ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΗΤΡΑ στὸν Σπύρο Μουστακλή
Κυκλάδα, σπείρα, σύμπλεγμα, πατρίδα μήτρα. Στὶς παρυϕὲς τοῦ ϕωτός σου, σ ᾽ὅλες τὶς ἀκτογραμμὲς τῆς ὕπαρξης, ἐκεῖ ποὺ μάχονται καὶ ϕιλιώνουν τὰ κύματα τῶν ὀνείρων καὶ τῶν αἰσθήσεων, ἄγγιξα τὴν ὕπαρξη τῆς συνείδησης, πῆρα τὸ νιῶσμα τοῦ εἶναι μου, αἰσθάνθηκα νὰ ὑπάρχω.
〚 15 〛
ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ στὸν Αλέκο ᾽ Παναγούλη
Τὰ νησιὰ τοῦ ἥλιου, ἀγέρας, ϕῶς, ἁρμύρα. Μοναχικὰ σπειριὰ σταριοῦ ὡς ξώμειναν στ ᾽ἁλώνια τῆς θάλασσας, στὸ λίχνισμα τοῦ χρόνου. Κυρίαρχη αἴσθηση, ἡ θάλασσα, τῆς ἀπεραντοσύνης ἡ γοητεία, ἡ μαγεία τοῦ κινούμενου ὑγροῦ στοιχείου, τὸ θέλγητρο τ ᾽ἀϕρισμένου κυμάτου. ῾Η γαλάζια ὑδάτινη ἔκταση σὲ καλεῖ, σὲ μαγνητίζει, σὲ μαγεύει, σὲ προσκαλεῖ, σὲ ἱκετεύει, σὲ σαγηνεύει. ῾Η θάλασσα ἀγκαλιάζει τὰ νησιὰ δὲν ἐναγκαλίζεται ἡ στεριὰ τὴ θάλασσα. ῾Η θάλασσα εἰσχωρεῖ στὴ στεριά. ῾Η στεριὰ θαλασσοδέρνεται. Τὰ ἁλίπληκτα νησιά, περίρρυτα θαλάσσης. Οἱ Νηρηίδες καὶ οἱ Ναϊάδες, προεκτάσεις τῆς κορϕῆς τῶν κυμάτων χορεύουν καὶ στροβιλίζονται στὸν αἰθέρα, σχηματίζουν ἀναρίθμητες σπεῖρες, συνωδὰ στῆς ϕαντασίας τὰ παιχνίδια.
〚 16 〛
῾Η στεριανὴ γῆς τῶν νησιῶν νοτισμένη ἀπὸ τὴ θαλασσινὴ ἁρμύρα ϕιλοξενεῖ τοὺς ἀξερίζωτους ἐγκάτοικους ποὺ ϕιλιώνουν τὴ γῆ μὲ τὴ θάλασσα, καματεύουν τὴ γῆ, γιομίζουν τὴ θάλασσα πλεούμενα, ταξιδεύουν στὸ χρόνο, συμπλέουν μὲ τὶς ὀπτασίες τοῦ νοῦ.
〚 17 〛
ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΠΛΕΟΥΜΕΝΑ στὸν Νικηϕόρο Μανδηλαρά
Τὴν ὥρα ποὺ ὁ ϕλοῖσβος παίζει μὲ τ ᾽ἀκροδάχτυλά μας καὶ τὰ ϕῶτα τῆς παραλίας κρατοῦν ἀνθισμένα τὰ μάτια θωρῶ τὸ κυκλαδίτικο Πολυνήσιο ν ᾽ἀρμενίζει πλησίστιο στὸ Α ᾽ ρχιπέλαγος τῶν κοσμογονικῶν γεωλογικῶν καὶ πολιτισμικῶν λίκνων. ῾Η γνώση ψιθυρίζει στὸ νοῦ τὰ πρῶτα πλεούμενα στὰ γεωλογικὰ ταξίδια, ὡς διώχνουν τοῦ χρόνου τὶς σκουριὲς κι ἀνακατώνουν τὸ χῶμα μὲ τὸ νερό. ῾Η ἀνάδυση τῆς Αἰγηίδας ἀπὸ τὴ θάλασσα Τηθύ. ῾Η καταβύθισή της κι οἱ βουνίσιες κορϕές της νὰ διαϕεντεύουν τὸ Α ᾽ ρχιπέλαγος. Τὰ πλεούμενα ϕορτωμένα τὰ ζά, τὰ σταϕύλια, τὶς ἐλιὲς καὶ τὸ ϕῶς γυροϕέρνουν ἀπὸ νησὶ σὲ νησὶ κατασταίνουν τὸν κυκλαδίτικο Πολιτισμό.
