Grutte Gelf nûmer 4, 25 septimber 2018 by Grutte Gelf

Kolofon “Grutte Gelf” is it doarpsblêd fan en foar Surhuzum Ienentritichste jiergong, nûmer 4, 25 septimber 2018 Redaksje: Djoeke Postma-de Jong, Bonhommestrjitte 2, till. 351767 Meindert Brouwer, De Iennen 8, till. 352201 Auke Elzinga, Bonhommestrjitte 9, till. 365144 Kornelis van Dekken, till. 0513-684467 Kopij-adres: Utjefte: Fjouwerwykliks Grutte Gelf Oplage: 650 stiks p/a Bonhommestrjitte 2 IBAN: NL27 RABO 0304 2716 91 9283 VC Surhuizum Besoarging: E-mail: redactie@gruttegelf.nl Fam. Mulder, H.J. v.d. Veenstrjitte 1 Website: www.gruttegelf.nl T. Linker-IJtsma, till. 351663 Harmen Scheepsma, till. 351769 De redaksje behâldt har it rjocht foar om ynlevere kopij te wegerjen of mooglik yn te koartsjen.

TOP 2000 concert in Buitenpost volop in voorbereiding

Popkoor Akkoord, onder leiding van de nieuwe dirigent Rinse IJtsma, is momenteel druk met de voorbereidingen voor het TOP 2000 concert op zaterdagavond 10 november in ‘The Point’ te Buitenpost. Tijdens deze avond wordt er samengewerkt met de rondom bekende band ‘SA! en Oaren’ (5 bandleden o.a. Sander en Atje van de Muzykpleats te Buitenpost). Wat kunt u verwachten? Er worden door zowel het popkoor als de band veel Top 2000 nummers ten gehore gebracht. De avond wordt swingend afgesloten met live ‘Top 2000’ muziek van de band. U bent allen van harte uitgenodigd!

Toegangskaarten € 6,50 per persoon: • Verkrijgbaar bij Carin’s Haarmode in Buitenpost en Bakkerij Riemersma De Korenschoof in Kollum. • Te bestellen door tijdig overmaken op NL31 RABO 030 4268 321 t.n.v. Popkoor Akkoord onder vermelding van naam en adres. De kaarten liggen op 10 november dan voor u klaar bij de entree van The Point. • Of aan de zaal op 10 november mits nog beschikbaar.

Sipke sjocht Abraham

Sipke Loonstra fan it Súd is snein 16 septimber 50 jier wurden. Dat kin hast nimmen ûntgien wêze. Njonken it hûs fan de famylje Loonstra stie in grutte poppe en in board wêrop te lêzen stie: “Sipke ús klusse is no in 50 plusser!”. Sipke fan herte lokwinske!

Nieuwe naam voor de begeleidingsband Al 12 jaar begeleidt de begeleidingsband de kerkdiensten in de Doarpstsjerke. Nu merkte een lid op dat de naam ‘begeleidingsband’ misschien wel wat algemeen was, dat de naam best wat herkenbaarder mocht zijn. Iedereen die bij de band betrokken is kreeg daarom het verzoek om een naam te bedenken. De mooiste namen kwamen voorbij, voornamelijk in het Engels. Pas bij het definitieve vaststellen van de naam vonden nagenoeg alle leden een Friese naam beter passen. Gezamenlijk is besloten tot ‘Begeleidingsband FoarJo’ (afgekort bgb FoarJo). Want uiteindelijk doen we het allemaal voor Hem, voor onze God en Heer! Begeleidingsband FoarJo

Voor al uw partytenten,marktkramen tafels en stoelen, terrasverwarmers springkussens en verlichting. Alles voor uw feest en evenement!

www.tm-verhuur.nl - mobiel 06 16870888

Natuurpad de Singel De afgelopen jaren heeft u in de Grutte Gelf regelmatig iets kunnen lezen over het natuurpad de Singel aan de Uterwei. Dit is de enige overgebleven laan van de acht lanen waarin het bos, dat onderdeel uitmaakte van buitenplaats Woudlust, was ingedeeld. Op 11 juni 2010 werd dit ‘nieuwe’ pad officieel geopend tijdens de reünie van Plaatselijk Belang. Helaas blijkt het pad niet meer begaanbaar te zijn, zo blijkt uit een reactie die wij van Aukje Geertsma ontvingen: Okkerdeis betocht ik in moai kuierke foar mysels troch en om Surhuzum. Sa fier sa moai... Want doe’t ik ta beslút de singel Efterwei/Koaiwei del woe rûn ik my fêst. Ik hie yn ’e Gelf lêzen dat it mooglik wie en dat der earne sels in hekje wie (of stie). It paad kaam út yn in maisfjild dêr’t net te gean wie: brânhekkels yn selskip fan mais kearden my. Doe bin ik in daam trochgong en kaam achter in hek mei stroomstried: op it hiem dêr’t earder de famylje Van Bruggen wenne (Jilt en Elly). De minsken dêr wiene sa freonlik de stroom derôf te dwaan, oars hie’k werom nei it doarp moatten. No mocht ik oer de tried en oer it hiem. Dat wie myn bedoeling fansels net (ik skamme my ek noch foar de oerlêst). De famkes op dat adres fertelden dat salang der mais op it lân stie trochgong ferbean wie. En dat hekje ha’k ek net fine kinnen. Fierder ha’k in prachtige moarn hân yn en om ús moaie doarp. Fan ’t winter marris wer sjen... Van meerdere kanten heeft de redactie vernomen dat wandelaars dit stukje Surhuizum mijden omdat ze niet op een fatsoenlijke manier vanaf de Uterwei de Koaiwei kunnen bereiken. Misschien een schone taak aan het bestuur van Plaatselijk Belang om hier iets aan te doen. Het kan toch niet zo zijn dat dit mooie natuurpad, acht jaar na opening, niet meer gebruikt kan worden door wandelaars en andere natuurliefhebbers.

