Hanabi Sayı 06

Japonya’da Yılbaşı Alışkanlıkları // Kyoto’da Art Aquarium Sergisi // İki Farklı Kültürün Tarihin Akışını Değiştiren Karşılaşması: Kara Gemiler Japonya’da // Hitachi Kaihin // Osaka’ya Gitmeden Japonya Turu Bitmez! // Japon Kültürü ve Tarihiyle İlgili Çevrimiçi Dersler // Subaru XV // Japonya’nın İngilizce ile İmtihanı // Türklerin Söylemek İstediği Japonca Bir Cümle: Nasılsınız?

Osewa ni narimasu* Sevgili okurlarımız, Destek ve ilginiz sayesinde yeni sayımız yayında!

Japonya’da yılbaşı nasıl kutlanıyor, biliyor musunuz? Yazarımız Ayşegül Arkan İtou yılbaşı gelenekleri ile ilgili deneyimlerini paylaşıyor.

Yayın Ekibi Zeynep Ebru OKYAR, Gökberk TALU, Günsu TAŞKÖPRÜ Yazarlar Okan Haluk AKBAY, Ayşegül ARKAN İTOU, Ryoko ASANO, Sevde Nur GENÇ, Erdem Özkan KELES, Zeynep Ebru OKYAR, Ayşe ÖNCÜL, Zeren ÖZDAMAR, Gökberk TALU Kapak Fotoğrafı Okan Haluk AKBAY “Abeno Harukasu” Tasarım ve Uygulama Bilge BOSTAN Katkıda Bulunanlar Takumi SUEMİTSU

Bu sayıda ABD’yle Japonya’nın tanışma öyküsü ile başlayıp, Japoncanın İngilizceyle etkileşimini mercek altına alıyoruz. Bu arada Türkçe ve Japonca ifade farklılıklarının işlendiği “Türklerin Söylemek İstediği Japonca Bir Cümle” bölümümüzde de “Nasılsınız?” sorusunun Japonca karşılığını arıyoruz.

Japonya turumuza Osaka ile devam ediyoruz. Hiçbir turist Osaka’yı görmeden Japonya gezisini tamamlamış sayılmaz.

Okan Haluk Akbay’ın Osaka notlarını ilginç bulacağınızı düşünüyoruz.

Objektifimizi Osaka’dan Kyoto’ya çeviriyor ve Aralık 2017’de düzenlenen sanat festivaline konuk oluyoruz. Ardından yılın dört mevsiminde farklı renklere bürünen, çiçek cenneti Hitachi Kaihin parkında bir yürüyüş yapıyoruz.

Yayın Tarihi Ocak 2018

Geleneksel televizyon yayıncılığının internetle buluşmasının sonucu ortaya çıkan film ve televizyon yapımcılığı ile “çevrimiçi dağıtım” kuruluşlarından Amazon ve Netflix’in Japonya’da sunulan içeriğine göz atıyoruz.

OKURUMUZUN DİKKATİNE; Bu çalışma, tamamen gönüllü katkılarıyla hazırlanmış olup, içindeki yazı ve kişiye ait fotoğrafları kaynak göstermeden kısmen veya tamamen alıntılamamanızı, hiçbir yöntemle kopya etmemenizi, çoğaltmamanızı ve yayınlamamanızı rica ederiz. Çalışma içinden kullanmak istediğiniz yazı ve belgeler olduğu takdirde konuyla ilgili olarak lütfen hanabi.proje@gmail.com adresinden yayın ekibiyle iletişime geçiniz.

Bu konuda göstereceğiniz özen için şimdiden teşekkür ederiz.

* Japoncadaki ad-soyad sıralaması Türkçedekinden farklı olduğu için yazılardaki kişi isimlerinde soyad BÜYÜK HARFLERLE yazılmıştır.

Dergimizde yayımlanan yazılar yazarların kişisel görüşlerini yansıtmaktadır.

Türkiye otomobil pazarındaki niş markalardan biri olan Subaru’nun yeni XV modelinin incelemesini de bu sayımızda okuyabilirsiniz.

Son olarak, kitlesel açık çevrimiçi kurslar (MOOC) ile ilgilenen Japon kültürü meraklıları için de bir liste oluşturduk.

Faydalı bulacağınızı umuyoruz.

Yeni yılda keyifli okumalar dileriz!

HANABİ Ekibi * Osewa ni narimasu, “Her zaman destek verdiğiniz için teşekkür ederim”, “Desteğiniz, yardımınız için minnettarım, müteşekkirim” anlamlarını taşıyan, geniş kullanım alanı olan bir tümce. ocak 2018 / hanabi

1

içindekiler 4

Türkiye'deki Japonya

5

Dünya Gündemi

7

Bilmediğimiz Japonya

17

Kyoto'da Art Aquarium Sergisi

20

Hitachi Kaihin

8

11

Türklerin Söylemek İstediği Japonca Bir Cümle:

Japonya'da Yılbaşı Alışkanlıkları

Nasılsınız?

2

hanabi / ocak 2018

Japonya'nın İngilizce ile İmtihanı

44

Televizyon İzleme Alışkanlıkları Değişiyor

72

Subaru XV

76

Japon Kültürü, Tarihi ve Dili Üzerine Hazırlanmış Çevrimiçi Dersler

80

28

48

İki Farklı Kültürün Tarihin Akışını Değiştiren Karşılaşması:

Osaka'ya Gitmeden Japonya Turu Bitmez!

Kara Gemiler Japonya'da ocak 2018 / hanabi

3

türkiye'deki japonya Derleyen: Bilge BOSTAN

26. Ankara Japonca Konuşma Yarışması Türk Japon Vakfı Kültür Merkezi Özdemir Sabancı Salonu'nda 19 Kasım 2017 tarihinde düzenlenen yarışmanın açılışında Türk Japon Vakfı Başkanı Celal Tayyar SADIKLAR ve yeni atanan Japonya Büyükelçisi Akio MİYAJİMA birer konuşma yaptılar.

Japoncayı temel düzeyde konuşan katılımcılardan oluşan A grubu ile Japonca üzerine eğitim veren üniversite veya liselerde 2 yıldan uzun süre eğitim görmüş veya bu okullardan mezun katılımcılardan oluşan B grubunda toplam 14 kişi yarıştı. A grubu birincisi "Manevi Desteğim, Hijikata Toşizou" başlıklı konuşmasıyla Çağla KÜRKLÜ, ikincisi Ayça KÜRKAN, üçüncüsü Yaren KIROĞLU oldu. B grubunda ise birinci "Dost Kelimesinin Anlamı" başlıklı konuşmasıyla İdil IŞIKVEREN, ikinci Esra AKKAŞ, üçüncü ise Yağmur ÖZ seçildi. İnternet üzerinden canlı olarak yayınlanan yarışmanın birincileri Japonya gezisi ile ödüllendirildi.

Penceremden Japonya V JİKAD (Japonya İzmir Kültürler Arası Dostluk Derneği) ve sponsorları tarafından düzenlenen "5. Penceremden Japonya Tanıtım ve Japonca Konuşma Yarışması" finali bu yıl 25 Şubat Pazar günü yapılıyor. "Türkçe blog" ve "Japonca konuşma" dallarında yapılan yarışmada blog dalında yarışmacılar Japonya ve Japon kültürü ile ilgili olmak kaydıyla istediği herhangi bir konuyu seçebiliyor. Değerlendirmeler ise yarışma günü “izleyici oylaması” ile yapılıyor. Japonca konuşmada ise Japonca öğrenmek için gayret gösteren kişilerin teşvik edilmesi amaçlanıyor. Bu dal, beş üyeden oluşturulan jüri tarafından değerlendiriliyor.

Yarışmaya başvurular 31 Ocak tarihinde sona erdi. Yarışma ile ilgili gelişmeleri ve önceki yarışma sonuçlarına dair bilgileri http://penceremdenjaponya2018.jikad.org.tr adresinden görebilirsiniz.

27. İstanbul Japonca Konuşma Yarışması 11 Mart 2018 tarihinde düzenlenmesi planlanan “27. İstanbul Japonca Konuşma Yarışması” için son başvuru tarihi 16 Şubat 2018 saat 17.00 olarak açıklandı.

Katılım için şahsen veya posta ile Japonya İstanbul Başkonsolosluğu'na başvurmak gerekiyor. İlgili belgeler http://www.istanbul.tr.emb-japan.go.jp/consulate_t/bunka/ benron2018_t.html web adresinden indirilebilir.

4

hanabi / ocak 2018

türkiye'deki japonya Derleyen: Zeynep Ebru OKYAR

2017'de Türkiye'de Okurlarla Buluşan Japonya Kökenli veya Japonya ile İlgili Kitaplar* — — — —

Karanlıktan Sonra - Haruki MURAKAMİ, Çeviren: Ali Volkan ERDEMİR, Doğan Kitap.

Fırın Saldırısı - Haruki MURAKAMİ, Çeviren: Ali Volkan ERDEMİR, Doğan Kitap.

Buruk Ayrılık - Osamu DAZAİ, Çeviren: Hüseyin Can ERKİN, Japon Yayınları.

Savaş Sanatı ve Stratejisi: Beş Çember Kitabı - MİYAMOTO Musashi, Çeviren: Erdal KÜÇÜKYALÇIN, Japon Sanat Merkezi.

— Prenses Kaguya - Anonim, Çeviren: Erdal KÜÇÜKYALÇIN, Resimleyen: Emel KEHRİ, Japon Sanat Merkezi.

— Başlangıcından Günümüze Japon Sineması - Ahmet Ziya SEKENDİZ, Ayşe ALTUN, — — — — — — — —

Birsen ALBAYRAK, Deniz BALCI, Ercan GÜROVA, Gökhan KULOĞLU, Olca KARASOY, Yeter ŞEKO; Yayına Hazırlayan: Gökhan KULOĞLU, Japon Yayınları.

Bir Osmanlı Kurmayının Gözünden Rus-Japon Harbi - Doruk AKYÜZ, Dergah Yayınları.

Japon Dili ve Kültürü Eğitimi Araştırmalarına Yeni Yaklaşımlar - Yayına Hazırlayanlar: Dr. Aydın ÖZBEK, Dr. Tolga ÖZŞEN, Dr. Kenji KAWAMOTO, Paradigma Akademi Yayınları.

Japon Masalları (e-kitap) - Karl ALBERTİ, Defenestration Press.

Babama Japonya'yı Sevdiren Kadın - Hasan KOCAMANOĞLU, Cinius Yayınları. İkigai: Japonların Uzun ve Mutlu Yaşam Sırrı - Héctor GARCÍA, Francesc MİRALLES, İndigo Kitap.

Japonya: Modern Bir İmparatorluğun Anatomisi - Serdar Nazım KÖLÜRBAŞI, Küsurat Yayınları.

Cehennemin Kapıları: Seçilmiş Japon Hikâyeleri - Kolektif, Çeviren: Samih TİRYAKİOĞLU, Tema Yayınları Japon Sevgili - İsabel ALLENDE, Çeviren: İnci KUT, Can Yayınları.

* Bu liste için ideefix.com ve pandora.com sitelerindeki yayın tarihleri dikkate alınmıştır

dünya gündemi Japon Astronotun Ölçüm Hatası!

Uluslararası Uzay İstasyonu ISS'de görevli Japon astronot Norishige KANAİ, 8 Ocak 2018'de attığı tweet ile yürekleri ağızlara getirdi! İstasyonda bulunduğu 3 haftanın sonunda boyunun 9 cm uzadığını ve dönüşte bineceği Soyuz mekiğindeki koltuğa sığamayacağı endişesi taşıdığını paylaştı takipçileriyle. Yer çekiminin omurgaya yaptığı etkinin ortadan kalkması ile astronotların uzayda 3-5 cm uzamaları normal kabul ediliyor; ancak bu genel kabul çerçevesinde dönüş aracındaki yerleri tasarlanan astronotlar için, 9 cm gibi bir uzamanın "sığmama riski" ortaya çıkartacağı kesin! Neyse ki, sorun, beklentilerin dışında bir gelişme değil, bir ölçüm hatasına bağlandı. KANAİ, ilk paylaşımından 18 saat sonra yeni bir mesaj paylaşarak ölçüm hatası olduğunu ve boyunun yalnızca 2 cm uzamış olduğunu açıklayarak özür diledi. http://www.bbc.co.uk ocak 2018 / hanabi

5

dünya gündemi 2018 "Köpek Yılı" Sadık, zeki, cana yakın ve enerji dolu olarak bilinen köpek, "insanın en iyi dostu" unvanını da taşıyor aynı zamanda. Japonya'da da takip edilen 12 hayvanlı Çin takvimine göre 2018 "köpek yılı". Yani önümüzdeki ayların, köpeğe atfedilen bu özellikleri taşıyacağına inanılıyor.

Astrologlara göre 2018, özellikle çok çalışan ve iyi iletişim kuranlar için, son derece güzel ve zenginlik içinde geçecek. Çin kültüründe çalışmasından (bazen yedek et olarak da) fayda sağlanan bir hayvan olarak saygı gören köpek, toplumsal adalet ve eşitlik bazında bu yılı etkileyecek. Kendileri ve çevreleri için daha fazlasını talep eden kişilerin, toplumsal farkındalığı ve sosyal hareketleri arttıracağı bir yıl olacağı düşünülüyor. Köpeklerin "evin koruyucusu" pozisyonu da, saldırganlığın azalıp savunma güdülerinin artacağına ve barışa yoruluyor.

Köpek yılında doğmuş kişilerin sadık, inançlarına bağlı, çevresiyle uyumlu, dürüst ve etik anlayışı güçlü kişiler olduğu söyleniyor. Başkalarına güvenmekte ise ciddi sıkıntı yaşadıklarına dair genel bir kanı var.

Köpek yılında doğmuş bazı ünlüler: Socrates, Winston Churchill, Mariah Carey, Elvis Presley, Madonna, Uma Thurman, Freddy Mercury, Liza Minelli, Lenin, Cher, Bill Clinton, George W. Bush, Prens William.

Eğer siz de 1946, 1958, 1970, 1982, 1994 ya da 2006'da doğduysanız, bu yıl sizin yılınız!

2018'in "köpek yılı" olmasına dayanarak verilen birkaç tavsiyeye göz atmak isteyebilirsiniz: • Dört ayaklı dostlarımızın en önemli özelliği olan sadakate dikkat edelim!

• Beklenti içindeki bir köpeğin heyecanlı kuyruk sallamasını gözünüzün önüne getirin: İşte o coşkuyla pozitif olalım, hayatın ve 2018 yılının bize getireceklerini o hevesle bekleyelim!

• Sürü yaşantısını ve hiyerarşiyi iyi bilen köpekler gibi, bize emeği geçen, bize rehberlik eden hocalarımızın, üstlerimizin değerini bilip azimle birlikte çalışalım!

