A M E RP O O R T
20
KOPLOPERS IN DE ZORG
Gehandicaptenzorg
GGZ
Jeugdzorg
Maatschappelijke Ondersteuning
VVT
Ziekenhuizen en Klinieken
Life Science & Health
Met een opvallend grote diversiteit aan cliëntengroepen is Amerpoort een kleurrijke organisatie voor ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking. Bestuurder Paul Willems vertelt graag over de grote diversiteit – op allerlei fronten – binnen de organisatie. “Wij zijn bijzonder door onze cliënten.”
Organisatie met een ‘open mind’ Amerpoort ondersteunt ongeveer 2200 mensen met een verstandelijke beperking in de provincies Utrecht, Flevoland en het Gooi: van jong tot oud, van licht tot ernstig en meervoudig beperkt. De organisatie heeft een lange geschiedenis, die terugvoert tot 1955. In dat jaar begonnen rooms-katholieke zusters onder de naam Nieuwenoord in de bossen van Baarn een opvang voor mensen met een verstandelijke beperking. De organisatie is al lange tijd niet meer officieel gelieerd aan een kerkelijke of religieuze richting, maar heeft wel nog steeds oog voor de – zeer uiteenlopende – levensbeschouwelijke achtergronden van haar cliënten. Dat is een van de factoren waarmee Amerpoort zich wil onderscheiden van andere organisaties in de verstandelijk-gehandicaptensector. Halverwege de jaren negentig fuseerde Nieuwenoord met De Eemhorst, een stichting die dagbesteding aanbood voor mensen met een verstandelijke beperking in de regio Amersfoort. Samen gingen ze verder onder de naam Amerpoort. Sindsdien zijn er meer fusies geweest die hebben bijgedragen aan de diversiteit van de huidige organisatie. Zo was er begin deze eeuw het samengaan met ASVZ Utrecht, een organisatie met tal van kleinschalige woonvormen voor mensen met een beperking in de regio. De stap leidde ertoe er nu voor mensen met een verstandelijke beper-
king een zeer ruim en gevarieerd aanbod is: van beschermd wonen op de locatie Nieuwenoord in Baarn tot wonen in een appartement of rijtjeshuis in een gewone woonwijk. Identiteit versterken
Het aanbod is de laatste jaren alleen maar gevarieerder en kleurrijker geworden, onder andere op levensbeschouwelijk gebied. Door de fusie met de – veel kleinere – antroposofische organisatie Christophorus heeft Amerpoort nu binnen haar muren een aparte afdeling die ‘zorg met aandacht’ op een heel eigen en bijzondere manier in praktijk brengt. Het zijn met name kinderen en jongvolwassenen die hiervan – in woningen in Amersfoort en Bosch en Duin – profiteren. Alleen al in hun architectuur verraden de woningen een andere kijk op het leven: ze zijn niet strak en functioneel, maar staan in hun vormen dichter bij de natuur hetgeen blijkt uit de inrichting van de woningen. Het was veelzeggend dat Christophorus destijds toenadering zocht tot een algemene organisatie als Amerpoort. Binnen andere antroposofische instellingen vond zij minder ruimte om haar eigen identiteit te kunnen bewaren dan bij Amerpoort. Die verwachting is de afgelopen jaren niet beschaamd. Van verwatering is geen sprake; de eigen identiteit
