A P AN T A
76
KOPLOPERS IN DE ZORG
Gehandicaptenzorg
GGZ
Jeugdzorg
Maatschappelijke Ondersteuning
VVT
Ziekenhuizen en Klinieken
Life Science & Health
Als een van de weinige BV’s in de GGZ vertelt de rechtsvorm al veel over de wijze waarop Apanta is gegroeid en de manier waarop deze wordt geleid: De RvB van Apanta , bestaande uit drie vrouwen, is er voortdurend op gericht om met vernieuwde kennis, een scherpe positionering en een geheel eigen aanpak hoogwaardige zorg te kunnen bieden aan hun cliënten.
Echte ondernemers in de GGZ Toen Juliette Becking en Jessy Brouwers in 1987 tevergeefs zochten naar een organisatie die hen een opleidingsplaats tot psychotherapeut wilde bieden, besloten ze zelf een bedrijf op te richten. Psychologen praktijk Veldhoven, eerstelijns ggz-zorg en psychotherapie Annemarie Broekhuijsen sloot zich 12 jaar later bij hen aan. In 2005 maakte de organisatie de overstap naar een GGZ-instelling door het verkrijgen van een WTZI (Wet Toelating Zorginstellingen) erkenning; de rechtsvorm van een Besloten Vennootschap bleef daarbij gehandhaafd. Annemarie Broekhuijsen: “Wij waren een van de eerste eerstelijns- vrijgevestigde psychotherapie praktijken die deze overgang naar het WTZI-regime maakten en we zijn nog steeds een van de weinige BV’s in de GGZ.” De keuze voor een WTZI-erkenning was vooral strategisch en maakte een verdere groei, met name, op het terrein van kind en jeugd mogelijk. “Wij zijn in de loop der jaren als ggz instelling gegroeid naar een positie in het midden van de tweede lijn tussen de meer enkelvoudige problematiek en de zeer complexe psychiatrische problematiek, grenzend aan de derdelijnszorg.” Apanta vervult in deze positie een brugfunctie en zorgt er voor dat mensen snel op de voor hen passende plaats komen. De keuze om zich op een zwaardere doelgroep te richten is bewust gemaakt. Belangrijke
succesfactoren waren vanaf het begin: veel enthousiasme voor het vak, de behoefte om te innoveren, persoonsgerichte aanpak en een team van betrokken medewerkers. In 2010 werd de naam veranderd in Apanta, wat staat voor ontmoeting, samen op weg gaan. De drie directeuren/eigenaar zijn alle klinisch psycholoog/psychotherapeut. Juliette Becking geeft aan dat deze inhoudelijke kracht van het bestuur een belangrijke rol speelt bij de bedrijfsprocessen en de cultuur binnen Apanta: “Bij ons staat het vak altijd centraal! De inhoud is onze echte ‘core business’ en het primaire proces zit in ons ruggenmerg en bepaalt daardoor ons (bedrijfsmatig) denken.” Persoonsgericht en ‘evidence based’
Apanta heeft zich gespecialiseerd in angst-, stemmings-, persoonlijkheids-, autisme- en eetstoornissen. Juliette Becking benadrukt dat het unieke van de GGZ-instelling zit in de persoons- en klantgerichte aanpak: “Cliënten moeten zich bij ons welkom voelen en merken dat ze gezien worden. Deze visie hebben we vertaald naar alle onderdelen van de organisatie en het werken.” Het klantgerichte komt in allerlei aspecten tot uiting: van huisvesting, korte communicatielijnen tot klantbejegening. De persoonsgerichte aanpak is in de behan-
“Wij werken vanuit een persoonsgerichte aanpak. Dit betekent dat we oog hebben voor de mens achter de klacht en zijn unieke context. We stimuleren zo een proces van autonomie en groei bij de cliënt en richten ons op duurzame verandering.” Juliette Becking en Annemarie Broekhuijsen, directeuren en eigenaar van Apanta
KOPLOPERS IN DE ZORG
77
AP AN T A
deling merkbaar doordat de context van de cliënt altijd voorop staat: klachten kunnen meerdere oorzaken en verschijningsvormen hebben. Deze contextuele/systemische benadering hanteert de organisatie vanuit de visie dat de mens veel meer is dan zijn/haar klacht. Op basis van persoonlijkheid, levensloop en unieke omstandigheden stellen de hulpverleners in samenspraak met de cliënt een passend behandelplan op. De cliënt ontdekt in een veilige omgeving de samenhang tussen de klacht, de situatie en zijn geschiedenis en kan hierdoor nieuwe perspectieven leren zien. Apanta werkt ‘evidence based’: volgens wetenschappelijke inzichten die hun effect hebben bewezen. Klachten kunnen op verschillende wijzen worden behandeld, individueel of in een groep, samen met partner of gezin. Uit een breed scala van methodieken wordt in overleg met de cliënt de best passende aanpak gekozen. Het uiteindelijk doel is de autonomie te bevorderen en de cliënt zodanig te versterken dat de kwaliteit van leven gehandhaafd blijft of toeneemt. Eerstelijns GGZ voorzieningen in de wijk