6

hanabi / ocak 2018

bilmediğimiz japonya İmparator Tahttan Çekiliyor Geçtiğimiz sene yaptığı açıklamayla Japon İmparatoru Akihito tahtı bırakmak istediğini açıklamıştı. Haziran ayında parlamentoda yapılan görüşmeler sonucunda imparatorun tahttan çekilebilmesine olanak tanıyan bir kanun çıkarıldı. Bu kanuna göre İmparator Akihito 30 Nisan 2019 tarihinde tahttan ayrılabilecek. Yerine ise en büyük oğlu Veliaht Prens Naruhito geçecek. Ülke tarihinde en son1817 yılında İmparator Kokaku tahttan çekilmişti.

Japonya'da Erişkinlik Yaşı Değişiyor Japon hükümeti, yasal erişkinlik yaşını 20'den 18'e indirecek bir düzenlemeyi Ocak ayında parlamentoya sunuyor. Düzenlemenin kapsamında Medeni Kanun'da yer alan 24 maddede ilgili değişikliklerin yapılması ve İmparatorluk Kanunu'nda yer alan, imparatorun ve veliahtın görev alması için en az 18 yaşında olmasını gerektiren maddenin iptali bulunuyor. Başka bir deyişle, imparator için uygulanan istisnanın tüm halka yayılması ve istisna kanununun gereksizleşmesi söz konusu.

Kanun değişiklik teklifi kabul edildiği takdirde 2022'den sonra yürürlüğe girmesi bekleniyor.

Peki bu değişiklik ne anlama geliyor?

18-19 yaşında ve ekonomik özgürlüğü olan kişilerin aile rızası aranmadan kira kontratı yapabilmesi ve otomobil satın alması mümkün olabilecek. Hükümet ayrıca bu yeni hak sahibi vatandaşları hedef alabilecek dolandırıcılardan korumak için tüketici kanununda da birtakım değişikliklere gitmeyi planlıyor. Planlanan bu yasa değişikliği, alışveriş ve Ticaret Kanunu kapsamındaki birtakım faaliyetleri 18-20 yaş grubuna da özgür kılıyor; ancak alkol, sigara tüketimi ve kumar konularında sağlık ve bağımlılık risklerini gözeterek 20 yaş sınırının korunması öngörülüyor. "Çocuk suçları"ndaki yaş sınırının da değiştirilip değiştirilmeyeceği ise henüz netleşmiş değil.

Kaynaklar: The Japan Times, Mainichi Shimbun

ocak 2018 / hanabi

7

Yazı: Ryoko ASANO

おげんきですか。

GENKİ DESU.

Designed by kraphix / Freepik

OGENKİ DESU KA?

げんきです。

*Hanabi Notu: Ryoko ASANO’nun bu yazısı ilk kez HÜDİL, Bahar-Yaz 2011 (6-7. sayı), s. 19’da yayımlanmıştır. Yazısını Hanabi okurlarıyla paylaşmamıza izin verdiği için kendisine teşekkür ederiz.

8

hanabi / ocak 2018

İlk önce, bu sayfayı okuyan herkese şöyle söyleyeyim: Merhaba! Nasılsınız?

Ne olursa olsun, “Merhaba!”dan sonra “Nasılsınız?” demeden hiçbir konuya geçemiyorsunuz... İçiniz hiç rahat olmuyor, öyle değil mi? Karşınızda birden fazla kişi olursa, herkese tek tek “Nasılsınız?” diyorsunuz. Bazen defalarca soruyorsunuz: “Daha nasılsınız?”, “Daha daha nasılsınız?” diye... Nasıl cevap vereceğimi bilemiyorum...

Japonya’dan görevli olarak gelen Japon bir mühendis, bir sabah iş yerindeki bir Türk mühendisi aramış. “Günaydın” demiş ve hemen konuya girmiş. Türk mühendis ise bir şey mi oldu, diye çok korkmuş. Hâlbuki Japon mühendisin bahsettiği sadece sıradan bir konuymuş. Aslında Japon mühendis, “Günaydın” dedikten sonra “Nasılsınız?” diye hatırını sormalıydı. Ama onu yapmadığı için Türk mühendis de önemli bir şey oldu sanmış. Japon mühendis “Nasılsınız?” diye sorsaydı korkutmazdı...

Neden sormadı? Çünkü Japonların böyle bir alışkanlığı yok. Dolayısıyla “Nasılsınız?” demek aklına gelmemiştir.

Aslında yukarıdaki diyalog Japonya’da çok normaldir.

Dizi ve/veya çizgi filmlerine bakarsanız, “Merhaba!” (Konnichiwa.)

“Merhaba! Nasılsınız?” (Konnichiwa. Ogenki desu ka?) “İyiyim, siz nasılsınız?” (Genki desu. Anata wa ogenki desu ka?)

“Ben de iyiyim, teşekkürler.” (Watashi mo genki desu. Arigato gozaimasu.) gibi bir diyaloğun hiç olmadığını fark edersiniz. Ama tabii ki bu “Japonlar karşısındaki kişinin nasıl olduğunu merak etmiyor” anlamına gelmez. Japonlar böyle kişisel soruları ilk başta sormuyorlar. Onun yerine, önce hava durumu vb. başka şeylerden bahsederler. İş yerinde ise “Her zaman destek verdiğiniz için teşekkür ederim.” gibi şeyler söyler ve asıl konuya geçerler.

Bana “Nasılsınız cümlesinin Japoncası ne?” diye soran çok. Ben de hemen cevap veremiyorum, her sorulduğunda kara kara düşünüyorum. Aslında kitaplarda “Nasılsınız?” cümlesinin Japoncası 「おげんきですか。(Ogenki desu ka?)」olarak verilir. Acaba bu doğru mu, yanlış mı? İlk önce kim, nerede söylemeye başladı? Hiçbir fikrim yok. 「おげんきですか。(Ogenki desu ka?)」mektupta yazılabilir ama konuşma dilinde pek kullanılmıyor. Çok uzun zaman görüşmediğiniz kişiyle görüştüğünüz zaman söyleyebilirsiniz. Ama bu da tam olarak doğru olmaz. 「おげんきですか。(Ogenki desu ka?)」dan ziyade başka bir ifade tercih edilir. Ayrıca “Nasılsınız?” ifadesi her gün ya da sık sık görüştüğünüz kişiye asla sorulmaz.

Sorulduğu zaman çok garip karşılanır.

Her dil, onun kullanıldığı topluma uygun bir şekilde değişir. Onun için 「おげんきですか。 (Ogenki desu ka?)」Türkiye’de standart Japonca olmuştur. Tabii ki bunu Japonlara da söyleyebilirsiniz.「おげんきですか。(Ogenki desu ka?)」demek yanlış değil. Çünkü içinizden gelerek söylüyorsunuz. Karşınızdaki kişiye karşı sevgi ve saygıyı gösteriyor.

Fakat Japonya’da öyle sorulmadığı için karşınızdaki Japon “Neden bana Ogenki desu ka? diyor” diye düşünebilir. Bazen cevap alamayabilirsiniz ya da geç alabilirsiniz. O zaman da lütfen üzülmeyin... Sizi sevmediklerinden değil, öyle bir alışkanlıkları olmadığı içindir.

ocak 2018 / hanabi

9

Ben de ilk günlerde bu soruya hiç alışamamıştım. Biri bana “Konnichiwa. Ogenki desu ka?” dediği için “Hai, genki desu (Evet, iyiyim).” diyordum. Ama aklımda hep “Acaba neden soruyor?

Hâlimde bir şey mi var? Kötü mü görünüyorum?” soruları oluyordu.

Japonca dersinde öğrenciler “Nasılsınız?” cümlesinin Japoncasını sorduğunda “Öyle durumda Nasılsınız? demiyoruz” diyorum. “Nasılsınız?” demek istediğim zaman Japonca yerine Türkçesini yani “Nasılsınız?” demeyi tercih ediyorum. Çünkü ifadenin ne Japoncası ne de Japonların böyle bir alışkanlığı var. Fakat öğrencilerim bir şekilde “Nasılsınız?” cümlesinin Japoncasını öğrenip yanıma geliyor ve “Ogenki desu ka?” diye soruyorlar. Onlara kıyamıyorum ve “Hayır” diyemiyorum. Japon kültürüne uymuyor ama ayıp bir şey de değil. Onun için ben de cevap olarak “Genki desu.” diyorum ve sıcak bir ortam oluşuyor. Aslında çok hoş ve mutluluk verici bir şey...

Böylece ben de alıştım, daha doğrusu alıştırıldım.

Ve artık “Ogenki desu ka?” demeden konuya geçemez oldum. Bazen de ilk ben soruyorum “Ogenki desu ka?” diye... Aslında Japonca öğretmeni olarak öyle söylememeliyim, uyarmalıyım.

Ama yukarıda dediğim gibi, her toplumun kendi dili vardır. Onun için bunu da Türkiye’nin standart Japoncası olarak kabul ediyorum.

Tabii ki Japonya’da böyle bir diyaloğun olmadığını söylemeyi de unutmuyorum.

Enerji dolu Japonca Öğretmeni ve TRT Japonca Masası Şefi Kokugakuin Üniversitesi’nden mezun oldu.

Bir kısmetle Türkçeyi tanır tanımaz ona hayran kaldı.

Birkaç kez kısa süreliğine Türkiye’de kalarak Türkçe öğrendi.

2000 ile 2003 yıllar arasında Türkiye’de bir devlet kurumunun son derece önemli bir sisteminin kurulmasında görev aldı. Tamamladıktan sonra 2003 yılında Ankara’ya taşındı.

Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı’nda yüksek lisans programını tamamladı. Şu anda üniversitenin yanısıra çeşitli yerlerde de Japonca eğitimi veriyor.

“Doğru Yerde Doğru Japonca Kursu” kurucusu.

Kedi kralı Bonita ve gamsız prenses Kennedy-san ile birlikte fıkra gibi yaşam sürdürmektedir. www.facebook.com/ryaryako ryaryako@gmail.com

10

hanabi / ocak 2018

JAPONYA’DA YILBAŞI ALIŞKANLIKLARI

HATSUMOUDE

Yazı ve Fotoğraflar: Ayşegül ARKAN İTOU

Herkese merhaba! Beni hatırlıyor musunuz acaba?

Japonya’da Kushimoto Belediyesi’nde Türk memur Ayşegül Arkan. Şimdi soyadım değişti İtou oldu!

Evet, çünkü bir Japon ile evlendim. Tekrardan yoroshiku! ocak 2018 / hanabi

11

Burada ne iş mi yapıyorum? Her türlü işi yaparım… Neden mi böyle dedim? Geçtiğimiz günlerde Tokyo Büyükelçisi eşi ile birlikte Kushimoto’yu ziyarete geldi Biz de misafir ettik tabii ki… O zaman büyükelçinin eşi bana dedi ki “Sen Kushimoto’da her şeyden sorumlu vekil misin?” Çok güldük ama haklıydı, her şeyi yapıyorum: rehberlik, turizm, çevrecilik, kültürel etkinlikler, tercümanlık, çevirmenlik, öğretmenlik! Tabii ki hiç şikâyetim yok, hatta çok çok memnunum buradaki hayatımdan da işimden de…

Neyse çok konuştum ben, artık asıl konumuza gelelim. Bu yazımda sizlere “Japonya’da yılbaşı”ndan bahsedeceğim! Japonya’da yılbaşları çok güzel geçer. Herkes yeni bir yıla

12

hanabi / ocak 2018

başlamanın heyecanı ile geçirdiği yılı düşünerek yeni yıla hazırlanır.

Japonya’da oshougatsu!

Oshougatsu yeni yıla girmeden birkaç gün önceyi ve yeni yıla girdikten sonaraki birkaç günü kapsar. Japonya’da bir sürü yapmanız gereken şey vardır oshougatsu’da!

Mesela 大掃除, oosouji büyük temizlik yapılır. Bütün ev temizlenir. Bütün ofis temizlenir.

Herkes ofisteki masasını temizler. Tertemiz bir şekilde yeni yıla girmek için hazırlanır. Ben de geçen yıl evimi temizledim. Belediyedeki masamı temizledim, gereksiz evrakları attım.

Yeni yıl için iş planlarımı yaptım. Yıl içinde yaptığım yanlışları-doğruları düşündüm ve

OSECHİRYOURİ yeni yıla yeni düşünceler ve kararlarla girdim. Hani bizde “yeni yıla nasıl girersek öyle geçer” diye bir söz var ya onun gibi... Yeni yıla temiz girmek önemli! Hem manevi hem de görünür açıdan temiz olmak lazım!

Yine Japonya’da en önemli işlerden biri de, 年賀状 nengajou, yani yılbaşı tebrik kartı. Bazı Japonlar abartısız 80-100 kişiye kart gönderiyorlar. Hem de değişik değişik kartlar. Bu kartları kendiniz yapabiliyorsunuz da. Ailenizin fotoğrafını alıp, bu işi yapan fotoğrafçılara, dükkânlara, serbest çalışan kişilere kartlarınızı bastırtabildiğiniz gibi,, bilgisayarda kendiniz de hazırlayıp bastırabiliyorsunuz! Öyle eskisi gibi elde yazan kalmadı artık! Ama yani 80 tane, 100 tane de elle nasıl yazılsın canım, acımak lazım o insanlara da... Bense anca 10-15 kişiye gönderiyorum. O da şöyle: Önceki yıl sana gönderen kişilerin adresini kaydediyorsun ve ertesi yıl mutlaka sen de gönderiyorsun, yoksa çok ayıp! O yüzden bana gönderen kişilere ben de gönderiyorum. Anca 1015 kişi! Postanede özel olarak yılbaşı kartı için gönderme kutuları var. Yazdığınız kartları oraya atıyorsunuz. 27 Ocak’a kadar atarsanız 1 Ocak’ta sabah saat 10’a kadar ulaşıyor yılbaşı kartlarınız.

Yeni yıla uyanıp yavaş yavaş kahvaltınızı yapıp posta kutunuza bakıyorsunuz. Gelen kartların içinde sizin göndermediğiniz kişiler varsa hemen cevap yazıyorsunuz ve o gün içinde gönderiyorsunuz. Japonya’nın neresinde olursanız olun zaten 3 gün içinde ulaşıyor gönderdiğiniz yere.

Kotoshi mo

yoroshiku

onegaishimasu

今年もよろしく お願いします

Benim en sevdiğim şey ise... Japonya’da 31 Aralık akşamı yenen 年越しそば toshikoshi soba... Ben nedense çok seviyorum bunu!