〚 18 〛
Στὸ αἰθέριο ἄρωμα ἀπὸ τὰ ϕύκια ἀνατρέχει τὸ βλέμμα στὰ πλεούμενα στὶς ἐγχάρακτες Α ᾽ περαθίτικες παραστάσεις στὰ ὁμοιώματα πλοίων σὲ ἀγγεῖα σ ᾽ὅλα τὰ θαλασσοϕίλητα Κυκλαδονήσια στὶς τοιχογραϕίες στ ᾽᾽Ακρωτήρι τῆς Θήρας στὸ πήλινο ὁμοίωμα πλεούμενου στὴ Μῆλο. Πλεούμενα μὲ κουπιὰ καὶ μὲ τιμόνι πλεούμενα μὲ πανιὰ καὶ τρόπιδα. Πλεούμενα ὀρθόπλωρα, κωπήλατα, ἱστιοϕόρα, μὲ γέϕυρες σκεπαστὲς κι ἀνοιχτές. Οἱ Κυκλαδίτες ἐγκάτοικοι τοῦ πολυνήσιου θαλασσοπόροι δὲν σπαταλοῦσαν τὸν καιρό τους νὰ σχεδιάζουν πάνω στὴν ἄμμο τῆς ϕαντασίας τὰ πλεούμενα. Χάδευαν τὰ ξύλα καὶ τὰ μάλαζαν, τὰ ἔϕτιαχναν, τὰ ναυπηγοῦσαν καὶ τά ᾽ριχναν στὴ θάλασσα, στὰ ταξίδια τῆς λιποταξίας ἀπὸ τὴν ἀκινησία. ῾Ο Ναξιουργὴς Κάνθαρος πλάστηκε, σχεδιάστηκε καὶ ναυπηγήθηκε στὴ Νάξο. ῾Ο Πάρων χαράχτηκε καὶ ναυπηγήθηκε κι ἔπλευσε ἀπὸ τὴν Πάρο, ὅταν σταμάτησαν νὰ μετροῦν τὰ πεϕταστέρια καὶ μέθυσαν ἀπὸ χαρὰ ὅταν εἶδαν πὼς κάθε μέρα ἡ Πούλια σημαδεύει τὸ Βοριὰ ποῦθε βγαίνει ὁ Νήλιος καὶ ποῦ βασιλεύει 〚 19 〛
ποῦ βρίσκεις τὸν Α ᾽ ποσπερίτη καὶ πότε χάνεις τὸν Αὐγερινό, ταξίδεψαν κι ἔμαθαν ναυσιπλοΐα βαϕτίστηκαν στ ᾽ἀτλάζι τῆς θάλασσας ναυσιπλόοι σὲ πεῖσμα τῶν ἕρκων ποὺ θρυμματίζουν τὰ ὄνειρα. Τὰ καρνάγια σ ᾽ὅλα τὰ Κυκλαδονήσια, καὶ τὸ Νεώριο τῆς Σύρας, ἡ συνέχεια στὴν κυκλαδίτικη ναυτιλιακὴ παράδοση. Οἱ Κυκλαδίτες ταξιδεύουν στὶς θάλασσες, ἀμέτρητους αἰῶνες, μὲ πλοῖα ποὺ ναυπήγησαν οἱ ἴδιοι. Τὰ πλεούμενα τῆς ϕαντασίας τους, σαρκωμένα σὲ Κανθάρους καὶ Πάρωνες, σὲ βάρκες, τρεχαντήρια καὶ μαοῦνες, σὲ καΐκια, καράβια καὶ πλοῖα, γιομάτα ὄστρακα, πεταλίδες, ἀχινούς, πανηγύρια, χοροστάσια, γλέντια, ταξιδεύουν αἰῶνες τώρα τὰ ὁράματα γιὰ ἕνα καλύτερο αὔριο.
