Ukweli kuhusu funga ya siku ya ashura

Ϣ˶ ϴ˶Σή͉ ϟ΍ Ϧ ˶ Ի˰˴Ϥ˸Σή͉ ϟ΍ Ϫ˶ ˰͉Ϡϟ΍ Ϣ˶ ˸δΑ˶

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA Sunnah ya Mtume au Uzushi wa Bani Umayyah?

Kimeandikwa na: Sh. Najmuddin At-Twabasiy

Muhtasari na Nyogeza: Shk. Mulabba Saleh Lulat

‫ﺗﺮ ﺟﻤﺔ‬

‫ﺻﻮم ﻋﺎﺷﻮراء‬ ‫ﺑني اﻟﺴﻨﺔ اﻟﻨﺒﻮﻳﺔ واﻟﺒﺪﻋﺔ اﻷﻣﻮﻳﺔ‬

‫‪ϒϟ ΄Η‬‬

‫ﻧﺠﻢ اﻟﺪﻳﻦ اﻟﻄﺒﴘ‬

‫ ‪ΔϴϠΣ ΍Ϯδϟ΍ ΔϐϠϟ΍ ϰϟ΍ ΔϴΑήόϟ΍ ΔϐϠϟ΍ Ϧϣ‬‬ ‫‪ii‬‬

ŠHaki ya kunakili imehifadhiwa na: Al-Itrah Foundation ISBN: 978 - 9987 - 512 - 91 – 1 Kimeandikwa na: Sheikh Najmuddin at-Twabasiy Muhtasari na Nyogeza: Sheikh Mulabba Saleh Lulat Kimehaririwa na: Al-Haj Hemedi Lubumba Selemani na Al-Haj Ramadhani S. K. Shemahimbo Kimepangwa katika Kompyuta na: Al-Itrah Foundation Toleo la Kwanza: Februari, 2013 Nakala: 3000 Toleo la Pili: Mei, 2013 Nakala: 1000 Kimetolewa na Kuchapishwa na: Al-Itrah Foundation S.L.P. - 19701, Dar es Salaam, Tanzania.

Simu: +255 22 2110640 / 2127555 Barua Pepe: alitrah@raha.com Tovuti: www.ibn-tv.com Katika mtandao: www.alitrah.info Kwa kushirikiana na: Al-Mustafa International University, S.L.P. - 3616, Dar es Salaam. Tanzania.

Barua Pepe: Tanzania@miu.ac.ir na: info@miu.ac.ir Tovuti: www.miu.ac.ir

iii

YALIYOMO Neno la Mchapishaji..................................................................................v Utangulizi .................................................................................................. 7 Mlango wa Kwanza: ................................................................................ 9 Tukio la mauaji ya Sayyidna Husayn (‘a) Siku ya Ashura katika historia ya Kiislamu........................................................................ 9 1. Nani Sayyidna Husayn (‘a) na nani Yazid (L.A.) .................................. 9 2. Tukio la Ashura na sababu zake .......................................................... 13 3. Historia ya taratibu za kuadhimisha ................................................... 17 Mlango wa Pili: ..................................................................................... 29 Ashura ni Nini? ....................................................................................... 29 1. Ashura kilugha .................................................................................... 29 2. Hukumu ya funga ya Ashura kabla ya funga ya Ramadhan .............. 32 3. Je Mayahudi wanafunga siku ya Ashura?........................................... 32 4. Natija ................................................................................................... 36 Mlango wa Tatu:.................................................................................... 37 Uchambuzi wa Hadithi kuhusu Funga Ya Ashura .................................. 37 1. Hukmu ya Funga ya Ashura ............................................................... 37 2. Rai za Mafaqihi .................................................................................... 42 3. Uchunguzi wa Hadithi ........................................................................ 44 4. Natija ................................................................................................... 52 4. Uongo na Misimamo ........................................................................... 53 Mlango wa Nne: .................................................................................... 77 Tahtima na Msimamo. ............................................................................ 77 Nyongeza Muhimu: .............................................................................. 83 Hoja za walio na akili kuhusu kumlaani maluuni Yazid na Ansari wake .............................................................................. 83 iv

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

NENO LA MCHAPISHAJI

K

itabu ulichonacho mikononi mwako kimetarjumiwa kwa Kiswahili kutoka lugha ya asili ya Kiarabu. Katika kitabu hiki, mwandishi anazungumzia mada kuu nne: •

Tukio la mauaji ya Imam Husain AS katika siku ya Ashura,

•

Ashura ni nini?

•

Uchambuzi wa hadithi kuhusu funga ya Ashura, na

•

Tahtima na msimamo. Mwishowe akaleta nyongeza ya hoja kuhusu kumlaani Yazid na wasaidizi wake.

Kwa nini mwandishi akachagua mada hizi? Ni kwa sababu ya tofauti zilipo miongoni mwa Waislamu kuhusiana na matukio au mada hizi, hivyo, aliamua kufanya utafiti wa kina kwa mujibu wa Qur’ani na Sunnah - vyanzo viwili vikubwa ambavyo ndio chimbuko la sheria zote za Uislamu ili angalau aweze kupunguza kama si kuziondoa kabisa tofauti hizi.

Tumekiona kitabu hiki ni chenye manufaa makubwa hususan wakati huu wa sayansi na teknolojia kubwa ambapo ngano, hadithi za kale na upotoshaji wa historia ni vitu ambavyo havina nafasi kwa watu wa sasa.

Taasisi yetu ya Al-Itrah imeamua kukichapisha kitabu hiki kwa lugha ya Kiswahili kwa madhumuni yake yaleyale ya kuwahudumia Waislamu wazungumzaji wa lugha ya Kiswahili. Ni matumaini yetu kwamba kitabu hiki kitakuwa ni chenye manufaa makubwa kwao. v

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

Tunamshukuru ndugu yetu Sheikh Mulabba Saleh Lulat kwa kufanikisha tarjuma ya kitabu, pia na wale wote waliosaidia kwa njia moja au nyingine hadi kufanikisha kuchapishwa kwake na kuwepo mikononi mwa wasomaji. Allah awalipe wote malipo mema hapa duniani na huko Akhera pia. Amin!

Mchapishaji: Al-Itrah Foundation Dar es Salaam.

vi

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

UTANGULIZI

H

istoria ya Uislamu iliingia doa na majonzi pindi mjukuu wa Mtume (s), Imam Husayn (a) ambaye ni sahaba na kipenzi cha Mtume (s) aliyesifika kwa sifa za ukamilifu na utukufu, mrithi wa Mtume (s) kwa hulka na tabia, akiwa na pote la watu 72 tu aliridhia kujitoa muhanga na kufa kishahidi ili kuunusuru Uislamu. Ni yeye alisikika akisema: “Ikiwa dini ya Muhammad (s) haitasimama ila kwa kuuliwa kwangu, basi enyi panga njooni mchukue uhai wangu.”

Aliyeamrisha mauaji haya ya kikatili alikuwa ni Yazid bin Muawiya bin Abu Sufyan wa ukoo wa Bani Umayyah. Ni yeye ndiye alimpa amri gavana wake wa mji wa Kufa, Ubaydullah bin Ziyad, kutekeleza kitendo hicho kwa ukatili na ushenzi ambao hajawahi kufanyiwa binadamu.

Siku hiyo ilikuwa ni siku ya Ashura yaani tarehe 10, mwezi wa Muharram, mwaka wa 61 H. Siku hiyo ilikuwa ni siku ya majonzi kwa Ummah wa Kiislamu, kwa watu wa Madina, kwa wote Bani Hashim na kizazi cha Mtume (s), kwa wote wapenzi wa Mtume (s) na kizazi chake, kwa mbingu na ardhi na vilivyomo… Ama kwa Yazid na Bani Umayyah na mashia wao walisheherekea na kumshukuru Mungu! Damu hii tukufu, yenye enzi ya Sayyidna Husayn (a) na kizazi cha Mtume (s) pamoja na mashia wao iligeuka kuwa ni Dhulfikari iliyomuangamiza Yazid na mashia wake na baadae kuutokomeza utawala dhalimu wa Bani Umayyah.

Baada ya mauaji ya Karbala, waumini na wapenzi wa haki waliitikia mwito wa Sayyidna Husayn (a) wa kumnusuru 7

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

kwa kuweka hai muhanga huu adhimu na malengo yake ya kupambana kulinda dini na kutokomeza utawala dhalimu. Ni dhahiri kwamba kumbukumbu za mauaji ya Imam Husayn (a) ni nakma na balaa kwa watawala wote madhalimu, kwani ni joto ndani ya nyoyo za waumini kuwapa nguvu kuangusha utawala wa watu jeuri. Hii ndiyo sababu kuu ya watawala kufanya kila jitihada kuhakikisha nuru hii ya tawhidi inazimika.

Watawala wa Bani Umayyah waliokabiliwa na fedheha hii ya kumwaga damu ya Mtume (s) na waja wema, walitumia kila njama kufuta athari za tukio hilo na kuwasahaulisha Waislamu yaliyotokea hapo Karbala, siku ya Ashura. Njia ya mkato ilikuwa ni kuzusha hadithi nyingi zenye kutukuza siku ya Ashura kama siku ya Baraka na furaha! Ni dhahiri kwamba Maimamu wa Ahlul Bayt (a) walihuisha kumbukumbu za mauwaji ya Ashura hapo Karbala na kuifanya Ashura kuwa ni siku ya majonzi, msiba na kuomboleza.

Zipo hadithi nyingi zilizopokelewa kutoka kwa Mtume (s) kuhusu kufunga siku ya Ashura na fadhila zake. Kitabu hiki kinarejea hadithi hizo za Mtume (s) na kuchambua ukweli wa hadithi hizo kwa kuchunguza wapokezi wa hadithi (Sanadi) na madhumuni ya hadithi (matini, nasi).

8

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

MLANGO WA KWANZA TUKIO LA MAUAJI YA SAYYIDNA HUSAYN (A) SIKU YA ASHURA KATIKA HISTORIA YA KIISLAMU 1. NANI SAYYIDNA HUSAYN (A) NA NANI YAZID (L.A) 2. TUKIO LA ASHURA NA SABABU ZAKE 3. HISTORIA YA TARATIBU ZA KUADHIMISHA MUHANGA WA SAYYIDNA HUSAYN (A)

:(ι) Ϳ΍ ϝϮγέ ϝΎϗ " ΍ΪΑ΃ ΩήΒΗ ϻ ϦϴϨϣΆϤϟ΍ ΏϮϠϗ ϲϓ Γέ΍ήΣ ϡϼδϟ΍ ϪϴϠϋ ϦϴδΤϟ΍ ϞΘϘϟ ϥ΍ " “Hakika mauaji ya Husayn (a) yana joto ndani ya nyoyo za waumini kamwe halitapoa”. Rasulullah (s) “Wale wanaolia kwa kusikia misiba ya familia yangu, machozi yao ni kinga kwao dhidi ya Moto na Allah atawaweka Peponi”. Imam Husayn (a) (Bihar al- Anwar, Jz. 44 , uk. 279)

NI NANI SAYYIDNA HUSAYN (A) NA NANI YAZID (L.A)

S

ayyidna Husayn (a) ni mjukuu Mtukufu wa Mtume (s) na sahaba wake. Ni mtoto wa Sayyidna Ali (a) na Bibi Fatima (a). Kinasaba, nani mwenye utukufu kama Sayy9

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

idna Husayn (a)? Kitabia na kihulka, Sayyidna Husayn (a) alimshabihi babu yake, Rasullah (s). Sifa zake kama mmojawapo wa Ahlul Bayt na Ahlul Kisaa, ziko bayana katika Qur’ani, maarufu kwa wenye moyo na macho.1 Mtume (s) alimpenda na kumtukuza sana. Alimsifu na kumuenzi kwa sifa ambazo zinaelezea ukamilifu wa tabia yake na imani yake na kwamba ni Imam mrithi wake atakayemnusuru na kuhuisha Qur’ani na Sunnah pindi dini itakapokuwa inatitia katika tope la uzushi na uzindiki wa Bani Umayyah.

Mtume (s) anasema katika hadithi mashuhuri:

ϦϴδΣ Ϧϣ Ύϧ΃ ϭ ϲϨϣ ϦϴδΣ Husayn (a) atokana na mimi na mimi natokana na Husayn (a).

Imamu Husayn (a), baada ya kifo cha kuhuzunisha cha kaka yake, Sayyidna Hasan (a), alirithi Uimamu kama alivyousia Mtume (a) kwa amri ya Mwenyezi Mungu. Bila shaka hakuna aliyekuwa na sifa kama za Imamu Husayn (a) kuongoza Ummah wa Kiislamu. Kama mwakilishi wa babu yake Mtume Muhammad (s), lengo kuu la Imamu Husayn (a) lilikuwa ni kulinda na kukinga Uislamu na kuwaongoza Waislamu. Alikuwa mlinzi wa mafunzo sahihi ya Qur’an takatifu na Sunnah.

Hali ya zama, ilikuwa inaonyesha kwamba utawala wa Bani Umayyah, chini ya Muawiya bin Abi Sufyan ulikuwa umeharibu dini kiasi cha batili kuwa haki na haki kuwa batili. Katika barua yake kwa watu wa Basra, Imam Husayn (a) anawaandikia: 1

Rejea aya zifuatazo: 33:33, 3:33, 3:61, 10

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

“… Nawatumia mjumbe wangu na barua hii na ninawalingania kwenye Kitabu cha Allah na Sunnah ya Mtume Wake kwa sababu Sunnah imeangamizwa na Bid’ah (uzushi) umetawala…”

Watu wa kawaida walipata shida sana wakati wa utawala wa Muawiya. Waislamu hawakuona wakumshitakia zaidi ya Imamu Husayn (a) kuhusu hali hiyo. Walimtaka achukue hatua dhidi ya dhuluma, na achukue madaraka kuwa kiongozi ili kuwafundisha mafunzo sahihi ya Uislamu, kuwalinda na kuwaonea huruma. Wakati Muawiya alipokuwa hai, Imamu Husayn (a) alitekeleza makubaliano ambayo Imamu Hasan (a) alitiliana saini mkataba na Muawiya.

Muawiya alibuni mpango wa kubadili ukhalifa (ambao ni uwakilishi wa Mwenyezi Mungu na Mtume wake) kuwa ni ufalme. Ukaanza kutekelezwa na kabla ya kifo chake akamchagua mwanae Yazid (l.a.), aliyesifika kwa ufasiki na kufuru, kuchukua dhima hii tukufu ya ukhalifa, kwa hila za kuwanunua watu wamkubali na kumuunga mkono kama khalifa baada yake. Kwa kufanya hivi, kwa mara nyingine tena, akavunja mkataba aliyotiliana saini na Imamu Hasan (a).

Ama Yazid (l.a.), baba yake ni Muawiya ambae ni mtoto wa Abi Sufyan na Hinda binti Utba bin Rabiah. Abu Sufyan ndiye aliyeongoza mapambano dhidi ya Mtume (s) na kufanya kila mbinu ili amuangamize hadi pale aliposhidwa na kusalimu amri kwa Mtume (s) alipoiteka Makkah (Fathu Makkah). Hinda ndiye yule aliyemtuma Wahshi kumuua Sayyidna Hamza (r.a) na baadae kuichana maiti yake na kutafuna ini lake. Nasaba iliyonyonya husuda, chuki na uadui dhidi ya Mtume (s) na kizazi chake. Aliyoyafanya Yazid 11

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

(l.a) Karbala ni matunda, urithi wa ‘shajaratun mal’uuna’, kalimatun khabithah, al-ardhul khabith’.2 Mama yake Yazid, Maysum alikuwa mkristo, aliachwa na Yazid akalelewa ujombani kwao, kabila la Bani Kilab ambao kabla ya Uislamu walikuwa wakristo.

Yazid (l.a.) alikanusha wazi sheria za Kiislamu; alikuwa mlevi mahiri anakunywa pombe wazi wazi, mcheza kamari, mzinifu. Alitumia ovyo bila haya mali za Waislamu kwa anasa zake na mambo yake ya kipuuzi. Katika maasi ya laana na kufuru kubwa aliyoyafanya ni kuamrisha kuuliwa kikatili Imam Husayn (a), familia yake na masahaba wake, watu watakatifu wasio na mithili katika historia. Hakujali matakatifu ya Allah na Mtume Wake.

Baada ya mauaji ya Karbala, alituma jeshi la wahuni kushambulia Madina, mji wa Mtume na Makka, mji wa Mwenyezi Mungu, na kuwaruhusu wafanye watakavyo. Wahuni hawa walivunja heshima ya Msikiti Mtakatifu wa Mtume (s), waliwauwa masahaba wa Mtume (s) na wakafikia daraja ya kuwabaka mabinti, mabanati wa masahaba na Waislamu. Wakazaliwa wanaharamu… Hawakutosheka, wakaishambulia Makka takatifu na kuipiga Ka‘aba kwa mawe hadi kuiunguza! Aliwatesa na kuwauwa Waislamu wengi katika sehemu mbalimbali za dola ya Kiislamu, hasa katika sehemu takatifu kama Makka na Madina.Wafuasi wa Imamu Ali (Mashia) walikuwa hasa ndiyo walengwa wakuu ambao waliathiriwa kwa chuki na unyama huo.

2

Shajaratun Mal’uunah: Mti uliyolaniwa rejea aya 17:60. Kalimatun Khabithah: Neno baya, ovu rejea aya 14:26, Al-Ardhul khabith: ardhi mbaya rejea aya 7:58.

12

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

TUKIO LA ASHURA NA SABABU ZAKE

K

atika mwaka wa 41 H., Muawiya alichukua madaraka kwa kutumia njia za rushwa, umwagaji damu, vitisho na udanganyifu. Imam Hasan (a) baada ya kuwa khalifa kwa miezi sita tu baada ya baba yake, alilazimika kumuachia Muawiya madaraka kwa masharti. Sababu ya kuachia madaraka ni jeshi lake ambalo halikuwa tayari kupigania haki bali lilikuwa limejaa wanafiki ambao wanashirikiana na Muawiya na walikuwa tayari kumsaliti Imam Hasan (a).

Utawala wa Muawiya na mwanae Yazid (l.a.) ulitegemea nguvu za upanga. Walitumia nguvu za ukatili, kuhakikisha wanatawala Ummah wa Kiislamu kwa njia zozote zile za haramu.

Kabla hajafariki, Muawiya alimchagua mwanae Yazid (l.a.), ambae sifa zake zimetajwa, kuwa khalifa wa Mtume na Amiri wa waumini! Katika mwaka wa 60 H., anapofariki Muawiya, Yazid (l.a.) akachukuwa madaraka na akajitangaza kuwa ni kiongozi wa Ummah wa Kiislam. Popote watu walipokataa utawala wake alitumia rushwa, vitisho na ukatili ili kusimika utawala wake. Kama vile baba yake Muawiya, Yazid (l.a.) alitumia kila njia za hila na ujanja. Baada tu ya kuingia madarakani, Yazid (l.a.) alituma barua akimuamrisha Walid gavana wa Madina, kuchukua kiapo cha utii (bay‘a) bila masharti, kwa wote walio na mamlaka na hususan Imamu Husayn (a). Alipeleka barua hiyo ikiwa na amri kwamba ikiwa Imamu Husayn (a) atakataa kula kiapo cha utii (bay‘a) 13

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

kwa Yazid (l.a.) auawe, na kichwa chake kikatwe na kipelekwe Dameshki, Syria kwa Yazid (l.a.).

Ilikuwa ni muhali, haiwezekani kabisa, kwa mtu kama Imamu Husayn (a) kumkubali mtu kama Yazid (l.a.) kuwa kiongozi wa Waislamu na kuwa na mamlaka juu ya Uislam.

Imamu Husayn (a) alipoitwa na Walid (gavana wa Madina) na kutakiwa atoe kiapo cha utii kwa Yazid (l.a.), alikataa katakata na kuweka wazi msimamo wake:

ϒϠΘΨϣ ϭ ΔϟΎγήϟ΍ ϥΪόϣ ϭ ΓϮΒϨϟ΍ ΖϴΑ Ϟϫ΃ Ύϧ· ήϴϣϻ΍ ΎϬϳ΃ έϮϤΨϟ΍ ΏέΎη ϞΟέ Ϊϳΰϳ ϭ ϢΘΨϳ ΎϨΑ ϭ Ϳ΍ ΢Θϓ ΎϨΑ ΔϜ΋ϼϤϟ΍ ϊϳΎΒϳ ϻ ϲϠΜϣ ϭ ϖδϔϟΎΑ ϦϠόϣ ΔϣήΤϤϟ΍ βϔϨϟ΍ ϞΗΎϗ ϭ ˬϪϠΜϣ “Ewe gavana! Sisi ni watu wa Nyumba ya Utume, na machimbo ya Utume, na mahali wanaposhuka Malaika; kwa sisi ndiyo Allah amefungua na ni kwa sisi ndiyo atahitimisha.

Ama Yazid (l.a) ni mtu mnywaji pombe, muuaji, anamwaga damu za watu wasio na hatia, fasiki kwa wazi, mfano wangu hawezi kula kiapo cha utii kwa mfano wake, Yazid ...”

Kwa nini Sayyidna Husayn (a) alisimama dhidi ya Maluuni Yazid (l.a.) na kukataa kula kiapo cha utii?

Imamu Husayn (a) alielewa kwamba kula kiapo cha utii kwa Yazid (l.a.) kusingeleta faida yeyote kwa Ummah wa Kiislamu bali kungehatarisha uhai wa Uislamu. Imam alikuwa hana uchaguzi bali kuulinda na kuuchunga Uislam na kukabiliana naYazid (l.a.) na madai yake ya kuwatawala Waislamu 14

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

hata ikibidi kujitolea muhanga maisha yake na ya wafuasi wake wapendwa.

Kumkubali Yazid (l.a.) kama khalifa wa Mtume (s), kiongozi na mwakilishi wa Waislam itakuwa na maana ya kuharibu kazi ngumu aliyoifanya Mtume Mtukufu (s) na Maimamu (a) ya kuusimamisha Uislamu. Itakuwa ni kubomoa dini tukufu ya Allah na kuondosha ubinadamu juu ya ardhi. Hivyo ilibidi Imamu kukataa kutoa kiapo cha utii kwa Yazid (l.a.). Uislamu ulikuwa hauwezi kudumu mpaka Imamu Husayn (a) ajitolee muhanga, yeye ambaye ndiye Imamu wa zama hizo, mlinzi wa dini, amani na utu ambaye alikuwa badala ya Mtume na mwakilishi wa Mwenyezi Mungu ulimwenguni.

Mtume Muhammad (a) alikuwa tayari amemfahamisha Imam tukio hili alipokuwa mdogo ambalo litatokea baada ya kifo chake na Imam alijua upinzani mkubwa unaomsubiri siku za baadaye. Imam Husayn (a) alipambanua kwamba njia pekee ya kuamsha Ummah wa Kiislam kutoka katika usingizi ni yeye kujitoa muhanga na kila kilicho kitakatifu, na kuufahamisha Ummah kwamba bora mtu kufa kuliko kupigia magoti batili. Shirk siyo tu kuabudu masanamu, lakini mbaya zaidi kuliko hiyo ni kumkubali kiongozi mpotofu, muovu, taghuti kama kiongozi. Ni kukana uongozi wa Mwenyezi Mungu na kupigia magoti uongozi wa Shetani.

Hali ya kutishia maisha yake ilimlazimisha Sayyidna Husayn (a) kuacha mji wa Babu yake na kuelekea Makkah. Lakini hata Makkah hakuwa na usalama kwa sababu maluuni Yazid alikuwa amewapeleka watu wa kumuua Imam Husayn (a) hata kama atakuwa anatufu Nyumba ya Allah! Hali hii ilimlazimisha Imam kuondoka Makkah bila kuhijji –ilhali hijjah imewadia - na kuelekea mji wa Kufa ambako Waislamu walikuwa wanamui15

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

ta aje awaongoze na kwamba wako tayari kula kiapo cha utii kwake kama khalifa wa Mtume (s) na Amiri wa waumini.