Aslında soba her zaman yenilebilen bir makarna, ama ben özellikle bu yılın son gecesinde yenen sobayı çok seviyorum... Her yıl yiyorum, hem de gece geç saatlerde! :) Peki neden soba da udon değil mesela?... Nedeni şuymuş: Soba diğer makarna türleri gibi kalın olmadığından kopması kolay. Böylece eski yılda yaşanan bütün kötü şeyleri kesip bir kenara bırakmak gerek diye soba yeniyormuş. Bir de zıt anlam olarak, soba uzun bir makarna türü, bu yüzden “uzun yaşam”ı simgeliyormuş. Yani yeni yılda “bundan sonra da uzun bir yaşam olsun” diye dilek dileyip bu sobayı yiyorlarmış. Ne ilginç değil mi?

Sevdiğim şeylerden bir diğeri de yılbaşında yenen お節料理 osechiryouri. Osechiryouri, o bölgede ünlü olan yiyeceklerden yapılan yemeklerdir. Bolluk ve bereket getirsin diye yenirmiş. Genelde her Japon yılbaşı akşamı bu yemeği yer. Marketlerde ve 24 saat açık olan büyükçe bakkal olarak tanımlayabileceğimiz konbinilerde de satılır bu yemek. Tek başına yaşayan insanlar bile yılbaşı akşamı kesinlikle osechiryouri yer, deniyor. O kadar önemli yani! Ben bu yemeği de çok seviyorum... Buralarda taze balıklar sofrayı süsler... Tabii ki başka başka şeyler de çok var!

1 Ocak’tan itibaren söylenen bu cümlenin Türkçede tam karşılığı olmasa da, “Bu yıl da size zahmet vereceğim; şimdiden teşekkür ederim” gibi bir anlam taşır.

ocak 2018 / hanabi

13

Shinnen akemashite

omedetō gozaimasu

新年あけまして おめでとうございます 1 Ocak’ta söylenir. “Yeni (başlayan) yılınız kutlu olsun” anlamındadır.

drufisher ©Flickr

Japonya’da yeni yılda yapılan özel şeylerden biri de 初詣 hatsumoude… Hatsumoude dedikleri, ”ilk tapınak ziyareti”. Yeni yıla girdikten sonra 1 Ocak’ta ilk yapmanız gereken, tapınağa gidip dua etmek, omikuji dedikleri fal kâğıtlarından çekmek! Bu ilk ziyaret için saatlerce tapınak önünde bekleyen Japonlar bile var. Ben de bir keresinde bir arkadaşımla gittiğimde 5 saat beklemiştim soğukta! Bir keresinde de Japonya’daki ailem ile birlikte kimono giyip tapınak ziyaretinde bulundum.

Bir de tapınaklara herkes gidebilir. Öyle yılbaşı diye özel ayinleri yok, o yüzden gitmenizde bir sorun yok tapınaklara...

Yeni yıl geldikten sonra ilk güne biraz geç uyanılır. Evin babaları veya büyükleri ilk gün sabah da olsa osake içerler. Bu da temizlenmek anlamındadır. Çünkü Japon sakesi sağlığa iyi gelir diye düşünülür. Bembeyaz olduğu için temizlik anlamı da vardır. Yılın ilk 5 günü bankalar da dahil her yer tatildir. Herkes evinde rahat eder. İşe gitmez, dinlenir. Japonya’da buna Oshougatsu yasumi yani yılbaşı tatili denir. Bu yüzden birçok Japon evden dışarı çıkmayacağı için rahat rahat osakesini içer.

14

hanabi / ocak 2018

OMİKUJİ

Yine çocukların çok sevdiği お年玉 otoshidama... Ben de bu yaşıma geldim ama hâlâ toshidama alıyorum! Daha doğrusu veriyorlar sevenlerim sağolsun, benim büyümemi istemiyorlar galiba! Otoshidama, çocuklara verilen yılbaşı harçlığı! Japonya’da öyle harçlığı pat diye eline vermiyorlar. Öncelikle kaç para olduğu insan içinde görülsün istemiyorlar. Bu yüzden küçük tatlış tatlış zarfları var özel olarak otoshidama için, o zarfların içine koyup veriyorlar. Ben de ilk aldığımda çok sevindim hatta 1 yıl boyunca kullanmadım; ama kullanmamak ayıpmış galiba, “Kullan” dediler, ben de sonra kullandım. Yoksa saklamak isterdim hep, ne güzel, saklasam n’olurdu ki değil mi ama?

Evet, yeni yıla girdikten sonra ikinci gün yapılacak işlerden biri de özel fırça ve mürekkeple yazdığımız kanjiler! Bir kâğıda fırça ile yeni

yıldaki rüyanızı, amacınızı yazıyorsunuz. Buna ise, 書初め kakizome deniyor. Buraya istediğinizi yazabilirsiniz! Ne amacınız, ne hayaliniz varsa... İşte bu şekilde Japonya’da yılbaşında yapılacak pek çok şey var! Benim yazmadığım ya da benim deneyimlemediğim şeyler de çok var.

Bir de her bölgenin ayrı kültürü ve ayrı gelenekleri var. Hepsini deneyimlemek için her yıl ayrı ayrı bölgelerde yaşamak gerekir. Ona da hayat yetmez canım... Ama keşke öyle bir şansımız da olsa! Düşünsenize her yeni yıla başka başka yerlerde giriyorsunuz. Başka başka şehirlerde... Hayat daha eğlenceli ve öğretici olabilir belki de...

Kadomatsu ve Shimenawa Son olarak benim deneyimlemediğim ya da fazla görmediğim ama ‘”Japonya’da oshougatsu” yazdığınızda bilgi olarak karşınıza çıkacak birkaç şeyi tanıtacağım. Şimdilerde fazla yapılmayan ya da yapılsa da anlamı yani neden yapıldığı bilinmeyen birçok gelenek var.

O geleneklerden biri, 門松 kadomatsu süsü.

Kadomatsu, bambudan yapılan bir süstür.

Evin girişine konulur. Yılın başında eve gelen tanrılara “Hoşgeldin” demek için evin girişini süslüyorlar. Ama artık bunu yapan evler çok az, hatta ben hiç görmedim desem abartmış olmam. Onun yerine şimdilerde en yaygın olan, 締め縄 shimenawa var. Bu ise kadomatsuya göre daha sade ve kapının girişine konmuyor da kapıya asılıyor. “Buradan sonrası Tanrıların geleceği yerdir, bu yüzden kötülükler ya da şeytan buradan içeriye giremez” anlamındadır. Şimdilerde evlerinin girişlerini kadomatsu ile süsleyenlerden çok shimenawa ile süsleyen Japonlar var.

OTOSHİDAMA KADOMATSU

Tadashi Yoshida ©Flickr

ocak 2018 / hanabi

15

KAGAMİMOCHİ

Japanexperterna.se ©Flickr

Kagamimochi

鏡餅 Kagamimochi yuvarlak, bembeyaz pirinç kekidir. Bu kek, pirincin sıcak suda saatlerce dövülmesiyle yapılır. Yumuşacık olan pirince yuvarlak bir şekil verirler. Bembeyaz olduğu için, ayrıca tapınaklarda tanrının olduğu yere ayna koyulduğu için bu mochiye kagami mochi, yani ayna mochisi denir. Kagamimochi, 26 Aralık-28 Aralık tarihleri arasında süslenir ve 29 Aralık’ta süslenen bu mochi yenilir. Böylece tanrıya sunulan bu kutsal pirinç sayesindesağlıklı olunacağına inanılır.

Seviyorum bu meşguliyeti. Elimden geldiğince ben de uymaya çalışıyorum bu geleneklere. Gelenek diyorum çünkü her şeyi dine göre yapmıyorlar. Evet, oshougatsu, Japonya’da Şinto dininin etkisiyle kutlanıyor ve yukarıda saydıklarımın hepsi Şinto dininin etkinlikleri.

Fakat Japonya’da din unsuru o kadar önemli değil, yani Budizm ve Şintoizm içiçe girmiş. Çok katı budist olan Japonlar bile oshougatsu kutluyor. Evet, belki yukarıda saydığım her şeyi yapmıyor; mesela kadomatsu ya da shimenawa falan süslemiyor ama kagamimochi

16

hanabi / ocak 2018

yapıyor. Yani aslında kafalarına göre takılıyorlar, bir kural yok. “Budist isen bunları yapamazsın!” yok. Çünkü Budizm ve Şinto artık ayrılmaz olmuş. Gelenek olmuş. Belki de bu yüzden Japonya’da çok fazla kavga-gürültü olmuyor. İnsanlar dine karşı o kadar sıkı sıkı bağlanmamış; daha doğrusu din olarak değil gelenek görenek olarak bağlanmış. Belki iyi, belki kötü!

Japonya’da oshougatsu işte böyle geçiyor!

Herkes meşgul herkes bir şeyler yapıyor! Ben de Japonlaştım mı, ne oldu bilmiyorum ama Japonya’da yaşayan bir yabancı olarak Japon gelenek göreneklerine saygı duyduğum ve ilgi duyduğum için elimden geldiğince oshougatsunun tadını çıkarıyorum her yıl!

O zaman bir sonraki sayıda da görüşmek üzere! Hoşcakalın!

Bu yıl hepimiz için iyi bir yıl olsun!

KYOTO’DA ART AQUARIUM SERGİSİ 2017 Yazı ve Fotoğraflar: Ayşe ÖNCÜL

İki yıl aradan sonra yeniden sanatseverlerle buluşan Art Aquarium Sergisi, Kyoto’nun ünlü Nijo-jo kalesinde 25 Ekim - 11 Aralık 2017 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Çeşitli boyut ve biçimlerdeki akvaryumlarda bulunan koi ve Japon balıklarını görmek için seyirciler soğuk havaya rağmen uzun kuyruklar oluşturdular.

ocak 2018 / hanabi

17

Nijo-jo kalesindeki tek dış mekân sergisi olan Art Aquarium aynı zamanda kalenin en büyük sergisi olma özelliğini de taşıyor ve normalde ziyarete kapalı olan Ninomaru Sarayı Bahçesi gibi kısımları gece görme imkanı sunuyor. Şu ana kadar 7,5 milyon ziyaretçisi olduğu ifade edilen sergi, sonbaharın kışa döndüğü günlerde Kyoto’yu ışık ve çeşit çeşit renklere büründürdü. 400 yıldan uzun bir geçmişi olan Nijo-jo kalesi aynı zamanda Edo döneminin simgelerinden birisi olduğu için, sergideki “Geç Edo”, “Meiji’nin Başı” ve “Modern Toplum” temaları ile de özel bir uyum sergiliyor. Yine sergideki akvaryumlardan bir kısmı, Edo kültürünü sembolize eden “Edo Kiriko” camından, bir kısmı ise Edo döneminde kullanılmakta olup, Meiji dönemine kadar gelişim ve değişimini sürdürerek “Kutani ware” olarak adlandırılan seramikten yapılmış. Sergide Japonya’nın batısında ilk defa sergilenen parçalar bulunmakta.

18

hanabi / ocak 2018

Serginin bir parçası olarak kurulan “Suigi Sahnesi”nde özel danslar sergilendi.

Bunlar arasında “Geiko ve Maiko’nun Dansı”, “Japon balığının Dansı”, “24 Mevsim ve 72 İklim Dansı” da yer almaktaydı. Bu performansları Gekidan Kojyo Tiyatrosu’ndan Rantaro Kojyo ve Odamoto Çayevi’nden Geiko’luk mevkisine yükseltilmiş Katsutomo gibi sanatçılar gerçekleştirdi.

Bir sonraki sergi zamanında Kyoto’da bulunacak sanatseverlerin Nijo-jo Kalesi’ni de programlarına dahil etmesini öneriyoruz.

Bu senenin sergisine dair video görüntüleri ve bilgiler için resmi internet sayfasının linki şu şekilde verilmiştir: http://artaquarium.jp/en/kyoto2017

ocak 2018 / hanabi

19

Fundalar, wikipedia free media repository (Hitachi_Seaside_Park)_01

20

hanabi / ocak 2018

HİTACHİ KAİHİN

Yazı: Sevde Nur GENÇ

Japonya park kültürüne oldukça önem veren ve peyzajda başarılı olduğunu düşündüğüm bir ülke. Şehir merkezlerinde insanların iş çıkışı kolaylıkla gidip, vakit geçirebileceği pek çok park mevcut. Tokyo’da Ueno Park, Shinjuku Gyoen Milli Parkı, Hamarikyu Bahçeleri, Yoyogi Park bunlardan sadece bazıları. Ueno ve Shinjuku Gyoen kiraz çiçeklerini görmek için ideal noktalardan, Hamarikyu ise geleneksel Japon bahçe tarzında tasarlanmış. Bu sayıda size tanıtmak istediğim yer ise Hitachi Kaihin.

ocak 2018 / hanabi

21

Etkinlikler Hitachi Kaihin (Hitachi Sahil Parkı), İbaraki şehrinde bulunan binlerce çeşit çiçeğin renk cümbüşüne şahit olacağınız, güzeller güzeli bir park. Pasifik Okyanusu tarafında yer alan, çeşitli çiçek ve bitkilerin yanı sıra eğlence alanları ve yürüyüş parkurlarına da sahip bu park Tokyo’dan yalnızca bir iki saat uzaklıkta. Yılın neredeyse her döneminde çeşit çeşit rengârenk çiçekleriyle ziyaretçilerine göz ziya-

feti yaşatıyor. İlkbaharda maviye, sonbaharda kırmızıya doymak için Japonya’ya gittiğinizde bu parka da uğramanızı tavsiye ediyoruz.

Hitachi Kaihin’de çiçeklerin açtığı zamanlara göre etkinlik takvimi oluşturulmuş. Sevdiğiniz çiçekleri görmek için bu takvimi dikkate almakta fayda var. Etkinlik içeriklerini ve tarihlerini siz Hanabi okurları için sıraladım.

Nemophilia, bemani247©Flickr

22

hanabi / ocak 2018

Nemophilaların Harmonisi Nemophilalar Hitachi Kaihin’in en önemli simgesidir. 3,5 hektarlık alana yayılmış tam 4,5 milyon nemophila, Miharashi tepesini süslemektedir. Deniz, gökyüzü ve nemophila mavisinin birleştiği ana şahit olmak isterseniz, her yıl Nisan sonlarından Mayıs ortalarına kadar ziyaret etmenizi şiddetle öneriyoruz.

Nemophilia, kobaken©Flickr

ocak 2018 / hanabi

23

24

hanabi / ocak 2018

Funda Karnavalı Nemophilalar solduğunda, Miharashi tepesinde gösteri sırası fundalara gelir! Yeşilden kan kırmızısına dönen fundalar ve parkı beyaz, pembe ve kırmızılarıyla renklendiren kozmos çiçekleriyle funda karnavalı başlar. Funda karnavalı için Eylül sonlarından Ekim ayının ortalarına kadar parkı ziyaret etmek gerekmektedir. Önde kozmos çiçekleri ve arkada fundalar, tkunikuni©Flickr

ocak 2018 / hanabi

25

Nergis Fantezisi Hitachi Kaihin’de bahar, nergislerin açmasıyla başlar. Bir milyon nergisin enfes kokusunu hissetmek isterseniz Mart sonundan Nisan ortalarına kadar parkı ziyaret etmenizi öneririz.