Nieuwe oktober tour Roon Staal Zanger en componist Roon Staal tourt in oktober met een nieuw programma langs 17 locaties door Nederland. Tijdens de komende tour zal er een nieuw album gepresenteerd worden. Het concert te Augustinusga in de Augustinitsjerke vindt plaats op vrijdag 12 oktober 2018. Aanvangstijd is 20.00 uur. De locatie is een half uur voor aanvang van het concert geopend. Staal, die onlangs fraai gerecenseerd werd door Jacques d'Ancona en eerder al goede kritieken ontving van grote namen zoals Art Garfunkel en Gilbert O'Sullivan, heeft een authentieke en intrigerende performance en weet een steeds breder publiek te bereiken die zijn inmiddels vele CD releases weten te vinden. Ontdaan van glamour en show wisselt hij met behulp van zijn soepele tenorstem zeggingskracht en inhoud af met tedere melodieën en dan weer royaal pianospel. In 2011 nog genomineerd voor een musical award voor zijn rolvertolking van Peter Koot in de musical Petticoat en met veel eerder (2002) nog zijn hoofdrol in de rock-opera (!) Tommy van rock-group The Who in een productie van het Koninklijke Luchtmacht orkest, trad Staal ook op in het voorprogramma van de legendarische Art Garfunkel (Simon&Garfunkel) die Staal als zijn protégé koestert. Staal geeft ook optredens in het verre Oosten van Rusland (Vladivostok) en Japan. In november reist hij opnieuw af naar Azie voor een nieuw concert in dat laatst genoemde land. Songs die Staal speelt op zijn concerten zijn eigen werken zoals Promise, Als Je Mij Zoekt en Weet Waarom Je Leeft die diepgang geven aan het concert en onthullen waarom hij aan de Universiteit van Amsterdam de bachelor studie Wijsbegeerte heeft gevolgd. Maar dit zijn versieringen in een breed repertoire door de Westerse muziek heen waarin klassieke stukken (Pie Jesu, Parelvissers, Panis Angelicus) worden afgewisseld met bekende songs van o.a. The Beatles, Paul Simon, John Denver of van Nederlandse grond, Boudewijn de Groot. Staal schuwt uitersten niet: Zo wordt zelfs Ozzy Osbourne uit de kast gehaald met Dreamer - dat hij ooit in Hollywood opnam met producer Jim Ervin. Of een crooner zoals Moon River of Blue Moon maken het dat de middag divers is. Op de website www.roonstaal.com staat alle informatie over de concerten, locaties en data. Kaarten zijn daar online te reserveren, of via tel. 06-30025992 en kosten € 15,00 per stuk.

Handwerkcafé In de vorige Grutte Gelf hebben wij een oproep geplaatst voor breimateriaal. Daar is gehoor aan gegeven waar wij u dus hartelijk voor willen bedanken. Wij hebben besloten om er o.a. een gehaakte deken van te maken voor een goed doel, bestaande uit kleine vierkantjes met verschillende kleuren. Granny’s worden ze ook wel genoemd. Zijn er mensen die dit wel leuk vinden om mee te haken/breien, dan bent u van harte welkom in De Delfeart te Surhuizum. U bent natuurlijk ook vrij om u eigen brei/haakwerk mee te nemen om daar aan te werken. Gezelligheid kent geen tijd tenslotte. Eén keer in de twee weken op maandagavond van 19.30 uur tot 21.30 uur. Het eerstvolgende handwerkcafé wordt gehouden op maandag 1 oktober. Voor meer informatie kunt u altijd contact opnemen met: Jitske Schaafsma, tel. 06-15942592 Petra Vos, tel. 06-48692166

Skûtelbank

Geboren

In memoriam

Egberdina Postma-Noordman Uterwei 4E Overleden 3 augustus 2018 Leeftijd 85 jaar

Trijntje Bijlstra-Zijlstra Bartemerwei 9 Overleden 20 augustus 2018 Leeftijd 88 jaar

: 31 juli; Gerard, zoon van Hendrik van Schepen en Alie Bosma en broertje van Riemer-Jan, Uterwei 4D. 29 augustus; Iris, dochter van Remko van der Veen en Jelline van der Kley en zusje van Edwin, Miedwei 28.

Berichten voor de Skûtelbank kunt u mailen naar: redactie@gruttegelf.nl

Gosse van der Meer, avonturier op ’e fiets

Gosse van der Meer, 23 jier âld, fjildrider en altyd ûnderweis. No hat er in lyts momint fan rêst. De hurdfytser kin thús by heit en mem efkes útblaze fan syn lange reis dy’t er krekt makke hat nei de oare kant fan de wrâld om dêr te fytsen. Hy ried wedstriden yn Australië en Sina. Fan de fiif dy’t er der ried, wûn er trije en waard twa kear twadde. “Ik gie nei Australië om’t myn fytssponsor dêr belangen hat”, sa fertelt Van der Meer. Hy wurdt sponsore troch it Dútske merk Bombtrack. Down Under is dat populêr: “Se fregen oft ik dêr fytse woe. Ja fansels, graach! Ik koe dêr in pear wedstriden dwaan en boppedat moai traine.” Foar Van der Meer is it in nij begjin. Ferline jier stapte er op by syn Belgyske ploech en letter foel er hurd en rekke blessearre oan syn knibbel. Van der Meer makke it beslút om it folslein oars te dwaan. Hy begûn syn eigen ploech en fûn in oar paad om punten te samljen foar de UCI-ranking. Dy binne fan belang foar de startposysje yn fjildrydwedstriden. Australië Yn Australië wûn Van der Meer fuort syn earste wedstryd. “In lytse koers, nasjonaal. Net fan grut belang, mar wol moai om te winnen fansels.” Dêrnei kamen twa oare wedstriden der’t al punten te fertsjinjen wiene. Hy waard twa kear twadde. “Machtich om mei te meitsjen. Benammen ek foar de sponsor. Dat

15 merk is dêr ôfgryslik populêr, benammen om’t de minsken dêr in soad ferhalen meitsje op Instagram. Eltsenien werkende my dus ek al. Ik krige fan alles oanbean en eltsenien woe wol meitraine.”