〚 20 〛
ΤΑ ΒΡΑΧΟΝΗΣΙΑ στὸν Κώστα Λουλέ
Βράχια ἀμάλαα μιὰν ὑποψία γήινης ὕπαρξης στῆς θάλασσας τὴν πλάτη. ᾽Ενάλιοι βράχοι στὸ κυκλαδίτικο σύμπλεγμα, τῆς ὅρασης τ ᾽ἀποκούμπι στὴν ἀτέρμονη γλαυκὴ θαλασσινὴ ἔκταση. Σκόπελοι, χοιράδες, κυματόδαρτες ξέρες ἀκατοίκητες κι ἀπάτητες ἀπὸ τ ᾽ἀνθρώπινο πόδι οἱ πιὸ πολλὲς ὄρθια λιθάρια, ἀντραλίκοι στ ᾽ἁλώνια τῆς θάλασσας, ὁριοθετοῦν τὸ χῶρο καὶ συμπλέουν μὲ τὰ κατοικήσιμα νησιὰ στὸ αἰώνιο ταξίδι τοῦ χρόνου. Α ᾽ νώνυμα τὰ πιὸ πολλὰ κι ἀπὸ τὰ τετρακόσια τὰ νοματισμένα μαρτυροῦν μὲ τ ᾽ὄνομά τους μιὰν ἱστορία ἢ περιγράϕουν μὲ τὴ μορϕή τους τὴν εἰδή τους. Τ ᾽ἀνώνυμα βραχονησίδια, ἀρίϕνητα. ᾽Ενάλιοι βράχοι, ἀληγεῖς πέτραι, κυματόπληκτες πέτρες, διαπλέουν τὸ χῶρο καὶ τὸ χρόνο συμπλέουν μὲ τὸν ἄνθρωπο στροβιλίζονται μαζί του στὸ χορὸ τῆς ὕπαρξης, τῆς χαρᾶς καὶ τῶν ὁραμάτων.
〚 21 〛
ΟΙ ΞΕΡΟΛΙΘΙΕΣ στὸν Κώστα Βάρναλη
῾Η ἐξεύρεση τῆς πέτρας
Α ᾽ πὸ τὶς θαλασσινὲς ἀμμουδιὲς ὣς τὶς βουνοκορϕὲς ϕιδοσέρνονται πάνω στὴ γῆς πέτρινοι ϕράχτες, σύνορα χωραϕιῶν. ῾Ορόσημα ἀπὸ ξερολιθιὰ οἱ πέτρινοι σηματωροὶ ὁρίζουν τὰ ἔχια τῆς κάθε ἰδιοκτησίας. Τὰ πέτρινα αὐτὰ κτίσματα, οἱ τράϕοι ἀπεικονίζουν, ζωγραϕίζουν τὶς σχέσεις τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὴν πέτρα, ἐξιστοροῦν μιὰ τεχνική, ἀνιστοροῦν μιὰν ἐρωτικὴ περιπέτεια, ἐκϕράζουν ἕνα ἔργο τέχνης. Πρωταρχικὴ δουλειὰ νὰ βρεῖς τὴν πέτρα. ῾Η διάβρωση καὶ οἱ τεκτονικὲς ρηγματώσεις ξεκολλοῦν πέτρες ἀπὸ τὸ μητρικὸ πέτρωμα κι εἶναι διάσπαρτες δῶθε κεῖθε. Πέτρες ϕερτές, ξεκολλημένες ἀπὸ κορηματικὲς πλαγιές, ποὺ τὶς ἀποκολλοῦν στὶς κατρακύλες τους τὰ ὄμβρια ὕδατα. Οἱ ξεκομμένες πέτρες ἀποτελοῦν τὴν πρώτη ὕλη.
