tijd bij GroenLinks. ‘Ik voelde me als een voetballer in de Champions League–finale.’ door Michiel Zonneveld

Meedoen om te cv Bart Snels > Econoom > Politiek coördinator Tweede Kamerfractie > Oud-directeur Wetenschappelijk Bureau GroenLinks > Werkte mee aan verkiezingsprogramma 2006 en beginselprogramma 2008 > Redacteur bij FEM Business > Beleidsmedewerker bij o.a. het ministerie van Financiën

partij’. De bundel Vrijheid als ideaal, verschenen in 2005, is daarin van grote betekenis geweest.

Snels: ‘Dat was al een reactie op een politiek klimaat dat conservatiever werd, waardoor liberale en vrijzinnige politici in het verdomhoekje kwamen te zitten. Ik ben toen, als econoom, tegelijkertijd begonnen over de hervorming van de verzorgingsstaat. Mijn allereerste stuk dat ik als directeur van het Wetenschappelijk Bureau voor het NRC Handelsblad schreef, ging over de linkse en rechtse taboes die in de discussie daarover bestonden. Wat links betreft waren dat het ontslagrecht, de duur van de WW en het pensioenstelsel.

Mijn stelling is steeds geweest dat door alleen maar vast te houden aan verworven rechten je de belangen van een groeiende groep outsiders negeert. Natuurlijk was lang niet iedereen binnen GroenLinks het hiermee eens. Toch geloof ik dat GroenLinks op deze onderwerpen blijvend van positie is veranderd.’

Stel dat je nu opnieuw bij GroenLinks zou beginnen. Over welke onderwerpen zou je dan het debat willen aansnijden?

‘Hoog op mijn lijst zou de discussie over de gezondheidszorg staan. We moeten veel scherpere opvattingen ontwikkelen over hoe we met de stijgende kosten omgaan. Die stijgen zo snel dat de situatie onhoudbaar wordt. Een ander onderwerp zou de internationale politiek zijn. Voor ik afscheid nam van het Wetenschappelijk Bureau september 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

foto margot scheerder

A

ls Bart Snels wordt gevraagd wat hij in zijn loopbaan bij GroenLinks als het hoogtepunt beschouwt, hoeft hij niet lang na te denken. ‘Vorig jaar, op maandag 5 juli. De vrijdag daarvoor was bekend geworden dat we werden uitgenodigd om te gaan onderhandelen over een kabinet Paars Plus. Samen met Femke Halsema liep ik naar het gebouw van de Eerste Kamer waar de gesprekken plaats zouden vinden. Voor de ingang stond een batterij camera’s die allemaal op ons waren gericht.

Door een haag van journalisten moesten we ons naar binnen werken. Het gevoel dat ik toen kreeg, kan je vergelijken met dat van een voetballer die voor een uitverkochte finale van de Champions League het veld oploopt. We zaten als GroenLinks eindelijk echt aan de knoppen.’ Ruim een jaar later zit Snels in de tuin van zijn huis te genieten van de zon. Per 1 september heeft hij ontslag genomen bij de partij.

winnen heb ik al een dun boekje over ontwikkelingssamenwerking geschreven. Ik vond toen dat ook links kritisch zou moeten zijn over de effectiviteit van hulp. Eén van de punten die daarbij aan de orde komt, is de relatie tussen defensie en ontwikkelingssamenwerking. Honger en armoede is nu eenmaal het grootst in die gebieden waar er ook veel conflicten zijn. Je kunt zeggen dat de missie in Kunduz het debat daarover zeer actueel maakt.’

Ik hoorde dat je ook wel de partijorganisatie ter discussie zou willen stellen.

‘Dat vind ik eerlijk gezegd niet zo’n belangrijk onderwerp. Al valt er wel wat af te dingen op de effectiviteit van de organisatie. Net als bijvoorbeeld het CDA zijn we een kaderpartij die relatief veel tijd in interne discussies steekt. Iets meer een campagnepartij zou niet slecht zijn. Bovendien moet je je ervan bewust blijven dat het actieve kader slechts een klein deel van de 27.000 leden uitmaakt. Anders dan het bestuur en de gekozen volksvertegenwoordigers heeft het geen mandaat.’

Hervormingskabinet De vraag of GroenLinks in de toekomst opnieuw klaar zal staan om mee te regeren, komt wellicht niet snel aan de orde. Toch sluit Snels niet uit dat CDA en VVD straks genoeg krijgen van de PVV: ‘In dat geval is het zeer de vraag of de PvdA mee GROENLINKS MAGAZINE / september 2011

zal gaan regeren. Die partij is al een aantal jaren erg onzeker over de eigen positie. Voor alle duidelijkheid: ik leg de schuld van het mislukken van Paars Plus in 2010 zeker niet alleen bij de PvdA. Rutte speelde daarin zelfs een grotere rol.

Maar je zag toen wel dat de PvdA niet durfde te bewegen als het om hervormingen ging. Bij een volgende formatie zou je dus best eens een hervormingskabinet kunnen krijgen van VVD, CDA, D66 en GroenLinks. Dat is een belangrijke reden waarom ik vind dat het in de discussie over progressieve samenwerking, uit machtspolitieke overwegingen, vooral moet gaan over de vraag wat wij aan D66 hebben en zij aan ons. Daarbij moeten we onderzoeken wat het kan betekenen als er een kabinet komt waaraan wij wel meedoen en de PvdA niet. Deelname aan zo’n coalitie brengt natuurlijk grote electorale risico’s met zich mee. Daarom zou zo’n kabinet in elk geval moeten uitstralen dat ze wel wil hervormen.’ <

Bart Snels met femke Halsema op zijn afscheid, 5 september 2011

Boek Bart Snels werkt aan een boek over de opkomst van het populisme. ‘Ik ben namelijk helemaal niet overtuigd door de verklaringen die er tot nu toe voor worden gegeven.’ Hij raakte geïnspireerd door de Amerikaanse econoom Robert H. Frank.

