Emile& Ferdinand Magazine van
2017 | N°5 Gratis magazine
Afgiftekantoor: 3000 Leuven Masspost | P919288
4
Bemiddeling De federale Ombudsman: bruggenbouwer tussen burger en overheid Interview met Guido Herman
8
Recht en Cultuur
OP.RECHT. MECHELEN.:
stadsfestival over recht en rechtvaardigheid Interview met Guido Wevers
13
Passie Waarom en hoe ik mij opnieuw in de filosofie verdiepte Francis Desterbeck
15
artners P Een nieuwe directeur voor het IBJ Interview met Ludo Deklerck
18
L egal Marketing Uw marketinginspanningen moeten in de eerste plaats gericht zijn tot uw bestaande klanten Ben Houdmont
En ook
N iet te missen data
...
“Elke keer betreed ik de rechtszaal voor een zoveelste bloemlezing van geschillen. Zoveel verschillende visies, meningsverschillen, verhalen om te doorgronden en daarna te beoordelen… Maar altijd met het vizier scherpgesteld op het uiteindelijke doel: een rechtvaardige uitspraak waarmee iedereen vrede heeft. Is de huurder in zijn recht? Het huurcontract correct? De onteigening in regel? Het zijn uit het echte leven gegrepen situaties die ik beoordeel met de ene hand op mijn wetboek en de andere op mijn hart. Want elke uitspraak moet ook altijd menselijk blijven. Daarom is en blijft rechtspreken mijn passie en mijn leven.”
Omdat uw beroep evolueert, waken wij erover u documentatieoplossingen op maat aan te bieden die steeds beter afgestemd zijn op uw specifieke behoeften. Als bevoorrechte partner stellen wij u een catalogus met hoogstaande producten voor, die vóór alles gericht zijn op de praktijk. In uw dagelijkse beroepsbezigheden begeleiden wij u om het welslagen van al uw professionele projecten te waarborgen. Wij blijven, net als gisteren en vandaag, ook morgen uw bevoorrechte leverancier van bronnen van het recht en van vertrouwen. Afspraak op www.larciergroup.com
Bronnen van vertrouwen
GLF00200K Ann_Thierry_210x148 NL2.indd 1
14/12/16 17:19
Advocaat - Avocat # Jean-Pierre Buyle & Dominique Matthys (Eds.)
H
oe staat het advocatenberoep er vandaag voor? Zijn er te veel advocaten in België? Welke plaats bekleedt de advocaat in de samenleving? Waar situeren zich de bedreigingen en de toekomstperspectieven voor het advocatenberoep? Deze en vele andere vragen komen aan bod in voorliggend boek, dat verschijnt bij de viering van het 15-jarig bestaan van de Orde van Vlaamse balies en de Ordre des barreaux francophones et germanophone (Avocats.be). Daarmee is dit boek zonder meer verplichte lectuur voor alle actoren die begaan zijn met de toekomst van justitie.
Editie 2017 • € 75,00
Merk van
www.larciergroup.com
Ontdek het boek op video
EDITORIAAL
Het team van Larcier Group
wenst u het allerbeste voor 2017!
Beste auteurs, beste klanten, Beste LEZERS, Voor u ligt het eerste nummer van alweer een nieuwe jaargang van Emile & Ferdinand. In het recht is er een tendens tot een minder conflictueuze aanpak van geschillen via bemiddeling, arbitrage,‌ Dit sluit aan bij een algemeen maatschappelijke tendens waarin ook de ombudsdiensten kaderen. De federale Ombudsman is een onafhankelijke instelling die klachten van burgers over de federale overheidsdiensten behandelt. Guido Herman geeft als bevoorrechte getuige zijn visie op de relatie tussen burger en overheid. In 1616 nam de Grote Raad, het hoogste rechtscollege van de Nederlanden, zijn intrek in het Hof van Savoye, het huidige gerechtsgebouw van Mechelen. Sindsdien wordt er onafgebroken recht gesproken. Om die verjaardag te vieren, loopt van september 2016 tot juni 2018 het stadsfestival OP.RECHT.MECHELEN. dat iedereen uitnodigt om na te denken over recht en rechtvaardigheid, via onderwerpen die van ver of dichtbij te maken hebben met recht, de rechtsstaat en de rechtspraktijk, en die ook vanuit tal van sociale en culturele invalshoeken bekeken zullen worden. De perfecte combinatie dus voor de lezers van Emile & Ferdinand. Onze uitgelezen gids door het rijke programma-aanbod is intendant Guido Wevers. E&F laat graag juristen aan het woord over wat hen boeit. Francis Desterbeck, gerespecteerd jurist, wijdde zich ondanks drukke beroepsbezigheden (opnieuw) aan de filosofie en leert ons hoe hij dankzij de studie profijt haalt uit de toepassing van filosofische teksten en opvattingen op zijn professionele kennis.
COLOFON Hoofdredacteur Herman Verleyen Redactieteam Herman Verleyen, Bert Van Vaerenbergh, met medewerking van Elisabeth Courtens en Anne-Laure Bastin
Larcier Group is al jaren de bevoorrechte partner van het Instituut voor bedrijfsjuristen (IBJ), omdat hun visies gelijk lopen over wat juristen nodig hebben in deze veranderende wereld. Eind 2016 kwam Ludo Deklerck aan het roer als Directeur-generaal van het IBJ. E&F laat u graag kennis maken met hem en polst naar zijn visie op de rol en de plaats van de bedrijfsjurist en van het Instituut in al deze ontwikkelingen. Zoals iedereen die deelneemt aan het economisch leven moeten ook juristen zorgen voor hun marketingcommunicatie. Het is daarbij voor hen essentieel hun bestaande relaties niet te vergeten. Een professionele en systematische communicatie naar bestaande klanten zal het hoogste rendement opleveren. Ben Houdmont, managing consultant van KnowToGrow Legal, legt uit waarom en hoe.
Veel leesplezier!
De redactie van Emile & Ferdinand
Lay-out Julie-Cerise Moers (Cerise.be) Tekeningen Johan De Moor Š Larcier Group n.v. Verantwoordelijke uitgever Marc-Olivier Lifrange, CEO Larcier Group n.v. Hoogstraat 139, Loft 6 - 1000 Brussel Berichten die bestemd zijn voor de redactie kunnen worden verzonden via e-mail: emileenferdinand@larciergroup.com
Dit magazine is ook van u! Aarzel niet om ons artikels over te maken. Ook uw suggesties of opmerkingen op gepubliceerde bijdragen zijn welkom! Stuur ons uw berichten op: emileenferdinand@larciergroup.com
2017|Nr.5|Emile & Ferdinand|3
BEMIDDELING
De federale Ombudsman: bruggenbouwer tussen burger en overheid Een interview met Guido Herman De federale Ombudsman is een onafhankelijke instelling die klachten van burgers over de federale overheidsdiensten behandelt, en dat op een onpartijdige en onafhankelijke manier. Guido Herman is de Nederlandstalige federale Ombudsman. Na academische arbeid werkte hij voor Europa, was hij ziekenhuisdirecteur en later ombudsman voor de treinreizigers. Sinds 2013 is hij federale Ombudsman. Momenteel zit hij ook het Belgisch netwerk van ombudsmannen voor. Hij is dus al jaren een bevoorrechte getuige van de relatie tussen burger en overheid.