〚 22 〛
῾Ο πετροκόπος ῞Οταν αὐτὲς οἱ πέτρες ἐξαντληθοῦν, τότες πρέπει νὰ ἀποκολληθοῦν ἄλλες ἀπὸ τὸ μητρικὸ πέτρωμα, νὰ ἀποτεμαχιστοῦν ἀπὸ τὸ βράχο, νὰ ἐξορυχθοῦν ἀπὸ τὸ λατομεῖο. Εἰδικοὶ τεχνίτες οἱ πετράδες, οἱ πετροκόποι, οἱ λατόμοι θ᾽ἀποκολλήσουν, θὰ ἐξορύξουν, θὰ τεμαχίσουν τὶς πέτρες. Α ᾽ πὸ τὰ μαρμαροκοπειὰ τὶς μαρμαρόπετρες ἀπὸ τὰ νταμάρια τὶς ὅποιες πέτρες καὶ τοὺς σχιστόλιθους, ἀπὸ τὶς πελεκανιὲς τοὺς γρανίτες. ῾Ο πετράς, ὁ πρῶτος ἱεροϕάντης τελετουργὸς τῆς πέτρας. ῾Η δουλειά του ὅλη μιὰ ἐρωτικὴ περιπέτεια. Διαλέγει τὴν πέτρα καὶ τὴν ἐρωτεύεται. Πρὶν τὴν πιάσει μὲ τὰ χέρια του ἐρωτοτροπεῖ μαζί της, τὴ ϕλερτάρει. Κι ὅταν κι ἐκείνη ἀνταποκριθεῖ, τότε τὴν ἀγγίζει μὲ τὰ χέρια του τὴ θωπεύει, τὴν ψηλαϕεῖ. Ψάχνει νὰ βρεῖ τὰ νερά της τὴ ϕορὰ τοῦ δυναμικοῦ της ἱστοῦ, τὰ ἐσώτερά της, τὸν ψυχισμό της, τὴν προσωπικότητά της. 〚 23 〛
Κι ὅταν ἡ πέτρα δεχτεῖ τότες θὰ ὁλοκληρωθεῖ τὸ ἐρωτικὸ παιχνίδι. Α ᾽ κολουθεῖ ἡ περίπτυξη καὶ ὁ ὀργασμός. ῾Ο πετρὰς ἀλαϕροπιάνει τὴ βαριοπούλα στὰ χέρια καὶ ἀγγίζει, δὲ χτυπᾶ, τὴν πέτρα. ῞Ενας ἀναστεναγμὸς χαρᾶς κι ἡ πέτρα γεννοβολᾶ τὶς πέτρες γιὰ τὸ χτίσιμο.
῾Ο πελεκητής ῾Ο πελεκητής, ὁ πελεκάνος, ὁ λιθοξόος εἶναι ὁ ἑπόμενος ἱερέας, ποὺ θὰ λειτουργήσει τὴν πέτρα. Μὲ τὸ σϕυρὶ καὶ τὸ καλέμι θὰ πελεκήσει, θὰ λαξεύσει τὴν πέτρα, θὰ τὴν ἀπαλλάξει ἀπὸ τὶς λατύπες, ἀπ ᾽ὅποιες ἐξάρσεις, θὰ δημιουργήσει τὸ δόμο γιὰ νὰ δομηθεῖ τὸ χτίσμα.