Lale Diyarı Nergisin yanı sıra Türkiye’nin de sembolü olan laleleri görmek mümkün. 220 çeşit ve toplamda 280.000 laleyi görmek için, yumurta şeklindeki oyuncakların olduğu Tamago no Mori (Yumurta Ormanı) alanını ziyaret edebilirsiniz.

Funda, ajari©Flickr

26

hanabi / ocak 2018

Funda, brianwoodkoiwa©Flickr

Ne Yenir?

İnstagramlık fotoğraflarınızı çektikten hemen sonra acıkan karnınızı doyurabileceğiniz √ lüks bir restoran, √ organik kahve, makarna, krep, kek, kakigori ve türlü atıştırmalıklar bulabileceğiniz pastane ve kafeler, √ organik bitki çayları içebileceğiniz bir dinlenme evi, √ piknik yapmak için barbekü alanı, √ Japon sokak lezzetlerini deneyimleyebileceğiniz çeşitli stantlar bulmak mümkün.

Parka Erişim

Park 9.30-17.00 saatleri arasında ziyarete açıktır. (Kış ve yaz mevsimlerinde saatler değişiklik gösterdiğinden web sitesinden kontrol etmenizi öneririz.)

Park aşağıdaki tarihlerde her gün ziyarete açıktır. İlkbahar: 26 Mart - 31 Mayıs Yaz: 21 Haziran - 31 Ağustos Sonbahar: 1 Ekim - 31 Ekim Giriş ücreti: Yetişkinler için 410 yen, 7-14 yaş arası çocuklar için 80 yendir.

Parkta ücretsiz wi-fi da bulunmaktadır.

Ulaşım

Tokyo, Ueno istasyonundan JR Joban hattı ile 70 dakikalık bir yolculuktan sonra, Katsuta istasyonunda inip, İbaraki Kotsu otobüsleriyle 15 dakikada parka ulaşabilirsiniz veya Katsuta İstasyonu’nda indikten sonra Minato hattı, Hitachinaka Seaside treniyle 30 dakika gittikten sonra Ajiagaura istasyonunda inip 20 dakika kadar yürüyerek güney kapısına ulaşmanız mümkün.

Unutmadan!

Park içinde kaykay, paten, modifiye ve tek tekerlekli bisiklet kullanmak, büyük çadır kurmak, beyzbol sopası taşımak ve dron kullanmak yasaktır.

Kaynak: hitachikaihin.jp

ocak 2018 / hanabi

27

28

hanabi / ocak 2018

İki farklı kültürün tarihin akışını değiştiren karşılaşması:

KARA GEMİLER JAPONYA’DA Yazı: Zeynep Ebru OKYAR

ocak 2018 / hanabi

29

8 Temmuz 1853’te Edo yakınlarındaki Uraga halkı inanılmaz bir manzara ile karşılaştı!

Yelkeni görünmeyen dört savaş gemisi, siyah dumanlar içinde körfeze girmişti. Amerikalı Amiral Matthew Calbraith Perry, Japonya’nın kapılarını dünyaya açtırmak için gelmişti.

Melville’in ünlü romanı Moby Dick’te anlatılan dönemden bahsediyoruz. Balina avcılığının ekonomik öneminin çok fazla olduğu bir dönem. New England’dan kalkan gemilerin Japonya, özellikle de kuzeyde Hokkaido çevresindeki balıkça zengin denizlerde balina avına çıktığı bir dönem. Ülke yabancılara kapalı olduğundan erzak ve yakıt temini için bile Japon kıyılarına demirleyemeyen bu gemiler hayli zordaydı. Kaza ya da mecburi sebeplerle kıyıya çıkan gemicilere ise kötü muamele edilmekteydi. Bu koşulların değişme zamanı gelmekteydi ve Melville, Moby Dick’te şöyle diyordu (1851): “Eğer o çifte sürgülü ülke, Japonya, konuklara kapılarını açacaksa, bu yalnızca balina gemileri sayesinde olacaktır.”

Perry’nin seferinin resmi sebeplerinden biri “Japonya’da karaya çıkmak zorunda kalan denizcilere iyi davranılması, birkaç limanın balina gemilerinin su, kömür ve erzak ikmali yapması için açılması” taleplerini iletmekti.

Perry’nin Başkan Fillmore’dan Japonya’ya taşıdığı mesajın bir diğer önemli unsuru, uzun vadede karşılıklı ticari ilişkilerin gelişmesi dileği idi.

30

hanabi / ocak 2018

Kaliforniya’nın ABD topraklarına katılmasını sağlayan savaştaki başarısı ile ünlenen Amiral Perry, daha önce Japonya’ya sefer düzenleyen fakat başarısız olan öncüllerinden farklı olarak çok inatçı ve azimli idi ve yine onlardan farklı olarak buharlı savaş gemileri vardı. Sefer öncesinde Japonya’ya dair yazılmış pek çok kitabı okuyan Perry, hem “Asya’nın en medeni ülkesi”, hem de “hiç gelişmemiş ve barbarların yaşadığı bir ada” bakış açılarına yabancı değildi.

Canavar görünümlü kara gemi resmi (üstte) ve “Tanrı’nın elçilerini taşıyan filo” resmi (önceki sayfa): İki tarafın Perry’nin filosuna bakışındaki farkı göz önüne seriyor!

ocak 2018 / hanabi

31

Kişisel günlüklerine bakılacak olursa, Perry’nin beklentisi “zayıf ve vahşi” bir toplumla karşılaşmaktı, bu yüzden de nezaket sınırlarını aşmadan son derece katı bir tavır sergilemekte kararlıydı. Perry’nin günlüklerinde Japonlardan sürekli olarak “hilekâr ve ahlaksız insanlar” olarak bahsettiğini görmek mümkündür. Tüm hazırlıklarına ve Japonya’daki görüşmelerine rağmen, Perry ve ekibinin anlamadığı çok temel noktalar da vardı: Başkan Fillmore’un gönderdiği mektup “Japon İmparatoru’na” idi. Oysa ülkenin esas hâkimi, Kyoto’da bulunan İmparator değil, Edo’daki Şogun hükümeti idi ve Perry, müzakere ettiği yetkilileri “İmparator’un temsilcileri” olarak kayda geçirse de müzakereleri yürüten Tokugawa samurayları idi.

Amiral Perry’nin Japonya seferi, “Kapılarınızı açın, yoksa biz zorla açacağız!” diyen bir tavrı gösterir.

Gelişen teknoloji ile 18 gün gibi bir sürede Batı Amerika kıyılarından Japonya’ya ulaşım mümkün olduğundan, Batı’nın Çin ile yaklaşık 100 yıldır gelişen ticaretine Japonya ile de ticaret bağlarını ekleme hevesi çok yoğundu. Bunun yanı sıra, Japonya’nın kâfir halkını Tanrı’ya ulaştırma hedefi de ABD hükümeti ve kamuoyunun bu sefere verdiği desteğin temel sebeplerindendir. Perry’nin çıkacağı seferin ilan resminin altındaki “Amiral Perry komutasındaki ABD Japonya filosu kâfirlere Tanrı’nın kutsal kitabını götürüyor” ibaresi dikkat çekicidir.

32

hanabi / ocak 2018

Tarihçe “Güneyli barbarlar (nanban)” Japonların 15. yüzyılda Hindistan’ın güneyinden dolanarak Japonya’ya güney kıyılarından ulaşan Avrupalılara verdikleri isimdir. 1543 yılında Portekizlilerle başlayan bu tanışıklık, özellikle Japonya’nın güney ucunda bulunan Nagazaki’de ticaretin çok gelişmesini sağlamıştır. 1600’lü yıllarda İspanyollar, 1609’dan sonra da Hollandalı tüccarlar Japonya’ya gelmeye başladı. 1613’ten sonra da İngiliz tüccarlar geldi. Tüccarlarla birlikte, Hristiyan (özellikle Katolik) misyonerler de Japonya’ya girdi.

Bunlar arasında ilk olan, 1549’da Japonya’ya gelen, hâlen adı en çok bilinen misyoner, Cizvit tarikatının kurucularından olan Aziz Francis Xavier’dir. Xavier, özellikle üst düzey samurayların din değiştirmesi için çaba göstermiş ve oldukça başarılı olmuştur. Cizvit misyonerlerin etkinliği 1600’lü yıllara kadar sürmüştür.

Daha sonra alt tabakalara odaklanan Fransisken ve Dominiken tarikatlarının etkinliği artmıştır. Hollandalı ve İngiliz tüccarlarla birlikte Protestan misyonerliği de Japonya’ya girmiştir. Tarikatların arasındaki rekabet ve söz düelloları, Japonların özelde misyonerler, genelde ise yabancılara olan güvensizliğini besleyen faktörlerden biri haline gelmiştir.

1585’te aşamalı olarak uygulanmaya başlayıp, 1635’te tam olarak uygulamaya konan “tecrit fermanları”ile Japon hükümeti, Hristiyanlığı, dış ticareti yasaklamış ve son olarak da tüm yabancıları ülke dışına çıkartmıştır.

Bu “kapalı ülke” siyaseti, çok keskindir. Yabancı misyonerler ülkeden çıkartılmış, neredeyse tüm yabancı tüccarların ülkeye girişi, Japonların da ülke dışına çıkışı ve ülkede büyük gemiler inşa edilmesi yasaklanmış. O döneme kadar Güneydoğu Asya ve Filipinler’e giden Japon denizci ve tüccarların seyahatleri imkânsız hale gelmiş. Bu kısıtlama döneminin, Avrupa’nın coğrafi keşifler ve küresel genişleme politikalarıyla aynı döneme denk gelmesi de iki tarafın gelişiminin yönünün ters olmasını beraberinde getirmiştir.

1720’lerde basılan bir kitapta resmedilmiş Avrupalı. Peoples of Forty Two Lands ca. 1720. Ryosenji Treasure Museum, Shimoda. (A9)

Dışarıya kapalı toplumlarda, bu bilinmeyen alanda canavarlar, şeytanlar, korkunç ve vahşi varlıklar olduğu sanrısı gelişir. Japonlar da bunun istisnası değildi. Batılıların canavar olarak resimlendiği pek çok kitap bulunmaktadır.

ocak 2018 / hanabi

33

• Hristiyanlığın yerel dinlere saldırması ve onları yok etmek için çalışması, yerel halkın kimliğine bir saldırı olarak algılandı.

Neden tecrit Yukarıda belirtilen gerekçelere dayanarak, Edo’da bulunan merkezî “şogun” hükümeti, sakoku (ülkenin tecridi) politikasına döndü. Bu siyaset, “Yabancıları dışarıda, Japonları içeride tutarak ülkedeki hâkimiyeti güçlendirmek” olarak özetlenebilir. Bu süreçte, Hristiyanlığı seçmiş Japonlar için de bir “cadı avı” başladı ve “fumi-e” denilen uygulama doğdu. Kelime anlamı “üzerine ayak basılan resim” demek olan bu uygulamada “şüpheli kişiler”den Hristiyanlığı bıraktığının kanıtı olarak İsa, Meryem vb. figürler bulunan metal rölyefler üzerine ayak basması isteniyordu.

Nagazaki, tecrit döneminde dışarı ile olan ilişkinin neredeyse tek kanalı idi. Yılda bir gelen büyük bir Çin ticaret gemisi ile getirilen kitaplar, Çince bilen Japonlar olmasını ve toplumun ve yönetici sınıfının Çin’deki gelişmelerden haberdar olmasını sağlıyordu.

Tecrit politikasının Avrupa halklarından tek istisnası da, Nagazaki limanında bulunan Dejima adlı yelpaze şeklindeki bir yapay adacıkta bulunan Hollanda misyonudur. Bu adacık, tecrit döneminde Japonya’nın Batı dünyasındaki gelişmeleri görebildiği tek küçük pencere olmuştur. Bu misyonla bağlantılı olan Japonların Hollandaca öğrendiğini, Avrupa’daki siyasi gelişmelerin yanı sıra sanat ve bilim anlayışları konusunda da bilgilendiğini anlıyoruz.

Ayrıca Çin’e karşı yapılan Afyon Savaşları (1839-1842) konusunda da bilgi edindiklerini öğreniyoruz. O savaşta İngilizlerin kullandığı buharlı savaş gemileri, Asya için bir ilk ve Perry’nin güç gösterisinin psikolojik altyapısı da bu bilgilere dayanıyor.

(A10, A11, A12)

A11

34

hanabi / ocak 2018

• Hristiyanların sayısı 200.000-300.000’e ulaşmıştı ve etkinlikleri artıyordu.

• Hristiyanların birinci derecede bağlılığı Tanrı’ya idi ve derebeyine bağlılık önceliğini yitiriyordu.

• Japon idareciler, ticaret, misyonerlik ve fetihlerin bir arada geliştiğine ve Japonya’nın Avrupa’nın sömürgesi haline gelme riski bulunduğuna ikna oldular.

ocak 2018 / hanabi

35

A10

Çince veya Hollandaca bilen Japonların varlığı, Perry’nin seferi için çok kritik bir öneme sahiptir. 200 yıl süren tecrit sonrasında Japonya’da İngilizce bilen kimse yoktu, batılıların da hiçbiri Japonca bilmiyordu. Görüşmelerde bu sebeple İngilizceden Hollandaca ya da Çinceye çeviri yapan tercümanın söyledikleri, karşı taraftaki tercüman tarafından Japoncaya tercüme edildi ve bu sebeple toplantılarda oldukça karmaşık bir ortam olduğunu düşünmek zor değil.

Tecrit döneminde Japonya kapalılığın verdiği bir güvenlik kordonu içinde yaşamış ve kendine yetecek ekonomik yapıyı kurmuştur. Barış süreci sayesinde yönetici sınıf olan savaşçılar, okuyan, aydın kesime evrilmiş ve ülkenin üst düzey sınıfı bürokratlar olmuştur. Japonya’da sanayi devrimi olmadıysa da ticaret devrimi olduğundan söz edilir. Şehirleri birbirine bağlayan büyük yollar yapılmış, şehirler çok gelişmiştir. Perry’nin Japonya kapılarına dayandığı dönemde Edo (o zamanki Tokyo) nüfusu 1 milyon civarındaydı. Dünyadaki en büyük şehirlerinden biriydi, fakat dünyada kimsenin bundan haberi yoktu!

