HMONG
DECORATIVE
PATTERNS HOA VĂN TRANG TRÍ TRÊN VẢI
CỦA NGƯỜI HMÔNG
HMONG DECORATIVE PATTERNS HOA VĂN TRANG TRÍ TRÊN VẢI CỦA NGƯỜI HMÔNG Textiles Production Group Nhóm sản xuất thổ cẩm Pa Co Commune, Mai Chau District, Hoa Binh Xã Pà Cò, Huyện Mai Châu, Tỉnh Hoà Bình
Supported by
HMONG
DECORATIVE
PATTERNS HOA VĂN TRANG TRÍ TRÊN VẢI
CỦA NGƯỜI HMÔNG
Một cuốn sách nhỏ của Vietcraft với hy vọng đem lại chút cảm hứng cho quý vị về nghệ thuật trang trí trên vải tuyệt vời của dân tộc Hmông. A book writen by Vietcraft to inspire you the wonderful art of decoration on textile of Hmong ethnic minority.
Để tô điểm cho những sản phẩm dệt truyền thống của mình, người Hmông ở Pà Cò kết hợp nhiều kỹ thuật khác nhau bao gồm vẽ sáp ong nhuộm chàm, thêu và chắp vải để tạo thành các mẫu hoa văn đa dạng. Nằm khuất trong sườn núi cách Hòa Bình 30 cây số, xã Pà Cò là quê hương của cộng đồng người Hmông xanh. Tên gọi này có nguồn gốc từ chính màu sắc quần áo và thổ cẩm nơi đây. Phụ nữ Hmông xanh mặc những chiếc váy xoè rộng được tô điểm bởi hoa văn sáp ong, chắp vải và thêu chữ thập. Cách trang trí này cũng được thể hiện trên tay áo của trang phục nam giới. Phụ nữ đã có chồng đội khăn nhuộm màu chàm đậm và địu con bằng tấm vải được vẽ sáp ong, chắp vải và thêu cẩn thận. Trong màn sương mù buổi sáng sớm và giữa âm thanh vọng lại từ núi rừng, một nghệ nhân vẽ sáp ong Hmông lấy từng mảnh than nhỏ từ bếp lửa của mình và vùi vào đó một ống bơ sáp ong. Trên chiếc giỏ mây dùng để địu ngô trên nương, chị đặt một tấm gỗ nhỏ và trải lên một mảnh vải lanh. Với cây bút đặc biệt, chị nhúng đầu bút vào sáp ong nóng chảy, kéo những vạch dài của họa tiết dương xỉ, những đường cong của họa tiết khuyên tai, những chấm nhỏ của họa tiết cối xay. Đâu đó trong làng, một người nghệ nhân khác nhúng những tấm vải sáp ong của mình vào thùng chàm lớn sau nhà. Chị đã học được từ mẹ mình, rằng phải mất một trăm lần nhúng để tấm vải đạt được sắc chàm đẹp mê hồn đặc trưng của dân tộc mình. Chủ nhật hàng tuần, người Hmông tại Pà Cò lại xuống ngã ba dưới chân núi để bán những sản phẩm thủ công của minh – giấy tự làm, bánh ngô và quan trọng nhất là những sản phẩm thổ cẩm. Vải lanh nhuộm chàm có hoa văn sáp ong được bán theo miếng 4-5 mét, vừa đủ cho một chiếc váy xếp Hmông. Những tấm vải bông được trang trí cẩn thận được bán để làm địu cho trẻ em, những miếng nhỏ hơn được thêu và chắp cầu kỳ để may ống tay áo. Chợ Pà Cò kết thúc vào giữa trưa, và trong tia nắng vàng xuyên qua lá cây trên sườn đồi, một nhóm các cô gái Hmông tung tăng trở về nhà, những chiếc váy tuyệt đẹp lắc lư theo từng bước chân. Tiếng trò chuyện và cười đùa hòa lẫn vào những âm thanh từ núi rừng nơi họ gắn bó cả cuộc đời. Truyền thống thổ cẩm hàng trăm năm của người Hmông sẽ được kế tục bởi những cô gái ấy.
To adorn their traditional textiles, the Hmong in Pa Co use a combination of different techniques and a variety of patterns. The most prominent methods of pattern-making are batik, embroidery and appliqué. A remote village on the mountain ridge 30 kilometers north of Hoa Binh, Pa Co is home to a blue Hmong community who have been carrying on a distinctive tradition of textile making. Their name originated from the color of their clothes. Blue Hmong women dress in indigo pleated skirts adorn with sophisticated batik, appliqué, and baby blue cross-stitch patterns. This decorative concept is adapted to the sleeves of the men’s clothes. Married women wear a headpiece made of a deep indigo-blue scarf and carry their babies using slings with dexterous hand-made patchworks and embroidery applied on top of indigo batik. In the crisp early morning fog and amid the faint echoes from the surrounding mountain, a Hmong batik maker takes out small pieces of burning coals from her open-fire stove and buries in it a rustic tin can of beeswax. On top of the rattan basket that she uses to carry corn from the field, she places a wooden panel and lays on top of it a piece of woven hemp. With a canting, she dips its tip in the melted beeswax and traces the lines of the Fern, the curves of the Earing, and the dots of the Millstone pattern. Elsewhere in the village, another early riser is immersing her beeswax fabric into a big indigo vat. She has learned from her mother that it takes about one hundred dips to reach the deep, mesmerizing shade of indigo that’s characteristic of their ethnic group. Every Sunday, Hmong people of Pa Co come downhill to trade local specialties - hand-made paper, corn bread and, most importantly, textiles. Indigo batik on hemp is sold by 4-5 meter piece, just the right size for a pleated skirt. Carefully adorn cotton pieces are sold to make baby slings, and intricately embroidered and patched pieces to make sleeves. The market ends at noontime and, in the silver sunbeam filtering through the leaves of the hillside trees, flocks of Hmong girls march home; their enchanting skirt sways with every step they take. Their chatter and laughter blend into the cacophony of the jungle they live on and live with. With those girls, the hundred-year tradition of textile making lives on.