῾Ο χτίστης ῾Ο χτίστης εἶναι ὁ στερνὸς ἱεροϕάντης στὸ συλλείτουργο τῆς πέτρας. Οἱ λειτουργοὶ αὐτοὶ διακρίνονται στοὺς χτίστες τῆς ξερολιθιᾶς καὶ στοὺς χτίστες μὲ λάσπη. 〚 24 〛
῾Ο χτίστης τῆς ξερολιθιᾶς εἶναι ὁ ἀρχιερέας χτίστης. Δὲ βαστᾶ σϕυρί, δὲ χρειάζεται καλέμι, εἴτε θὰ χτίσει μιὰ ξερολιθιά, ἕναν τράϕο, εἴτε ἕνα τοιχίο ἀντιστήριξης, ἕνα πεζούλι, σκάλες, λιθόστρωτο δρόμο. ῞Ολες οἱ πέτρες, ὅποια μορϕὴ κι ἂν ἔχουν εἶναι χρειαζούμενες. Ἡ μία πέτρα στηρίζει τὴν ἄλλη δένεται μαζί της ἁρμονικὰ κι ὅλες μαζὶ παρουσιάζουν ἕνα αὐθύπαρκτο δομικὸ σύνολο, συνέχεια στὸ περιβάλλον, ἡ προέκταση τοῦ γεωμορϕολογικοῦ μανδύα, τὸ στολίδι του. ῾Ο χτίστης τῆς ξερολιθιᾶς ὁ μέγας ἱεροϕάντης θ ᾽ἀνοίξει πρῶτα τὸ ὄρυγμα γιὰ νὰ θεμελιώσει τὸ κτίσμα του. Τόσο βαθὺ καὶ τόσο ρηχὸ ὣς νὰ βρεῖ μητρικὸ πέτρωμα κι ἂν εἶναι νὰ χτίσει ἀχτιά, χτιά, ὄχτες, χρειάζεται νὰ παχτώσει, ν ᾽ἀγκυρώσει τὸ χτίσμα στὰ πλάγια, πάλι σὲ μητρικὸ πέτρωμα.
〚 25 〛
Τὸ ἴδιο κι ὅταν δένει τὸν ποταμό, τὸ ρυάκι μὲ ϕράγματα. ῾Η βάση τοῦ ὀρύγματος τοῦ θεμέλιου, πρέπει νὰ εἶναι ἐπίπεδη στὸν ὁρίζοντα ἢ μὲ κλίση στὰ ριζὰ τοῦ βράχου στὶς κατρακύλες. ῾Ο πετρὰς τῆς ξερολιθιᾶς δὲ σϕάζει πετεινὸ γιὰ νὰ θεμελιώσει τὴν πρώτη πέτρα. «Καλὴ ἀρχὴ» λέει μόνο καὶ τοποθετεῖ τὴν πέτρα ποὺ διάλεξε στὸ κατάλληλο σημεῖο. ῝Ως νὰ τελειώσει ἡ δουλειὰ κι ὁ πέτρινος ϕράχτης ὁρόσημο ὁλοκληρωθεῖ, μία ὁλάκερη προεργασία ἔχει προηγηθεῖ τέχνης, παραδόσεων, ἱκανοτήτων, δεξιοτεχνίας. Τὸ ταξίδι τῆς πέτρας συνεχίζεται στὴ γῆς, στὰ ὄνειρα, στὰ πλανέματα τῆς ϕαντασίας.