Tabia za usaliti na uduni na kupenda madaraka na dunia ziliwafanya watu wa Kufa kumsaliti Imam Husayn (a) na kusalimu amri kwa maluuni Ubaydullah bin Ziyad, gavana wa Yazid (l.a.) katika mji wa Kufa. Hali hii ndiyo iliyopelekea Imam Husayn (a) kuuliwa kikatili hapo Karbala, tarehe 10 Muharram, 61 H.

16

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

HISTORIA YA TARATIBU ZA KUADHIMISHA MUHANGA WA SAYYIDNA HUSAYN (A) a. Maimamu wa Ahlul Bayt (a) na kuweka kumbukumbu za msiba wa Sayyidna Husayn (a): Ada ya Majlis Akiwa amebaki peke yake hapo Karbala, Imam Husayn (a) alipaza sauti na kunadi: “Hal min naswirin yansuruna?” ikiwa ina maana: “Je! Hivi hayupo wa kutunusuru?” Huu ulikuwa ni mwito utakao baki milele katika nyoyo za wote wapenzi wa Imam Husayn (a) na kuamsha hisia na dhamira na kuwa tayari kukataa uYazidi popote ulipo katika sura yoyote ile.

Wapenzi wa Nyumba ya Mtume –Ahlul Bayt (a), na Waislamu kwa ujumla popote walipokuwepo walipokea msiba huu kwa majonzi makubwa, hasira, majuto na chuki dhidi ya wauaji hawa waliomwaga damu tukufu na takatifu ya kizazi cha Mtume (s). Imam Husayn (a) alikuwa ni mjukuu na kipenzi cha Mtume (s), sahaba aliyekamilika kwa kila tabia njema na amali nzuri, bali alikuwa ni kumbukumbu ya kipenzi cha Ummah – yaani Mtume (s). Kumuua Imam Husayn (a) bila shaka ilikuwa ni laana na kitendo kiovu kisicho na kifani kisichokubalika kwa Mwislamu yeyote ila yule aliye na uadui na Allah na Mtume Wake. Msiba huu adhimu kwa Ummah huu, ni tukio lililogusa kwa undani dhamira ya Waislamu tu baada ya muhanga wa Karbala.

17

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

Msafara wa wafungwa hawa – wengi wakiwa ni wanawake na watoto wa Nyumba tukufu ya Mtume (s) popote walipopita walipanda mbegu ya kuomboleza msiba huu adhimu wa Mtume (s) na Ummah wa Kiislamu. Maeneo hasa yaliyotikiswa na msiba huu ni Kufa, Dimeshki na Madina. Kufa ni mji uliyokuwa makao makuu ya ukhalifa zama za Imam Ali (a). Ni mji ulioishi na watu hawa watukufu wa Nyumba ya Mtume (s) na kujua fadhila na utukufu wao. Ni watu wa Kufa ndiyo waliomuita Imam Husayn (a) na kisha wakaogopa na kumsaliti. Na wengine wengi walikuwepo ambao walishindwa kwenda kumnusuru Imam Husayn (a). Walishuhudia madhila na uovu dhidi ya Nyumba hii tukufu: waliona kichwa cha Imam Husayn (a) kikichezewa, vichwa vya mashahidi vikitundikwa juu ya mikuki, na huku wanawake na watoto wakiburuzwa katika minyororo kama mateka!!! Haya yalikuwa ni maovu ya laana yaliyogonga nyoyo za watu.

Majlis ya kwanza tunaweza kusema ilisomwa eneo la sokoni hapo Kufa na Bibi Zaynab (a) alipotoa hotuba iliyotikisa nyoyo zilizoshindwa kutetea haki alipowahutubia kwa ufasaha wa baba yake Imam Ali (a) kwa kusema: “Enyi watu wa Kufa, ole wenu! Hivi nyinyi mnatambua ni pande lipi la moyo wa Muhammad mmekata? Ni bay‘ah gani mmevunja! Ni damu ya nani mmemwaga! Ni utakasifu wa nani mmevunja! Je siyo Husayn (a) ambaye mwili wake usiyo na kichwa umebaki bila kuzikwa juu ya ardhi ya Karbala!

Ni roho ya Mtukufu Mtume (s), ni roho ile ile ya Uislamu!”

Majlisi hii iliwagusa kwa ndani sana watu wa Kufa na kusukuma harakati za Tawwabun na Mukhtar ili kulipiza kisasi.

18

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

Hotuba za Bibi Zaynab (a) na Imam Ali Zaynul-Abidin (a) na wengine ziliwaliza wa karibu na wa mbali. Siku kumi baada ya mauaji ya Karbala, mesenja wa Yazid, Abd al-Malik ibn Abi al-Harith al-Sulamiy, alifika Madina na baada ya swala ya asubhi, alitoa taarifa ya kuuliwa Imam Husayn (a).

Wingu la msiba lilitanda juu ya Madina. Vilio na mayoe vilipaa kutoka katika nyumba za Banu Hashim na kutikisa kuta za Masjidun-Nabawiy.

Zaynab, Umm Luqman, binti yake Aqil bin Abi Talib alitoka akipiga kelele akisema: “Mtasema nini pindi Mtume (s) atakapokuulizeni: ‘Enyi Ummah wa mwisho mmefanya nini kuhusu kizazi changu na familia yangu baada yangu? Baadhi yao ni mateka na wengine wameanguka wameuawa, wametapakaa damu. Huu ni ujira gani kunilipa kwa kazi yangu ya Utume, kwamba mwanifuata kwa kudhulumu kizazi changu?’”

Fatimah Binti Huzaam, maarufu kama Ummul Banin, alimbeba mjukuu wake Ubaydullah mtoto wa Abbas na kutoka naye. Alipoulizwa anakwenda wapi, akajibu: “namchukua yatima wa Abbas kutoa rambirambi kwa mama wa Husayn (a).” Wanaume kwa wanawake walikuwa wakikutana mchana, hapo Jannatul Baqii na kukumbuka mauaji ya Karbala.

Vilio na mayoe vilikuwa vikisikika masafa kwa mbali.

Yazid (l.a) alipowaachia wafungwa wa Nyumba tukufu ya Mtume (s), waliomba fursa ya kuomboleza kifo cha Imam Husayn (a) na mashahidi wengine. Walitengewa nyumba hapo Dimeshq na wakaomboleza wiki nzima. Kama vile Musa alivyolelewa katika kasri ya Firauni, basi msingi wa sunna ya kumlilia Imam Hasayn (a) uliwekwa katika ikulu ya Yazid muuaji mwenyewe hasa wa Imam Husayn (a)!

19

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

Waliporejea Madina mji wao walipoishi na Mtume (s), msiba ulikuwa ni adhimu kama siku ile alipofariki Mtukufu Mtume (s). Pindi msafara huu wa Familia ya Mtume (s) uliofunikwa na wingu la huzuni na majonzi, ulipokuwa unakaribia viunga vya Madina, walipatwa na huzuni kubwa. Bibi Ummu Kulthum alisoma shairi la huzuni kubwa. Hizi ni baadhi ya beti zake:3 Ole Madina ya babu yetu!

Kamwe usije kutupokea

Tumerejea nyumbani kwetu

Tuna huzuni kubwa na misiba

Na kuhusu sisi, mueleze

Tumwa Mtukufu babu yetu

Tumetahayari wajukuze

kwa kumpoteza baba yetu

3

3

Hapo Taf , mueleze kwamba

wanaume wa nyumba yetu wamechinjwa

Wamekatwa vichwa vyao

na watoto wetu pia wameuawa

Mpelekee habari babu yetu

kwamba tulikamatwa

Baada ya hapo tukafungwa

na tukanyanyaswa vibaya

EweMtume! miili ya ukoo wako

ililazwa uchi bila sitara.

Mavazi yaliporwa,

na kuachwa wamelala katika hali duni

Husayn (a) alichinjwa

na watu halaiki makatili

Na hakuna aliyejali uhusiano

tulionao baina ya sisi na wewe

Ungeona jinsi wafungwa

tulivyofungwa na kuteswa

Kwenye migongo ya ngamia

bila tandiko tulikalishwa

Ulikuwa ni mfadhili wetu mkubwa

na mwokozi wetu

Lakini baada yako,

maadui wakatusakama kwa adhabu

O Fatima! ungeona jinsi watoto wako

walivyoshambuliwa vibaya

Taf: Karbala 20

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

Na wanavyoburutwa kutoka miji

mmoja hadi mwingine bila hijabu zao

Tulipoagana na wewe

nyumba yetu ilijaa wanaume

Na sasa tumerudi tumepoteza

watoto wetu na wote wanaume

Sisi ndiyo hasa watoto

Wa Yasin na Taha

Tunaomboleza vifo

vya baba zetu na kaka zetu

Sisi ni wanawake watukufu

kizazi cha Mtume wa mwisho

Tuliotakasika

tumebarikiwa na kutukuzwa.

Baada ya mashahidi wa Karbala,

Dunia hii yote ni duni

Kwa ajili ya hii dunia,

tumenyweshwa sumu na uchungu wa nyongo.

Imam Zaynul-Abidin (a) alimtuma Bashir bin Jadhlam kwenda Madina na kuwapa habari ya kuwasili kwao. Alipofika kwenye msikiti wa Mtume (s), alipaza sauti yake na kusema: “Enyi watu wa Madina! Kwa kuuliwa Husayn (a) hamna mngine mbadala. Lieni sana… mimi ni mjumbe kuja kuwapeni habari kwamba Ali bin Husayn na anti zake na dada zake wanakujieni wamesimama nje ya mji karibu wataingia Madina.” Taarifa hii ya kuwasili msafara wa Familia ya Mtume (s) - kama anavyoelezea Bashir - iligeuza Madina kuwa ni mayoe na vilio. Wanawake wote walitoka wakilia na kupiga mayoe.

Ilikuwa ni zahma ya kilio na majonzi. Haijawahi kutokea siku ngumu na yenye uchungu kama hiyo kwa Waislamu. Ilikuwa inakumbushia siku aliy ofariki Rasulullah (s). Madina ilichukua hali ambayo si ya kawaida. Watu wote walitoka na kwenda kuwapa pole wajukuu wa Mtume (s) ambao walikuwa wanarudi bila nuru yake na kipenzi chake Imam Husayn (a), ambae alikuwa kumbukumbu ya Mtume (s) kwao. Imamu Sajjad (a) alipokutana na watu wa Madina, ana kwa ana, 21

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

aliwapa ishara wanyamaze kimya. Alitoa hotuba na kuwajulisha Waislamu wa Madina kuhusu matukio yaliyotokea katika safari yao iliyowachukua muda wa miezi…

KILIO NA MSIBA WA BIBI ZAINAB (‘A) Bibi huyu mtakatifu, mtoto wa Bibi Fatima (a) na Imam Ali (a) ndiye aliyeshuhudia kaka yake akichinjwa kama kondoo, na kisha kila unyama na ushenzi waliofanyiwa na kuburuzwa kama mateka kutoka Karbala hadi Kufa na mpaka kufika Sham. Aliporejea Madina, Bibi Zaynab (a) aliongoza kusimamisha ada ya kuomboleza katika mji wa Mtukufu Mtume (s). Kilio chake na maombolezo yake yalikuwa ni makubwa na yenye nguvu. Bila shaka maombolezo haya yalikuwa na athari kubwa katika kuamsha hisia za chuki dhidi ya utawala dhalimu wa Bani Umayyah. Hali hii ilimpelekea gavana wa Madina kuona kuwepo kwa Bibi huyu hapo Madina kuwa ni hatari kubwa kwa utawala. Ni mwanamke shujaa, fasaha aliyerithi elimu na kila tabia kamilifu. Majlisi zake, maombolezo yake yaligusa nyoyo za watu na kutikisa nguzo za madhalimu.

Msiba wake hauna mfano! Kila alipokuwa akimuona mtoto wa kaka yake, Imam Ali Zaynul-Abidin, basi huzuni yake ilizidi baada ya kuwa misiba ilikwishavunja nafsi yake na mwili kuwa dhaifu. Hali hii ilikatisha uhai wake, kwani hakuishi zaidi ya miaka miwili baada ya kumpoteza kaka yake na wapenzi, na hivyo kuiaga dunia na kukutana na wema watukufu.

Bibi Rubab, mke wa Sayyidna Husayn (a) alimlilia mume wake na baada ya mwaka akafariki. Alikuwa hakubali kukaa 22

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

chini ya kivuli na wala hakukubali kuolewa na mtu yeyote pamoja na watukufu wa Kiqurayshi kumposa. 4

KILIO NA MSIBA WA IMAM ZAINUL-ABIDIN (‘A) Imam Zainul-Abidin (‘a), mtoto wa Imam Husayn (a) aliyeshuhudia mauaji ya Karbala, aliendelea kulia kwa ajili ya baba yake usiku na mchana. Imam Jafar Sadiq (‘a) alisema: “Babu yangu, Ali bin al-Husain (‘a) alimlilia baba yake kwa kipindi cha miaka ishirini. Hakuletewa maji wala chakula isipokuwa alianza kulia. Mmoja wa wahudumu wake alimuambia: “Ewe bwana wangu nakuhofia utakufa kwa kulia!” Imam akamjibu: “Bwana we, namshitakia Allah kuhusu majonzi na huzuni yangu. Mimi najua kutoka kwa Allah kitu usichokijua. Ya’qub alikua nabii. Allah alimtenganisha na mtoto wake mmoja tu, na alikuwa na watoto kumi na mbili. Alijua ya kwamba mtoto wake Yusuf (a) yu hai, lakini bado alilia sana hadi macho yake yakawa meupe kwa ajili ya huzuni. Sasa ni vipi huzuni yangu itaisha?! Ama mimi nilimuona baba yangu, ndugu zangu, ami zangu na masahaba wakiuliwa mbele ya macho yangu. Ni vipi msiba na huzuni yangu itaisha? Kila ninapokumbuka mauaji ya watoto wa Mtoharishwa Fatima, hasira inalipua shingo langu na kila ninapowatazama shangazi zangu na dada zangu, nakumbuka jinsi walivyokuwa wanafukuzwa, wanakimbia kutoka hema moja kwenda lingine.”

4

Al-Qarashi, Baqir Sharif; The Life of Imam Husayn (a), uk. 861 23

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

MAIMAMU WA AHLUL BAYT (A) WALITILIA MKAZO SANA WAUMINI KUKUTANA NA KUKUMBUSHA MAUAJI YA SAYYIDNA HUSAYN (A) HAPO KARBALA. Imam wa nne, Imam Ali Zaynu-Abidin, na Imam wa tano, Muhammad Al-Baqir (a), wote walihimiza na kutilia mkazo taratibu za kukumbuka muhanga wa Imam Husayn (a). Lakini zama zao, kumbukumbu hizo zilifanywa kwa usiri mkubwa sana, kwa sababu utawala wa Bani Umayyah ulitumia nguvu kudhibiti suala hilo kwa kuwa lilikuwa hatari kwa utawala wao. Imam Ja’far Sadiq (a), Imam wa sita alitumia neno majlis akilihusisha na msiba wa Imam Husayn (a) ikiwa ni kukutana na kufanya kikao cha kumlilia Imam Husayn (a).

Siku moja al-Fudhayl Ibn Yasaar sahaba wa Imam Jafar (a) alimtembelea naye akamwambia: “Je! Hivi nyinyi mnaandaa majaalis kukumbuka muhanga wa Imam Husayn?” Al-Fudhayl, machozi yakimtiririka akamjibu: “Ndio, Yaabna Rasulillah, bila shaka tunafanya.” Imam akamwambia: “Allah akubariki. Mimi ninayakubali sana majaalis kama hayo.”

Siku moja mshairi Ja’far ibn Iffaan alimsomea Imam AlSadiq shairi kuhusu msiba wa Karbala. Imam akaanza kulia sana na kusema: “Ewa Iffaan, usidhani ya kwamba ni wale tu unaoweza kuwaona ndiyo wanasikiliza shairi lako, bali ukweli ni kwamba malaika wa Allah muqarrabina wako hapa katika majlis hii na wanasikiliza shairi lako na wao pia wanaomboleza na kulia. Allah akubariki na inshallah, atakulipa Pepo kwa juhudi zako.”

Hakika kwa muhanga huu adhimu wa Sayyidna Husayn (a), mbingu saba zililia, mabahari kwa sauti ya mawimbi, 24

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

mbingu kwa mihimili yake, ardhi kwa vipande vyake, miti kwa matawi yake, samaki ndani ya mabahari na malaika muqarrabina na yaliyomo mbinguni, kwa ujumla vyote vililia.

ZIARA YA IMAM HUSAYN (A)5 Taratibu ya kumzuru Imam Husayn (a) iliasisiwa na Watu wa Nyumba ya Mtume (s) waliohudhuria mauaji ya siku ya Ashura – yaani dada zake Sayyidna Husayn (a), Sayyidna Ali Zaynul-Abidin (a) na wengine… na baadae kutiliwa mkazo na maimamu wa Ahlul Bayt (a) mmoja baada ya mwingine.

Baada ya kuachiwa kutoka Sham, msafara wa Imamu ulirudi Karbala kutoa heshima zao za mwisho kwa marehemu.

Walipofika kwenye uwanja wa vita wa Karbala, kila mwanamke alikwenda kwenye kaburi la wale wanaomhusu na kulia. Baada ya kuweka vikwazo vingi katika jela, wanawake walikuwa huru sasa kuwalilia mashahidi. Imamu Sajjad (a) alilia sana kwenye kaburi la mtukufu baba yake. Imamu wetu 5

Ziara ya makaburi, yaani kuwazuru mitume, mawalliy na waja wema wa Allah, ukawaombea, ukasali na kutabarruku kwa Baraka zao ndiyo hasa kusimamisha Tawhid. Jambo hilo limethibiti katika Qur’ani, sunna sahihi ya Mtume (s), Maimamu wa Ahlul Bayt (a), na ulamaa. Pia limethibiti kiakili na mwenendo wa masahaba na matabiina. Katika Sunan, Ibn Maja, anasimulia kwamba Mtume (s) aliamrisha: “Zuruni makaburi kwani hilo litawakumbusha Akhera”. (vol. L, 235) Muslim, Ibn Maja na Nisa-i, wote wanaripoti kwamba Abu Hurayrah alisema: “Mtume alizuru kaburi la mama yake. Akalia na kuwafanya waliomzunguka kulia.” Ni ajabu mawahhabi leo kutegemea maoni ya mtu mmoja ambaye ni Ibn Taymiyyah (661-728) ambaye alisema kuzuru kaburi la Mtume (s) ni haramu, sembuse makaburi mengine. Leo Mawahhabi wanawakufurisha Waislamu kwa ujumla kwa maoni ya mwanazuoni mmoja kwa kutegemea hoja dhaifu! Ikiwa shirk twaielewa, basi hii ni shirk ya kuwachukua ulamaa wetu kuwa ni ‘arbaab’ (9:31) 25

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

alikabiliana na mateso mabaya sana yasiyoelezeka; aliwaona wanawake wa nyumba yake wanafanyiwa unyama mbele ya macho yake, aliwaona watoto wa nyumba yake wanavyonyanyaswa, yeye mwenyewe aliadhibiwa vikali.

Sayyida Zainab (a) alilia sana kwenye kaburi la kaka yake aliyemshuhudia akichinjwa kama mbuzi. Alilia kwenye kaburi la kaka yake Sayyidna Abbas, maadamu alipokuwa hai, kwa ushujaa wake hakuweza mtu yeyote kuwanyang’anya hijabu zao. Baada ya muda wa siku tatu wa vilio na maombolezo, Imamu Sajjad (a) akamsogelea shangazi yake na akamjulisha ya kwamba wakati umewadia wa kujitayarisha kuondoka kwenda nyumbani. Karbala walikuja wakiwa na ndugu na jamaa, makaka na watoto, leo wanarudi nyumbani wakibeba mzigo wa majonzi na vilio. Bila kutaka, msafara uliaga makaburi ya mashahidi na ukaanza safari yake kuelekea Madina.

Njia nzima, popote msafara uliposimama, Sayyida Zainab (a) aliongoza majlis ya kumkumbuka Imamu Husayn (a) alivyojitoa muhanga kule Karbala. AliwaďŹ kishia watu usia wa mwisho wa Imamu (a) kwa wafuasi wake, ujumbe wake wa kutenda mema na kukataza maovu, ujasiri wake dhidi ya khalifa jeuri na fedhuli na urithi wake wa kutoa muhanga kila kitu ulichonacho ili KUNUSURU ujumbe wa kweli wa Uislamu. Imethibiti katika historia kwamba Imam Ali ZaynulAbidin (a) alikuwa akifanya ziara ya kaburi la baba yake na mashahidi wengine huko Karbala.6 Zimepokelewa hadithi nyingi kutoka kwa Maimamu wa Ahlul Bayt (a), zinazotilia mkazo kumzuru Sayyidna Husayn (a) na kwamba ni amali 6

Shamsuddin, Muhammad Mahdi: The Rising of Al Husayn: its impact on the Consciousness of Muslim Society, p. 35 26

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

yenye thawabu nyingi. Maimamu waliandika ziyarah za kusoma pindi tunapozuru. Moja wapo ya ziarah ni Ziyaratul Waritha. Hapa tunataja chache7: Imam Ali bin Husayn (a) alisema: “waamrishe Mashia wetu kufanya ziara ya kaburi la Husayn bin Ali (a). Huu ni wajib wa kila mUislamu ambae anakubali uimamu wa Husayn (a)”.

Imam Ja’far Sadiq (a) alisema: “Yeyote atakayefurahia kuwepo kwenye meza za nuru Siku ya Qiyama, basi afanye awepo miongoni mwa wale wanaofanya ziara ya Husayn bin Ali”.

Imam Musa al-Kadhim (a): “Thawabu ya chini kabisa atakayopewa yule anayemzuru Husayn (a) ukingoni mwa mto Furati, ni kusamehewa madhambi yake yaliyotangulia na ya baadae, ikiwa anatambua haki yake, utakasifu wake na mamlaka yake kama Imam.”

KUADHIMISHA KUMBUKUMBU ZA WAJA WEMA NI SUNNAH YA QUR’ANI TUKUFU Katika mifano bora aliyotuwekea Allah na kututaka tuitekeleze ni kama ile ya matendo ya Hijjah. Mwaka hadi mwaka, waumini tunakwenda Makka na kukumbuka na kuadhimisha matendo waliyoyafanya Nabiy Ibrahim (a) na mkewe Hajar na mwana wao nabiy Ismail (a), watu waliohitimu Tawhid, wakaishi kitawhidi. Kuwakumbuka na kuwaadhimisha watu wa Tawhidi ndiyo kujifunza Tawhid kivitendo, kuihuisha na kuisimamisha. Allah anataka muumini aende pale waliposimama Nabiy Ibrahim (a) na mwanae na arud7

Rejea ya hapo juu, uk. 37 27

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

ie matendo waliyoyafanya. Lengo ni aone watu wa Tawhid walifanya nini kivitendo, kwa hiyo ajifunze na atekeleze kwa kuwafuata. Hii ndiyo siri ya kusema: “kuzuru na kuadhimisha mitume, maimamu, mawalliy na waja wema wa Allah ndiyo hasa Tawhid na kuisimamisha. Kubomoa athari zao ni kubomoa dini na Tawhidi.”

Bila shaka historia inashuhudia ya kwamba ziara ya Sayyidna Husayn (a) na kumbukumbu za muhanga wake siku ya Ashura hapo Karbala, zimehuisha mapambano hayo na kuyanusuru. Mapambano hayo yamekuwa nishati na harara katika nyoyo za waumini wanaopambana dhidi ya batili.