‘Frank beschrijft dat de lagere inkomens en grote delen van de middenklasse sinds de jaren tachtig veel minder hebben geprofiteerd van de welvaartsstijging dan de hogere. Dat heeft er niet alleen toe geleid dat de eerste groep zich massaal in de schulden heeft gestoken. Veel mensen zijn gefrustreerd geraakt in hun aspiraties. Daar zou wel eens een kern van de verklaring kunnen zitten.’

23

Opinie

Vrijheid werkt Femke Roosma, duoraadslid voor GroenLinks in Amsterdam, houdt een warm pleidooi voor het basisinkomen. ‘Nietwerken is in toenemende mate het voorportaal geworden van uitsluiting, armoede en sociaal isolement.’

M

ensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt worden steeds meer uitgesloten van werk en een fatsoenlijk inkomen. Eén van de oorzaken hiervan is de groeiende focus die gelegd wordt op het belang van renderend werk.

Iedereen móet meedoen: daar is men het van links tot rechts over eens. Zó over eens, dat niemand het ter discussie wil stellen. Maar participatie wordt steeds meer gezien als iets wat moet worden uitgedrukt in economische waarde: renderende arbeid. Een voorbeeld is het voorstel van dit kabinet om arbeidsongeschikten te betalen naar hun ‘loonwaarde’ (de waarde die ze kunnen produceren) en ze langdurig onder het minimumloon te laten werken. De nadruk op renderend werk leidt tot een groeiende kloof tussen competitieve mensen met een hoge arbeidsproductiviteit en mensen met een lage arbeidsproductiviteit die niet mee kunnen komen in de rat race om status en geld. Werken is daardoor in toenemende mate een toegangsbewijs tot meedoen geworden, en niet-werken het voorportaal van uitsluiting, armoede en sociaal isolement.

Meer dan alleen geld verdienen Maar werk is een veel rijker begrip dan alleen ‘rendabele arbeid’. Werk is belangrijk voor afleiding, voor een gevoel van bekwaamheid, voor identiteitsvorming. Die waarden vinden we niet alleen in rendabele arbeid maar ook in vrijwilligerswerk, vormen van dagbesteding en gesubsidieerde arbeid. Het is een hard gelag dat het kabinet juist op die vormen van participatie bezuinigt.

De sociale zekerheid en gereguleerde arbeidsmarkt zouden mensen veel meer moeten stimuleren om de juiste balans te vinden tussen werk, 24

vrije tijd, ontwikkeling en de zorg voor anderen.

Werk zou moeten samenbinden in plaats van tweedelen. Werk zou de basis moeten zijn van solidariteit en niet de aanjager van ongelijkheid.

Maar hoe kunnen we onze overspannen prestatiemaatschappij bijsturen in de richting van een ontspannen, ongedeelde en solidaire samenleving? Het vrijzinnig paternalisme suggereert inbouwen van nudges (duwtjes) om mensen ‘betere’ keuzes te laten maken.

Het invoeren van een basisinkomen (een onvoorwaardelijk inkomen voor iedereen), in combinatie met het creëren van (beschut) werk aan de onderkant van de arbeidsmarkt, is een belangrijke nudge die de ontspannen, ongedeelde en solidaire samenleving dichterbij kan brengen.

Het basisinkomen compenseert de oneerlijke verdeling in inkomen, bezit en talenten. Het bevrijdt mensen van de knellende economische definitie van arbeid. Het beloont en waardeert nietrenderende vormen van arbeid zoals mantelzorg en vrijwilligerswerk, het biedt meer ruimte voor ontplooiing en scholing en voor het combineren van verschillende levensdoelen. Maar bovenal versterkt het de positie van de mensen die het zwakst staan op de huidige arbeidsmarkt. Het biedt hen de mogelijkheid slecht betaalde junk jobs af te wijzen en versterkt daarmee het recht op een eerlijke en goede baan die loont. Het biedt hen meer bestaanszekerheid, maar vooral ook meer vrijheid en een grotere autonomie.

Femke Roosma

Dit artikel is een bewerking van het hoofdstuk Werk, sociale zekerheid en het ‘goede leven’ in het boek Vrijzinnig paternalisme – Naar een groen en links beschavingsproject dat het Wetenschappelijk Bureau van GroenLinks in oktober uitbrengt. september 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

Eurocrisis vraagt om Europese regering Europa steggelt over de hulp aan noodlijdende Eurolanden.

Door falend leiderschap riskeren we een nieuwe economische crisis en de teloorgang van de euro. Tijd voor een Europese economische regering, zeggen Europarlementariër Bas Eickhout en beleidsmedewerker Richard Wouters.

H

et is verleidelijk om ‘Zie je wel!’ te roepen. GroenLinks was eind vorige eeuw, toen de muntunie werd opgetuigd, een van de meest consequente criticasters van de eenheidsmunt. Een monetaire unie zonder politieke unie, dat moest wel misgaan, zo waarschuwden Kees Vendrik en andere GroenLinksers.

Maar triomfalisme is misplaatst. Alleen al omdat GroenLinks in de afgelopen jaren de noodzaak van een sterker bestuur voor de eurozone niet van de daken heeft geschreeuwd. In het laatste programma voor de Tweede Kamerverkiezingen (waaraan wij zelf meeschreven) kwamen de termen ‘politieke unie’ of ‘economische unie’ niet eens voor. De opgave waarvoor de Europese regeringsleiders nu staan, is tevens de onze: tegen de euroscepsis ingaan om burgers te overtuigen van het nut van meer integratie.

Leedvermaak is evenzeer misplaatst. De teloorgang van de euro zou de politieke ambities van GroenLinks hard treffen. Of het nu gaat om de aanpak van de klimaatcrisis of steun aan de Arabische Lente, we hebben er een werkend Europa voor nodig. Als de EU de val van de euro al overleeft, dan is zij voor vele jaren vleugellam.