Guido Herman Federale ombudsman
4|Emile & Ferdinand|Nr.5|2017
Š Frederik Beyens
Emile & Ferdinand: De federale Ombudsman bestaat in 2017 twintig jaar. Waarom werd deze instelling in het leven geroepen? Guido Herman: De federale
“
Ombudsman ging aan de slag in 1997. Dat was een periode waarin de politieke klasse actief op zoek was naar het herstel van een goede dialoog met de burger, na een verkiezingsuitslag enkele jaren voorheen die als een duidelijk signaal van wantrouwen werd beschouwd. De wetgever wou het vertrouwen van de burger herstellen of versterken in wat de overheid deed en ook in de manier waarop ze de zaken aanpakte. Ombudsdiensten kregen daarin een rol.
De federale Ombudsman is als het ware een brug tussen de burger en de overheid. Wat houdt zijn functie precies in?
“
De federale Ombudsman, als onafhankelijke instantie, noteert de concrete problemen die de burger hem over de federale administratie meldt, analyseert ze en suggereert er een concrete oplossing voor. Op die manier krijgt hij via de burger telkens een klein stukje realiteit voorgeschoteld. Hij kan daarbij nagaan of een federale administratie zich goed van haar taak heeft gekweten, of er een oplossing is voor het individuele probleem en of het niet veeleer een structureel probleem betreft
BEMIDDELING
waaraan in dialoog met de administratie moet worden gesleuteld. Als onafhankelijke en externe instantie kan hij die rol volop spelen. Mocht echter blijken dat de klacht ongegrond is, dan zal hij die burger ook uitleggen waarom.
“De realiteit van de burger verandert voortdurend. Hij verwacht dat de overheid daar begrip voor heeft” Is de burger mondiger geworden? En merkt u een evolutie in het type klachten?
“
De burger is mondiger geworden, dat klopt. Op zich is dat niet het probleem. Een oplossing vinden voor het gebrek aan mondigheid, voor de burger die nauwelijks buitenkomt met een probleem, om welke reden ook: dát lijkt mij een echte uitdaging. Maar zoals gezegd, stukjes realiteit vallen op onze tafel. Stukjes van een wereld die verandert en soms vrij snel. Burgers komen elke dag, bewust of niet, in aanraking met de overheid. Ze hebben bijvoorbeeld een nieuwe identiteitskaart nodig, er is een probleem met de sociale zekerheid, ze moeten belastingen betalen... Burgers verwachten dat die overheid dat op een voor hen begrijpelijke en vlotte manier verwerkt, dat er begrip is voor de realiteit van hun dagelijkse leven. De realiteit dringt zich echter niet alleen aan de burger op, maar ook aan het beleid en de administratie. Neem nu mobiliteit in het algemeen. Die is niet alleen sterk toegenomen, het is zelfs een voorwaarde om goed te functioneren in de samenleving. Mensen of families verplaatsen en vestigen zich over de hele wereld. Gezinnen leven soms in verschillende landen: papa werkt in Brussel, mama woont samen met de kinderen in Londen. Hoe gaat een klassieke administratie hier mee om: fiscaal, sociaal...? Het is duidelijk dat een aantal oude schema’s aan herziening
toe zijn. De burger verwacht terecht dat de administratie oog heeft en begrip opbrengt voor die nieuwe ontwikkelingen. Ja, er is dus wel degelijk een evolutie in het soort klachten dat op ons afkomt.
“Wij willen de
administratie altijd de eerste kans geven om een probleem zelf op te lossen in goed overleg met de burger”
Komt iedere klacht van een burger direct bij de federale Ombudsman terecht? Soms, maar we willen de administratie altijd de eerste kans geven om een probleem zelf op te lossen in goed overleg met de burger: niet alleen is de administratie de eerste die wordt geconfronteerd met de burger, bovendien kan iedereen een fout maken, zijn situaties soms zeer complex, is regelgeving niet altijd even duidelijk en is de toestand door de burger voorgesteld niet altijd helder. Pas als de administratie en de burger geen vergelijk vinden, gaan wij aan de slag. De dialoog met de administratie is bijzonder belangrijk en leidt in vele gevallen vlot tot een oplossing. De administratie heeft namelijk een ongelofelijke ervaring en expertise. Over welke middelen beschikt u om de klachten van de burger te behandelen?
“
Voor het eigenlijke onderzoek van de klacht beschikken we om te beginnen over uitgebreide onderzoeksbevoegdheden, waardoor we een grondige analyse kunnen maken. We kunnen vaststellingen ter plaatse doen, de nodige documenten en inlichtingen opvragen, de betrokkenen horen. Zelfs diegenen die door een beroepsgeheim gebonden zijn, worden daarvan gekweten. We hebben ook een gemotiveerde ploeg van wie de leden inhoudelijk gespecialiseerd zijn in domeinen als fiscaliteit, sociale zekerheid, gevangenissen, asielaanvragen, burgerlijke stand, ... kortom, een hele waaier aan federale administratieve bevoegdheden.
De individuele dossiers zijn de fundamenten van onze werking: geen klacht, geen onderzoek. Het zoeken naar een individuele oplossing blijft een belangrijk basisgegeven. De klacht wordt niet alleen aan de rechtsregels, maar ook aan een raamwerk van ombudsnormen getoetst zoals redelijkheid, gelijkheid, onpartijdigheid, redelijke termijn, rechtszekerheid en actieve en passieve informatie.
“Soms is een
individueel probleem de hefboom om een structureel probleem te wijzigen voor andere burgers”
Maar u gaat ook op zoek naar structurele elementen?
“
Zeker, we zijn uiteraard benieuwd te weten of een probleem zich niet dreigt te herhalen, omdat het ingebakken is in de manier van werken of in de regelgeving. Blijkt dat zo, dan zullen wij een oplossing aanreiken waardoor de oorspronkelijke klacht in feite als hefboom dient om structureel iets te wijzigen ten goede van vele andere burgers in dezelfde situatie: via een aanbeveling aan de betrokken administratie om bijvoorbeeld een administratieve praktijk te wijzigen of een instructie te verduidelijken of via een aanbeveling aan het parlement om de regelgeving aan te passen. Als nu blijkt dat het structurele gedeelte van het onderzoek mee wordt beïnvloed door andere factoren, dan starten we een systemisch onderzoek. Zo hebben we recent een onderzoek afgerond over
...
Top 3 van geschonden ombudsnormen
2017|Nr.5|Emile & Ferdinand|5
BEMIDDELING
... een aspect van gezinsfiscaliteit, is er een onderzoek beëindigd in verband met de aanvragen van een verblijfsvergunning in België op basis van medische redenen en zijn we volop bezig met een onderzoek in de gevangenissen over de verhouding veiligheid versus menselijke waardigheid, meer bepaald tijdens het fouilleren. De overheidsdienst is niet verplicht om de aanbevelingen op te volgen, in tegenstelling tot een beslissing bij een rechtbank…
“
Inderdaad. Onze aanbevelingen zijn niet bindend. We moeten vooral kracht putten uit grondig gevoerde en kwaliteitsvolle onderzoeken. We moeten onze geloofwaardigheid halen uit onze onpartijdigheid, uit onze luisterbereidheid, uit onze kracht om ons blijvend te verwonderen over dingen die op het eerste gezicht gewoon of normaal lijken. Ook ons jaarverslag en de publicatie van onze onderzoeken dragen daartoe bij. In vergelijking met een rechter zullen we, zoals gezegd, verwijzen naar nog andere elementen dan de rechtsregels. Bijgevolg zullen onze aanbevelingen ook elementen kunnen bevatten waarover een rechter zich niet uitspreekt. Het gaat trouwens om een veel minder formele beroepsmogelijkheid, laagdrempelig en kosteloos.
De federale Ombudsman besteedt ook aandacht aan de schending van de grondrechten van de burger. Waarom?