Sina Nei fjouwer wiken Down Under wachte it fleantastel nei Sina. Dêr stiene twa ritten op it programma. “Ik hie earder alris yn Sina riden. De organisaasje koe my dus al en sadwaande steane je dêr dan oan de start.” It libben wie lykwols net maklik. Van der Meer moast benammen oppasse mei it iten. “Ik hie myn tas fol mei blikjes tonyn en fleis. Dat rierde ik dan mar troch myn rys. Griente kin je ek net samar ite, want hoe ha se dat wosken? Mei kraanwetter? Je witte it net.” Van der Meer wie ien fan de minsken út in grutte groep fytsers dy’t dêr de koersen by delgiet. Ien fan harren wie al gau siik, in oar koe nei hûs nei’t er fan it buffet iten hie. “Wy kamen in kear lâns in tankstasjon en dêr lei fruit. Dy man wie binnen fiif minuten útferkocht.” Syn fyts Van der Meer rûn yn Sina fuort al tsjin in probleem oan: syn fyts wie poater. Dy lei by oankomst in Sina noch yn Maleizië. Flak foar it begjin fan de earste race waard de fyts brocht en koe er meidwaan. Net sûnder sukses dus. Ek al foel hy in kear, Van der Meer bleau rêstich en helle eltsenien by en wûn de wedstriid nei in klim.

17 De twadde race wûn hy nei in spannende sprint. “Ik doarde net mei beide hannen yn de loft oer de finish te gean, sa close wie it.” Sa helle Van der Meer UCI-punten en prizejild binnen. Van der Meer hie himsels yn it ferline in tasizzing dien: by winst yn in offisjele UCI-wedstriid in jacuzzi keapje. “Ik ha it net dien”, laket er. “Dy dingen frette stroom en hoe faak sit ik der yn? Ik ha no wat oars kocht.” Foar de sponsor wie syn winst yn Sina ek nijsgjirrich. “In grut part fan de ûnderdielen wurdt makke yn Azië. Ik ha dus de fyts nei myn winst ek pontifikaal yn byld set. Dy wie op lanlike tv yn Sina. De baas yn Dútslân hat in soad telefoantsjes hân fan entûsjaste produsinten. Dat wie in moaie promoasje.”

Nije aventoeren It aventoer is noch net foarby. De kommende wiken set Van der Meer ôf nei Switserlân. Dêr rydt er wer tal fan wedstriden. Dan troch nei Tsjechië om wer werom te gean nei Switserlân. Hy hopet dan genôch UCI-punten sammele te hawwen om in startrige op te skowen by de grutte races yn Nederlân en België, de saneamde Superprestige wedstriden. Oare aventoeren lizze ek al yn de planning. Van der Meer: “Se ha my frege om te fytsen yn Japan en ek om werom te kommen yn Sina. Dat liket my wol wat.” As alles goed giet is Van der Meer yn oktober te sjen yn Nederlân by de Superprestige fjildrit yn Gieten. (Foto’s: Hayo Bootsma, Lotte Jacobs) Hayo Bootsma, Omrop Fryslân

Bijzondere berichten uit de media

Grutte Gelf seit... Hy hat yn elts gefal gjin board foar de kop, want dat sit by de Ă´fwask...

Grutte Gelf Doordenker Vond hij zijn hulp waarschijnlijk:

Spulwike 2018 Woensdagmiddag 29 augustus ging de 45ste editie van de Spulwike van start in Surhuizum. Deze middag stond er voor de kinderen een GPS-tocht door Surhuizum op het programma, waarbij met een GPS de verschillende teams door het dorp werden gestuurd. Onderweg moesten ze verschillende opdrachten uitvoeren en raadsels en vragen beantwoorden. Zo moest er over een evenwichtstouw worden gelopen en onder een camouflagenet worden gekropen. Ook moest er een vuurtje worden gemaakt en met pijl en boog worden geschoten. Woensdagavond stond er een heuse Surhúster quizavond op het programma. Na het succes van vorig jaar met de bingoavond, stond ook de quizavond onder leiding van Truus (Baukje Wijnsma). In een volle feesttent zaten de teams klaar voor een sportieve strijd om de vele vragen over ‘die goede oude tijd’ en nu te beantwoorden. De muzikale omlijsting van de avond werd verzorgd door het duo Melody, bestaande uit Epie en Geertje Huisman. Na controle van de antwoorden door de jury, bestaande uit Yke-Bert Wijnsma en Janneke Vos, ging het team ‘5 Friezen en 1 Grunniger’ er met de eerst prijs vandoor. Donderdagmiddag werd er een kinderdisco met aansluitend een schuimparty georganiseerd in de feesttent. Na lekker gedanst te hebben op de muziek die werd gedraaid door de DJ’s van Patytip was het tijd om het schuimkanon aan te zetten. In een mum van tijd was de tent gevuld met een dik pak schuim en zag je alleen nog maar lachende gezichten tussen de schuimvlokken. “Een machtig feestje”, aldus de organisatie. Donderdagavond stonden er verschillende activiteiten op het programma. De avond werd om 18.00 uur gestart met een fietstocht. Ook dit jaar was er weer een prachtige route van ongeveer 20 km uitgezet in de omgeving van Surhuizum. Net als vorig jaar werden in de koffiepauze mooie streekverhalen voorgedragen door Albert de Haan. In totaal stapten 126 deelnemers op de fiets voor een sportief ‘blokje om’. Een uur later konden de autorijdende puzzelaars van start gaan. De oriënteringsrit, georganiseerd door MAC (motor- en autoclub) De Wâlden uit Drachten, was met een deelname van precies 80 auto ’s zeer geslaagd. De winnaar in de Surhuizumer klasse was de equipe van Fokke Schievink, Rint van der Meulen, Aize Vonk en Ronald Wassink. Met slechts 68 strafpunten leverden zij een