〚 26 〛
ΠΡΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΣΤΑΓΟΝΕΣ ΦΩΣ στὸν Μάρκο Αὐγέρη
Τὰ κυκλαδίτικα σπίτια ἕνα παιχνίδι ἀνάμεσα στὸ ϕῶς καὶ στὰ ἀνθρωπογενῆ κτίσματα. Τὸ κάθε σπίτι δεμένο μὲ τοῦ γείτονα τὸ σπίτι. ῾Η συμμετρία τῶν ὄγκων σὲ σχηματικὰ πλάσματα ἀπὸ ἐπίπεδες, κυρτὲς καὶ κυβιστικὲς μορϕές. ῾Η πλαστικότητα τῶν σχημάτων στὴ χρωματικὴ ἁρμονία, ἀπὸ τὸ γλαυκὸ ὣς τὸ βαθυκύανο, τῆς θάλασσας τὸν ὕπνο καὶ τὸν ξύπνιο. ῾Η γεωαισθητικὴ συνείδηση πλάθει μὲς στὴ συσηλιὰ τὴν κατάξερη, τὴ ϕρυμένη στὸν ἥλιο πέτρα, σὲ δόμους… καὶ θεμελιώνει τὰ σπίτια μὲ τὰ τοξωτὰ ὑπέρθυρα, τοὺς μαρμάρινους ϕεγγίτες, τὰ θυρώματα, τὰ βόλτα, τὶς καμάρες, τὶς πορτοσιές, τὰ κατώϕλια καὶ τ ᾽ἀνώϕλια, τὰ παραθύρια καὶ τοὺς ἐξῶστες
〚 27 〛
νὰ καλημερίζουν τὴν ἀνατολή, ὅπως ἡ ἡλιαχτίδα καμακώνει τὸ σκοτάδι καὶ ἀνελείχει τὸ ϕῶς στῆς παραστιᾶς τὴ σύναξη. Τὰ κυκλαδίτικα σπίτια πρισματικὲς σταγόνες ϕῶς, μὲ τὴν προστιάδα, τὴν παραστιὰ καὶ τὴν ἀποθήκη, τὰ δώματα, μὲ τοὺς ἀνεϕανοὺς καὶ τοὺς κάπασους διασαλπίζουν τὸ μόχθο τοῦ χτίστη καὶ ἀναμένουν μὲ ἀγωνία, καρτεροῦν μὴν προβάλει ὁ νήλιος τοῦ μέλλοντος καὶ δὲν προλάβουν νὰ τοῦ ἀνοίξουν τὶς πύλες νὰ διαβεῖ, νὰ ϕέρει, νὰ χαρίσει τὸ κέρας τῆς Α ᾽ μάλθειας.
〚 28 〛
ΤΑ ΟΙΚΙΣΤΙΚΑ ΣΥΝΟΛΑ στὸν Γιάννη Ρίτσο
Τὰ κυκλαδίτικα χωριά, χτισμένα, παρὰ θῖν ᾽ἁλός, στὴ ριζιμιὰ τὴν ἄκρη τὴ βουνίσια, στὰ ὅρια ποὺ ξακρίζουν τὰ πατατοχώραϕα ἀπὸ τοὺς ἐλαιῶνες, στὶς ἀετοϕωλιὲς τὶς βουνίσιες σκαρϕαλωμένα βιγλίζουν μὴ καὶ ϕανοῦν οἱ πειρατὲς κι ἁρπάξουν τὸ βιός, κοπέλια γιὰ γενιτσάρους κορίτσια γιὰ χανούμισσες. Τὰ κυκλαδίτικα χωριὰ συνέχεια τῆς ἐδαϕικῆς μορϕολογίας δὲν πληγώνουν τὴ γῆ, δὲ στραπατσάρουν τὸ πρόσωπό της, δὲν τὴν ἀσκημίζουν ὡς ἀνορθογραϕία, δὲν τὴν χαρακώνουν, γεννήθηκαν μαζί της. ῞Οπως οἱ γεωλογικοὶ σχηματισμοὶ τῆς γαίας συναρμολογοῦνται μὲ τὰ μητρικὰ πετρώματα, πλουτώνια, ἐκρηξιγενῆ, ἱζηματογενῆ, μεταμορϕωσιγενῆ, στολίζουν καὶ κεντοῦν μὲ τὰ σχέδια τῆς ζωῆς τὸ γεωμορϕολογικὸ μανδύα.
〚 29 〛
Καθὼς ὁ ἄνεμος ψηλαϕεῖ τοὺς κομμούς, τρέχει στὶς ρύμνες, σκοντάϕτει στὰ σκαλοπάτια, στὶς δαχτυλιὲς τῆς ἀγωνίας καὶ ἀγκαλιάζει τὰ οἰκιστικὰ σύνολα, οἱ Κυκλαδίτες χτίστες καὶ οἰκιστὲς τῶν οἰκισμῶν τους μαθαίνουν γραϕὴ καὶ ἀνάγνωση στὸ βιβλίο τῆς ζωῆς.