HMoNG dEcoRATivE PATTERNS HOA VĂN TRANG TRÍ TRÊN VẢI CỦA NGƯỜI HMÔNG
Earrings Khuyên tai Cở dê tông khó trệ
Having silver bracelets and earings is the dream of all Hmong girls because, for Hmong people, these are the ultimate symbols of femininity. Hmong people say that a woman without silver bracelets and earings are not womanly. They are also an irreplaceable part of a girl’s dowry. This motif is often found in woman’s dress and decorative textiles, in the form of batik and applique pattern. Có vòng bạc, có hoa tai là niềm mơ ước của bao cô gái Hmông khi đến tuổi dậy thì. Khi đi lấy chồng, vòng bạc hoa tai là những món hồi môn không thể thiếu của bố mẹ tặng cho cô dâu, chú rể. Không có khuyên tai mất đi sự duyên dáng của người phụ nữ Hmông. Các tiết họa này đều được thể hiện trên trang phục của phụ nữ, còn thể hiện trên các tấm khăn treo tường.
Hmong Decorative patterns - 11
Fingerprint Hoa tay Khử tê
One of the most important responsible of a Hmong mother is to teach her daughter to be dexterious with her hands, not only to make textiles but also to take care of every matter in her future family. This pattern reminds and honors the deftness of a Hmong woman. Unlike the perfectly symmetrical coils in the Earings pattern, the Fingerprint pattern appears alone or in a sequence, and is often drawn or stiched onto the dress of the Hmong woman. Người mẹ dậy cho con gái phải tự làm tốt các công việc trong gia đình, tự tay vẽ các hoa văn trên trang phục, để thể hiện sự sáng tạo, khéo tay, kiên trì của người phụ nữ Hmông. Khác với hoa văn khuyên tai, hoa văn này được vẽ một mình chứ không vẽ ở dạng đối xứng. Hoạ tiết này thường được thể hiện trên trang phục của người phụ nữ Hmông.
Hmong Decorative patterns - 13
Pillars Cột nhà Trệ chế
The traditional house of Hmong people is built with large, whole trunk wooden pillars. Hmong people say that the man in the family is like the pillars that hold the shelter for the whole family on his shoulders. More than that, the man is supposed to take care of important matters such as building house, hosting family gatherings and arranging marriage. Thể hiện 4 cột trong gian nhà chính của người Hmông tượng trưng sức mạnh của người đàn ông trong gia đình. Họ luôn là người trụ cột trong các công việc lớn, như thể hiện sức mạnh vào rừng lấy gỗ làm nhà, dựng vợ, gả chồng cho con…
Hmong Decorative patterns - 15
Food tray Mâm cơm Pảng trố
During the day, everyone in the Hmong village goes to work on the field. When they return to their house at sunset, the women are also tasked with preparing dinner for the entire family. In the old time, the food is served first to the father and the sons. The mother, daughters-in-law and any other women in the family would have to eat later, in a separated meal. Elder women in the Hmong tribe in Pa Co drew this pattern with a wish that this separation would one day be eradicated and the family could eat dinner together. Nowadays when this tradition is gone, Hmong women still draw this pattern as a symbol of unity and equality within a family. Hàng ngày cả gia đình người Hmông phải lên làm nương rẫy, khi mặt trời lặn trở về nhà người phụ nữ lại phải vất vả chuẩn bữa ăn cho cả gia đình. Trước đây còn có sự phân biệt trong gia đình: khi bữa cơm được dọn ra thì người bố và con trai ăn riêng một mâm trước, sau đó vợ, con dâu và những người phụ nữ trong gia đình mới được ăn ở mâm riêng. Cái sâu xa của hình vẽ này là ước muốn không có sự phân biệt trong bữa cơm và trong gia đình nói chung. Ngày nay, tục lệ ăn riêng này không còn nhưng phụ nữ Hmông vẫn vẽ hoạ tiết này như một biểu tượng cho sự đoàn kết vui vẻ trong mâm cơm gia đình.
Hmong Decorative patterns - 17
Spider’s web Tổ nhện Rề cang nhua trú
A long time ago, a Hmong princess was pregnant with her first child. When she went to the stream to wash her clothes, a spider rested on its beautiful web and blocked the intense sunlight for her. She came back and drew the spider’s web on the fabric for her baby, hoping that the spider would protect her baby and that the baby would grow up to be strong against nature like a spider. Hmong mothers continue this tradition and draw the spider’s web pattern on their baby swings. Ngày xưa con dâu của bà chúa Mèo (Hmông) mang thai đứa con đầu lòng. Một hôm cô ra suối giặt áo, thấy có con nhện nằm trên cái mạng rất đẹp; bóng nhện che cho cô khỏi ánh nắng chói chang. Về nhà, cô nhớ lại hình ảnh tổ nhện và vẽ lên cái địu con. Hoạ tiết này vừa thể hiện ước muốn của người mẹ mong tổ nhện che nắng che mưa cho đứa con bé bỏng, vừa thể hiện ao ước cho các con của mình lớn lên khoẻ mạnh, có thể sống trong điều kiện thiên nhiên khắc nghiệt như con nhện. Các cô gái Hmông ngày nay tiếp tục truyền thống này và vẽ hoa văn tổ nhện lên cái địu con.
