Franjo Mandić
Franjo GLAZBAMandić TIŠINE
1
TEOVIZIJA, ZAGREB BIBLIOTEKA: DUHOVNA MISAO KNJIGA: LV.
Izdavač: Teovizija, Zagreb, Kaptol 13© web: www.teovizija.hr email: teovizija@teovizija.hr Prodaja: tel/fax: 01/49 23 964
Za izdavača: Ivica Domaćinović Tehnički urednik: Mirko Tomić Lektura i korektura: Vlasta Molinar Priprema: Teovizija d.o.o.
Tisak: Grafocentar d. o. o., Sesvete
Knjiga je tiskana u lipnju 2013. godine
2
Franjo Mandić
Glazba tišine Lirika
TEOVIZIJA, Zagreb, 2013. 3
4
Sadržaj
Predgovor - - - - - - - - - - - - - - - - 9 Prvi dio
Prema duhovnim dubinama Zajedno u tišini- - - - - - - - - - - - - 16 U sjeni moga Anđela - - - - - - - - - - - 17 U labirintu- - - - - - - - - - - - - - - - 18 Tvoje svjetlo- - - - - - - - - - - - - - - 19 Ritam života - - - - - - - - - - - - - - 20 Radost - - - - - - - - - - - - - - - - - 21 Želio bih- - - - - - - - - - - - - - - - - 22 Posadi sjeme oprosta - - - - - - - - - - - 23 Darovano sjeme - - - - - - - - - - - - - 24 Plodovi ljubavi- - - - - - - - - - - - - - 25 Oluja milosti - - - - - - - - - - - - - - - 26 Molitva- - - - - - - - - - - - - - - - - 27 Iskrena molitva - - - - - - - - - - - - - 28 Križ- - - - - - - - - - - - - - - - - - - 29 Krijesnice u noći - - - - - - - - - - - - - 30 Euharistija - - - - - - - - - - - - - - - 31 Drvo života - - - - - - - - - - - - - - - 32 Cvijet ljubavi- - - - - - - - - - - - - - - 33 Izvor života - - - - - - - - - - - - - - - 34 Kraljice ljubavi- - - - - - - - - - - - - - 35 Ovdje u dolini - - - - - - - - - - - - - - 36 5
Svanuće- - - - - - - - - - - - - - - - - 37 Koraci na putu- - - - - - - - - - - - - - 38 Šutnja - - - - - - - - - - - - - - - - - 40 Kroz džunglu grijeha - - - - - - - - - - - 41 Izgubljeno vrijeme - - - - - - - - - - - - 42 Darovi - - - - - - - - - - - - - - - - - 43 Beznađe zla - - - - - - - - - - - - - - - 44 Bolni glas - - - - - - - - - - - - - - - - 45 Drugi dio
Soneti Zahvalna pjesma za život novi - - - - - - - 48 Dar ljubavi - - - - - - - - - - - - - - - 49 Mašta snova - - - - - - - - - - - - - - - 50 Nemoj mi reći - - - - - - - - - - - - - - 51 Osmjeh tvoj donosi sreću - - - - - - - - - 52 Put ljubavi - - - - - - - - - - - - - - - - 53 Sanje u noći - - - - - - - - - - - - - - - 54 Snovi za život novi - - - - - - - - - - - - 55 Tako bi’ volio da je sada živa - - - - - - - - 56 Zabluda- - - - - - - - - - - - - - - - - 57 Treći dio
Osvrni se Kako stvoriti pjesmu - - - - - - - - - - - 60 Razigrana Neretva - - - - - - - - - - - - 61 Iz života u život - - - - - - - - - - - - - 62 Dođi u smiraj dana - - - - - - - - - - - - 63 Osakaćena ljepota - - - - - - - - - - - - 64 Poljubac- - - - - - - - - - - - - - - - - 65
6
Ostade sama- - - - - - - - - - - - - - 66 Čovjek - - - - - - - - - - - - - - - - - 67 Jutro zaborava - - - - - - - - - - - - - - 68 Životna zabluda - - - - - - - - - - - - - 69 Radost dara - - - - - - - - - - - - - - - 70 Moralna kaljuža - - - - - - - - - - - - - 71 Kroz „Isusove muke“ - - - - - - - - - - - 72 Otrcana zastava slobode- - - - - - - - - 73 Usijana glava- - - - - - - - - - - - - - - 74 Iskrenost želim- - - - - - - - - - - - - - 75 Zlokobni glas- - - - - - - - - - - - - - 76 Četvrti dio
