WOON ZORG CENTRUM MURI-GRIES
Gwen Verlinden 2Ma Arch aAD Masterproef 2015 Docent Klaas Goris Mentor Marcelo Blasco
? ! =
OBSERVATIE EN ONDERZOEK Site?
Bolzano, Bozen Muri-Gries Site woonzorgcentrum
Woonzorgcentrum? De drie hoekpunten van het woonzorgcentrum
ARCHITECTURAAL CONCEPT Oud en nieuw! Behouden versus afbreken Een respectvolle, nieuwe ingreep Dorp! Woonzorgcentrum = dorp Programma De straat en het plein Publiek, privaat, semi Introvert en extravert
UITWERKING Architecturale uitwerking Van programma naar plan De verblijfskamer Structureel concept Ingreep op het bestaande Zwaar versus licht Bouwtechnisch concept Verwarming en koeling Ventilatie Energetisch concept Bezonning BEO veld Nachtelijke koeling Materialisatie Vertrekken vanuit het bestaande
!
ARCHITECTURAAL CONCEPT Oud en nieuw! Behouden versus afbreken - 10 Een respectvolle, nieuwe ingreep - 12 Dorp! Woonzorgcentrum = dorp - 16 Programma - 18 De straat en het plein - 20 Publiek, privaat, semi - 22 Introvert en extravert - 26
ARCHITECTURAAL CONCEPT Antwoord op de onderzoeksvragen en standpuntinname
!
10
Oud en nieuw!
Behouden versus afbreken
Gevoelswaarde
Oud vormt een inspiratie voor nieuw. Zoals besproken in de analyse bestaat de site uit verschillende bouwwerken die er gekomen zijn op drie verschillende momenten. Het oude deel van de bebouwing is behouden omdat het herkenbaar zal zijn voor de bewoners van het woonzorgcentrum. Deze herkenning brengt een waardering teweeg en maakt de overgang van hun huidige woning naar hun nieuwe vertrek gemakkelijker. Ook is de geste duidelijk: wat oud is, is niet per se afgeschreven. Het meest recente gebouw op de site is afgebroken en maakt plaats voor een nieuwbouw. Aangezien de huidige hol-vol verhouding reeds een interessante ratio heeft, is deze grotendeels behouden in het plan. In deze nieuwbouw bevinden zich de kamers voor de bewoners met een hogere graad van afhankelijkheid.
Maaiveld
Tenslotte is ook de huidige cantina aangepakt ten voordele van een kinderopvang. 40% van de bebouwing is verdwenen om plaats te maken voor een speelplein. Het plein langs de andere kant ligt onder de oude hangar en is verlaagt zodat er veilig kan worden gespeeld en de kinderen zich geborgen voelen. Deze verlaging in het maaiveld is toegankelijk langs elke zijde, door een trap of een helling. De houten hangar die erover staat wordt gehouden.
Oud gedeelte als inspiratiebron
Hol-vol
11
Originele bebouwing
Nieuwbouw woonzorgcentrum
Kinderopvang
12
Oud en nieuw!
Een respectvolle, nieuwe ingreep Vroegere gevel herstellen
Logica originele situatie behouden
Moderne dakinrichting
Het oude deel is in zijn glorie hersteld. De gevel van het gebouw lag 8 meter dieper in het gebouw en heeft plaats gemaakt voor een overdekte buitenruimte. Deze overdekte buitenruimte wordt in het nieuwe ontwerp opnieuw aangesneden. In het 19de eeuwse deel zijn ook de serviceflats gesitueerd. Deze bevinden zich onder het pannendak op de zolderverdieping. Enkel daar waar de lift boven komt en de verpleegpost zich bevindt, penetreert de nieuwe structuur het dak. De zuidelijke dakramen in de flats zijn voorzien van een zonwering aan de hand van de originele dakpannen die plaatselijk in een nieuwe configuratie zijn geplaatst. De tegenovergelegen nieuwbouw speelt tevens in op de tegenstelling van oud en nieuw. Wat is bijgebouwd berust op de logica van het bestaande gebouw aan de overkant. Net zoals in het 19de eeuwse deel is er een duidelijk onderscheid tussen de massieve gelijkvloers in ter plaatse gestort beton en de lichte constructie op het dak. Op niveau nul bevindt zich een klassieke kloostergang met frisse waterpartij als een herinnering aan de typische Italiaanse cortile. De opbouw is rationeel en strak. Op het dak wordt deze traditionele uitvoering verlaten en dient zich een moderne manier van bouwen aan met vormen die vrijer zijn.
Serviceflats onder pannendak
Klassieke kloostergang
13
Openen 19de eeuwse gebouw
Verlaging maaiveld
Hol-vol ratio
14
Conceptschets volumes serviceflats in 19de eeuws gedeelte
15
Conceptschets nieuwbouw woonzorgcentrum
16
Dorp!