Alle reden om mee te werken aan noodoplossingen voor de Europese schuldencrisis en tegelijk te ijveren voor een structurele oplossing. Met hun weifelende aanpak zetten de regeringsleiders niet alleen de verworvenheden van zestig jaar Europese integratie op het spel, maar roepen zij ook een nieuwe economische crisis over zich af. Die komt ons veel duurder te staan dan de garanties voor probleemlanden, waarover zo eindeloos geruzied wordt.

Een structurele oplossing kan beginnen met de

GROENLINKS MAGAZINE / september 2011

uitgifte van gezamenlijke Europese obligaties. Volgens tegenstanders krijgen overheden daarmee een vrijbrief om hun schulden te laten oplopen. Maar zij gaan voorbij aan de slimmere voorstellen voor eurobonds, die juist disciplinerend werken en een lage rente bewerkstelligen. Als eurolanden hun staatsschuld slechts gedeeltelijk mogen financieren met goedkope eurobonds en de restschuld zelf moeten financieren tegen een hogere rente, ontstaat een sterke stimulans om de schulden terug te dringen.

Brussel kan bovendien voorwaarden verbinden aan eurobonds en krijgt daarmee de sanctiemogelijkheden die zij in het verleden zo node miste.

Euro-obligaties vormen de opstap naar een Europese economische regering. Belastingcoördinatie hoort daar ook bij. De inzet van Merkel en Sarkozy voor een financiële transactietax en een minimumtarief op bedrijfswinsten is een welkome doorbraak. Die laat zien dat de crisis ook kansen biedt.

Maar bovenal is meer besluitvaardigheid nodig.

Het idee van Merkozy om de Europese regeringsleiders een economische regering te laten vormen spant het paard achter de wagen; die leiders hebben opzichtig gefaald. De eurozone heeft een regering nodig die haar juist minder afhankelijk maakt van de besloten onderonsjes van regeringsleiders met hun verlammende veto’s.

En de democratische controle dan? Die zal vooral het Europarlement moeten afdwingen, op grond van zijn machtspositie in het wetgevingsproces.

Wie zich zorgen maakt over de uitholling van de nationale democratie moet één ding bedenken: dat we inmiddels al drie jaar geregeerd worden door de paniek en speculatiedrift op de financiële markten.

Bas Eickhout en Richard Wouters

25

h

brieven Handelsgeest

‘Linkse strijd­bijlen moeten begraven worden en de ­handen ineen­ geslagen’

26

In ‘Creatieve handelsgeest’ (GroenLinks Magazine juli/augustus 2011) over bezuinigingen op culturele instellingen geen woord over cultuureducatie: kunstzinnige activiteiten voor jeugd op school en in de vrije tijd. Ook in de Kamerdiscussie bleef de bezuiniging op cultuureducatie onderbelicht; hoewel 23 van de 200 miljoen daarop werd bezuinigd. De landelijke bezuinigingen treffen zo de talentontwikkeling van jonge mensen. Gemeenten en provincies doen daar een schepje bovenop. De verwachting is dat zij op cultuureducatie rond de honderd miljoen zullen bezuinigen: muziekscholen, amateurverenigingen, enzovoort. Ergerlijk is dat GroenLinks daar ongegeneerd aan meedoet. Neem de provincie Utrecht die schaamteloos de stekker uit cultuureducatie trekt. Als er wordt bezuinigd op culturele instellingen, dan is cultuuronderwijs voor ieder kind extra van belang, niet alleen voor kinderen van ouders die dat kunnen betalen. Zorg dat

Brieven aan de redactie van maximaal 250 woorden zijn welkom. De redactie houdt zich het recht voor brieven in te korten of niet te plaatsen.

iedere basisschool drie uur cultuuronderwijs in zijn curriculum plaatst. Dat kan, als GroenLinks op lokaal niveau zich daar sterk voor blijft maken.

Dirk Monsma, Rotterdam

Openbaar vervoer In de brievenrubriek in GroenLinks Magazine (juli/augustus 2011) staat een heldere analyse door Michiel ter Horst over de ov-chipkaart. GroenLinks maakt vaak de verkeerde keuze op het gebied van openbaarvervoerbeleid. Een voorbeeld: dit voorjaar stelde Ineke van Gent dat de aangekondigde abonnementswijzigingen van de NS forenzen de auto en dus file injagen. Zij slaat de plank mis. Door korting af te schaffen in de avondspits wil de NS reizigers meer spreiden. De meeste forenzen krijgen reiskostenvergoeding (vaak in de vorm van een treinabonnement) en zitten ’s ochtends ook al tegen vol tarief in de trein. Reizigers die niet per se in de spits moeten rijden, zullen eerder kiezen om buiten de spits te reizen. De treinen puilen nu uit en wat meer

spreiding kan zo relatief eenvoudig behaald worden. Dit lijkt me een betere maatregel dan het kopen van meer treinen, want die zijn slechts een beperkt deel van de dag nodig en daardoor heel inefficiënt. Dat is voor de NS duurder, wat in de prijs van het treinkaartje zal doorwerken of ten koste zal gaan van andere ov-uitgaven.

Michiel van Bokhorst, Den Haag

Koers oppositie GroenLinks en de andere linkse partijen moeten hun huidige koers ten opzichte van het kabinet verlaten: van gedogen naar ten val brengen. In de huidige situatie verlenen de oppositiepartijen net als de PVV gedoogsteun, maar met dit verschil: er zijn niet vóóraf, bij de kabinetsonderhandelingen, grote resultaten geboekt. Evenmin zitten de oppositiepartijen wekelijks in het torentje voor een afstemmingsoverleg. De oppositie heeft steeds gezegd ‘geen politieke spelletjes te willen spelen om dit kabinet ten val te brengen’

september 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

jos (Roemer van de SP). Natuurlijk, op onderwerpen waarover VVD, CDA en PVV het niet eens zijn, ontstaan mogelijkheden om resultaten te boeken. Deze vallen echter in het niet bij de rampzalige besluiten die dit kabinet neemt en bij de stemmingmakerij tegen niet-westerse immigranten. Het is daarom gerechtvaardigd om tegen kabinetsvoorstellen te stemmen waar je eigenlijk vóór bent, uitsluitend om dit kabinet naar huis te sturen.