23 uitstekende prestatie. In de groep rijders van buiten Surhuizum won het team van C. Bil uit Buitenpost. In de C-klasse, de meer ervaren rijders, waren Tabe en Hettie Weening uit Surhuisterveen de winnaars. Er waren natuurlijk door de uitzetters Jelle de Vries en Meindert Brouwer vele valstrikken uitgezet dus de rijders moesten de kop er flink bijhouden. Zo was er bijvoorbeeld de opdracht om na een verloren kop rechtsaf te slaan. Langs de kant van de weg stond een bordje met een kip zonder kop. Een afslag verder stond een bordje met die kop. Je zou dus verwachten dat je pas na het bordje met die “verloren kop” van de kip rechtsaf kon slaan, maar... de uitzetters hadden de kip zonder kop vastgespijkerd met een spijker met een verloren kop (in de volksmond een spijker zonder kop). De verloren kop was er dus wel al direct en de goede verstaanders gingen dus meteen rechts. Dit punt en de vele andere leverden weer genoeg stof tot napraten op, altijd een leuk onderdeel van de jaarlijkse puzzelrit. Na afloop van het fietsen en de autorit was het tijd voor het Open Surhúster darttoernooi. Hier ging Hans Kooiker er met de eerste prijs vandoor. De twee prijs was voor Sietse Wiegersma en op de derde plaats eindigden Marco de Jong en Jehannes Post. Bij de verliezersronden wist Marco de Jong de eerste plaats te behalen. De tweede prijs was voor Minze van Dijk en op de derde plaats eindigden Harry Boersma en Atze de Haan. Het was een leuke kroegavond in de feesttent, waar niet-darters ook gezellig een drankje kwamen drinken. Ondertussen was het ook tijd geworden voor de wampex. De organisatie kon ook dit jaar weer rekenen op een vol deelnemersveld. Maar liefst 11 groepen deden mee aan deze nachtelijke tocht. Om 21.00 uur startte het eerste groepje en om 23.30 uur ging de laatste groep op pad. Eén van de hindernissen was de welbekende touwbrug over de vaart aan de C. Schuurmanwei. Hoewel het niet de bedoeling is dat er een wedstrijd/snelheidelement in de wampex zit, dacht één team dit jaar dat het wel een wedstrijd was. Zij waren dan ook heel snel weer binnen. Waar de andere teams er langer dan twee uur over deden, hebben zij er 1 uur en 15 minuten over gedaan. Vrijdagmiddag stond voor de jongste kinderen het Surhúster Duel op het programma. Op het feestterrein stonden springkussens en een heuse stormbaan. Iedereen vanaf 5 jaar kon de strijd met elkaar aan gaan. De kinderen konden deze middag lekker klimmen, klauteren, kruipen en glijden op de stormbaan. Ook konden ze met elkaar een duel aangaan om zo snel mogelijk de stormbaan af te leggen. Sommige van hen waren heuse stuntpiloten. Vrijdagavond gingen de volwassen met elkaar in duel, en wel tijdens de recordpoging melkbus gooien. Het wereldrecord stond voorafgaan aan het evenement op een afstand van 22 meter. Vooraf dacht de organisatie dat dit record wel

26 verbroken zou worden. Maar dat bleek nog niet zo gemakkelijk. Op het feestterrein hadden zich heel wat krachtpatsers verzameld om onder leiding van Wout Zijlstra een poging te wagen. De mannen én vrouwen deden hun best om de melkbus zo ver mogelijk te gooien. Aangemoedigd door het publiek lieten ze zich van hun sterkste kan zien. Maar helaas kwamen ze niet in de buurt van recordafstand. Uiteindelijk wist Wout Zijlstra jr. het record te verbeteren met maar liefst 2,6 meter. Het nieuwe wereldrecord melkbus gooien staat daarmee nu op 24,6 meter. Bij de heren ging Yke-Bert Wijnsma, bij zowel het melkbus gooien als het ‘zakjes’ gooien, er met de prijs vandoor. Bij de dames wist Baukje Wijnsma de melkbus het verst te gooien, en Henriëtte Wierstra was bij het ‘zakjes’ gooien de beste. De avond werd afgesloten door de mannen van de band Van Geeft ’m. Bewapend met niet meer dan een akoestische gitaar, bassdrum en accordeon wisten Sander Metz en Marijn Oud er een gezellig feest van te maken. De optredens werden afgewisseld door de DJ’s van de Release Musicshow die de sfeer er wel in wisten te houden. Het was dan ook nog lang gezellig in en rond de feesttent. Zaterdag werd de Spulwike afgesloten met de Surhúster Simmerfair. Op het feestterrein stonden vele standhouders met een keur aan producten. Ook werden er een workshop gegeven en kon je genieten van de lekkernijen bij de foodtruck. Voor de jongste kinderen was er een mini kermis en konden ze een ritje maken in de mini trein. Ondertussen klonken het welbekende klanken van het slaan met de haarhamer over de snede van de zeis over het feestterrein. Voor de 40ste keer werd nl. het kampioenschap seineharjen georganiseerd. Aan deelnemers dit jaar geen gebrek. In totaal waren er 18 mannen en 3 vrouwen met hamer en spit naar Surhuizum gekomen om de zeis te haren. Ruim een uur kregen de deelnemers de tijd om met de haarhamer het staal van de snede van de zeis uit te drijven, te harden en vervolgens dun en scherp te maken. De zeis mag dan ook weer niet te dun zijn en uiteraard mogen er geen kartels of golfjes aan de zeis zichtbaar zijn. Onder toezicht oog van de vele toeschouwers hamerden de deelnemers ingespannen met de haarhamer over de snede van de zeis, en werden zijn van commentaar voorzien door Jan Pool. Om kwart voor drie moesten de deelnemers de hamers neer leggen en was het de beurt aan de jury om de beste zeisen er uit te halen. De jury bestond dit jaar uit Gerben Rispens, Willem Huitema (meervoudig winnaar van het seineharjen) en Rolf Dijkema, de winnaar van vorig jaar. De vakkundige jury stond dit