Woonzorgcentrum = dorp Huidige problematiek
Verlengen van de dorpskern
In de woonzorgcentra van vandaag wordt de hoteltypologie naar voren geschoven als dĂŠ oplossing. Natuurlijk is de generieke opbouw ondersteund door een gezonde logica, maar deze logica is niet meer dan mathematisch. Zij houdt vooral rekening met vierkante meters, regelgeving en budget. Dit is echter problematisch doordat het woonzorgcentrum en zijn bewoners hierdoor worden geĂŻsoleerd. Daarom is het woonzorgcentrum in Muri-Gries benaderd als een verlengde van het dorp. De beperkte dorpskern die nu ontwikkelt is, maar geklemd ligt tussen de drukke Vrijheidsstraat en de abdij, kan verder groeien binnen het bouwblok van het woonzorgcentrum. De grens tussen het zorgcentrum en de omgeving is transparant en amper voelbaar. Het dorpsleven rond de site vloeit er doorheen en geeft impulsen aan de gebouwen die erop staan. De plek moet hier zowel programmatorisch als ruimtelijk aan beantwoorden, wat wil zeggen dat het woonzorgcentrum niet slechts woonzorg kan zijn.
17
Kleine dorpskern langs drukke weg tussen de site en de abdij
18
Dorp!
x52 (18 service flat + 34 woonzorg)
x1 kinderopvang
x1 bar
x1 speelplein
x2 tuin
x1 spa
x2 terras
x1 bakker
x1 dokterspraktijk
x1 krantenwinkel
x1 kapsalon
x1 mini-boerderij
x1 eventenhal
19
Programma Om het bouwblok van binnenuit te activeren als nieuwe dorpskern zijn naast het programma van het woonzorgcentrum ook andere functies ingericht. De bijzondere activiteit vertaalt zich in een termen met warmwaterbaden en een eventhal. De termen zijn zeer prettig voor de buurtbewoners en toeristen, maar ook voor de senioren is het een welkome luxe. Bovendien refereert het naar de vroegere termen 500 meter ten noorden van de site. De alledaagse activiteiten zijn ge誰ntroduceerd door een aantal functies die tevens aan het woonzorgcentrum zijn gelinkt. Dit houdt een dokterspraktijk en een kinesist in. Daarnaast zijn een aantal functies die zowel voor de buurt als voor de bewoners van het woonzorgcentrum interessant zijn, maar niet worden georganiseerd door het woonzorgcentrum. Dit betreft een bar, een krantenwinkel, een bakker en een kapper. Daarnaast is er een mini-boerderij die de ouderen en kinderen samen kunnen verzorgen of bezoeken.
20
Dorp!
In het ontwerp springt ĂŠĂŠn autovrije straat naar voren. Langs de straat zijn verschillende functies georganiseerd die zowel voor de bewoners, de bezoekers, de verzorgers als de buurtbewoners interessant zijn. De resterende open ruimte is opgedeeld in verschillende, soms overdekte, buitenzones. Deze pleinen bieden elks een andere kijk op de plek, zon, schaduw, licht, donker, luid, stil, druk, rustig, wind, windstil, hard, zacht, hoog, laag.
De straat en het plein Autovrije zone
Unieke plekken
Kleine dorpskern langs drukke weg tussen de site en de abdij
Schematische voorstelling stedelijke as
21
Aanduiding van de verschillende buitenzones op het gelijkvloers 1:1000 niveau van de gemeenschap
22
Dorp!
Conceptschets plein met flexibele wanden
23
Door middel van een flexibel wandsysteem op het gelijkvloers blijft de controle in handen van het woonzorgcentrum. Wanneer gewenst, kan zowel de volledige binnentuin als 70% van het gelijkvloers worden opengesteld voor publiek. Dit is mogelijk wenselijk wanneer grote events worden georganiseerd, wanneer de kinderen van het opvangcentrum op bezoek komen of wanneer een toeristische rondleiding wordt georganiseerd. Anderzijds behoudt het woonzorgcentrum de soevereiniteit zich af te sluiten van de activiteiten indien deze te druk of lawaaierig zijn.
Publiek, privaat, semi Onafhankelijkheid van het woonzorgcentrum
termen
straat
publiek
woonzorgcentrum (1)
woonzorgcentrum (2)
privaat
24
Dorp!
De slaapkamer
Ook op het niveau van de kamer is rekening gehouden met de grens tussen het private en het gemeenschappelijke. Zowel de serviceflats als de kamers in het woonzorgcentrum kunnen zich openstellen naar de gang. Hierdoor is de gang niet enkel circulatieruimte maar ook bewoonbare oppervlakte. Dankzij deze extra vierkante meters kunnen de bewoners bezoek ontvangen op een andere plek dan hun slaapkamer.
25
Conceptschema horizontale en verticale interactie verblijfskamers
26
Dorp!
Conceptschema introverte en extraverte verblijfskamers
27
Hoewel het wordt gestimuleerd, blijft de behoefte om deel uit te maken van de interactie met de buurt blijft een individuele zaak. Daarom zijn zowel introverte als extraverte kamers voorzien, zodat bewoners altijd kunnen kiezen in welke mate ze willen deel uitmaken van het gemeenschapsleven.
Introvert en extravert