Ook dat is gewoon politiek.

Frans Scholte, Apeldoorn

Een jaar kabinet Rutte Wie denkt dat het rigoureuze bezuinigingspakket van het kabinet Rutte, dat eenzijdig sociale voorzieningen en cultuur treft, zou leiden tot een uittocht van kiezers naar links, heeft het mis.

Integendeel, de peilingen geven

een gestadige groei aan voor de VVD en verdere afkalving van de PvdA. De leegloop van het CDA komt ten goede aan VVD en PVV. De laatste heeft geen last van de affaires van haar parlementariërs.

Mark Rutte mag in z’n handjes wrijven, want het massale protest tegen zijn bezuinigingen laat zijn aanhang blijkbaar koud. Alle reden dus voor GroenLinks en de andere linkse partijen om zich af te vragen wat hier aan de hand is. Ik mis een serieuze analyse van dit verschijnsel. Waarom weet links geen nieuwe kiezers te trekken? Om te voorkomen dat de VVD voor langere tijd de landelijke politiek zal domineren, zullen linkse strijdbijlen begraven moeten worden en de handen ineengeslagen. Tijd om in beweging te komen! Anders staan we voor langere tijd buitenspel.

Henk Koetsier, Heemstede

Geïnspireerd

‘Sleutelen aan argumenten’ Ivo Rodermans (37) is fractiemedewerker van GroenLinks Rotterdam.

Gevraagd naar een kunstzinnige inspiratiebron noemt hij het kunstwerk Bidibidobidiboo van de Italiaanse kunstenaar Maurizio Cattelan.

Pera Michiels

‘Het is een indringend werk waarbij een dode eekhoorn op een stoel zit met zijn hoofd op tafel.

Op de grond naast hem ligt een klein pistooltje. Een eekhoorn die zelfmoord heeft gepleegd? Toen ik het voor het eerst zag vond ik het een schokkend en tegelijkertijd sprekend beeld. Ik dacht: wat moet er in de wereld aan de hand zijn dat zelfs een eekhoorn het niet meer ziet zitten. Welke zorgen brengen een dier tot een dergelijke wanhoopsdaad? Het kunstwerk laat mij de kwetsbaarheid van de natuur zien en roept een gevoel van urgentie op over hoe de aarde eraan toe is. Het stelt mij de vraag welk aandeel wij als mens hebben aan de situatie en moedigt aan om verantwoordelijkheid te nemen. De mens is in staat om zich destructief te gedragen en zich niet te bekommeren over het voortbestaan van de soort, maar óók om keuzes te maken die het verschil maken, al is het op microniveau. Ik geloof erin dat het uitmaakt of je bijvoorbeeld wel of niet in het vliegtuig stapt, vlees eet of een ledlamp indraait.

Deze gedachte probeer ik ook politiek vorm te geven. Als libertaire en groene partij is het onze opgave om zo te sleutelen aan de argumenten waarop mensen hun individuele keuzes baseren, dat zij vanzelfsprekend kiezen voor duurzame opties. Het mooie is dat duurzaam leven al vaak de betere keus is. Want niemand staat graag in de file, woont in een tochtig huis, in een grijze straat, wordt ziek door gif of radioactiviteit, óf ziet de natuur “zichzelf” door het hoofd schieten.’ Rieke Spierings GROENLINKS MAGAZINE / september 2011

Twitter Twittero, ergo sum. Ik twitter, dus ik besta. Ikzelf heb lange tijd gedacht dat twitteren alleen mogelijk was met een smartphone en aangezien ik in het rijke bezit ben van een ouderwetse nokia leefde ik in de veronderstelling dat het twitteren niet aan mij was besteed. Tot ik er – een klein jaar geleden -– achter kwam dat ik gewoon kan twitteren achter mijn pc en sindsdien ben ik in deze wonderlijke wereld actief. Ik heb zelfs – ik begrijp het zelf ook niet -– zo’n 900 followers. Er zijn kerkleiders die het met minder moeten doen.

Dat aantal steekt natuurlijk bleekjes af bij onze twitterende Tweede Kamerleden. Een paar onder hen komen niet veel verder dan enige duizenden followers, maar Liesbeth van Tongeren en Jesse Klaver (beiden zo’n 5000), Ineke van Gent (11.000), Tofik Dibi (16.000) en Jolanda Sap (35.000) mogen over belangstelling zeker niet klagen.

Absoluut koploper is Arjan El Fassed met 275.000. Arjan is een ware twitter-activist, ooit zelfs doorgedrongen tot de suggested users list van twitter, waardoor hij zelfs twittergrootheid Femke Halsema (130.000) moeiteloos achter zich laat. Alleen Rik Grashoff doet aan deze moderniteit niet mee –- hij twittert niet.

Maar goed, zo weet ik wanneer Ineke van Gent vanuit Groningen naar de Randstad afreist, op welk tijdstip Liesbeth van Tongeren thuiskomt en #PenW bekijkt, wanneer Tofik Dibi met een frietje op de bank ploft, hoe laat een fractievergadering begint en wanneer hij weer afgelopen is. Wat ik maar wil zeggen: goed twitteren is een kunst apart. De verleiding om onzinnige informatie te verspreiden is zo groot dat zelfs serieuze GroenLinks-politici deze niet kunnen weerstaan.