“Wij zijn niet benauwd om af en toe iets nieuws en gewaagds te beginnen.” Paul Willems, bestuurder van Amerpoort
KOPLOPERS IN DE ZORG
21
A M E RP O O R T
is alleen maar versterkt. Zo hebben bijvoorbeeld alle medewerkers deelgenomen aan een cursus over zorg die op antroposofische leest is geschoeid. Iets nieuws beginnen
Het tekent de ‘open mind’ van de organisatie, zegt bestuurder Paul Willems. “Wij zijn niet benauwd om af en toe iets nieuws en gewaagds te beginnen. We zijn daarbij altijd op zoek naar verbinding, we zijn van nature gericht op samenwerking met anderen. Die gerichtheid heeft naast een optimalisering van de dienstverlening aan onze cliënten ook een prettig bijeffect: het houdt onze organisatie fris doordat we nieuwe ideeën opdoen.” In datzelfde licht beziet hij de samenwerking met de joodse locatie Etrog in Amersfoort, tot voor kort onderdeel van het Sinaï Centrum, dat in 2010 opging in Amerpoort. De bewoners en verwanten wilden de verhuizing van het Sinaï Centrum naar Amstelveen niet meemaken en kozen voor Amerpoort. “In hun nieuwe woning staan de joodse gebruiken en rituelen als vanouds centraal. Juist voor deze groep cliënten is het extra belangrijk dat ze zich veilig, herkend en vertrouwd kunnen voelen. En dat ze zich begrepen voelen tegen de achtergrond van de geschiedenis.” Een actuele ontwikkeling op dit terrein is de oprichting van een huis voor jongvolwassen Turkse mensen met een verstandelijke beper22
KOPLOPERS IN DE ZORG
Gehandicaptenzorg
GGZ
Jeugdzorg
Maatschappelijke Ondersteuning
VVT
Ziekenhuizen en Klinieken
king. Amerpoort, MEE en enkele vrijwilligers uit de Turkse gemeenschap onderzoeken die mogelijkheid op dit moment, samen met een groep ouders. In de woning in Utrecht moeten de bewoners volgens Turkse gewoonten en gebruiken kunnen leven. Zo zal er Turks gekookt worden en is er een gebedsruimte. Een groot deel van de medewerkers zal Turks zijn. Een naam voor de woning is er al: Lalem, oftewel Tulp.
‘t Fierhuis in Soest en WoonMere in Almere. De woningen zijn onderling zeer verschillend, maar hebben met elkaar gemeen dat ze kleinschalig van opzet zijn en gelegen in de eigen vertrouwde omgeving. Dat vergemakkelijkt het maatschappelijk verkeer. “Wij leveren er zorg op maat”, zegt Paul Willems. “Om dat te kunnen doen, is het belangrijk heel goed naar de wensen van cliënten en verwanten te luisteren.”
Goed luisteren
Zo deed de organisatie dat ook bij de vorming van een aparte divisie voor overwegend jonge mensen met een lichte verstandelijke beperking. Dit is een groep die een heel eigen dynamiek kent en die zich liever niet geassocieerd ziet met groepen mensen met ernstiger verstandelijke beperkingen. Deze mensen willen het leven leiden dat zij kennen van vrienden en familie; ze willen eigen keuzes maken, een eigen huis en baan. De divisie met de naam BinG! voorziet daarin.