Zagonetka u pjesmi Znanje svijeta - - - - - - - - - - - - - - 78 U svakoj duši prebivam često- - - - - - - 79 Tvoji mi prsti trebaju - - - - - - - - - - - 80 Sve je u meni- - - - - - - - - - - - - - - 81 Poželjna draga - - - - - - - - - - - - - - 82 Pusti neka ide - - - - - - - - - - - - - - 83 Poruka draga - - - - - - - - - - - - - - 84 Neobuzdana ljepota- - - - - - - - - - - 85 Najvrednije blago- - - - - - - - - - - - 86 Leteća radost - - - - - - - - - - - - - - 87 Napuhani balon osvete - - - - - - - - - - 88 Za čovjeka stvorena - - - - - - - - - - - 89 Odgonetke - - - - - - - - - - - - - - - - 91 O autoru- - - - - - - - - - - - - - - - - 93
7
8
PREDGOVOR
STIHOVI PROŽETI KRŠĆANSKOM DUHOVNOŠĆU bjaviti prvu zbirku stihova važan je događaj u životu svakog književnika, ali i predstavljanje takve zbirke nije uvijek jednostavno. Prikazivač je obvezatan potaknuti pjesnika na daljnji rad, ali i upozoriti ga na slabe strane, kako ih u novim stihovima ne bi više ponavljao, no bez oštrine koja bi ga mogla obeshrabriti. Usto, prikazivač je dužan objektivno vrednovati estetski doseg napisanih stihova. Pri tome mora se držati Sokratove maksime: „Drag mi je Platon, ali mi je istina još draža“. Ono što nema vrijednosti ne treba podržavati. Takav oblik podrške je štetan. Franjo Mandić je kao pjesnik izrastao unutar intelektualnoga kruga koji se stvorio u župi Sv. Ivana evanđelista i apostola u novozagrebačkim naseljima Utrina, Zapruđe i Središće. Razumijevanjem i marom nekadašnjeg župnika ove župe, vlč. Josipa Golubića, pokrenut
O
9
je župni list „Živjeti zajedno“ u kojem je bilo mjesta i za ljude od pera, uključujući i one s književnim ambicijama. Tijekom jednog desetljeća profilirala se grupa pjesnika čiji su stihovi nailazili na odobravanje čitatelja i time poticali autore na daljnje pisanje. Prije tri godine navedena je skupina utemeljila neformalnu udrugu Ljubitelja pera i kista, nazvanu „Pegaz“. Otpočeli su ozbiljnijim književnim radom, i što je najvažnije, prihvatili su se književnog usavršavanja. Godine 2011. i 2012. objavili su zajedničke zbirke svojih stihova pod znakovitim naslovom „Zajedno na putu“. Vrlo brzo stekli su simpatije u istočnome dijelu Novoga Zagreba, jer su oplemenili svakodnevicu u ovim naseljima u kojima nema mnogo kulturnih događanja. Treba istaći kako je riječ o ljudima koji su ili zaposleni, ili su u mirovini, a koji su, osim toga, profesionalno bili, ili jesu, vrlo daleko od poezije. Sada kada im se pružila mogućnost njegovati lijepu književnu riječ i iskušati vlastite umjetničke dosege, zdušno su se prihvaćali posla. Jedan od takvih zaljubljenika u poeziju i veliki entuzijast na području književnosti kršćanskog nadahnuća je i naš Franjo Mandić. On je i predsjednik „Pegaza“. Osobno sam svjedokom njegove marljivosti i nastojanja da estetski usavrši svoje stihove i oslobodi se amaterskog autobiografizma.O tome svjedoči i zbirka „Glazba tišine“ koju predstavljamo. U njoj je autor pokazao da može pisati i sonete, stvorivši pri tome svoj osobni rukopis. 10