De opbouw van Apanta-ggz BV. ingericht op behandeling van zwaardere complexe problematiek heeft de laatste jaren veel aandacht gekregen. Echter de eerstelijns ggz is nooit weg geweest bij Apanta en ondergebracht bij Apanta-direct B.V. Hier vinden korter 78
KOPLOPERS IN DE ZORG
durende behandelingen bij meer enkelvoudige problematiek plaats. Ook hier wordt behandelt vanuit de persoonsgerichte contextuele visie. Niet alleen de klacht van de cliënt wordt gezien maar ook alle bagage die hij/zij meedraagt. Met de cliënt wordt gekeken hoe klacht en persoonlijke geschiedenis samenhangen. Gemiddeld blijken zeven à acht gesprekken met de cliënt voldoende om zelfstandig verder te kunnen. Door op deze wijze op tijd in te grijpen kan voorkomen worden dat de psychische klachten verergeren. Naast individuele therapieën biedt Apanta-direct ook verschillende groepstherapieën aan, gericht op het beter hanteren van emotionele problemen. Mocht de problematiek toch complexer blijken dan is snelle doorverwijzing mogelijk. Annemarie Broekhuijsen wijst op de sterke samenwerkingsverbanden die noodzakelijk zijn voor ‘een goede eerstelijns voorziening. De eerstelijnspsychologen van Apanta-direct werken daarom vanuit gezondheidscentra in de wijk. Het grote voordeel hiervan is de directe en nauwe samenwerking met de huisartsen en de verschillende eerstelijnsdisciplines als de fysiotherapeuten, haptonomen en maatschappelijk werkenden. Samen met de Universiteit van Tilburg onderzoekt Apanta-direct of mindfullnessbehandeling bij diabetes mellitus lijdt tot verbetering van welbevinden, verbetering van de fysieke conditie en mogelijk daardoor afname van medische consultatie. Dit onderzoeksproject
Gehandicaptenzorg
GGZ
Jeugdzorg
Maatschappelijke Ondersteuning
wordt ondersteund door CZ innovatie en de eerste resultaten zijn positief. Tweedelijns-GGZ voor volwassenen en kinderen
Apanta-GGZ biedt tweedelijns geestelijke gezondheidszorg aan in de vorm van specialistische en intensieve trajecten. Deze tweedelijnszorg is gesplitst in de zorg voor volwassenen en voor kinderen met meervoudige, complexe psychische klachten en problemen. Apanta-GGZ volwassenen biedt ambulante behandeling aan cliënten van 18 jaar en ouder. Hierbij wordt gewerkt vanuit de stepped care gedachte: kort als het kan, langer als het nodig is. Apanta-GGZ is gespecialiseerd in (complexe) angst- en stemmingsstoornissen, persoonlijkheidsstoornissen, eetstoornissen – apart ondergebracht in Salix, zie hieronder
VVT
Ziekenhuizen en Klinieken
Life Science & Health
– en autisme spectrum stoornissen. De laatste categorie heeft binnen de regio waarin de organisatie werkzaam is een hoge prevalentie. Apanta biedt aan deze doelgroep gespecialiseerde zorg waarbij wordt samengewerkt met het Centrum Autisme van GGzE, eveneens een participant van het Koplopers in de Zorgplatform. Apanta-GGZ kind en jeugd behandelt kinderen en jongeren tot 18 jaar. De kinderen hebben ernstige problemen thuis of op school in de vorm van stemmingsstoornissen, angst- en paniekaanvallen en ernstige gedragsproblemen waardoor stagnatie dreigt in de emotionele, sociale en cognitieve ontwikkeling. Ook kinderen met ontwikkelingsstoornissen, identiteitsproblemen of specifieke klachten kunnen bij Apanta terecht. Er wordt niet alleen naar het kind en de klacht op zich geke-
WACHTVERZACHTERS Het aantal kinderen met ernstige psychische problemen neemt in de regio van Apanta sterk toe. Om de wachttijden te overbruggen zijn er zogenaamde ‘wachtverzachters’ ingesteld. Dit zijn voorlichtingsavonden voor ouders van kinderen met psychische problemen die op de wachtlijst staan. Apanta organiseert voorlichtingsbijeenkomsten waarop ouders voorlichting, adviezen en tips kregen en vragen konden stellen over het functioneren en begeleiden van hun kond.