Ni mapambano haya ndiyo yaliyoporomosha utawala dhalimu wa Bani Umayyah na kuwa ‘shihabu raswada’ kwa kila shetani anayewatawala watu kwa dhulma na ufirauni. Mwanamapinduzi na faqihi mujaddid wa karne ya ishirini, Imam Khomeini (r) aliyeasisi mapinduzi ya Kiislamu Iran, anasema kuhusu kumbukumbu za Ashura:

“˯΍έϮηΎϋ Ϧϣ Ϯϫ ΎϧΪϨϋ Ύϣ Ϟϛ” “Yote tulio nayo, yatokana na Ashura.”8

“Mapinduzi ya Kiislamu ya Iran, ni mwonzi wa Ashura, mapinduzi matakatifu makubwa”9

8

http://www.almaaref.org/books/contentsimages/books/nadawat/ thawrat_alimam_alhussein_keraa_fe_alabaad/page/lesson1.htm

9

http://www.labbaik.ir/en/uploads/book/P24.PDF 28

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

MLANGO WA PILI ASHURA NI NINI? 1. ASHURA KILUGHA 2. HUKUMU YA FUNGA YA ASHURA KABLA YA FUNGA YA RAMADHAN 3. JE MAYAHUDI WANAFUNGA SIKU YA ASHURA? 4. NATIJA

MAANA YA ASHURA KILUGHA A - Katika vitabu vya lugha ya kiarabu Vitabu vya lugha na kamusi za lugha ya kiarabu vimetoa maana ya Ashura kama ifuatayo: 1. Ashura ni siku ya kumi ya mwezi wa Muharram, bali wanasema siku ya tisa… (Kitabul Ayn cha Al-Khalil bin Ahmad) 2. Ashura ni siku ya kumi ya Muharram au ya tisa (AlQamus al-Muhit cha Al-Firuzabadiy, na pia Lisanul-Arab cha Ibn Mandhur na Tajul Aruus cha Az-Zubaydiy) 3. Ashura neno limeitwa zama za Uislam, halikufahamika zama za Jahilia… (Al-Jamharah fii Lugha al-Arab cha Ibn Durayd). Hili pia amelitilia mkazo ‘Iyaadh al-Qaadhi ka29

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

tika kitabu chake ‘Mashariqul Anwaar’ kwamba Ashura ni neno la zama za Uislamu halikujulikana zama za Ujahilia. Pia Ibn Athir amelisema hilo katika kitabu chake ‘al-Bidaayah’ 4. Chimbuko lake ni ‘Ashr’ yaani idadi ‘kumi’. Al-Qurtubiy anasema: Ashuraa imegeuzwa kutoka kwenye ‘Aashira’ yaani ‘kumi’ , kimsingi ni sifa ya usiku wa kumi…

B - Rai za ulamaa wa ki-Shia 1. Allama Al-Hilliy: “Siku ya Ashura ni siku ya kumi ya Muharram. Ama hadithi zilizopokelewa kutoka kwa Ibn Abbas kwamba alisema ni siku ya tisa hazitegemewi. Hii ni kwa ushahidi kwamba Ashura ni siku aliyouliwa Imam Husayn (a), nayo ni siku ya kumi ya Muharram. Pia ipo hadithi nyingine kutoka kwa Ibn Abbas inayosema kwamba Mtume (s) aliamuru kufunga siku ya kumi ya Muharram.”

2. Al-Muhaqqiq al-Qummiy anasema: “lililo maarufu katika madhehebu ni kwamba Ashura ni siku ya kumi ya Muharram kwa kuwa ni siku aliyouliwa Husayn (a) na hakuna tofauti kwamba ilikuwa ni katika kumi ya Muharram…”10 3. Al-Allaamah al-Majlisiy, baada ya kunukuu hadithi kutoka kwa Imam Ja’far ya kwamba anayefunga siku ya Ashura malipo yake ni sawa na yale ya Ibn Marjana na Aal Ziyad, anasema:… hii inaonyesha ya kwamba Ashura ni siku ya kumi kama ilivyo mashuhuri…”11 10 11

Ghanaimul Ayyaam 6:78 Mir-aatul Uquul 16:362 30

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

C - Rai za ulamaa wa ki-Sunni 1. Al-Baghwiy: “Ipo hitilafu baina ya ulamaa kuhusu Ashura; baadhi yao wamesema ni siku ya kumi ya Muharram na wengine wakasema ni siku ya tisa. Na imepokelewa kutoka kwa Ibn Abbas kwamba alisema: “Fungeni siku ya tisa na ya kumi. Hiyo pia ni kauli ya Shafi’, Ahmad, na Ishaq.”12 2. Al-Asqalaniy: “Wamehitilafiana wanazuoni katika kuainisha siku hiyo, ama wengi wamesema ni siku ya kumi”.13 3. As-Shawkaniy: “Kutoka kwa An-Nawawy: wengi katika ‘salaf’ na ‘khalaf’ wameafiki kwamba Ashura ni siku ya kumi ya Muharram…” 14 4. Abdur Razzaaq: “… kutoka kwa Ibn Abbas alisema: siku ya Ashura ni ya kumi”.15

12

At-Tahdhib 3:191 Fathul Baari 4:288 14 Naylul Awtwaad 4:245 15 Al-Muswannif 4:288 13

31

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

HUKUMU YA FUNGA YA ASHURA KABLA YA KUFARADHISHWA FUNGA YA RAMADHANI

B

aadhi ya riwaya katika vitabu vya hadithi vya ki-Shia16 zinaonyesha kwamba kabla ya kuteremka aya ya funga ya Ramadhani, funga ya Ashura ilikuwa wajib. Mafaqihi wa ki-Shia walitosheka na kunakili riwaya na hitilafu bila kutoa rai maalum ila wachache kama vile al-Muhaqqiq Najafiy na al-Muhaqqiq Al-Qummiy waliosema kwamba ni wajib. Ama Mafaqihi wa ki-Sunni, Abu Hanifa anasema ilikuwa wajib.

Wengine wakasema haikuwa wajib.

JE MAYAHUDI WANAFUNGA SIKU YA ASHURA?

T

unapowarejea ulamaa na wahakiki na tukachuguza ukweli wa historia, tunapambanua yafuatayo:

— Mwaka wa kiyahudi siyo Qamariyyah (kufuata mwezi) bali ni Shamsiyyah (kufuata jua).

— Mayahudi hawakuwa na saumu katika Ashura wala katika Muharram.

16

Vitabu: Man laa yahdhuruhul faqih, Wasailu Shia, Al-Kaafii, At-Tahdhiib, AlIstibswaar, Mir-aatul Uquul 32

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

— Pia siku aliyoangamizwa Firauni kwa gharika, mayahudi wanaikumbuka kama ‘Pesach, Passover .’17 Hii ni siku ya 14 mwezi wa Nisan ambao ni mwezi wao wa kwanza kidini na wa nane kikalenda. Mayahudi wanaadhimisha kumbukumbu hii kwa siku 7 hadi 8 kwa kula vyakula maalum, kwa swala na kumshukuru Mwenyezi Mungu kwa kuwalinda na kuwaokoa. Hawafungi.

— Ama funga ya mayahudi katika siku ya 10, siyo katika mwezi wa Muharram bali ni katika mwezi wao wa kwanza ambao ni Teshri na wanaiita siku hiyo ‘yaum kipur’ - yaani siku ya kafara - na ni siku ambayo waisraeli walipokea ubao wa pili katika mabao kumi ya sharia. Kwa hiyo ‘yaum kipur’, siyo siku ya kuokolewa, bali siku hiyo ni baada ya kuokolewa na Musa (a) kwenda miqaat na kutokea fitna ya kuabudu ndama na kurejea Musa (a) na kutangaza sharti ya kukubaliwa toba yao kwa kuua baadhi yao baadhi, na kwa kupata msamaha wa rafiki zao. Ndio maana siku kabla ya Kipur ni maalum kwa kusameheana. Na siku ya Kipur ni kwa ajili ya funga, swala na kutafakari. Hii ni siku takatifu kuliko zote.18 — Pia namna ya kufunga kwa mayahudi inahitilafiana na ile ya kwetu Waislamu. Wao wanafunga kuanzia kuzama jua (maghrib) hadi kuzama jua siku ya pili.

Kwa hivyo hakuna hoja yoyote yenye kusimama ndani ya riwaya kutoka kwa Mtume (s) eti mayahudi walikuwa wakifunga siku ya Ashura, tarehe kumi Muharram.

17 18

Microsoft Encyclopedia :ϲϨϳϭΰϘϟ΍ Ω΍ϮΟ Ϊϴδϟ΍ :

info@alqazweeni.com 33

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

HOJA ZA KITAALAMU Katika gazeti la Al-Haady, Saghaf anaandika ya kwamba: “katika hali yetu hivi sasa hatuoni myahudi yeyote ambaye anafunga tarehe kumi ya Muharram au anayeisheherekea kama sikukuu. Hakuna katika rekodi za historia kiashirio chochote kwamba mayahudi walifunga siku ya kumi ya Muharram na kuisheherekea sikukuu. Bali mayahudi wanafunga siku ya kumi mwezi wa Tishrin ambao ni mwezi wa kwanza wa mwaka wao katika kalenda yao. Siku hiyo wanaiita ‘Yom Kipur’ na siyo Ashura.”19 Pia anasema: “mayahudi wana kalenda yao binafsi inayotofautiana na kalenda yetu ya kiarabu (ya Kiislamu) kwa tofauti iliyo bayana. Mwezi wa kwanza ni Tishri na wa kumi na mbili ni Eylul. Kila mwaka mrefu, mwezi mmoja unaongezwa ambao ni Adhar Thani baina ya Adhar (mwezi wa sita) na Nisan (mwezi wa nane) na kuufanya mwaka kuwa na miezi kumi na tatu. Idadi ya siku katika mwaka ni siku 353, 354 au 355. Ama katika mwaka mrefu ni siku: 383, 384, 385.”

Mwanafalaki Mahmud Pasha anasema: “Inadhihirisha kwamba mayahudi miongoni mwa waarabu walikuwa pia wakiita Ashura siku ya kumi ya mwezi wa Tishri ambao kwao ni mwezi wa kwanza kisekyula na wa saba kidini. Mwaka kwa mayahudi ni shamsiyyah na siyo qamariyyah. Kwa hiyo Ashura aliyoghariki Firauni haiwezi ikawiyana na Ashura ya Muharram, bali siku hiyo iligongana na siku aliyowasili Mtume (s) Madina.20 19 20

Majallatul Haady 7 Na. 2:37 Dairatul Maarif ya Al-Bustaniy 34

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

Abu Rayhan21 anasema: “Tishri ni siku 30… na tarehe kumi ya mwezi huo ndiyo funga ya Kipur na inaitwa Ashura.

Ni funga ya lazima, kuanzia dakika thelathini kabla ya kutua jua siku ya tisa hadi nusu saa baada ya kutua jua siku ya kumi, kwa maana masaa 25… na saumu yake ni kafara ya kila dhambi …”22

21

Ndiye Muhammad bin Ahmad Al-Khuwarizmiy, mwanasayansi maarufu wa karne ya 10.

22 Al Athaarul Baaqiyyah 35

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

NATIJA Ashura ni siku ya kumi ya mwezi wa Muharram.

Ni neno la Kiislamu wala halikujulikana zama za ujahiliyyah.

Siku waliyookolewa mayahudi na akaangamizwa Firaun, mayahudi wanaisheherekea katika mwezi wa Nisan, tarehe 14 ambao ni mwezi wa nane (ni mwezi wa kwanza kidini). Ama tarehe 10 ya mwezi wa kwanza (Tishri) wanaikumbuka kama Yom Kipur (siku ya Kafara)”.

Hijra ya Mtume (s) kwenda Madina ilikuwa katika mwezi wa Rabiul Awwal23 na siyo katika mwezi wa Muharram.

23

Tarikh Tabariy, Al-Kamil fi Tarikh, Biharul Anwar, Fathul Bariy 36

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

MLANGO WA TATU UCHAMBUZI WA HADITHI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA 1. HUKUMU YA FUNGA YA ASHURA 2. RAI ZA MAFAQIHI 3. UCHUNGUZI WA HADITHI 4. UONGO NA MISIMAMO

HUKUMU YA FUNGA YA ASHURA

K

uhusu funga ya Ashura, zimepokelewa hadithi ambazo zinagongana; kuna hadithi ZINAZOKATAZA na zingine ZINAZOAMRISHA. KATIKA MAPOKEZI YA KISHIA — Baadhi zinasema ni siku ya baraka na kuokolewa na kwamba Mtume (s) alikuwa akiamuru hata watoto wafunge…

— Baadhi nyingine zinapinga hilo na kusema kwamba: Ni funga iliyoachwa Ni funga iliyokatazwa 37

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

Ni bid’ah yaani uzushi na wala siyo siku ya funga Ni funga ya wanaharamu na malipo ya mwenye kufunga ni moto Mtume (s) hakufunga siku hiyo Ama mwenendo wa maisha ya Maimamu waliotakaswa wa Ahlul Bayt (a) unathibitisha ya kwamba hawakufunga siku ya Ashura. Hii ni dalili kwamba funga hiyo siyo mustahab kwani ingelikuwa hivyo basi Maimamu wasingeacha kuifunga.

Baadhi ya hadithi zinazokataza 1.

Kutoka kwa Abu Abdillah (a) alisema: “…siku ya Ashura ni siku aliuawa Husayn (a), ikiwa unafurahia yaliompata basi funga, kisha akasema: hakika Aali Umayyah (l.a) na wote waliowasaidia kumuua Husayn miongoni mwa watu wa Sham, waliweka nadhiri ikiwa Husayn (a) atauawa na wakasalimika, na Aali Abu Sufyan wakapata ukhalifa, basi wataifanya siku hiyo kuwa ni siku ya sherehe na watafunga kwa ajili ya kumshukuru Allah, na wanawafurahisha watoto wao na ikawa ni sunnah kwa Aali Abu Sufyan hadi hivi sasa. Pia watu wakawafuata, na kwa ajili hiyo wanawafurahisha familia na jamaa zao siku hiyo, kisha akasema: saumu haiwi kwa ajili ya msiba bali ni kwa ajili ya kushukuru amani. Na hakika Husayn (a) aliuawa siku ya Ashura. Ikiwa wewe ni miogoni mwa waliofikwa na msiba wake, basi usifunge, ama ikiwa wewe unachekelea, katika wale wanaofurahika na usalama wa Bani Umayyah, haya funga kumshukuru Allah. (Al-Amaaliy at-Tusiy) 38

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

2.

Kutoka kwa Abdullah bin Sinan, alisema: “Niliingia kwa Abu Abdillah (a) siku ya Ashura nikamkuta mwenye majonzi amebadilika rangi na amekonda kwa huzuni, na machozi yanamtoka kama vile lulu zinazodondoka. Nikamuuliza: kitu gani kinakuliza? Akajibu: hivi umeghafilika? Hivi hujui ya kwamba Husayn (a) aliuawa katika siku kama hii? Nikamwambia: unasemaje kuhusu funga yake? Akanijibu: ifunge bila hila, na ufungue bila kuchekelea, na isiwe saumu yako siku kamili, kwa hiyo futari yako iwe saa moja baada ya sala ya alasiri kwa kunywa maji. Katika muda kama huo ndiyo vita ilipamba moto dhidi ya Aali Rasulullah (s).”

Tahakiki kuhusu hadithi zinazokataza Hadithi zinazokataza kufunga siku ya Ashura zina nguvu kwa sababu zifuatazo: i.

Zinapatikana katika vitabu vinavyotegemewa

ii. Ni nyingi kiasi cha kuwa karibu na ‘mutawatir’ iii. Zinakubaliana na mwenendo wa Maimamu (wasimamizi na wawakilishi wa sharia) na masahaba wa maimamu. Masahaba wa Maimamu hawakufunga siku ya Ashura iv. Wapokezi wa hadithi (Sanadi) hizo ni wenye uzito na wanakubalika

39

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

Baadhi ya hadithi zinazoruhusu kufunga 1. Imepokelewa kutoka kwa Abul Hasan (a) alisema: “Mtume (s) alifunga siku ya Ashura” 2. Kutoka kwa Abu Ja’far kutoka kwa baba yake (a) alisema: “Saumu ya siku ya Ashura ni kafara ya mwaka mzima.”

Zimepokelewa hadithi nyingi zinazotukuza siku hii ya Ashura na fadhila zake. Ama Ulamaa wamesema hazina nguvu kwa sababu zifuatazo: i.

Kwa sababu ya taqiyyah

ii. Wapokezi wa hadithi hizo kama vile Kuthayr bin anNawwa-a ni ‘dhaifu’ iii. Kupingana na hadithi zenye nguvu.

Bali hadithi hizo zinaweza zikaeleweka kwamba madhumuni yake ni ‘kujizuia hadi jioni’ KATIKA MAPOKEZI YA KISUNNI — Hadithi nyingi zinatilia mkazo kufunga kama funga mustahab — Zingine zinasema Mtume (s) hakuwa anafunga siku ya Ashura na wala hakuamrisha kuifunga baada ya kushuka amri ya funga ya Ramadhani.

Baadhi ya hadithi 1. “Imepokelewa kutoka kwa Abdul-Rahman bin Awf kwamba alimsikia Muawiya bin Abu Sufyan juu ya mim40

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

bar, siku ya Ashura mwaka aliohiji akisema: enyi watu wa Madina wako wapi ulamaa wenu? Nilimsikia Rasulullah (s) akisema kuhusu siku hii: hii ni siku ya Ashura na hamkufaradhishiwa kuifunga, na mimi nimefunga; kwa hiyo atakayetaka na afunge na asiyetaka ale.”24 2. Kutoka kwa Bibi Aysha (r.a.) alisema ya kwamba walikuwa wakifunga Ashura kabla haijafaradhishwa funga ya mwezi wa Ramadhani na ilikuwa ni siku Kaaba inasitiriwa (kuvishwa nguo). Allah alipofaradhisha funga ya Ramadhani, Mtume (s) akasema: ‘anayetaka kuifunga, na aifunge na anayetaka kuiacha na aiache”.

24

Al-Bukhariy 1:341. Kitabu Swaum, Muslim Juz.1, uk. 472, Sunnan an-Nisai 4:204, Al-Muwattwa-a 1:299 41

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

RAI ZA MAFAQIHI

M

afaqihi (ulamaa wa sharia) wamehitilafiana katika kauli zao kuhusu hukumu ya funga ya Ashura. Je! funga ya Ashura ni faradhi, mustahabu, mubah, makruh au haram?

Sababu kuu ya hitilafu na kugongana inatokana na hadithi husika.

Kwa upande wa Mashia Miongoni mwao wako waliosema ni haramu. Miongoni mwao ni: Al-Muhaddith Al-Bahraniy, Al-Majlisiy, AlKhurasaaniy…

— Wengine wamesema ni makruhi. Hii ni rai ya mafaqihi wengi wa zama zetu. Miongoni mwao ni: Sayyid Al-Yazdiy, Al-Burujerdiy, Al-Hakiim, Al-Sabzuwariy…

Wote hawa wenye kauli mbili hizo wamewafikiana kwamba ni mustahabu kufunga hadi baada ya alasiri na wala siyo saumu bali kujizuia.

— Wengine wamesema ni mustahabu moja kwa moja, kama vile As-Swadduq, Jamal Al-Khuwansariy, na Sayyid Al-Khuiy… lakini wengine wakasema ni mustahabu kwa sura ya huzuni kama ilivyo mashuhuri. Na hiyo ndiyo kauli ya Shaykh At-Tusiy, Al-Mufid, Ibnul-Barraaj, Ibn Zuhrah, As-Swahrashtiy, Ibnul Idris Al-Hiliy, Yahya bin Said, Al-Muhaqqiq Al-Hilliy, Al-Allamah Al-Hilliy, As-Sabzuwariy, na Al-Muhaqqiq Al-Najafiy. Ama wote wamewafikiana kwamba ni haramu kufunga kwa nia ya kutabarruk kwa kuamini kwamba ni siku ya furaha.

42

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

Ama fatwa ya Ayatullah Sistani: 1. Nini hukmu ya saumu siku ya Ashura?

Jawabu: kujizuia kula hadi alasiri kisha bora kufungua kwa kunywa maji. Siyo haramu kufunga, lakini bora ni kujizuia katika siku hiyo kwa huzuni hadi baada ya sala ya alasiri na kufungua kwa kunywa maji. http://www.al-sistani.org/local.php?...show=1&c Kwa upande wa Masunni Ulamaa wa ki-Sunni wamechukua rai ya kwamba funga ya Ashura ni mustahabu, pamoja na kuwa imethibiti karaha ya hilo kwa baadhi ya masahaba kama vile Ibn Mas’ud, na Ibn Umar.

43

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

UCHUNGUZI WA HADITHI ˬ˯΍έϮηΎϋ ϡϮϳ ϡϮμΗ ΩϮϬϴϟ΍ ϯ΃ήϓ ˬΔϨϳΪϤϟ΍ (Ϫϟ΁ϭ ϪϴϠϋ ௌ ϰϠλ) ϲΒϨϟ΍ ϡΪϗ :ϝΎϗ αΎΒϋ ϦΑ΍ Ϧϋ -1 :ϝΎϗ ˬϰγϮϣ ϪϣΎμϓ ˬϢϫϭΪϋ Ϧϣ Ϟϴ΋΍ήγ· ϲϨΑ ௌ ϰΠϧ ˷ ϡϮϳ ΍άϫ ˬ΢ϟΎλ ϡϮϳ ΍άϫ :΍ϮϟΎϗ ˮ΍άϫ Ύϣ :ϝΎϘϓ . "ϪϣϮμϧ ϦΤϨϓ ˬ˱΍ήϜη ϰγϮϣ ϪϣΎμϓ " :Δϳ΍ϭέ ϲϓϭ25.ϪϣΎϴμΑ ήϣ΃ϭ ϪϣΎμϓ ˬϢϜϨϣ ϰγϮϤΑ ϖΣ΃ Ύϧ΄ϓ . "Ϫϟ ˱ ΎϤϴψόΗ ϪϣϮμϧ ϦΤϨϓ " :ϯήΧ΃ Δϳ΍ϭέ ϲϓϭ ͋ όϳ ΩϮϬϴϟ΍ Ϧϣ αΎϧ΃ ΍Ϋ·ϭ ˬ ΔϨϳΪϤϟ΍ ϲΒϨϟ΍ ϞΧΩ : ϝΎϗ ϱήόηϷ΍ ϰγϮϣ ϲΑ΃ Ϧϋ -2 ˯΍έϮηΎϋ ϥϮϤψ . ϪϣϮμΑ ήϣ΄ϓ ˬ ( ϪϣϮμΑ ϖ ͊ Σ΃ ϦΤϧ ) : ϲΒϨϟ΍ ϝΎϘϓ , ϪϧϮϣϮμϳϭ ͉ ϲοέ ϱήόηϷ΍ ϰγϮϣ ϲΑ΃ Ϧϋϭ -3 ϩάΨΘΗϭ ˬΩϮϬϴϟ΍ ϪϤ˷ψόΗ ˱ ΎϣϮϳ ˯΍έϮηΎϋ ϡϮϳ ϥΎϛ" :ϝΎϗ ϪϨϋ ௌ ͉ . "ϢΘϧ΃ ϩϮϣϮλ" : ϢϠγϭ ϪϴϠϋ ௌ ϰϠλ ௌ ϝϮγέ ϝΎϘϓ ˬ˱΍Ϊϴϋ Ϫϴϓ Ϣϫ˯Ύδϧ ϥϮδΒϠϳϭ ˬ˱΍Ϊϴϋ ϪϧϭάΨΘϳ ˬ˯΍έϮηΎϋ ϡϮϳ ϥϮϣϮμϳ ήΒϴΧ Ϟϫ΃ ϥΎϛ " :ϢϠδϤϟ Δϳ΍ϭέ ϲϓϭ ͉ ϝϮγέ ϝΎϘϓ ϢϬΗέΎηϭ ϢϬϴϠΣ (ϞϴϤΠϟ΍ ϦδΤϟ΍ ϢϬγΎΒϟ ϢϬϧϮδΒϠϳ ϱ΃) ϩϮϣϮμϓ : ϢϠγϭ ϪϴϠϋ ௌ ϰϠλ ௌ 26 ."ϢΘϧ΃ 2526

Kutoka kwa Ibn Abbas alisema: “Mtume (s) alifika Madina akawaona mayahudi wanafunga siku ya Ashura, hapo akasema: nini hii? Wakajibu: hii ni siku njema, ni siku Allah aliwanusuru Bani Israil dhidi ya adui yao, kwa hivyo akafunga Musa (a). Mtume (s) akasema: basi mimi ni mwenye haki zaidi na Musa (s) kuliko nyinyi, akaifunga na akaamrisha funga yake.”

