Nchi na Uraia Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa Haki na Wajibu kwa Taifa
اﻟﺤﻘﻮق واﻟﻮاﺟﺒﺎت Kimeandikwa Kimeandikwa na: na: Sheikh Musa al-Saffar SheikhHassan Hasan Musa al-Saffar
Kimetarjumiwa na: Kimetarjumiwa Muhammad A.na: Bahsan Muhammad A. Bahsan
Kimehaririwa na: Alhaji Hemedi Lubumba Kimehaririwa na: Alhaji Hemedi Lubumba
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 1
7/31/2013 1:54:30 PM
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 2
7/31/2013 1:54:30 PM
©Haki ya kunakili imehifadhiwa na: AL-ITRAH FOUNDATION
ISBN: 978 - 9987 - 17 - 028 - 9
Kimeandikwa na: Sheikh Hasan Musa al-Saffar
Kimetarjumiwa na: Muhammad A. Bahsan
Kimehaririwa na: Alhaji Hemedi Lubumba
Kimepangwa katika Kompyuta na: Al-Itrah Foundation
Toleo la kwanza: Desemba, 2013 Nakala: 2000 Kimetolewa na kuchapishwa na: Alitrah Foundation S.L.P. - 19701, Dar es Salaam, Tanzania Simu: +255 22 2110640 / 2127555 Barua Pepe: alitrah@yahoo.com Tovuti: www.ibn-tv-com Katika mtandao: w.w.w.alitrah.info
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 3
7/31/2013 1:54:31 PM
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 4
7/31/2013 1:54:31 PM
YALIYOMO Neno la Mchapishaji........................................................................................... 01 Dibaji................................................................................................................... 03 Utangulizi............................................................................................................ 07 Nchi ni nini? Na Uraia ni nini............................................................................. 09 Kufukuzwa katika Nchi na Sheria ya Jihad........................................................ 14 Dini na kupenda Nchi yako................................................................................. 18 Mipaka ya Nchi................................................................................................... 22 Wajibu wa Raia mbele ya Taifa lake................................................................... 26 Haki za Raia........................................................................................................ 35
v
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 5
7/31/2013 1:54:31 PM
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 6
7/31/2013 1:54:31 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
NENO LA MCHAPISHAJI
N
chi na Uraia ni kitabu chenye maudhui yanayohusiana na ‘nchi, uraia, haki na wajibu kwa taifa.
Kitabu hiki ni mkusanyiko wa mihadhara ya Sheikh Hassan Musa al-Saffar aliyokuwa akiitoa nyakati mbalimbali na sehemu mbalimbali kwa ajili ya kuzungumzia mada mbalimbali kuhusiana na Uislamu, Waislamu na ubinadamu kwa ujumla. Kama tunavyosema wakati wote kwamba Uislamu ni dini na mfumo kamili wa maisha; haukuacha lolote linalomhusu mwanadamu kimwili au kiroho na kuweka sheria ya k uyaendesha maisha hayo (kiroho na kimwili). Katika kitabu hiki Sheikh anazungumzia suala la haki na wajibu wa raia katika taifa kwa mtazamo wa Kiislamu. Sisi kama wachapishaji tunakiwasilisha kitabu hiki kama kilivyo kwa wasomaji wetu na kuwashauri wasome yaliyomo ndani yake, wayafanyie kazi na kuyazingatia na kufaidika na hazina iliyomo humo. Hii ni moja kati ya kazi kubwa zilizofanywa na Taasisi ya AlItrah katika kuwahudumia kielimu wasomaji wake wazungumzaji wa Kiswahili. Na kwa maana hiyohiyo, imeamua kukichapisha kitabu hiki chenye manufaa makubwa kwa lugha ya Kiswahili kwa lengo lake lilelile la kuwahudumia Waislamu hususan wanaozungumza Kiswahili. Hivyo, ni matumaini yetu kwamba wasomaji wetu watanufaika vya kutosha kutokana na kitabu hiki, kwani tumekiona ni chenye manufaa sana, hususan wakati huu wa maendeleo makubwa ya elimu 1
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 1
7/31/2013 1:54:31 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
katika nyanja zote ambapo uwongo, ngano za kale na upotoshaji wa historia na kugombanishwa wenyewe kwa wenyewe ni vitu ambavyo havina nafasi tena katika akili za watu. Tunamshukuru mwandishi wa kitabu hiki Sheikh Hassan Musa al-Saffar kwa kazi kubwa aliyofanya kwa ajili ya Umma huu wa Waislamu, Allah ‘Azza wa Jallah amlipe kila la kheri na amuingize Peponi kwa salama na amani insha’Allah. Halikadhalika tunamshukuru ndugu yetu Muhammad A. Bahsan kwa kukitarjumi kwa Kiswahili kitabu hiki, insha’Allah na yeye Allah ‘Azza wa Jallah amlipe kila la kheri hapa duniani na Akhera pia, bila kuwasahau na wale wote waliochangia kwa namna moja au nyingine mpaka kufanikisha kuchapishwa kwake. Allah awalipe wote malipo mema hapa duniani na huko Akhera. Mchapishaji Al-Itrah Foundation.
2
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 2
7/31/2013 1:54:31 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
DIBAJI
K
7
Dibaji
MwenyeziMungu, Mungu,Mwingi Mwingiwawarehema, rehema,Mwenye Mwenye Kwawa jinajina la laMwenyezi kurehemu. kurehemu.
“Ambao walifikisha ujumbe wa ujumbe Mwenyezi wa Mungu na kumwogopa “ambao walifikisha Mwenyezi Yeye, wala hawamwogopi yeyote isipokuwa Mwenyezi Mungu, na Mungu na kumwogopa Yeye, wala Mwenyezi Mungu Ndiye anayetosha kuhisabu.’’ (Al-Ahzaab 33:39).
hawamwogopi yeyote isipokuwa Mwenyezi Mungu, Mwenyezi Mungu Ndiye anayetosha Bado dhana na nyingi na mambo mengi muhimu katika Uislamu kuhisabu.’’ (Al-ahzaab 33:39). hayafahamiki au hayafahamishwi vyema kwa mtu mmoja mmoja au jamii, bali yako mbali na hayafanyiwi hata utafiti makini, hali hii Bado dhana nyingi na mambo mengi muhimu katika Uislamu imesababisha hali ya kutokuwepo uoni sahihi kwa wale wanaojishuhayafahamiki au hayafahamishwi vyema kwa mtu mmoja ghulisha na mambo yahusianayo na jamii au ya mtu mmoja mmoja mmoja au jamii, bali yako mbali na hayafanyiwi hata utafiti katika mazito yanayoihusu makini,mambo hali hii imesababisha halijamii. ya kutokuwepo uoni sahihi kwaMazingatio wale wanaojishughulisha na mambo jamii ya Mwislamu huongezeka yahusianayo kutokana nanakufikiri au ya sahihi mtu mmoja mmojawake katika yanayoihusu kwake na utekelezaji wa mambo mafunzomazito ya Uislamu, na ubaya jamii. huzidi pale anapokwenda kinyume na mafunzo sahihi yaliyoletwa na Dini ya Kiislamu katika nyanja ya imani na sheria (matendo). Mazingatio ya Mwislamu huongezeka kutokana na kufikiri Kwasahihi hivyonaimekuwa ni wake lazimawakusimama kwenye sehemu kwake utekelezaji mafunzo ya Uislamu, na kubwa ya dhana hizi na mambo haya ili kuyatatua kwa upembuzi ubaya huzidi pale anapokwenda kinyume na mafunzo sahihi makini, na kuyasoma moja baada ya jingine katika yaliyoletwa na Dini ya Kiislamu katika nyanja ya nyanja imani zake na zifahamikazo ili kuziba pengo hilo ambalo bado ni kikwazo kwa sheria (matendo). mtazamo wa Kiislamu, hasa katika hali tuliyonayo hivi sasa kweKwajamii. hivyo imekuwa ni lazima kusimama kwenye sehemu nye kubwa ya dhana hizi na mambo haya ili kuyatatua kwa upembuzi makini, na kuyasoma moja baada ya jingine katika 3 nyanja zake zifahamikazo ili kuziba pengo hilo ambalo bado ni kikwazo kwa mtazamo wa Kiislamu, hasa katika hali tuliyonayo hivi sasa kwenye jamii. 11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 3
7/31/2013 1:54:31 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
Hapana shaka kwamba umuhimu huu wa kuwazindua watu ni jukumu la wasomi na wanafikra wa Ummah wa Kiislamu, imekuwa ni jambo la wazi kwao, kwamba wanawajibika kufanya bidii katika kuondoa shaka na mkanganyiko katika fikra na mafundisho yasiyokuwa ya wazi ili kumzindua Mwislamu. Na kama vile ambavyo kila siku kunazuka fikra mpya katika maisha ya wanadamu, fikra ambazo huzalikana kutokana na maendeleo ya kielimu yanayojitokeza kwa kasi sana, inalazimu kuwepo utafiti wa kina katika kukabiliana na fikra hizo. Ndio maana walikuwapo na wanaendelea kuwepo baadhi ya watu wema wa Ummah huu ambao wamejibebesha majukumu ya kufanya kazi kwa bidii zote ili kuwaamsha na kuwazindua watu kwa kuwapa maelekezo ya Kiislamu, kwa lengo la kumfanya Mwislamu katika pande zote za kijamii kuwa mwanaharakati mchapakazi mwenye kusimamia majukumu yake kwa ukamilifu na umakini. Na katika hao wachache ambao wametoa juhudi zao na wanaendelea kutoa juhudi zao katika njia hii ni mwanachuoni maarufu; Ustadhi Sheikh Hassan Saffar ambaye hana haja ya kutambulishwa, yeye ni miongoni mwa wanaharakati wenye kuhubiri mafunzo na mwamsho mpya wa Kiislamu wenye kutoa dhamana ya kufikia njia ya mafanikio. Na utafiti huu ulioko mbele yetu ni miongoni mwa lulu za mwanachuoni huyo, aliyetoa juhudi zake zote katika kunyanyua na kuutukuza Uislamu na watu wake. Mtu huyo ni mhubiri mzuri aliye makini, ambaye mimbari za kutolea hotuba zinamfahamu vyema kutokana na hotuba zake za kipekee, na kutokana na uzoefu wake juu ya mimbari kwa muda mrefu, amesaidia katika kuendeleza hali ya hotuba za mimbari na kufikia kuwa za kisasa zaidi, na kuegemea katika upekuzi na utafiti katika mambo na fikra mbalimbali, na amezama zaidi pale alipotabikisha njia, kanuni na misingi ya kielimu katika mahubiri yake. 4
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 4
7/31/2013 1:54:31 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
Lakini juhudi zake zote hizi hazikuweza kumsimamisha na kumzuia kuandika vitabu vingi, vitabu ambavyo vimeongeza idadi kubwa ya vitabu kwenye maktaba za Kiislam, na utafiti huu ambao uko mikononi mwetu ni ushahidi wa hayo, kila tunapomtaka Sheikh tubadilishe mihadhara yake katika maudhui mbalimbali muhimu anayoyatoa katika mimbari hukubali, pamoja na kubanwa kwake na wakati na majukumu aliyokuwa nayo hutujibu mara zote katika kila ambalo lina maslahi kwa jamii. Maudhui haya ni miongoni mwa mihadhara ya Sheikh, ambaye kwa kawaida huzungumza na jamhuri pana katika matabaka tofauti ya watu, na yeye mwenyewe amesimamia na kurudia mara kwa mara katika kuyahakiki, na mwisho wake akatoa ruhusa yake ya kuchapishwa. Maudhui haya yanatokana na hotuba yake aliyoitoa Qatwif, tarehe 2/1/1416 A.H. Maudhui haya yanahusiana na ‘Nchi na Uraia, Haki na Wajibu Kwa Taifa.’ Maudhui haya ni ushahidi uliopotea katika uwanja wa mazingatio ya Kiislamu, na ni moja ya maudhui yanayomuambatanisha mwanadamu Mwislamu na taifa lake na sehemu anayoishi kwa upande mmoja, na kwa upande mwingine ni mahusiano yake na jamii yake, na hasa katika kipindi hiki kigumu, kipindi ambacho umepotea umoja wa Ummah wa Kiislam katika utandawazi wake, hali iliyopelekea kudhoofika kwa dola ambazo zimeimarisha mipaka yao inayotenganisha nchi zao, hali iliyopelekea kudhoofika maana ya utandawazi wa Taifa la Kiislamu. Hivyo ikaonekana ni wajibu kutatua jambo hili na tatizo la uratibu wa mahusiano kati ya mwanadamu na taifa lake na nchi anamoishi ndani yake katika mipaka ya dola. Tunataraji utafiti huu wenye thamani wa Sheikh Hassan Saffar utatoa majibu kuhusu jambo hili, kama tunavyotarajia kufanikisha katika kuandaa mihadhara yake mingine ambayo hutatua matatizo na mambo muhimu tofauti ya ki5
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 5
7/31/2013 1:54:31 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
jamii ili tuweze kuzichapisha hivi punde Inshaallah. – Walhamdulilahi Rabil-Alamina. Dhakir Aali Habil Qatwifu, 15/Shaban/1416 A.H.