U središtu Mandićeve poezije nalaze se teme vezane uz istine naše katoličke vjere. Na prvome je mjestu štovanje i ljubav prema Blaženoj Djevici Mariji. Stihovi s ovim sadržajem nježni su, gotovo zanosni, ispunjeni divljenjem Onoj koju su Hrvati davno nazvali svojom Kraljicom i svojom Odvjetnicom. Time se Mandić priključuje duhu svoga naroda, ali i množini vrsnih pjesnika kojima je B.D. Marija, također bila veliko nadahnuće. Slijede etički postulati pretočeni u poeziju, ali uvijek s nakanom da budu čitani i prihvaćeni. S tog motrišta, Mandić je naglašeno kršćanski edukativan, ali nikada na razini uzrečice, fraze ili promidžbe. On svoju vjeru i sve o čemu piše uzvišeno i emocionalno, proživljava i živi kao privatna osoba. Stoga njegov govor, njegove intencije i poruke imaju snagu autentičnosti. Ponekad se približava privlačnom izrazu narodne lirike kršćanskog nadahnuća i pučkoj iskrenosti, ali nikada ne ulazi u prostor već davno osvojen, jer bi u njemu bio samo epigon. Četvrto i završno poglavlje u zbirci „Glazba tišine“ nosi naslov „Zagonetka u pjesmi“. Ovo je, možda, najintrigantniji dio zbirke. Poetiziranje zagonetki, kao izvorne narodne mudrosti, nije često kod naših suvremenih pjesnika. Naime, poetizirana zagonetka mora biti, prije svega pjesma, mora zadovoljavati književne zahtjeve, a potom ostvarivati dosege koje imaju zagonetke. I u ovom poglavlju Franjo Mandić koristi kršćanske istine kao dragocjeno 11
nadahnuće i kao prostor u kojem se ostvaruje kao lirik. Navodimo kao primjer pjesmu-zagonetku „Leteća radost“:
Leteća radost Djeci je radost, mladima sreća, Nekad je malena, al bolja je veća. Ponekad skače, al više leti, Brža je od ptice kad u mrežu sleti. Za njom se trči, za nju se bori, Ako pobjegne, prijatelj ga kori. Svi je lupaju, ali nju ne boli, Tko je ukroti, publika ga voli. Zbirka „Glazba tišine“, kao književni prvijenac Franje Mandića, izazvat će pažnju i steći privrženost svih ljubitelja poezije kršćanskog nadahnuća, a može poslužiti i kao uzor amaterima (u dobrom smislu te riječi), posebno onima koji misle da je pisanje poezije lagan posao, te da je dovoljno imati nadahnuće i senzibilitet. Prvi stih pripada Bogu, a svi ostali su rezultat rada. Đuro Vidmarović
12
Zrno pijeska je tako maleno i neznatno na velikoj hrpi pijeska, ali je velika hrpa nastala od mnogo malih zrnaca. To isto vrijedi za ljubav.
13
14
Prvi dio
Prema duhovnim dubinama
Ljubav je onaj dah dan čovjeku da ga oživi, ali na koji se čovjek toliko navikne da može živjeti a da ga ne primjećuje. Ljubav je u biti bezgranična sloboda odnosa, ustrajni dar, stol uvijek pripravljen, ali skrovito, da se nitko ne osjeti dužnim. (Marko Ivan Rupnik)
15
Zajedno u tišini Zanosno pjevam tebi, o Majčice, šapće mi srce tihu melodiju, kliče mi duša u hvalospjevima, tebi u tišini. Odjekuju molbe u sutonu, znam da ih čuješ. Uzdam se u te, i molim, molim u tišini. Ruka ću tvoja apostolska biti. Pokaži mi put kojim trebam ići. Ništa bez tebe, a ništa bez nas. Povedi nas Majko!