Hmong Decorative patterns - 19
Hmong Decorative patterns - 21
Handle of corn millstone Tay cầm cối đá xay ngô Tề túa dối
This pattern resembles the handle of the corn stonemill. This cross-shaped handle is usually made from wood. The woman has to hold on to it when making the round movement with her whole body to push the mill. When being used for a long time, the sweat from the hand of the woman creates a polish on the wood. This is the living proof of the sacrifice that a Hmong woman makes everyday for the wellbeing of her family. Hoa văn này thể hiện phần tay cầm của cối đá xay ngô của người H mông. Thường được làm bằng gỗ theo hình chữ thập, phần tay cầm này thấm mồ hôi của bàn tay người phụ nữ H mông qua năm tháng và trở nên nhẵn bóng. Hoa văn này thể hiện sự vất vả và cần cù lao động của người phụ nữ H mông để giữ cho gia đình được no ấm.
Hmong Decorative patterns - 23
Corn millstone Cối đá xay ngô Rê dố po cư
Due to the geolocation of their villages, Hmong people rely on corn as their main crops. This pattern resembles the shape of the millstone that Hmong women use to grind corn. To grind corn, the woman has to manually drop a handful of corn each time into the mill. This heavy labor work is only carried out by women as it is deemed a domestic work. The Hmong women still does it day by day in order to keep food on the table for her family. This pattern is drawn onto the skirt, blouse and scarf of Hmong women. Hoa văn được thể hiện trên váy, áo, khăn trên trang phục của phụ nữ. Hoa văn này ca ngợi sự vất vả, kiên trì, dẻo dai của người phụ nữ Hmông. Do vị trí của bản làng, loại lương thực chính của người H mông là ngô. Khi xay ngô, người phụ nữ phải bỏ từng nắm hạt ngô vào cối đá để xay nghiền thành thức ăn cho gia đình. Công việc nặng nhọc này luôn được chị em phụ nữ đảm trách. Mặc dù vất vả nhưng người phụ nữ luôn mong muốn sự che chở, bao dung cho cả gia đình.
Hmong Decorative patterns - 25
Fern Dương xỉ Pỏng xua
Hmong women work on the highland agriculture field surrounded by jungle and mountains. Everyday at work, a Hmong woman can immense herself in the scenic views of wild trees and mountains streams running through the rocky hillside. Fern is a type of plant that favors the rocky land by the stream. Hmong women admire the durability and strong survival quality of the fern despite harsh living conditions. When a girl prepares textiles for her marriage, she draws or embroider the Fern pattern to wish for the strength and longevity of the maritial bond. Người phụ nữ Hmông lên rừng làm nương, làm rẫy luôn được ngắm nhìn các cảnh đẹp của thiên nhiên ban tặng cho dân tộc mình, như các dòng suối trong vắt và các loại cây rừng phủ kín triền núi. Họ thấy cây dương xỉ dù mọc trong các khe đá, bờ suối nhưng sức sống luôn mãnh liệt; lá cây dương xỉ luôn xanh tươi bất chấp điều kiện sống khắc nghiệt. Phụ nữ Hmông vẽ và thêu hoạ tiết Dương xỉ lên bộ váy chuẩn bị đi làm dâu để cầu mong hạnh phúc của hai vợ chồng trường tồn qua mọi khó khăn như cây dương xỉ.
Hmong Decorative patterns - 27
Water buffalo’s urine Nước giải trâu Kế di tư
The buffalo is an important property to any Hmong family. The buffalo not only helps in agricultural work, it is also used in important events like wedding (as the ransom from the groom’s family) and funeral (as the offering to the ancestors and food for the three-day feast). Amid their harsh life, Hmong people still maintain a sense of optimism. They usually cite a traditional folk poem that says: «The husband walks the buffalo, the wife follows, seeing the zig zag urine.» Through this pattern, we can somewhat feel the simple yet optimistic perspective of life, as well as the keen observation and imagination of Hmong people. Cũng như người dưới xuôi, con trâu cũng là đầu cơ nghiệp của đồng bào dân tộc Hmông. Ngoài việc dùng trâu trong việc cày ruộng, nương còn được sử dụng trong việc cưới xin, ma chay. Không có trâu không lấy được vợ, không có trâu không làm được nhà… Mặc dù còn có nhiều khó khăn và áp lực như vậy, nhưng người Hmông vẫn hồn nhiên yêu đời trong cuộc sống, khi hai vợ, chồng dắt trâu lên nương : « Chồng dắt trâu đi trước Vợ đi sau, nhìn cái nước giải trâu cung keo (vòng vèo).» Đơn giản như vậy nhưng hoa văn này vừa thể hiện cách nhìn thế giới hồn nhiên và lạc quan, vừa là minh chứng cho sự quan sát tinh tế và trí tưởng tượng của người H mông.
Hmong Decorative patterns - 29
Winnowing basket Sàng gạo Văng sư
The feminine quality of a Hmong girl is shown by the way she takes care of the family through the smallest actions like winnowing rice and cooking for her family. The meaning of this pattern is to honor the day-to-day efforts of Hmong women to keep everyone in their family fulfilled and happy. This pattern often appears on women’s clothes. Sự đảm đang của cô gái Hmông thể hiện qua các công việc thường nhật để chăm lo cho gia đình của mình, như sàng gạo thổi cơm. Hoa văn này có ý nghĩa sâu xa là ca ngợi sự khéo léo, cần mẫn trong công việc gia đình của người phụ nữ Hmông. Hoa văn thường được thể hiện trên váy, áo của phụ nữ.
Hmong Decorative patterns - 31
Hmong Decorative patterns - 33
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
This pattern symbolizes the seating position of the family members around the dining «table» - a low, intricately woven rattan tray on top of a bent rattan structure. With a tight arrangement of different layers radiating from the core, this pattern creates a sense of protectedness and steadiness - the ideal of a happy family to Hmong people. Hoa văn mâm cơm thể hiện chỗ ngồi của ông bà, bố mẹ, con cái trong mâm cơm của người H’Mông. Với bố cục đan xen chắc chắn và nhiều tầng từ trong ra ngoài, hoạ tiết này mang trong nó sự gắn kết chặt chẽ như ước muốn của người phụ nữ H’Mông cho gia đình mình luôn hoà hợp, vững chắc.