6
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 6
7/31/2013 1:54:31 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
10
UTANGULIZIUTaNGULiZi
M
Mwenyezi Mungu amemuwekeamwanadamu mwanadamu wenyezi Mungu Mtukufu Mtukufu amemuwekea matamatamanio na matakwa, na kutokana na matamanio na manio na matakwa, na kutokana na matamanio na matakwa matakwa mwanadamu yake katika haya kuishi, mwanadamu hupanua njiahupanua yake katikanjia kuishi, matamanio yanamatamanio haya yanahitaji maelekezo na kanuni, hivyo kuwako hitaji maelekezo na kanuni, hivyo kuwako kwake (hayo matamanio) kwake (hayo matamanio) ni jambo muhimu kwa mwanadamu, ni jambo muhimu kwa mwanadamu, kwa mfano, utashi wa mtu kukwa mfano, utashi wa mtu kujipenda mwenyewe, jambo hili ni jipenda mwenyewe, jambo hili ni muhimu katika maisha ya mwamuhimu katika maisha ya mwanadamu, kwa sababu ya kuwepo nadamu,huu kwa sababu ya kuwepo utashikuihami huu mwanadamu utashi mwanadamu anaweza nafsi yake,anaweza na kuihami nafsi yake, na kuutetea uhai wake, kama vile anavyojiletea kuutetea uhai wake, kama vile anavyojiletea maendeleo binafsi maendeleo binafsi mafanikio, kwa hivyo kuna ulazima wa utashi na mafanikio, kwa na hivyo kuna ulazima wa utashi wa kujipenda wa kujipendauwepo mwenyewe uwepo kwenye ya mwanadamu, mwenyewe kwenye maisha ya maisha mwanadamu, lakini lakini jambo hili linahitaji maelekezo na mwongozo na kanuni jambo hili linahitaji maelekezo na mwongozo na kanuni ili ili mwanadamu mwanadamu asivuke asivuke mipaka. mipaka. Mfano mwingine, ni matamanio ya kijinsia, ambapo kutokana Mfano mwingine, ni matamanio ya kijinsia, ambapo kutokana na matamanio hayo ndiyo ndiyo sababu na matamanio hayo sababu ya ya kupatikana kupatikana mwendelezo mwendelezo wa familia za watu na kubakia jamiijamii ya mwanadamu, na haya nayo ni wa familia za watu na kubakia ya mwanadamu, na haya moja ya katika maisha katika ya mwanadamu lakini nayo ni matamanio moja ya muhimu matamanio muhimu maisha ya pia nayo yanahitaji maelekezo, uongofumaelekezo, na kanuni ili yabakina kwemwanadamu lakini pia nayo yanahitaji uongofu nye njiailiyake na lengo sahihi, na halinanilengo hiyo hiyo kwa kanuni yabaki kwenye njia yake sahihi, namatamanio hali ni hiyo hiyo kwa matamanio mengine. mengine. katika matamanio aliyowekewa mwanadamu ni utashi Na Na katika matamanio aliyowekewa mwanadamu ni utashi wa wa kupenda mji yake, na hili nalonalo liko liko katika kila nafsi kupenda mji wake wakenananchi nchi yake, na hili katika kila ya mwanadamu, huwa anapenda kwao na anapenda wake, anapennafsi ya mwanadamu, huwa anapenda kwao namji anapenda mji da ardhi ambayo ardhi amezaliwa au amekulia na kulelewa, wake, anapenda ambayo amezaliwahumo au amekulia humohaya na ni matamanio ya asili ya kila mtu kupenda mji wake, wanachuoni kulelewa, haya ni matamanio ya asili ya kila mtu kupenda mji pia wake, wanachuoni pia wameliona jambo hili lipo kwa wanyama wengi, jambo hili ndilo ambalo humfanya mwanadamu 7 kuendelea kuwepo katika dunia hii.
Imamu Ali (a.s.) anasema: “Miji imeimarishwa kwa sababu ya kupenda nchi.”1 Lau kama si utashi huu wa matamanio ya7/31/2013
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 7
1:54:31 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
wameliona jambo hili lipo kwa wanyama wengi, jambo hili ndilo ambalo humfanya mwanadamu kuendelea kuwepo katika dunia hii. Imamu Ali (a.s.) anasema: “Miji imeimarishwa kwa sababu ya kupenda nchi.”1 Lau kama si utashi huu wa matamanio ya kupenda nchi kuwepo katika nafsi ya mwanadamu, katu miji isingejengwa na kupambwa, na wala mwanadamu asingeweza kuufikia ukamilifu wake wa kimaendeleo ambayo wanadamu wameyashuhudia na kuendelea kuyashuhudia siku hadi siku, na uendelezaji wa ardhi unaofanywa na mwanadamu katika ardhi utaendelea maadamu sifa hii ipo katika nafsi ya mwanadamu, na ambayo kutokana nayo tunaona kumiliki na kung’ang’ania kwa nguvu na kuliko wazi kwa mwanadamu kwa kushikamana na mji wake na nchi yake.
1
Biharul Anwar, Muhammad Baqir al-Majlisiy, Juz. 75, Uk. 45. 8
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 8
7/31/2013 1:54:31 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
NCHI NI NINI, NA URAIA NI NINI?
M
aana ya nchi kama ilivyoelezwa na Ibn Mandhur katika kitabu chake ‘Lisanul-A’rab’ ni kwamba: ‘Watwan’ (nchi) ni nyumba unayoishi, nayo ni makazi ya mwanadamu na sehemu yake, wingi wake ni Awtwan. Na Autwanul-Ghanam wal-Baqar yaani malazi yao na sehemu wanazolala mbuzi au ng’ombe, ‘Watwana bilmakan’ alikaa sehemu. Na Awtwana: amefanya kuwa nchi yake. Wanasema: Awtwana fulan ardha kadha wa kadha, maana yake ni ameifanya kuwa sehemu ya kuishi na maskani yake.2
Ama maana ya nchi kwa istilahi ya kisiasa ya sasa hivi wanakusudia ‘Nchi’ ni ile sehemu ambayo mtu huishi kwa muda mrefu au sehemu ambayo mtu ana maslahi nayo au kuna familia yake.3 Na Uraia: ni sifa ya anayeishi kwenye nchi na kufaidika na haki za nchi na kutekeleza yaliyo wajibu ambayo yamewekwa kutokana na muambatano wake na nchi.4 Na Qur’ani Tukufu, haikutumia neno ‘Watwan’ lakini imetumia neno ‘Balad.’ Na katika Qur’ani kuna Sura inayoitwa ‘Suratul Balad.’, (Mji) ambayo ni sura ya 90 katika Msahafu Mtukufu. Mwenyezi Mungu anasema: 12 “Naapakwa kwamji mjihuu! huu!Nawe Nawe unaukaa unaukaa mji “Naapa mjihuu. huu. (al-balad 90: 1-2). (al-Balad 90: 1-2).
.5
Na pia ‘Baldat na bilaad Kama Lisanul-Arab, Ibn kwenye Mandhur,Qur’ani Juz. 13, lipo Harfuneno ‘ Nuun’ uk. 451. Al-Qamusiy Siyasiy, Ahmad 1268. Mwenyezi MunguAtwiyya, Mtukufuuk. alivyosema: 4 Al-Mausuatu Siyasiyya, al-Muassassatul-Arabiyya liddirasati wan-Nashri, Juz. 6, uk.373. 2 3
9
“Mji mzuri na Mola Mwenye maghufira.’’ (asSabaa; 34:15). Na pia amesema:
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 9
7/31/2013 1:54:31 PM
12 12
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
“Naapa kwamji mjihuu! huu!Nawe Naweunaukaa unaukaamji mjihuu. huu. “Naapa unaukaa mji huu. “Naapakwa kwa mji huu! Nawe (al-balad 90:1-2). 1-2). 90: (al-balad 90: 1-2). Na (al-balad pia kwenye Qur’ani lipo neno ‘Baldat na bilaad.5 Kama Mwenyezi Mungu Qur’ani Mtukufulipo alivyosema: .5.5.5 Na pia kwenye neno‘Baldat ‘Baldatna bilaad Kama Napia piakwenye kwenyeQur’ani Qur’ani lipo lipo neno neno Kama Na nanabilaad bilaad Kama Mwenyezi Mungu Mtukufu alivyosema: MwenyeziMungu MunguMtukufu Mtukufu alivyosema: alivyosema: Mwenyezi “Mjimzuri mzuri na Mola Mwenye maghufira.’’ (as“Mji mzurinana na Mola Mwenye maghufira.’’ (as“Mji mzuri Mola Mwenye maghufira.’’ (as-Sabaa; 34:15). “Mji Mola Mwenye maghufira.’’ (asSabaa; 34:15). Sabaa; 34:15). Sabaa; 34:15). Na pia amesema: Na pia pia amesema: amesema: Na Na pia amesema: “Wa
irama
wenye
maguzo?
ambao
“Wawenye irama wenye maguzo? mfano ambao “Wa irama wenye maguzo? “Wa Irama maguzo? Ambao haukuumbwa haukuumbwa mfano wake katika ambao miji?”wake kahaukuumbwa mfano wake katika miji?” haukuumbwa mfano wake89: 7-katika miji?” 8). tika miji?” (Qur’an (Qur’an 89: 78).
(Qur’an89: 89:7-7-8). 8). (Qur’an Kama vile vile ambavyo ‘Diyar’ MweKama ambavyo Qur’ani Qur’aniilivyotumia ilivyotumianeno neno ‘Diyar’ Kama vile ambavyo Qur’ani ilivyotumia neno ‘Diyar’ Kama vile Mungu ambavyo Qur’ani ilivyotumia neno ‘Diyar’ nyezi Mungu anasema: Mwenyezi anasema: Mwenyezi Mungu anasema: Mwenyezi Mungu anasema:
5
Al-Mu’jam al-Mufahras Lialfadhil Qur’an, Muhammad Muad Abdul Baqi, uk. 133-134. 5
5
10
Al-Mu’jam al-Mufahras Lialfadhil Qur’an, Muhammad Muad Abdul Baqi, uk. 133-134.
5 Al-Mu’jamal-Mufahras al-MufahrasLialfadhil LialfadhilQur’an, Qur’an,Muhammad MuhammadMuad MuadAbdul Abdul Baqi,uk. uk.133-134. 133-134. Al-Mu’jam Baqi,
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 10
7/31/2013 1:54:32 PM
13
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa 13
“Wakasema: Itakuwaje tusipigane katika njia ya Mwenyezi Mungu na hali tumetolewa nje ya majumba yetu na watoto wetu? Walipoandikiwa kupigana, wakageuka “Wakasema: Itakuwaje tusipigane katika njia ya Mwenyezi “Wakasema: Itakuwaje tusipigane katika njiaNa isipokuwa wachache miongoni mwao. Mungu na hali tumetolewa nje ya majumba yetu na watoto ya MwenyeziMungu Mungu na hali tumetolewa nje ya wetu? Mwenyezi anawajua madhalimu.” Walipoandikiwa isipokuwa majumbakupigana, yetuwakageuka na watoto wachache wetu? miongo(Qur’an, 2:246). ni mwao. Na Mwenyezi Mungu anawajua madhalimu.” (Qur’an, 2:246).
Walipoandikiwa kupigana, wakageuka isipokuwa wachache miongoni mwao. Na Na Na katika hadithi tukufu ambayo tunaweza tukaitolea katika hadithi tukufu ambayo tunaweza tukaitoleaushahidi, ushahidi, Mwenyezi Mungu anawajua madhalimu.” hadithi ambayo ambayoninimashuhuri mashuhuriinayosema: inayosema: hadithi (Qur’an, 2:246). Na katika hadithi tukufu ambayo tunaweza tukaitolea ushahidi, hadithi ambayo ni mashuhuri inayosema: “Kuipendanchi nchini ni sehemu “Kuipenda sehemuya yaimani.” imani.”6 6
Basimiongoni miongoni mwa mwa mambo ni mwanadamu kuuBasi mambo yayakiimani, kiimani, ni mwanadamu 6 penda mji wake na nchi yake. kuupenda mji“Kuipenda wake na nchi nchiyake. ni sehemu ya imani.” Basi miongoni kuipenda nchi: mwa mambo ya kiimani, ni mwanadamu Kuipenda nchi: kuupenda mji wake na nchi yake. Tukiangalia na kuisoma ya mwanadamu ya mataifa mataifa Tukiangalia na kuisoma historia historia ya mwanadamu ya mbalimbali na ya ya jamii, tutakutauzalendo uzalendowake wake na na adabu adabuzake zake kuipenda nchi: mbalimbali na jamii, tutakuta vimechukua nafasi kubwa iliyoelezea hali ya mataifa na jamii vimechukua nafasi kubwa iliyoelezea hali ya mataifa na jamii Tukiangalia kuisoma historia ya yao, mwanadamu ya mataifa hizo kupenda nchi na na kwao hizo kupendanamno mno nchi zao zao na miji miji yao, na kuambatana kuambatana kwao mbalimbali na ya jamii, tutakuta uzalendo wake na adabu zake na humo, Waarabu Waarabu na udongo udongo (sehemu) (sehemu) waliokulia waliokulia na na kulelewa kulelewa humo, vimechukua nafasi kubwa iliyoelezea hali ya mataifa na jamii walipokuwa wa wa ardhi yao walipokuwa wakisafiri wakisafiri walikuwa walikuwawakibeba wakibebaudongo udongo ardhi hizo kupenda mno nchi zao na miji yao, na kuambatana kwao na kuunusa udongo huo, na kuuweka kwenye maji wanayokuyao na kuunusa udongo huo, na kuuweka kwenye maji na udongo (sehemu) waliokulia na kulelewa humo, Waarabu nywa, na hata wanafalsafa wa Kiyunani wanayokunywa, na hata wanafalsafa wawalikuwa Kiyunaniwanafanya walikuwa walipokuwa wakisafiri walikuwa wakibeba udongo wa ardhi wanafanya hivyo hivyo, amesema hivyo amesema mshairi: yao hivyo, na kuunusa udongo huo, mshairi: na kuuweka kwenye maji 6
wanayokunywa, hata wanafalsafa wa668.Kiyunani SafinatulBihar, Sheikhna Abbas Al-Qummiy, Juz. 2, uk.
walikuwa “Tunatembea kwaamesema kutambua matembezi yetu, wanafanya hivyo hivyo, mshairi:
kwa kuhifadhi chakula kwenye sehemu za kuhifadhia. 11 Na lazima katika safari yetu tuwe na fumba la mchanga, “Tunatembea kwa kutambua matembezi yetu, 7 tunalinywa kwachakula kupenda tulipozaliwa.” kwa kuhifadhi kwenye sehemu za kuhifadhia.
Na lazima katika safari yetu tuwe na fumba la mchanga, Abbas Al-Qummiy, Juz. 2, uk. 668. 7 7/31/2013 tunalinywa kwa kupenda tulipozaliwa.”