“
De ergste fout die een overheid kan maken tegenover een burger is het schenden van zijn fundamentele rechten. Daarom besteden we er in ons jaarverslag een bijzondere aandacht aan. Denk aan het recht om in contact te blijven met de eigen familie of aan de mogelijkheid om familieleden die ver buiten de Europese Unie wonen op bezoek te laten komen. Of om rekening te houden met het hoger belang van het kind, bij beleidsbeslissingen of bij de uitspraak in een individueel dossier.
6|Emile & Ferdinand|Nr.5|2017
COÖRDINATEN 0800 99 962 www.federaalombudsman.be | contact@federaalombudsman.be Leuvenseweg 48 bus 6 | 1000 Brussel NETWERK VAN OMBUDSDIENSTEN De website die de burger voor zijn probleem naar de bevoegde ombudsdienst gidst: www.ombudsman.be Er zijn in België heel wat ombudsdiensten voor verschillende sectoren. Vindt de burger daar zijn weg nog in?
“
Het klopt dat er de laatste decennia een echte zoektocht is naar allerlei alternatieve vormen van geschillenbeslechting. Daar is op zich niets mis mee, ware het niet dat het niet altijd even ordelijk gebeurt. Sommigen doen beroep op het label ombudsman, maar kunnen verder weinig elementen laten gelden om hun onafhankelijkheid en onpartijdigheid te staven. Begin de jaren negentig zijn een aantal bij wet aangestelde ombudsmannen rond de tafel
gaan zitten en hebben toen een informele vereniging opgericht, het Permanent Overleg Ombudslieden (POOL). Uit die vereniging is een portaalsite gegroeid, ‘www.ombudsman.be’. Die groepeert de ombudsmannen die aan een aantal essentiële criteria inzake onafhankelijkheid en werking voldoen. Daarenboven engageren deze ombudsmannen zich om elke burger die verkeerdelijk bij hen is terechtgekomen, door te verwijzen naar de bevoegde collega. De burger moet zich dus geen zorgen maken, zijn klacht komt steeds terecht en hij wordt daarvan op de hoogte gehouden. Schoonheid in de eenvoud…
BEMIDDELING XXXX
Ik deed een beroep op de federale Ombudsman Rudy
Rudy: “Mijn eID was niet vernietigd” Iemand probeert om Rudy’s oude elektronische identiteitskaart te gebruiken. Hij had die nochtans een jaar eerder laten vervangen. De gemeente bevestigt dat Rudy’s eID vorig jaar volgens de correcte procedure is vernietigd. Rudy schakelt de federale Ombudsman in. Na onderzoek door de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken blijkt het gemeentebestuur toch niet de correcte vernietigingsprocedure te hebben gevolgd. De overheidsdienst Binnenlandse Zaken stelt daarom een onderzoek in bij verschillende gemeentes, wat uiteindelijk leidt tot een verbeterde procedure.
Systemische onderzoeken Aanvraag van verblijfsvergunning om medische redenen De federale Ombudsman merkt al sinds 2013 een verhoging op van klachten over de behandeling van aanvragen van een verblijfsvergunning om medische redenen. Die klachten brachten steeds terugkerende problemen aan het licht; een systemisch onderzoek werd gestart. Het doel van het onderzoek was na te gaan of de procedures die de Dienst Vreemdelingenzaken hanteert een correcte behandeling van de verblijfsaanvragen om medische redenen toelaten, en dat binnen een redelijke termijn. De resultaten van dit onderzoek werden zonet gepubliceerd.
Veiligheidsmaatregelen in de gevangenissen In 2015 heeft de federale Ombudsman klachten van gedetineerden ontvangen over inbreuken op hun menselijke waardigheid. Een aantal Commissies van Toezicht heeft daarover ook zijn bezorgdheid geuit bij de federale Ombudsman. De zorgwekkende feiten zouden zich het vaakst voordoen tijdens de veiligheidsmaatregelen, zoals het fouilleren. De federale Ombudsman is een systemisch onderzoek gestart om de risico’s te evalueren op inbreuken op de menselijke waardigheid van gedetineerden door het penitentiair bewakingspersoneel. Het onderzoek wordt gepubliceerd in de herfst van 2017.
2017|Nr.5|Emile & Ferdinand|7
RECHT EN CULTUUR
In 1616 nam de Grote Raad, het hoogste rechtscollege van de Nederlanden, zijn intrek in het Hof van Savoye, het huidige gerechtsgebouw van Mechelen. Sindsdien wordt er onafgebroken recht gesproken. Om die verjaardag te vieren, loopt van september 2016 tot juni 2018 het stadsfestival OP.RECHT.MECHELEN. Het festival wil justitie dichter bij de mensen brengen en nodigt iedereen uit om na te denken over recht en rechtvaardigheid. Theatermakers, musici en beeldende kunstenaars tonen hun interpretatie van die begrippen. Het is ook een oproep om vooruit te kijken: een uitnodiging aan rechters, advocaten, hulpverleners om hun kijk op recht en rechtvaardigheid weer te geven.
Guido Wevers Guido Wevers was gedurende tien jaar directeur van het MMT/ ’t arsenaal, en momenteel intendant van OP.RECHT.MECHELEN.
8|Emile & Ferdinand|Nr.5|2017
Het is een ambitieus festival met onderwerpen die van ver of dichtbij te maken hebben met recht, de rechtsstaat en de rechtspraktijk en die ook vanuit tal van sociale en culturele invalshoeken bekeken zullen worden. De perfecte combinatie dus voor de lezers van Emile & Ferdinand. Onze uitgelezen gids door het rijke programma-aanbod is intendant Guido Wevers.
Emile & Ferdinand: Waarom dit stadsfestival OP.RECHT.MECHELEN.? Of kunt u even toelichten waarom gekozen is voor het centrale thema recht, rechtvaardigheid en justitie, en waarom het in Mechelen wordt georganiseerd, en waarom nu?
“
Guido Wevers: in het najaar
2016 herdacht de stad Mechelen het feit dat de Grote Raad, één van de eerste Europese rechtsorganen, haar intrek nam in het Hof van Savoye, de plek waar tot op de dag van vandaag recht gesproken wordt. De stad Mechelen benut, samen met de actoren van justitie uit de stad, de herdenking van de Grote Raad om de blik te richten op de actuele staat van het recht en de rechtspraktijk en, in een breder kader om de blik te richten op het systeem van burgerlijke vrijheden: de rechtsstaat. De rechtsstaat die, in deze tijden van polarisatie, onder druk is komen te staan. De aanslagen op Charlie Hebdo en Bataclan, de aanslagen op Zaventem, de problematiek rond vluchtelingen, de problematiek rond armoedebestrijding,… dwingen ons om na te denken over de betekenis van burgerlijke vrijheden in onze samenleving. Het project OP.RECHT.MECHELEN. wil de betekenis van het recht en de rechtspraktijk, de betekenis van de rechtsstaat als zodanig en het belang van burgerlijke vrijheden, aan de orde stellen bij een groot en breed publiek in Vlaanderen, België en Europa. Het stadsfestival duurt maar liefst drie jaar. Wat is het verloop?
“
Het project startte in het najaar van 2016 met een Ouverture: de feitelijke herdenking van de Grote Raad. Het festival krijgt een vervolg in
© Toerisme Mechelen
RECHT EN CULTUUR
Hof Van Savoye, ook wel Paleis van Margaretha van Oostenrijk genoemd: zetel van de Grote Raad van Mechelen (1616-1795), en huidig gerechtsgebouw het voorjaar 2017 met een Publieksen Kunstenfestival en het wordt afgerond met een Finale in de vorm van een kunsthistorische tentoonstelling: “Roep om rechtvaardigheid, recht en kunst in de Bourgondische Nederlanden” in het voorjaar 2018. Even terug in de tijd. Kunt u het ontstaan en de rol schetsen van de Grote Raad en zijn belang?