Voor een goed oordeel over deze nieuwe communicatievormen telt echter vooral de informatiewaarde van de berichtgeving op momenten die er toe doen. Daarom wilde ik in augustus graag weten waarom vijf leden van onze Kamerfractie hun reces niet hadden onderbroken voor een spoeddebat over de eurocrisis. In de Volkskrant werd daar fijntjes op gewezen, dus leek het mij goed even op twitter te kijken.

Helaas, niks. Ja, indirect begreep ik van Bruno Braakhuis dat hij wekenlang in zijn eentje het fort had bewaakt, voor het eerst sinds jaren op vakantie was en het even helemaal gehad had. Kan ik mij heel goed voorstellen, maar de andere afwezigen zwegen in alle twittertalen. Zoals ook over de affaire-Mariko Peters een twitterstilte heerste. Hoe zit dat?

Geen verbinding in de VS of Marokko of is twitter er eigenlijk alleen om goede sier te maken, onzinnige informatie rond te bazuinen, vrolijke noten te kraken en politiek correcte kreten te verspreiden?

Nu ik erover nadenk: misschien is Rik Grashoff wel ons verstandigste Kamerlid. @josvanderlans Jos van der Lans is cultuurpsycholoog en journalist. Van 1999 tot 2007 was hij Eerste Kamerlid voor GroenLinks.

27

Politiek vaardiger met de GroenLinks-Academie Academie-training debatteren of onderhandelen hebt gevolgd.

Joop Ouborg (voorzitter afdeling Arnhem): “De oefeningen waren bijzonder nuttig”

De GroenLinks-Academie biedt een breed scala aan trainingen en workshops. Voor de doorgewinterde politiek actieveling, de aspirant of degene die nog overweegt zijn eerste schreden in de politiek te zetten; de politiek leidinggevende (zoals de fractievoorzitter of afdelingsbestuurder), de ondersteuner: voor hen allen valt er wat te halen bij de Academie.

Joost Hartlief is duo-raadslid in Leiden. Hij volgde de training Overtuigend debatteren. Een zeer waardevolle training, naar zijn mening.

Hij heeft duidelijk ervaren dat zijn debatteervaardigheden sindsdien erop vooruit zijn gegaan. Hartlief: “Vooral in de voorbereiding en uitvoering van commissievergaderingen heeft de cursus mij ontzettend geholpen. Ik was van nature geneigd de nadruk op mijn argumenten te leggen, waardoor de politieke boodschap een beetje ondersneeuwde. Nu breng ik eerst mijn kernboodschap.

Soms blijft deze zonder verdere onderbouwing staan als een huis. Wordt er aan gemord, dan kan ik nog altijd mijn argumenten te voorschijn halen om de boodschap te stutten. De cursus bood bovendien slimme tips over hoe je het beste je argumenten in

28

stelling kan brengen en de argumenten van de ander kan neutraliseren.”

Ook specifiek en verdiepend Het aanbod bestaat voor een deel uit algemene trainingen en workshops, maar de Academie richt zich ook op specifieke doelgroepen, voor heel specifieke kennis of vaardigheden.

Bij de workshop Aan het stuur: initiatiefvoorstellen bijvoorbeeld, leren Raads- en Statenleden een initiatiefvoorstel te schrijven. Ook specifiek is de training Raads- en Stateninstrumenten. Raads- en Statenleden leren er hoe je moties, amendementen en vragen optimaal kunt inzetten, en wat ze met de jaarlijkse begroting aan moeten.

Vanaf dit najaar kun je ook een verdiepingstraining volgen als je al eens een

Een voorbeeld van een training voor politiek leidinggevenden is Van conflict naar kans: mediationvaardigheden voor bestuurders. Deze training leverde Joop Ouborg, voorzitter van de afdeling Arnhem, “een veel helderder inzicht op in de analyse van conflicten en in de vele manieren om constructief te bemiddelen.”

Ook kreeg Ouborg naar eigen zeggen meer inzicht in zijn eigen positie in dit soort processen. Hij heeft de oefenstof na de training niet hoeven toepassen. Ouborg: “Gelukkig is dat nog niet nodig geweest. Er hebben zich geen

conflicten van enige omvang voorgedaan. Toch kun je misschien wel spreken van toepassen omdat de training me ook bewust heeft gemaakt van zaken die je best kunt vermijden, ter voorkoming van een conflict. Daarmee zijn de getrainde vaardigheden veel breder toepasbaar dan alleen in conflictsituaties.”

Theorie en veel praktijk Vrijwel alle trainingen duren een zaterdag; workshops een dagdeel (middag of avond). Het vergt dus weinig van je tijd, maar die beperkte tijd wordt wel ten volle benut. De trainingen worden ingevuld met een combinatie van theorie en praktijk. Het laatstgenoemde in

Groenlinks academie Schrijf je nu vast in voor het najaarsaanbod Ben je al actief in de partij? Misschien heb je dan iets aan één van de eerstvolgende trainingen die op de agenda staan: • 29 september: Aan het stuur: initiatiefvoorstellen (workshop) Ook jij hebt als Raads- of Statenlid invloed. Schrijf je eigen initiaitiefvoorstel!

• 8 oktober: Webmastertraining voor beginners (ochtendtraining) Basisvaardigheden voor het bijhouden van een lokale GroenLinkswebsite.

• 8 oktober: Webmastertraining voor gevorderden (middagtraining) Gevorderde lokale webmaster? Maak kennis met de extra mogelijkheden van het GroenLinks websysteem!

• 15 oktober: Raads- en Stateninstrumenten: begrotingstijd Wat doe je als raads- of Statenlid met de begroting? En hoe zet je bijvoorbeeld moties, amendementen en vragen strategisch in?

• 29 oktober: Evaluatie- en voortgangsgesprekken Voor bestuurders en fractievoorzitters die hun raads- of Statenleden, wethouders of Gedeputeerden, of hun bestuur optimaal willen laten functioneren.

• 4+5 november: Meerdaagse training fractievoorzitters Leidinggeven aan je fractie zonder de baas te zijn. Hoe doe je dat?