Μέσα ἀπὸ τὰ θαλασσινὰ βούκινα, διαβάζουν τοῦ γείτονα τὴ γνώμη, τὸ χαμόγελο τοῦ παιδιοῦ, τὴν ἀγωνία τῆς Μάνας ταξιδεύουν μαζὶ μὲ τὰ οὐτοπικὰ ὁράματα, καὶ οἰκοδομοῦν τὰ κυκλαδίτικα χωριὰ νὰ κατακτήσουν τὸ μέλλον.
〚 30 〛
Τ ᾽ΑΜΜΟΥΔΕΡΑ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑ στὸν Μενέλαο Λουντέμη
Στοὺς ὅρμους κι ὁρμίσκους στοὺς κόρϕους καὶ στ ᾽αὐλάκια στὶς περίκλειστες κι ἀνοιχτὲς παράκτιες ἀγκάλες ἀναρίθμητα τ ᾽ἀμμουδερ᾽ἀκρογιάλια, παρὰ θῖν ᾽ἁλός. Α ᾽ μμουδιὲς ἀπὸ χαλαζιακὴ ἄμμο, λευκή, διαϕανὴ καὶ ξανθιά. Α ᾽ κρογιαλιὲς ἀπὸ βότσαλα λευκά, γαλάζια, μαῦρα, ἀπὸ ἄσπρο, βαθυκύανο καὶ μαῦρο ἀσβεστόλιθο. Παραλίες ἀπὸ μαύρη βασαλτικὴ ἄμμο. Α ᾽ κρογιάλια ἀπὸ κροκάλες, βοτσαλάκια. ῞Ορμοι ἀπὸ χοχλάκους καὶ χοχλίδια. Α ᾽ γκάλες γιομάτες μὲ τὶς χειμαρρικὲς ἀποθέσεις. Σ ᾽αὐτὲς τὶς ἀμμουδιὲς ὅπου ὁ ἄνεμος ξεκουκκίζει τὴν ἄμμο καὶ σωρεύει λόϕους ἀπὸ ψιλὴ καὶ σπειρωτὴν ἄμμο κι ὁ ἄνεμος τῆς ϕαντασίας σὲ στροβιλίζει ἀνάμεσα στ ᾽ὄνειρο καὶ τὴν πραγματικότητα δὲν ξεδιακρίνεις ἂν τ ᾽ἀκρόγιαλα εἶναι εἰκονικά, ϕανταστικὰ ἢ ἀληθινά. Σ ᾽αὐτὲς τὶς ἀμμουδιές, ὅπου τὰ θαλασσινὰ κοχύλια, ἀϕουγκράζονται τὰ μυστικὰ ὄνειρα, ποὺ οἱ κορασιὲς ἐκμυστηρεύονται στὰ κύματα τὰ ϕεγγαρίσια ἀπόβραδα. 〚 31 〛
Σ ᾽αὐτὲς τὶς ἀμμουδιὲς ὅπου ὁ σιρόκος ξεριζώνει τὰ ϕύκια ἀπὸ τὰ ἴμπυθα τῆς θάλασσας, τ ᾽ἀναρίχνει πάνω στὰ θυμάρια καὶ δὲν ξεδιακρίνεις τ ᾽ἀρώματά τους. Σ ᾽αὐτὲς τὶς ἀμμουδιὲς ὅπου δὲν ξεδιαλύνεις τὰ θαλασσινὰ ἀπὸ τὰ στεριανὰ ὕδατα. Τὶς ϕλέες τοῦ νεροῦ ἀπὸ τὶς ἀναβάλλουσες. Σ ᾽αὐτὲς τὶς ἀμμουδιὲς οἱ προσδιορισμοὶ τῆς ἀλλεπάλληλης μεταλλαγῆς τῆς ἄκριας τοῦ γιαλοῦ, τῆς μορϕολογίας του, τῆς χρήσης του, τῶν ἰδιοτήτων του, τῶν χαρακτηριστικῶν του μετουσιώθηκε σὲ ἀνεπανάληπτα λεκτικὰ καὶ νοηματικὰ τοπωνύμια, ποὺ συναντᾶς, ἐδῶ κι ἐκεῖ στὰ Κυκλαδονήσια. ῾Η κυκλαδίτικη λεξοπλαστικὴ δεξιοτεχνία καταγράϕει σὲ τοπωνύμια τὴν ἄκρη τοῦ γιαλοῦ, τὸ μυχὸ τῆς ἀγκάλης, τ ᾽ἀμμουδερὰ ἀκρογιάλια. ᾽Εκεῖ ὅπου τὸ ϕῶς μαρμαίρει κι ἀντανακλᾶ τὴν πολύμορϕη ἄμμο, διαβάζει τὶς ἀμμογραϕίες τῶν κυμάτων καὶ καταγράϕει τοὺς ὁραματισμούς μας.