Riwaya hii inaashiriya yafuatayo: 1. Mtume (s) alifika Madina alikuwa hajui kwamba kuna funga ya Ashura. Kwa sababu kama angekuwa anajuwa (1734)Ƶ (552/1) ǾƳƢǷ Ǻƥơȁ (2444Ƶ) (426/2) ƽȁơƽ ȂƥƗȁ (1130) ǶǴLjǷȁ (2004)Ƶ (244/4) ȅǁƢƼƦdzơ ǾƳǂƻƗ25 .(286/4) ȆǬȀȈƦdzơȁ Ǻƥ ƾǸǐdzơƾƦǟ ǽƽƢǼLJƛ Ŀ ǦȈǠǓ ǽƽƢǼLJƛȁ "ȅƽȂŪơ ȄǴǟ ƨǼȈǨLjdzơ ǾȈǧ ƩȂƬLJơ ǵȂȇ ơǀǿȁ" :ƽơǃȁ Ƨǂȇǂǿ ĺƗ ƮȇƾƷ ǺǷ (359/2) ƾŧƗ ǾƳǂƻƗȁ . DZȂȀů Ȃǿȁ ƅơƾƦǟ Ǻƥ ƤȈƦƷȁ ǦȈǠǓ Ȃǿȁ ƤȈƦƷ . "ǾƳȂdzơ ơǀǿ ǺǷ Ƥȇǂǣ ƮȇƾƷ ơǀǿȁ" : - ǾƳȂdzơ ơǀǿ ǺǷ ǽƽǁȁƗ ǹƗ ƾǠƥ - (448/2) ǽŚLjǨƫ Ŀ Śưǯ Ǻƥơ DZƢǫ 26 (1131) ǶǴLjǷȁ (2005Ƶ) (244/4) ȅǁƢƼƦdzơ ǾƳǂƻƗ 26

‫( يراخبلا هجرخأ‬4/244) (‫ح‬2005) ، ‫( ملسمو‬1131) 44

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

basi angekuwa amewaamrisha watu wafunge. Pia kwa nini aulize mayahudi?

2. Alikuwa hajui kwamba mayahudi wanafunga siku ya Ashura.

3. Kwa hiyo sababu ya funga ya Ashura ni kuwafuata mayahudi.

4. Riwaya hii inapinga wazi riwaya ya Bibi Aysha ) rejea hadithi na.8) kwamba Ashura ilikuwa ikifungwa zama za Ujahilliya, na Mtume (s) alikuwa akiifunga. Kwa nini Mtume (s) aulize? Kwa nini aulize sababu? Kama alikuwa akifunga lazima ajue kwamba ni siku ya nusura kwa Musa (a).

5. Imethibiti kihistoria kwamba Mtume (s) alihama na kufika Madina katika mwezi wa Rabiul Awwal. Sasa ukweli huu wa kihistoria unapingana na riwaya hii. ˯΍έϮηΎϋ ϡϮϳ ϡΎλ ϦϴΣ ϢϠγϭ ϪϴϠϋ ௌ ϰϠλ ௌ ϝϮγέ ϥ΃ αΎΒϋ ϦΑ΍ Ϧϋ -4 ϝϮγέ ϝΎϘϓ ϯέΎμϨϟ΍ϭ ΩϮϬϴϟ΍ ϪϤψόΗ ϡϮϳ Ϫϧ· ௌ ϝϮγέ Ύϳ : ΍ϮϟΎϗ ϪϣΎϴμΑ ήϣ΃ϭ ϢϠϓ ϊγΎΘϟ΍ ϡϮϴϟ΍ ΎϨϤλ ௌ ˯Ύη ϥ· ϞΒϘϤϟ΍ ϡΎόϟ΍ ϥΎϛ ΍Ϋ· " ϢϠγϭ ϪϴϠϋ ௌ ϰϠλ ௌ 27 ϢϠγϭ ϪϴϠϋ ௌ ϰϠλ ௌ ϝϮγέ ϲϓϮΗ ϰΘΣ ϞΒϘϤϟ΍ ϡΎόϟ΍ Ε΄ϳ 27

Kutoka kwa Ibn Abbas alisema: “ Mtume (s) pindi alipofunga Ashura na akaamrisha watu wafunge, wakasema: ewe Rasulullah (mbona) hii ni siku Mayahudi na Manasara wanaitukuza? Mtume (s) akasema: ufikapo mwaka ujao IshaAllah tutafunga siku ya tisa. Lakini kabla ya mwaka ujao haujafika, Mtume (s) alifariki.”

ȅȁƢƸǘdzơȁ (9381Ƶ) (314/2) ƨƦȈNj ĺƗ Ǻƥơȁ (236/1) ƾŧƗȁ (2445Ƶ) (327/2) ƽȁơƽ ȂƥƗȁ (1134) ǶǴLjǷ ǾƳǂƻƗ27 .(287/4) ȆǬȀȈƦdzơȁ (10891Ƶ) (16/11) ňơŐǘdzơȁ (78/2) 27

45

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

1.

Mtume (s) aliamrisha funga ya Ashura lakini masahaba wakamtanabahisha kwamba vipi tutawafuata mayahudi na manasara? Hii inapingana na hadithi inayosema kwamba Mtume (s) aliuliza mayahudi (taz. hadithi na.1)

2.

Mtume (s) alikuwa hapendi kuwafuata mayahudi na manasara. Hii ni kinyume na hadithi ya kwamba aliuliza na akakubaliana nao.

3.

Kwa hiyo funga ni siku ya tisa na siyo siku ya kumi.

Mtume (s) alikataza kufunga siku ya kumi ili kutafautiana na mayahudi.

4.

Amri ya funga hapa inaonyesha kwamba ilikuwa ni mwaka kabla ya kufariki Mtume (s). Sasa ni lini Mtume (s) aliamrisha kufunga Ashura? Hadithi ya Bibi Aysha inasema ilikuwa zama za Jahiliyyah, ile ya Ibn Abbas ya kwanza inasema mwanzoni mwa Hijra, na hii mwaka mmoja kabla ya kufariki Mtume (s)!

5.

La kustaajabisha ni kwamba manasara hawana maadhimisho ya siku hii ambayo Allah alimnusuru Nabi Musa (a).

ϡΰϣί ΪϨϋ ϩ˯΍Ωέ ΪγϮΘϣ Ϯϫϭ αΎΒϋ ϦΑ΍ ϰϟ· ΖϴϬΘϧ΍ ϝΎϗ ΝήϋϷ΍ ϦΑ ϢϜΤϟ΍ Ϧϋ -5 ϡϮϳ ΢Βλ΃ϭ ΩΪϋΎϓ ϡήΤϤϟ΍ ϝϼϫ Ζϳ΃έ ΍Ϋ· ϝΎϘϓ . ˯΍έϮηΎϋ ϡϮλ Ϧϋ ϲϧήΒΧ΃ Ϫϟ ΖϠϘϓ 28 28 Ϣόϧ ϝΎϗ ˮ ϪϣϮμϳ ϢϠγϭ ϪϴϠϋ ௌ ϰϠλ ௌ ϝϮγέ ϥΎϛ ΍άϜϫ ΖϠϗ ΎϤ΋Ύλ ϊγΎΘϟ΍

28

ƨŻDŽƻ Ǻƥơȁ (280 239/1) ƾŧƗȁ (754Ƶ) (119/2) ȅǀǷǂƬdzơȁ (2446Ƶ) (327/2) ƽơȁƽ ȂƥƗȁ (1133) ǶǴLjǷ ǾƳǂƻƗ28 .(287/4) ȆǬȀȈƦdzơȁ (3633Ƶ) (395/8) ǹƢƦƷ Ǻƥơȁ (75/2) ȅȁƢƸǘdzơȁ (2098)

46

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

Kutoka kwa al-Hakam bin al-A’raj alisema: “Nilifika kwa Ibn Abbas akiwa amelalia joho lake kwenye Zamzam. Nikamwambia anifahamishe kuhusu funga ya Ashura. Akanijibu kwamba utakapoona mwezi wa Muharram uhesabu na ikifika siku ya tisa, amka umefunga. Nikamuuliza: je hivyo ndivyo Mtume (s) akiifunga? Akamjibu: naam.”

Hadithi hii pia inagongana na hadithi ya Ibn Abbas inayosema Mtume (s) hakufunga siku ya tisa kwa kuwa alifariki kabla ya mwaka ujao. ௌ ϝϮγέ ϥΎϛϭ ΔϴϠϫΎΠϟ΍ ϲϓ ζϳήϗ ϪϣϮμΗ ˯΍έϮηΎϋ ϡϮϳ ϥΎϛ ΖϟΎϗ Δθ΋Ύϋ Ϧϋ -6 ϥΎπϣέ νήϓ ΎϤϠϓ ϪϣΎϴμΑ ήϣ΃ϭ ϪϣΎλ ΔϨϳΪϤϟ΍ ϡΪϗ ΎϤϠϓ ϪϣϮμϳ (Ϫϟ΁ϭ ϪϴϠϋ ௌ ϰϠλ) 29 ϪϛήΗ ˯Ύη Ϧϣϭ ϪϣΎλ ˯Ύη ϦϤϓ ˯΍έϮηΎϋ ϡϮϳ ϙήΗ 29

ήΘδΗ ˱ ΎϣϮϳ ϥΎϛϭ ϥΎπϣέ νήϔϳ ϥ΃ ϞΒϗ ˯΍έϮηΎϋ ϥϮϣϮμϳ ΍ϮϧΎϛ ΖϟΎϗ Δθ΋Ύϋ Ϧϋ-7 ϪϣϮμϳ ϥ΃ ˯Ύη Ϧϣ (Ϫϟ΁ϭ ϪϴϠϋ ௌ ϰϠλ) ϝϮγέ ϝΎϗ ϥΎπϣέ ௌ νήϓ ΎϤϠϓ ΔΒόϜϟ΍ Ϫϴϓ 30 ϪϛήΘϴϠϓ ϪϛήΘϳ ϥ΃ ˯Ύη Ϧϣϭ ϪϤμϴϠϓ 30

Kutoka kwa Bibi Aysha (r.a.) alisema ya kwamba walikuwa wakifunga Ashura kabla haijafaradhishwa funga ya mwezi wa Ramadhani na ilikuwa ni siku Kaaba inasitiriwa (kuvishwa nguo). Allah alipofaradhisha funga ya Ramadhani, Mtume (s) akasema: ‘anayetaka kuifunga, naaifunge na anayetaka kuiacha naaiache.”

29

(118/2) ȅǀǷǂƬdzơȁ (2442Ƶ) (326/2) ƽȁơƽ ȂƥƗȁ (1125) ǶǴLjǷȁ (2002) (2001Ƶ) (244/4) ȅǁƢƼƦdzơ ǾƳǂƻƗ29 .(2080) ƨŻDŽƻ Ǻƥơȁ (162 50 29/6) ƾŧƗȁ (299/1) "ƘǗȂŭơ" Ŀ ǮdzƢǷȁ (753Ƶ) (326/2) ƽȁơƽ ȂƥƗȁ (1125) ǶǴLjǷȁ (1592Ƶ) (454/3)ȁ (2002Ƶ) (244/4)ȁ (1893Ƶ) (102/4) ȅǁƢƼƦdzơ ǾƳǂƻƗ30 30 (244 162/6) ƾŧƗȁ (229/1) "ƘǗȂŭơ" Ŀ ǮdzƢǷȁ (1712Ƶ) (449/1) ȆǷǁơƾdzơȁ (753Ƶ) (118/2) ȅǀǷǂƬdzơȁ (2442Ƶ)

.(1702) "ƨǼLjdzơ ƵǂNj" Ŀ ȅȂǤƦdzơȁ (288/4) ȆǬȀȈƦdzơȁ (3621Ƶ) (385/8) ǹƢƦƷ Ǻƥơȁ 47

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

1.

Hadithi hii inaashiria kwamba baada ya kufaradhisha funga ya Ramadhani, funga ya Ashura iliachwa na wala haikutiliwa mkazo. Sasa jambo Mtume (s) hakutilia mkazo kwa nini limekuwa na msisitizo mkubwa kiasi hiki?

2.

Ikiwa waarabu walikuwa wakiivisha Kaaba ‘kiswa’ siku ya Ashura, kwa nini taratibu hiyo haikuendelea zama za Uislamu?

3.

Ikiwa Kaaba ilikuwa ikivikwa nguo siku ya Ashura, mbona hilo halifanywi hivi sasa wala halitiliwi nguvu?

Bali Kaaba huvishwa nguo siku ya Tarwiyah?

ௌ ϝϮγέ ϥ·ϭ ˯΍έϮηΎϋ ϡϮϳ ϥϮϣϮμϳ ΍ϮϧΎϛ ΔϴϠϫΎΠϟ΍ Ϟϫ΃ ϥ· ήϣ ϦΑ ௌ ΪΒϋ Ϧϋ -8 νήΘϓ΍ ΎϤϠϓ ˬϥΎπϣέ νήΘϔϳ ϥ΃ ϞΒϗ ϥϮϤϠδϤϟ΍ϭ ϪϣΎλ (Ϫϟ΁ϭ ϪϴϠϋ ௌ ϰϠλ) ˯Ύη ϦϤϓ ௌ ϡΎϳ΃ Ϧϣ ϡϮϳ ˯΍έϮηΎϋ ϥ· (Ϫϟ΁ϭ ϪϴϠϋ ௌ ϰϠλ) ௌ ϝϮγέ ϝΎϗ ϥΎπϣέ ϪϛήΗ ˯Ύη Ϧϣϭ ϪϣΎλ ϝΎϘϓ ˯΍έϮηΎϋ ϡϮϳ (Ϫϟ΁ϭ ϪϴϠϋ ௌ ϰϠλ) ௌ ϝϮγέ ΪϨϋ ήϛΫ Ϫϧ΍ ήϤϋ ϦΑ΍ Ϧϋ -9 ϥ΃ ϢϜϨϣ ΐΣ΃ ϦϤϓ ΔϴϠϫΎΠϟ΍ Ϟϫ΃ ϪϣϮμϳ ϥΎϛ :( Ϫϟ΁ϭ ϪϴϠϋ ௌ ϰϠλ) ௌ ϝϮγέ .ϪϋΪϴϠϓ ϩήϛ Ϧϣϭ ϪϤμϴϠϓ ϪϣϮμϳ

Kutoka kwa Abdullah bin Murr: “Watu wa zama za Jahiliyyah walikuwa wakifunga siku ya Ashura na Mtume (s) aliifunga na Waislamu kabla ya kufaradhishwa Ramadhani. Ilipofaradhishwa, Mtume (s) akasema: “Ashura ni siku katika siku za Allah. Anayetaka afunge siku hiyo na anayetaka aiache.” Hii hadithi inaonyesha kwamba Ashura ni siku kama siku zingine na wala haina umuhimu maalumu. Kwa hiyo funga ya Ashura siyo mustahabu.

48

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

˯΍έϮηΎϋ ϡϮϳ ήΒϨϣ ϰϠϋ ϥΎϴϔγ ϲΑ΃ ϦΑ ΔϳϭΎόϣ ϊϤγ Ϫϧ΃ ˬ ϦϤΣήϟ΍ ΪΒϋ ϦΑ ΪϴϤΣ Ϧϋ-10 ϡϮϳ ΍άϫ : ϝϮϘϳ ௌ ϝϮγέ ΖόϤγ ˮ Ϣϛ΅ΎϤϠϋ Ϧϳ΃ , ΔϨϳΪϤϟ΍ Ϟϫ΃ Ύϳ : ϝϮϘϳ ΞΣ ϡΎϋ

˯Ύη Ϧϣϭ ˬ ϢμϴϠϓ ˯Ύη ϦϤϓ , Ϣ΋Ύλ Ύϧ΃ϭ , ϪϣΎϴλ ϢϜϴϠϋ ௌ ΐΘϜϳ Ϣϟϭ , ˯΍έϮηΎϋ 31 . ήτϔϴϠϓ 31

“Imepokelewa kutoka kwa Hamid bin Abdul-Rahman kwamba alimsikia Muawiya bin Abu Sufyan juu ya mimbar, siku ya Ashura mwaka aliohiji akisema: enyi watu wa Madina wako wapi ulamaa wenu? Nilimsikia Rasulullah (s) akisema kuhusu siku hii: hii ni siku ya Ashura na hamkufaradhishiwa kuifunga, na mimi nimefunga; kwa hiyo atakayetaka naafunge na asiyetaka ale.”

1. Hadithi hii inapinga ile ya Bibi Aysha kwamba Ashura ilikuwa funga zama za Jahiliyyah.

2. Siyo funga ya wajibu wala mustahabu, wala haina mkazo wowote.

3. Ulamaa wa Madina walikuwa hawaijui. Je! Inawezekana Muawiya akamsikia Mtume (s) halafu watu wa Madina wasimkie? Hadithi hii inaashiria kwamba hadi mwaka wa 44 H. au 57 H. ikiwa ni miaka ya hija ya kwanza na ya pili ya Muawiya, watu wa Madina walikuwa kamwe hawasemi kwamba funga ya Ashura ni mustahab.

Ikiwa kauli ‘na mimi nimefunga’ ni ya Mtume (s) basi kuna haja ya kujiuliza kwa nini watu wa Madina wasijue sunna ya Mtume (s), na Muawiya ajue kuliko wao 31

(2085) ƨŻDŽƻ Ǻƥơȁ (299/1) "ƘǗȂŭơ" Ŀ ǮdzƢǷȁ (204/4) ȆƟƢLjǼdzơȁ (1129) ǶǴLjǷȁ (2003Ƶ) (244/4) ȅǁƢƼƦdzơ ǾƳǂƻƗ31 .(1785) "ƨǼLjdzơ ƵǂNj" Ŀ ȅȂǤƦdzơȁ (290/4) ȆǬȀȈƦdzơȁ (744Ƶ) (326/19) ňơŐǘdzơȁ (3626Ƶ) (390/8) ǹƢƦƷ Ǻƥơȁ .

49

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

wakati alisilimu wakati wa Fathu Makkah na akamsahibu Mtume (s) muda mchache?

Asqalaniy alisema: kauli ya Muawiya: “wako wapi ulamaa wenu” inatoa hisia kwamba Muawiya hakuona watu wanatilia umuhimu funga ya Ashura ndio akawauliza kuhusu ulamaa wao au huenda alipata habari ya kwamba wapo wanaosema ni haramu au makruhi na wengine ni wajibu. έΎϤ͉ Θϟ΍ ˱ ΎϤΜϴϣ ΖόϤγ : ΖϟΎϗ ΔϴϜϤϟ΍ ΔϠΒΟ Ϧϋ ϩΪϨδΑ , ϲϤϘϟ΍ ϪϳϮΑΎΑ ϦΑ Φϴθϟ΍ ϯϭέ Ϊϗϭ ௌ ˯˵ ΍Ϊϋ΃ ͉ϥά˴ Ψ͉˶ Θϴ˴ϟϭ , ϪϨϣ Ϧϴπϣ ήθόϟ ϡήΤϤϟ΍ ϲϓ ΎϬ͋ϴΒϧ ϦΑ΍ ΔϣϷ΍ ϩάϫ ͉Ϧ˴Ϡ˵ΘϘΘ˴ϟ ௌϭ : ϝϮϘϳ Ϊ˳ Ϭό˶Α ϚϟάΑ Ϣ˵ Ϡϋ΃ ˬ ϩήϛΫ ϰϟΎόΗ ௌ ϢϠϋ ϲϓ ϖΒγ Ϊϗ Ϧ΋ΎϜϟ ϚϟΫ ϥ·ϭ , ΔϛήΑ ϡϮϳ ϡϮϴϟ΍ ϚϟΫ . ( ϡϼδϟ΍ ϪϴϠϋ ) ϦϴϨϣΆϤϟ΍ ήϴϣ΃ ϱϻϮϣ ϲ͉ ϟ· ˵ϩΪ˴ Ϭ˶ ϋ˴ ϦΑ ϦϴδΤϟ΍ Ϫϴϓ ϞΘϘϳ ϱάϟ΍ ϡϮϴϟ΍ ϚϟΫ αΎϨϟ΍ άΨΘϳ ϒϴϛϭ , ϢΜϴϣ Ύϳ : ΖϠϘϓ : ΔϠΒΟ ΖϟΎϗ Ϫϧ΃ ϪϧϮόπϳ ΚϳΪΤΑ ϥϮϤϋΰϴγ : ϝΎϗ ϢΛ , ϢΜϴϣ ϰϜΒϓ ˮ ΔϛήΑ ϡϮϳ ( ϡϼδϟ΍ ΎϤϬϴϠϋ ) ϲϠϋ .ΔΠΤϟ΍ ϱΫ ϲϓ ϡΩ΁ ϰϠϋ ௌ ΏΎΗ ΎϤϧ·ϭ ˬ ( ϡϼδϟ΍ ϪϴϠϋ ) ϡΩ΁ ϰϠϋ Ϫϴϓ ௌ ΏΎΗ ϱάϟ΍ ϡϮϴϟ΍ ΎϤϧ·ϭ , ϱΩϮΠϟ΍ ϰϠϋ ( ϡϼδϟ΍ ϪϴϠϋ ) ΡϮϧ ΔϨϴϔγ Ϫϴϓ ΕϮΘγ΍ ϱάϟ΍ ϡϮϴϟ΍ Ϫϧ΃ ϥϮϤϋΰϳϭ . ΔΠΤϟ΍ ϱΫ Ϧϣ ήθϋ ϦϣΎΜϟ΍ ϡϮϳ ϱΩϮΠϟ΍ ϰϠϋ ΕϮΘγ΍ ϊϴΑέ ήϬη ϲϓ ϚϟΫ ϥΎϛ ΎϤϧ·ϭ , Ϟϴ΋΍ήγ· ϲϨΒϟ ήΤΒϟ΍ Ϫϴϓ ௌ ϖϠϓ ϱάϟ΍ ϡϮϴϟ΍ Ϫϧ΃ ϥϮϤϋΰϳϭ ௌ ϞΒϗ ΎϤϧ·ϭ ˬ ( ϡϼδϟ΍ ϪϴϠϋ ) Ωϭ΍Ω ΔΑϮΗ Ϫϴϓ ௌ ϞΒϗ ϱάϟ΍ ϡϮϴϟ΍ Ϫϧ΃ ϥϮϤϋΰϳϭ . ϝϭϷ΍ . ΔΠΤϟ΍ ϱΫ ϲϓ ϪΘΑϮΗ ΎϤϧ·ϭ ˬ ΕϮΤϟ΍ ϦτΑ Ϧϣ ( ϡϼδϟ΍ ϪϴϠϋ ) βϧϮϳ Ϫϴϓ ௌ ΝήΧ΃ ϱάϟ΍ ϡϮϴϟ΍ Ϫϧ΃ ϥϮϤϋΰϳϭ . ΓΪόϘϟ΍ ϱΫ ϲϓ ΕϮΤϟ΍ ϦτΑ Ϧϣ ௌ ϪΟήΧ΃ ϙΪϴγ ϥ΃ ϲϤϠϋΎϓ ˬ ςϴΒϋ ϡΩ ΎϬϧ΄ϛ ˯΍ήϤΣ˴ βϤθϟ΍ ϰϟ· Ε ˶ ˶ ήψϧ ΍Ϋ· , ΔϠΒΟ Ύϳ : ϝΎϗ ϢΛ . Ϟ˶Θ˵ϗ Ϊϗ ( ϡϼδϟ΍ ϪϴϠϋ ) ϦϴδΤϟ΍

ϲϤϠϋ Ύϓ ˬςϴΒϋ ϡΩ ΎϬϧ ΄ϛ ˯΍ήϤ˴Σ βϤθϟ΍ ϰϟ· Εήψϧ ΍Ϋ· ˬΔϠΒΟ Ύϳ :ϝΎϗ ϢΛ Ϟ˶Η˳˲Ϊϗ (ϡϼδϟ΍ ϪϴϠϋ) ϦϴδΤϟ΍ ϙΪϴγ ϥ΃.