Een andere manier waarop Amerpoort inspeelt op de vraag van verwanten, is de manier waarop de organisatie ouderinitiatieven ondersteunt. Een groep ouders neemt het iniatief om een woonvorm te creëren die goed bij hun kinderen past en waarin de ouders zelf maximale inbreng hebben. Amerpoort begeleidt de initiatiefnemers bij het vinden van financiën, huisvesting en zorg en staat hen bij in de onderhandelingen met diverse partijen. Hiermee beoogt de organisatie zowel het opzetten van nieuwe zorgvormen die aansluiten bij het regeringsbeleid (dichtbij huis) als dat initiatiefnemers zorg bij Amerpoort inkopen. Deze strategische positionering wordt steeds belangrijker nu het overheidsbeleid zich meer en meer richt op zorg in de woonwijk en er steeds meer ruimte ontstaat voor nieuwe vormen van zorg. Amerpoort ondersteunt op dit moment zes ouderinitiatieven, zoals Oberon in Bussum,
De divisie is als een apart ‘merk’ in de markt gezet, juist ook om de wensen en gevoelens van de cliënten serieus te nemen. De afkorting BinG! staat voor Begeleiden in Groei – precies wat de divisie beoogt. Paul Willems: “Die naam hebben cliënten, samen met medewerkers, zelf verzonnen. Het moest een naam zijn die zij zelf konden uitspreken en schrijven: eenvoudig en stoer en een beetje speels. Wij stimuleren en begeleiden de jongeren actief en geven ze de mogelijkheid dat zij zelf verder
Life Science & Health
groeien. Zij moeten het gevoel krijgen dat ze ertoe doen.” Veel mensen uit deze doelgroep hebben te maken met bijkomende problematiek, zoals psychiatrische problemen of verslaving. “Ze zijn erg kwetsbaar in de maatschappij. Ze kunnen en willen daarin functioneren, maar kunnen vaak niet overzien wat de gevolgen van hun beslissingen zijn. Daarin moeten ze begeleid worden.” Naast deze begeleiding op maat heeft Amerpoort voor de cliënten van BinG een divers woonaanbod: de jongeren kunnen wonen in een trainingshuis, in een appartement of studio, alleen of met anderen. Op de ene locatie wonen ze korte tijd, op de andere juist langdurig. Nek uitsteken
“Met dergelijke initiatieven steken wij onze nek uit”, vindt Paul Willems. Zo deed de organisatie dat eerder bijvoorbeeld ook al met een woonvoorziening voor ouders met een verstandelijke beperking met een of meerdere kinderen, in Parkwijk in Utrecht. De zogenoemde multi-problem gezinnen die daar wonen, krijgen intensieve begeleiding van speciaal getrainde gezinscoaches. Andere organisaties branden zich liever niet aan zo’n ingewikkelde doelgroep – Amerpoort gaat de uitdaging niet uit de weg. Paul Willems praat er met een zekere trots over. Tegelijk is hem sinds zijn binnenkomst als bestuurder in mei 2012 opgevallen dat KOPLOPERS IN DE ZORG
23
A M E RP O O R T
Amerpoort nog een zekere bescheidenheid heeft om met haar kennis en ervaring naar buiten te treden. “Dat mag de komende jaren best wel veranderen. Amerpoort is innovatief, vooral ook op het gebied van behandel- en begeleidingsmethodieken. We willen werken aan het aanscherpen en verder ontwikkelen van die expertise. Werkelijk vernieuwend denken en echte innovatie zijn nodig, zodat we de vooraanstaande en stevige positie behouden om onderscheidend te zijn in de sector”, meent Willems. Zeker nu de financiële crisis ook organisaties in de onze sector raakt. “Dat vraagt om een andere manier van denken, keuzes maken en om een duidelijker profilering waar wij goed in zijn. Ik ben ervan overtuigd dat onze organisatie beschikt over de alertheid en expertise om tijdig in te spelen op de nieuwe wet- en regelgeving.” Een van de manieren om de natuurlijke bescheidenheid van zich af te schudden en de eigen expertise met anderen te delen, is een serie uitgaven waarin Amerpoort bepaalde succesvolle werkwijzen presenteert. De eerste in een reeks betreft een eigen organisatiemodel dat op diverse woon- en dagbestedingsgroepen is beproefd: de POWER Piramide. Daarna staan publicaties over De Curve (een methodiek om voor cliënten een geschikt dagbestedingsprogramma samen te stellen) en gezinscoaching (zoals in Parkwijk) op stapel. Met zijn academische achtergrond – hij werkte hiervoor bij academisch centrum
24
KOPLOPERS IN DE ZORG
voor kinder- en jeugdpsychiatrie De Bascule – gaat daarmee voor Paul Willems een wens in vervulling.
samenwerkingspartners – andere zorgorganisaties, overheden en ondernemers – wordt in elk jaarverslag langer.