28 jaar voor een moeilijke keus, maar beoordeelde de zeis van Albert Veenstra uit Surhuizum uiteindelijk als beste, waarmee hij het kampioenschap voor de tweede keer op zijn naam schreef. De eerste keer was in 2005. De tweede prijs ging naar Feike van der Veen uit Surhuizum en de derde prijs was voor Frank Bouwstra uit Hartwerd, die twee jaar terug nog met de titel naar huis ging. Inmiddels waren de motorrijders vertrokken voor een rondrit door de Noardlike Fryske Wâlden. De 120 km lange tocht werd georganiseerd door Rinze en Rolien Kats i.s.m. MTC Noord. Na het seineharjen was het podium voor de streetdancers. De dames uit Augustinusga en Surhuizum gaven in de feesttent een spetterende demonstratie. Na afloop van de Simmerfair kon men in en rondom de feesttent nog even gezellig na praten en onder het genot van een hapje en een drankje genieten van de optredens van Peter van Dekken, Jayden, Trienes en Auke & Ellen tijdens de Surhúster saterje. Kornelis van Dekken Foto’s: Yvonne de Beer, Mindert van Dekken, Yvonne van Driel en Kornelis van Dekken

Kijk voor meer foto’s van de Spulwike 2018 op www.facebook.com/spulwikesurhuzum

Surhúster ferline vervolg, Henri Damas Bonhomme “It is safier! Op 1 jannewaris 1812 nimt Bonhomme de ied ôf fan syn nije ried, de munisipeale ried fan Surhuzum. Op 30 maaie 1812 wurde Hepke Egberts Buma, Jan Reinders Hulshof en Wobbe Nannes Bouma ek lid. Jan Reinders Hulshof is de adjunkt-maire. Wy soene sizze: de loco Boargemaster. De trije mairies yn it kanton Achtkarspelen hawwe ien mienskiplike siktaris: Frederik Jan Michiel Mulier. Dat komt net sa min út. Dizze Brabander is aardich bekend mei de Frânse taal en dat is hiel wat wurdich mei al dy Frânse oanskriuwings en brieven, dy’t der langer komme. Foar de sinterij is ferantwurdlik Antoine Nicolay, de munisipeal ûntfanger. Foar dit wurk is gjin Frâns fanneden. Né, dat kin lokkich wol mei it Frysk ta. Oarder moat der fansels wêze, altyd en rûnom. Ek yn de nije mairie de Surhuzum: Klaas Rudmers is de man, dy’t it plysjewurk op syn skouders nimt. Jan Minnema de With is de “Keizerlike” notaris en Steven Oenes van Kammen yn Surhústerfean is de gemeentedokter. Alle Jans Boersma en Marten Alles Sudersma binne de beide earmfâden. En dan meie wy de skoalmasters net ferjitte. Yn Surhuzum leart Jan Folkerts Klazinga de bern en yn Surhústerfean docht Bartholomeüs Jacobs Schurer dit wurk. No hawwe wy sa stadichoan alle minsken opneamd, dy’t op de iene of oare wize de lieding jouwe oan de 1589 ynwenners fan de mairie de Surhuzum.”, schrijft meester Meint Bottema. De Franse bezetters vonden de plattelandsgemeenten veel te groot en werden daarom opgedeeld in een aantal kleinere. Achtkarspelen werd verdeeld in drie kleine mairies (= gemeenten). Het waren de mairie Buitenpost met de dorpen Buitenpost, Gerkesklooster-Stroobos, Lutjepost, Twijzel en Kooten, de mairie Augustinusga met de dorpen Augustinusga, Harkema en Drogeham en de mairie Surhuizum met Surhuizum en Surhuisterveen. De herberg van Jeen Johannes van der Merk ‘yn de buorren’ (de huidige Doarpsstrjitte) was tegelijkertijd het gemeentehuis, waar maire Bonhomme zijn werk deed. De Franse tijd in Nederland eindigde in 1813 toen Napoleon werd verslagen en afstand deed van de troon. Meester Bottema schrijft over die tijd: “It lân wie troch de Frânsen suver útrûpele. En no moasten der fansels prikken yn it wurk steld wurde om der mei elkoar wer boppe te kommen. Ut Ljouwert wei waarden de maires oanfitere foar in nasjonale oprop om de jonge mannen oan te