36

hanabi / ocak 2018

Her ne kadar Japonya, 17 ve 18. yüzyılda Batı’yı etkileyen siyaset, bilim ve sanayi devrimlerinden nasibini almadıysa da bu gelişmelerden habersiz değildi. Dejima aracılığıyla dünyada olup bitenleri öğrenen Japon aydınlar ve idareciler, Avrupa’nın gelişmesini ürkütücü düzeyde dikkate değer bulup “Barbar Kitaplarını İnceleme Enstitüsü” kurmuştu.

Bu dönemde Japonlara ABD hakkında ulaşan en detaylı bilgiler John Manjiro’dan gelmişti.

Manjiro, Japonya kıyılarında balıkçılık yaparken teknesi batmış ve geçen bir Amerikan gemisi tarafından kurtarılarak ABD’ye götürülmüş, 10 yıl kadar orada yaşadıktan sonra 1851’de ülkesine dönmüş bir balıkçıydı. Hükümet tarafından Amerikalılar hakkında uzun sorgulamalara tabi tutulan Manjiro, Amerikalıların “dürüst ve cömert” olduklarını, ancak “bazı tuhaf özellikleri bulunduğunu” söylemiştir. “Tuvalette kitap okumak, eşya dolu evlerde yaşamak, kadın ve erkeklerin birbirine karşı olan duygularını herkesin önünde göstermesi” gibi özellikleri son derece “acayip” ve “ahlaksızca” bulduğunu ifade etmiştir.

Görüşmeler Gemiler demir attıktan 5 gün sonra Perry ve beraberindeki 300 kişilik Amerikan ekibi, karaya çıktı. Çoğu, perdeler ardında gizli olmak üzere, ülkenin dört bir yanından gelen samuraylar görev başındaydı. Her bir Amerikan askerine 20 civarı samuray düştüğü söylenmektedir. Şimdi Yokohama şehrinin bulunduğu küçük kasabada alelacele kurulan otağda yapılan görüşmede Perry barışçıl amaçla geldiklerini söyledi ve Başkan Fillmore’un mektubunu takdim etti. Cevabı almak için “daha büyük bir filo ile döneceğini” söyledi. 8-17 Temmuz 1853 arasında gerçekleşen bu ziyaret, dünya diplomasi tarihinde “gunboat diplomacy” (gambot diplomasisi, güç siyaseti) kavramının doğuşu olarak nitelendirilir.

Görüşmeden 3 gün sonra Perry’nin filosu demir alarak ayrıldığında Japon tarafında ciddi bir kaos ortamı vardı. Yaklaşık 250 yıldır savaş görmemiş ülkenin liderleri, tehdit edildikleri askeri güce karşı dayanma şansları olmadığının farkındaydı. Şogun, pek çok tarihçiye göre “büyük bir hata” yaparak, derebeyi daimyolara fikir sordu. Çoğunluğu, “Amerika’nın taleplerini kesinlikle reddetmeliyiz!” dedi. Bunun temel sebebi, daimyoların, şogunluk hükümeti olan bakufunun aksine, ülkenin askeri gücünün yetersizliğinin farkında olmamasıydı. Bu karmaşık siyasi havaya rağmen Perry geri geldiğinde ona olumlu yanıt verecek iradenin ortaya çıkması dikkate değer. Sonraki sürece baktığımızda ise, bu karar şogunun sonunun başlangıcı oldu ve 1868’de şogun yönetimi sona erdi.

A12

ocak 2018 / hanabi

37

Perry’nin İkinci Japonya Seferi Perry sözünü tutarak ya da daha gerçekçi bir ifadeyle “tehdit”ini gerçekleştirerek, 6 ay sonra, 11 Şubat 1854’te üçü buharlı olmak üzere dokuz savaş gemisi ile geri geldi. 1800 civarı denizci ve 100’den fazla top bulunan bu filonun seferi, her iki taraf için de muhatabını tanıma sürecini başlattı. 31 Mart 1854’te imzalanan Kanagawa Antlaşması ile Japonya, ABD’nin tüm taleplerini kabul etti; kaynak ikmali ve sığınma için Shimoda ve Hakodate limanlarını açma sözü verdi.

Japonya’da bir Amerikan temsilciliği açılmasına onay verdi. Bu anlaşma, Japonya’nın küresel siyasi ve ekonomik sisteme dâhil olmasının ilk adımıdır.

Perry’nin seferleri, “Batı’nın Doğu ile karşılaşması” anlamında modern dünya tarihinde çok önem atfedilen bir konudur. Japonya, birdenbire dışarının etkisine ve yepyeni tecrübelere açık hâle gelmiş; Batı ise “hayalî bir Doğu” anlayışına son derece ters olan gerçek Doğu kültürüyle burun buruna gelmiştir.

38

hanabi / ocak 2018

Hiçbir silah ve gemi birikimi olmayan Japonlara yapılan güç gösterisini bu resimden de anlamak mümkün. (A16)

ocak 2018 / hanabi

39

Görüşmenin kayda geçirilmesi: Japon ve Amerikan arşivlerinden bir seçki

A1

“Narrative of the Expedition of an American Squaron to the China Seas and Japan” (Bir Amerikan Filosunun Çin Denizleri ve Japonya Seferinin Anlatımı) sefer dönüşünde Perry’nin yazdığı resmi kayıtlardır.

3 cilt olarak 1856’da Amerikan hükümeti tarafından 34 bin kopya olarak basılan bu anlatıda çok sayıda muhteşem litografi, ağaç baskı ve fotoğraflar bulunmaktadır. Bu proje, bugünün parasıyla 10 milyon dolar civarında bir bütçe gerektirmiştir. (A1)

40

hanabi / ocak 2018

Amerikan-Japon karşılaşmasını Amerikan tarafından anlatanlar filoda bulunan seçme bir grup asker, sanatçı, bilim adamı idi. Özellikle Perry’nin yazdığı sefer kitabı, Japonların Amerikalılar tarafından nasıl görüldüğünün hatlarını çizen tek kaynak olarak düşünülebilir. Oysa Japonya tarafında böyle resmi bir kayıt ya da “resmi sanatçılar” yoktu. Amerikalıları “anlamak ve anlatmak” amaçlı bir görevlendirme söz konusu değildi. Japonya’nın dört bir yanından sanatçılar, yazarlar, çizerler Amerikalıları görmek ve tanımak amacıyla kara gemileri görmeye akın etti. Bunun sonucunda da Japonlar tarafından çizilmiş, gayriresmî, son derece renkli, çeşitli ve olağandışı resimlerden oluşan çok geniş bir portföy meydana geldi. Bu portföyü incelerken unutulmaması gereken en temel nokta, her bir resmin ve yorumun yazan/çizen kişinin Perry’ye ve Amerikalılara bireysel bakışını ortaya koyduğudur. Bu bağlamda düşünüldüğünde, Amerikalıların Japonlarla “tanıştığı” bu noktada, her iki kültürün farkları sebebiyle olduğu kadar, tarafların kendi içinde de homojen olmayan yapısı nedeniyle hayli karmaşık ve anlaşılması zor bir tarihsel olaydan bahsetmekteyiz.

Japon sanatçıların çoğunun Perry’yi görmeden yaptığı resimlerde “Batılılar sakallı, bıyıklı olur” (keto, ketojin) önyargısına dayanarak normalde temiz tıraşlı olan Perry’yi bu şekilde resmettiklerini görüyoruz. (A6) Ayrıca bu resimlerin büyük bölümünde Perry’nin hedeflediği “Japon liderlere denk güçte” imajının tam tersine döndüğü, Amerikalı askerlerin ve Perry’nin hep saygılı, adeta secde eder pozisyonda, Japonların üstünlüğünü kabul eder şekilde resmedilmesi de bakış açısını göstermesi bağlamında ilginçtir. Edo hükümetinin “biz onlardan daha güçlüyüz” hissini topluma yansıtmak amacıyla dağıttığı kawarabanlardan biri (A15) A6 A15

ocak 2018 / hanabi

41

A3

A4

Perry, kendini erişilmez kılarak yetki ve önemini güçlendirme yoluna gitmiş ve bireysel temastan kesinlikle kaçınmış, rütbesi/pozisyonu kendisine denk ya da yüksek olmayan kişilerle asla görüşmemiş. Yine de onu gören sanatçılar olmuş ve görenlerin çalışmalarını gören başka sanatçıların da eserleriyle o döneme ait çok sayıda Perry resmi Japon tarafında yayılmıştır. (A3, A4, A5) Bu resimlerdeki bir diğer dikkat çekici nokta renklendirmededir. Perry’nin Japon sanatçı tarafından yapılmış ağaç baskı resmine dikkat edersek, büyük ihtimalle, feodal Japonya’da Batılılar için kullanılan “mavi gözlü barbarlar” ifadesine dayanarak çizilmiş. İncelediğimizde gözün neresinin mavi olduğunu da bilmediklerini fark ediyor ve göz akının maviye boyandığını görüyoruz! (A3, A4) Perry’yi görmeden resmini yapanların dayandığı bir diğer anlayış ise, amirali Japon folkloründeki müthiş güçlü, büyük burunlu dev figürü olan “tengu” olarak çizmeleridir. Bu resme eşlik eden metin de hayli ilginç: “Kuzey Amerika Cumhuriyeti elçisi Perry’nin gerçek portresi. Yaşı altmışın üzerinde, teni sarı, gözleri yukarı doğru çekik, büyük bir burnu var, dudakları ruj sürülmüşçesine kırmızı. Saçları zincir gibi kıvırcık, aralarda beyazlar var. Üç altın yüzük takıyor. Beyaz yünlü kumaştan giydiği üniforması üzerinde altından işlemeler var.” Resme ayrıca eşlik eden bir şiir var, Perry tarafından yazıldığı hayal edilen.

“Musashi denizi üzerinde Uzaklarda görülen ay Işığın Kaliforniya’dan da görülür” Anlaşılan o ki, Perry her ne kadar bir şeytan olarak resmedilse de, aynı zamanda Japon hassasiyeti ve duygusunu da hisseden bir insan olarak tariflenmiş o dönemde. (A7)

A7

42

hanabi / ocak 2018

A5

İkinci komutan Adams’ın 15 yaşındaki oğlunun resmine eşlik eden metin: “Bu genç çok çok güzel. Teni beyaz, gözlerinin etrafı pembe, ağzı küçük, dudakları kırmızı. Vücudu, elleri ve ayakları hafif tombişçe ve oldukça kadınsı bir yüz ifadesine sahip. Çok zeki, ailesine bağlı ve dövüş sanatlarını seviyor. Bilime meraklı, şiir ve şarkılar yazıyor ve seslendiriyor, 3 satırı tek bakışta okuyor. 3 adamı yere serecek güçte ve istisnai bir atıcılık becerisi var.”

A8

Kaynak: MIT Visualizing Cultures Projesi http://bit.ly/2oLj8DO

Görsel atıfları: A1

Hawks, Francis L., ed. Title page to Narrative of the Expedition. Washington, D.C., 1856. CC BY NC SA. [01_001_ narr_Title]

A2

Fotoğraf teknolojisinin yeni gelişmekte olduğu bu dönemde Amiral Perry’nin ünlü fotoğrafçı Matthew Brady tarafından Japonya’dan döndükten 2 yıl kadar sonra çekilmiş fotoğrafı (Brady, Matthew. Portrait of Perry. ca. 1854.

Photograph. Library of Congress. [18_000_Perry_Brady] )

A3

A Portrait of Perry, a North American. ca. 1854. Woodblock print. Peabody Essex Museum. [02_134a_Perry]

A4

Portrait of Perry, a North American. Late 19th century. Woodblock print. Nagasaki, Yokohama, Tokyo fūbutsushi ten zuroku. Nagasaki: Nagasaki Kenritsu Bijutsu Hakubutsukan, 1996. [06_066a_Perry]

A5

A North American (Portrait of Perry). ca. 1854. Woodblock print. Ryōsenji Treasure Museum. [30_040i_Perry]

A6

Portrait of Perry and Adams. Late 19th century. Painting. Ryosenji Treasure Museum. [30_046i1_Perry_detail]

A7

The Black Ship Scroll - Honolulu Academy of Arts

A8

The Black Ship Scroll - Honolulu Academy of Arts

A9

1720’lerde basılan bir kitapta resmedilmiş Avrupalı. Peoples of Forty Two Lands ca. 1720. Ryosenji Treasure Museum, Shimoda.

A11

Kawahara Keiga. Dutch Ship Entering the Harbor. Early 19th century. Hand scroll. Nagasaki Municipal Museum.

Worlds Revealed. Edited by Peabody Essex Museum and Edo-Tokyo Museum. Tokyo, 1999.

A13

Nagasaki Prefectural Art Museum.

A14

James G. EVANS; 1853; Chicago Historical Society arşivi.

A15

Perry Taking a Bow to the Japanese Magistrate, 1854; Ryosenji Treasure Museum, Shimoda.

A16

Heine, William. Landing at Yokohama. 1854. Lithograph. Narrative of the Expedition. Edited by Francis L. Hawks.

Washington, D.C., 1856. ocak 2018 / hanabi

43

44

hanabi / ocak 2018

Yazı: Gökberk

TALU

ARUBAİTO ENJİN GAMU KAMERA GARASU KARENDAA TEREBİ HOTERU RESUTORAN TONNERU MACCHİ RUURU REJİ WAİSHATSU BAA SUTAİRU SUTOORİİ SUMAATO AİDORU AİSUKURİİMU ANİME ANKEETO BAAGEN BATAA BİİRU BOORU PEN DORAMA EREBEETAA FURAİ FURONTO GOMU HANDORU HANKACHİ İMEEJİ JUUSU KOKKU NEKKU PAATO SAABİSU RİTCHİ SOFUTO WAİDO SUTANDO TARENTO HANDORU MASHİİN DORAİBU SURU TAİPU SURU NOKKU SURU KİSU SURU... Kulağınıza tanıdık geliyor mu?

En son Japonya’da yaşamam bundan neredeyse 7 yıl öncesine dayanmasına rağmen halen Türkiye’de imkânım oldukça bolca Japonca film, dizi, anime izleyip manga okumaya çalışıyorum. Eğer siz de benim gibi Japon kültürüne, özellikle popüler kültürüne merakınız varsa, Japoncada ne kadar çok "ödünç kelime" kullanıldığının farkına varmışsınızdır. Bu ödünç kelimeler hem İngilizceden hem de başka birçok yabancı dilden gelmiştir. Peki bu Japoncalaşmış olan "ödünç" kelimeler, Japoncaya zarar veriyor mu?

Bundan önce ilk olarak tarihin tozlu sayfalarına biraz göz atalım isterseniz.