6 Safinatul- Bihar, 11 Sheikh 11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd
1:54:33 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
“Tunatembea kwa kutambua matembezi yetu, kwa kuhifadhi chakula kwenye sehemu za kuhifadhia. Na lazima katika safari yetu tuwe na fumba la mchanga, tunalinywa kwa kupenda tulipozaliwa.”7 Mwanadamu kupenda mji haitegemei sifa nzuri na yaliyomo ndani ya nchi, inawezekana baadhi ya nchi kiuchumi, kijiografia au hata uzuri wa kimaumbile zina sifa nyingi zaidi kuliko za nchi nyingine, na huenda nchi hii haina hadhi ikilinganishwa na nyingine, lakini nchi kama nchi ilivyo hupendwa na raia wake na huambatana nayo, na kuisifu kwa nyimbo, kama anavyosema mshairi: “Tulikuwa tumeipenda, na haikustahiki kupendwa, yawezekana kitu kikapendwa wala hakina uzuri. Kama ardhi isio na hewa nzuri wala maji, lakini inapendwa kwa sababu ni nchi.”8 Hata kama hali ya hewa ya nchi hii na upatikanaji wa maji si mzuri ikilinganishwa na nchi nyingine, au hata kama itakuwa ni mbaya zaidi kuliko nyingine, yatosha kupendwa na mwanadamu kwa sababu tu ni mahala alipozaliwa, na asili yake iliyokita mizizi ndani yake, kwa hivyo siku zote huwa katika hali ya mafungamano nayo pasi na kumiliki kwingine. Ibn Abbas amesema: “Lau watu wangekinai kwenye riziki wazipatazo kama walivyokinai kwa nchi zao, asingelalamika mtu yeyote juu ya riziki.” Na miongoni mwa misemo ya zamani ni: “Lau kama si kuipenda nchi, mji ungeharibika.”9 Na nchi hufungamana 7
Ibn Abil Hadid, Sharhu Nahjul Balaghah, Juz. 4, uk. 477
Ibn Abil Hadid, Sharhu Nahjul Balaghah, Juz. 4, uk. 477 9 Kitabu kilichotangulia. 8
12
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 12
7/31/2013 1:54:33 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
katika nafsi ya mwanadamu na kumbukumbu za utoto wake na kipindi cha ujana, ambacho ni kipindi cha kumbukumbu thabiti na za maana, anasema Ibn Rumiy: “Nchi imependezeshwa kwa watu wake, ni makazi ya vijana walipitisha (maisha) yao huko, wakikumbuka nchi yao wanakumbuka zama za ujana, na hapo hufarijika.�10
10
Kitabu kilichotangulia. 13
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 13
7/31/2013 1:54:33 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
KUFUKUZWA KATIKA NCHI NA 15 SHERIA YA JIHAD
kUfUkUZWa kaTika Nchi Na ShEria Ya jihaD
M
wanadamu kuishi katika yake kufurahia maisha ndani Mwanadamu kuishi katika nchinchi yake na na kufurahia maisha ndani ya nchi alimozaliwa, hiyo ni yake haki yake ya kimaumbile, haihiya nchi alimozaliwa, hiyo ni haki ya kimaumbile, haihitaji taji kupatiwa mwingine. Mwenyezi Mungu huwakemea kupatiwa na na mtumtumwingine. Mwenyezi Mungu huwakemea watawala makafiri makafiriambao ambao huwasababishia raia Waumini watawala huwasababishia raia Waumini kuikimbia kuikimbia nchi yao, si kwa sababu yoyote, isipokuwa ni nchi yao, si kwa sababu yoyote, isipokuwa ni kutokana na imani kutokana na imani yao na dini yao. Kwa kweli kutofautiana yao na dini yao. Kwa kweli kutofautiana imani na dini si sababu ya imani na dini sababu mtu nchi haki yake. yake ya kuishi kumnyima mtusihaki yake ya ya kumnyima kuishi kwenye kwenye nchi yake. Kwa mfano watu wa Nabii Luti waliwatishia Waumini kuwaKwa mfano watu Nabiiadhabu, Luti waliwatishia Waumini kuwatoa toa katika miji yaowa kama kwa sababu tu wamemwamini katika miji yao kama adhabu, kwa sababu tu wamemwamini Mwenyezi Mungu na kwenda kinyume na tabia mbovu zilizokuwa Mwenyezi naMungu na kwenda na Mwenyezi tabia mbovu zikifanywa waovu miongoni mwakinyume watu wake, Mungu zilizokuwa zikifanywa na waovu miongoni mwa watu wake, anasema: Mwenyezi Mungu anasema:
“Na halikuwa jibu la watu wake isipokuwa kusema: Watoeni mjini “Na mwenu, halikuwa jibuhao laniwatu wake isipokuwa maana watu wanaojitakasa.”
kusema: Watoeni mjini mwenu, maana hao ni (al-A’araf 7:82). watu wanaojitakasa.” (al-A’araf 7:82). Na pia Nabii Shuaibu (a.s.), watawala waovu walimtishia silaha Na pia Nabii Shuaibu waovu na kumtoa kwenye mji (a.s.), wake watawala kwa nguvu ikiwawalimtishia hatofuata silaha mila zao na kumtoa kwenye mji wake kwa nguvu ikiwa hatofuata mila potofu: zao potofu: 14
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 14
7/31/2013 1:54:33 PM
kusema: Watoeni mjini mwenu, maana hao ni watu wanaojitakasa.” (al-A’araf 7:82). Na pia Nabii Shuaibu (a.s.), watawala waovu walimtishia silaha na Uraia Haki kwa na Wajibu Taifa na kumtoa Nchi kwenye mji wake nguvukwa ikiwa hatofuata mila zao potofu:
“Wakuu waliotakabari 16katika kaumu yake
“Wakuu waliotakabari katika kaumu yake wakasema: Ewe Shuaib! wakasema: Ewe Shuaib! Tutakutoa wewe na Tutakutoa wewe na wale walioamini pamoja nawe katika mji wetu wale walioamini mila pamoja nawe katika mji wetu au mrejee yetu. akasema: ingawa (alau mrejee katikakatika mila yetu. Akasema: Je, ingawaje, tunaichukia?”
tunaichukia?” (al-A’araf 7:88). A’araf 7:88).
Inaonekana ya watawala madikteta na mafInaonekana kwamba kwamba hii hiindio ndionjia njia ya watawala madikteta na isadimafisadi namna wanavyoamiliana na Manabii Waumini, namna wanavyoamiliana na na Manabii na Mwenyezi Waumini, Mwenyezi Mungu anasema: Mungu anasema:
“Na wale ambao wamekufuru wao: Tutawatoa “Na wale ambao waliwaambia wamekufurumitume waliwaambia katika ardhi yetu wao: au mrudi kwenye mila yetu.ardhi Mola yetu Wao akawapa mitume Tutawatoa katika au (al-Hijri; 14:13). wahyi: Hakika tutawaangamiza madhalimu.” mrudi kwenye mila yetu. Mola Wao akawapa
wahyi: hakika tutawaangamiza madhalimu.” (al-hijri; 14:13). Kutokana na dhulma hii, ndipo Uislamu unapotoa hukumu ya kupigana Jihadi, kwa ajili ya kutetea haki ya kimaumbile, haki ya Kutokana na dhulma ndipo unawataka Uislamu unapotoa hukumu ya kuishi katika nchi, na hapohii, Uislamu watangaze vita dhidi kwa ajili raia ya kutetea haki ya kimaumbile, kupigana Jihadi, ya madikteta wanaowanyima wao neema ya kuishi katikahaki nchi ya kuishi katika nchi, na hapo Uislamu unawataka watangaze yao na majumba yao. vita dhidi ya madikteta wanaowanyima raia wao neema ya kuishi katika nchi yao na majumba yao. 15
Mwenyezi Mungu anasema:
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 15
7/31/2013 1:54:33 PM
Kutokana na dhulma hii, ndipo Uislamu unapotoa hukumu ya kupigana Jihadi, kwa ajili ya kutetea haki ya kimaumbile, haki ya kuishi katika nchi, na hapo Uislamu unawataka watangaze vita dhidi ya madikteta wanaowanyima raia wao neema ya Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa kuishi katika nchi yao na majumba yao. Mwenyezi Mungu anasema: Mwenyezi Mungu anasema:
“Wakasema: itakuwaje tusipigane njia Mungu “Wakasema: Itakuwaje tusipigane katika njiakatika ya Mwenyezi yatumetolewa Mwenyezinje Mungu na haliyetu tumetolewa nje ya (al-Baqarah; na hali ya majumba na watoto wetu?” 2:246). majumba yetu na watoto wetu?” (al-baqarah; 2:246).
Na amesema tena:
Na amesema tena:
17
“Wameruhusiwa (kupigana) wale wanaopigwa “Wameruhusiwa (kupigana) wale wanaopigwa vita kwa sababu vita kwa Na sababu wamedhulumiwa. Na ni kwa wamedhulumiwa. kwa hakika Mwenyezi Mungu Muweza wa hakika Mungumajumbani ni Muweza kuwasaidia. WaleMwenyezi ambao wametolewa mwaowa pasipo haki, ila tu kwa kuwa wanasema Mola Wetu ni Mwenyezi Mungu. Na lau kuwasaidia. Wale ambao wametolewa Mwenyezi Mungu asingeliwakinga watuila kwa basi yangelivmajumbani mwao pasipo haki, tu watu, kwa kuwa
wanasema Mola Wetu ni Mwenyezi Mungu. Na lau Mwenyezi Mungu 16asingeliwakinga watu kwa watu, basi yangelivunjwa mahekalu na makanisa na (sehemu) za kuswalia na misikiti ambayo ndani yake hutajwa jina la Mwenyezi Mungu16 kwa wingi. Na hakika Mwenyezi 11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd
7/31/2013 1:54:34 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
unjwa mahekalu na makanisa na (sehemu) za kuswalia na misikiti ambayo ndani yake hutajwa jina la Mwenyezi Mungu kwa wingi. Na hakika Mwenyezi Mungu humnusuru yule anayemnusuru Yeye. Hakika Mwenyezi Mungu ni Mwenye nguvu, Mwenye enzi.� (al-Hajj 22: 39-40).
Aya hizi tukufu zilizomo katika Surat Hajj, ndizo Aya za mwanzo kuruhusu kupigana Jihadi katika Uislamu.
17
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 17
7/31/2013 1:54:34 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
DINI NA KUIPENDA NCHI YAKO
K
una mahusiano thabiti kati ya dini na kupenda nchi, kwa sababu dini halisi ni ile ambayo athari zake huakisi katika mahusiano ya mwanadamu na vitu vinavyomzunguka, kwa hivyo huyafanya mahusiano hayo kuwa thabiti na yenye nguvu, ndio maana ikawa kuipenda nchi ni sehemu ya imani, 18 na ni dalili ya utekelezaji wa 18 hadithi hii tukufu isemayo:
11 11 yaya imani.” “Kuipenda nchi nchininisehemu sehemu imani.” “Kuipenda nchi ni sehemu ya imani.”11 Basi ni mwanadamu asiipende nchi yakenchi na asiambatane Basi nikwanini kwanini mwanadamu asiipende yake na Basi ni kwanini mwanadamu asiipende nchi yake na nayo? Wakati mwili wake umekomaa kwa chakula chake na kwa asiambatane nayo? Wakati mwili wake umekomaa kwa asiambatane nayo? Wakati mwili wake umekomaa kwa kunywa yake, kunusa hewamaji yakeyake, iliyo safi, hakikahewa kinyume chakulamaji chake nanakwa kunywa na kunusa yake chakula chake na kwa kunywa maji yake, na kunusa hewa yake iliyo hakika kinyume cha hayo ni uovu na wala sio cha hayosafi, ni uovu na wala sio uadilifu. Na wakati kitendo cha mtu iliyo safi, hakika kinyume cha hayo ni uovu na wala sio uadilifu. Na wakati kitendo cha mtu kuambatana na nchi na kuambatana na nchi na kuipenda kina matokeo mazuri, Imamu Ali uadilifu. Na wakati kitendo cha mtu kuambatana na nchi na kuipenda kina matokeo mazuri, Imamu Ali (a.s.) anasema: (a.s.) anasema: kuipenda kina matokeo mazuri, Imamu Ali (a.s.) anasema:
“Katika heshima za mtu ni kupenda kwake nchi yake.”1212 12 “Katika kwakenchi nchiyake.” yake.” “Katikaheshima heshimaza za mtu mtu ni ni kupenda kupenda kwake Na wakati Mtume (s.a.w.w.) ilipomlazimu kuuhama mji wake Na wakati Mtume (s.a.w.w.) ilipomlazimu wake wakati Mtume (s.a.w.w.) ilipomlazimu kuuhama mji wake waNa Makkah, mahala alipozaliwa yeye, nakuuhama kuhamiamji Madina, wa Makkah, mahala alipozaliwa yeye, na wake, kuhamia Madina, wa Makkah, mahala yeye, na kuhamia Madina, alionalionesha hisia zakealipozaliwa kakamavu kuhusu mji na akaonesha alionesha hisia zake kakamavu kuhusu mji wake, na akaonesha esha zakealivyoupenda kakamavu kuhusu na akaonesha jinsi gani jinsihisia gani mji, mji na wake, maumivu yaliyomsibu kwa jinsi gani alivyoupenda mji, na maumivu yaliyomsibu kwa kuuacha, kama ilivyopokewa kutoka kwa Ibn Abbas (r.a.) 11 Safinatul- Bihar, Sheikhilivyopokewa Abbas Al-Qummiy,kutoka Juz. 2, uk. kwa 668. kuuacha, kama Abbas wakati (r.a.) kwamba Mwenyezi Mungu Ibn (s.a.w.w.) 12 Biharul-Anwar,Mtume Al-Majlisiy,wa Juz.71, uk.264. kwamba Mwenyezi Mungu wakati alipokuwaMtume anatokawa Makka alisimama katika (s.a.w.w.) soko la Haz-warah alipokuwa anatokanaMakka alisimama katika soko la Haz-warah (soko la Makka) akasema: 18 (soko la Makka) na akasema:
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 18
7/31/2013 1:54:34 PM
“Katika heshima za mtu ni kupenda kwake nchi yake.”12 Na wakati Mtume (s.a.w.w.) ilipomlazimu kuuhama mji wake na Uraia Haki nayeye, Wajibuna kwa Taifa wa Makkah, Nchi mahala alipozaliwa kuhamia Madina, alionesha hisia zake kakamavu kuhusu mji wake, na akaonesha jinsi gani alivyoupenda mji, yaliyomsibu na maumivukwa yaliyomsibu kwailialivyoupenda mji, na maumivu kuuacha, kama kuuacha, kama ilivyopokewa kutoka kwa Ibn Abbas (r.a.) vyopokewa kutoka kwa Ibn Abbas (r.a.) kwamba Mtume wa Mwekwamba Mtume wa Mwenyezi Mungu (s.a.w.w.) wakati nyezi Mungu (s.a.w.w.) wakati alipokuwa anatoka Makka alisimama alipokuwa anatoka Makka alisimama katika soko la Haz-warah katika soko la Haz-warah (soko la Makka) na akasema: (soko la Makka) na akasema:
“Naapa kwa Mwenyezi Mungu! Mungu! Hakika wewe ni ardhi ya ni Mwenyezi “Naapa kwa Mwenyezi Hakika wewe Mungu iliyoya bora, na ni ardhi niipendayo zaidi, na na lau kama si watu ardhi Mwenyezi Mungu iliyo bora, ni ardhi 13 wako kunitoa (kunifukuza), nisingetoka kwako.” niipendayo zaidi, na lau kama si watu wako
Warram Abi Firasi al-Malikiy kunitoaibn (kunifukuza), nisingetokaal-Ashtary kwako .”13 ameeleza katika kitabu chake ‘Tanbihil-khawatir Wanuzhatun-Nawaadhir’ kinachofahamika kama mkusanyiko wa Warram,al-Ashtary katika mlango ulio nakatika anwani Warram ibn Abi Firasi al-Malikiy ameeleza isemayo: Shauku na mapenzi ya mji na kupumbazika na familia, ni kitabu chake ‘Tanbihil-khawatir Wanuzhatun-Nawaadhir’ kinachofahamika mkusanyiko Warram, katika mlango kwamba “Abban kama ibn Said alifika kwawa Mtume wa Mwenyezi Mungu (s.a.w.w.), Mtume akasema: ‘Ewe Abban, vipi umewaacha watu wa 11 Safinatul- Bihar, Sheikh Abbas Al-Qummiy,wakiwa Juz. 2, uk.katika 668. Makka?’ Akasema: ‘Nimewaacha hali mbaya, nimeu12 Biharul-Anwar, Al-Majlisiy, Juz.71, uk.264. 13wacha mti wa mkumbazi ukiwa umekauka, nimeiwacha ncha ikiwa Subulul-Hudaa Warrashad Fii Siyrati Khayril-Ibadi, Imamu Muhammad ibn Yousuf Aswalihiy Ashamiy, Juz.Mtume 3, uk. 236. imemalizika.’ Basi (s.a.w.w.) akabubujikwa na machozi.” Na ilikuwa inasemwa kuwa: “Kumiliki kwako kwenye sehemu uliyozaliwa ni utukufu wa asili yako.’’14 Na pindi Imam Zainul-Abidina anapohadithia jihadi ya babu yake; Mtume (s.a.w.w.) na juhudi yake, na usumbufu alioupata katika maisha yake ni pale alipouhama mji wake na kuishi ugenini, anasema katika dua ya pili katika dua zilizo kwenye Sahifatus-Sajadiyyah: Subulul-Hudaa Warrashad Fii Siyrati Khayril-Ibadi, Imamu Muhammad ibn Yousuf Aswalihiy Ashamiy, Juz. 3, uk. 236. 14 Sharhu Nahjul Balaghah, Inb al-Hadid, Juz. 4, uk. 38. 13
19
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 19
7/31/2013 1:54:35 PM
pindiImam ImamZainul-Abidina Zainul-Abidinaanapohadithia anapohadithiajihadi jihadiyayababu babu NaNapindi yake;Mtume Mtume(s.a.w.w.) (s.a.w.w.)nanajuhudi juhudiyake, yake,nanausumbufu usumbufualioupata alioupata yake; katika maisha yake ni pale alipouhama mji wake na kuishi katika maisha yake ni pale alipouhama mji wake na kuishi ugenini,anasema anasema katikadua dua pilikatika katika dua zilizokwenye kwenye ugenini, yaya piliWajibu dua zilizo Nchikatika na Uraia Haki na kwa Taifa Sahifatus-Sajadiyyah: Sahifatus-Sajadiyyah:
“Naakahama akahamakwenda kwendamjimjiwawaugenini ugenininanasehemu sehemu “Na
“Na akahama kwenda mji mji wa ugenini na sehemu ya ya mbali kutoka mbali kutoka wake,sehemu sehemu makazi yayambali kutoka mji yake, wake, yakichwa makazi mji wake, sehemu ya makazi maangukio ya chake yake,maangukio maangukioyayakichwa kichwachake chake(alipozaliwa), (alipozaliwa), (alyake, ipozaliwa), na mahala pa maliwazo ya nafsi yake, kwalengo lengo la la kuitia mahalapapamaliwazo maliwazoyayanafsi nafsi yake, kwa nanamahala yake, kwa lengo la 15 15 dini Yako.” 15 kuitia nguvu dininguvu Yako.”
kuitia nguvu dini Yako.”
Na pia katika dua yake katika kuwaombea Maswahaba wa
Napiapiakatika katikadua duayake yakekatika katikakuwaombea kuwaombea Maswahabawawa Na Mtume (s.a.w.w.), akimuomba Mwenyezi MunguMaswahaba awape thawabu na Mtume (s.a.w.w.), (s.a.w.w.), akimuomba akimuomba Mwenyezi Mwenyezi Mungu Mungu awape awape Mtume malipo kwanakuvumilia kwao tabu ya kuhama kutoka kwenye miji thawabu malipo kwa kuvumilia kwao tabu ya kuhama thawabu na malipo kwa kuvumilia kwao tabu ya kuhama yao, anasema: kutoka kwenyemiji mijiyao, yao, anasema: kutoka kwenye anasema: “Na walipekutokana kutokana nakuhama kuhamakwao kwaomiji mijiyayawatu watuwao waokwa kwa “Na 16miji ya “Nawalipe walipe kutokana na na kuhama kwao watu wao kwa ajili 16 ajili yako.” ajili yako.” yako.”16 Mmoja wa wanachuoni amezitolea ufafanuzi dua hizi mbili za Imam Zainul-Abidina (a.s.) kwa kusema: “Licha ya kwamba Mtume 14 Sharhu Nahjul Balaghah, Inb al-Hadid, Juz. 4, uk. 38. 14(s.a.w.w.) naBalaghah, Maswahaba wamehama mji wa Madina amSharhu Nahjul Inb al-Hadid, Juz. 4, uk. kuelekea 38. 15 Sahifatu Sajadiya, Dua Na2. 15 Sahifatu Sajadiya, Dua Na2. 16 bao ni ngome ya Uislamu na makao makuu ya dola yake, lakinii Sahifatu Sajadiya, Dua ya 4. 16 Sahifatu Sajadiya, Dua ya 4. Imam (a.s.) ameeleza ya kwamba ni mji wa upweke.’’17 Na pia imepokewa kuwa Mtume (s.a.w.w.) alipotoka mji wa Makka na kwenda Madina aligeuka na kuutazama mji wa Makka, akifikiria kwamba hatorejea tena wala hatouona tena baada ya hapo, aliingiwa na huzuni na kuanza kulia, Jibrili (a.s.) alimuendea na kumsomea aya ya Mwenyezi Mungu isemayo: Sahifatu Sajadiya, Dua Na2. Sahifatu Sajadiya, Dua ya 4. 17 Sheikh Muhammad Mahdiy Shamsu Din, Al-Ijtimai Siyasiy al-Islamiy, uk. 145. 15 16
20
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 20
7/31/2013 1:54:35 PM
Na pia imepokewa kuwa Mtume (s.a.w.w.) alipotoka mji wa Makka na kwenda Madina aligeuka na kuutazama mji wa Makka, akifikiria kwamba hatorejea tena wala hatouona tena Nchi na Uraiana Haki na Wajibu kwa Taifa baada ya hapo, aliingiwa huzuni na kuanza kulia, Jibrili (a.s.) alimuendea na kumsomea aya ya Mwenyezi Mungu isemayo:
“hakika aliyekulazimisha Qur'ani, bila shakamahali “Hakika aliyekulazimisha Qur›ani, bila shaka atakurudisha atakurudisha mahali pa Ndiye Marejeo. Sema: Mola pa Marejeo. Sema: Mola Wangu anayemjua zaidi mwenye Wangu Ndiye anayemjua zaidi mwenye kuja na kuja na uongofu na aliyemo katika upotofu ulio dhahiri.” uongofu na aliyemo katika upotofu ulio (al-Qasas; 28: 85). dhahiri.” (al-Qasas; 28: 85).
Na inasemekana ya kwamba aya hii iliteremshwa baada ya kufika wakati ya wa kuhama Mtume (s.a.w.w.)baada aliingiwa Na Juhfah inasemekana kwambakwake, aya hii iliteremshwa ya kufika Juhfah wakatialiyozaliwa wa kuhama kwake, Mtume (s.a.w.w.) na shauku ya sehemu na walipozaliwa wazazi wake, na aliingiwa na na shauku sehemu ya aliyozaliwa na (a.s.) walipozaliwa mahala palipo makaoyamatakatifu Nabii Ibrahim (al-Kaawazazi wake, na mahala palipo na makao matakatifu ya Nabii ba), basi Jibrili (a.s.) alimshukia na akamwambia: “Je, una shauku Ibrahim (al-Kaaba), basi Jibrili (a.s.)“Ndio.” alimshukia na na mji wa (a.s.) Makka?” Mtume (s.a.w.w.) akasema: Basi hapo 18 shauku na mji wa Makka?” akamwambia: “Je, una Mtume akamteremshia aya hii.
(s.a.w.w.) akasema: “Ndio.” hii.18
Basi hapo akamteremshia aya
MiPaka Ya Nchi Maana ya nchi katika dhana ya mtu aliye Mwislamu iko katika aina tatu: 17 18
18
Sheikh Muhammad Mahdiy Shamsu Din, Al-Ijtimai Siyasiy al-Islamiy, uk. 145. Ritadhu Salikin, Sayyid Ali Khan al-Madaniy, Juz. 1, uk. 475.
Ritadhu Salikin, Sayyid Ali Khan al-Madaniy, Juz.1, uk.475. 21
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 21
7/31/2013 1:54:35 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
MIPAKA YA NCHI
M
aana ya nchi katika dhana ya mtu aliye Mwislamu iko katika aina tatu: 21
Aina ya kwanza: - Uraia wa kiimani.
Ummah Kiislamu ni wa Ummah mmoja, kama Mwenyezi Munaina yawa kwanza: - Uraia kiimani. gu anavyosema: Ummah wa Kiislamu ni Ummah mmoja, kama Mwenyezi Mungu anavyosema: “hakika Ummah wenu huu ni Ummah mmoja, na
“Hakika Ummah wenu huukwa ni Ummah mmoja, na mimi mimi ni Mola Wenu hivyo niabuduni..” (al- ni Mola Wenu 21: kwa hivyo niabuduni..” (Al-Anbiyaa 21: 92). anbiyaa 92). Kwa hivyo hivyo nchi katika mamlaka ya Waislamu, Kwa nchi zote zotezilizoko zilizoko katika mamlaka ya Waislamu, Waislamu wote wana haki ya kuishi humo, kwani ni sehemu ya Waislamu wana ya kuishi humo, kwani ni sehemu ardhi wote yao. Na hapohaki zamani Waislamu walikuwa wakiishi katika ya ardhi yao. Na hapo zamani Waislamu walikuwa wakiishi katika mtazamo huo wa kiimani na kiakida juu ya nchi, kiasi ambachomtazamo kulikuwa hakuna mitazamo ya kisiasa, wala mipakakulikuwa huo wa kiimani na tofauti kiakidaza juu ya nchi, kiasi ambacho ya kijiografia yenye kuwatenganisha, wala mipaka ya hakuna tofauti za mitazamo ya kisiasa, wala mipaka ya kijiografia kimajimbo inayokwamisha harakati za Waislamu, Ilikuwa yenyeMwislamu kuwatenganisha, wala mipaka kimajimbo akitoka Kaskazini mwa ya Afrika akielekea inayokwamisha Jakarta, Kusini Asia bilaIlikuwa ya kuwaMwislamu na hati ya kusafiria, viza ya harakati za mwa Waislamu, akitokaauKaskazini mwa kuingia, wala kuhitaji kubadilisha pesa. Afrika akielekea Jakarta, Kusini mwa Asia bila ya kuwa na hati ya kusafiria, viza kuingia, wala kuhitaji kubadilisha Lakiniauleo hii ya dola ya Kiislamu imegawanyika na kuwa pesa. nchi Hamsini, hii ni kwa sababu tu ya kukengeuka na kuwa mbali na Lakini leo hii dola ya Kiislamu imegawanyika na kuwa nchi mafundisho ya Uislamu, na ni kwa sababu ya ujinga, na pia Hamsini, hii ni njama kwa sababu tu ya kukengeuka na kuwa katika mbali na makufanyiwa na maadui. Mipaka iliyotengenezwa dola za Kiislamu, imekuwa kikwazo kikubwa kinachozuia fundisho ya Uislamu, na ni kwa sababu ya ujinga, na pia kufanyiwa wa Ummah huu nailiyotengenezwa utengamano madhubuti wadola kisiasa njamaumoja na maadui. Mipaka katika za na Kiislamu, kiuchumi.