“
De Grote Raad, ook Parlement van Mechelen genoemd, was een rechtsorgaan dat bevoegd was om recht te spreken over het Nederlandse, het Duitse en het Franse taalgebied. Het werd in 1473 vastgesteld door de Ordonnantie van Thionville, een initiatief van Karel De Stoute. Als ‘Grote Raad’ vestigde het parlement zich in Mechelen. Op de vlucht voor de Spaanse Furie verliet de Raad de stad, om er in 1616 terug te keren en onderdak te vinden in het paleis van Margaretha van Oostenrijk, ofwel het Hof van Savoye. De Franse Republiek maakte in 1797 een einde aan de Grote Raad. Dit betekende het einde van de eerste Europese rechtbank. Burgers die vierhonderd jaar geleden niet bij machte waren om via de gewone rechtbank hun recht te halen, konden dus nog altijd bij de Grote Raad in Mechelen terecht. ‘Mir ginn op Mecheln’, luidt een Luxemburgs gezegde. Mechelen stond met andere woorden bekend als de stad waar recht te halen viel. Vandaag wil Mechelen opnieuw de stad zijn waar na-
gedacht wordt over het recht, de rechtspraktijk en de rechtsstaat als zodanig. De rechtsstaat die vandaag OP.RECHT.MECHELEN. is. Over naar de opbouw van het project. Het programma is bijzonder rijk. Wat is de rode draad?
“
Via het diverse aanbod: tentoonstellingen, theater, film, debatten, workshops, stadswandelingen… wensen we de begrippen recht en rechtvaardigheid te vertalen voor het grote publiek. We willen ook iedereen uitnodigen om na te denken over identiteit, diversiteit, de rechtsstaat, actief burgerschap. Het project bestaat uit een rechtswetenschappelijk, een cultureel en een sociaal luik. Drie luiken die met elkaar verweven zijn. Laat ons beginnen met het rechtswetenschappelijk luik
“
Het rechtswetenschappelijk luik focust op het recht en de rechtspraktijk en ontwikkelt activiteiten die erop uit zijn concrete voorstellen te formuleren voor de toekomst van de rechtspraktijk. Hiervoor werden in het najaar 2015/voorjaar 2016 een reeks van ‘bevragings-activiteiten’ ontwikkeld. Deze rondetafelgesprekken werden georganiseerd in samenwerking met de
...
2017|Nr.5|Emile & Ferdinand|9
RECHT EN CULTUUR
“Het culturele
...
programma wil de begrippen recht en rechtvaardigheid een emotionele vertaling geven en het wil het thema ‘beleefbaar’ maken voor grote groepen uit de samenleving”
OP.RECHT.MECHELEN. kent een goed gestoffeerd rechtswetenschappelijk luik dat culmineert in een Europees Forum (april 2017).
voorzitters van de rechtbanken van eerste aanleg van Brussel, Antwerpen, Hasselt, Gent, Brugge en Mechelen alsook in de stad Namen, in Den Haag en Dijon. Deze laatste 2 steden vielen in de 15e en 16e eeuw onder de invloedssfeer van de Grote Raad. Vandaag beschikken deze steden over specifieke expertise rond het thema: diversiteit en justitie. Tijdens de bevraging werden actoren uit de hele keten van justitie betrokken: magistratuur, advocatuur, politie, hulpverlening, het middenveld,… Datzelfde gebeurde tijdens de najaarscongressen en zal gebeuren ten behoeve van het congres in februari. De uitkomsten van de bevraging werden verwerkt door Prof. G. Vervaeke en zijn team verbonden aan de KU Leuven en resulteerde in een “Tussenrapportage” waarin 30 concrete voorstellen voor een toekomstige rechtspraktijk werden opgenomen. Deze voorstellen vormden de input voor twee congressen in oktober 2016. Toen stonden de thema´s “diversiteit en justitie” en “Welzijn en justitie” centraal. Op 10 februari 2017 staat een congres rond het thema ”Management en justitie” gepland. Eind april 2017 verschijnt een
10|Emile & Ferdinand|Nr.5|2017
“Groenboek” met concrete aanbevelingen voor een toekomstige rechtspraktijk. Wat wordt beoogd met dit “Groenboek”?
“
Het is finaal een onderzoeksagenda voor wetenschappers, een doe-agenda voor de actoren van justitie en een beleidsagenda voor de relevante beleidsmakers. Het eindresultaat van het rechtswetenschappelijk luik, het “Groenboek” zal tijdens een Europees Forum, in het voorjaar van 2017, gepresenteerd worden aan de Vlaamse en nationale overheden en aan de Europese Commissie. Kunt u ook het tweede luik, het culturele luik toelichten?
“
Het culturele luik wordt ontwikkeld rond de begrippen recht en rechtvaardigheid. Recht wordt niet altijd als rechtvaardig beleefd. En bovendien, recht ordent de samenleving, maar rechtvaardigheid kan de samenleving ontregelen. Recht en rechtvaardigheid, zijn twee begrippen die ons de kans bieden het meer abstractere thema: burgerlijke vrijheden, de rechtsstaat, op een voor een groot en breed publiek toegankelijke wijze te benaderen.
Het culturele programma is er bovendien op uit het maatschappelijk debat rond recht en rechtsbeleving - en in een breder kader het debat over de betekenis van de rechtsstaat - aan te zwengelen. Culturele productie wordt ingezet als instrument. In het najaar 2016 vond de Ouverture van het festival plaats met de focus op de herdenking van de Grote Raad. Wat mogen we in het voorjaar 2017 verwachten?
“
In het voorjaar 2017 vindt een publieks- en kunstenfestival plaats. In een poging om een breed publiek te bereiken, vroegen we de Franse Groep: Royal de Luxe om speciaal voor OP.RECHT. MECHELEN. een publieksvoorstelling te ontwikkelen naar aanleiding van het
RECHT EN CULTUUR
thema recht en rechtvaardigheid. Royal de luxe speelt van 3 tot 29 maart 20 voorstellingen op de Grote Markt in Mechelen. Tegelijkertijd werden Mechelse culturele actoren (professionals en amateurs) uitgedaagd om hun eigen artistieke reflectie te ontwikkelen ten aanzien van het thema. Dat resulteerde in een reeks theater-, muziek- en dansproducties, allemaal creaties zowel voor een jong als voor een volwassen publiek. Gaande van een bewerking van Het Proces van Kafka, de voorstelling JUST= waarin het publiek meegenomen wordt doorheen de verschillende ruimtes van het Hof van Savoye met een verweerschrift van de rechter (Tom Lanoye), een muziekbattle, film en oratorium, een productie rond asielzoekers: Simple as ABC #2, rond de rechten van het kind: Futur Simple, een hedendaagse beeldende kunst manifestatie: Contour Biennale. Daarnaast wordt een brede muziekprogrammering voorgesteld, een urban culture project: een samenwerking tussen A Woman’s View (Antwerpen) en Mechelse partners, films, lezingen, talkshows, wandelingen, et cetera. U haalde daarnet al het “Groenboek” aan, dat in het voorjaar op een Europees Forum zal worden voorgesteld. Kunt u dat even nader toelichten?