Japonların İngilizce ile imtihanı, 1600’lı yıllarda Avrupalıların Japonlarla tanışmasıyla başlamıştır. O zamanlar iç savaş ve bölünmeyle uğraşan ve birçok bölge hükümetine ayrılmış Japonya’nın Tokugawa feodal hükümetinin lideri TOKUGAWA İeyasu, İngiliz denizci William ADAMS ile buluşur. Bu buluşma sırasında elbette Japonca veya İngilizce kullanılmamıştır, çünkü iki taraf da birbirlerinin dillerini bilmemektedir. Anadilleri yerine, Japonya’da daha yeni yeni yaygınlaşmaya başlayan Portekizceyi bilen bir tercü-

Dorink corner, j0hncooke ©Flickr

man aracılığıyla iletişim kurulabilmiştir.

Tüm bu engellere rağmen TOKUGAWA İeyasu ve William ADAMS arasında öyle iyi bir dostluk kurulmuştur ki, Williams hayatının geri kalanını Japonya’da geçirmeye karar vermiştir. Ama Tokugawa’nın ölümünden sonra alınan bazı dış politika kararlarından dolayı birçok İngiliz gemisi, Japon limanlarından geri çekilmek zorunda kalmıştır.

1850’li yıllara kadar sadece Nagazaki Limanı'na Hollandalı ve Çinli gemilerin girişine izin verilmiştir. Ama bu, Amerikalı Ranald MACDONALD’ın sahte bir gemi enkazı hikâyesiyle Japonya’ya girmesini ve Bakufu hükümeti tarafından Hollandaca tercümanlık yapmak üzere görevlendirilen 14 Japona İngilizce öğretmesini engelleyememiştir. Birçok Japon ve Amerikan tarih kitaplarında Japonların Amerikalılarla ilk buluşması Amiral Perry’nin 1853 yılında Japonya’yı ziyaret etmesi olarak gösterilse de, aslında Ranald MACDONALD’ın bu ziyaretten 5 yıl önce yetiştirdiği 14 öğrenci sayesinde iki ülke arasındaki köprü çoktan kurulmaya başlamıştı.

ocak 2018 / hanabi

45

Japoncaya geçerken anlam kaymasına uğramış İngilizce kelimelere örnekler KATAKANA İLE YAZILIŞI

OKUNUŞU

İNGİLİZCE YAZILIŞI ve İNGİLİZCEDEKİ ANLAMI

"JAPANGLISH" ve JAPONCAYA GİRDİĞİ ANLAMI

スマート

sumaato

smart (akıllı anlamında)

slim (ince)

サイン

sain

sign (işaret)

signature (imza)

ココア

kokoa

cocoa (kakao)

hot chocolate (sıcak çikolata)

ベビーカー

bebiikaa

stroller (bebek arabası)

baby car (bebek arabası)

オーダーメイド

oodaameido custom made, made-to-order (ısmarlama)

made order (ısmarlama)

タレント

tarento

talent (yetenek)

tv star (tv yıldızı)

マンション

manşon

mansion (malikâne)

apartment (lüks apartman dairesi)

Japonya’da ilk İngiliz okulu olan Yokohama Akademisi, 1865’de açılmıştır. Çok kısa bir zaman içerisinde -1880'e kadar- Japonya’da yabancı dil eğitimi veren okul sayısı 100’e kadar çıkmıştır. Ama elbette her şey sürekli güzel bir şekilde gidemezdi. 1880’lı yılların başında hızlı bir şekilde modern çağa ayak uyduran Japonya’da Meiji döneminin önemli siyasi figürlerinden gazeteci, eğitimci, politikacı SHİGA Shigetaka’nın çıkardığı "Nihonjin (Japon)" adlı dergi, Batılılara tanınan ayrıcalıkların Japon toplumuna olumsuz etkileriyle ilgili uyarılar yapmıştır. Yaklaşan 1. Dünya Savaşı’nın etkisi ve yükselen gerilimler sonucunda, Japonya’da yabancı dil eğitimi bir kez daha sekteye uğramıştır.

Japonya, 2. Dünya Savaşı'ndan sonra yüzünü tekrar Batıya dönmüştür. Ama aynı tarihi gibi, Japonya’nın yabancı dillere bakış açısı da değişkenlik göstermeye devam etmiştir. Birçok Japon şirketi, şirket içi eğitim programlarına İngilizceyi eklemiş olmasına rağmen, belki de uzak coğrafyasından dolayı, Japonya İngilizceye karşı hep Fransız (belki de Japon) kalmıştır.

Günümüz Japonyası'nda, Japon öğrenciler İngilizce öğrenmekte çok büyük sıkıntı çekmektedirler. Bu sıkıntının en önemli sebeplerinden biri olarak İngilizce dilbilgisi ve tümce yapısının Japoncadan çok farklı olması gösterilmektedir. Elbette bunların yanında Japoncada öznenin gizlenmesi, İngilizcedeki gibi "a/ an, the" gibi artikellerin ve çoğul eklerinin bulunmaması, Japoncada "L" harfinin olmaması gibi daha birçok sıkıntı vardır.

Eğer Japonya’ya gittiyseniz ve hem İngilizce hem de Japonca bilginiz biraz varsa, okuduğunuz yiyecek paketleri, kıyafetler ve markaların hepsinin aslında nasıl "süs" İngilizcesi olduğunu fark etmişsinizdir. Japonya’da İngilizce "fonksiyonel" olarak değil de "dekoratif" olarak kullanılan bir dildir. Bu yüzden Japonya’da günlük hayatta karşılaşılan İngilizce aslında çok da yardımcı olmamaktadır.

Bu "dekoratif" İngilizcenin en uç hali, başka dillerden ödünç alınan kelimelerin kullanılması için yapılan "Katakana" hece alfabesiyle son 50 yılda rekor seviyeye ulaşmıştır. Peki, bu kelimelerin Japon diline veya İngilizce öğrenmeye olumsuz etkisi var mıdır?

2013 yılında 71 yaşındaki bir izleyici Japon kamu yayın kuruluşu NHK'den, yayınlarında haddinden fazla İngilizce terim kullanarak kendisini yetersiz hissetmesine neden olduğu ve manevi açıdan zarar görmesine yol açtığı gerekçesiyle tazminat talep etmişti. Programlarda kullanılan "concierge", "risk", "care", "trouble" gibi İngilizce sözcükler yüzünden program içeriklerini anlayamadığını ve gerildiğini iddia etmişti. https://www.nippon.com/en/column/g00195/ http://www.bbc.com/news/world-asia-23079067

46

hanabi / ocak 2018

Nofrills ©Flickr

Yandaki fotoğrafta katakana ve kanji alfabeleri ile タイムサービス 実施中 (taimusaabisu [time service] jisshichuu) yazılmıştır.

Ancak satırlar タイムサ (taimusa) veービス 実施中 (abisu jisshichuu) olarak bölünmüştür.

Japoncalaşmış olan ilk yabancı kelimeler Portekizce ve Hollandacadan geçmiş olsa bile İngilizcenin yaygınlaşmasıyla sokakta, markette ve televizyonda "Japanglish" denilen, İngilizce kökenli ama İngilizce ile hiçbir alakası olmayan kelimeler türemiştir. Mesela İngilizce ”smart” yani ‘akıllı’ anlamına gelen kelime, Japoncaya "sumato" olarak giriş yapmış ve "ince" anlamına gelmiştir. Japonca öğrenmeye başlarsanız, ilk dersinizden itibaren birçok Japoncalaşmış İngilizce kelime ile karşılaşacağınızdan emin olabilirsiniz!

Japoncada şu an yaklaşık %35 Japonca kökenli (wago), %45 Çince kökenli (kango) ve %20 İngilizce kökenli kelime kullanıldığı söylenmektedir. Bu oranlara bakarak Japoncanın yabancı kökenli kelimelerden olumsuz olarak etkilenip etkilenmediğinin cevabını alabiliriz sanırım. Bu konuda görüş farklılıkları olsa da, bazı otoriterlere göre bu tür kelimelerin çabucak Japoncaya girebilmesi dünyada birçok insanın Japonca öğrenme eğilimini arttırmaktadır. Elbette bunu iki ucu keskin bıçak olarak algılamak da mümkün. Ama bizim Japonlarda gördüğümüz bir şey varsa o da hem geleneklerine çok iyi sahip çıktıkları hem de yeniliklere çok açık olduklarıdır.

Japoncada sık kullanılan İngilizce kökenli kelimelere örnekler KATAKANA İLE YAZILIŞ

OKUNUŞ

İNGİLİZCE

TÜRKÇE

マイク

maiku

microphone

mikrofon

スーパー

suupaa

supermarket

süpermarket

デパート

depaato

department store

çok katlı mağaza

ビル

biru

building

bina

メーク

meeku

make-up

makyaj

パソコン

pasokon

personal computer

kişisel bilgisayar

ルール

ruuru

rule

kural

エアコン

eakon

air conditioning

iklimlendirici

マスコミ

masukomi

mass media

kitle iletişim

アイドル

aidoru

idol, pop star

idol

アイスクリーム

aisukuriimu

ice cream

dondurma

バタ

bataa

butter

tereyağı

イメージ

imeeji

image

imaj, görüntü

ジュース

juusu

juice

meyve suyu

ドラマ

dorama

tv drama

tv dizisi

ボールペン

booru pen

ballpoint pen

tükenmez kalem

ocak 2018 / hanabi

47

9 milyonu aşan nüfusuyla Kansai bölgesinin en kalabalık şehri olan Osaka, aynı zamanda Kansai kültürü olarak da bilinen kendine özgü bir yaşam tarzının da kalesi sayılıyor.

48

hanabi / ocak 2018

OSAKA’YA GİTMEDEN JAPONYA TURU BİTMEZ!

Yazı ve Fotoğraflar: Okan Haluk AKBAY

ocak 2018 / hanabi

49

Osaka şehrinin kuruluşu, 1500 yıl kadar öncesine uzanmakta. Eski Japon kaynaklarından Nihon Şoki’ye göre Japon tarihinde ilk kez başkent unvanı alan şehir, Osaka. Ne var ki, VII. yüzyılda başkent olan Osaka bu unvanı ancak kısa bir süre taşıyabilmiş ve başkentlik unvanını komuşusu Nara’ya devretmek zorunda kalmış.

Başkentlik unvanını yitirse de, Osaka sonraki dönemlerde önemli bir ticaret merkezi olarak gelişimini sürdürmüş. Şehir yalnızca Kansai bölgesinin değil, neredeyse tüm Japonya’da ticaretin kalbinin attığı yer olarak büyük bir gelişim göstermiş.

50

hanabi / ocak 2018

Ülke genelinde üretilen yiyeceklerin önce Osaka’da toplanması ve buradan diğer bölgelere dağıtılması nedeniyle şehre halk arasında “Japonya’nın mutfağı” lakabı verilmiş. Şehirdeki canlı ticari yaşam, kültür ve sanatın gelişimini de olumlu yönde etkilemiş. Zengin tüccarlar ve maddi durumu iyi olan şehirli halkın kültür ve sanata olan desteği sayesinde özellikle Edo döneminde (1603-1868) Osaka şehrinde çok sayıda önemli sanatçı yetişmiş.

Osaka

Osaka Kalesi 1583 yılında Şogun Toyotomi Hideyoşi tarafından inşa ettirilen Osaka Kalesi şehrin mutlaka görülmesi gereken mekânlarının başında geliyor. Kaleyi çevreleyen kanallarıyla ilginç bir mimariye sahip olan Osaka Kalesi, gökdelenlerin arasında sizi ortaçağ Japonya’sında küçük bir yolculuğa çıkarıyor. Kalenin içinin orijinal haliyle değil, müze olarak düzenlendiğini de belirtmeden geçmeyelim.

ocak 2018 / hanabi

51

52

hanabi / ocak 2018

Batılılaşma rüzgârlarının güçlü bir şekilde estiği Meiji döneminde (1868-1912), Osaka şehrinde de pek çok şey değişmiş ancak iki şey olduğu gibi kalmış: ticari yetenek ve girişimcilik ruhu. Meiji döneminde Osakalı tüccarlar zamana hemen ayak uydurarak pek çok yeni sektörün Japonya’daki ilk temsilcileri olmuşlar. Bu dönemde Osaka bir ticaret şehri olmanın yanı sıra bir endüstri şehri olarak da göz kamaştırıcı bir gelişim göstermiş. Meiji döneminde kurulan çok sayıda fabrika ve atölyedeki çalışma imkânları nedeniyle çevre şehirlerden Osaka’ya yoğun bir insan göçü yaşanmış. Öyle ki Meiji döneminde nüfusu başkent Tokyo’nunkini geçmiş ve Osaka, ülkenin en kalabalık şehri haline gelmiş.

Günümüzde Osaka, Japonya’nın en renkli ve enerjik şehirlerinden biri olarak çok sayıda turisti kendine çekmeyi başarıyor. Cana yakın insanları, kendine has atmosferi, zengin mutfağı ile Osaka, Japonya’yı ziyaret edenlerin muhakkak birkaç gün ayırmaları gereken bir yer. Japonca bilenler içinse standart Japoncadan oldukça farklı olan Osaka diyalektini anavatanında duymak da hiç şüphesiz ilginç bir deneyim olacak!

Abeno Harukasu’dan Osaka manzarası

ocak 2018 / hanabi

53

54

hanabi / ocak 2018

Osaka hakkındaki aşağıdaki bilgilerden hangileri doğrudur?

1. Osaka’daki suşi restoranlarındaki dönen bantlar Tokyo’dakilerden %14 daha hızlıdır.

2. Osakalılar, dünyadaki herkesten daha hızlı yürürler: Tokyoluların saniyede 156 cm hızından da fazla, saniyede 160 cm ortalama hızla yürürler.

3. Toplu taşıma için otomatik bilet makinelerinde bulunan para delikleri, Japonya’nın diğer şehirlerindekinden daha büyüktür; yolcular bir an önce biletini alsın ve yoluna devam etsin diye...

4. Sık rastlanan bir selamlaşma ifadesi Osaka’da şu şekildedir: “İşler nasıl, para kazanıyor musun?”

5. Yürüyen merdivenlerde sağda durulur. Japonya’nın geri kalan yerlerinde ise solda durulur.

6. Dünyadaki en hızlı fast food Osaka’da icat edilmiştir.

7. Osaka’nın gayrisafi yurt içi (il içi) hasılası İsviçre’ninkine denktir.

Doğru cevap: Hepsi!

Kaynak: Super Sushi Ramen Express: One Family’s Journey Through the Belly of Japan; Micheal Booth; 2016; Picador.