22 mabomu yanayolipuka na Bali mipaka hiyo imekuwa ni kupelekea vita vikali na mapigano yanayopelekea umwagaji damu mara kwa mara. Kwa mfano, vita vilivyotokea karibuni kati ya Iraq na Iran, ambavyo vilidumu kwa muda wa miaka nane, kiasi22cha kupelekea Waislamu zaidi ya milioni moja wa 11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd
7/31/2013 1:54:35 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
imekuwa kikwazo kikubwa kinachozuia umoja wa Ummah huu na utengamano madhubuti wa kisiasa na kiuchumi. Bali mipaka hiyo imekuwa ni mabomu yanayolipuka na kupelekea vita vikali na mapigano yanayopelekea umwagaji damu mara kwa mara. Kwa mfano, vita vilivyotokea karibuni kati ya Iraq na Iran, ambavyo vilidumu kwa muda wa miaka nane, kiasi cha kupelekea Waislamu zaidi ya milioni moja wa nchi hizo mbili kupoteza maisha. Zaidi ya hayo, hasara kubwa ya kiuchumi ilipatikana, hasara inayokadiriwa kufikia mabilioni ya fedha. Kisha kukatokea vita kati ya Iraq na ÂKuweit, vita vilivyouchanganya ulimwengu wa Kiarabu, na kuwarejesha nyuma kiuchumi kwa miaka mingi! Kwa upande wa hasara za kiuchumi Waarabu walipata hasara kiasi cha dola bilioni 676, ambayo ni matokeo ya vita vya Ghuba vilivyotokea mwaka 1990 mpaka 1991. Na ilifikia hasara za kiuchumi kwa Iraq dola bilioni 240, wakati Kuweit ilipata hasara ya dola bilioni 237. Ama kuhusu hasara waliyoipata Waarabu kwa ujumla ni dola bilioni 91.19 Na bado kuna matatizo mengi yenye kusumbua katika mipaka ya nchi za Kiarabu. Tunaweza kusema kwa kila huzuni na uchungu kwamba maana ya nchi kwa mujibu wa imani na itikadi imebakia kuwa ni kumbukumbu njema katika historia yetu iliyopita, na kubakia kuwa ndoto tunayotarajia kutokea kwake wakati ujao, ndio maana ikawa kuna hisia kali na manung’uniko yenye nia ya kusonga mbele yanayochomoza katika nyoyo za Waislamu wenye mwamko miongoni mwao, hisia ambazo huwasukuma kwenye kiwango kiwezekanacho katika kuungana na kusaidiana licha ya kuwepo mipaka waliyowekewa na kulazimishwa nayo. Aina ya Pili: Uraia wa kisiasa, ambapo kila mtu huishi katika nchi yake ambayo yeye ni raia wa nchi hiyo, ambapo maisha yake na 19
Gazeti la Safir la Lebanon la tarehe 22|4|1993. 23
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 23
7/31/2013 1:54:35 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
mustakabali wake vinafungamana na nchi hiyo ambayo yeye ni raia, na kama Mwislamu anatamani nchi mbalimbali za dunia kuingizwa ndani ya ulimwengu wa Kiislamu ulio mmoja na mkubwa, hakika hilo halimaanishi kwamba yeye hatobeba majukumu yanayohusu nchi hiyo anamoishi ndani yake, na kufaidika na hali ya nchi hiyo na mazingira na kushirikiana pamoja na wananchi wengine kwa hali na mali. Hakika hayo yote ni mfano tosha na wa wazi kwa mujibu wa uhalisia wa maisha. Aina ya Tatu: - Nchi ya asili: Ni ile nchi ambayo mtu amezaliwa humo na kulelewa, ikiwa ni katika mji au kijiji, ambapo kuna ada zenye kuamsha hisia za mwanadamu na ni sehemu aliyo na mapenzi nayo na yenye shauku kwake, kwani hata kama atachukua uraia wa nchi nyingine, bado hisia zake na mvuto wake utakuwa katika nchi hiyo ya asili. Kwani tunaona raia anaweza kuishi sehemu yoyote katika sehemu za nchi kwa malengo ya kusoma au kufanya kazi au kwa sababu nyingine yoyote, lakini atabaki kutafuta fursa ili arudi katika mji wake au kijiji chake hata kama hakuna maendeleo yoyote au majengo mazuri ikilinganishwa na huko anakoishi. Aina hizi tatu ni zenye kuingiliana, na kushikamana, na kuchagua moja kati ya aina hizi hakupingani na aina nyingine, bali ni kuleta ufanisi zaidi. Yawezekana kwamba baadhi ya fikra zisizo na msingi zinaweza kupelekea kuonekana kwamba kuna tofauti na mikinzano katika aina hizi tatu, lakini kwa kila mwenye fikra sahihi na uoni mzuri, huona kwamba aina hizi tatu humfanya mwanadamu kuwa mwananchi mwema na mzalendo halisi. Kama anavyosema mmoja wa wanafikra: “Hakika kushikamana sana (na nchi) haimaanishi kukataa kuwepo mshikamano mwengine mdogo usio wa kiasili. Huo ndio ukweli unaoshuhudiwa na maumbile 24
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 24
7/31/2013 1:54:35 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
ya mwanadamu aliye na akili timamu. Kwa Mwislamu wa kweli, ambaye utambulisho wake wa kwanza ni Uislamu na nchi yenye eneo pana sana, hisia zake za kimaumbile humuonesha kwamba yeye pia ana mafungamano mengine madogo na yasio ya kiasili, mafungamano hayo hufuata baada ya mafungamano ya Kiislamu, na wala hakuna ukinzani wowote. Ummah wa Kiislamu ni kama mwili mmoja wenye viungo tofauti, lakini licha ya tofauti hii mwili hautoki katika umoja wake. Maumbile ya kibinadamu yanashuhudia kwamba, mwanadamu anakuwa na mafungamano ya dhati juu ya jamaa zake na ndugu zake, pia na nchi yake na mahala alipozaliwa, na pia kwa wananchi wenzake ambao wanazungumza lugha moja na walio katika dini moja, na kisha kuwa na mafungamano na kila mwanadamu, ambao Mwenyezi Mungu amewaumba katika umbile sawasawa kutoka kwenye nafsi moja (Adam). Maumbile ya mtu mwenye akili timamu yanashuhudia kwamba hakuna ukinzani wowote juu ya aina hizi tatu za mafungamano ya kinchi, hii ikiwa ni kama mfano wa ngazi, ambayo kwa kawaida kila kidato kimoja kinakitegemea kidato kingine, kwa hivyo mahusiano mema yatapatikana ikiwa hakutokuwa na ubaguzi na magomvi katika aina hizi tatu. Kwa kufanya hivi hakutokuwa na matatizo yoyote kwa kuwepo mafungamano ya kinchi katika hali hii, ikiwa tu asili ya mafungamano yapo kwa kuzingatia Uislamu. Pindi mwanadamu anaporejea katika maumbile yake ya asili atagundua kwamba ana mapenzi maalumu ya kupenda pale alipozaliwa, na kujinasibisha vyema na nchi yake, kwa kuilinda, kuitetea na kuihudumia kwa moyo wake, na huku akiwa na mafungamano ya dhati juu ya nchi yake iliyo kubwa zaidi (Uislamu), ambayo iliweza kuleta ushindi na matarajio, kama ilivyothibiti katika historia‌’’20 20
I ntimaul-Islamiy wal-Watwaniy wal-Qaumiy Takamul am Tanaqudh, Dr. Muhammad Ammara, Majallatul-Qafila, Juz. 43, uk. 2. 25
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 25
7/31/2013 1:54:35 PM
kuzingatia Uislamu. Pindi mwanadamu anaporejea katika maumbile yake ya asili atagundua kwamba ana mapenzi maalumu ya kupenda pale alipozaliwa, na kujinasibisha vyema na nchi yake, kwa Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa kuilinda, kuitetea na kuihudumia kwa moyo wake, na huku akiwa na mafungamano ya dhati juu ya nchi yake iliyo kubwa zaidi (Uislamu), ambayo iliweza kuleta ushindi na matarajio, 20 WAJIBU WA RAIA MBELE YA TAIFA kama ilivyothibiti katika historia…’’
LAKE
K
WajibU Wa raia MbELE Ya Taifa LakE
wanza: Kunyanyua neno la Mwenyezi Mungu katika nchi yako: Inampasa mwanadamu kulingania dini katika ya Mwenyezi kwanza: kunyanyua neno la Mwenyezi Mungu nchi Mungu katika sehemu yote ya ardhi na katika ulimwengu wote, yako: Inampasa mwanadamu kulingania dini ya Mwenyezilakini katika nchi anayoishi zaidi yeyeulimwengu ni mwenyewote, uwezo Mungu katika sehemu yoteniyabora ardhi na na katika mkubwa mnonchi katika kutekeleza hilo. na Bilayeye ya shaka ulinganilakini katika anayoishi ni jambo bora zaidi ni mwenye uwezo mkubwa mno katika kutekeleza jambo ya aji ni wajibu wa Mwislamu katika ulimwengu wote, hilo. lakini Bila inampasa shaka ni wajibu ulimwengu kuanzaulinganiaji na wale walio karibu wa nayeMwislamu zaidi, kamakatika Mwenyezi Mungu wote, lakini inampasa kuanza na wale walio karibu naye zaidi, anavyosema:
kama Mwenyezi Mungu anavyosema:
“Na“Na uwaamrishe watu wako uwe na na subra nayo. uwaamrishe watukuswali wakona kuswali uwe na Hatukuombi riziki. Sisi tunakuruzuku wewe. Na mwisho subra nayo. hatukuombi riziki. mwema Sisi ni wa (Twaha; 20:132). tunakuruzukumwenye wewe. takua.” Na mwisho mwema ni wa 25
mwenye takua.” (Twaha; 20:132).
Na anasema:
Na anasema: 20
Intimaul-Islamiy wal-Watwaniy wal-Qaumiy Takamul am Tanaqudh, Dr. Muhammad Ammara, Majallatul-Qafila, uk.2. Juz. 43,
“Enyi mlioamini! Jilindeni nafsi zenu na ahalizenu zenu na na Moto..” “Enyi mlioamini! jilindeni nafsi ahali (Tahrim 66:6).66:6). zenu na Moto..” (Tahrim
Na anasema:
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 26
26
7/31/2013 1:54:36 PM
Na anasema: jilindeni nafsi zenu na ahali “Enyi mlioamini! zenu na Moto..” (Tahrim 66:6). Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
Na anasema: “Enyi mlioamini! jilindeni nafsi zenu na ahali Na anasema: zenu na Moto..” (Tahrim 66:6).
Na anasema:
zako wakaribu.” (Shu’araa; “Na waonye jamaa 26:214). “Na waonye jamaa zako wakaribu.”
(Shu’araa; 26:214). Kwa hivyo ni wajibu kwazako Mwislamu kuanza(Shu’araa; kunyanyua26:214). dini ya “Na waonye jamaa wakaribu.” Mwenyezi Mungu katika nchi yake na mji wake, na kueneza Kwa hivyo ni wajibu kwa Mwislamu kuanza kunyanyua dini ya humo kheri nanimafanikio. Kwa hivyo wajibu kwa Mwislamu kuanza ya Mwenyezi Mungu katika nchi yake na mji wake,kunyanyua na kuenezadini humo Mwenyezi Mungu katika nchi yake na mji wake, na kueneza kherikuitetea na mafanikio. dhidi ya maadui: Inampasa mwanadamu Pili: humo kheri nanchi mafanikio. pindiPili: nchiKuitetea yake inaposhambuliwa na maaduiInampasa awe tayari kubeba nchi dhidi ya maadui: mwanadamu jukumu la kuihami na kuilinda yake, na kama hajaitetea pindi yake inaposhambuliwa na maadui awe tayari kubeba juPili: nchi kuitetea nchi dhidi yamipaka maadui: Inampasa mwanadamu nchi yake na mji wake, ni nani atakayeitetea! Hivi atawaita pindi nchi yake inaposhambuliwa na maadui awe tayari kubeba kumu la kuihami na kuilinda mipaka yake, na kama hajaitetea nchi watu wengine waje waitetee na kuihami! Amirul Muuminina; jukumu la wake, kuihami na kuilinda mipakaHivi yake, na kama yake na mji ni nani atakayeitetea! atawaita watuhajaitetea wengine Ali binwaitetee Abi Talib (a.s.) anawaambia wale waliozembea katika nchi yake nanamji wake, ni nani Muuminina; atakayeitetea! atawaita waje kuihami! Amirul Ali Hivi bin Abi Talib kuzilinda nyumba zao na nchi zao kwa kusema: watu wengine waje waitetee na kuihami! Amirul Muuminina; (a.s.) anawaambia wale waliozembea katika kuzilinda nyumba zao Alinchi binzao Abi Talib (a.s.) anawaambia wale waliozembea katika na kwa kusema: kuzilinda nyumba zao na nchi zao kwa kusema:
“Ni nyumba ipi mtakayoitetea baada ya kujizuia kuitetea nyumba yenu?!”21 “Ni nyumba ipi mtakayoitetea baada ya kujizuia kuitetea 21 ipi mtakayoitetea baada ya kujizuia kuitetea nyumba Na“Ni pianyumba amesema: nyumba yenu?!” 21 yenu?!”
NaNa piapia amesema: amesema: “Naapa kwa Mwenyezi Mungu! hawakupigwa wakiwa majumbani 21
21
Nahjul-Balaghah, Na. 39. “NaapaKhutbakwa
hawakupigwa Nahjul-Balaghah, Khutba Na. 39. 21
Mwenyezi Mungu! wakiwa majumbani 27
Watu mwao Watu mwao
Nahjul-Balaghah, Khutba Na. 39.