• 5 november: Van conflict naar kans: mediationvaardigheden voor bestuurders Conflict binnen afdeling of fractie? Ontdek de kansen! Een training voor ‘politiek leidinggevenden’, afdelingsbestuurders en fractievoorzitters.

• Op aanvraag: Teambuilding en strategiesessies voor fracties en afdelingen; In company-trainingen; Individuele coaching Meer informatie en inschrijving op http://academie.groenlinks.nl.

september 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

enkele verkiezingscampagnes gecoördineerd. Naast die politieke ervaring is hij trainer van beroep. “Wat ik goed kan, breng ik graag in bij de partij”, is zijn motivatie om trainingen te geven aan GroenLinksers. Het positieve aan zijn trainerschap bij de Academie vindt hij “het gevoel dat ik mensen help hun werk voor de partij beter te doen. Binnen GroenLinks draait het altijd om de inhoud, en GroenLinksers zijn erg braaf. Ik vind het leuk ze er op te wijzen dat niet alleen inhoud, maar ook vaardigheden belangrijk zijn. De aandacht op jezelf vestigen, bijvoorbeeld. Hoe Trainer Jasper Groen: “Wat ik goed kan, breng ik graag in bij de partij”

de vorm van oefeningen. Bij workshops ligt de nadruk op oefeningen.

Uit evaluaties van de trainingen en workshops blijkt dat deelnemers erg tevreden zijn over de ruimte die ze krijgen om het geleerde direct te oefenen. Ook Hartlief en Ouborg noemen dat als positief punt van de training die zij volgden. “De oefeningen waren bijzonder nuttig”, aldus Ouborg over de training mediationvaardigheden voor bestuurders.

Inspirerend en deskundig begeleid Het feit dat je vaardigheden in een groep oefent, maakt een training of workshop levendig en het zorgt voor

extra inspiratie. Maar de centrale persoon is natuurlijk de trainer. Bij de GroenLinksAcademie kun je ervan op aan dat die deskundig is. En niet alleen wat betreft didactiek of de te trainen vaardigheid. De Academie-trainers zijn zelf politiek actief binnen GroenLinks (of zijn dat geweest). Ze weten dus van wanten. Een efficiëntere weg om je politieke vaardigheden op te vijzelen is er dus niet!

Neem nou Jasper Groen, Academie-trainer debatteren, onderhandelen en mediastrategie. Groen is drie jaar bestuurslid geweest van GroenLinks Federatie Amsterdam. In dezelfde gemeente is hij ook fractieassistent geweest en heeft hij

Trainingen en workshops van de GroenLinks-Academie: > kort maar krachtig > gunstig geprijsd > inspirerende en deskundige trainers Meer informatie?

Inschrijven? Ga naar academie.groenlinks.nl

doe je dat? Ik probeer over te dragen dat we best wat opportunistischer en resultaatgerichter te werk mogen gaan.”

Niet alleen voor de deelnemers levert de training of workshop iets op. Groen: “Het geeft me voldoening met mijn bijdrage als trainer de partij vooruit te helpen.

Bovendien leer ik zo allerlei GroenLinksers in het hele land kennen.”

Nieuwe publicatie Bij Bureau De Helling, Wetenschappelijk Bureau GroenLinks, is de publicatie “Bakfietsen en rolluiken” van Josse de Voogd verschenen. Waar vroeger religie en sociaal-economische positie doorslaggevend waren, wordt de partijkeuze tegenwoordig vaker bepaald door culturele- en leefstijlkenmerken. Op de kaart worden die kenmerken zichtbaar als tegenstelling tussen gebieden met veel hoger of juist lager opgeleiden, tussen groei- en krimpgebieden, tussen de compacte stad en de suburbs en tussen wijken met bakfietsen of rolluiken. Het boek brengt deze patronen in kaart. ISBN 978 90 72288 66 0. Te koop in de GroenLinks-webwinkel, www.groenlinks.nl/webwinkel.

GROENLINKS MAGAZINE / september 2011

Agenda Vrijdag 23 september Tweede bijeenkomst van het GroenLinks-bestuurdersnetwerk (besloten bijeenkomst).

Zaterdag 8 oktober De Partijraad discussieert over het thema “De kerntaken van de gemeente”. Partijraadsvergaderingen zijn toegankelijk voor GroenLinksers.

Tijd, locatie en dossiers komen op de website: www.organisatie.groenlinks. nl/partijraad.

Vrijdag 7 oktober Op de vierde dag van de provincietour doen de Tweede Kamerleden Jolande Sap, Ineke van Gent, Linda Voortman en Arjan El Fassed de provincie NoordBrabant aan. Het exacte programma wordt nog bekend gemaakt op www. groenlinks.nl/agenda.

Vrijdag 4 november Provincietour: Zuid-Holland. Met: Jolande Sap, Rik Grashoff, Mariko Peters en Jesse Klaver.

Dinsdag 8 november Provinciale afdelingen op werkbezoek naar GroenLinks Europa (besloten bijeenkomst).

11 - 13 november Congres European Green Party in Parijs. Zie verder www.groenlinks.nl/ EGPCongres

Contact en informatie Adreswijziging doorgeven: groenlinks.nl/ contact/service Contact met landelijk bestuur, webmasters, webwinkel: groenlinks.nl/contact/service Contact met Tweede Kamerleden: groenlinks.nl/contact/publieksdienst Inhoudelijke vragen over GroenLinksplannen en -beleid: groenlinks.nl/contact/ publieksdienst Landelijk Bureau GroenLinks, Postbus 8008 3503 RA Utrecht, (030) 2 39 99 00. Bezoekadres: Oudegracht 312 (3511 PK) Utrecht Dit katern is een uitgave van het Landelijk Bureau GroenLinks.