Abeno Harukasu’nun amblemi

Abeno Harukasu Binası 60 katlı ve 300 m. yüksekliğindeki Abeno Harukasu binası sadece Osaka’nın değil, aynı zamanda Japonya’nın en yüksek binası. Binanın en üst üç katı gözlem katları ve kafe olarak düzenlenmiş. Kahvenizi yudumlarken yüzlerce metre yükseklikten Osaka şehrinin eşsiz manzarasını seyredebilirsiniz!

ocak 2018 / hanabi

55

56

hanabi / ocak 2018

Takoyaki “Osaka’da ne yenir?” sorusuna verilecek ilk yanıt takoyaki olsa gerek. Küçük ahtapot eti parçalarının özel bir karışımla sac üzerinde pişirilmesiyle yapılan takoyaki, Osaka’da en çok tüketilen fast-food yiyeceklerden biri.

ocak 2018 / hanabi

57

Yodoyo Köprüsü

Naniva Köprüsü Yaklaşık 190 metre uzunluğundaki bu köprünün kuzey ve güney uçlarında toplam 4 aslan heykeli vardır. Bu heykellerden dolayı Aslanlı Köprü olarak da anılır. Aslanların bir çifti ağzı açık, diğer çifti ise ağzı kapalı olarak tasvir edilmiştir.

58

hanabi / ocak 2018

Köprüler Şehri Osaka Osaka, “köprüler şehri” olarak da biliniyor. Şehrin farklı bölge ve bölümlerini birbirine bağlayan çok sayıdaki köprü şehre ayrı bir hava ve güzellik katıyor.

ocak 2018 / hanabi

59

Umeda Osaka şehrinde iki yer merkez kabul ediliyor. Umeda istasyonu ve çevresi, şehrin kuzey bölgesinin merkezi. Çok sayıda mağaza ve alışveriş merkezi bulunan Umeda, hiç sıkılmadan saatlerce gezebileceğiniz bir yer.

60

hanabi / ocak 2018

ocak 2018 / hanabi

61

62

hanabi / ocak 2018

HEP FIVE binası üzerindeki ünlü kırmızı dönme dolap, Umeda’nın sembollerinden biri.

Nakazaki’nin hemen yanında yer alan Tencinbaşi Çarşısı, Japonya’nın en uzun kapalı çarşısı.

Yaklaşık 600 dükkânın sıralandığı 2,6 km uzunluğundaki bu çarşıda her çeşit ürünü bulmanız mümkün.

ocak 2018 / hanabi

63

64

hanabi / ocak 2018

Bozulmamış dokusu ve eski yapılardan dönüştürülen sevimli dükkânlarıyla ünlü Nakazaki, Umeda’ya yaklaşık 10 dakika yürüyüş mesafesinde küçük bir semt. Tencinbaşi Çarşısı’na giderken Nakazaki’ye de uğrayıp kısa bir yürüyüş yapmalısınız.

ocak 2018 / hanabi

65

Şinsaibaşi / Nanba ise şehrin güney bölgesinin merkezi konumunda. Dotonbori olarak bilinen kanal ve çevresi bölgenin en renkli yerini oluşturuyor.

66

hanabi / ocak 2018

Dotonbori’nin çevresinde çok sayıda hediyelik eşya dükkânı ve gösterişli tabelalarıyla dikkat çeken lokanta bulunuyor. Özellikle turistlerin akınına uğrayan Dotonbori’de kimi zaman yürümekte bile zorlanabilirsiniz.

ocak 2018 / hanabi

67

Osaka’nın en meşhur tapınaklarından biri Tenmangu Tapınağı. Ünlü bilgin Sugavara No Miçizane’nin (845-903) anısına inşa edilen bu Şinto tapınağı, özellikle sınavlarda başarılı olmak isteyen öğrencilerin ziyaret ettikleri bir mabet olarak biliniyor.

Tapınağın hemen yanındaysa ziyaretçilerin dileklerini yazdıkları küçük tahta tabelaların asıldığı duvar ilginç bir görüntü oluşturuyor.

68

hanabi / ocak 2018

ocak 2018 / hanabi

69

Osaka’nın en büyük ve en gözde eğlence komplekslerinden biri Universal Studios Japan (USJ).

Burası için Osaka’nın Disneyland’ı demek mümkün.

Her sene yaklaşık bir buçuk milyon kişinin ziyaret ettiği USJ’in içerisinde “Harry Potter”, “San Fransisco”, “Jurassic Park” gibi çok sayıda tematik park bulunuyor.

USJ sürekli olarak yenilenen dönemsel atraksiyonlarıyla da yıl boyunca ziyaretçi çekiyor.

70

hanabi / ocak 2018

ocak 2018 / hanabi

71

TELEVİZYO ALIŞKANLIKLA

72

hanabi / ocak 2018

ON İZLEME ARI DEĞİŞİYOR Yazı: Zeren ÖZDAMAR

Türkiye’de yeni başlayan bir trend, Japonya’yı son iki senedir kasıp kavuruyor.

Sadece internet üzerinden izlenebilen, bu amaçla üretilmiş diziler, programlar, Japonya’daki TV izleme alışkanlıklarını tümüyle değiştiriyor.

ocak 2018 / hanabi

73

Geçen bahar Fi dizisiyle geniş kitlelere ulaşan, internet serileri, bizde büyük ölçüde, geleneksel televizyondakine paralel, drama ağırlıklı yapımlardan oluşuyor.

Japonya’da ise, kendi izleyici alışkanlıklarını yansıtacak biçimde çoktan çeşitlenmiş durumda. Varyete şovlarının da, drama serilerinin yanında, hatırı sayılır bir yeri var. Artık en çok konuşulan programlar, internet şirketlerinin yapımcılığını yaptıkları. İşin ilginç yanlarından biri de, Japonya’da internet serileri alanında başı çeken ve sıkı bir rekabet içinde olan iki firmanın da Amerikan şirketleri olması: Netflix ve Amazon.

Samurai Gourmet

Her ikisi de 2015’in son çeyreğinde Japonya pazarına hızlı bir giriş yapmışlar.

Netflix’in Japonya kataloğunun %40`ını yerel yapımlar oluştururken, Amazon’un Birleşik Devletler dışındaki, küresel pazar yapımlarının yarısını Japonca yapımlar oluşturuyor. Her iki şirketin de benzer şekilde başka ülkelerde de yerel yapımlara imza atıp, hit olmuş seriler yaratmış olmaları, dünyada sadece TV izleme alışkanlığının değil, TV yapımcılığının da (internet ya da geleneksel, genel anlamıyla) bütünüyle değişime uğrayacağının habercisi sayılabilir.

Hibana

74

hanabi / ocak 2018

Midnight Diner

Özellikle drama türünde ortaya çıkan yapımların kalitesine bakıldığında, her bir ülkedeki film sektörü için Netflix ve Amazon’un ve onları takip edecek firmaların, olumlu bir itici güç olabileceğine dair umutlanmamak elde değil.

Japonya’daki Hibana örneği, dar kalıplar içinde üretim yapan Japon medya devlerinin bu kalıplarının dışında da geniş kitlelere hitap edecek yapımların çıkabileceğini göstererek, belki de bu sektördeki yerleşik inançları kökünden değiştirecek.

Hibana dizisi, geçen sene bir Netflix Original serisi olarak yayınlanmaya başlamış ve hem Japonya’da hem de yurtdışında önemli bir izleyici kitlesine ulaşmış. Kendi de Japonya’nın en tanınmış manzai sanatçılarından olan Naoki MATAYOSHİ’nin ödüllü romanından uyarlanan Hibana, genç bir komedyenin manzai dünyasında tutunma çabasını anlatıyor. Aynı zamanda, bir yaz festivalinde karşılaşıp etkilendiği Osakalı manzai ustasının kendisini “deshi” olarak almasını istemesiyle başlayan bir usta-çırak ilişkisinin de hikâyesi olan Hibana, alışılagelmiş Japon TV dizilerinden ziyade bir bağımsız filmi andırıyor.

Bölümleri bir kaç yönetmen arasında paylaştırılmış olsa da projenin yürütücüsü koltuğunda Tokyo Trash Baby ve I am an S&M Writer gibi filmleriyle Japon bağımsız sinemasında hatırı sayılır bir yeri olan Ryuichi Hiroki’nin oturuyor oluşunun, dizinin karakterini belirlediğini söylemek yanlış olmaz.

Hibana’yı Japon kültürüne biraz dahi ilgisi olan herkese tavsiye ederken, yine Netflix yapımı olan Midnight Diner ve Samurai Gourmet`yi de önermeden geçmemeli. Dramaların yanı sıra, bizde popüler olan reality show türünün Japonya`da popüler olan örneklerinden biri, Fuji TV`de başlayıp Netflix`e transfer olan Terrace House`a da türün meraklıları göz atabilir. Başlangıç – orta arası seviyedeki Japonca yeterli olacaktır.

ocak 2018 / hanabi

75

Yazı: Erdem Özkan KELES

Yeni platform, artırılmış güvenlik ve arazi kabiliyeti için kullanışlı özellikler

76

hanabi / ocak 2018

subaruglobal.com

2017 Kasım ayında piyasaya sürülen Subaru XV kullanmakta olduğu yeni platform ile yüksek sürüş güvenliği, eski nesle göre daha başarılı bir arazi kabiliyeti ve daha geniş bir iç mekân sunuyor.

Aracın genel hatları her ne kadar önceki modeli andırsa da tamamen yeni altyapı sayesinde sunulan iç mekân oldukça geniş.

Aracın dış tasarımı daha şık ve daha fazla renk seçeneği sunulmuş. Ayrıca iç mekanda kullanılan malzemelerin kalitesi de önceki nesle göre daha yüksek ve turuncu dikişler de iç mekâna şıklık katıyor. subaru.com.tr ocak 2018 / hanabi

77

japanautomotivedaily.com

Subaru markası ile özdeşleşmiş olan simetrik 4 tekerlekten çekiş sistemi ile birlikte aracın yol tutuşu ve sürüş limitleri oldukça yüksek.

4 tekerlekten çekiş sisteminin standart olarak sunulması aracın sürüş güvenliği konusunda rakiplerine karşı avantajlı olmasını sağlıyor.

Yeni sunulan X Mode çekiş özelliği arazide ilerlemeyi kolaylaştırıyor. Eğim inişlerinde hız sınırlanabiliyor, sistemin geri viteste de çalışabilmesi olumlu.

Sınıfında yer alan rakiplere göre aracı avantajlı konuma getiren bir diğer konu da tüm donanım seçeneklerinde standart olarak sunulan Eyesight aktif güvenlik donanımı. Bu donanım sayesinde aracın önünde yer alan kameralar aracılığı ile yol durumu sürekli analiz edilerek aracın önde ilerleyen araca tehlikeli şekilde yaklaşması önleniyor ve sistem aracın şeridinde kalmasına yardımcı oluyor. Ayrıca sunduğu ek güvenlik özellikleri ile şehir içinde dalgınlık, dikkatsizlik gibi nedenlerle oluşabilecek kazaların önüne geçilebiliyor.

Araçta Bluetooth ve Apple Car Play bağlantı imkanı sunuluyor, ancak Android Auto veya Mirrorlink bulunmuyor. İçeride kullanılan ekranların kalitesi yüksek ve sunulan bilgiler tatmin edici, ayrıca kullanımları kolay. Ek olarak henüz ülkemizde test aşamasında olsa da müzik sisteminde dijital radyo alıcısı DAB özelliğinin standart olarak sunulması oldukça faydalı. Çünkü bu özelliğin olmadığı araçlarda gelecekte radyo ünitesinin değiştirilmesi

78

hanabi / ocak 2018

gerekecek. Ayrıca bu donanım çoğu rakibinde opsiyon olarak dahi alınamıyor. Bununla birlikte ısıtmalı ön cam ve ısıtmalı ön koltukların standart olarak sunulması özellikle kış koşullarının ağır yaşandığı bölgelerde oturanlar için kullanışlı olacaktır.

Motor konusunda ise Subaru mevcutta yer alan motorda küçük iyileştirmeler gerçekleştirmiş. Motorun ağırlığı ve iç sürtünmesi azaltılmış. Ancak otomobilin ağır olduğunu (1425 kg) ve motorun atmosferik olduğunu hatırlatmakta fayda var. Motorun turbo beslemeye sahip olmaması nedeniyle tork verisi hem rakiplerine göre düşük hem de 3600 d/dk gibi nispeten yüksek bir devirde ortaya çıkıyor.

Güç ise hacmine göre normal seviyede, 6200 d/dk’da 114 PS.

subaruglobal.com

Aracın ağırlığı, 4 tekerlekten çekiş sistemi, tork konvertörlü otomatik şanzımanı ve atmosferik motoru göz önüne alındığında yakıt tüketimi rakiplerine göre daha yüksek kalmakta ve maalesef XV ülkemizde sadece 1.6 litre motor seçeneği ile satılmakta.

subaruglobal.com

Rakipleri ile karşılaştırıldığında sürüş güvenliği ve yol tutuş konusunda avantajlı olan Subaru XV performans konusunda ise beklentisi yüksek olan sürücüleri memnun edemeyebilir.

Ancak mevcut gücün çok yüksek olmaması çerçevesinde aracın yol tutuş potansiyeli daha rahat gözlemlenebilir ve özellikle virajlı yollarda başarılı tutunmanın desteği ile keyifli sürüşler gerçekleştirilebilir. Direksiyon sisteminin yönlendirme hassasiyeti başarılı. Özelikle son yıllarda çoğu otomobil üreticisi tarafından gerçekleştirilen küçük hacimli turbolu bir motorun geliştirilerek Subaru XV’ye adapte edilmesi durumunda aracın rekabet gücünün daha yüksek olacağına inanıyoruz.

Yüksek yol tutuş ve arazi kabiliyeti ile rakiplerinde sunulmayan güvenlik ve konfor

Subaru XV 1.6 AT Teknik Özellikler Silindir sayısı

4

Motor hacmi

1600 cc

Maksimum güç

114 PS / 6200 rpm

Maksimum tork

150 NM /3600 rpm 175 km/sa

Maksimum hız

13,9 sn

0-100 km/sa hızlanma

Otm. Lineartronic (Tork Konvertörlü)

Vites kutusu Tüketim Şehir içi

7,9 lt/100km

Şehir dışı

5,6 lt/100k

Ortalama

6,4 lt/100km

CO2 emisyonu (Ort.)

145 g/km

Depo hacmi

63 lt

Çekiş sistemi

Dört tekerlekten çekiş (Aktif tork dağılımlı simetrik AWD)

Lastik ölçüsü

225/60/17

UxGxY

donanımlarının öne çıktığı aracı,

Yerden yükseklik

performans beklentisi yüksek

Dingil mesafesi

4465 mm x 1800 mm x 1615 mm

Boş ağırlık

olmayan sürücülere tavsiye

Römork kapasitesi

ederiz.

Bagaj hacmi

Yaklaşma/uzaklaşma açısı

220 mm 1425 kg 2665 mm 650 kg/1400 kg 18 derece/24 derece 385 lt / 1310 lt

subaru.com.tr ocak 2018 / hanabi

79

Created by Makyzz - Freepik.com

Visualizing Japan (1850s-1930s): Westernization, Protest, Modernity Modern Japonya tarihinden 3 kesit, görseller aracılığıyla inceleniyor.