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 27
7/31/2013 1:54:36 PM
“Ni nyumba ipi mtakayoitetea baada ya kujizuia kuitetea nyumba yenu?!”21 Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
Na pia amesema:
“Naapa kwa Mwenyezi Watu hawakupigwa “Naapa kwa Mungu! Mwenyezi Mungu! 22wakiwa Watu majumbani mwao isipokuwa hudhalilika.” hawakupigwa wakiwa majumbani mwao
Tatu: Kusaidiana na wanaoshirikiana na wewe katika nchi Nahjul-Balaghah, Khutba Na. 39. miongoni mwenu anayeishi peke yake yako: Hakuna mwanadamu ndani ya nchi yake, bali kuna wale tunaoshirikiana nao katika kuishi katika nchi hii. Raha zetu ni zao na shida zao ni zetu, wakiwa ni wenye kuipenda nchi kama vile sisi tunavyoipenda, na kuisifu kama vile sisi tunavyoisifu, mafungamano yao na nchi ni kama mafungamano yetu. Hivi ni viunganishi vinavyotuunganisha kati yetu na wao, licha ya kwamba imani ndio kiunganishi kikubwa katika mafunganano yetu sote, lakini hata kama imani na itikadi zetu si moja, kule kuwa sisi sote tunashirikiana kuishi katika nchi moja, inatosha kuwepo mafungamano maalumu pamoja nao. Na yatosha kuwepo mafungamano kwa vile sote tunashirikiana katika ubinadamu, licha ya kuwepo utofauti wa dini na imani, kwani tunamuona Mtume (s.a.w.w.) pindi alipohamia Madina na kusimamisha dola ya Kiislamu huko, alisaini mkataba mashuhuri wa kihistoria unaojulikana kwa jina la ‘Mkataba wa Madina.’ Ni mkataba unaoeleza bayana juu ya kuwepo mahusiano mema kati ya Waislamu wao wenyewe, na kwa upande mwingine kati ya Waislamu na Mayahudi waliokuwa wakiishi huko, na miongoni mwa yalioandikwa humo ni kama yafuatayo:
21
Ibn Is’haq amesema: “Na Mtume wa Mwenyezi Mungu (s.a.w.w.) aliandika maandishi kati ya Ansari na Muhajirina, na kuwekeana mkataba pamoja na Mayahudi, na kutambua dini yao na mali zao, na akawekeana nao masharti: 22
Nahjul-Balaghah, Khutba Na. 27. 28
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 28
7/31/2013 1:54:36 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
‘Kwa jina la Mwenyezi Mungu, Mwingi wa rehema, Mwenye kurehemu. Hii ni barua kutoka kwa Muhammad; Mtume wa Waumini na Waislamu wa kabila la Kureshi na wale wa Yathriba (Madina) na wanaowafuata na kuambatana nao na wakaungana nao katika jihadi, na wao kuwa ni Ummah mmoja tofauti na wengine... ‘Na kwa hakika yeyote atakayetufuata miongoni mwa Mayahudi atakuwa ni mwenye kunusuriwa na kuamiliwa vyema, bila ya kudhulumiwa wala kukandamizwa... ‘Na kwa hakika Mayahudi watatoa pamoja na Waumini maadamu tu wanashambuliwa. Na hakika Mayahudi wa Bani Awfi ni taifa moja na Waumini…… ‘Na kwa hakika Mayahudi wa ukoo wa Najjar wana haki sawa na Mayahudi wa ukoo wa Awfi, na Mayahudi wa ukoo wa Harith wana haki sawa na Mayahudi wa ukoo wa Awfi, na Mayahudi wa ukoo wa Saida wana haki sawa na Mayahudi wa ukoo wa Awfi, na Mayahudi wa ukoo wa Jusham wana haki sawa na Mayahudi wa ukoo wa Awfi, na Mayahudi wa ukoo wa Awsi wana haki sawa na Mayahudi wa ukoo wa Awfi, na Mayahudi wa ukoo wa Tha’laba wana haki sawa na Mayahudi wa ukoo wa Awfi, isipokuwa Yule mwenye kudhulumu na kufanya makosa, kwani huyo hatoiangamiza isipokuwa nafsi yake na watu wake. ‘Kwa hakika Mayahudi wana pato lao na Waislamu wana pato lao, na hakika wao wanasaidiana dhidi ya yule atakayepinga mkataba huu, na ni juu yao kupeana nasaha, na ni jukumu lao kufanyiana wema, na sio dhambi, na si sawa mtu kumdhulumu mwenzake, na siku zote utetezi utakuwa kwa mdhulumiwa, na Mayahudi watatoa mali zao pamoja na Waumini pale ambapo watakuwa katika vita, na ndani ya Yathriba (Madina) patakuwa ni mahala pema kwa watu 29
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 29
7/31/2013 1:54:36 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
waliosaini mkataba huu, na jirani atakuwa kama nafsi ya mtu, si mwenye kudhuriwa wala kudhulumiwa.’23 Dr. Walim Sulaiman Qalada, aliyekuwa wakili na naibu spika wa Misri amesema katika hotuba yake aliyoitoa zamani katika makao makuu ya umoja wa mawakili wa Kiarabu, kuhuhsu utafiti na ufundishaji wa kanuni huko jijini Cairo, hotuba hiyo baadaye ilikusanywa na kuwa kitabu kilichopewa jina ‘Attasaamuhud-diniy wa tafaahumu bain al-mu’taqadat,’ na kuchapwa mwaka 1986, humo alisema kuhusiana na ‘Mkataba wa Madina: “Maandishi haya (Mkataba wa Madina), naamini kwamba hayatofautiani kabisa na maelezo yanayosema kwamba, kunakuwa na umoja wa kitaifa licha ya kuwepo dini mbalimbali.”24 Na mwanachuoni wa zama hizi; Sheikh Muhamad ShamsudDin amefanya utafiti juu mkataba huu (Mkataba wa Madina), utafiti wake umelenga katika maeneo ya mapokezi, matini, marejeo, maana na dalili, ndani ya kitabu chake kijulikanacho kwa jina la ‘Fil-ijtima’is-Siyaasiyil-Islamiy.’ Licha ya wao kuwa ni Mayahudi lakini Mtume (s.a.w.w.) amewekeana nao mkataba wa amani ya kitaifa ambao kila upande una haki ya kuutekeleza, ni kwa nini...? Ni kwa sababu wao wanashirikiana na Waislamu katika mji mmoja, Mtume (s.a.w.w.) anataka kuweka maisha ya ushirikiano katika mji wa Madina kwa lengo la kuzuia mizozo na khitilafu, kwa hivyo akawalazimisha wote kuukubali mkataba huo wa amani wa aina yake ili wote waweze kuishi kwa ushiriki katika mji wa Madina, kwa sababu ni mji wa Waislamu na wasiokuwa Waislamu… Na katika mfano mwingine, tunakuta pia suala la ujirani na haki zake na kuwafanyia wema majirani, jambo ambalo kwa mujibu 23 24
Siyratun Nabawiya, Ibn Hisham, Juz. 2, uk. 115. Attasaamuhud-diniy wa tafaahumu bain al-Mu’taqadat, uk. 23. 30
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 30
7/31/2013 1:54:37 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
wa sheria ya Kiislamu halina mafungamano na imani, kwa maana kwamba, jirani ana haki zake juu yetu, sawa jirani huyo ni Mwislamu au si Mwislamu. Sio lazima jirani yetu awe na dini kama tunayoifuata sisi ili ithibitike kwamba ni jirani, bali hata kama jirani sio Mwislamu tunalazimishwa kumfanyia wema na kuwa na mahusiano mazuri naye, na kumpa haki zake zote zilizoko juu yetu. Imepokewa kwamba mtumishi wa Ibn Abbas (r.a.) alichinja mbuzi, Ibn Abbas akamwambia: “Utakapomchuna anza kugawa kwa jirani yetu Myahudi.” Kisha Ibn Abbas akayarudia maneno hayo, yule mtumishi akasema: “Ni mara ngapi unasema maneno haya?” Akasema: “Hakika Mtume wa Mwenyezi Mungu (s.a.w.w.) hakuacha kutuusia juu ya jirani mpaka tukahofia kwamba atamrithisha.” Kutokana na maelezo haya, inaonesha kwamba Ibn Abbas (r.a) alikuwa na jirani Myahudi na alikuwa akimpa zawadi kama anavyompa Mwislamu, ili kuchunga heshima na haki za ujirani, kwa maana hii ni kwamba Uislamu hautofautishi katika kutenda wema na kutekeleza haki za kijamii kati ya Mwislamu na asiyekuwa Mwislamu, wote wako sawa kwa mtazamo wa Uislamu.25 Hata kama tukitofautiana juu ya dini na jirani yetu hilo halimzuwii yeye kupata haki zake za ujirani anazozipata jirani Mwislamu, kwa sababu wote wanashirikiana katika kuishi kwenye ardhi moja na ni majirani, uhusiano ambao unawajibisha wao kusaidiana, na kila mmoja kutekeleza haki za mwenzake, na kila ambapo mahusiano ya aina hii yanaposhamiri, ndipo wananchi watakapoweza kudumisha zaidi umoja wao wa kitaifa, na hapo ndipo watakapokuwa na nguvu ya kuijenga na kuitumikia nchi yao, kwani wananchi wa nchi moja mara nyingi matarajio yao na machungu yao juu ya nchi yao yanakuwa mamoja. Ndio maana tunamuona Imamu Ali bin Abu Talib (a.s.) anaumia kwa ajili ya mwanamke asiyekuwa Mwislamu kama anavyoumia kwa 25
Sharhu risalatul-huquq, Hasanu al-Qabanjiy, Juz. 2, uk. 534. 31
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 31
7/31/2013 1:54:37 PM
moja mara nyingi matarajio yao na machungu yao juu ya nchi yao yanakuwa mamoja. Ndio maana tunamuona Imamu Ali bin Abu Talib (a.s.) anaumia kwa ajili ya mwanamke asiyekuwa Mwislamu kama anavyoumia kwa kwa ajiliTaifaya mwanamke Nchi na Uraia Haki na Wajibu Mwislamu bila ya kubagua, hii ilitokea wakati ilipomfikia habari ya uvamizi uliofanywa na jeshi la Mu’awiyah katika ajili ya mwanamke Mwislamu bila ya kubagua, hii ilitokea wakati ilikitongoji chahabari Ambari na uliofanywa kuwatendea wakazikatika wake, pomfikia ya uvamizi na jeshiuadui la Mu’awiyah alisema: kitongoji cha Ambari na kuwatendea uadui wakazi wake, alisema:
25
“Na habari zimenifikia kuwa mtu miongoni mwao huingia kwa mwanamke Mwislamu na mwanamke Dhimiy (mtu aliyekubali kuishi chini ya utawala wa dola ya Kiislamu kwa salama na amani) na anampora pambo la mguuni (kikuku), bangili, kidani chake, na shanga, na hamuwezi kumzuia ila kwa kusema: ‘Kwa hakika Sisi ni wa Mwenyezi Mungu, na sisi ni wenye kurejea Kwake.’ (Qur’an, 2:156), na kuomba kuhurumiwa.”26
Sharhu risalatul-huquq, Hasanu al-Qabanjiy, Juz. 2, uk. 534.
Imamu Ali (a.s.) anakumbuka machungu ya mwanamke Mwislamu sambamba na machungu ya mwanamke asiyekuwa Mwislamu, kwa sababu yeye (a.s.) anataka kubainisha kwamba kule wao kuishi katika ardhi moja na kutokewa na dhulma na uvamizi mmoja kutoka kwa jeshi la Mu’awiyah, imesababisha pia machungu kuwa mamoja, na pia hisia za Imamu (a.s.) juu yao ni moja. Kwa hivyo basi inatulazimu hisia zetu ziwe moja kwa wale wote tunaoshirikiana nao katika nchi moja, zikiwa katika misingi ya kusaidiana, ambapo kwayo hunyanyua heshima ya nchi zetu na miji yetu, kwani nchi ni ya wote, na maslahi ni ya wote na hatari huwasibu wote, kwani nchi ni kama jahazi moja ambalo likipatwa na hatari inakuwa ya wote na mafanikio pia ni ya wote. 26
Nahjul-Balaghah, Khutba Na. 27. 32
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 32
7/31/2013 1:54:37 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
Kwa vile nchi ni ya wote, na heri na shari pia huwa ni za wote, hivyo kwa kuwa kuna hisia hizi za kushirikiana katika heri na shari, muda wote raia wanapaswa kushirikiana na kusaidiana ili kujikinga na hatari, na kufanya kazi kwa bidii ili kuleta ustawi mzuri na bora wa nchi yao. Na ni upumbavu tofauti za rai za watu wa nchi moja na tofauti za madhehebu au hata mitazamo ipelekee kugawanyika na magomvi ndani ya nchi moja. Kwa kweli hilo sio sahihi hata kidogo na ni khiyana, na ni kinyume cha dini na akili. Kwa hakika akili na dini inatutaka kusaidiane na kuzidisha juhudi kwa ajili ya maendeleo, kama pia vinavyotutaka kuwa pamoja na kuungana, kwa vile kuna sababu shirikishi, na hata kama kutakuwa hakuna imani na itikadi moja na inayokubalika na raia wote katika kila kipengele, kushirikiana katika ardhi moja na nchi moja kunalazimu kuwepo mahusiano mazuri na mema. Na serikali zinazojali na zenye ukweli katika kuhakikisha maslahi ya wananchi wake na umoja wao, ndizo zinapaswa kuhakikisha unakuwepo mshikamano na umoja baina ya wananchi wake. Zihakikishe inakuwepo amani na utulivu ambao utaondoa tofauti za ndani ya nchi, ambao utapelekea heshima ya nchi na maendeleo yake. Imepokewa Hadithi isemayo: “Viongozi wema ni wale wanaowapatanisha waliotofautiana, na viongozi wabaya ni wale wanaowatenganisha walioshikamana.� Nne: Mwanadamu kutenda kwa ajili ya maendeleo ya nchi yake na kunyanyua heshima yake: Nchi hutukuka kutokana na watu wake, na huendelea kutokana na juhudi zao na kusaidiana kwao, pindi wananchi watakapochapa kazi kwa bidii na kutumia uwezo wao kiakili na juhudi zao za hali ya juu na kuitumikia vyema nchi yao, natija yake ni kuwepo maendeleo katika nchi na kuheshimika. Ama wananchi wakifanya upuuzi na uzembe, itapelekea nchi yao kuzorota na kudumaa na kutopiga hatua za kimaendeleo na ku33
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 33
7/31/2013 1:54:37 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
poromoka katika kiwango cha kijamii na kitaifa, na kile cha kimataifa. Jambo la muhimu kwa mwanadamu ni kujitahidi katika kufanya kazi kwa ajili ya kuiletea maendeleo nchi yake katika sekta mbalimbali. Basi mwenye elimu anapaswa kuitumia elimu yake kwa ajili ya kuihudumia nchi yake na raia wenzake, na pia mwenye uwezo wa kimali, atumie utajiri wake kwa ajili ya maendeleo ya nchi yake kwa kuanzisha miradi itakayotoa ajira kwa wananchi na kuwasaidia wale wasio na uwezo. Ama ikiwa mali itabakia katika mabenki bila ya kuendelezwa, natija yake ni kuwepo kwa hali mbaya ya uchumi na kurudi nyuma kimaendeleo. Kwa hivyo basi, sote kwa pamoja ni wajibu wetu kwa mtu mmoja mmoja na kwa makundi kufanya kazi kwa bidii na maarifa kwa kutumia ujuzi wetu ili kila mmoja achangie katika kuiletea nchi yetu maendeleo na heshima ya juu.