“
Dit tweedaags Europees Forum rond de vraagstelling: ‘Wat betekenen burgerlijke vrijheden in tijden van polarisatie’ zal plaatsvinden op 26 en 27 april 2017. 150 denkers en praktijkmensen buigen zich tijdens deze twee dagen over burgerrechten / mensenrechten en vrijheden in deze tijden van polarisatie. Van academici tot straathoekwerkers, van mediamakers tot gemeenschapsleiders, van veiligheidsdiensten tot zelforganisaties, van ondernemers tot vakbondsvertegenwoordigers, Vlamingen en Europeanen. Vier inhoudelijke trajecten staan centraal: vooreerst ‘inclusieve mensenrech-
Publieksvoorstelling rond recht en rechtvaardigheid (3 tot 29 maart 2017) ten’, rond de vraag op welke manieren mensenrechten, of de manier waarop ze worden geïnterpreteerd of toegepast, niet neutraal zijn, maar de dominante groep bevoordelen. Secundo ‘Het recht om rechten te hebben’: Kan Europa nog beweren dat het de mensenrechten tot zijn fundamentele waarden rekent als we kijken naar de prijs die we anderen doen betalen voor het behoud van onze rechten? Tertio ‘De stad als actor in mensenrechtenbescherming’: Welke hefbomen hebben lokale overheden om mensenrechten te beschermen, en hoe gebruiken ze die? En tenslotte ‘Mensenrechten in crisis’: Wat is er nodig om de permanente noodtoestand, waarin mensenrechten door extremisten en overheden aangevallen of opgeheven worden, tegen te gaan? Elk traject wordt ingeleid door twee experts. De werkmethode garandeert dat het geen ijle academische oefening blijft, maar maakt van elk traject een zoektocht naar maatschappelijke relevantie en impact. Het Europees Forum wordt afgerond met een slotevenement met als keynotespeakers: Navanethem Pillay benadert de diversiteit van staten, culturen en ervaringen vanuit de universaliteit en ondeelbaar-
heid van de mensenrechten. Pillay was van 2008 tot 2014 de Hoge Commissaris voor Mensenrechten van de VN. Daarvoor werkte ze onder andere als rechter aan het Internationale Strafhof in Den Haag, was ze ondervoorzitter en later voorzitter van het Rwanda Tribunaal in Arusha en rechter aan het Zuid-Afrikaans Hooggerechtshof. Vóór het einde van de Apartheid verdedigde zij de rechten van gevangenen op Robbeneiland, waaronder Nelson Mandela. Pankaj Mishra buigt zich over de nieuwe uitdagingen voor de democratie en de kwetsbaarheid van mensenrechten in een wereld waarin soevereine natiestaten afbrokkelen. Mishra is auteur van onder andere Op de ruïnes van het imperialisme en Temptations of the West. Hij schrijft geregeld voor de New York Review of Books, The Guardian en the New Yorker. Aansluitend zal op 27 april 's avonds een gesprek plaats vinden tussen Geert Mak en Bart Somers. Op de eerste dag van het forum wordt dan het “ Groenboek” gepresenteerd. Het programma van het voorjaar 2017 wordt afgesloten op 2 juni 2017 met een massaspektakel op de Grote Markt in Mechelen. Aan alle mooie liedjes komt uiteindelijk een eind. Hoe wordt het festival afgesloten?
...
2017|Nr.5|Emile & Ferdinand|11
RECHT EN CULTUUR
...
Maerten de Vos, De Vierschaar van de Brabantse Munt in Antwerpen, 1594, olieverf op paneel. Dit 'iustitia'-tafereel zal te zien zijn op de prestigieuze tentoonstelling ‘Roep om rechtvaardigheid, recht en kunst in de Bourgondische Nederlanden’.
“
In het voorjaar 2018 vindt dan de apotheose plaats met de kunsthistorische tentoonstelling: ‘Roep om rechtvaardigheid, recht en kunst in de Bourgondische Nederlanden’.
Deze tentoonstelling zal doorgaan in het vernieuwde museum Hof van Busleyden te Mechelen. Door de samenwerking met het KMSKA kunnen we Europese topwerken uit de 15de, 16de en 17de eeuw tonen. De voormalige woning van Hiëronymus van Busleyden – humanist, kunstverzamelaar en vriend van Erasmus – is de plek bij uitstek om de fascinerende verhouding tussen kunst en rechtspraak in de kunst uit de vijftiende, zestiende en zeventiende eeuw onder de loep te nemen. En zo haar relevantie voor onze moderne tijd te ontsluieren.
12|Emile & Ferdinand|Nr.5|2017
Niet te vergeten, en last but not least: er is ook nog een sociaal maatschappelijk luik?
“
Het sociaal maatschappelijke luik focust op de drempels die mensen tegen komen op: ‘de weg van de straat naar de rechtbank’. Veel van de thema’s die onder dit luik worden behandeld, zijn gelinkt aan (groot)stedelijke thematieken, gelinkt aan culturele diversiteit, aan radicalisering en aan armoedebestrijding. In het voorjaar 2017 worden 4 sociaal-artistieke projecten gerealiseerd: een project rond racisme; een project waarin de vraag gesteld wordt wat het recht betekent voor personen in armoede; een project rond sociale woningbouw en een project i.s.m. de gevangenis. De activiteiten binnen het sociale luik worden ontwikkeld in samenwerking met sociale instellingen verbonden aan het sociaal huis van Mechelen.
Het volledige programma kunt u vinden op: www.oprechtmechelen.be.
PASSIE
Waarom en hoe ik mij opnieuw in de filosofie verdiepte E&F laat graag juristen aan het woord over wat hen boeit. Hierbij een bijdrage van Francis Desterbeck, gerespecteerd jurist, die zich ondanks drukke beroepsbezigheden (opnieuw) wijdde aan de filosofie en die dankzij de studie profijt haalt uit de toepassing van filosofische teksten en opvattingen op zijn professionele kennis. Sinds kort mag ik mezelf bachelor in de wijsbegeerte noemen. Ik doorliep met succes een verkorte bacheloropleiding in avondonderwijs aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte aan de KU Leuven (http://hiw.kuleuven.be/ned/avondonderwijs/index.html).
Francis Desterbeck Advocaat-generaal Hof van beroep te Gent
© Emy Elleboog
Wat voorafging
Nu is filosofie voor mij niet echt iets nieuws. 40 jaar geleden maakte ik gebruik van de mogelijkheid om, mits het volgen van een aantal bijkomende vakken, naast de kandidatuur in de rechten ook een kandidaatsdiploma in de wijsbegeerte te behalen. De jaren daarop was ik met andere dingen bezig, maar diep in mezelf heb ik er altijd spijt van gehad dat ik met dat kandidaatsdiploma verder niets meer heb aangevangen. In 2012 kon ik aan het HIW de zomerschool filosofie volgen: een week lang van 9 tot 5 uiteenzettingen over filosofische onderwerpen. Het jaar daarop volgde ik de vervolgcursus (http://hiw.kuleuven.
be/ned/zomerschool/). Superinteressant, maar een beetje vrijblijvend: wanneer je de zaken niet echt moet instuderen blijft er op termijn weinig hangen… Ik informeerde naar de mogelijkheid om alsnog de bachelor te halen, en op basis van mijn vroeger kandidaatsdiploma werd een aangepast programma uitgewerkt, dat ik kon spreiden over drie jaar. Het resultaat
Wat heeft die studie nu concreet opgeleverd? Wel, vooraf toch even onderstrepen dat het niet echt een ‘walk in the park’ is geweest. Het is geen gemakkelijke studie, en blokken heb ik nooit graag gedaan. Na al die jaren is dat niet echt veranderd. Toch ben ik blij dat ik doorgezet heb, met dank overigens aan mijn echtgenote, die mij altijd gesteund heeft. Mijn filosofi-
...