Hmong Decorative patterns - 35
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
This concentric diamond shape with four coiling «snail» motif could be understood beyond the family’s dining table to cover the solidarity in a Hmong family or community. In this particular pattern, the beeswax drawer added a line of «Pong Xua» - a local type of fern insde the fence. The Hmong traditionally build a low stone wall around their land as the fence. The layers not only enrich the pattern but also reflect the custom of protecting the family or community of the Hmong. Mô típ quả trám với bốn hình xoắn ốc có thể được hiểu rộng từ ý nghĩa «mâm cơm» để bao hàm tình đoàn kết trong một gia đình hoặc cộng đồng. Trong hoa văn này, người vẽ thêm một tầng hoa văn Pòng Xua, một loài dương xỉ mọc nhiều tại bản của người H’Mông, bên trong lớp tường rào. Nhà truyền thống của người H’Mông thường có bức tường bằng đá làm hàng rào bao quanh. Các tầng hoạ tiết này vừa tô điểm cho cả hoa văn, vừa tái hiện cách người H’Mông tạo các tầng bao bọc để bảo vệ gia đình và cộng đồng của họ.
Hmong Decorative patterns - 37
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
Another batik maker considers this pattern as consisting of four earings in the corner and a coin («đồng xu xoè») in the center. The most obvious link between this pattern and the life of Hmong people can be seen through their traditional costumes - women always have a pair of coiling silver earings and both men and women wear clothes with coins hanging from the hems. However, each pattern has its own spiritual significance as well. The earing is an irreplaceable dowry for a girl when she gets married. The coin is believed to protect Hmong people from bad energy when they work in the field. Có người thợ vẽ sáp ong lại cho rằng hoa văn này bao gồm mô típ khuyên tai ở bốn góc và đồng xu ở chính giữa. Mối liên hệ rõ nét nhất giữa hoa văn này và đời sống của người H’Mông có thể được nhìn thấy thông qua trang phục của cô gái H’Mông - khuyên tai bạc và đồng xu xoè đính vào gấu áo. Tuy nhiên, khuyên tai và đồng xu đều mang giá trị tinh thần riêng. Ví dụ, đôi khuyên tai là của hồi môn không thể thiếu cho con gái về nhà chồng; còn đồng xu xoè được người H’Mông tin rằng sẽ bảo vệ họ khỏi gió độc khi đi nương.
Hmong Decorative patterns - 39
Hmong Decorative patterns - 41
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
This pattern carries spiritual significance. When a member of a Hmong’s family is sick, they summon the shaman to dispel the bad energy. The shaman often requires the family to hang medical leaves in front of their door to prevent strangers from entering the house. The interlocking shapes of square and circle reflect the drawer’s perspective on the harmony of the earth and the sky, of the universe, and the Hmong’s equivalent of yin and yang. Hoa văn này phần nào mang tính tâm linh, bởi khi gia đình có người ốm phải đón thầy Mo đến cúng, thầy mo thường yêu cầu treo lá thuốc trước cửa để không cho người lạ vào nhà. Bốn chiếc lá ở bốn góc được người vẽ lấy cảm hứng từ đó mà ra. Sự kết hợp của yếu tố tròn và vuông phản ánh cách người H’Mông quan niệm về trời đất, vũ trụ, và âm dương trong văn hóa H’Mông.
Hmong Decorative patterns - 43
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
This pattern resembles the gong that belongs to Hmong shamans. Each shaman has one gong that he is responsible for protecting, placing in the most reverent place in the house - like on the altar in the central room of the house. The gong is only used in spiritual rites. If the shaman lets a stranger use his gong, he is deemed sinful and has to pray to wash away this sin. This gong is passed down generations of shamans. When a shaman’s son does not follow his profession, he will have to find a successor and give him the gong, or sell it to another shaman. In the latter case, the new owner of the gong will bring it to a blacksmith to fix, so that the sound of the new gong is different. Hoa văn này mô phỏng cái cồng của thầy mo. Người H’Mông quan niệm rằng mỗi thầy mo có một cái cồng riêng và thầy mo đó có trách nhiệm bảo vệ, gìn giữ cái cồng ở nơi trang trọng nhất trong nhà - thường ở bàn thờ trong gian giữa. Cồng chỉ được mang ra dùng mỗi khi cúng lễ; nếu thầy mo để người lạ đánh cồng của mình thì sẽ bị phạt, phải làm lễ cúng tổ tiên xin tạ lỗi. Cồng của thầy mo thường do cha truyền con nối; nếu con trai không theo nghiệp cha thì người thầy mo đó phải tự tìm người kế nghiệp và trao chiếc cồng lại cho người đó, hoặc bán cho thầy mo khác. Thầy mo nào muốn mua lại chiếc cồng này, sau khi mua phải mang đi đúc lại để tiếng kêu khác đi.
Hmong Decorative patterns - 45
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
With the characteristic motif of four pillars radiating from the sun at the center and pointing towards four directions, some people associate this pattern with the gong of Hmong shamans. However, some elders believe that this pattern resembles the top of the holly drum upholstered with buffalo skin. This drum is kept at the house of the most influential person in the community and is only used during special ceremonies to send prayers to the ancestors. Với các chi tiết đặc trưng như cột nhà hướng ra bốn phương, tụ lại mặt trời ở chính giữa, có người cho rằng đây là hoa văn trên mặt cái cồng được thể hiện với một bố cục khác. Có người lại cho rằng hoa văn này mô phỏng hoạ tiết trên cái trống bằng da mà người H’Mông đặt tại nhà của một người có uy tín trong bản, chỉ mang ra dùng trong lễ cúng ông bà ở dưới âm.