50

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

Imepokelewa kutoka kwa Ibn Babway al-Qummiy kwa sanadi yake kutoka kwa Jublah al-Makiyyah, kwamba alisema: “Nilimsikia Maytham at-Tammar akisema: Wallahi Ummah huu utamuua mtoto wa Nabiy wao katika mwezi wa Muharram tarehe kumi, na maadui wa Allah wataifanya siku hiyo kuwa ni siku ya Baraka, na hilo lipo limetangulia katika elimu ya Allah. Nalijua hilo kwa ahadi aliyoniwekesha bwanna wangu Amiri wa Waumini (a). Jublah akauliza: Ewe Maytham! Ni vipi watu wataifanya siku hiyo atakayouawa Husayn bin Ali (a) kuwa ni siku ya baraka? Maytham (r.a.) akalia kisha akasema: watadai kwa hadithi ambayo wataizusha ya kwamba ni siku ambayo Allah alimsamehe Adam (a), ilhali ya kwamba Allah alimsamehe Adam (a) katika Dhulhijjah. Pia watadai ya kwamba ni siku ambayo saďŹ na ya Nuh (a) ilipotulia juu ya mlima Judiy, ilhali ya kuwa ilikuwa tarehe 18 Dhulhijjah.

Pia watadai ya kwamba ni siku ambayo Allah alipasua bahari na kuwaokoa Bani Israil, ilhali ya kuwa tukio hilo lilikuwa katika Rabiul-Awwal. Pia watadai ya kwamba ni siku ambayo Allah alikubali toba ya Nabi Dawud (a), ilhali ya kuwa toba yake ilikubaliwa katika Dhul-Hijjah. Pia watadai ya kwamba ni siku ambayo Allah alimuokoa Nabi Yunus kutoka katika tumbo ya nyagumi, ilhali ya kuwa Allah alimtoa katika Dhulqaada. Kisha akasema: Ewe Jublah utakapoona jua limekuwa jekundu kama damu mbichi, basi ufahamu ya kwamba bwana wako Husayn (a) ameuawa.

51

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

NATIJA

K

wa hivyo baada ya kuchunguza suala hili tunaona yafuatayo:

1. Mgongano mkubwa wa hadithi katika madhumuni yake, 2. Kauli zisizo kubaliana na ukweli wa kihistoria 3. Wataalamu wa hadithi wanathibitisha kwamba wapokezi (sanadi) wa hadithi nyingi ni wadhaifu.

Kwa hiyo suala la ‘Funga ya Ashura’ siyo la kidini bali ni la kisiasa na kimadhehebu ambapo watawala wa Bani Umayyah, Bani Abbas na wengine wenye sera kama zao na wanazuoni wa ikulu zao wenye chuki na Ahlul Bayt (manasibi) ndiyo waliozusha hadithi hizo na sunnah hiyo kwa nia ya kuzima mapinduzi ya Imam Husayn (a).

Suala Muhimu: Imam Husayn (a) siyo wa Mashia, bali ni wa Waislamu wote, bali ni wa walimwengu wote. Hata wasio Waislamu wamejifunza namna ya kupambana na dhulma kwa kuathiriwa na mapinduzi ya Imam Husayn (a). Mahatma Gandhi anasema: “Nimejifunza kutoka kwa Husayn (a) jinsi nitavyokuwa mwenye kudhulumiwa na nikapata ushindi”

52

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

UONGO NA MISIMAMO UONGO KUHUSU KUONGEZEKA RIZIKI NA KUPAKA WANJA SIKU YA ASHURA Hadithi nyingi za uongo zilizushwa na kunasibishwa na Mtakasifu Mtume (s) kuhusu fadhila ya siku ya Ashura. Hadithi hizo kiini chake ni: fadhila kwa kuwafanyia familia yako karamu katika siku hiyo, kupaka wanja, mafuta na manukato na kujipamba…!!

Hadithi zote hizo ni dhaifu katika sanadi na nasi yazo ni ‘gharibu’. Ulamaa wa Sunni wametamka wazi kwamba hizo hadithi ni katika uzushi wa watu wajinga katika Ahlu Sunna, na kwamba ni uzushi wa waongo (kama alivyosema Al-Ayniy) na kwamba zina uongo ambao unaosisimua ngozi (kama alivyosema Ibnul Jawzi), na kwamba ni uzushi wa wauaji wa Imam Husayn (a)- Bani Umayyah, Mwenyezi Mungu awalaani- (kama anavyosema Al Hakim na wengine).

Kwa ubainifu huu wa ulamaa hawa wakubwa unatuondolea kazi ya kuchunguza sanadi ya hadithi hizo za uzushi.

Hapa hizi ni baadhi ya hadithi hizo na baadae tutatoa msimamo wa ulamaa wa Kisunni: i. As-Shawkaniy: ‘Yeyote atakayewafanyia wasaa familia yake siku ya Ashura, basi Allah atamfanyia wasaa mwaka mzima.’ Imepokelewa na At-Twabraniy kutoka kwa Anas, ‘marfuu’. Katika sanadi yake kuna Al Hayswam bin Shadaakh ambae ni ‘majhuli.’ Pia ameipokea Al-‘Akiliy kutoka kwa Abu Hurayra na akasema Sulayman bin Abi Abdillah ni majhuli na hadithi ‘ghayr mahfudh’.

53

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

ii. Na akasema katika Tamko la Ibnul Jawziy ϝΎϬΠϟ΍ Ϧϣ ϡϮϗ ΐϫάϤΗ Ϊϗ " : 112 ι 2Ν ( ΕΎϋϮοϮϤϟ΍ ) ϲϓ ϱίϮΠϟ΍ ϦΑ΍ ϝΎϗ ϦΤϧϭ ˯΍έϮηΎϋ Ϟπϓ ϲϓ ΚϳΩΎΣ΃ ΍ϮόοϮϓ Δπϓ΍ήϟ΍ φϴϏ ΍ϭΪμϘϓ ΔϨδϟ΍ Ϟϫ΃ ΐϫάϤΑ Ϫϧ· : ϝΎϗ Ϋ· ˯΍έϮηΎϋ ϡϮμΑ ήϣ΃ ( ι ) ௌ ϝϮγέ ϥ΃ ΢λ Ϊϗϭ ˬ ϦϴϘϳήϔϟ΍ Ϧϣ ˯΍ήΑ . " ΏάϜϟ΍ ϲϓ ΍ϮϗήΗϭ ΍Ϯοήϋ΃ϭ ΍ϮϟΎρ΃ ϰΘΣ ϚϟάΑ ΍ϮόϨϘϳ ϢϠϓ ˬ ΔϨγ ΓέΎϔϛ

Ibnul Jawzy katika kitabu chake ‘Al-Mawdhuuaat’ ( ΕΎϋϮοϮϤϟ΍ ) Juz. 2, uk. 112, anaandika: Wako baadhi ya majahili ambao wamejitia katika madhehebu ya Ahl Sunnah na wakalenga kuwaudhi ma-Rafidha (ma-Shia), na kwa sababu hiyo wakazusha hadithi kuhusu utukufu wa Ashura. Hakika sisi tuko kando na makundi yote mawili. Imesihi kwamba Mtume (s) aliamrisha kufunga siku ya Ashura pindi aliposema kwamba ni ‘kafara ya mwaka mzima’ Ibnul Jawziy:…miongoni mwa hadithi ambazo walizizusha… “imepokewa kutoka kwa A’raji kutoka kwa Abu Hurayra, alisema: Mtume (s) alisema: Hakika Allah aliwafaradhisha Bani Israil saumu ya siku moja katika mwaka, nayo ni Ashura ambayo ni siku ya kumi ya mwezi wa Muharram, kwa hiyo ifungeni na wafanyieni wepesi (karamu) ahli zenu (familia), kwani atakayefanya wepesi kwa familia yake kwa mali yake siku hiyo, basi Mwenyezi Mungu atamfanyia wepesi siku zilizobaki za mwaka wake. Basi mfunge siku hiyo kwani ni siku Mwenyezi Mungu alikubali toba ya Adam (a), na ni siku ambayo Mwenyezi Mungu alimpandisha ndani yake Idris (a) daraja ya juu, na ni siku ambayo Mwenyezi Mungu alimuokoa Ibrahim (a) na moto, na ni siku ambayo Nuhu (a) aliteremka kutoka katika safina, na ni siku ambayo Mwenyezi Mungu aliteremsha ndani yake Tawrat kwa Musa (a), na kumfidia Ismail (a) na kuchinjwa, na ni siku ambayo Mwenyezi Mungu alimtoa Yusuf (a) kutoka ndani ya jela, na ni siku 54

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

ambayo Mwenyezi Mungu alimrudishia Ya’qub macho yake kuona, na ni siku ambayo Mwenyezi Mungu alimuondolea Ayub (a) maradhi yake, na ni siku ambayo Mwenyezi Mungu alimtoa Yunus (a) kutoka katika tumbo la papa, na ni siku ambayo Mwenyezi Mungu alipasua bahari kwa Bani Israil, na ni siku ambayo Mwenyezi Mungu alimsamehe Muhammad (s) dhambi yake, iliyotangulia na ya baadae, na ni siku ambayo Musa (a) alivuka salama bahari. Na katika siku hii, Mwenyezi Mungu aliteremsha toba yake kwa watu wa Yunus (a), kwa hiyo basi yeyote atakayefunga siku hii atapewa kafara ya miaka arobaini.

Pia siku ya mwanzo iliyoumbwa na Mwenyezi Mungu ni Ashura…na mvua ya kwanza iliyoteremka ni siku ya Ashura, na rehema ya kwanza iliyoteremka ni siku ya Ashura, yeyote atakayefunga siku ya Ashura ni sawa na mtu aliyefunga zama zote, na ni saumu ya mitume… na yeyote atakayehuisha usiku wa Ashura ni sawa sawa na mtu aliyemuabudu Mwenyezi Mungu mfano wa ibada ya viumbe wa mbingu saba, na yeyote atakayeswali rakaa nne na akasoma katika kila rakaa Alhamdu mara moja na Qulhuwallahu mara hamsini, basi Mwenyezi Mungu atamsamehe miaka yake hamsini iliyopita, na miaka hamsini ijayo, na Mwenyezi Mungu atamjengea katika (daraja ya) malaika wa enzi ya juu mimbari milioni moja za nuru, na yeyote atakayenywesha nywesho la maji ni sawa na kwamba hajawahi kumuasi Mwenyezi Mungu hata chembe, na yeyote atakayelisha watu wa nyumba ambao ni maskini siku ya Ashura basi atapita kwenye Sirat kama vile umeme wa radi, na yeyote atakayetoa sadaka siku ya Ashura ni kama vile hajawahi kumrudisha anayeomba, na yeyote atakayeoga siku ya Ashura kamwe hatauguwa maradhi 55

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

ila maradhi ya mauti, na yeyote atakayepaka wanja siku ya Ashura kamwe macho yake hayatauguwa (magonjwa ya macho) mwaka huo mzima, na yeyote atakayempapasa yatima kichwa chake ni kama vile amewafanyia wema yatima wote wa kizazi cha Adam (a).

Na yeyote afungae siku ya Ashura, basi hulipwa thawabu za mahujaji elfu moja waliofanya umra, na yeyote atakayefunga siku ya Ashura, atapewa thawabu za mashahidi elfu moja, na atakayefunga siku ya Ashura ataandikiwa thawabu za mbingu saba, na ndani ya siku hiyo Mwenyezi Mungu aliumba mbingu na ardhi na milima na bahari na akaumba Arshi pia siku hiyo… na katika siku hiyo: akaumba Qalamu, lawhu, na Jibrilu (a), na akampandisha Isa (a), na akapewa Sulayman (a) ufalme. Na siku ya kiyama ni siku ya Ashura, na atakayezuru mgonjwa katika siku ya Ashura ni kana kwamba amezuru wagonjwa wote wa kizazi cha Adam. iii. Ibnu Taymiyyah Ϧϣ Ύϣ· ϡϮϗ ˯ϻΆϫ νέΎόϓ " : ( ϯϭΎΘϔϟ΍ ΔϋϮϤΠϣ ) Ϧϣ 166 ι 25Ν ϲϓ ΔϴϤϴΗ ϦΑ΍ ϲϓ έΎΛϵ΍ ΍ϮόοϮϓ … ϝΎϬΠϟ΍ Ϧϣ Ύϣ·ϭ ϪΘϴΑ Ϟϫ΃ϭ ϦϴδΤϟ΍ ϰϠϋ ϦϴΒμόΘϤϟ΍ ΐλ΍ϮϨϟ΍ ϰϠϋ ΕΎϘϔϨϟ΍ ϊϴγϮΗϭ ΏΎπΘΧϻ΍ ϭ ϝΎΤΘϛϻΎϛ ˯΍έϮηΎϋ ϡϮϳ έϭήδϟ΍ϭ Ρήϔϟ΍ ή΋Ύόη Ϣγ΍ϮϤϟ΍ϭ ΩΎϴϋϷ΍ ϲϓ Ϟόϔϳ ΎϤϣ ϚϟΫ ϮΤϧϭ ΓΩΎόϟ΍ Ϧϋ ΔΟέΎΨϟ΍ ΔϤόρϷ΍ ΦΒρϭ ϝΎϴόϟ΍ ." Ρ΍ήϓϷ΍ϭ ΩΎϴϋϷ΍ Ϣγ΍ϮϤϛ ΎϤγϮϣ ˯΍έϮηΎϋ ϡϮϳ ϥϭάΨΘϳ ˯ϻΆϫ έΎμϓ

Ibn Taymiyyah katika kitabu chake ‘Majmu‘al Fatawa’ Jz. 25 uk. 166, anaandika: “Watu hawa ima miongoni mwa manaswibi wakereketwa dhidi ya Husayn na Ahl Bayt wake, na ima majahili… walizusha hadithi kuhusu ada za kuwa na furaha na kusheherekea siku ya Ashura kwa kujipaka wanja 56

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

na kupaka (rangi,wanja) na kuwafanyia wanafamilia wasaa, kupika vyakula visivyo vya kawaida na kadhalika... mambo yanayofanywa katika siku za sherehe na misimu. Kwa hiyo watu hawa wakaigeuza siku ya Ashura kuwa ni siku ya sherehe (siku ya idi) na furaha.” iv. Ibnu Kathir Ϟϫ΃ Ϧϣ ΐλ΍ϮϨϟ΍ ΪϨϋ έϭήγ ϡϮϳ άΨΘϳ ˯΍έϮηΎϋ ϡϮϳ ϥ΄Α ϪΨϳέΎΗ ϲϓ ήϴΜϛ ϦΑ΍ ήϗ΃ Ϊϗϭ ΐλ΍ϮϨϟ΍ ˯΍έϮηΎϋ ϡϮϳ Δόϴθϟ΍ϭ Δπϓ΍ήϟ΍ βϛΎϋ Ϊϗϭ" : 220 ι 8Ν ϲϓ ϝΎϘϓ ϡΎθϟ΍ ϥϮΒϴτΘϳϭ ϥϮϠδΘϐϳϭ ΏϮΒΤϟ΍ ϥϮΨΒτϳ ˯΍έϮηΎϋ ϡϮϳ ϰϟ· ΍ϮϧΎϜϓ ϡΎθϟ΍ Ϟϫ΃ Ϧϣ ϥϭήϬψϳϭ ΔϤόρϷ΍ ω΍Ϯϧ΃ Ϫϴϓ ϥϮόϨμϳ ΍Ϊϴϋ ϡϮϴϟ΍ ϚϟΫ ϥϭάΨΘϳϭ ϢϬΑΎϴΛ ήΨϓ΃ ϥϮδΒϠϳϭ ."Ρήϔϟ΍ϭ έϭήδϟ΍

Ibn Kathir pia katika kitabu chake cha historia, Juz. 8, uk. 220, amekiri kwamba manaswibi wa Sham walikuwa wakisheherekea siku ya Ashura. Anaandika: “Manaswibi wa Sham waliwapinga ma-Rafidha, siku ya Ashura, kwa kupika nafaka na kuoga na kuweka manukato na kuvaa mavazi yao ya fakhari zaidi na kusheherekea siku hiyo kwa kupika vyakula mbalimbali na kudhihirisha furaha.” v. Al-Ayniy ϡϮϳ ϡϮλ ϥ΃ ϰϠϋ ˯ΎϤϠόϟ΍ ϖϔΗ΍ " : 347 ι 5 Ν ( ΉέΎϘϟ΍ ΓΪϤϋ ) ϲϓ ϲϨϴόϟ΍ ϝΎϗϭ ΏΎΒΤΘγ΍ ϲϓ ΚϳΩΎΣ΃ ( ω ) ΖϴΒϟ΍ Ϟϫ΃ ˯΍Ϊϋ΃ ϖϠΘΧ΍ Ϣόϧ ˬ ΐΟ΍ϮΑ βϴϟϭ ΔϨγ ˯΍έϮηΎϋ ." ϝΎΤΘϛϻ΍ϭ ΏΎπΨϟ΍ϭ ϝΎδΘϏϻ΍ϭ ˯΍έϮηΎϋ ϡϮϳ ϝΎϴόϟ΍ ϰϠϋ ΔόγϮΘϟ΍

Al- ‘Ayniy katika ‘Umdatul Qaari-i’, Juz. 5, uk. 347 alisema: “Wamekubaliana ulamaa ya kwamba saumu ya Ashura ni 57

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

sunnah na siyo wajibu, na bila shaka maadui wa Ahlul Bayt (a) walizusha hizo hadithi kuhusu sunnah ya kuwafanyia wasaa familia siku ya Ashura na kuoga na kupaka hina na wanja”

MSIMAMO WA AHLUL BAYT (A) Maimamu wa Ahlul Bayt (a) walipinga njama hizi khabithi za kibani Umayya na mbinu zao za kishetani na walisimama kidete kwa nguvu zote walizokuwa nazo, kupambana na vimbi hili hatari na bida’ mbaya kabisa. Maimamu wa Ahlul Bayt (a) walitangaza kwa sauti kubwa mtu kujiepusha kushukulikia haja zake siku ya Ashura, na kugoma kufanya kazi siku hiyo na kuifanya kuwa ni siku ya huzuni na kulia na kumshutumu yule anayeitazama kuwa ni siku ya Baraka na kumuombea afufuliwe Siku ya Kiyama pamoja na wazushi wa bida’a hii ya kishetani ambao ni Banu Umayyah na wafuasi wao.

Amri kutoka kwa Maimamu kuhusu kuweka msiba siku ya Ashura kwa kulia na kuamrisha wanafamilia kulia na kukutana kwa kulia… ni amri zilizotiliwa mkazo ambapo Imam anampa dhamana anayetekeleza hilo pepo. Kinyume na madai ya kuwepo baraka kwa kuweka na kununua chakula cha mwaka mzima siku ya Ashura, Maimamu wa Ahlul Bayt (a) wanalaani na kufichua njama za mti uliolaaniwa (Bani Umayyah) na wanazuoni wao. Lengo hasa la maadui hawa wa kizazi cha Mtume (s) ni kuwapotosha watu na kufunika tukio la huzuni na unyama walioufanya kwa kumuua kikatili Bwana wa vijana wa peponi, Imam Husayni (a), kipenzi cha Mtume (s) na hivyo kuepuka lawama na laana za Waislamu 58

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

kwa kuwashughulisha na sherehe na kutabaruku. Waislamu kuliko kuhuzunika na kulia kama walivyofanya Mtume (s), watu wa nyumba yake, masahaba wema na Waislamu kwa kifo cha Imam Husayn (a), (bali pia mbingu na ardhi na vilivyomo vililia kwa msiba huu adhimu), wanasheherekea na kufurahi kwa kufuata uzushi wa Bani Umayyah! Mwenyezi Mungu apige mhuri nyuso zao kama alivyopiga nyoyo zao.

BAADHI YA RIWAYA KUTOKA KWA MAIMAMU WA AHLUL BAYT i.

Ibn Tawuus kama ilivyopokelewa kutoka kwa Imam Ridhwa (a) kwamba alisema: “Yeyote atakayeacha kushughulikia haja zake siku ya Ashura, basi Allah atamkidhia haja zake za Dunia na Akhera. Yeyote ambaye siku ya Ashura itakuwa ni siku ya msiba wake, huzuni na kulia, Allah atamjalia Siku ya Kiyama kuwa siku ya furaha yake na macho yake yatafurahi kuwa pamoja nasi Peponi. Na yeyote atakayeita siku ya Ashura kuwa ni siku ya Baraka na akaweka akiba kwa ajili ya familia yake, basi atambue hatabarikiwa katika alichokiweka na Siku ya Kiyama atafufuliwa na Yazid bin Muawiya na Ubaydullah bin Ziyad na Umar bin Saad, Allah awalaani katika sehemu ya chini kabisa Motoni.

ii. At-Tuusiy: kutoka kwa Alqamah, kutoka kwa Abu Ja’far (a), katika hadithi ya ziyara ya Imam Husayn (a) siku ya Ashura kwa karibu au mbali, alisema: kisha amuomboleze Husayn (a) na kumlilia na awaamrishe waliomo ndani ya nyumba yake, ambao hana hofu nao, kulia na kuweka msiba ndani ya nyumba 59

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

yake kwa kudhihirisha huzuni juu yake. Na wapeane pole kwa msiba wao wa Husayn (a) na ikiwa wakifanya hivyo, basi mimi nawapa dhamana kwa Allah ya malipo sawa na hijja elfu mbili, umra elfu mbili, na ghazwa (vita vya jihadi) elfu mbili.

Nikasema: Wewe ni mwenye kuwadhamini hilo na msimamizi? Akajibu: mimi ni mdhamini na msimamizi kwa yule atakayefanya hivyo. Nikasema: na ni vipi tutakavyopeana pole? Akajibu: waseme: Allah aufanye ujira wetu na wa kwenu kuwa mkubwa kwa msiba wetu wa Imam Husayn (a), atujaalie sisi na nyinyi kuwa miongoni mwa wenye kulipiza kisasi chake pamoja na waliy wa Allah Imam Mahdi (a) kutoka kizazi cha Mtukufu Mtume (s). Na ikiwa utaweza, basi siku hiyo usishughulike kwa haja yoyote ile. Siku hiyo ni siku ya nuksi, haja ya muumini haikidhiwi, na ikikidhiwa basi haibarikiwi na hataona ndani yake uongofu. Pia asiweke akiba kwa ajili ya nyumba yake chochote kile, kwa sababu atakayefanya hivyo siku hiyo, hatabarikiwa katika alichokiweka na pia hatobarikiwa katika ahli zake. Basi wakitekeleza hayo, Allah atawalipa thawabu za hijja elfu moja na umra elfu moja na ghazwa elfu moja zote pamoja na Mtume (s). Atakuwa na ujira na thawabu za kila nabii na rasul na wasiy na siddiqi na shahidi ambaye alikufa au aliuawa toka siku Allah aliiumba dunia hadi Siku ya Kiyama. iii. As-Suduuq: kutoka kwa Jublah al-Makkiyyah, ambaye anasimulia kwamba: “Nilimsikia Maytham at-Tammaar (r) akisema: Wallahi Ummah huu utamuua mtoto wa nabii wake katika Muharram tarehe 10, na maadui wa Allah wataifanya siku hiyo ni siku ya Baraka, na hilo lipo limetangulia katika elimu yake Allah. Hilo 60

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

nalifahamu kwa maarifa aliyonikabidhi bwana wangu Amiri wa waumini (Imam Ali). Alinipa habari kwamba kila kitu kitamlilia hata wanyama maporini, samaki majini, na ndege angani. Ataliliwa na jua, mwezi na nyota, mbingu na ardhi, waumini binadamu na majini, malaika wote wa mbinguni na ardhini, Ridhwan na Malik na wenye kubeba Arshi. Mbingu itanyesha damu na majivu. Kisha akasema: wamelaniwa wauaji wa Imam Husayn (a) kama walivyolaaniwa washirikina wanaomwabudu mungu mwingine pamoja na Allah na kama walivyolaaniwa mayahudi na manasara na Majusi.”

Jublah akamuuliza: Ni vipi ewe Maytham watu siku kama hiyo ya kuuliwa Husayn (a) wataifanya kuwa ni siku ya baraka!!! Maytham (r) akalia kisha akasema: Watadai hilo kwa hadithi watakayozusha kwamba siku hiyo ni siku ambayo Allah alimsamehe Adam (a) ilhali ya kuwa Adam (a) alisamehewa katika Dhulhijjah, pia watadai kwamba ni siku Allah alikubali toba ya Daudi (a), ilhali ya kuwa toba ya Daudi ilikubaliwa katika Dhulhijjah, pia watadai kwamba ni siku Allah alimuokoa Yunus (a) kutoka tumboni mwa papa, ilhali ya kuwa Allah alimuokoa Yunus (a) katika Dhulhijjah, pia watadai ya kwamba ni siku ambayo safina ya Nuh (a) iliweka nanga kwenye mlima Judiy, ilhali ya kuwa safina iliweka nanga tarehe 18 Dhulhijjah, pia watadai ya kuwa ni siku ambayo Allah alipasua bahari kwa ajili ya Bani Israil, na ilhali ya kuwa hilo lilikuwa katika Rabiul-Awwal.