16
U sjeni moga Anđela On je postojan i poslušan, radostan u darivanju, nevidljiv u skromnosti, samozatajan u odanosti, nezamjenljiv u ljubavi. Iz nepresušnog izvora Milosti ne prepoznajem prosutu ljepotu, i poklonjene darove ljubavi u neprekidnom bdjenju. Posudi mi krila da naučim letjeti, pokaži mi put prema visinama, na tren mi podari sokolov pogled da prepoznam puteve nade. Volio bih čuti odu radosti u zboru veličanstvene ljubavi, da s njima zapjevam pjesmu zahvale nevidljivom čuvaru moje malenkosti.
17
U labirintu U labirintu nedorečenosti izgubljena, u prostranstvima traženja lebdi, očekuje nova područja užitka, nova dokazivanja. Zabavljena strastima sitnim prividne privlačnosti sreće i dalje luta u traženjima. Preplanula nadanja blijede, besciljna lutanja rastu, spoznaje kopne. Beskrajna vrtnja u krugu promašaja. Sat očaja otkucava, vrijeme nepovratno leti. U slijepoj ulici labirinta ne nalazi izlaz. Očajnim krikom prema nebu pogleda; kad tamo, iznad labirinta ispružena ruka Pastira. Zalutala ovca, iz labirinta laži u tor istine vraćena.
18
Tvoje svjetlo Osvrni se na trenutak duboko u sebe zaviri saznaj tko si i kamo ideš. Više se ne osvrći niti krivce traži. Ne osuđuj ne kori ali oprosti svima oprosti. Ruku ispruži srce na dlan položi suzu iz oka isperi s radosnom nadom pođi. Ugledat ćeš svjetlo samo za tebe upaljeno.
19
20
ODGONETKE
Zagonetka
Odgonetka
Znanje svijeta
Biblija
U svakoj duši prebivam često
Grijeh
Tvoji mi prsti trebaju
Gitara
Sve je u meni
Knjiga
Poželjna draga
Sreća
Pusti neka ide
Suza
Poruka draga
Križ
Neobuzdana ljepota
More
Najvrednije blago
Život
Leteća radost
Lopta
Napuhani balon osvete
Mržnja
Za čovjeka stvorena
Ljubav
21
22
O AUTORU
ranjo Mandić rođen je 1944. godine u Grabovici kod Mostara. Poslije završene ekonomske i prometne srednje škole, završio je studij Ekonomskog fakulteta. Najveći dio svoga života provodi u Slavoniji: Slavonskom Šamcu, Strizivojni i Slavonskom Brodu. Zadnjih nekoliko godina živi u Zagrebu. Piše pjesme i kratke priče koje objavljuje u nekim časopisima. Intenzivnije djeluje u crkvenom pokretu Hrvatska schönstattska obitelj gdje je suradnik u listu „Pismo saveza“ i župnom listu župe Sv. Ivana apostola i evanđelista „Živjeti zajedno“, u kojima objavljuje svoje pjesme i kratke priče. Član je udruge ljubitelja pera i kista „Pegaz“ iz Zagreba, koja je izdala zbirku poezije „Zajedno na putu“, Zagreb, 2011. i zbirku radova „Zajedno na putu“, Zagreb, 2012. godine, gdje je bio jedan od autora. U zadnje vrijeme piše eseje i kratke priče u kojima prikazuje isječke životne stvarnosti današnjeg čovjeka. Njegovi likovi duboko proživljavaju životne trenutke, ali uvijek izvu-
F
23
ku pouku da treba slijediti put ljubavi, nade i istine. U većini njegovih pjesama provlači se moralna nit kršćanskog nadahnuća u želji da svakom čitatelju pošalje poruku.
24
CIP zapis dostupan u računalnome kataloguNacionalne i sveučilišne knjižnice u Zagrebu pod brojem 847685 25
Cijena: 30.00 kn 26