Hmong Decorative patterns - 47
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
This pattern combines the dining table motif with four spiral shapes nesting on four sides of a diamond and the gong motif with four columns radiating from a central sun towards four directions. The perfectly symmetrical layout of this pattern makes it a part of a larger family of symmetrical patterns that are characteristic of Hmong’s textile decoration. Về mặt bố cục, hoa văn này là sự kết hợp giữa hoa văn mâm cơm với mô típ xoắn ốc trên bốn cạnh của hình quả trám và hoa văn mặt cồng với mặt trời chính tâm và bốn cột toả ra bốn hướng. Hoa văn này thuộc nhóm các hoa văn đối xứng tuyệt đối thường gặp trên thổ cẩm của người H’Mông.
Hmong Decorative patterns - 49
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
Young couples usually choose nights with bright moon to date. Hmong people believe that the first half of the month leading to full moon is a good time to start a relationship, while the end of the month is a bad time. The custom of «bride abduction» is also carried on during full moon or nights when the moon is round and bright. This pattern takes inspiration from the moon-filled sky when love flourishes. Các đôi trai gái người H’Mông thường chọn những đêm trăng sáng để hò hẹn, tâm sự. Người H’Mông cho rằng từ mùng một đến 15 hàng tháng, đặc biệt là những ngày rằm trăng sáng, là thời điểm tốt để trai gái tìm hiểu nhau, còn những ngày cuối tháng họ cho là ngày xấu, không nên đi hẹn hò. Ngay cả tục đi bắt vợ cũng thường diễn ra vào những đêm trăng sáng. Hoa văn này lấy cảm hứng từ bầu trời trăng sao khi tình yêu nảy nở.
Hmong Decorative patterns - 51
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
The surrounding fern («Pòng Xua» in Hmong language) and fence patterns symbolize the way Hmong people build their house with stonewall surrounding the land and fern growing along the wall. In the center is the moon. Accoridng to the batik maker, when she was 14-15 years old, when the moon was bright at night, she twined hemp in her family’s garden and looked up to the round, bright moon, believing that wherever the moonlight would fall, her future husband would come from that direction. Hinh tượng cây dương xỉ (Pòng Xua) và hàng rào đặt cạnh nhau để thể hiện cách bố trí không gian sống của người H’Mông với tường đá bao quanh khuôn viên nhà ở và dương xỉ mọc bờ rào. Ở giữa là hình tượng mặt trăng. Theo lời người vẽ, thuở 14-15 tuổi, những đêm trăng sáng cô ngồi tước lanh ngoài sân nhà mình và nhìn lên mặt trăng, trong lòng tin rằng ánh trăng ngả về hướng nào ắt người chồng tương lai của mình sẽ đến từ hướng đó.
Hmong Decorative patterns - 53
Hmong Decorative patterns - 55
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
With the same motif of the moon in the center, surrounded by line borders and fern leaves, another batik maker has a different story. She says that when the moon is round and bright, the guy comes to the girl’s house to ask her out. He tucks a leaf on her door as the signal for the girl to know that he is outside. Sometimes he puts more leaves on the way out to guide the girl to where he is. Với cùng mô típ lá dương xỉ ở bốn góc và mặt trăng ở chính giữa, có người thợ vẽ sáp ong người H’Mông khác lại giải thích rằng hoa văn này tượng trưng cho những đêm trăng sáng, chàng trai muốn rủ cô gái đi chơi thường cài cái lá ở trước cửa nhà. Cô gái trông thấy cái lá cài trước cửa, biết là người yêu đã đến. Đôi khi chàng trai đặt thêm cái lá ở ngoài đường để dẫn đường cho cô gái đi về phía mình.
Hmong Decorative patterns - 57
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
A variation of the silver coin pattern («đồng bạc xoè») but the center is replaced with the sun. The original silver coin that the Hmong refer to originates from China or from the currency during the French colonial period. Today, because these coins are no longer in circulation, only the elders in the village have them. They stitch the coins on their clothes or keep them in the closet and only bring out when a member of the family needs it, either to cleanse the body from bad energy or to hold special rites. The authentic coins are treated as a lucky charm and are passed down to the next generation in the family. Một biến thể của hoa văn đồng bạc xoè với phần trung tâm được thay bằng hoa văn mặt trời. Đồng bạc xoè của người H’Mông có xuất xứ từ Trung Quốc hoặc từ đồng tiền thời Pháp thuộc. Ngày nay, do loại đồng bạc này không còn lưu hành, chỉ có những người già mới có; họ khâu lên quần áo hoặc cất đi để phòng khi gia đình có ai cần đánh gió hay cúng vía. Đồng bạc này được truyền lại cho con cháu như một vật quí trong nhà.
Hmong Decorative patterns - 59
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
Also called a silver coin, this pattern is a noteworthy combination of two variations of the same pattern. The elements of sun, mirrored spirals, square and diamond are harmoniously positioned in a seemingly elaborated but obviously clear pattern. This version was created by a skilled old batik maker. Vẫn là đồng bạc xoè, nhưng hoa văn này đáng nói ở sự kết hợp độc đáo giữa hai biến thể của cùng một hoa văn. Các yếu tố như mặt trời, hình xoắn ốc đối xứng, hình vuông và hình quả trám được đặt một cách hài hoà, tạo nên một tổng thể tưởng như cầu kì nhưng lại vô cùng rõ ràng. Dị bản này được vẽ bởi một thợ vẽ sáp ong có kinh nghiệm trong bản.