Naar binnen halen
Amerpoort is bijzonder actief in het organiseren van maatschappelijke betrokkenheid, met tal van programma’s gericht op mensen en bedrijven. Paul Willems: “We hebben zoveel cliënten, locaties en activiteiten dat er altijd wel ergens extra handen nodig zijn. Bijvoorbeeld om een woonruimte op te knappen, een tuin onder handen te nemen of een dagje op stap te gaan met een groep cliënten.” Vaak zijn medewerkers van bedrijven of andere organisaties – een bank, een uitzendbureau of zelfs een ministerie – gedurende langere tijd betrokken bij de organisatie. Zo haalt Amerpoort de ‘buitenwereld’ naar binnen.
Paul Willems is in zijn eerste jaar als bestuurder onder de indruk geraakt van de deskundigheid en het enthousiasme van de medewerkers. “Iedere groep cliënten vraagt om specifieke deskundigheid. Op een groep waar cliënten met dementie wonen, sprak ik een begeleider die voorheen huisschilder was. Hij meldde zich op een gegeven moment bij Amerpoort omdat hij wat anders wilde. Hij kreeg de kans een opleiding te volgen, kreeg een jaarcontract en werkt er nu al jaren. Typisch iemand die de kwaliteiten heeft om met deze cliënten om te gaan. Dat vereist heel andere deskundigheid dan begeleiding van cliënten met een licht verstandelijke beperking. Ik vind het mooi dat wij dat allemaal in huis hebben.” De bestuurder raakt daarmee aan een van de identiteitspijlers: deskundig & betrokken. Een aantal jaren geleden stelde de organisatie er vier vast. Het zal na het voorgaande niet verbazen dat ook ‘kleurrijk’ tot de pijlers van de identiteit behoort. Daarnaast wil de organisatie ondernemend zijn en samenwerkend. Die laatste twee blijken vaak samen te gaan: de ondernemingszin van de organisatie of een individuele medewerker leidt vaak tot samenwerking met andere mensen of organisaties, binnen en buiten de zorg. De lijst met
Gehandicaptenzorg
GGZ
Jeugdzorg
Maatschappelijke Ondersteuning
VVT
Ziekenhuizen en Klinieken
Life Science & Health
KOPLOPER IN SOCIALE MEDIA Amerpoort scoort het beste op de inzet van social media binnen de sector gehandicaptenzorg. Dit blijkt uit onafhankelijk onderzoek naar het gebruik van social media binnen zorgorganisaties. Amerpoort heeft veel volgers op Twitter en Facebook. Daarbij gaat de organisatie ook echt de dialoog aan met haar volgers, zo blijkt uit het onderzoek. Sinds enkele jaren zijn social media onderdeel van de (arbeidsmarkt-) communicatiestrategie van Amerpoort. Vooral in de werving van nieuwe medewerkers is de inzet een succes gebleken. Een treffend voorbeeld hiervan was de werving van een nieuwe medewerker communicatie via Twitter. Na een tweet stroomde een groot aantal reacties binnen. Binnen een week was er een nieuwe functionaris. De ervaring leert dat je als werkgever op een laagdrempelige manier in contact komt met mogelijke nieuwe medewerkers, die bovendien waardevolle feedback geven. Social media krijgen ook steeds meer voet aan de grond bij de managers van Amerpoort: locaties hebben steeds vaker een eigen twitteraccount en pagina’s op Hyves en Facebook om hun bekendheid te vergroten. Vrienden en familie kunnen op deze wijze op de hoogte blijven, maar de inzet van social media dient ook als wervingsmiddel naar buiten toe. Zelf twittert Paul Willems ook: “Ik heb wel even een barrière moeten overwinnen toen het mij werd gevraagd, maar nu zie ik er het nut zeker van in. Je merkt dat mensen erg benieuwd zijn naar je opvattingen. Dat maakt overigens ook dat je scherp moet blijven en ervoor moet waken dat een tweet niet verkeerd kan worden opgevat.”
KOPLOPERS IN DE ZORG
25