〚 32 〛
Ο ΗΛΙΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΚΛΑΔΙΤΙΚΗ ΘΑΛΑΣΣΑ στὴ Διδὼ Σωτηρίου
῾Ο ἥλιος στὴν κυκλαδίτικη θάλασσα μεγαλώνει τοὺς γιοὺς τοῦ μύθου τὸν Περσέα, τὸν ῾Ηρακλῆ, τὸν Θησέα. Λαχταρᾶ νὰ τοὺς δεῖ κονταρομάχους ῞Αι-Γιώργηδες τροπαιούχους, Διγενῆδες νὰ συντρίβουν τὰ θεριὰ τῆς ἀδικίας νὰ συνάζουν τ ᾽ἀνέστια ὄνειρα τὶς βαγιάρικες σκέψεις ν ᾽ἀναταράζουν τὰ μουλιασμένα νερὰ καθὼς σαπίζουν στὰ δάκρυα τῆς ἀπελπισίας, στὰ πηγάδια τῆς ἀπογοήτευσης. ῾Ο ἥλιος στὴν κυκλαδίτικη θάλασσα ἀρματώνει τοὺς γιούς του τὸν Λάμπρο Κατσώνη, τὸν Σαμουήλ, τὸν Μπαλή, τὸν Καΐρη, τὸν Στέλλα, τὸν Νίκο Γλέζο, τὸν Δημήτρη Τατάκη μὲ ἡλιοσταγόνες ποὺ στραϕταλίζουν ἀλήθεια νὰ πᾶνε νὰ πολεμήσουν τὴ βία καὶ τὸ ψέμα.
〚 33 〛
ΤΟ ΠΛΕΟΥΜΕΝΟ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΜΑΣ στὸν Αλέξανδρο ᾽ Γρηγορόπουλο
Στὰ καρνάγια τοῦ νοῦ τὸ σκαρώσαμε. Τὸ καθελκύσαμε στὴ θάλασσα τῆς ϕαντασίας ν ᾽ἀρμενίσει στὰ Κυκλαδονήσια στὰ πέλαα καὶ στοὺς ὠκεανούς. ῾Η καρδιά μας στὴ λαγουδέρα, μὴν ἀστοχήσουμε καὶ πέσουμε ἔξω σὲ βράχια, εἴτε σὲ ἄσκοπα ταξίδια, νὰ βλαστημήσουμε τὰ μαῦρα σύννεϕα ποὺ μᾶς κρύψανε τὴν Πούλια καὶ χάσαμε τὴ ρότα. Οὔτε ὁ σιρόκος θὰ μᾶς πισωγυρίσει οὔτε ἡ τραμουντάνα καὶ τὸ μελτέμι θὰ μᾶς μαδήσουν τὴν ἀπόϕαση. Τὸ ταξίδι θὰ γίνει, τὸ θέλουμε, τὸ ἀπαιτοῦμε, μὲ τῆς καρδιᾶς μας τὸ πλεούμενο θὰ γίνει.
〚 34 〛