Hmong Decorative patterns - 61
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
The snail motif in particular and the two snails mirrored through a diagonal line are very common batik patterns in Hmong textiles. If you have a chance to know a Hmong person, you can probably draw some similarities between a Hmong individual and the snail - from the virtue of doing things slowly but firmly, to the quality of dilgence and perserverance. Hoạ tiết con ốc sên nói riêng và đồ án hai con ốc sên đối xứng qua đường chéo là những hoạ tiết vẽ sáp ong rất phổ biến trên thổ cẩm của người H’Mông. Ai từng gặp người H’Mông có lẽ sẽ nhận thấy sự tương quan giữa tính cách của họ và con ốc sên, từ sự chậm rãi nhưng chắc chắn đến sự cần mẫn và khả năng chống chọi với thiên nhiên.
Hmong Decorative patterns - 63
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
More than conveying the steadiness quality of the Hmong, the batik maker repeats the motif of snails in pairs on the same pattern to wish for the fertility and enlargement of their family and community. Again, the women and makers who have never taken any art or design classes show their skills in harmonizing geometric shapes as well as dividing space. Ngoài việc thể hiện đức tính chậm rãi mà chắc chắn của người H’Mông, người thợ vẽ sáp ong còn thể hiện hoạ tiết con ốc đi thành từng đôi lặp đi lặp lại trên cùng một hoa văn, dụng ý cầu cho sự sinh sôi nảy nở của gia đình và cộng đồng của họ. Một lần nữa, người phụ nữ H’Mông lại cho thấy khiếu nghệ thuật và cách nhìn hoạ tiết, kết hợp hài hoà đường thẳng với đường cong cũng như các hình học cơ bản như vuông, tam giác, đường thẳng
Hmong Decorative patterns - 65
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
The mirrored spiral is one of the most common motifs, also the hardest to trace origin, among Hmong’s textile decoration patterns. Some people call it the young fern leaf or double-snails, some people believe it’s the woman’s earings. This motif appears often in perfectly symmetrical patterns, with four mirrored coils framing another pattern in the center. Mô típ hai vòng xoắn đối xứng gương là một trong những hoạ tiết thường gặp nhất và cũng khó lý giải nhất trong các hoa văn trang trí vải của người H’Mông. Có người coi đó là ngọn dương xỉ non, đôi ốc, có người lại cho đó là khuyên tai của người phụ nữ. Mô típ này được sử dụng nhiều trong các hoa văn đối xứng tâm, với bốn đường xoắn đôi tạo thành khung tôn lên một hoa văn khác ở chính tâm.
Hmong Decorative patterns - 67
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
Known for their closeness with nature of the mountain and jungle, the Hmong tend to turn ordinary objects found in nature into intricate fabric decoration patterns. The leaf is an example. The Hmong batik drawer turn the different variation of the leaf into a space divider, to create hamonious positive and negative space within their overall pattern. Sống gần gũi với thiên nhiên núi rừng, người H’Mông chuyển thể những chi tiết tưởng như nhỏ nhặt, tầm thường thành các hoạ tiết trang trí vải tinh tế. Hình ảnh chiếc lá là một ví dụ. Người H’Mông mượn hình ảnh cái lá để chia cắt không gian thành những mảng nổi chìm đầy cân đối và uyển chuyển.
Hmong Decorative patterns - 69
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
The Hmong choose to build their village on the side or top fo the mountains where peach, plum and cherry trees grow in the wild and in their garden. Every spring, the blossoms blend in with the moutain’s fog and blanket the Hmong village with a dreamy color of white. This pattern is inspired by this pure white, multi-layered petal flower. Bản của người H’Mông thường được bao bọc bởi rừng mơ, rừng đào, rừng mận. Mỗi khi xuân về, hoa của những cây này nở đồng loạt. ở Pà Cò, cây mận mọc dọc triền núi, mọc kín cả vườn nhà; cứ độ xuân về lại nở hoa trắng cả bản H’Mông. Cô gái H’Mông thấy hoa đẹp nên đã khéo léo vẽ lại bông hoa trắng tinh khiết ấy lên váy.
Hmong Decorative patterns - 73
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
Belonging to a realistic family of patterns, this pattern depicts the chicken. To Hmong people, the chicken is more than a familiar farm animal; it carries spiritual values to the Hmong. For instance, the most famous practice that the shaman uses to foretell future requries chicken feet reading. At year end, Hmong families also change the paper on top of their altar. The shaman holds a ritual to change the paper, during which he dips a chicken feather into fresh chicken blood and sticks it on the new paper; only then do the the Hmong consider that their ancestor have settled on the new paper. Hoa văn này thuộc nhóm hoa văn tả thực, mô tả đàn gà. Với người H’Mông, con gà không chỉ là một loại gia cầm chăn nuôi mà còn đóng vai trò quan trọng trong đời sống tâm linh. Thầy mo xem bói bằng chân gà. Năm hết tết đến các nhà vời thầy mo về cúng để thay giấy dán trên bàn thờ, khi dán tấm giấy mới lên, thầy mo phải chẩm sợi lông gà vào tiết tươi và dính sợi lông đó vào tờ giấy. Khi ấy mới có thể coi như tổ tiên đã nhập vào tờ giấy mới.
Hmong Decorative patterns - 75
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
In the high altitude where the Hmong settle, corn is the most important crop to feed the people as well as cattles. From the ordinary corn, Hmong people have learned to create a wide array of traditional food and wine. Sống trong bản trên vùng cao, người H’Mông đi nương đi rẫy trẻ ngô vừa để nuôi sống gia đình, vừa làm thức ăn cho gia súc gia cầm. Từ bắp ngô, người H’Mông làm ra rất nhiều món ăn truyền thống cũng như đa dạng các loại rượu.