33 trunen foar in nij leger en foar in ynsamling om jild. De maires moasten har der fierder mar mei rêde. En sadwaande furdige Bonhomme op 10 desimber 1813 in proklamaasje út. De earste en tagelyk de lêste, dy’t it folk fan Surhuzum ea te hearen krige”. Maire Bonhomme: “Aan de ingezetenen der gemeente Surhuizum. De Prins van Oranje roept u op en hij bemind u, is bereid en heeft vastelijk besloten al het voorledene te vergeven en te vergeten. Vertrouwd wordt, dat ook de ingezetenen hem wederkerig beminnen door de verknochtheid aan het vaderland en Zijn Doorluchtige Hoogheid te tonen met daden van eendrachtige samenwerking tot redding van hetzelve. Te wapen dan gij allen, die zicht daartoe geschikt bevinden. Laat u bij ons inschrijven! Ook zij die deze roeping niet kunnen volgen kunnen bijstand verlenen door het geven van vrijwillige bijdragen in geld tot ondersteuning der wapenen. In het huis der gemeente wordt een register geopend, waarin ieder voor een zekere som kan inschrijven. Zij die daarvan geen gebruik wensen te maken kunnen een zekere som storten in een kist of bus, welke voor dat doel gereed staan”. Of deze proclamatie ook veel resultaat heeft gehad, is niet bekend. Na 18 jaar Franse bezetting werd langzamerhand het leven in ons land weer op de oude voet voortgezet. De herinnering aan het Franse bestuur werd zo gauw mogelijk aan de kant gezet. Na de afschaffing van de maires op 31 december 1813 bleef hij, evenwel onder de naam van Schout, aan het hoofd van het gemeentebestuur tot 1 oktober 1816. Toen bracht koning Willem I de grietenij Achtkarspelen weer in zijn oude glorie terug. De drie kleine gemeenten Buitenpost, Augustinusga en Surhuizum vervielen. Deze verandering betekende het einde van Bonhomme zijn ambt. Hij is dan 69 jaar. Vanaf zijn landgoed onderhield Bonhomme op zijn oude dag warme contacten met zijn voormalige adjudant Cornelis Anthonie Geisweit van der Netten. Uit de weinige brieven die bewaard zijn gebleven, komt het beeld naar voren van een vriendelijke en humoristische man, die uit zijn hoofd komische gedichten kon citeren en veel tijd doorbracht met zijn paarden. Begin 1826 overleed Bonhomme op 78-jarige leeftijd. In de Leeuwarder Courant van 14 februari 1826 lezen we over zijn overlijden:

De oud-maire is op 11 februari 1826 in Surhuizum ten grave gedragen. We lezen van de begrafenis: “In de Bekken bij de Laakstazie van den Heer Generaal

35 H.D. Bonhomme ingepakt in Een Papiertje 25 gld. Nog een de Bekken 1,65. Voor het Laken over de Kist 3,-”. Voorganger bij de begrafenis was naar alle gedachten dominee Jan Willem Snethlage (1806-1829). Veel familie was er niet meer. Er waren slechts twee erfgenamen, teweten Mr. Hugo P. Boneval Faure en zijn vrouw R.V. van Iddekinge, die in de stad Groningen woonden. De heer Boneval was procureur in de rechtbank van Appingedam. Maar hiermee is het verhaal nog niet helemaal ten einde. In 1977 stelde de gemeente namelijk voor om de straten in het nieuwste uitbreidingsplan van Surhuizum Ds. Van der Bijtelstrjitte en Sikkemastrjitte te noemen. “Hiermee zijn we beslist niet enthousiast”, zo staat in de bestuursnotulen van Plaatselijk Belang geschreven. Na uitvoering overleg adviseert het bestuur om Deutechemstrjitte i.p.v. Ds. Van der Bijtelstrjitte en Bonhommestrjitte i.p.v. Sikkemastrjitte als nieuwe naamgevingen aan te houden. Uit het jaarverslag van februari 1978 blijkt dat de reeds is gebruik zijnde straatbenamingen Deutechemstrjitte en Bonhommestrjitte “zoals u waarschijnlijk wel bekend zijn door de gemeente voor akkoord zijn aangenomen”. En zo heeft het dorp met deze naamgeving een blijvende herinnering gekregen aan de oud-maire van Surhuizum.

Nieuwbouw aan de Bonhommestrjitte in 1979. Kornelis van Dekken Dit is voorlopig de laatste aflevering van Surhúster ferline. Kijk voor meer verhalen op www.aldsurhuizum.nl

Stichting Oud-Achtkarspelen Programma seizoen 2018-2019 Lezing: Beurtschippers en boderijders door de heer Willem Mollema dinsdag 13 november 2018, 19.45 uur locatie: Bibliotheek, B.J. Schurerweg 14, Surhuisterveen Lezing: Historie van de Mûntsegroppe door de heer Japik de Jong dinsdag 8 januari 2019, 19.45 uur locatie: De Spitkeet, De Dunen 3, Harkema Cursus stamboomonderzoek dinsdag 19 februari 2019, 19.30 uur locatie: Bibliotheek, B.J. Schurerweg 14, Surhuisterveen Lezing: De Mieden, lânskip yn de Noardlike Fryske Wâlden door de heer Jakob Hanenburg dinsdag 12 maart 2019, 19.45 uur locatie: De Schakel, Voorstraat 15, Buitenpost Voor meer informatie zie www.oudachtkarspelen.nl en www.facebook.com/ oudachtkarspelen

Welkom diensten PKN Surhuisterveen Laagdrempelig, live muziek en zang, inspirende sprekers en écht voor iedereen! Voel je thuis, voel je welkom! Je hebt vast wel eens een proeverij bezocht... vaak van wijn of bier of minder vaak van chocolade of hapjes. Heerlijke versnaperingen en gezellige momenten. Maar... ooit eens over nagedacht de liefde van God te proeven? Dit kan! Kom naar onze welkomdienst, een laagdrempelige dienst, prachtige live muziek, een inspirerende spreker en een welkomstteam die er voor jou is, als dat nodig is! Kom 7 oktober naar de Flambou in Surhuisterveen. De dienst start om 10.00 uur maar je bent al van harte welkom vanaf 9.30 uur voor een kopje koffie of thee! We starten een serie van diensten met voorganger Jan Barendse. De muziek is van Eric en Tanja Lagerstrom.