2017|Nr.5|Emile & Ferdinand|13
PASSIE
... sche basis staat weer helemaal op punt. Maar wat mij het sterkst zal bijblijven is de toepassing van filosofische teksten en opvattingen op mijn intuïtieve en professionele kennis. Dalrymple
Net voor de aanvang van mijn studie had ik een boekje gelezen van Theodore Dalrymple, getiteld ‘Door en door verwend. Kritiek op de sentimentele samenleving’. Hierin ontwikkelt Dalrymple de stelling dat de huidige maatschappij over gans de lijn stagneert en zelfs achteruit boert door allesoverheersende sentimentaliteit, die zeer snel kan ontaarden in geweld en wreedheid. Ik was het daar intuïtief niet mee eens, maar het boekje intrigeerde mij omdat ik in het discours van Dalrymple, een gewezen gevangenisarts, de grondtoon terugvond van het discours van onze psychiatrische deskundigen, van wie ik tijdens mijn loopbaan honderden verslagen had gelezen. In een practicum gedurende het eerste jaar hadden we onder leiding van een postdoc filosofische teksten uit de achttiende eeuw over mensenrechten gelezen. Hierin kwam onder meer Edmund Burke aan bod, één van de grondleggers van het Brits conservatisme, naar wie Dalrymple graag in instemmende zin verwijst. In een paper confronteerde ik de stellingen van Dalrymple in ‘Door en door verwend’ met die van Burke. Ik kwam tot de conclusie dat Dalrymple wel zéér selectief was in het overnemen van de standpunten van Burke. Mijn slotconclusie was dat het maatschappijbeeld, waartegen Dalrymple zich verzet, dermate bepaald lijkt door zijn ervaringen als gevangenisarts, dat het bezwaarlijk een representatief uitgangspunt kan vormen voor kritiek op de maatschappij in haar geheel.
14|Emile & Ferdinand|Nr.5|2017
“
M aar wat mij het sterkst zal bijblijven is de toepassing van filosofische teksten en opvattingen op mijn intuïtieve en professionele kennis.”
Carens
Het jaar daarop maakte ik kennis met ‘The ethics of immigration’ van Joseph H. Carens, een Canadese professor, die het concept van ‘open grenzen’ voorstaat. Een belangrijk hoofdstuk in zijn werk is gewijd aan de vluchtelingenproblematiek, die toen brandend actueel werd. Destijds heb ik veel dossiers van mensenhandel en –smokkel behandeld. Onder meer in de ‘Wexford-case’ was ik diep onder de indruk geraakt van het lot van vluchtelingen en het meedogenloze optreden van mensensmokkelaars. Op 18 december 2001 werden in het industriepark van Drimagh te Wexford (Ierland) 13 Koerdische verstekelingen aangetroffen in een container met meubelen. Acht van hen, onder wie drie kinderen, waren door verstikking om het leven gekomen, de overige vijf personen werden in kritieke toestand naar het ziekenhuis gebracht. Ik volgde de zaak op van in het begin tot het laatste arrest, dat dateert van 7 mei 2014, datum waarop één van de hoofdbeklaagden, die aanvankelijk verstek had laten gaan, definitief werd veroordeeld. In de paper, die ik over de vluchtelingenproblematiek schreef, ging ik na hoe onze vreemdelingenwetgeving door Carens zou worden beoordeeld, en veroorloofde ik mij ook enkele kritische opmerkingen aan diens adres. Andermaal een verrijkende ervaring, die mijn inzicht in
de vluchtelingenproblematiek blijvend heeft beïnvloed. Oneliners
Aan mijn avontuur heb ik ook enkele oneliners overgehouden om een punt te zetten achter oeverloze discussies. Wanneer een beklaagde ter terechtzitting begint uit te leggen dat hij feiten, die hij zich tijdens het onderzoek niet meer herinnerde, niet heeft gepleegd, wil ik wel eens verwijzen naar de ‘Divine Illumination’ van Augustinus. Ik merk op dat het zeker mogelijk is dat men na de feiten het licht ziet, maar ik voeg daar onmiddellijk aan toe dat ik er toch aan twijfel of betrokkene wel de dispositie heeft, die noodzakelijk is voor zo’n ‘Divine Illumination’. Advocaten, die met een zeer ingewikkelde redenering het gelijk van hun cliënt trachten aan te tonen, wil ik wel eens confronteren met de stelling van William of Ockham: de meest voor de hand liggende verklaring is in principe ook de meest waarschijnlijke (‘Ockham’s Razor’). Ik bewaar de beste herinneringen aan de gedreven professoren van het Instituut, en aan de vele jonge en minder jonge studenten, die ik tijdens mijn studie nader heb mogen leren kennen. De gedrevenheid, waarmee zij zich aan hun studie wijden, hebben mij op moeilijke momenten echt bemoedigd.
PARTNERS
Een nieuwe directeur
voor het IBJ Interview met Ludo Deklerck
Larcier Group en het Instituut voor bedrijfsjuristen (IBJ) hebben al jaren een partnership. Het IBJ apprecieert de doordachte evolutie die Larcier Group doorvoert omdat deze aansluit bij hun visie op wat juristen nodig hebben in deze veranderende wereld. Eind 2016 kwam een nieuwe Directeur-generaal aan het roer van het IBJ. E&F laat u graag kennismaken met hem.
Emile & Ferdinand: Kunt u zich even voorstellen? Wat is uw professioneel parcours?
“ Ludo Deklerck Directeur-generaal Instituut voor bedrijfsjuristen
Ludo Deklerck: Ik was advocaat te Brussel sinds 1986, partner bij een aantal nationale en internationale kantoren zoals UK IT/IP firm Bird & Bird, en US law firm Thompson Hine, en was werkzaam als Head of Legal EU bij een US Biotech in Zwitserland. Daarnaast was ik jaren actief als secretaris en bestuurder van de American Chamber of Commerce en oud-lid van de Raad van de Orde van de NOAB. Ik heb er al een ruime loopbaan op zitten die mij in aanraking bracht met de diverse aspecten van
het jurist-zijn als beroepsbeoefenaar. Deze ervaringen zijn zeker nuttig voor de verdere uitbouw van het Instituut in opvolging van Anne De Wolf. Kunt u ook het Instituut voor bedrijfsjuristen even voorstellen en het belang ervan?
“
Het Instituut voor bedrijfsjuristen werd opgericht bij wet van 1 maart 2000, maar is in die 15 jaar wel uitgegroeid tot de representatieve beroeps-
...
2017|Nr.5|Emile & Ferdinand|15
PARTNERS
Enkele statistieken Vrouwen-mannen 1941
effectieve leden
727
bedrijven
+
(bedrijfsjuristen)
3 beschermende leden 42 ereleden 46 sympathiserende leden
58 %
42 %
NederlandstaligenFranstaligen
Leeftijd 800
61 %
39 %
700
NL
Fr
600 Vlaanderen
400
35%
300
Gewesten Brussel
53%
200 100
Wallonië
0 <35 36-45 46-55 >55
16|Emile & Ferdinand|Nr.5|2017
12%
De bedrijfsjurist heeft als taak zijn werkgever op de wettelijke bepalingen te wijzen en een wetsconform handelen van de onderneming te bevorderen. Opdat hij dit advies in alle vrijheid zou kunnen geven, worden de adviezen van de bedrijfsjurist door de confidentialiteit gedekt. Wie confidentialiteit zegt, zegt ook deontologie. Het Instituut heeft een deontologische code uitgevaardigd waarvan het de naleving verzekert via zijn disciplinaire organen, die elk worden voorgezeten door magistraten.
1798
500
organisatie van alle bedrijfsjuristen in België. De titel van bedrijfsjurist is wettelijk beschermd en kan enkel gedragen worden door de leden van het Instituut.
Waar staat het IBJ anno 2016?