29

staup n r! ove

www.zeekracht.nl

stroom

Uniek in Nederland: 100% stroom van de Noordzee

Windenergie van zee voor alle Nederlandse huishoudens, dat is onze ambitie. U kunt daar aan meedoen. Want nu is er Zeekrachtstroom, supergroene windenergie van de Noordzee. Dit unieke product is 100% afkomstig van Nederlandse windmolens op zee, geleverd door Eneco.

Stap gelijk over, of kijk voor meer informatie op www.zeekracht.nl.

Zeekracht. Wij en Windenergie.

Initiatief van:

Partners:

Blijf op de hoogte

Aantijgingen Mariko Peters

Via diverse elektronische nieuwsbrieven kunt u op de hoogte blijven van GroenLinks in het algemeen of over speciale onderwerpen: Leden met een bekend mailadres zijn automatisch geabonneerd op de GroenLinks Nieuwsbrief (tweewekelijke nieuwsbrief met nieuws en achtergronden uit de partij) en krijgen incidenteel een aparte ledenmail. Krijgt u deze mails niet en wilt u wel op de hoogte blijven? Geef dan aan de ledenadministratie uw mailadres en lidnummer door (ledenadmin@groenlinks.nl). Uw lidnummer staat bijvoorbeeld vermeld op de adresdrager van dit Magazine.

U kunt uzelf abonneren op: Nieuwsbrief Europa, nieuwsbrief Klimaat, nieuwsbrief Kinderopvang, nieuwsbrief Onderwijs en persberichten. Meer informatie en abonneren: zie groenlinks.nl/ nieuwsbrieven.

Mariko Peters raakte de afgelopen tijd verwikkeld in een gecompliceerde en pijnlijke privézaak, waarbij zij ondermeer beticht is van vermeende belangenverstrengeling in 2005. GroenLinks-leden zijn op de hoogte gesteld via e-mail (onder meer via een speciale ledenmail op 12 augustus en de GroenLinks Nieuwsbrief van 25 augustus).

DWARS zoekt nieuw bestuur DWARS, GroenLinkse jongeren, is voor het aankomende najaarscongres in oktober opzoek naar een geheel nieuw bestuur met groene en linkse idealen. Ken jij, of ben jij, een DWARSer die bereid is één jaar lang een bestuursfunctie te vervullen en zich in te zetten voor een duurzame, vrije en rechtvaardige wereld?

Reageren kan tot 25 september. Zie www.dwars.org.

GLweb, voor informatie en uitwisseling GLweb is de extranetsite voor GroenLinksers met een partijfunctie, beheerd door het Landelijk Bureau in Utrecht. Geabonneerd zijn bijvoorbeeld raads- en statenleden, wethouder, burgemeester, afdelingsbestuurder, werkgroepvoorzitter of medewerkers. GLweb biedt informatie om actief te zijn binnen GroenLinks, en een platform om ideeën uit te wisselen, onder andere: nieuws voor en door afdelingen; een adressengids met alle GLweb-abonnees; • contactgegevens van de medewerkers Landelijk Bureau en Tweede Kamer; • downloads (formats voor bijvoorbeeld briefpapier, presentaties, posters en nieuwsbrieven); • handleidingen en suggesties voor acties.

Toegang tot GLweb is gekoppeld aan een abonnement op de GLweb. update: een wekelijkse mail van het Landelijk Bureau met korte berichten en links naar meer informatie op GLweb.

Meer informatie over GLweb: www.organisatie.groenlinks.nl/GLweb

groenlinks@tweedekamer.nl Wat vindt GroenLinks van onderwerpen uit de actualiteit?

Publieksvoorlichting antwoordt.

Wat wil GroenLinks doen aan het oplopende tekort aan personeel in de zorg?

Omdat mensen steeds langer leven en vaker chronisch ziek zijn, is er in de toekomst meer en betere zorg nodig. Dat is nu een probleem: de komende vijftien jaar zijn steeds meer zorgverleners nodig, terwijl de beroepsbevolking minder hard groeit. Bovendien zorgen hoge werkdruk en bureaucratie ervoor dat verpleegkundigen en verzorgenden niet de zorg kunnen bieden die ze willen. GroenLinks wil zorg daarom slimmer inrichten en flink investeren in verpleegkundigen, om te voorkomen dat zorg verschraalt.

We willen 400 miljoen euro investeren in meer personeel in de thuiszorg, verpleging en verzorging. Die banen moeten ook in de toekomst aantrekkelijk blijven, daarom wil GroenLinks nog eens 100 miljoen investeren in scholing en loopbaanmogelijkheden. De zorg wordt wat GroenLinks betreft kleinschaliger georganiseerd, zodat

GROENLINKS MAGAZINE / september 2011

zorg op maat geboden kan worden. We willen daarnaast het aantal wijkverpleegkundigen verdubbelen, zodat ouderen, chronisch zieken en mensen met een handicap zo zelfstandig mogelijk kunnen wonen.

Colofon GroenLinks Magazine Nr. 5, september 2011 GroenLinks Magazine is een uitgave van het partijbestuur van GroenLinks en verschijnt 6 maal per jaar in druk. Het wordt samengesteld door een onafhankelijke redactie, die werkt op basis van een redactiestatuut.

Abonnement Leden van GroenLinks ontvangen het blad gratis. Anderen kunnen zich abonneren voor € 17,50 per jaar. Er is een gesproken editie beschikbaar voor mensen met een leeshandicap. Opgave via het Landelijk Bureau van GroenLinks, Postbus 8008 3503 RA Utrecht Bezoekadres: Oudegracht 312 Utrecht tel. 030 2399900 info@groenlinks.nl www.groenlinks.nl Redactie Carolien Ceton (hoofdredacteur), Marc van Dijck (redacteur), Simon Otjes en Lin Tabak.