39 We zouden het bijzonder gaaf vinden je te zien en te ontmoeten. Meer informatie? www.welkomdiensten.nl en volg ons op www.facebook.com/ welkomdiensten. Welkomteam PKN Surhuisterveen

Activiteiten bij De Spitkeet Spitkeet Fruitdag Op zaterdag 29 september wordt op het park van De Spitkeet in Harkema van 11.00 tot 15.00 uur de jaarlijkse Fruitdag gehouden. Op het terrein van het museum staan ruim 30 fruitbomen van oude rassen. Om meer bekendheid aan die oude rassen te geven wordt ie-der jaar in september door de “Vrienden van het Oude Fruit” in samenwerking met museum De Spitkeet deze dag georganiseerd. Hier vinden dan diverse activiteiten plaats. Zo is er een tentoonstelling van een groot aantal oude fruitrassen waar bezoekers ook eigen fruit kunnen laten determineren als ze van elke soort vijf stuks meenemen. Bovendien kan men van de oude rassen proeven en informatie krijgen over de aankoop van deze bomen. Natuurlijk is het ook mogelijk om voor een zacht prijsje lekkere appels en peren van de “spitkeetbomen” te kopen. Ontstaansgeschiedenis van de Noardlike Fryske Wâlden De Spitkeet ligt midden in het landschap van de Noardlike Fryske Wâlden. Misschien wel het best bewaarde geheim van Fryslân. Kenmerkend is het ‘smûke’ coulisselandschap met dui-zenden kilometers elzensingels, dykswâlen en honderden pingoruïnes. Fokke Frieswijk van IVN De Wâlden houdt op maandag 8 oktober van 19.30 tot 21.00 uur een interessante lezing over het ontstaan van dit landschap. Voor meer informatie zie www.despitkeet.nl en www.facebook.com/spitkeet.

Bridge leren, leuk en gezellig! Bridge is verslavend leuk en gemakkelijker dan u denkt. Bridge is voor jong en oud, iedereen kan het leren. Bridgeclub Surhuisterveen stelt zich weer open voor nieuwe leden en biedt u 10 lessen aan, speciaal voor beginners, inclusief cursusmateriaal, kosten 25 euro en koffie en thee zijn gratis. Mocht u belangstelling hebben dan kunt u contact opnemen met Klaas Brouwer, tel. 0512-361552 of email: badlaan@chello.nl of Wieke Palstra-Dijkstra, tel. 0512-351149. Mis deze unieke gelegenheid niet en meldt u aan voor 1 oktober 2018.

Zoekplaatje Gelukkig heeft u extra tijd om het (uit) te zoeken, want het duurt eventjes iets langer voor de volgende Gelf er weer aan komt vanwege de vakantie. Dat stond bij het vorige zoekplaatje. Nou, die tijd had niet iedereen nodig, want de Gelf lag nog niet in de bus of we hadden al een gemiste oproep en ook meteen daarna een whatsapp van Jan Oosterhoff met daarin kort en duidelijk: Van der Veenstrjtitte 33! Duidelijke taal en helemaal goed. Niet iedereen had die extra tijd overigens beschikbaar voor de zoektocht naar het plaatje. Zoals bijvoorbeeld de wandelvrouwen: Deze keer waren we eigenlijk niet zo alert om naar het zoekplaatje te zoeken. Er waren vele andere zaken die onze tijd opslokten, bijvoorbeeld: feest in Surhuizum, velen van ons met vakantie, vele verjaardagen enz. enz. Lekker genieten van de zon. Geen excuses natuurlijk. Maar de tijd begon te dringen en dan toch maar in de benen en de ogen wijd open. Zo ontdekte één van ons dat het watervalletje in de tuin stond van Riekele en Jannie aan de H.J. van der Veenstrjitte. Ik zeg met opzet een “watervalletje” want ik heb toch een andere kijk op een waterval. Maar hij is wel heel snoezig. Een waterval is een geologische formatie die ontstaat doordat water stroomt (en ik zag geen water stromen bij Riekele en Jannie hun watervalletje) over een gesteentelaag die harder en dus erosie-bestendiger is, dan een daaronder liggende laag. Als de bovenlaag door het water wordt doorbroken ontstaat een plotseling hoogteverschil. De meeste watervallen zijn het resultaat van het uitslijpen van een rivierbedding gedurende vele jaren. (ook hier was geen sprake van bij hun). Meestal is de ondergrond een behoorlijk harde steensoort met daaronder zachtere. Het over de rand stortende water (helaas bij hen geen sprake van stortend water) zal de zachtere onderlaag onder de harde laag wegslijpen. Sommige watervallen ontstaan in bergachtige omgevingen (jammer mensen, hier helaas geen berg gezien). Watervallen zijn hinderpalen voor het scheepvaartverkeer. Daarom worden vaak kanalen aangelegd om de waterval te omzeilen. (hebben jullie scheepvaartverkeer langs het huis van Riekele en Jannie gezien?) Enige beroemde watervallen zijn: waterval van Schaffhausen; Niagara watervallen en Victoria watervallen. Maar wij blijven bij Riekele en Jannie hun watervalletje: “het Postma-watervalletje”. Ik zie hen al zitten, ’s avonds in het donker, een romantisch lichtje aan, met een glas wijn, genieten van het ruisen van het water