“
Het IBJ heeft een maturiteitspunt bereikt, waarbij het jaar 2016 afgesloten wordt met bijna 2000 leden. Het moment is gekomen om resoluut een nieuwe rol op te nemen waar enerzijds de bedrijfsjurist als lid van het Instituut “front and center” staat en waar anderzijds het Instituut als spreekbuis van zijn leden naar voor kan treden in het maatschappelijk debat, een discours kan aangaan met de wetgever en positie innemen nopens standpunten die relevant zijn voor de leden van het Instituut.
Wat zijn de nieuwe ontwikkelingen in het beroep? Wat zijn de nieuwe uitdagingen?
“
De maatschappij versnelt en verandert rondom ons. Nieuwe bedrijfsmodellen komen op dankzij de voortgang van de technologie, de mensen worden mondiger, hebben kennis binnen handbereik, letterlijk op een paar vingertoetsen. Dat heeft een impact op
PARTNERS
Legal insight,
Bronnen van vertrouwen voor de bedrijfsjuristen
inside
het werk van de bedrijfsjurist. De samenleving, het handel drijven, een productielijn laten draaien, het in bedrijf houden wordt steeds complexer. Het wordt steeds moeilijker een compleet (in)zicht te hebben. Maar nieuwe tools bieden zich aan. Welke meerwaarde kan het IBJ in deze ontwikkelingen bieden aan zijn ledenbedrijfsjuristen?
“
Het Instituut is uniek geplaatst enerzijds door middel van zijn gewilde opleidingen die de bedrijfsjurist op een kwalitatieve wijze verder vormen, en anderzijds door diezelfde bedrijfsjurist te helpen de juiste keuzes te maken wanneer hij een beroep moet doen op externe hulp. Onze Legal Management Academy kent een buitengewoon succes. We gaan de opleidingen verder uitbouwen als een waar traject. We gaan tevens een kwaliteitslabel verlenen aan diegene die ze succesvol heeft afgerond. De added value voor het bedrijf, voor de werkgever – nieuw, oud of toekomstig –, is evident: een bevestiging van de kwaliteit van het lid van het IBJ. Het versterken en beveiligen van de positie van de bedrijfsjurist, het respect en naleven van de deontologische code zijn essentieel voor het Instituut en zijn leden. Maar we gaan een stap verder. Een performant kennisplatform staat in de steigers, maar wars van de klassieke approach. Het luisteren naar de leden, daaruit besluiten nemen en uitvoeren wordt essentieel en de nieuwe uitdaging. Beperkt de focus van het IBJ zich tot de bedrijfsjuristen?
“
Naast de eigenheid van de bedrijfsjurist zelf gaan we ook oog hebben voor de onmiddellijke collega’s waarmee hij of zij een nauwe affiniteit
heeft door hun gemeenschappelijke juridische opleiding: de zogenaamde nieuwe juridische beroepen zoals de Compliance Officers, de Data Protection Officers, de paralegals. We onderzoeken hoe zij, indien ze ofwel een master of een bachelor in law hebben, voortaan ook kunnen aansluiten als verbonden leden van het Instituut en van onze opleidingen kunnen genieten. Die beroepen komen er onder meer onder druk van de steeds toenemende regulitis van diverse overheden waardoor georganiseerde governance vereist is en nieuwe carrièremogelijkheden zich aanbieden voor juristen. Het Instituut kan daar niet steriel naar zitten kijken. Opnieuw vanuit de focus van het lid die met deze nieuwe situatie geconfronteerd wordt gaan we tools aanbieden die het vertrouwen tussen deze functies moet vergroten. Tot slot wil het Instituut voortaan ook aanwezig zijn in het maatschappelijk debat en zullen we gestaag onze kennis en reputatie opbouwen om als volwaardige partner bijvoorbeeld ook bij discussies over mogelijke wetgeving mee geconsulteerd te worden.
Een ambitieus plan dat met vallen en opstaan zal gebeuren maar absoluut noodzakelijk is wil de bedrijfsjurist morgen nog kunnen functioneren en zijn plaats opeisen als strategisch partner van de bedrijfsleider. Wat is het belang van het partnership tussen het IBJ en Larcier Group? Waarin ligt het belang van de initiatieven die ze ontwikkelen?
“
Het partnership tussen Larcier Group en het IBJ is historisch gegroeid vanuit het feit dat Larcier Group uitgever is van het tijdschrift Het Cahier van de jurist en van de publicaties in de reeks 'Tendensen in het bedrijfsrecht' en 'Dossiers voor bedrijfsjuristen'. We zien dat Larcier Group een doordachte evolutie doorvoert die aansluit bij onze visie op wat juristen nodig hebben in deze veranderende wereld. Met wederzijds respect samen kijken naar evidente synergieën is één van de voordelen die een partnership biedt. Daarenboven geeft Larcier Group steeds interessante kortingen aan onze leden. Mogelijks komen er ook nog verdere samenwerkingen rond opleidingen op afstand. Kwaliteit staat bij Larcier Group steeds voorop en dat is ook wat wij onze leden willen bieden.
2017|Nr.5|Emile & Ferdinand|17
LEGAL MARKETING
Uw marketinginspanningen moeten in de eerste plaats gericht zijn tot uw bestaande klanten Zoals iedereen die deelneemt aan Middelen zijn beperkt (daar vertel ik niets nieuws mee). Indien u zich gedwongen voelt om te kiezen uw marketinggeld en tijd het economisch leven moeten ofwel te besteden aan prospectie van nieuwe klanten ofwel aan het onderhouden van de relaties met bestaande klanten, kies juristen ook zorgen voor hun dan voor het tweede! marketingcommunicatie. Vergeet WAAROM IS MARKETINGCOMMUNICATIE daarbij uw bestaande relaties niet. GERICHT TOT BESTAANDE CLIËNTEN ZO Een professionele en systematische BELANGRIJK? communicatie naar uw bestaande Het werven van een nieuwe klant is 5 tot 9 maal duurder dan bekomen van extra werk bij bestaande klanten. Nieuwe cliklanten zal het hoogste rendement het ënten maken vraagt geld, tijd en vaak een beetje geluk. opleveren. Ben Houdmont, Diverse analyses geven aan dat bijvoorbeeld bij een e-mailmanaging consultant van nieuwsbrief het openingspercentage bij uw bestaande cliënten hoger ligt dan dat van niet-cliënten. Op zich niet onloKnowToGrow Legal, legt uit waarom gevoelig gisch: met bestaande klanten hebt u al een vertrouwensrelatie, en hoe. en dus een onmiddellijke herkenning en erkenning, met een automatische aandacht voor uw boodschap. Bij een onbekende prospect dreigt uw boodschap gemakkelijker te verdwijnen tussen alle andere post en moet u meer doen om écht op te vallen. Maar daarenboven hebben marketinginspanningen naar bestaande cliënten een dubbel effect:
Ben Houdmont Managing Consultant KnowToGrow Legal www.knowtogrow.be
18|Emile & Ferdinand|Nr.5|2017
1. Uw bestaande klanten doen opnieuw beroep op u 2. Uw klanten zullen u gemakkelijker aanbevelen en u maakt dus nieuwe klanten TOP OF MIND “Top of mind” betekent dat een cliënt spontaan aan u denkt wanneer hij of zij met een juridisch probleem geconfronteerd
LEGAL MARKETING
wordt. Met cliënten waarvoor u dikwijls werkt, hebt u wekelijks of maandelijks de kans om uw waarde als advocaat te bewijzen. Cliënten die minder frequent met u samenwerken, zijn gevoeliger voor aanbiedingen van uw concullega’s. Met marketingcommunicatie kan u die tussentijdse periodes overbruggen. En dus blijft u “top of mind” en komen ze met hun nieuwe vragen opnieuw naar u. MEER AANBEVELINGEN EN DOORVERWIJZINGEN Doorverwijzingen zijn essentieel in de juridische sector. Bestaande klanten zijn één van de meest efficiënte kanalen om nieuwe klanten te werven. Indien marketingcommunicatie professioneel wordt uitgevoerd, is het een belangrijk kanaal dat uw meerwaarde keer op keer opnieuw in de kijker zet. Dat zal ervoor zorgen dat ze u makkelijker aanbevelen.