Redactieadres: Postbus 8008 3503 RA Utrecht tel. 030 2399909 magazine@groenlinks.nl http://magazine.groenlinks.nl Aan dit nummer werkten verder mee: Rinske Bijl, Bas Eickhout, Pieter Geenen, Daphne Kuilman, Annet de Kruijf, Jos van der Lans, Femke Roosma, Margot Scheerder, Rieke Spierings, Michiel Wijnbergh, Richard Wouters en Michiel Zonneveld.

Publieks­voorlichting: Kirsten Fröhlich Vormgeving Ruparo (Ingeborg Seelemann en Ivo ­Sikkema), Amsterdam www.ruparo.nl Druk Meijer Rotatie op 100% kringlooppapier.

ISSN 1380 3700 Advertenties Adviesbureau Cadex 0111 643307, www.cadex.nl Tweede Kamerfractie GroenLinks Postbus 20018 2500 EA Den Haag tel. 070 3183030 fax. 070 3182685 groenlinks@tweedekamer.nl Sluitingsdatum 7 november (verschijnt 26 november) Voorpaginafoto Patrick Post / Hollandse Hoogte

Rectificatie In het vorige nummer van het Magazine is verzuimd de fotograaf te vermelden bij de foto van Andrée van Es. Dat moet zijn: Marije Schoonen.

Tegelijkertijd zijn nu maatregelen nodig tegen het dreigende tekort aan verpleeghuisartsen.

Onder studenten Geneeskunde is de specialisatie ouderengeneeskunde weinig populair. Er is nu al een tekort van 180 specialisten. GroenLinks vreest dat ouderen hierdoor niet de juiste behandeling krijgen en ziektes en aandoeningen te laat worden ontdekt. Door de toenemende vergrijzing bestaat bovendien de kans dat het tekort verder oploopt. Tweede Kamerlid Linda Voortman heeft de ministers van Volksgezondheid en de staatssecretaris Onderwijs hier onlangs vragen over gesteld.

31

‘We hebben onze hobby’s

bij elkaar geveegd’ Naam: Lambert Sijens Leeftijd: 44 Beroep: ondernemer Missie: méér diversiteit

Het is hartje zomer, maar het lijkt wel herfst: het is koud en het regent al de hele dag.

Ondanks het gure weer zijn er toch een paar bezoekers naar de Tuinen van Weldadigheid gekomen. Gehuld in regenpak en laarzen lopen ze de tuinen te bewonderen, die flink drassig zijn, maar er verder prachtig bij staan.

Er zijn moestuinen met tientallen soorten groente, kleurige bloementuinen, grote en kleine fruitbomen, geurige kruiden en flink wat notenbomen. De tuinen zijn prachtig ontworpen en de kleuren en vormen wisselen elkaar mooi af. Samen met zijn vrouw Jolanda Loonstra startte Lambert Sijens in 2007 dit bijzondere bedrijf in de voormalige bedelaarskolonie Veenhuizen in Drenthe. Daarvoor woonden ze in Zwolle, waar Sijens vier jaar in de gemeenteraad zat voor GroenLinks en acht jaar in de steunfractie.

‘Jolanda en ik wilden graag voor onszelf werken, en niet langer voor een baas. We hebben al onze hobby’s bij elkaar geveegd en dat is dit project geworden.’

De Tuinen van Weldadigheid is een opvallend

32

veelzijdig bedrijf. De oogst wordt verkocht aan restaurants, op markten en bij een stalletje aan de weg bij het Gevangenismuseum verderop. Zaden van bijzondere rassen worden verkocht aan internetwinkels. Mensen kunnen de tuinen bezoeken en zelf bloemen plukken en groenten oogsten. Naast de verkoop en de bezoekers is er nog een inkomstenbron: bij de Tuinen van Weldadigheid werken een aantal mensen met psychiatrische klachten, die door Sijens en Loonstra worden begeleid. ‘Sommige mensen vinden het heerlijk om urenlang onkruid uit te trekken, anderen zetten hun mp3-speler met harde muziek aan en leven zich uit met de bosmaaier. We hebben voor iedereen wel iets te doen.’

De brede opzet van het bedrijf is een bewuste keuze. ‘Er bestaat overal een grote neiging om steeds verder te specialiseren. Maar met een gespecialiseerd komkommerbedrijf had je afgelopen voorjaar toch echt een probleem.

Met een brede basis is het veel minder erg als er met één tak wat misgaat. De diversiteit zie je bij ons terug in de tuinen. We hebben wel 57 verschillende soorten aardappelen, die elk hun eigen kwaliteiten hebben. En we zorgen voor een zo divers mogelijk landschap, om verschillende vogels en insecten aan te trekken en ziektes tegen te gaan. In de reguliere

landbouw richt men zich alleen maar op een zo hoog mogelijke opbrengst tegen zo laag mogelijke kosten. Zonde, daardoor gaat er veel diversiteit verloren.’

Stroop Het bedrijf bestaat nu vier jaar, en stapje voor stapje wordt het uitgebreid. Plannen genoeg: ‘We denken bijvoorbeeld aan een soepcafé voor wandelaars, workshops over jam maken, een winkeltje beginnen met moestuinbenodigdheden, samenwerken met de bierbrouwerij, voorlichting geven aan scholieren en een eigen zaadlijn ontwikkelen.’ Door praktische obstakels laat Sijens zich niet snel uit het veld slaan. ‘We willen de boerderij hiernaast graag overnemen, die is nu eigendom van de overheid. Dat duurt natuurlijk eindeloos, het is één grote pot met stroop. En als de persoonsgebonden budgetten straks worden afgeschaft, kunnen we niet meer direct zaken doen met onze vrijwilligers, en zal dat via zorginstellingen moeten lopen. Nog meer stroop dus.

Maar ik heb geleerd om me niet druk te maken over zaken waar ik niks aan kan veranderen. Dus ook niet over het weer. Slecht weer bestaat niet, zeggen ze in Scandinavië. Alleen slechte kleding.’< Rinske Bijl

september 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

foto rinske bijl

&werk

lb