43 van hun watervalletje. Loop er ’s avonds maar eens langs. Maar stoor ze niet, want ze zijn helemaal gefocust op “hun” romantisch moment. Wat een spraakwaterval! Maar zo leer je weer eens wat en hebben we een aardrijkskundeles en een romantische les in één van de dames. Eens kijken welke les Jelle de Vries voor ons in petto heeft: “Om dit zoekplaatje te vinden, leverde niet al te veel inspanning op. Eerst op zoek naar een tuin met steentjes en dergelijke. Dan wordt de keus al aanmerkelijk kleiner. Deze miniatuurwaterval is te bewonderen op de H.J. van der Veenstrjitte 33. Dit staat als een paal boven water!” Het is de les: hoe zoek je het plaatje. Jacob en Maike Mulder zijn er ook goed in en geven hun kleinkinderen ook al vast les: “Bij het zien van het nieuwe zoekplaatje wist ik direct waar het was. Deze waterval staat bij de familie Postma voor het huis aan de H.J. v.d. Veenstrjitte 33. De pake- en beppesizzers wisten het ook direct. Ze zeiden: dit staat bij jullie in de straat.” We krijgen dus ook de groeten van Esmee, Nynke en Daniël. Jong geleerd en jong gedaan in dit geval! Dit worden zoekplaatje talenten, dat voelen wij aan ons water. En mooi daarop aansluitend de oplossing van de familie Hofstede, het zit tenslotte in de familie: “Dit plaatje is te vinden bij mijn ouders in de straat, te weten op de H.J. 33, bij de familie Postma.” Wel mooi dat een straat in ons dorp al genoeg heeft aan de voorletters. Als je H.J. zegt, weet iedereen welke straat dat is. Veel lezers hebben dat nog niet bij de Blije Fietser, dat ze meteen weten wie dat is. Ze was het zelf bijna vergeten, de oplossing dan: U mag het gerust wel weten, ik was het zoekplaatje bijna vergeten. Na de fijne vakantie was er direct een drukke September en ineens kwam ik er achter, zoekplaatje voor 17 September! Ook de spelweek is weer geweest, ik heb weer genoten van dat feest. Natuurlijk ook weer met de wandelvrouwen, zo konden we weer een mooi feestje bouwen. De woensdagavond meet “Truus”een mooie quiz, ik denk dat dat wel voor herhaling vatbaar is. Op de donderdagavond, net als altijd goed bezocht, weer een gezellige fietstocht. Natuurlijk gingen we met z’n allen weer fietsen, maar we moesten wel HEEL langzaam fietsen, want helaas hadden we er een “eamelkont” bij

45 hij had dove... en een zere kont zei hij!!! Bij de tent weer aangekomen, kreeg ie van mij een biertje, was de pijn vergeten, en was ie weer blij! Iemand gaf mij de oplossing van het zoekplaatje in vertrouwen, u raadt het al, het was iemand van de wandelvrouwen. Zo gaat het wel vaker, het gaat via via deze keer op de V.d. Veenstr. bij de fam. Postma. Dus zeg ik: lang leve de app omdat ik daardoor het zoekplaatje heb!!! Lang leve de Blije Fietser, omdat we daardoor weer een mooie oplossing hebben! En die groepsapp zouden we natuurlijk voor het hele dorp in kunnen stellen, de zoekplaatje groepsapp. Wie weet zou het helpen bij de volgende opdracht. Wat het precies is, weten wij ook niet, behalve dat het hoog zit, letterlijk dan. Let ook op het energieke dak en dan ook nog de hint: naast de toren, valt deze in het niet. Geef uw oplossing door aan Meindert Brouwer, de Iennen 8, tel. 0512 352201 (sms of whatsapp: 06 11249922) of ĂŠĂŠn van de andere redactieleden. mailen kan naar redactie@gruttegelf.nl of de.brouwers@hotmail.com. Heeft u ook een zoekplaatje? Stuur het in! Veel succes en tot de volgende Gelf.

Nieuw Nieuw Nieuw bij SVS:

Streetdance voor de jeugd van eertijds!!!

Waar: In de gymzaal van De Delfeart

Wanneer: Elke vrijdag van 20.00-21.00 uur

Voor wie: Voor iedereen vanaf 19 jaar

Servicerubriek Alarmnummers Politie, buurtagent Hendrik de Haan, tel. 0900-8844 Misdaad Anoniem, tel. 0800-7000 Alarmnummer, tel. 112 Dorpsbibliotheek Surhuizum Openingstijden: dinsdagochtend van 10.00-12.00 uur, en iedere eerste donderdag van de maand van 19.0020.00 uur. Dorpenteam Achtkarspelen Inloopmiddag op dinsdag van 15.0017.00 uur in De Delfeart. Plaatselijk Belang Jacob Hooghiemstra, voorzitter André Barwegen, secretaris, email pbsurhuizum@gmail.com Gerke Holthuis, penningmeester Sita Dotinga, notuliste Cora Groenhof Openingstijden Dinsdag 9.00-12.00 uur 19.00-21.00 uur Donderdag 9.00-12.00 uur 19.00-21.00 uur Vrijdag 9.00-12.00 uur Verder op afspraak

MFC De Delfeart Johan Bolhuis, voorzitter Marten Kloosterman, secretaris, email info@delfeartsurhuizum.nl Wiebina Top, penningmeester Jelly Posthumus Jan Rodenhuis Agendabeheer: Brenda Sanderman, tel. 0637424064, email brenda_27@live.nl Begrafenisver. “De Laatste Eer” Jurjen Dijkstra, voorz., tel. 351872 Hiltsje van der Brug, bode, tel. 0610542628

Wurklist 28 september

19.30 uur

7 oktober 12 oktober 26 oktober

13.00-19.00 uur Koppeltoernooi darten in De Delfeart. 19.30 uur Klaverjassen in De Delfeart. 19.30 uur Klaverjassen in De Praetkoer, voor leden en donateurs kv. DTS. 20.00-23.30 uur Oktoberfest in De Delfeart.

27 oktober

Klaverjassen in De Praetkoer, voor leden en donateurs kv. DTS.

Iedere dinsdagavond om 19.30 uur schilderclub in ‘De Delfeart’. Info: Annemarie Groendijk, tel. 06-25443523. Iedere donderdag om 9.30 uur gezellige koffieochtend in ‘De Delfeart’. Iedere donderdagavond van 20.00-22.00 uur repeteert Popkoor Akkoord in ‘De Delfeart’. Info: popkoor-akkoord.webs.com.

Spreuk van de maand Mensen zeggen dat niets onmogelijk is, maar ik heb net even niets gedaan.

Oplossing Grutte Gelf doordenker Antwoord: onder-be-zet

Kopijsluiting

Nieuwe kopij kunt u tot maandag 15 oktober 2018 inleveren bij: Djoeke Postma-de Jong, Bonhommestrjitte 2 (zie ook kolofon)

of telefonisch doorgeven op nummer 351767

of mailen naar: redactie@gruttegelf.nl óók online op www.gruttegelf.nl