Kisha Maytham akasema: ewe Jublah fahamu ya kwamba Husayn bin Ali (a) ni bwana wa mashahidi Siku ya Kiyama, na masahaba wake ni wenye daraja juu ya mashahidi wen61

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

gine. Ewe Jublah! Siku utakapoona mbingu (jua) ni nyekundu kama vile damu mbichi basi elewa ya kwamba bwana wa mashahidi Imam Husayn (a) ameuliwa. Jublah anasimulia: siku hiyo nilitoka na kuona jua kwenye vyambazi ni kama vile shuka zilizopakwa rangi nyekundu, nikapiga kelele na kulia na kusema: Wallahi amekwishauliwa bwana wetu Husayn bin Ali (a).” iv. Zurarah alisema: Abu Abdillah (a) alisema: “Ewe Zurarah hakika mbingu ilimlilia Husayn (a) asubuhi arobaini kwa damu, na Ardhi ililia asubuhi arobaini kwa weusi, na jua lilimlilia asubuhi arobaini kwa kupatwa (kusuf) na wekundu, na milima ilipasuka na kupukutika, na bahari zilichafuka, na malaika walimlilia Husayn (a) asubuhi arobaini, na hakuna mwanamke atokanaye nasi ambaye alipaka rangi wala kupaka mafuta wala wanja wala kuchana nywele hadi pindi tulipoletewa kichwa cha Ubaydullah bin Ziyad (Allah amlaani) na bado tunaendelea kuwa ndani ya mazingatio baada yake…” v.

Sudduq: ‘Abdullah bin Fadhl al Hashimiy anasema: “Nilimwambia Imam Ja’far Sadiq (s): Ewe mtoto wa Mtume (s), ni vipi siku ya Ashura iligeuka kuwa siku ya msiba na huzuni na kilio kinyume cha siku aliyofariki Mtume (s) na siku aliyofariki Bibi Fatima (a) na siku aliyouliwa Imam Ali (a), na siku aliyouliwa Imam Hasan (a) kwa sumu? Akajibu kwa kusema: Siku ya Husayn (a) ni siku ya msiba mkubwa kuliko siku zingine zote, na hiyo ni kwa sababu ‘As-habul Kisaa’ ambao walikuwa ndiyo wabora wa viumbe vyote kwa Allah walikuwa ni watano. Alipoondoka Mtume (s) 62

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

walibaki Ali, Fatima, Hasan na Husayn. Watu wakipata faraja kwao kwa msiba huo. Alipofariki Fatima (a), ikawa faraja ni kwa Ali, Hasan na Husayn, na alipofariki Ali (a), faraja ikabaki ni kwa Hasan na Husayn, na alpofariki Hasan (a), ikawa faraja ni kwa Husayn (a) peke yake. Alipouliwa Husayn (a) hakuna aliyekuwa amebaki miongoni mwa Ahlul-Kisaa ili awe ni faraja kwa watu. Kuondoka kwake ilikuwa ni sawa na kuondoka kwa wote pamoja. Kwa sababu hiyo msiba wake ni mkubwa zaidi.

Abdullah bin Fadhl al-Hashimy akauliza tena: Ewe mtoto wa Mtume! ni kwa nini watu hawakuwa na faraja kwa Imam Ali Zaynul-Abidin (a) kama walivyokuwa na faraja katika baba zake? Imam Akajibu: bila shaka Ali Zaynul-Abidin (a) ni Imam na hujja kwa walimwengu baada ya baba zake lakini yeye hakuwahi kukutana na Mtume (s) na kupata mafunzo kutoka kwake. Elimu yake ni urithi kutoka kwa baba yake hadi kwa Mtume (s), ama Imam Ali (a), Fatima (a), Hasan (a) na Husayn (a), watu waliwaona kwa kipindi wakiwa pamoja na Mtume (a) katika hali mbalimbali. Kwa hivyo wakawa kila wakimwangalia kila mmoja miongoni mwao, wanakumbuka hali yake pamoja na Mtume na kauli ya Mtume (s) kwake na kuhusu yeye. Walipofariki, watu walipoteza kuwaona watukufu hawa. Na ile hali ya kuwakosa wote haikujitokeza kwa yeyote miongoni mwao ila alipofariki Husayn (a), na kwa sababu hiyo ndiyo msiba wake ukawa ni adhimu.

Abdullah bin Fadhl anasema: nilimuuliza ewe mtoto wa Mtume (s) ni vipi Waislamu wakaita siku ya Ashura kuwa ni siku ya Baraka? Akalia, kisha akasema: Alipouliwa Imam Husayn (a), watu walielekea Sham kwa Yazid na wakazusha 63

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

kwa ajili yake hadithi na wakapewa malipo ya mapesa. Miongoni mwa waliyoyazusha kwa ajili yake ni suala la siku hii, kwamba ni siku ya Baraka ili watu wajiepushe na kilio na msiba na kuifanya kuwa ni siku ya faraja na furaha na kutabarruku na kujiandaa…. Allah ahukumu baina yetu na wao.

ASHURA: SIKU YA SHEREHE (‘IDI) YA BANI UMAYYAH’ Kwa kuzingatia vitabu vya historia na uchambuzi wa wanahistoria inabainika kwamba kusheherekea siku ya Ashura kama siku ya furaha ni miongoni mwa bid’a (uzushi) za makatili wa Bani Umayyah na mamluki wao kama vile Hajjaj bin Yusuf na wafalme wa Bani Ayyub, kama ilivyowekwa wazi katika kitabu Al-Khutwatw cha Al Maqrizy na Al-Athaarul Baqiyah cha Abu Rayhan Al-Biruniy, pindi aliposema wazi kwamba Bani Umayyah siku hiyo walikivaa nguo mpya na kujipamba na kupaka wanja na kusheherekea sikukuu… taratibu hizi ziliendelea zama za utawala wao wote… na athari zake zilibaki hadi hivi sasa katika baadhi ya nchi za Kiislamu. Baadhi wengine walisema ya kwamba Bani Umayya waliifanya tarehe mosi ya mwezi wa Safar kuwa sikukuu (Idi) yao kwa kuwa ni siku waliletewa kichwa cha Imam Husayn (a).

1. Abu Rayhan alisema: walikuwa wakiadhimisha siku hii - yaani siku ya Ashura - mpaka pale ilipotokea kuuliwa katika siku hiyo Imam Husayn bin Ali na masahaba wake na akafanyiwa yeye na wao yale ambayo mataifa yote hayawafanyii waovu w viumbe. Waliwaua kwa kiu, kuchoma, kuweka vichwa juu ya mikuki, kuparaga miili kwa farasi… Ama Bani Umayyah katika siku hiyo 64

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

walivaa nguo mpya na kujipamba na kupaka wanja na kufanya sherehe, na kupika vyakula na kukaribisha wageni, na kulisha vitamu na vizuri. Desturi hiyo iliendelea miongoni wa watu kipindi cha utawala wao na ikabaki baada ya kuanguka utawala wao.

Ama Shia wao wanalia na kuhuzunika kwa ajili ya bwana wa mashahidi na kudhihirisha hayo katika Madinatu Salaam na mfano wake katika miji na nchi. Pia katika siku hiyo wanazuru udongo wa Baraka hapo Karbala, kwa sababu hiyo Sunni wamechukia kuweka vyombo vipya na fanicha.�32 2. Maqrizy anasema: “Zama za makhalifa wa ki-Fatimiyyah huko Misri, siku ya Ashura masoko yalikuwa yanafungwa na ikifanywa simati (kitambaa cha kufunika meza kinachowekwa juu yake chakula) kubwa na ikiitwa simati ya huzuni na akichinjwa ngamia.

Kipindi chote cha zama zao ma-Fatimi, waliendelea na utaratibu huo hadi pale ulipoanguka utawala wao.

Ama watawala wa ki-Ayyubi walipochukua madaraka waligeuza siku ya Ashura kuwa ni siku ya furaha na kuwafanyia sherehe familia na kulisha kwa wingi na kununua vyombo vipya na kuweka wanja na kwenda sehemu za kuoga na hii kwa kufuata ada ya watu wa Sham aliyoiweka Al Hajjaj33 zama za utawala wa Abdulmalik bin Marwan ili kupambana na maShia wa Ali ambao siku hiyo ya Ashura wao wanaifanya kuwa ni siku ya huzuni na msiba kwa ajili ya Husayn bin Ali (a) kwa kuuliwa siku hiyo. Na tuliyakuta mabaki ya kazi waliyoifanya Banu Umayya ya kuifanya siku ya 32 33

Al-Kunaa wal-Alqaab 1:431 Mada ya simatw katika Majmaul Bahrayn 4:254 65

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

Ashura kuwa ni siku ya furaha na ukunjufu.”34 3. Al-Muswahib: “Inaendelea siku ya Ashura katika miji ya Tunis, Marakkesh, na Libya kuwa ni siku ya furaha, na katika siku hiyo hufanyika taratibu maalaumu kama vile watu kuzuru makaburi na kuweka mawaridi juu yake, na pia mashada ya moto na kuyaruka kisha kuyatupa ndani ya mito na ada nyingine walizorithi kwa ma-Berber.”35 Kwa hiyo kinachofahamika kutoka kwa bwana Maqrizi na wengine ni kwamba bid’a (uzushi) huu wa kusheherekea na kujipaka wanja na kujipamba na ada za furaha na sururi ni bid’a khabithi ya mti khabithi wa Bani Umayyah. Alikuwa Hajjaj akiitilia mkazo kwa kuwafuata mabwana zake wa kiUmayyah. Ni huyu Hajjaj (l.a) ambaye alikuwa akijutia kukosa kuwepo katika Karbala ili awe yeye ndiye aliyeongoza kumwaga damu ya mjukuu wa Mtume (s), Sayyina Husayn (a) bwana wa vijana peponi. Ama baadhi ya ada kama walivyozitaja Muswahib na pia Karajikiy ni ada asili yake ni ma-Berber walizichukua Bani Umayyah kutoka kwao na kuziweka siku ya Ashura kukamilisha furaha yao.”

4. Karaajiky anasema: “na miongoni mwa matendo yao yanayostaajabisha ni kule wao kudai mapenzi ya Ahlul Bayt (a) kisha wakafanya yale wanayoyafanya siku ya msiba wa Husayn (a) na hii ni kama vile: kufanya wema na kutoa sadaka, kufanya matumizi na kulisha, kutabaruku kwa kununua chumvi ya mwaka mzima, kujifakhari kwa nguo zilizochaguliwa, kujionyesha 34

Al-Khutwatw 2:385, al-Kunaa wal-Alqaab 1:431, Al-Hadhaaral Islaamiyyah 1:137, Dairatul Maarif ya Bastaniy.

35 Dairatul Ma’arif ya Muswahib: 1652 66

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

kwa kupamba mwili, kujitokeza na kusalimia ndugu, kutembeleana na kualikana kwa wingi, na kushukuru kwa sababu ya furaha na yanayofurahisha na sababu ni kwamba siku hiyo si kama siku nyingine, bali ni makhsusi kwa fadhila na daraja kubwa, na kudai kwamba Allah alimsamehe Adam katika siku hiyo.

Sasa imekuwaje lazima kutekeleza ndani ya siku hiyo haki ya Adam (a) kwa kuifanya ni siku ya sherehe, na ikawa si lazima kutekeleza ndani ya siku hiyo haki ya bwana wa waliotangulia na watakaokuja, Mtume Muhammad (s) kwa msiba wa mjukuu wake na mwanae na pozo la macho yake, na kwa msiba wa jamaa zake waliouliwa na wanawake ambao walipelekwa mateka na kuvunjiwa heshima? Ikiwa hayo siyo sababu ya msiba na kuzidisha huzuni, basi kilichokuwepo ni chuki ya kizazi cha Mtume (s) ambayo wanarithi watoto kwa baba zao.”36 5. Zaynuddin al-Hanafiy anasema: “Imepokelewa kwamba siku ya Ashura ilikuwa ni siku ya kupamba, katika siku hiyo ndiyo ilifanyika miadi ya Firauni na Nabii Musa (a) na kwamba ilikuwa ni siku ya sherehe kwao, siku hiyo Musa (a) alikuwa akivaa katani na akipaka wanja wa ithmidi37, na mayahudi wenyeji wa Madina na Khaybar zama za Mtume (s) walikuwa wakisheherekea siku hiyo na waarabu wa zama za jahiliyyah wakiwafuatisha katika hilo na walikuwa wakiifunika AlKaaba kwa nguo. Ama sheria yetu imeripoti tofauti ni hayo: katika sahihi mbili kutoka kwa Abu Musa, alisema: siku ya Ashura ilikuwa ni siku Mayahudi wanaia36 37

At-Taajjub: 115 Aina ya madini maarufu kama ‘antimony’ ikitumiwa toka enzi kama wanja maalum.

67

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

dhimisha na kuisheherekea, kwa hiyo nyinyi mfunge siku hiyo. Na katika riwaya ya Muslim: watu wa Khaybar walikuwa wakifunga siku ya Ashura na kuisheherekea na kuwavika wanawake wao pambo na alama yao. Mtume (s) akaamuru: ama nyinyi fungeni.

6. Saqqaf anasema: …katika ukweli wa kisiasa ni mantiki isemayo: “lengo (mwisho) huthibitisha uhalali wa njia, mbinu zilizotumika”. Na kwa msingi huo, mtawala wa kisiasa aliyejaribu kuzika tukio la Ashura, akaona ni halali kwake kutumia kila njia na mbinu hata kama ni kinyume na dini na tabia. Si ajabu!

Hadithi nyingi kuzushwa na kunasibishwa na babu yake Husayn (a). Lakini kwa sababu ya hadithi hizi za uzushi kuhitilafiana na kugongana, watu hawa hawakufaulu na kadhia ya kumwaga damu ya Husayn (a) imebaki kuwa ni qadhia adhimu sana.

Muawiya anatangaza Ashura kuwa ni siku ya idi (siku ya sherehe) Miongoni mwa yanayotilia nguvu kwamba kusheherekea Ashura ni katika bid’a za Bani Umayyah ni riwaya zilizopokelewa kwamba Muawiya alitamka kwamba Ashura ni ‘Idi (siku ya sherehe), jambo ambalo halikuthibiti si kwa Mtume (s) wala sahaba.

1.

38

Amru bin Abi Yusuf anasimulia alimsikia Muawiya juu ya Mimbar akisema: “Siku ya Ashura ni siku ya Idi, atakayefunga basi ilikuwa ni siku watu wakifunga na atakayeacha hakuna tabu”.38

Muswannif Abdur-Razzaq na pia Al-Bukhariy ameitaja hadithi hiyo bila neno ‘id 68

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

Hadithi hii inafahamisha kwamba Muawiya ndiyo wa kwanza aliyeiwekea siku ya Ashura sifa ya ‘idi.

KAZI ZA WAUMINI USIKU WA ASHURA NA SIKU YAKE Pamoja na kuwepo juhudi za kishetani za Bani Umayyah na vibaraka wao kuhakikisha kwamba tukio la Ashura linazikwa na kusahauliwa, Maimamu waliotoharika wa Nyumba ya Mtume, Ahlul Bayt (s) walitoa muongozo sahihi na kuelekeza nini cha kufanya katika siku hii ya msiba na majonzi ili kuwa nao katika msiba huu usiokuwa na kifani katika historia.

Yampasa muumini mwenye kumpenda Mtume (s) na kizazi chake kufanya yafuatayo: a. Usiku wa Ashura (i) Ziyarah ya Husayn (a) usiku wa Ashura na mchana wake Ibn Tawus: Shaykh Abu Ja’far at-Tusy miongoni mwa riwaya alizopokea kutoka kwa Jabir al-Ja’fiy kutoka kwa Abu Abdillah ambaye alisema: “Yeyote atakayepitisha usiku wake kwenye kaburi la Husayn (a) usiku wa Ashura atakutana na Allah Siku ya Qiyama akiwa amepakwa damu yake kana kwamba aliuawa pamoja naye katika uwanja wa Karbala.”

Pia Ibn Tawus: kutoka kwa Shaykh Mufid, imepokelewa kwamba: “Anayemzuru Husayn (a) na kupitisha usiku wa Ashura kwake hadi Asubuhi, basi Allah atamfufua akiwa amepakwa damu ya Husayn (a) akiwa miongoni mwa jumla ya mashahidi pamoja nae.”

69

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

Ibn Qawlaweyh: kutoka kwa Jabir al-Ja’fiy, alisema: “Niliingia kwa Ja’far bin Muhammad (a) siku ya Ashura, akaniambia: hawa ni wageni wa Allah na ni haki ya mwenye kutembelewa (anayefanyiwa ziara) kumkirimu mgeni wake (anayefanya ziara), yeyote atakayepitisha usiku wake kwenye kaburi la Husayn (a) usiku wa Ashura, atakutana na Allah siku ya Kiama akiwa amepakwa damu yake kana kwamba aliuawa pamaja nae zama zake, na akasema: atakayezuru kaburi la Husayn (a) siku ya Ashura au akapitisha usiku wake hapo, atakuwa kama yule aliyekufa shahidi pamoja nae.”

Al-Mufid: anasimulia: “Yeyote anayetaka kukidhi haki ya Mtume (s) na haki ya Amiri wa waumini (a) na haki ya Fatimah (a), basi na amzuru Husayn (a) siku ya Ashura.” Pia: “Yeyote atakayemzuru Husayn (a) siku ya Ashura, basi Allah atamsamehe madhambi yake yaliyotangulia na ya baadae.”

At-Tusiy: Imam Ja’far (a) alisema: “Yeyote atakayemzuru Husayn (a) siku ya Ashura na akawepo hapo akilia, basi atakutana na Allah akiwa (ametunukiwa) thawabu za hijja elfu mbili, umra elfu mbili na vita vya jihadi elfu mbili na thawabu ya kila hijja, umra na ghazwa kama za yule aliyehijji na kwenda umra na kupigana vita vya jihadi akiwa pamoja na Rasulullah (s)…”39 (ii) Kukesha usiku ili kuwafariji Ahlul Bayt (a) Ibn Tawus alisema: “Elewa ya kwamba bwana wetu imam Husayn (a) na masahaba wake walikesha usiku huu kwa swala na dua na huku wamezingirwa na mazindiq wa Uislamu ambao hamu yao ilikuwa ni kuua watu watukufu na ku39

Misbahul Mutahajjid: 713, Al Wasail 14:477 70

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

vunja utukufu na kupeleka mateka wanawake wao waliotoharika. Kwa hiyo ni vyema kwa yeyote atakayediriki usiku huo, akawa ni mwenye kuwafariji watu wa nyumba tukufu hii kwa yale mazito yaliyowafika, akawa na ghadhabu dhidi ya waovu, maadui wa Uislamu, na akajikurubisha kwa Allah na Mtume wake kwa kuwapenda mawali wa Allah na Mtume Wake na kujitenga na maadui zao.”

Ama fadhila ya kuhuisha usiku huo: Katika kitabu Dustur al-Mudhakirrin kutoka kwa Mtume (s) alisema: “Yeyote atakayehuisha usiku wa Ashura ni kama vile amemuabudu Allah ibada ya malaika wote na malipo ya wenye kufanya amali katika usiku huo ni kama malipo ya miaka sabini.40 b. Ama mchana wa Ashura (i) Kudhihirisha huzuni Ibn Tawus alisema: “Daraja ya chini siku ya Ashura ni wewe kuchukulia mauaji ya Imam Husayn (a) na wafuasi wake kama vile ya wazazi wako au watu ambao ni muhimu sana kwako. Katika siku hiyo uwe kama vile unavyokuwa unapopoteza mtu ambae ni karibu sana nawe na pia ni azizi.

Jitahidi Allah akuone kwamba kila ambacho kwake ni azizi basi pia ni azizi kwako. Pia akuone Mtume Wake kwamba kila ambacho ni uovu kwake, basi ni uovu kwako. Hivyo hivyo yeyote anayetaka Allah na Mtume Wake na mawalliy Wake wawe pamoja naye wakati wa shida au haja yake. Ikiwa atakuwa pamoja nao katika ghadhabu na ridhaa, na furaha, basi watakuwa naye wakati wa mambo kama hayo.41 40 41

Al-Iqbaal 3:50 Al-Iqbal 3:81 71

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

c. Kuweka msiba (i) Kutoka kwa Imam Baqir (a): “… kisha na amlilie Husayn (a) na amrishe waliokuwemo ndani ya nyumba yake - asiokuwa na hofu nao - kumlilia, na kuweka msiba nyumbani kwake na kudhihirisha huzuni juu yake na wapeane pole kwa msiba wao wa Husayn (a).”42 (ii) kutoka kwa Imam Ridhaa (a): “Yeyote ambaye siku ya Ashura ataifanya kuwa ni siku ya msiba wake, na huzuni yake, basi Allah atajalia Siku ya Kiama kuwa ni siku ya furaha yake na atafurahishwa nasi katika Pepo.” (iii) Ibn Kathir, katika kitabu chake ‘al-Bidaayah wanNihaayah,’43 anaelezea ya kwamba Sibt bin alJawziy, katika majlis ya msiba wa Ashura, hapo Dameshq, Syria, aliomboleza kifo cha Imam Husayn (a). Siku ya Ashura, zama za al-Maliku anNasir wa Allepo, Sibt bin al-Jawziy aliombwa awakumbushe watu mauaji ya Imam Husayn (a)…

Akapanda mimbar na kunyamaza muda mrefu kisha akaweka leso yake usoni na kulia sana, na baadae akasoma beti hizi na huku akilia: ole wake! Yule ambaye waombezi wake ndiyo kwake mahasimu pindi Parapanda lipulizwapo na viumbe kufufuka hakuna budi lazima siku ya Qiyama awasili Bibi Fatimah na kanzu yake imechovywa na damu ya Imam Husayn 42

Al-Iqbal 3:81

43

al-Bidaayah wan-Nihaayah, 13:203 72

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

kisha akatermka juu ya mimbar na huku akilia… Allah amrehemu.

d. Kufunga kazi (i) Kutoka kwa Imam Ridhwa (a) alisema: “Yeyote atakayeacha kujishughulisha na haja zake siku ya Ashura, basi Allah atamkidhia haja zake za Dunia na Akhera.”44 (ii) Kutoka kwa Imam Baqir (a): “… na ikiwa utaweza kuacha kushughulikia haja zako siku hiyo, basi fanya hivyo, kwa sababu siku yenye mkosi, haja ya muumini haikidhiwi katika siku hiyo, na ikiwa itakidhiwa basi haitabarikiwa na hataona ndani yake uongofu.”45 f. Kujizuia (kuacha kula) chakula Siku ya Ashura ni siku ya msiba na kilio. Ni vyema kuzingatia ada na taratibu za msiba. Kwa sababu hiyo ni vizuri kuacha kula na kunywa hadi nyakati za mwisho wa mchana.