FOCUSSEN OP DE BESTAANDE KLANTEN – HOE? ONTWIKKEL DOELGERICHT UW KLANTENRELATIES Het verkrijgen van meer werk van bestaande klanten hangt af van de relatie die u met de klanten ontwikkelt. Klanten hebben een hele waaier van behoeften, maar zij zullen deze niet steeds tot uitdrukking brengen. Advocaten die goed zijn in het onderkennen van onuitgedrukte noden en daarop anticiperen, verkrijgen makkelijker het vertrouwen van de klanten. De sleutels hiervoor zijn kennis van de klant, pro-activiteit, eerlijke en transparante facturatie, erkende competentie en een prettige werkrelatie. Zorg ervoor dat uw klant u ervaart als de partner van zijn succes: tracht zijn business even goed te begrijpen als hijzelf, heb oprechte bezorgdheid voor zijn of haar welzijn, identificeer (nieuwe) concurrenten en opportuniteiten, zoek methodes om de risico’s te beperken. Hebt u een mogelijke klantenintroductie? Of een aan te bevelen onderaannemer? U mag zeker zijn dat indien u behulpzaam bent geweest, op welke wijze ook, de klant zich u zal herinneren. ZET RELEVANTE MARKETINGACTIES IN Als advocaat bent u aan deontologische regels gebonden. Uw klanten zouden het niet appreciëren mocht u op een agressieve manier marketing voeren. De sleutel voor goede marketing ligt
Afspraak voor meer marketingtips en -adviezen op www.knowtogrow.be
in een gezond evenwicht tussen regelmaat in uw communicatie en relevantie. Met relevante of waardevolle informatie zal uw klant u zelden als storend ervaren. Zet hiervoor de pet van uw cliënt op: waar zit zijn of haar pijn en hoe kan u daarbij helpen? Denk daarbij niet enkel aan de juridische vragen en oplossingen. EN DENK “ONLINE” Google is voor de overgrote meerderheid van de mensen de normale start voor élk gebruik van het Internet. Ook wanneer men op zoek is naar informatie over bestaande partners. Zelfs wanneer sommige klanten bijvoorbeeld gewoon uw adres of telefoonnummer zoeken, is de kans groot dat ze uw firmanaam als zoekwoord in Google inbrengen. Ook wanneer u uw website niet inzet om nieuwe klanten te werven blijft het de “hub” waaraan al uw communicatie en marketing gelinkt moet zijn. Een elektronisch visitekaartje of voorstellingbrochure, waarin uw partners u onmiddellijk moeten herkennen en hun vertrouwen in u bevestigd moeten zien. CONCLUSIE Tijd en marketinggeld besteed aan het versterken van uw bestaande klantenrelaties zal u extra werk opleveren. En niet enkel bij de bestaande klanten. U stimuleert mond-aan-mondreclame en doorverwijzingen: de goedkoopste manier om nieuwe klanten te werven.
2017|Nr.5|Emile & Ferdinand|19
SAVE THE DATES ➔ BERICHT AAN HET NOTARIAAT - OPLEIDINGEN • Studievoormiddag Duiding van het spanningsveld tussen registratierechten en aspecten van de inkomstenbelasting bij tijdelijke zakelijke rechten 14 februari 2017 - Tivoli Mechelen • Studienamiddag Het kwaliteitscharter schattingsverslagen voor de aangifte van de nalatenschap 20 april 2017 - Hotel Serwir Sint-Niklaas
LANCEERAVOND TIJDSCHRIFT ’BERICHT AAN HET NOTARIAAT’ 2 februari 2017 – Avidof De Pinte Abonnees op het Tijdschrift ’Bericht aan het notariaat’ nemen kosteloos deel!
➔ BERICHT AAN HET NOTARIAAT - PRAKTIJKGERICHTE OCHTENDSESSIES
• Notarieel tucht(proces)recht (16 maart 2017 - Diepenbeek) • Help, de spanningen lopen op binnen mijn team! Wat nu? (27 april 2017 - Berchem) • Balanslezen voor het notariaat (23 mei 2017 - De Pinte) • Nieuw samengestelde gezinnen: erfrecht en fiscaliteit (1 juni 2017 - Loppem) • Derden in de vereffening en verdeling (28 september 2017 - Leuven) • Van een taakgericht naar een cliëntgericht notariskantoor (3 oktober 2017 - De Pinte) • Witwaswetgeving voor het notariaat (5 december 2017 - Diepenbeek) 2017/1
➔ STUDIEVOORMIDDAG KRONIEK ONTSLAGRECHT
4 nummers per jaar circa 200 pagina's per jaar
2017/1
??? ???
t i j d s c h r i f t
Met bijzondere voorwaarden op het boek ‘Kroniek Ontslagrecht’ 9 februari 2017 – Claeys & Engels Brussel
➔ STUDIENAMIDDAG DE ALGEMENE ANTIMISBRUIKBEPALING EN SUCCESSIEPLANNING: THEORETISCH GEKADERD & PRAKTISCH BENADERD Met bijzondere voorwaarden op het boek ‘De algemene antimisbruikbepaling en successieplanning’ 9 maart 2017 - Auberge du Pêcheur Sint-Martems-Latem
➔ STUDIENAMIDDAG ’DE AANBESTEDENDE OVERHEID &’ De nieuwe overheidsopdrachtenreglementering 2016/2017 + De nieuwe rechtsbeschermingsregels 2016/2017 16 maart 2017 – Radisson Blu Antwerpen
➔ STUDIEAVOND ECHTELIJKE MOEILIJKHEDEN &: DE VENNOOTSCHAP EN DE ECHTSCHEIDING
Inclusief het boek ‘De Vennootschap en de echtscheiding’ 30 maart 2017 - Antwerpen
➔ ONTBIJTSEMINARIES UPDATE VLABEL: KRITISCHE BESPREKING BELANGRIJKSTE BESLISSINGEN VLABEL
In het kader van de reeks ‘oVER Vlaamse Erf- en Registratiebelasting’ Sessie 1: verkooprecht en verdeelrecht Sessie 2: erfbelasting en schenkbelasting 11 mei 2017 - 3 Square Village Zwijnaarde of 18 mei 2017 - Faculty Club Leuven
➔ ONTBIJTSEMINARIE INTELLECTUELE RECHTEN, WAAR VINDT U ZE IN UW ONDERNEMING?
9 mei 2017 - & De Bandt Brussel
INFORMATIE EN INSCHRIJVINGEN: Larcier Opleiding opleiding@larciergroup.com Online inschrijvingen via www.larciergroup.com/opleiding
Follow us on
➔ ONTBIJTSEMINARIE NEDERBELGEN
6 juni 2017 - Frame 21 Herentals
> SURF NAAR WWW.LARCIERGROUP.COM om de interviews met onze auteurs en redactieleden te ontdekken, en kom er alles te weten over de komende events en onze nieuwe publicaties
GAZLARNL5 ISBN : 978-1-1009-9436-9
20|Emile & Ferdinand|Nr.5|2017
Bent u nog niet geabonneerd op Emile & Ferdinand? Abonneer u gratis op emileenferdinand@larciergroup.com