KOPLOPERS IN DE ZORG
79
AP AN T A
ken, maar ook naar het systeem waarbinnen het kind functioneert: het kind in zijn gezin en het gezin in zijn context. Een geheel aparte positie wordt ingenomen door Salix: het gespecialiseerde centrum voor eetstoornissen. Het is wel onderdeel van Apanta-GGZ, maar heeft een eigen naam en positionering afgestemd op de doelgroep. Salix heeft een vernieuwend, evidence based modulair behandelprogramma voor mensen met Anorexia Nervosa, Boulimia en Binge Eating Disorder. Met het behandelprogramma kan het aantal gedwongen opnames in een klinische setting worden teruggedrongen. De modules worden samengesteld op basis van persoonlijke eigenschappen, doelstellingen en zorgvraag. Focus op netwerken
In de toekomst zal de eerder ingezette ontwikkeling van het samenwerken in netwerken steeds belangrijker worden. Dit houdt ook een verdere integratie in de wijk in waarbij het doel van Apanta is cliënten zo dicht mogelijk bij huis die zorg te bieden die nodig is. Op tijd ingrijpen door de juiste professional om toename van klachten te voorkomen en de zelfredzaamheid te versterken. Zo biedt Apanta-GGZ ‘Infant Mental Health Therapy’ aan. De therapie richt zich op het ontwikkelen van een gezonde ouder-kindrelatie en draagt zo bij aan de optimale ontwikke-
ling en de hechting van het opgroeiende kind. Komt deze hechting in de eerste drie levensjaren niet goed tot stand dan zijn de gevolgen later in het leven niet eenvoudig ongedaan te maken. Daarom is een zo vroeg mogelijke behandeling van kind en ouder noodzakelijk. Samenwerking in een keten van huisarts, Maxima Medisch Centrum en Apanta is een vereiste. Een ander project is ‘Autisme-samen’ dat een onderdeel vormt van een breder samenwerkingsverband – Zorg-samen – waarin Apanta-GGZ, GGzE Centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie en het Centrum voor Jeugden Kinderpsychiatrie Herlaafhof samenwerken om toegankelijke en goede zorg te bieden voor jongeren met een complexe problematiek. Doel van het project is opname van jongeren met een autismespectrumstoornis te voorkomen. Dit specifieke project wordt ook gefinancierd door de zorgverzekeraars.
naar de eerstelijns generalistische zorg (over) gaan. Een ding staat buiten kijf: het vak zal altijd centraal blijven staan. De komende jaren zal daarbij veel aandacht uitgaan naar de generalistische en specialistische kennis van alle medewerkers. Het geheel dient te leiden tot een continuering van de duidelijke en unieke positie van Apanta in het veld.
Juliette Becking, Annemarie Broekhuijsen en hun mede-directeur Jessy Brouwers hebben de ambitie om deze netwerken de komende jaren verder te versterken. Daarnaast is de directie van Apanta op zoek naar de optimale omvang van de organisatie, waarbij enige groei tot de mogelijkheden zou kunnen behoren. Met name de eerstelijnspraktijk zou volgens hen nog steviger kunnen worden aangezet. In het kader van ambulantisering en zorg dicht bij huis zal er een verschuiving van cliënten plaatsvinden. Meer Cliënten zullen sneller
“Dat wij van de werkvloer komen vormt je en geeft je een bepaalde wijze van kijken. Uiteindelijk maken wij ons het meest druk over het vak.”
80
KOPLOPERS IN DE ZORG
Gehandicaptenzorg
GGZ
Jeugdzorg
Maatschappelijke Ondersteuning
VVT
Ziekenhuizen en Klinieken
Life Science & Health
APANTA ACADEMY De oprichters en medewerkers van Apanta hebben altijd gewerkt vanuit de gedrevenheid voor het vak en gericht op het verbreden en verdiepen van de kennis. Vanuit deze gedrevenheid is de Apanta-academy opgericht: een opleidingsinstituut dat zich richt op het bijscholen van GGZprofessionals in het persoonsgerichte, psychodynamische en systemische gedachtegoed. Apanta verzorgt opleidingen, cursussen en workshops. Kwaliteit, kleinschaligheid en een persoonlijke aanpak in een aantrekkelijke omgeving staan hierbij centraal. Bijzondere vermelding vanuit het diverse aanbod verdient de ‘Emotion Focussed Therapy’ (EFT), de internationaal erkende opleiding van Greenberg, Eliott, Watson & Goldman. Juliette Becking: “We zijn erin geslaagd om de grondleggers deze evidence based therapie in 2010 naar Nederland te halen en het is een groot succes gebleken. ieder jaar verzorgen ze twee trainingen, EFT level I en EFT level II!” Overigens is niet alleen EFT een succes. Ook de opleidingen tot systeemtherapeut en cliëntgerichte psychotherapeut krijgen veel aanmeldingen. De cursisten zijn enthousiast over de expertise van de docenten en over de persoonlijke leersetting waardoor een veilig en stimulerend leerklimaat ontstaat.
KOPLOPERS IN DE ZORG
81