34
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 34
7/31/2013 1:54:37 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
HAKI ZA RAIA
32
haki Za raia
Kwanza: Heshima: kwanza: heshima:
P
indi zikipatikana vielelezo vyavya hesPindi zikipatikana kwa kwa mwanadamu mwanadamusababu sababunana vielelezo hima nana akahisi kwamba utukufu wake unaheshimiwa, hiyohiyo humheshima akahisi kwamba utukufu wake unaheshimiwa, fanya ashikamane kwa nguvu na nchi huzidisha humfanya ashikamane kwazote nguvu zoteyake na nanchi yake hisia na huzidisha hisia zake katikakwenye kujikitanchi na yake kubakia kwenye nchi zake katika kujikita na kubakia na kuwapenda wote yake na kujihisi kuwapenda wote kila kwa mmoja kule kujihisi kwamba kila mmoja kwa kule kwamba anamuheshimu mwenzake. anamuheshimu mwenzake. Qur’ani Tukufu inaelezea wale watukaQur’ani Tukufu inaelezea wale watu ambao wamepoteza heshima ambao wamepoteza heshima katika nchi zao na kutoweza tika nchi zao na kutoweza kuupigania uhuru wao wa kimsingi katika kuupigania uhuru wao wa kimsingi katika nchi zao, watu hao nchi zao, watu hao wakawa na moja kati ya maamuzi mawili; ima wakawa na moja kati ya maamuzi mawili; ima kuishi katika kuishi hali yaauudhalili, kuihama nchi yao nakuishi kwenda kuishi hali katika ya udhalili, kuihamaaunchi yao na kwenda ugenini ugenini ili kutafuta na heshima, katika maamuzi ili kutafuta uhuruuhuru na heshima, na na katika halihali hii,hii, maamuzi yaya pilipili ndio sahihi kama Mwenyezi Mungu anavyosema: ndio sahihi kama Mwenyezi Mungu anavyosema:
“Hakika“hakika wale ambao Malaika wamewafisha ya kuwa wamezidwale ambao Malaika hali wamewafisha hulumu hali nafsi zao, wataambiwa: Mlikuwa katika hali gani? ya kuwa wamezidhulumu nafsi zao,Watasema: Tulikuwa wanyonge katika ardhi. wataambiwa: Kwani wataambiwa: Mlikuwa katika hali gani?ardhi ya Mwenyezi Mungu haikuwa pana mkahamia hao makazi Watasema: Tulikuwa wanyonge humo? katikaBasi ardhi. (an-Nisa’a 4:97). yaowataambiwa: ni Jahannam; nayo ni marejeo kwani ardhimabaya.” ya Mwenyezi
Mungu haikuwa pana mkahamia humo? basi hao makazi yao ni jahannam; nayo ni marejeo 35 mabaya.” (an-Nisa’a 4:97).
Kwa hivyo, mwanadamu hatakiwi kukubali udhalili na 7/31/2013 kukandamizwa na kushushwa hadhi yake, na pindi
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 35
1:54:37 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
Kwa hivyo, mwanadamu hatakiwi kukubali udhalili na kukandamizwa na kushushwa hadhi yake, na pindi anapoheshimiwa ndipo mapenzi na uzalendo kwa nchi yake 33unapozidi. Pili: Amani: Pili: amani: Kilaambapo ambapo mwanadamu amani ya nafsi yake, yake, mali yake Kila mwanadamuanahisi anahisi amani ya nafsi mali na yake ya familia yake, ndipo anapozidisha mapenzi na kuwa karibu na na ya familia yake, ndipo anapozidisha mapenzi na kuwa kujiambatanisha zaidi na nchizaidi yake,nananchi anakuwa na zaidizaidi ya karibu na kujiambatanisha yake, zaidi na anakuwa hivyo, imepokewa kutoka kwa Mtume (s.a.w.w.) na zaidi ya hivyo, imepokewa kutoka kwa akisema: Mtume (s.a.w.w.) akisema:
27
“Hakuna katika isipokuwa kukiwa na amani.” 27 “Hakuna heriheri katika nchinchi isipokuwa kukiwa na amani.”
Imamu juu ya ya hilo hilo kwa kwakusema: kusema:“Nchi “Nchi ImamuAli Ali(a.s.) (a.s.) anatilia anatilia mkazo mkazo juu 28 mbaya ni ile ambayo haina amani kwa raia.” mbaya ni ile ambayo haina amani kwa raia.”28 Ikiwa mwanadamu mwanadamu hahisi amani Ikiwa amani katika katika nchi nchiyake yakeatalazimika atalazimika kuihama, hatahata kama ana mapenzi nayo, nayo, kwani kutokuwepo amani kuihama, kama ana mapenzi kwani kutokuwepo amani humkosesha utulivu aliyopewa mwanadamu. humkosesha neema ya neema utulivu ya aliyopewa mwanadamu. Kwa nini wa mwanzo walilazimika kuhamiakuhamia EthioKwa nini Waislamu Waislamu wa mwanzo walilazimika pia? Ni kwa sababu walikosa amani katika mji wa Makka, kwani Ethiopia? Ni kwa sababu walikosa amani katika mji wa Makka, maudhi Makuraishi yalifikia kiwango kikubwa, hali kikubwa, iliyowapelekwaniyamaudhi ya Makuraishi yalifikia kiwango hali keailiyowapelekea wakimbilie Ethiopia, na kutokana na hali hiyo Mtume (s.a.w.w.) wakimbilie Ethiopia, na kutokana na hali hiyo naye alilazimika kuuhama mjialilazimika wa Makka baada ya kukosa amani ya Mtume (s.a.w.w.) naye kuuhama mji wa Makka nafsi yake. baada ya kukosa amani ya nafsi yake.
kila wakati na haki na batili yanaendelea. Katika ulimwengu wetu huu wa leo tunaona watu wengi wakiishi katika shida 36 na matatizo ya ukimbizi, hiyo ni kutokana na kukosekana amani na usalama wa nafsi zao, mali zao na jamaa zao, hali hiyo imesababishwa na dhulma ya watawala madikteta au fitina mbalimbali. Na jambo7/31/2013 la 11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 36 27 28
Hali hii yaal-Majlisiy, kukosaJuz. amani nchi inajirudia Biharul-anwar, 74, uk.katika 58. Mizanul-Hikmah, Shahriy, Juz. 10, uk. 527. sehemu tofauti, kwa vile mapambano kati ya
1:54:37 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
Hali hii ya kukosa amani katika nchi inajirudia kila wakati na sehemu tofauti, kwa vile mapambano kati ya haki na batili yanaendelea. Katika ulimwengu wetu huu wa leo tunaona watu wengi wakiishi katika shida na matatizo ya ukimbizi, hiyo ni kutokana na kukosekana amani na usalama wa nafsi zao, mali zao na jamaa zao, hali hiyo imesababishwa na dhulma ya watawala madikteta au fitina mbalimbali. Na jambo la kusikitisha zaidi ni kuona na kusoma takwimu za Shirika la Kuhudumia Wakimbizi Duniani la Umoja wa Mataifa, ya kwamba asilimia sitini ya wakimbizi ni Waislamu kwenye wakim34 29 bizi wanaofikia milioni kumi na nane. kwa sababu kwa sababu ya dhulma Hayo Hayo yote niyote kwanisababu gani?!!!gani?!!! Ni kwaNisababu ya dhulma na uadui na kukosekana kwa amani katika nchi ambazo kwa bahati na uadui na kukosekana kwa amani katika nchi ambazo kwa bambaya zinaitwa nchi za kamakama ambavyo Mwislamu hati mbaya zinaitwa nchiKiislamu, za Kiislamu, ambavyo Mwislamu amelazimika kuishikatika katika za amelazimikakukimbilia kukimbilia na na kuishi nchinchi zisizozisizo za Kiislamu, Kiislamu, kwa lengo la kutafuta amani na utulivu wa nafsi yake kwa lengo la kutafuta amani na utulivu wa nafsi yake pamoja na pamoja na watu wake,mkubwa ni msiba mkubwa ulioje ambao tunaishi sisi watu wake, ni msiba ulioje ambao sisi Waislamu Waislamu tunaishi ndani yake!! ndani yake!! ya amani ni neema kubwa NeemaNeema ya amani katikakatika nchi nchi ni neema iliyo iliyo kubwa sana,sana, ni ni neema ambayo kila mtu ana wajibu wa kuilinda na kuihifadhi, neema ambayo kila mtu ana wajibu wa kuilinda na kuihifadhi, na Wake na kila kila aliye aliye Muumini Muuminiwa wakweli kwelihana hanabudi budikumuelekea kumuelekeaMola Mola kwakwa kumuomba amaniamani na utulivu katikakatika nchi yake, kama kama tunavyoWake kumuomba na utulivu nchi yake, mshuhudia Imamu Zaynuldua aliyokuwa tunavyomshuhudia Imamu Abidina Zaynul-katika Abidina katika akiiomba dua aliyokuwa karibu na Mtukufu alfajiri katika mwezi Mtukufu karibu naakiiomba alfajiri katika mwezi wa Ramadhani: wa Ramadhani:
“ Ewe Mola wangu nikunjulie riziki na amani katika 30 “Ewe Mola wangu nikunjulie riziki 30 na amani katika nchi.” nchi.”
Jaridatul-Hayat, litolewalo London, 30/4/1993. 30 Biharul-Anwar, al-Majlisy, Juz. 95, uk. 91 29
Tatu: kujitosheleza kiuchumi:
37
Mwanadamu ana mahitaji mbalimbali katika maisha yake ya kila siku, na ipasavyo ni kupata mahitaji yake kikamilifu katika nchi yake ili aishi kwa utulivu, na kuweza kutoa juhudi zake na 11_Nchi nguvu na Uraia_31_July_2013.indd 37 zake katika kuijenga na kuiendeleza nchi yake, lakini7/31/2013
1:54:37 PM
Tatu: kujitosheleza kiuchumi: Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
Mwanadamu ana mahitaji mbalimbali katika maisha yake ya kila siku, na ipasavyo ni kupata mahitaji yake kikamilifu katika Tatu: Kujitosheleza Kiuchumi: nchi yake ili aishi kwa utulivu, na kuweza kutoa juhudi zake na Mwanadamu ana mahitaji mbalimbali maisha yake ya kila nguvu zake katika kuijenga na katika kuiendeleza nchi yake, lakini siku, na ipasavyo ni kupata mahitaji yake kikamilifu katika nchi pindiyake anapoyakosa hayo katika nchi yake kutokana na sababu ili aishi kwa utulivu, na kuweza kutoa juhudi zake na nguvu mbalimbali kuishi nchikatika halipindiyaana-ufakiri na zake katikaanalazimika kuijenga na kuiendeleza yake, lakini kuombaomba, kuihama yakena ili kwenda kutafuta riziki poyakosa hayoau katika nchi yakenchi kutokana sababu mbalimbali analazimika kuishi katika hali ya ufakiri na kuombaomba, au ya kumwezesha kuishi na kupata mahitaji mengine kuiya kimaisha. hama nchi yake ili kwenda kutafuta riziki ya kumwezesha kuishi na kupata mahitaji mengine ya kimaisha.
Kwa hakika kuwepo nafasi za kazi kwa wananchi Kwa hakika kuwepo nafasi za kazi kwa wananchi zitakazitakazowawezesha kupata mahitaji yao ya kila siku katika nchi zowawezesha kupata mahitaji yao ya kila siku katika nchi yao ni yao moja ni moja kati ya mambo yanayoleta furaha, kama Imam kati ya mambo yanayoleta furaha, kama Imam Zainul-Abidin Ali ibn HuseinAli (a.s.)ibn anavyosema: Zainul-Abidin Husein (a.s.) 35 anavyosema:
“Miongoni mwa furaha ya mwanadamu ni biasha kuwepo nchini mwake.”31 “Miongonial-Majlisy, mwa furaha ya 95, mwanadamu Biharul-Anwar, Juz. uk. 91 ni biashara yake kuwepo mwake.”31 ya ufakiri katika kwa hakika kuishinchini maisha 30
Na nch kunaleta mashaka na machungu, maisha Na kwa hakika kuishi maisha ya ufakiri kwani katika nchi yako kunale- ya namn ta mashaka na machungu, maisha ya namna hiyo yanafanana yanafanana na maisha yakwani uchungu ambayo mtu huyaishi na maisha ya uchungu ambayo mtu huyaishi wakati anapokuwa ugeanapokuwa ugenini, Imamu Ali (a.s.) anasema: nini, Imamu Ali (a.s.) anasema:
31
“Fakiri ni mgeni ndani ya nchi yake.”32
Biharul-anwar, al-Majlisy, Juz. 100, uk. 7.
Na amesema tena a.s: 11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 38
38
7/31/2013 1:54:38 PM
yanafanana na maisha ya uchungu ambayo mtu huyaishi wakati anapokuwa ugenini, Imamu Ali (a.s.) anasema: Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa 32 “Fakiri ni mgeni ndani ya nchi yake.” “Fakiri ni mgeni ndani ya nchi
yake.”32
amesematena tenaa.s: a.s: Na Na amesema
“Kuwa tajiri nje niyasawa nchi sawa nakwako kuwa(sehemu nchini kwako “Kuwa tajiri nje ya nchi na ni kuwa nchini ya kuzaliwa), fakiri katika ni sawa na kuwa (sehemunayakuwa kuzaliwa), na nchi kuwayako fakiri katika nchi yako ni 33 33 ugenini.” sawa na kuwa ugenini.”