Hmong Decorative patterns - 77
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
Like the omnipresent orchids, many types of epiphytic ferns grow on bigger trees in the jungle surround the Hmong’s village. The beeswax drawer that created this pattern recreates the image of young, coiling fern leaves growing on the firm wooden trunk of big trees. Giống như phong lan, nhiều loại dương xỉ trong rừng quanh bản của người H’Mông sống gửi (mà không kí sinh) trên thân cây gỗ. Người vẽ hoa văn này mong muốn tái hiện lại những ngọn dương xỉ non cuốn tròn trên thân gỗ rừng to khoẻ, vững chãi.
Hmong Decorative patterns - 79
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
Well off families follow a tradition of putting «khơ,» a silver brooch in the shape of a coiling S, on the hair of their daughter on her wedding day. Just when she steps over the door of her own home, her parents put the brooch on her hair. If the brooch stays put until she gets to her new home, it is believed that her marriage is blessed. On the contrary, if the brooch falls off or becomes loose, Hmong people believe that it signals a rocky relationship. An elder explains to us that the brooch on the hair is as unstable and unpredictable as life. If the girl is lucky, the brooch will remain on her hair. The luck that a girl receives on her wedding day is an important indicator of her married life. Ngày xưa các gia đình có của ăn của để có tục đeo khơ cho con gái trước khi xuất giá về nhà chồng. Trong đám cưới, khi người con gái bước qua bậc cửa nhà mình, cha mẹ đẻ cài lên tóc con một cái khơ bằng bạc, đúc hình chữ S xoắn hai đầu. Nếu người con gái về nhà chồng mà cái khơ vẫn cài chặt trên tóc, điều đó chứng tỏ cô gái ấy sẽ có cuộc sống gia đình hạnh phúc, xuôn xẻ. Ngược lại, nếu cái khơ lỏng lẻo hoặc rơi ra, người H’Mông coi đó là điềm không lành. Một già làng giải thích rằng cái khơ khi cài lên tóc cũng bấp bênh, khó đoán như cuộc sống. Nếu cô gái may mắn, cái khơ sẽ tự trụ vững trên mái tóc. Người H’Mông nhìn vào sự may mắn hay không may mắn trong ngày cưới để đoán trước cuộc sống gia đình của cô gái sau này.
Hmong Decorative patterns - 81
Hmong Decorative patterns - 83
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
Taking inspiration from the corn millstone pattern, the batik maker artistically adds elements such as the surrounding line of fern, the central dining table, and four suns at four corners. The arrangement is not something new - stone fence with fern, four pillars protecting the family gathering around the dining table in the center. But the intricacy of this pattern manifests the dexterity and creativity of the beeswax drawer. Lấy cảm hứng từ hoa văn cối đá xay ngô, người vẽ hoa văn này khéo léo thêm các chi tiết như đường viền dương xỉ, tâm hình mâm cơm, bốn cột chống và bốn góc là bốn hình mặt trời. Vẫn cách bố trí quen thuộc - hàng rào, rặng dương xỉ, bốn cột chống để bảo vệ mâm cơm biểu tượng của gia đình ở chính tâm, nhưng bàn tay khéo léo và bộ óc sáng tạo của người thợ vẽ sáp ong đã phối hợp hài hoà các yếu tố và sử dụng bố cục chặt chẽ để tạo nên một hoa văn hết sức tinh xảo nhưng cũng gần gũi với đời sông hằng ngày của người H’Mông.
Hmong Decorative patterns - 85
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
The pattern portrays the Hmong house with four pillars pointing towards four directions as if holding the weight of the unniverse, adorned with Pong Xua (fern) leaves to dispel evil spirits. Building house and choosing pillars are very important to Hmong people. The head of the family picks a good day to find in the jungle a big, sturdy tree. He then prays to the god of the jungle before taking the tree from its roots. When the trunk arrives in the construction ground, the men have to lift it to roof of the house without letting the wood touch the soil. A good pillar not only reflects the integrity of the house master but also shields the family from outside influences. The multiple layers of diamond shape creates a wall to protect the dining table or the family. Hoa văn này mô phỏng cấu trúc ngôi nhà của người H’Mông với bốn cây cột nhà có các ngọn cây Pòng Xua (dương xỉ) để trừ tà ma. Người H’Mông rất coi trọng việc xây nhà và chọn cột nhà. Người đàn ông trong gia đình phải chọn ngày tốt để vào rừng tìm thân gỗ to, chắc, không bị mối mọt; trước khi đốn cây phải thắp hương khấn xin thần rừng. Cây cột đưa từ rừng về không được đặt xuống đất mà phải đưa lên nóc luôn. Với người H’Mông, cây cột vững chắc vừa thể hiện sự vững vàng của người chủ nhà, vừa mang ý nghĩa tâm linh giúp bảo vệ cả gia đình. Bên trong cùng hình quả trám nhiều tầng bao bọc hoạ tiết mâm cơm, như bức tường nhà bảo vệ cả gia đình. Hmong Decorative patterns - 87
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
The batik maker that creates this pattern calls it the young Pong Xua (fern) leaves surrounding the sun, a setting that is familiar with life in the mountain. The burning sun symbolizes the greatest force of nature and fern is a type of plant that gracefully grows in hard conditions, such as on the stone ridge along the side of the mountain. Placing them next to each other is a way to convey the intensity of nature and the unrelenting energy of life. Người vẽ hoa văn gọi đây là hoạ tiết ngọn Pòng Xua (dương xỉ) non bao quanh mặt trời, mô phỏng khái quát phong cảnh tự nhiên trên vùng núi cao. Mặt trời toả ánh sáng chói chang là biểu tượng của sức mạnh lớn lao nhất trong vũ trụ, còn ngọn dương xỉ vươn lên xanh tốt dù mọc trên khe đá, sườn núi. Đặt hai hoạ tiết này cạnh nhau, người vẽ có dụng ý thể hiện sức mạnh, sức sống mãnh liệt của thiên nhiên và có lẽ của cả người H’Mông.