Tunawakumbuka watu wa nyumba ya Mtume (s) kwa njaa yao na kiu, namna walivyoteseka katika vita hadi walipokufa mashahidi na hivyo kuwa hai na kuruzukiwa na Allah kama anayvosema katika aya ya 3:169. g. Dua kuwalani madhalimu Kutoka kwa Imam Sadiq (a) alisema: “Utakapomaliza swala, simama mahali pako uliposwalia na useme mara sabiini: Ewe 44 45

Al-Iqbal 3:82 Misbahul Mutahajjid, 713 73

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

Allah waadhibu wale waliopiga vita mitume wako, wakakuasi na wakamuabudu mwingine asiye Wewe, na wakahalalisha uliyoyakataza, na uwalani laana nyingi sana viongozi na wafuasi na atokanae nao na yeyote aliyeridhia matendo yao.” h. Kuomba faraja Miongoni mwa dua Imam Ja’far Sadiq (a) alizomfundisha Abdullah bin Sinan ili aiombe baada ya swala siku ya Ashura: “Ewe Allah wape faraja Ahli Muhammad (s) wote na uwaokoe na nguvu za wanafiki na makafiri na wenye kukanusha na uwatunuku ushindi uliorahisi na uwawezeshe kutoka kwako kwa nguvu yenye kushinda dhidi ya maadui zako na maadui wao.” i. Kuzuru mashahidi siku ya Ashura – Ibn Tawus, katika mlango wa kumi na nne wa kitabu chake aliupa unuani ‘Kuzuru mashahidi siku ya Ashura’, kisha akanukuu ziara ya Nahiyatul Muqaddasah. j. Kuvaa nguo za rangi nyeusi Wengi miongoni mwa ulamaa wetu wakubwa na mafaqihi watukufu wameona kwamba ni mustahabu kuvaa nguo nyeusi katika kuomboleza kifo cha Sayyidna Husayn (a). Miongoni mwa mafaqihi wapo kama Sayyid Husayn al-Qummiy na Sayyid al-Hakim ambao walikuwa wakivaa nguo nyeusi kwa kipindi cha miezi miwili.

Ada hii inatiwa nguvu na riwaya kutoka kwa Maimamu wa Ahlul Bayt (a). Al-Barqiy anaripoti kwamba Umar bin ZaynulAbidin alisema: “Pindi alipouliwa babu yangu Husayn (a), 74

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

wanawake wa Bani Hashim walivaa katika kumuomboleza nguo nyeusi na walikuwa hawalalamiki kuhusu joto wala baridi. Na alikuwa Ali bin Husayn (a) akiwatengenezea chakula kwa ajili ya maatam (vikao ya kilio).

UMUHIMU NA THAMANI YA KULIA NA KUOMBOLEZA KIFO CHA IMAMU HUSAYN (A) Kitendo cha kulia na kuomboleza kifo cha Imamu Husayn (a), kimefanywa na mbora wa viumbe ambaye ni Mtume Muhammad (s) ambaye alimpenda Imam Husayn (a) na kumuenzi. Msiba huu adhimu wa Mtume (s) bila shaka uliwaliza mitume waliotangulia… Imam Ali (a), Bibi Fatima (a) na Imam Hasan (a) wote hawa walimlilia Imamu Husayn, na baada ya tukio lenyewe, Maimamu wote wa Nyumba ya Mtume, walimlilia mara kwa mara kwa uchungu.

Mtume Mtukufu (s) alimwambia Bibi Fatima: “Hutosheki ya kwamba kwa hili tukio malaika watukufu wataomboleza kifo cha mwanao na kila kitu katika ulimwengu kitaomboleza kifo chake?” Imamu Jafar Sadiq (a) alisema: “Viumbe vyote vinavyoonekana na visivyoonekana vya Mwenyezi Mungu vinamlilia Imamu Husayn (a).”

Imamu Hasan (a) naye pia alimwambia mdogo wake Imamu Husayn (a) ya kwamba: “utaliliwa na kila kiumbe wakiwemo wanyama wa porini na wale wa majini.”

Hadithi zinasema: “Siku Husayn (a) alipochinjwa, malaika sabini elfu walishuka kwa amri ya Mwenyezi Mungu kwenye kaburi lake kumlilia na wataende75

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

lea kumlilia hadi Siku ya Kiama.” Bila shaka kuwalilia mashahidi ni kuyaweka mafunzo yao hai, ni njia ya kula kiapo cha kuuweka hai ujumbe wao. Imam Khomein katika usia wake anasema: “Kamwe msikubali yeyote yule kwa jina la ‘usasa na usomi’ kuwaghilibu kuwa kutoa machozi na kuomboleza kwa ajili ya masaibu ya Karbala ni upuuzi.”

Kuadhimisha mauaji ya Sayyidna Husayn (a) na pote lake ni kufuata sunnah ya Allah ndani ya Qur’an.

76

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

MLANGO WA NNE TAHTIMA NA MSIMAMO

B

aada ya kipitia tukio nzima la muhanga wa Sayyidna Husayn (a) siku ya Ashura hapo Karbala na baada ya kuchunguza hadithi kuhusu kufunga siku ya Ashura na kuwepo baraka na furaha, hatimaye tunaweza tukatoa hitimisho kama ifwatavyo: 1. Tukio la Ashura ni tukio muhimu katika historia ya mwanadamu na Uislamu.

Historia inathibitisha kwamba siku ya Ashura ni siku ya msiba ambao haujawahi kutokea, ni siku ya majonzi, huzuni, msiba na laana kwa Ummah huu. Ni siku aliuawa kikatili mjukuu wa Mtume (s) aliyetakaswa na kila uchafu, Imam Husayn (a) ambaye hana mithili katika historia. Ulikuwa ni msiba Mbinguni na Ardhini.

Tukio hili alilitabiri Mtume (s) na likamliza. Mtume aliletewa habari na Jibril (a) na kisha akaletewa udongo wa Karbala ndani ya chupa ambao alimkabidhi Ummu Salama na kumwambia atakapoona unafoka damu basi ajue kwamba mwanawe Husayn (a) ameuliwa.

Maajabu yalitokea ikiwa ni ishara ya kulaani mauwaji haya ya watu watukufu. Mbingu zililia, ilinyesha mvua ya damu, ‌ 77

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

2. Waislamu waliguswa na kutikiswa na mauaji ya kikatili ya Sayyidna Husayn (a) Ushenzi na unyama aliofanyiwa Imam Husayn (a) pamoja na familia ya Mtume (s) na Mashia (wafuasi na wapenzi) wao ni matendo yaliotikisa nyoyo za waumini na kuwagubika katika msiba ulioliza Mwislamu na asiye Mwislamu. Ni kawaida kwamba mauaji yaliochupa mipaka ya ubinadamu ndiyo sababu ya kuanza kumbukumbu za msiba wa Ashuraa.

3. Ada ya kuadhimisha siku ya ashura na kufanya kumbukumbu za msiba huu iliasisiwa na watu wa Nyumba ya Mtume (s.a.w.w.), masahaba na matabiina. Taratibu hizo zikanawirishwa na wakazitilia mkazo maimamu wa Ahlul-bayt (a) Mtume na Ahlul Bayt (a), masahaba, watu wa Madina na Waislamu wapenzi wa Mtume (s) na kizazi chake walimlilia Imam Husayn (a). Ahlul Bayt (a) waliomboleza katika uwanja wa Karbala, Sham na waliporejea Madina waliweka msiba na kilio na hivyo kuasisi ada ya majlisi za Imam Husayn (a).

Msafara wa Ahlul Bayt (a) ulielekea Karbala na kumzuru Imam Husayn (a). Pia baadhi ya masahaba kama vile Jabir bin Abdillah al-Ansariy na jamaa wa Bani Hashim walikwenda Karbala na kujumuika na msafara wa Ahlul Bayt (a).

4. Bani Umayyah ambao ndiyo wauaji wa Imam Husayn (a), hawakuweza kustahamilia kumbukumbu hizi kwa sababu zilikuwa zinaďŹ chua uovu wao na kuamsha hisia za waumini kupambana na utawala wao wa dhulma na ukandamizaji.

78

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

Sayyidna Husayn (a) alikuwa ni mfano wa juu kwa muumini kujitolea muhanga kwa ajili ya dini na kuondosha dhulma.

Kuweka hai tukio la Ashura ilikuwa ni hatari kwa utawala wa Bani Umayyah. Kwa sababu hiyo walitumia kila uwezo kuzima mapinduzi ya Sayyidna Husayn (a) na kuzima nuru yake kwa kila njia kama: — Uzushi wa hadithi kuhusu kufunga, kufurahikia na kusheherekea siku ya Ashura, ili kuwasahaulisha Waislamu tukio hilo — Kupambana na kuwazuia watu wasikumbuke na kuadhimisha siku hiyo.

— Kuwaua na kuwatesa wapenzi na wafuasi wa Nyumba ya Mtume (s) 5. Watetezi wa funga ya Ashura wanatoa hoja ya baadhi ya hadithi ambazo muhtasari wake ni kwamba funga hiyo ilikuwa wajibu kabla ya kuteremka funga ya mwezi wa Ramadhan. Ama baada ya kuteremka ikabaki kuwa ni mustahabu. Ikiwa tutakubali funga ya Ashura kwa hadithi hizo, lazima tukubali ya kwamba hakuna hadithi zinazoonyesha ya kwamba Mtume (s) alitilia mkazo sunna hiyo. Bali tunakuta hadithi ya kwamba masahaba mashuhuri katika Madina walikuwa hawafungi siku hiyo na kwamba Muawiya zama za utawala wake ndiye aliyeibua suala hilo.

6. Zipo baadhi ya hadithi katika vitabu vya Mashia zinazoashiria funga ya Ashura. Hadithi hizi zinagongana na zingine nyingi zinazokataza. Kwa hiyo hadithi za kufunga zinafahamika kwa mtazamo wa taqiyyah.

79

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

7. Maisha na mafunzo ya Maimamu wa Ahlul Bayt (a), yanatubainishia ya kwamba hawakufunga siku hiyo, bali walihimiza kwa wafuasi wao kufanya siku hiyo ni siku ya msiba na maombolezo.

8. Maombolezo hayo yalihifadhiwa na wapenzi wa Mtume na Kizazi chake (Ahlul Bayt) kwa roho na mali zao na kurutubishwa hadi kuchukua sura hii tulionayo:

MSIMAMO Baada ya kuchambua, kujadili na kuhitimisha maudhui hii, na hivyo kuelewa kwa kina suala la Ashura, ni muhimu kuchukua msimamo ufwatao: 1. Siku ya Ashura ni siku ya majonzi na msiba kwa Mtume (s) na Ummah huu. Ni siku kipenzi chake Imam Husayn (a) alijitolea muhanga yeye, familia yake na masahaba wake ili kuinusuru Qur’ani na Sunnah ya Mtume (s). Ni juu yetu kukumbuka na kuadhimisha siku hii ya msiba kwa majonzi na huzuni na hivyo kupata mafunzo na msimamo wa kuwakabili ma-Yazid katika kila zama. Ni siku ya kula kiapo kwa Allah na Mtume Wake kwamba kamwe hatutoisaliti dini kwa ajili ya dunia.

2. Siku ya Ashura ni siku ya kumlaani maluuni Yazid, Bani Umayyah na mashia wao, waliofurahi na 80

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

kusheherekea kuuawa kwa Sayyidna Husayn (a) na kudhalilisha familia tukufu ya Mtume wetu. Ni siku ya kula kiapo upya kwa Mtume (s), Imam Husayn (a) na Ahlul Bayt (a) kwamba tunatabarraa (tunawakana na kuwakataa) na maadui zao – manasibi- na kamwe hatutashirikiana nao.

Kusheherekea siku hii ni kufuata sunna khabithi ya watu makhabithi. Ni kuungana na Yazid na kushiriki mauaji ya Sayyidna Husayn (a). Hii ni laana.

3. Ikiwa tutafunga, basi tufunge kwa nia ya kushirikiana na wale waliokuweko huko Karbala, Sayyidna Husayn (a) na answari wake ambao walinyimwa maji siku tatu hadi walipokufa kishahidi na kunywa Kauthari, maji ya peponi. Lililokuwa bora ni kujizuwia kula na kunywa hadi jioni na kisha kufungua kama walivyoelekeza Maimamu wa Ahlul Bayt (a).

4. Mawahhabi wamesimama kwa nguvu zote wakidai kutetea sunna ya Mtume (s) ya kufunga siku ya Ashura kwa kutumia hoja ya hadithi tulizozitaja, kutoka katika vitabu vya ki-Sunni na ki-Shia. Hivi wenye akili tujiulize, kama Mtume (s) angehudhuria Karbala na akashuhudia ukatili na ushenzi aliofanyiwa dhati yake Imam Husayn (a) na familia yake angefanya nini? Angefunga sunna au angeweka msiba? Je! Nabiy Ya’qub (a) alifanya nini pindi alipomkosa Yusuf (a)? Hili linastaajabisha na ku-

81

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

dhihirisha uadui na unasibi46 dhidi ya Mtume (s) na Ahlul Bayt (a), kizazi chake kilichotoharishwa.

5. Ummah huu kama tunampenda Allah na Mtume (s) hatuna budi kujiepusha na ushabiki na ujinga wa kimadhehebu. Ikiwa watukufu Maimamu wa Ahlul Bayt (a), watoto wa Mtume (s) waliorithi elimu yake na uchamungu, wametuwekea sunnah ya msiba, sasa hii sunnah ya kufunga na sherehe na tabarruk inatoka wapi?

Wa akhiru daawana an Alhamdulillaah

46

Nasibi: Mtu aliye na uadui dhidi ya Ahlul Bayt (a).

82

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

NYONGEZO MUHIMU

HOJA ZA WALIO NA AKILI KUHUSU KUMLAANI MALUUNI YAZID

N

i jambo la kusikitisha kuchukua muda kuandika hoja hizi, kwa sababu ni nani anahitaji dalili kuhusu kufuru za maluuni huyu na matendo ya laana na uzindiki aliyoyafanya dhidi ya Allah, Mtume Wake na Ummah huu? Hivi ukiona mchana unahitaji hoja ya kwamba jua lipo hata kama litafichwa na mawingu au mvua?

QUR’ANI 1.

Yeyote anayeua kwa kudhamiria mahala pake ni motoni:

˷ ΐ ˵Ϫ˴ϟ Ϊ͉ ϋ˴ ˴΃ϭ˴ ˵Ϫ˴Ϩό˴ ˴ϟϭ˴ Ϫ˶ ϴ˸ ˴Ϡϋ˴ ˵ௌ ˴ π ˶ Ϗ˴ ϭ˴ ΎϬ˴ ϴ˶ϓ ΍˱Ϊ˶ϟΎΧ˴ Ϣ˵ ͉ϨϬ˴ Ο˴ ˵ϩ΅˵ ΁ ˴ΰΠ˴ ˴ϓ ΍˱ΪϤ͋ ό˴ ˴Θϣ͊ Ύ˱Ϩϣ˶ ˸Άϣ˵ Ϟ˸ ˵ΘϘ˸ ˴ϳ Ϧϣ˴ ϭ˴ ΎϤ˱ ϴψ˴˶ ϋ Ύ˱Α΍ά˴ ϋ˴ “Na mwenye kumuuwa Muumini kwa kukusudia, basi malipo yake ni Jahannamu humo atadumu, na Mwenyezi Mungu amemkasirikia, na amemlaani, na amemuandalia adhabu kubwa.” [4.93]

83

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

ν ˸ ˶· ϲ˶Ϩ˴Α ϰ˴Ϡϋ˴ Ύ˴ϨΒ˸ ˴Θϛ˴ Ϛ˴ ˶ϟΫ˴ Ϟ˶ Ο˸ ˴΃ ˸Ϧϣ˶ ˴ ˴ϓ ϭ˸ ˴΃ β ˱ ϔ˸ ˴ϧ Ϟ˴ ˴Θ˴ϗ Ϧϣ˴ ˵Ϫ͉ϧ˴΃ Ϟ˴ ϴ˶΋΍ή˴ γ ˳ ϔ˸ ˴ϧ ή˶ ϴ˸ ϐ˴ ˶Α Ύδ ˶ έ˸ ˴Ϸ΍ ϲ˶ϓ Ω˳ Ύδ ˴ ˴ ˴ ˴ Ύ˴Ϩ˵Ϡγ ˵ έ˵ Ϣ˸ Ϭ˵ Η˸ ˯ΎΟ˴ Ϊ˸ ˴Ϙ˴ϟϭ˴ Ύό˱ ϴϤ˶ Ο˴ αΎ ˴ ͉Ϩϟ΍ Ύ˴ϴΣ˸ ΃ ΎϤ˴ ͉ϧ΄Ϝ˴ ϓ Ύ˴ϫΎ˴ϴΣ˸ ΃ ˸Ϧϣ˴ ϭ˴ Ύό˱ ϴϤ˶ Ο˴ αΎ ˴ ͉Ϩϟ΍ Ϟ˴ ˴Θ˴ϗ ΎϤ˴ ͉ϧ˴΄Ϝ˴ ˴ϓ ˴ϥϮ˵ϓή˶ δ ˸ Ϥ˵ ˴ϟ ν ˶ Ύ˴Ϩ͋ϴ˴ΒϟΎ˶Α ˶ έ˸ ˴Ϸ΍ ϲ˶ϓ ˴Ϛ˶ϟΫ˴ Ϊ˴ ό˸ ˴Α ϢϬ˵ Ϩ˸ ϣ͋ ΍ή˱ ϴ˶Μϛ˴ ͉ϥ˶· Ϣ͉ ˵Λ Ε Kwa sababu ya hayo tuliwaandikia Wana wa Israili ya kwamba aliye muuwa mtu bila ya yeye kuuwa, au kufanya uchafuzi katika nchi, basi ni kama amewauwa watu wote.

Na mwenye kumuokoa mtu na mauti ni kama amewaokoa watu wote. Na hakika waliwajia Mitume wetu na hoja zilizo wazi. Kisha wengi katika wao baada ya haya wakawa waharibifu katika nchi. [5.32]

2.

Mayahudi ambao wamelaniwa, sera zao ni kuua mitume na waja wema wanaoamrisha mema. Adhabu yao ni Jahannam:

˷ Ε ς˶ δ ͈ Σ˴ ή˶ ϴ˸ ϐ˴ ˶Α ˴Ϧϴ͋ϴ˶Β͉Ϩϟ΍ ˴ϥϮ˵Ϡ˵ΘϘ˸ ˴ϳϭ˴ ˶ௌ ˸ ˶Ϙϟ˸ Ύ˶Α ˴ϥϭ˵ήϣ˵ ˸΄˴ϳ ˴Ϧϳά˶ ͋ϟ΍ ˴ϥϮ˵Ϡ˵ΘϘ˸ ˴ϳϭ˴ ϖ ˶ Ύ˴ϳ΂˶Α ˴ϥϭ˵ή˵ϔϜ˸ ˴ϳ ˴Ϧϳά˶ ͉ϟ΍ ͉ϥ˶· ˴ Ϣϴ ˳ ΍ά˴ ό˴ ˶Α Ϣ˵ϫή͋˸ θ˴Β˴ϓ α ˳ ˶ϟ΃ Ώ ˶ Ύ͉Ϩϟ΍ ˴Ϧϣ˶ “Hakika wanaozikataa Ishara za Mwenyezi Mungu, na wakawauwa Manabii pasipo haki, na wakawauwa watu waamrishao Haki wabashirie adhabu kali.” [3.21]

3.

Yeyote anayemuudhi Allah na Mtume Wake amelaaniwa:

͉ Ϣ˵ Ϭ˵ ˴Ϩό˴ ˴ϟ ˵Ϫ˴ϟϮγ ͉ ˴ϥϭΫ˵ ˸Ά˵ϳ ˴Ϧϳά˶ ͉ϟ΍ ͉ϥ˶· Ύ˱ϨϴϬ˶ ϣ͊ Ύ˱Α΍ά˴ ϋ˴ Ϣ˸ Ϭ˵ ˴ϟ Ϊ͉ ϋ˴ ˴΃ϭ˴ Γ˶ ή˴ Χ˶ ϵ΍˸ ϭ˴ Ύ˴ϴϧ˸ Ϊ͊ ϟ΍ ϲ˶ϓ ˵ௌ ˵ έ˴ ϭ˴ ˴ௌ “Hakika wanao muudhi Mwenyezi Mungu na Mtume wake, Mwenyezi Mungu amewalaani duniani na Akhera, na amewaandalia adhabu ya kufedhehi.” [33.57]

84

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

Hivi kuna udhia zaidi kwa Allah na Mtume Wake kama vile kumuua Imam Husayn (a), kuburuza na kuwadhalilisha wanawake wa Nyumba Tukufu ya Mtume (s), kuwaua masahaba wa Mtume (s) waliohifadhi Qur’ani na hadithi za Mtume (s), kushambulia na kuvunja utukufu wa Haramain Sharifayn (Al-Kaaba na Msikiti wa Mtume)

MAONI NA MAELEZO YA ULAMAA 1. Shaykhul Islam Ibn Hajar al-Asqalani (r.a) Katika kitabu chake ‘al-Imta bil al-Arb’ain’, anaandika: ‘kumpenda na kumtukuza Yazid (l.a.) haifanywi ila na mzushi asiye na imani kwa sababu Yazid (l.a.) alikuwa na sifa ambazo mpenzi wake lazima awe hana imani, na hii ni kwa sababu ‘kupenda’ na ‘kuchukia’ kwa ajili ya Allah ni alama ya imani.’ 47 Imam Ibn Hajar al Asqalani, katika kitabu chake ‘Tahdhib ut Tahdhib’48, anataja simulizi sahihi, ya kwamba siku moja katika hadhara ya Umar bin Abdul Azizi (r.a) watu walizungumzia kuhusu Yazid, na mtu mmoja akamtaja Yazid kwa sifa ya Amiri wa waumini. Aliposikia hilo, Umar bin Abdul Aziz akamgeukia kwa hasira na kusema: ‘Umemuita Yazid Amirul Muuminin?’ Akaamrisha apigwe fimbo ishirini.

2. Imam Jalal ud din Suyuti (ra) Anaandika katika Tarikh ul Khulafa: “Ewe Imam Husayn (r.a) uliuliwa na kichwa chako kikapelekwa kwa Ibn Ziyad 47

al Asqalani, Imam Ibn Hajr; al-Imta bil al-Arba’in al-Matbainatus Samah (ωΎϤδϟ΍ ΔϨϳΎΒΘϤϟ΍ ϦϴόΑέϷΎΑ ωΎΘϣϹ΍), Dar ul Kutb al iLmiyyah, Beirut, Lebanon, 1997, uk. 96 48 al Asqalani, Imam Ibn Hajr, ‘Tahdhib ut Tahdhib’ Juz. 6, uk.313.

85

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

juu ya sahani. Laana yake Allah iwe juu ya aliyekuua, na pia juu ya Ibn Ziyad na juu ya Yazid” 49 3. Allama Aluusiy (r.a) Katika kitabu chake mashuhuri, Ruh ul Ma’ani anatoa maelezo kuhusu aya 47:22-23: - Ayah hizi ni dalili ya kutosha kumlaani Yazid (l.a.). Al-Barzanji (r.a.) katika kitabu chake, al-Ishaa’ “ΔϋΎηϹ΍” na Al- Haythami (r.a.) katika kitabu chake al-Swawaiq, «“ ϖϋ΍Ϯμϟ΍ ” wananukuu kwamba Imam Ahmad (r.a.) alipoulizwa na mtoto wake Abdullah kuhusu kumlaani Yazid, alijibu: Kwa nini asilaaniwe aliyelaaniwa na Allah katika kitabu chake? Abdullah akasema nimesoma kitabu cha Allah lakini sijaona laana ya Yazid. Imam Ahmad akamfafanulia kwa kusema: Allah anasema: ͋ ˴Ϙ˵Ηϭ˴ ν ͉ Ϣ˵ Ϭ˵ ˴Ϩό˴ ˴ϟ ˴Ϧϳά˶ ͉ϟ΍ Ϛ˴ ˶Ό˴ϟϭ˸ ˵΃ Ϣ˸ Ϝ˵ ϣ˴ ΎΣ˴ έ˸ ˴΃ ΍Ϯό˵ τ ˴ ϋ˴ Ϟ˸ Ϭ˴ ˴ϓ ˶ ϔ˸ ˵Η ϥ˴΃ Ϣ˸ ˵Θϴ˸ ͉ϟϮ˴ ˴Η ϥ˶· Ϣ˸ ˵Θϴ˸ δ ˵ௌ ˶ έ˸ ˴Ϸ΍˸ ϲ˶ϓ ΍ϭ˵Ϊδ ˴ ˴ Ϣ˸ ϫ˵ έ˴ Ύμ ˴ Α˸ ΃ ϰϤ˴ ϋ˸ ΃ϭ˴ Ϣ˸ Ϭ˵ Ϥ͉ λ ˴ ˴ ΄˴ϓ “Basi yanayo tarajiwa kwenu mkitawala ndio mfisidi katika nchi na mwatupe jamaa zenu? Hao ndio Mwenyezi Mungu alio walaani, na akawatia uziwi, na akawapofoa macho yao.” [47.22-23]

Je kuna ufisadi na kukata kizazi zaidi ya alivyofanya maluuni Yazid?50 Allamah Alluusiy anashuhudia: “Mimi ninasema kilicho thabiti katika akili yangu ni kwamba khabithi huyu (Yazid) kamwe hakushuhudia Utume wa Mtukufu Mtume (s).