Pindi maisha ya mwanadamu yanapokuwa magumu katika Pindiyake maisha ya mwanadamu yanapokuwa magumu katika nchi hulazimika kuishi kama kwamba ni mgeni, licha ya nchi yake hulazimika kama kwamba wa ni nchi mgeni, ya kwamba mtu huyo nikuishi mwenyeji na mwananchi hiyo, licha na kwamba chake mtu huyo ni mwenyeji na mwananchi nchi na hiyo, na kinyume ni kwamba mtu anayekuwa ugenini wa na kuwa kinyume ni mahitaji kwambayake mtuya anayekuwa ugenininchi na ile kuwa na uwezo wa chake kujipatia kimaisha, inakuwa uwezo wanikujipatia mahitaji ya kimaisha, inakuwa nchi ile ya ugenini kama nchi yake yayake kuzaliwa. Na leo tunashuhudia watu mbalimbali wenye uwezo wa kufanya kazitunashuhudia na weya ugenini ni kama nchi yakemkubwa ya kuzaliwa. Na leo nye vya kielimu, hulazimika na kuishi watuvipaji mbalimbali wenye uwezokuzikimbia mkubwanchi wazao kufanya kazi na ugenini lengo na uwezokuzikimbia wa kiuchumi, watuzao na wenye kwa vipaji vyala kutafuta kielimu, riziki hulazimika nchi hao ni kama watu wengine wanaopenda kuishi nchini mwao na kuishi ugenini kwa lengo la kutafuta riziki na uwezo wa wala hawapendi kutengana na ndugu zao, lakini shida zinawakiuchumi, watu hao ni kama watu wengine wanaopenda kuishi fanya wafanye hivyo!
nchini mwao na wala hawapendi kutengana na ndugu zao, Kutokana na hali hiyo, ndio maombi ya Nabii Ibrahim (a.s.) lakini shida zinawafanya wafanye hivyo!
kuuombea mji Mtukufu wa Makka baada ya kumaliza kujenga nyumba tukufu kwenye mambo mawili: Amani (a.s.) Kutokana na (al-Kaaba) hali hiyo,yalilenga ndio maombi ya Nabii Ibrahim na uwezo wa kimaisha kwa wakazi wa mji huo, kama Qur’ani kuuombea mji Mtukufu wa Makka baada ya kumalizaTukujenga kufu inavyomnukuu kwa kusema:
nyumba tukufu (al-Kaaba) yalilenga kwenye mambo mawili: Amani na uwezo wa kimaisha kwa wakazi wa mji huo, kama
32 33
31
Nahjul-Balaghah, Maneno ya hekam Na. 3 Nahjul-Balaghah, Maneno ya hekam Na. 57
Biharul-anwar, al-Majlisy, Juz. 100, uk. 7. Nahjul-Balaghah, Maneno ya hekam Na. 3 39 33 Nahjul-Balaghah, Maneno ya hekam Na. 57 32
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 39
7/31/2013 1:54:38 PM
36 36
Qur’ani Tukufu inavyomnukuu kwa kusema:
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
Qur’ani Tukufu inavyomnukuu kwa kusema:
“Na aliposema ibrahim: Ewe wangu! “Na aliposema Ibrahim: ibrahim: Ewe Mola wangu! Ufanye huu wangu! uwe mji wa “Na aliposema EweMola Mola amani na uwaruzuku wakazi wake matunda.” Ufanye huu uwe mji wa amani na uwaruzuku
Ufanye huuwake uwe mji wa(al-baqarah amani na2:126). uwaruzuku (al-Baqarah 2:126). wakazi matunda.” wakazi wake matunda.” (al-baqarah 2:126). .
.
40
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 40
7/31/2013 1:54:38 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
ORODHA YA VITABU VILIVYO CHAPISHWA NA AL-ITRAH FOUNDATION 1. Qur’an Al-Kariim - Tafsir Al-Kashif Juzuu ya kwanza mpaka Thelathini 2.
Uharamisho wa Riba
3.
Uharamisho wa uwongo Juzuu ya Kwanza
4.
Uharamisho wa uwongo Juzuu ya Pili
5.
Hekaya za Bahlul
6.
Muhanga wa Imamu Husein (A.S.)
7.
Mikingamo iliyomzunguka Imamu Ali (A.S.)
8.
Hijab vazi Bora
9.
Ukweli wa Shia Ithnaashari
10. Madhambi Makuu 11. Mbingu imenikirimu 12. Abdallah Ibn Saba 13. Khadijatul Kubra 14. Utumwa 15. Umakini katika Swala 16. Misingi ya Maarifa 17. Kanuni za Ndoa na maadili ya Familia 41
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 41
7/31/2013 1:54:38 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
18. Bilal wa Afrika 19. Abudharr 20. Usahihi wa Historia ya Uislamu na Waislamu 21. Salman Farsi 22. Ammar Yasir 23. Qur’an na Hadithi 24. Elimu ya Nafsi 25. Yajue Madhehebu ya Shia 26. Ukusanyaji na Uhifadhi wa Qur’an Tukufu 27. Al-Wahda 28. Ponyo kutoka katika Qur’an. 29. Uislamu mfumo kamili wa maisha ya kijamii 30. Mashukio ya Akhera 31. Al Amali 32. Dua Indal Ahlul Bayt 33. Udhuu kwa mujibu wa Kitabu na Sunna. 34. Haki za wanawake katika Uislamu 35. Mwenyeezi Mungu na sifa zake 36. Kumswalia Mtume (s) 37. Nafasi za Ahlul Bayt (a.s) 38. Adhana. 39 Upendo katika Ukristo na Uislamu 42
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 42
7/31/2013 1:54:38 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
40. Tiba ya Maradhi ya Kimaadili 41. Maana ya laana na kutukana katika Qur’ani Tukufu 42. Kupaka juu ya khofu 43. Kukusanya swala mbili 44. Bismillah ni sehemu ya Qur’ani na husomwa kwa Jahara 45. Kuwaongoza vijana wa kizazi kipya 46. Kusujudu juu ya udongo 47. Kusherehekea Maulidi Ya Mtume (s) 48. Tarawehe 49. Malumbano baina ya Sunni na Shia 50. Kupunguza Swala safarini 51. Kufungua safarini 52. Umaasumu wa Manabii 53. Qur’an inatoa changamoto 54. as-Salaatu Khayrun Mina -’n Nawm 55. Uadilifu wa Masahaba 56. Dua e Kumayl 57. Sauti Ya Uadilifu wa Binadamu 58. Umaasumu wa Mitume - Faida Zake Na Lengo Lake 59. Umaasumu wa Mitume - Majibu Ya Aya Zenye Utata 60. Umaasumu wa Mitume - Umaasumu wa Mtume Muhammad (s) 43
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 43
7/31/2013 1:54:38 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
61. Nahju’l-Balaghah - Juzuu ya Kwanza 62. Nahju’l-Balaghah - Juzuu ya Pili 63. Kuzuru Makaburi 64. Maswali Na Mishkili Elfu - Sehemu ya Kwanza 65. Maswali Na Mishkili Elfu - Sehemu ya Pili 66. Maswali Na Mishkili Elfu - Sehemu ya Tatu 67. Maswali Na Mishkili Elfu - Sehemu ya Nne 68. Maswali Na Mishkili Elfu - Sehemu ya Tano 69. Maswali Na Mishkili Elfu - Sehemu ya Sita 70. Tujifunze Misingi Ya Dini 71. Sala ni Nguzo ya Dini 72. Mikesha Ya Peshawar 73. Malezi Ya Mtoto Katika Uislamu 74. Ubora wa Imam ‘Ali Juu ya Maswahaba Na Ushia ndio njia iliyonyooka 75. Hukumu za Kifikihi zinazowahusu Wanawake 76. Liqaa-u-llaah 77. Muhammad (s) Mtume wa Allah 78. Amani na Jihadi Katika Uislamu 79. Uislamu Ulienea Vipi? 80. Uadilifu, Amani na Mtume Muhammad (s) 81. Mitala na Ndoa za Mtume Muhammad (s)
44
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 44
7/31/2013 1:54:38 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
82. Urejeo (al-Raja’a ) 83. Mazingira 84. Utokezo (al - Badau) 85. Hukumu ya kujenga juu ya makaburi 86. Swala ya maiti na kumlilia maiti 87. Uislamu na Uwingi wa Dini 88. Mtoto mwema 89. Adabu za Sokoni 90. Johari za hekima kwa vijana 91. Maalimul Madrasatain Sehemu ya Kwanza 92. Maalimul Madrasatain Sehemu ya Pili 93. Maalimul Madrasatain Sehemu ya Tatu 94. Tawasali 95. Imam Mahdi katika Usunni na Ushia 96. Hukumu za Mgonjwa 97. Sadaka yenye kuendelea 98. Msahafu wa Imam Ali 99. Ngano ya kwamba Qur’ani imebadilishwa 100. Idil Ghadiri 101. Kusoma sura zenye Sijda ya wajibu 102 Hukumu zinazomhusu mkuu wa kazi na Mfanyakazi 103. Huduma ya Afya katika Uislamu 45
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 45
7/31/2013 1:54:38 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
104. Sunan an-Nabii 105. Historia na sera ya viongozi wema (Sehemu ya Kwanza) 106. Historia na sera ya viongozi wema (Sehemu ya Pili) 107. Shahiid Mfiadini 108. Kusalia Nabii (s.a.w) 109. Ujumbe -Sehemu ya Kwanza 110. Ujumbe - Sehemu ya Pili 111. Ujumbe - Sehemu ya Tatu 112. Ujumbe - Sehemu ya Nne 113. Mariamu, Yesu na Ukristo kwa mtazamo wa Kiislamu 114. Hadithi ya Thaqalain 115. Maarifa ya Kiislamu 116. Ukweli uliopotea sehemu ya Kwanza 117. Ukweli uliopotea sehemu ya Pili 118. Ukweli uliopotea sehemu ya Tatu 119. Ukweli uliopotea sehemu ya Nne 120. Ukweli uliopotea sehemu ya Tano 121. Johari zenye hekima kwa vijana 122. Safari ya kuifuata Nuru 123. Fatima al-Zahra 124. Myahudi wa Kimataifa
46
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 46
7/31/2013 1:54:38 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
125. Kuanzia ndoa hadi kuwa Wazazi 126. Visa vya kweli sehemu ya Kwanza 127. Visa vya kweli sehemu ya Pili 128. Muhadhara wa Maulamaa 129. Mwanadamu na Mustakabali wake 130. Imam Ali (‘a) Ndugu wa Mtume Muhammad (s) (Sehemu ya Kwanza) 131. Imam Ali (‘a) Ndugu wa Mtume Muhammad (s) (Sehemu ya Pili) 132. Khairul Bariyyah 133. Uislamu na mafunzo ya kimalezi 134. Vijana ni Hazina ya Uislamu. 135. Yafaayo kijamii 136. Tabaruku 137. Taqiyya 138. Vikao vya furaha 139. Shia asema haya Sunni asema haya Wewe wasemaje? 140. Visa vya wachamungu 141. Falsafa ya Dini 142. Azadari-Kuhuzunika na Kuomboleza 143. Sunna katika Kitabu Fiqhi al-Sunnah 144. Mtazamo Mpya - Wanawake katika Uislamu 145. Kuonekana kwa Allah 47
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 47
7/31/2013 1:54:38 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
146. Tabia njema kwa Mujibu wa Ahlul-Bayt (Sehemu ya Kwanza) 147. Tabia njema kwa Mujibu wa Ahlul-Bayt (Sehemu ya Pili) 148. Ndugu na Jirani 149. Ushia ndani ya Usunni 150. Maswali na Majibu 151. Mafunzo ya hukmu za ibada 152. Ahlul Bayt ndani ya tafsiri za Kisunni No 1 153 Ahlul Bayt ndani ya tafsiri za Kisunni No 2 154. Ahlul Bayt ndani ya tafsiri za Kisunni No 3 155. Abu Huraira 156. Vipengee kadhaa katika Swala ya Jamaa na Msikiti. 157. Mazingatio kutoka katika Qur’an - Sehemu ya Kwanza 158. Mazingatio kutoka katika Qur’an - Sehemu ya Pili 159. Mazingatio kutoka katika Uislamu - Sehemu ya kwanza 160. Mazingatio kutoka katika Uislamu - Sehemu ya Pili 161. Qur’ani Tukufu – Pamoja na Tarjuma ya Kiswahili 162. Falsafa ya Mageuzi ya Imam Husein (a.s) 163. Amali za Mwezi Mtukufu wa Ramadhani 164. Elimu ya Tiba za Kiislamu - Matibabu ya Maimamu 165. Uislamu Safi 48
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 48
7/31/2013 1:54:38 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
166. Majlisi za Imam Husein Majumbani 167. Mshumaa. 168. Uislam wa Shia 169. Amali za Makka 170. Amali za Madina 171. Asili ya Madhehebu katika Uislamu 172. Sira ya Imam Ali kuhusu Waasi 173. Ukweli uliofichika katika neno la Allah 174. Uislamu na Mifumo ya Uchumi 175. Umoja wa Kiislamu na Furaha 176. Mas’ala ya Kifiqhi 177. Jifunze kusoma Qur’ani 178. As-Sahifatul Kamilah as-Sajjadiyyah 179. Hayya ‘Alaa Khayri’l-’Amal Katika Adhana 180. Ukweli kuhusu Funga ya Siku ya Ashura 181. Dua za Miezi Mitatu Mitukufu (Rajabu, Shaabani na Ramadhani) 182. Uadilifu katika Uislamu 183. Mahdi katika Sunna 184. Jihadi ya Imam Hussein (‘as) 185. Kazi na Bidii ni njia ya maendeleo 186. Abu Talib – Jabali Imara la Imani
49
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 49
7/31/2013 1:54:38 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
187. Ujenzi na Utakaso wa Nafsi 188. Vijana na Matarajio ya Baadaye 189. Usalafi – Historia yake, maana yake na lengo lake 190. Ushia – Hoja na Majibu 191. Mateso ya Dhuria wa Mtume (saww) 192. Maombolezo – Msiba wa Bwana wa Mashahidi (a.s.) 193. Shahidi kwa Ajili ya Ubinadamu 194. Takwa 195. Amirul Muuminina (‘as) na Makhalifa 196. Utawala na Uendeshaji katika Sera ya Imam Ali (a.s.) 198. Kuelewa Rehma ya Mwenyezi Mungu 199. Mtazamo kuhusu msuguano wa kimadhehebu 200. Upotoshaji Dhahiri katika Turathi ya Kiislamu 201. Nchi na Uraia – Haki na wajibu kwa Taifa 202. Mtazamo wa Ibn Taymiyyah kwa Imam Ali (a.s.) 203. Uongozi wa kidini – Maelekezo na utekelezaji wa Kijamii
50
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 50
7/31/2013 1:54:38 PM
Nchi na Uraia Haki na Wajibu kwa Taifa
KOPI NNE ZIFUATAZO ZIMETAFSIRIWA KWA LUGHA KINYARWANDA 1.
Amateka Na Aba’Khalifa
2.
Nyuma yaho naje kuyoboka
3.
Amavu n’amavuko by’ubushiya
4.
Shiya na Hadithi
51
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 51
7/31/2013 1:54:38 PM
MUHTASARI
52
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 52
7/31/2013 1:54:38 PM
MUHTASARI
53
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 53
7/31/2013 1:54:38 PM
MUHTASARI
54
11_Nchi na Uraia_31_July_2013.indd 54
7/31/2013 1:54:38 PM