Japonya’nın tecrit politikasının bittiği süreç (1750-1755), 1905’te Tokyo’da çıkan Hibiya İsyanı ve tüketim toplumu anlayışının estetikle buluştuğu Shiseido dönemi.

Platform edX | Veren kurum MIT ve Harvard Üniversiteleri | Süre Haftada 3-5 saat / 6 hafta | Öğrenme hızınızı kendiniz belirleyin!

Japanese Culture Through Rare Books Kitapların içerdiği metinlere ek olarak, kitabın yazılış tarzı, kullanılan teknoloji ve malzemeler de, eski kitaplar sayesinde geçmişe bir kapı açmamızı sağlar. Kitabın yazıldığı/basıldığı dönemi anlamak için antika kitapları incelemek üzerine bir ders.

Platform Future Learn | Veren kurum Keio Üniversitesi | Süre 3 saat / 3 hafta | İlan edilmemiş

Sino-Japanese Interactions Through Rare Books Tarihsel perspektifle, JaponyaÇin ilişkilerinde kitapların oynadığı rol inceleniyor. Çin yazı sisteminin Japonya’ya girişi, 3. yüzyıldan günümüze uzanan bir süreçte Konfüçyüs felsefesinin Japonya’daki algılanışı, klasik Çin ve Kore kitaplarının Japonya’da incelenmesi ve aldığı tepkiler, kitap yayıncılığı ve dinin etkileşimi, Zen Budizmi’nin Japon kültürü üzerindeki etkileri, vb detaylı bir içerik sunuluyor.

Platform Futurelearn | Veren kurum Keio Üniversitesi | Süre 3 saat / 4 hafta | İlan edilmemiş

Authentic Okinawa Food Recipes: Secret of Japanese Long Life Platform Udemy | Süre 2,5 saat video ÜCRETLİ

Japanese Cooking Class: 22 Easy To Make Recipes from Japan Platform Udemy | Süre 2,5 saat video ÜCRETLİ

Modern Japanese Architecture: From Meiji Restoration to Today Japon mimarisinin gelişimi, Batı mimarisinden farkları, kullanılan malzeme ve teknolojilerin zaman içinde nasıl değiştiği anlatılıyor. Japon mimarisini temsil eden bazı tasarım ve yapıların incelemeleri de öğrenciye sunuluyor ve hem teorik hem de pratik bilgi veriliyor.

Platform edX | Veren kurum Tokyo Teknoloji Enstitüsü | Süre 3-5 saat / 6 hafta | Kayıtlar açık!

日本文化艺术专题 | Japanese Culture and Art Çince

Klasik Japon sanatına (Kabuki, Yamato, İkebana, vb) Çin’den bir bakış…

Platform edX | Veren kurum Peking Üniversitesi | Süre 1-2 saat / 16 hafta | Öğrenme hızınızı kendiniz belirleyin!

俳句入門B1自習コース Introduction to Haiku B1 Self-Study Course Japonca

Japon edebiyatının tüm dünyadaki en bilinen nazım biçimi, kuşkusuz, “haiku”dur. Haiku hakkında bilgi edinip, haiku okuyup-anlamak ve son aşamada da haiku yazmak ister misiniz?

Platform Minato - JF | Veren kurum Japan Foundation Kansai Merkezi | Süre 2 saat (3 ay içinde tamamlamak gerekiyor)

食文化の本来と将来 Japonca

Japon yemek kültürünün bugünü ve geleceğine dair bir ders.

Platform gacco | Veren kurum Kokushikan Üniversitesi | Süre 2-3 saat / 4 hafta | Kayıtlar açık!

Four Facets of Contemporary Japanese Architecture: Theory Japonca (İngilizce transkript)

Güncel Japon mimarisinin temelindeki tarihçe, fikir ve kavramların teorik altyapısı inceleniyor. Beş ünlü Japon mimar (Terunobu Fujimori, Arata Isozaki, Hisao Kohyama, Kengo Kuma, Hidetoshi Ohno, and Kazuyo Sejima) kendi tasarladıkları binaları ziyaret ederek tasarımın temelindeki fikirleri anlatıyorlar.

Platform edX | Veren kurum Tokyo Üniversitesi | Süre 2-3 saat / 5 hafta | Arşiv (Tüm materyaller sunulmuyor olabilir!)

ÇEVRİMİÇİ DERSLER İnternetin yaşamımıza girmesiyle beraber daha önce hayal bile edemediğimiz bazı olanaklara kavuştuk. Mesafenin bir sorun olmaktan çıkması bilgi paylaşımının kolay ve ucuz yollarını açığa çıkardı.

Her ne kadar internette okuduğumuz ve duyduğumuz her şeye inanmamamız gerektiği konusunda düzenli olarak uyarılsak da, alanında yetkin kurum ve kuruluşlardan doğru bilgiye erişme olanağımızın da arttığı bir gerçek.

Kısaca MOOC olarak anılan, kitlesel açık çevrimiçi kurslar (massive open online courses) da dünyanın çeşitli ülkelerinden, başta üniversiteler olmak üzere, çeşitli eğitim kurumlarında uzmanlıklarıyla öne çıkan eğiticilerinin ders verdiği önemli bilgi erişim kaynakları arasında yer alıyor.

Tarih, dil, sanat, kültür ve politika alanlarında Japonya'yı inceleyen çeşitli çevrimiçi dersleri sizler için derledik. Her ne kadar eğitim dili genelde İngilizce olsa da, arada Japonca ve Çince olarak hazırlanmış dersler olduğunu da görebilirsiniz. Öğrenmenin yaşı ve uyruğu yoktur, diyerek sizlere dünyanın çeşitli kuruluşları tarafından verilen derslerden bir listeyi sizlerle paylaşıyoruz.

Listemizde tarihleri geçmiş gözüken dersler bulunmaktadır. Ancak bu dersler ilgili platformlar üzerinden zaman zaman tekrar açılabilmektedir. Bu yüzden listeye dahil edilmişlerdir.

ocak 2018 / hanabi

81

Oriental Beliefs: Between Reason and Traditions Ethics in Life Sciences and Healthcare: Exploring Bioethics through Manga Sosyal hayattaki etik sorunların mangalarda nasıl sunulduğuna dair bir ders. İncelenen etik problemler arasında doğacak bebeğin cinsiyetinin seçilmesi, ötanazi, kürtaj, yaşayan donörden organ nakli, klonlama, sonsuz yaşam/ölümsüzlük, vb bulunmakta. Ayrıca Japonya’da ve dünyanın çeşitli yerlerinde bu tartışmalı konular için ne tür düzenlemeler yapıldığı da anlatılıyor.

Platform edX | Veren kurum Louvains | Süre 2-3 saat / 8 hafta | Arşiv (Tüm materyaller sunulmuyor olabilir)

Understanding Japanese Philosophy

Bir devam dersi; kök hücre araştırmalarına özellikle yoğunlaşılıyor.

Doğu Asya felsefesine temel düzeyde bir giriş sağlıyor. Amerika’nın nasıl “tüm dünyadan gelen anlayışları topladığı”na dair bir gözlem yapılmakta ise, Japon felsefesi için de benzer bir iddiaya sahip bu ders: Güney ve Doğu Asya’nin felsefe anlayışlarının birlikte bulunduğu ve her birini teker teker öğrenmeseniz de size büyük resmi görmek için ciddi şekilde fikir verecek bir düşünce, dil ve davranış sistemi irdeleniyor.

Platform edX | Veren kurum Kyoto Üniversitesi | Süre 2-3 saat / 5 hafta | Arşiv (Tüm materyaller sunulmuyor olabilir!)

Platform Future Learn | Veren kurum Fudan Üniversitesi | Süre 2 saat / 5 hafta | Davet gerekiyor

Studying at Japanese Universities

Japanese Pronunciation for Communication

Platform edX | Veren kurum Kyoto Üniversitesi | Süre 2-3 saat / 10 hafta | 21 Aralık 2017

Ethics in Life Sciences and Healthcare: Exploring Bioethics through Manga - Part 2

Japon üniversitelerine başvuru ve kayıt süreçlerini öğrenmek, üniversitelerde verilen eğitim programları hakkında bilgi sahibi olmak isteyenlere…

Platform Coursera | Veren kurum Tokyo Üniversitesi | Süre 2-3 saat / 4 hafta | 11 Aralık 2017 82

“Doğu” kültürlerinin, anlayış ve inançlarının irdelendiği bir ders. Eski Mısır, Çin, Orta Asya, Anadolu, İran, Japonya, İslam dünyası, Budizm dünyası gibi oldukça geniş bir perspektifi var. Japonya özelinde ise “Gündelik Japon yaşantısında Doğa”, “Batıl inançlar ve Japonya’daki yasaklar" işlenen konular arasında.

hanabi / ocak 2018

“Okuyorum ama konuşamıyorum” diyorsanız, Japoncayı doğru telaffuz etmekte endişeleriniz varsa bu derse bir göz atın deriz.

Platform edX | Veren kurum Waseda Üniversitesi | Süre 3 saat / 5 hafta | 6 Kasım 2017

JAPON ve EĞİT PROGRA İLE İL MOOC

N DİLİ e TİM AMLARI LGİLİ C'LAR

Visualizing Postwar Tokyo, Part 1 Arşiv fotoğrafları, film ve TV programlarından yola çıkarak, 2. Dünya Savaşı sonrasında Tokyo’nun nasıl değiştiği ve geliştiği, özellikle de 1960 Tokyo Olimpiyatları’nın şehrin silüetinde yarattığı farkları incelemek isteyenler için…

Platform edX | Veren kurum Tokyo Üniversitesi | Süre 5-6 saat | Öğrenme hızınızı kendiniz belirleyin!

Words Spun Out of Images: Visual and Literary Culture in 19th Century Japan Japon kültüründe edebiyat ve resmin nasıl tek bir “sanat” olarak algılandığını inceliyor. Resim ve fotoğrafların şiir ve nesir ile birlikte, birbirini açıklar, destekler nitelikle kullanılmasının örnekleri…

Platform Coursera | Veren kurum Tokyo Üniversitesi | Süre 2-3 saat / 4 hafta | 11 Aralık 2017

An Introduction to Japanese Subcultures Visualizing Postwar Tokyo, Part 2 Bu devam dersinde jeopolitik açıdan Tokyo sokaklarını inceliyoruz.

Görselleşmedeki değişimin Tokyoluların hayatına nasıl girdiğini, yoksul ve toplum dışına itilmiş marjinal kesimlere yönelen bakışı (hem akademik hem de sokaktaki insanın gözünden) ve “bir öğrenci şehri olarak Tokyo”nun nasıl şekillendiğini öğreniyoruz.

Platform edX | Veren kurum Tokyo Üniversitesi | Süre 5-6 saat | Öğrenme hızınızı kendiniz belirleyin!

Bu ders, gelip geçici olarak düşünülen ve genelde fazla üstünde durulmayan altkültür kavramını işliyor. 1970'ten itibaren gelişen Japon altkültürleri 4 tema altında inceleniyor: Sevgi, savaş, teknoloji ve hayran kültürü.

Altkültürlerin Japonya'dan dünyaya nasıl yayıldığı, gençlik, toyluk ve kırılganlık öğelerinin bu altkültürlerde nasıl işlendiğine dikkat çekiliyor.

Platform Future Learn | Veren kurum Keio Üniversitesi | Süre 2-3 saat / 4 hafta | 4 saat / 4 hafta

Online Japanese Beginner Course (12 ders)食

Easy Japanese for 48 hours in Tokyo

“Okuyorum ama konuşamıyorum” diyorsanız, Japoncayı doğru telaffuz etmekte endişeleriniz varsa bu derse bir göz atın deriz.

“Okuyorum ama konuşamıyorum” diyorsanız, Japoncayı doğru telaffuz etmekte endişeleriniz varsa bu derse bir göz atın deriz.

Platform Udemy | Veren kurum Attain Corporation | Süre 5,5 saatlik video | ÜCRETLİ

Platform Udemy | ÜCRETLİ

ocak 2018 / hanabi

83

summary 4

サマリー

News in this issue: ニュース 26th Ankara Japanese Speech Contest 第26回アンカラ日本語弁論大会 Japan From My Window - V: Izmir Japanese Speech and Japan Culture Promotion Contest 私の目から見た日本 第5イズミル 日本語弁論大会 27th Istanbul Japanese Speech Contest 第27回イスタンブル日本語弁論大会

5

Publishing: Japanese Authors' Books & Japan-affiliated Books that appeared on the shelves in 2017 in Turkey 出版の世界│2017年にトルコで出版された日本人の作家の本や日 本に関する本 Japanese astronaut's (fortunately!) unnecessary [EO1] worries: "May not be able to return from Space!" 金井宇宙飛行士の（ラッキーな）不必要な 心配│「身長が9センチ も伸びていたんです！」

6 7

2018: Year of the Dog 2018年│戌年 Abdication of Japanese Emperor 天皇の退位 Proposed Change to the Adulthood Age Limit in Japan 日本における成人年齢制限の変更の提案

8

11

A Japanese expression that the Turks would like to say

New Year Celebrations in Japan

"How are you?"

トルコ人が言いたい日本語 「おげんきですか。」との日本語 での表現

84

hanabi / ocak 2018

日本の新年のお祝い

Kyoto Art Aquarium Castle The exhibition “ART AQUARIUM CASTLE” in Nijo-Jo Castle, Kyoto アートアクアリウム城 ~京都 二条城

Hitachi Kaihin

Hitachi Seaside Park: Home to a variety of colorful flowers and grasses throughout the four seasons 国営ひたち海浜公園

Difficulty About English Loanwords in Japanese 外来語の難しさ

TV Habits Are changing テレビの習慣が変化している

Subaru XV Subaru XV (スバル)

List of Massive Open Online Courses (MOOCs) on Japanese Culture, History and Language

17 20 44 72 76 80

日本文化、歴史、言語に関する 大規模オープンオンライン

28

48

Black Ships Arrive in Japan:

A Trip to Japan Is Never Considered Complete Unless You Visit Osaka

Unprecedented Encounter of Japan and USA 黒船がやってきた！日本とアメリカ の 予期せぬな遭遇

大阪を訪れない限り、 日本の旅行は終わったとは 決して考えられない ocak 2018 / hanabi

85

HANABİ 5.Sayı İstatistikleri Web sitesi popülerlik haritası

Facebook sayfası beğeni sayısı Web sitesi toplam görüntülenme sayısı En çok okunan ay Web sitesine en çok yönlendirme verenler En popüler olduğu ülkeler

86

hanabi / ocak 2018

921 10.564 Mayıs 2017 Facebook, arama motorları, ekşi sözlük Türkiye, Japonya, ABD, Rusya ve Kanada

hanabi.proje@gmail.com hanabi.dergisi

ocak 2018 / hanabi

87

88

hanabi / ocak 2018