Kuhusu mimi, ni sawa kabisa kumlaani mtu kama Yazid,… pamoja na Yazid, Ibn Ziyad, Ibn Sa’ad na kundi lao waju49

As-Suyuti ; Tarikh ul Khulafa, uk. 165

50

Imam Al-Alusi; Ruh ul Ma’ani, Jz. 9, Surah Muhammad 22-23 86

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

muishwe. Hakika, laana Yake Allah iwe juu yao wote, rafiki zao, ansari wao, kundi lao na juu ya yeyote yule anaeelekea kwao hadi Siku ya Qiyamah na pindi jicho linapotoa machozi kwa ajili ya Abu Abdillah Husayn (r.a).” [Tafsir Ruh al-Ma’ani, Jz. 26, uk. 73] 4. Imam Dhahabi (ra) Anaandika kuhusu Yazid: “Alikuwa Nasiby (wale wanaochukia Ahlul Bayt) mkereketwa aliyekubuhu, mlevi na hufanya uovu. Alisimika utawala wake kwa kumuua Imam Husayn (a) na akaumalizia kwa tukio la Harra (kuvamia Madina). Watu walimchukia na wala hakubarikiwa katika umri wake…” [As Siyar al Alam an Nabula, Jz. 4, uk. 37-38] 5. Ibn Kathir Ibn Kathir, kuhusu maasi ya ukatili, ukafiri na laana ya maluuni Yazid katika kitabu chake ‘Al Bidayah Wal Nihayah’, Jz. 8, uk. 283’ anasimulia kuhusu matukio ya mwaka wa 63 H. kwamba: ‘Yazid alifanya uovu mbaya kwa kumuamrisha Muslim bin Uqba kuvunja heshima ya Madina kwa siku tatu. Huu ulikuwa ni uovu na ushenzi mkubwa sana. Masahaba wengi na watoto wao walichinjwa. Katika siku hizo tatu, ndani ya Madina yalifanyika mambo ya uchafu na kufuru ambayo hakuna anayeyajua ila Allah swt.’

Katika kitabu chake al Bidayah, Jz. 8, uk. 1169 ‘Dhikr Yazid bin Muawiyah’, anaandika: “Hadithi zinatueleza ya kwamba Yazid alipindukia katika kupenda maovu ya dunia. Alikuwa akinywa pombe na kulewa, kusikiliza muziki, kusuhubiana na wavulana wadogo (pedofilia: kuliwati wavulana wadogo), 87

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

anapiga ngoma, anaweka mbwa (kufanya uchafu na mbwa), anawapiganisha chura, dubu na nyani. Kila asubuhi alikuwa ni mlevi…”

6. Ibn Jauzi kuhusu Yazid ‘mlevi’ Ibn Jauzi katika Wafa al-Wafa anaandika: “Yazid alimchagua binamu yake Uthman bin Muhammad bin Abu Sufyan kuwa gavana wa Madina. Gavana huyu akatuma ujumbe wa watu kwa Yazid kwa madhumuni ya kwenda kula kiapo cha utii kwake. Waliporejea wakatoa taarifa ifuatayo: ‘Tumerejea baada ya kumtembelea mtu asiye na dini, anakunjwa pombe, anapiga ala za muziki, anasuhubiana na waimbaji na mbwa (anafanya uchafu na mbwa), kwa hiyo tunatangaza tumevunja kiapo chetu cha utii kwake.

Abdullah bin Abi Umru Makhzumiy akaongeza: ‘Yazid alinipa zawadi nyingi, lakini ukweli ni kwamba mtu huyu ni adui wa Allah na mlevi aliyepindukia. Najitenga naye kama ninavyovua kilemba changu.”

7. Yazid aikufuru Qur’ani Rejea: 1. Al Bidayah wa al Nihayah, Jz. 8, uk. 204 Dhikr Ras al Husayn 2. Minhajj al Sunnah, Jz. 2, uk. 249 Dhikr Yazid 3. Sharh Fiqh Akbar, uk. 73 Dhikr Yazid 4. Sharh Tafseer Mazhari, Jz.5, uk. 21 Surah Ibrahim 5. Shazrah al Dhahab, uk. 69 Dhikr Shahadth Husayn 6. Maqatahil Husayn, Jz. 2, uk. 58 Dhikr Shahdath Husayn 88

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

7. Tadhkira Khawwas, uk. 148 8. Tariikh Tabari Jz.11, uk. 21-23 Dhikr 284 H. 9. Tafsiir Ruh al Ma’ani (tafsir Surah Muhammad)

Sasa hawa wanaomtetea maluuni Yazid kwa kutumia muda wao kuandika vitabu, makala na kutoa mihadhara, wakabuni hoja kuficha ufasiqi na ukafiri wake, hivi wana malengo gani kwa Ummah huu? Hivi imani inaruhusu mtu kumpenda na kumtetea mtu fasiqi, adui wa Allah na Mtume wake? Je! Huo ndiyo utetezi wa Qur’ani na Sunnah ya Mtume (s)?

Ya Allah!

Laana Zako na malaika Zako na waumini ziwe juu yao daima. Mwenyezi Mungu tuepushe na hawa uliowaghadhibikia na waliopotea ambao hawakujali kumwaga damu ya Mtume na mawalii na wakawadhalilisha wanawake watukufu wa Nyumba aliyoitukuza Mwenyezi Mungu na Mtume Wake. Matendo ya watu hawa ni maovu kupindukia dhidi ya Mweyezi Mungu, Mtume (s) na waumini wote. Ewe Mwenyezi Mungu walaani na wale wote wanaoshirikiana nao hadi Siku ya Qiyama.

89

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

Ambatanisho na. 1 MIEZI YA KIYAHUDI Month Equivalents for Gregorian, Jewish, Islamic, and Hindu Calendars Gregorian equivalents to other calendars are given in parentheses; the figures refer to the number of solar days in each month.

GREGORIAN JEWISH

ISLAMIC

HINDU

(Basis: sun)

(Basis: combination of solar and lunar cycles)

(Basis: visibility (Basis: moon) of the new moon)

January (31)

Tishri (Sept-Oct) (30)

Muharram (30)

February (28 or 29)

Heshvan (Oct-Nov) (29 or 30) Kislev (Nov-Dec) (29 or 30)

March (31)

Safar (29) Rabi I (30)

April (30)

Tebet (Dec-Jan) (29)

Rabi II (29)

May (31)

Shebat (Jan-Feb) (30)

Jumada I (30)

June (30) July (31)

Adar (Feb-March) (29 or 30) Adar Sheni (leap years only)

Jumada II (29) Rajab (30)

August (31)

Nisan (March-April) (29)

Shaban (29)

September (30)

Iyar (April-May) (30)

Ramadan (30)

October (31)

Sivan (May-June) (30)

Shawwal (29)

November (30)

Tammuz (June-July) (29)

December (31)

Ab (July-Aug) (30)

Dhu al-Qadah (30) Dhu al-Hijjah (29 or 30)

Elul (Aug-Sept) (29)

Caitra (March-April) (29 or 30) Vaisakha (April-May) (29 or 30) Jyaistha (May-June) (29 or 30) Asadha (June-July) (29 or 30) Dvitiya Asadha (certain leap years) Sravana (July-Aug) (29 or 30) Dvitiya Sravana (certain leap years) Bhadrapada (Aug-Sept) (29 or 30) Asvina (Sept-Oct) (29 or 30) Karttika (Oct-Nov) (29 or 30) Margasirsa (Nov-Dec) (29 or 30) Pausa (Dec-Jan) (29 or 30) Magha (Jan-Feb) (29 or 30) Phalguna (Feb-March) (29 or 30)

Microsoft ® Encarta ® 2009. © 1993-2008 Microsoft Corporation. All rights reserved.

90

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

Ambatanisho na. 2 The Passover (Pesach) Story What Is the Passover Story?

By Ariela Pelaia, About.com Guide

Crossing the Sea of Reeds Artist: Rabbi Karro At the end of the biblical book of Genesis, Joseph brings his family to Egypt. Over the following centuries, the descendants of Joseph’s family (the Hebrews) become so numerous that when a new king comes to power he fears what might happen if the Hebrews decide to rise against the Egyptians.

He decides that the best way to avoid this situation is to enslave them (Exodus 1). According to tradition, these enslaved Hebrews are the ancestors of modern day Jews.

Despite pharaoh’s attempt to subdue the Hebrews they continue to have many children. As their numbers grow, pharaoh comes up with another plan: he will send soldiers to kill all newborn male babies who were born to Hebrew mothers. This is where the story of Moses begins.

91

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

Moses In order to save Moses from the grisly fate pharaoh has decreed, his mother and sister put him in a basket and set it afloat on the river. Their hope is that the basket will float to safety and whomever finds the baby will adopt him as their own. His sister, Miriam, follows along as the basket floats away. Eventually it is discovered by none other than pharaoh’s daughter. She saves Moses and raises him as her own, so that a Hebrew child is raised as a prince of Egypt.

When Moses grows up he kills an Egyptian guard when he sees him beating a Hebrew slave. Then Moses flees for his life, heading into the desert. In the desert he joins the family of Jethro, a Midian priest, by marrying Jethro’s daughter and having children with her. He becomes a shepherd for Jethro’s flock and one day, while out tending the sheep, Moses meets God in the wilderness. The voice of God calls out to him from a burning bush and Moses answers: “Hineini!” (“Here I am!” in Hebrew.)

God tells Moses that he has been chosen to free the Hebrews from slavery in Egypt. Moses is not sure he can carry out this command. But God reassures Moses that he will have help in the form of God’s aide and his brother, Aaron.

The Ten Plagues Soon afterward, Moses returns to Egypt and demands that pharaoh release the Hebrews from bondage. Pharaoh refuses and as a result God sends ten plagues upon Egypt: 1.

Blood - The waters of Egypt are turned to blood. All the fish die and water becomes unusable.

92

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

2.

Frogs - Hordes of frogs swarm the land of Egypt.

3.

Gnats or Lice — Masses of gnats or lice invade Egyptian homes and plague the Egyptian people.

4.

Wild Animals — Wild animals invade Egyptian homes and lands, causing destruction and wrecking havoc.

5.

Pestilence — Egyptian livestock is struck down with disease.

6.

Boils — The Egyptian people are plagued by painful boils that cover their bodies.

7.

Hail — Severe weather destroys Egyptian crops and beats down upon them.

8.

Locusts — Locusts swarm Egypt and eat any remaining crops and food.

9.

Darkness — Darkness covers the land of Egypt for three days.

10. Death of the Firstborn — The firstborn of every Egyptian family is killed. Even the firstborn of Egyptian animals die.

The tenth plague is where the Jewish holiday of Passover derives its name, because while the Angel of Death visited Egypt it “passed over” Hebrew homes, which had been marked with lambs blood on the doorposts.

93

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

The Exodus After the tenth plague pharaoh relents and releases the Hebrews. The quickly bake their bread, not even pausing for the dough to rise, which is why Jews eat matzah (unleavened bread) during Passover.

Soon after they leave their homes pharaoh changes his mind and sends soldiers after the Hebrews, but when the former slaves reach the Sea of Reeds the waters part so that they can escape. When the soldiers try to follow them, the waters crash down upon them. According to Jewish legend, when the angels began rejoicing as the Hebrew escaped and the soldiers drowned God reprimanded them, saying: “My creatures are drowning, and you’re singing songs!” This midrash (rabbinic story) teaches us that we should not rejoice in the sufferings of our enemies. (Telushkin, Joseph. “Jewish Literacy.” pgs 35-36).

Once they have crossed the water, the Hebrews begin the next part of their journey as they search for the Promised Land. The story of Passover recounts how the Hebrews gained their freedom and became the ancestors of the Jewish people.

94

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

Ambatanisho 3 Yom Kippur

INTRODUCTION Yom Kippur (Hebrew yom hakippurim, “day of atonement”), the most sacred and solemn holy day in Judaism. It falls on the tenth day of the Hebrew month of Tishri, in September or the first half of October in the Western calendar. The day is observed by fasting and prayer and by rededication to a religious life. Like any other day in the Hebrew calendar, it is reckoned from sundown to sundown.

A HIGH HOLY DAY Yom Kippur marks the culmination of the Ten Penitential Days, which begin with Rosh Hashanah, or the Jewish New Year. With Rosh Hashanah it constitutes the so-called High Holy Days. Yom Kippur is a day of confession, repentance, and prayers for forgiveness of sins committed during the year against the laws and covenant of God. Although Yom Kippur is solemn and is regarded as a day of judgment, it is not mournful in character because it offers an opportunity for forgiveness for sins against God. In the case of sins committed against individuals, one must first ask forgiveness from the person who has been wronged. It is also the day on which an individual’s fate for the ensuing year is thought to be sealed. Those who find repentance during Yom Kippur look forward to a joyful year of health and happiness.

95

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

Fasting is a way for those observing Yom Kippur to practice self-discipline, engage in spiritual contemplation, and increase compassion for others. Most followers of Judaism do not eat or drink during this time, and many observe additional restrictions outlined in the Torah. Such restrictions include refraining from sexual relations, from bathing, from using cosmetics, and from wearing leather shoes. White clothing worn during Yom Kippur symbolizes spiritual purity and repentance.

YOM KIPPUR LITURGY The laws relating to Yom Kippur are found in Leviticus 16, 23:26-32, 25:9 and Numbers 29:7-11. In the days of the Temple in Jerusalem—that is, before AD 70—the high priest offered sacrifices for the expiation of sin. During the ritual the high priest placed his hands upon a goat as he confessed the people’s sins; the goat was then taken into the wilderness.

This act was symbolic of expiation and God’s forgiveness.

The concept of the scapegoat, that is, someone who bears the blame for others, originated in this ceremony.

Contributed By: Saul Lieberman Microsoft ® Encarta ® 2009. © 1993-2008 Microsoft Corporation. All rights reserved.

96

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

ORODHA YA VITABU VILIVYO CHAPISHWA NA AL-ITRAH FOUNDATION 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Qur’an Al-Kariim - Tafsir Al-Kashif Juzuu ya kwanza mpaka Thalathini Uharamisho wa Riba Uharamisho wa uwongo Juzuu ya Kwanza Uharamisho wa uwongo Juzuu ya Pili Hekaya za Bahlul Muhanga wa Imamu Husein (A.S.) Mikingamo iliyomzunguka Imamu Ali (A.S.) Hijab vazi Bora Ukweli wa Shia Ithnaashari Madhambi Makuu Mbingu imenikirimu Abdallah Ibn Saba Khadijatul Kubra Utumwa Umakini katika Swala Misingi ya Maarifa Kanuni za Ndoa na maadili ya Familia Bilal wa Afrika Abudharr Usahihi wa Historia ya Uislamu na Waislamu 97

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

35.

36.

37.

38.

39 40.

41.

42.

43.

44.

45.

Salman Farsi Ammar Yasir Qur’an na Hadithi Elimu ya Nafsi Yajue Madhehebu ya Shia Ukusanyaji na Uhifadhi wa Qur’an Tukufu Al-Wahda Ponyo kutoka katika Qur’an.

Uislamu mfumo kamili wa maisha ya kijamii Mashukio ya Akhera Al Amali Dua Indal Ahlul Bayt Udhuu kwa mujibu wa Kitabu na Sunna.

Haki za wanawake katika Uislamu Mwenyeezi Mungu na sifa zake Kumswalia Mtume (s) Nafasi za Ahlul Bayt (a.s) Adhana.

Upendo katika Ukristo na Uislamu Tiba ya Maradhi ya Kimaadili Hukumu za Mgonjwa Kupaka juu ya khofu Kukusanya swala mbili Bismillah ni sehemu ya Qur’ani na husomwa kwa Jahara Kuwaongoza vijana wa kizazi kipya 98

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

46.

47.

48.

49.

50.

51.

52.

53.

54.

55.

56.

57.

58.

59.

60.

61.

62.

63.

64.

65.

66.

67.

68.

69.

70.

Kusujudu juu ya udongo Kusheherekea Maulidi Ya Mtume (s) Tarawehe Malumbano baina ya Sunni na Shia Kupunguza Swala safarini Kufungua safarini Umaasumu wa Manabii Qur’an inatoa changamoto as-Salaatu Khayrun Mina -’n Nawm Uadilifu wa Masahaba Dua e Kumayl Sauti Ya Uadilifu wa Binadamu Umaasumu wa Mitume - Faida Zake Na Lengo Lake Umaasumu wa Mitume - Majibu Ya Aya Zenye Utata Umaasumu wa Mitume - Umaasumu wa Mitume Muhammad (s) Nahju’l-Balaghah - Juzuu ya Kwanza Nahju’l-Balaghah - Juzuu ya Pili Kuzuru Makaburi Maswali Na Mishkili Elfu - Sehemu ya Kwanza Maswali Na Mishkili Elfu - Sehemu ya Pili Maswali Na Mishkili Elfu - Sehemu ya Tatu Maswali Na Mishkili Elfu - Sehemu ya Nne Maswali Na Mishkili Elfu - Sehemu ya Tano Maswali Na Mishkili Elfu - Sehemu ya Sita Tujifunze Misingi Ya Dini 99

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

71.

72.

73.

74.

75.

76.

77.

78.

79.

80.

81.

82.

83.

84.

85.

86.

87.

88.

89.

90.

91.

92.

93.

94.

95.

Sala ni Nguzo ya Dini Mikesha Ya Peshawar Malezi Ya Mtoto Katika Uislamu Ubora wa Imam ‘Ali Juu ya Maswahaba Na Ushia ndio njia iliyonyooka Hukumu za Kifikihi zinazowahusu Wanawake Liqaa-u-llaah Muhammad (s) Mtume wa Allah Amani na Jihadi Katika Uislamu Uislamu Ulienea Vipi?

Uadilifu, Amani na Mtume Muhammad (s) Mitala na Ndoa za Mtume Muhammad (s) Urejeo (al-Raja’a ) Mazingira Utokezo (al - Badau) Sadaka yenye kuendelea Msahafu wa Imam Ali Uislamu na dhana Mtoto mwema Adabu za Sokoni Johari za hekima kwa vijana Maalimul Madrasatain Sehemu ya Kwanza Maalimul Madrasatain Sehemu ya Pili Maalimul Madrasatain Sehemu ya Tatu Tawasali Imam Mahdi katika Usunni na Ushia 100

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

96.

97.

98.

99.

100.

101.

102 103.

104.

105.

106.

107.

108.

109.

110.

111.

112.

113.

114.

115.

116.

117.

118.

Maana ya laana na kutukana katika Qur’ani Tukufu Hukumu ya kujenga juu ya makaburi Swala ya maiti na kumlilia maiti Shahiid Mfiadini Mariamu, Yesu na Ukristo kwa mtazamo wa Kiislamu Hadithi ya Thaqalain Fatima al-Zahra Tabaruku Sunan an-Nabii Historia na sera ya viongozi wema (Sehemu ya Kwanza) Historia na sera ya viongozi wema (Sehemu ya Pili) Mahdi katika sunna Kusalia Nabii (s.a.w) Ujumbe -Sehemu ya Kwanza Ujumbe - Sehemu ya Pili Ujumbe - Sehemu ya Tatu Ujumbe - Sehemu ya Nne Ngano ya kwamba Qur’ani imebadilishwa Iduwa ya Kumayili.

Maarifa ya Kiislamu.

Ukweli uliopotea sehemu ya Kwanza Ukweli uliopotea sehemu ya Pili Ukweli uliopotea sehemu ya Tatu 101

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

119.

120.

121.

122.

123.

124.

125.

126.

127.

128.

129.

130.

131.

132.

133.

134.

135.

136.

137.

138.

139.

140.

141.

Ukweli uliopotea sehmu ya Nne Ukweli uliopotea sehmu ya Tano Johari zenye hekima kwa vijana Safari ya kuifuata Nuru Idil Ghadiri Myahudi wa Kimataifa Kuanzia ndoa hadi kuwa Wazazi Visa vya kweli sehemu ya Kwanza Visa vya kweli sehemu ya Pili Muhadhara wa Maulamaa Mwanadamu na Mustakabali wake Imam Ali (‘a) Ndugu wa Mtume Muhammad (s) Sehemu ya Kwanza Imam Ali (‘a) Ndugu wa Mtume Muhammad (s) Sehemu ya Pili Khairul Bariyyah Uislamu na mafunzo ya kimalezi Vijana ni Hazina ya Uislamu.

Yafaayo kijamii Kusoma sura zenye Sijda ya wajibu Taqiyya Vikao vya furaha Shia asema haya Sunni asema haya Wewe wasemaje?

Visa vya wachamungu Falsafa ya Dini 102

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

142.

143.

144.

145.

146.

147.

148.

149.

150.

151.

152.

153 154.

155.

156.

157.

158.

159.

160.

161.

162.

163.

Azadari-Kuhuzunika na Kuomboleza Sunna katika Kitabu Fiqhi al-Sunnah Mtazamo Mpya - Wanawake katika Uislamu Kuonekana kwa Allah Tabia njema kwa Mujibu wa Ahlul-Bayt (Sehemu ya Kwanza) Tabia njema kwa Mujibu wa Ahlul-Bayt (Sehemu ya Pili) Ndugu na Jirani Ushia ndani ya Usunni Maswali na Majibu Mafunzo ya hukmu za ibada Ahlul Bayt ndani ya tafsiri za Kisusunni No 1 Ahlul Bayt ndani ya tafsiri za Kisusunni No 2 Ahlul Bayt ndani ya tafsiri za Kisusunni No 3 Abu Huraira Vipengee kadhaa katika Swala ya Jamaa na Msikiti.

Mazingatio kutoka katika Qur’an Sehemu ya Kwanza Mazingatio kutoka kaitka Qur’an - Sehemu ya Pili Mazingatio kutoka katika Uislamu Sehemu ya kwanza Mazingatio kutoka katika Uislamu - Sehemu ya Pili Hukumu zinazomuhusu mkuu wa kazi na Mfanyakazi Falsafa ya Mageuzi ya Imam Husein (a.s) Huduma ya Afya katika Uislamu 103

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA U

164.

165.

166.

167.

168.

169.

170.

171.

172.

173.

174.

175.

176.

177.

178.

179.

180.

181.

182.

183.

184.

185.

186.

187.

188.

Elimu ya Tiba za Kiislamu - Matibabu ya Maimamu Uislamu Safi Majlisi za Imam Husein Majumbani Mshumaa.

Uislam wa Shia Amali za Makka Amali za Madina Uislamu na Uwingi wa Dini Sira ya Imam Ali kuhusu Waasi Ukweli uliofichika katika neno la Allah Uislamu na Mifumo ya Uchumi Umoja wa Kiislamu na Furaha Mas’ala ya Kifiqhi Jifunze kusoma Qur’ani As-Sahifatul Kamilah as-Sajjadiyyah Hayya ‘Alaa Khayri’l-’Amal Katika Adhana Ukweli kuhusu Funga ya Siku ya Ashura Dua za Miezi Mitatu Mitukufu (Rajabu, Shaabani na Ramadhani) Uadilifu katika Uislamu Mahdi katika Sunna Amali za Mwezi Mtukufu wa Ramadhani Jihadi ya Imam Hussein (‘as) Abu Talib – Jabali Imara la Imani Ujenzi na Utakaso wa Nafsi Vijana na Weledi juu ya Mustakabali 104

UKWELI KUHUSU FUNGA YA SIKU YA ASHURA A

189. Usalafi – Historia yake, maana yake na lengo lake 190. Kazi na bidii ni njia ya maendeleo 191. Qur’ani Tukufu – Pamoja na Tarjuma ya Kiswahili

KOPI NNE ZIFUATAZO ZIMETAFSIRIWA KWA LUGHA KINYARWANDA 1.

2.

3.

4.

Amateka Na Aba’Khalifa Nyuma yaho naje kuyoboka Amavu n’amavuko by’ubushiya Shiya na Hadithi

105

MUHTASARI

106

MUHTASARI

107

MUHTASARI

108