Hmong Decorative patterns - 89
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
In this pattern, we still see familiar motifs of fern leaves, a plant known for its vitality, growing in all directions from the ground in the middle. With this arrangement, the pattern conveys the strong spirit of Hmong individuals as well as the unity at the root of the Hmong community. Hoa văn vẫn là những chi tiết được lấy từ hình ảnh quen thuộc: cây Pòng Xua, được sắp xếp thật hài hoà nhưng cũng rất mạnh mẽ nhờ hoạ tiết gốc cây nằm ở trung tâm. Cách sắp xếp bố cục này vừa thể hiện sức sống vươn lên mãnh liệt của từng cá thể người H’Mông, vừa thể hiện sự đoàn kết từ tận gốc rễ của cộng đồng người H’Mông.
Hmong Decorative patterns - 91
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ thﾃ｢n vﾃ｡y Trangx taz
Taking inspiration from an ordinary plant like fern, the batik maker positions the young leaves and stems in a symmetrical order to create an embellished pattern. To Hmong people, fern is also used as an herbal medicine and a lucky charm to ward off evil spirits. There is an interesting difference in the way the Hmong use their garden - they don’t use it to plant fruit yielding trees, herbs or flowers but reserve the land around the house for trees like fern, with the purpose of shielding their house from bad spirits. Người vẽ khéo léo sắp xếp những chiếc lá và ngọn cây Pòng Xua (dương xỉ) theo cấu trúc đối xứng để tạo thành hoa văn từ một loại cây quen thuộc. Với người H’Mông, cây dương xỉ còn được dùng làm thuốc chữa bệnh và để trừ tà ma. Điều đặc biệt trong cách xây dựng không gian sống của người H’Mông là họ không có tập quán trồng cây ăn quả hay cây gia vị trong vườn mà chủ yếu trồng các cây như dương xỉ để tránh tà ma vào nhà.
Hmong Decorative patterns - 93
Hmong Decorative patterns - 95
Skirt decorative pattern Hoa vﾄハ gi盻ｯa vﾃ｡y Pies taz
This pattern resembles the traditional spinning wheel that Hmong women use to spin hemp yarn. Making hemp fabric is a tedious process that requires dexterity and hard labor. The entire process goes from cultivating hemp, harvesting and removing the bast fiber, grinding it with a stone wheel and washing with water diluted in with ashes, to twinning, spinning and eventually weaving. The art of hemp making is passed along generations of women in the family. Hemp fabric is very valuable to Hmong people, especially to the women who brake their sweat to make it for their family’s use and as a farewell gift to their parents when they pass away. Hoa văn này mô phỏng cái sa quay sợi lanh của người H’Mông. Làm vải lanh là một quá trình lao động vất vả, đòi hỏi sự cần cù tỉ mỉ của người phụ nữ, từ trồng cây đến tước vỏ, luộc nước tro và lăn bằng cối đá nhiều lần cho mềm, sau đó xoắn thành sợi, xe sợi và dệt thành vải. Vất vả là vậy nên dệt ra được tấm vải lanh là một điều đáng quí mà chỉ những người phụ nữ H’Mông mới thấu hiểu. Mẹ dạy cho con gái, bà truyền cho cháu gái, để dệt ra vải may quần áo cho gia đình và làm tang ma cho cha mẹ.
Hmong Decorative patterns - 97
Skirt decorative pattern Hoa văn chân váy Tơưs taz
This pattern belongs to a group of pattern whose composition is decided by the vertical, horizontal and diagonal lines running through the center of the pattern. The lines are usually decorated with single or double coil motifs. We have yet been able to identify the intension behind this particular way of composing; however, the aesthetics created by a balanced layout of straight lines and curves, of bold space-defining lines and subtle decorative details, is undeniably beautiful. Hoa văn này thuộc nhóm hoa văn đối xứng tâm, bố cục quyết định bởi các đường cắt ngang, dọc và chéo giữa hoa văn. Trên các đường cắt thường điểm hoa văn xoắn ốc. Dụng ý của việc trang trí này chúng tôi chưa tìm được, tuy nhiên tính thẩm mỹ của sự đan xen đường thẳng với đường cong, đường cắt lớn với chi tiết trang trí nhỏ, là không thể phủ nhận
Hmong Decorative patterns - 99
Skirt decorative pattern Hoa văn chân váy Tơưs taz
The beeswax drawer borrows the straight-line cross wrapped inside a soft, curvy border of the spider’s web pattern. The Hmong are masters in complimenting the main motif with other decorative patterns such as mountain and snail to improve the overall harmony of the pattern. Người vẽ sử dụng mô típ hai đường chéo cắt nhau chính tâm, bao bên ngoài bởi một đường cong liền mạch uốn theo chữ nhân bên trong của hoạ tiết tổ nhện. Người H’Mông cũng là bậc thầy trong việc điểm xuyết thêm các mô típ hoa văn khác như quả núi, con ốc để tăng độ tinh xảo và tính hài hoà cho hoa văn.
Hmong Decorative patterns - 101
Skirt decorative pattern Hoa văn chân váy Tơưs taz
The pattern is arranged in a familiar layout with spirals in four corners, the sun is in the middle with bright light to help living creatures grow, implicating the Hmong’s gratitude to the Sun. Hmong people believe that, like all creatures on earth, they should thank the sun because the sun let them survive and grow. This pattern is often drawn at the bottom of the skirt; it not only contains high aesthetic values but also reflects the perspective of Hmong people towards life on earth. Hoa văn được thể hiện theo cách bố trí quen thuộc với bốn góc hình xoắn ốc, ở giữa là hình mặt trời với ánh sáng rực rỡ giúp vạn vật có thể sinh trưởng, với dụng ý thể hiện lòng biết ơn với mặt trời. Người H’Mông tin rằng, cũng như vạn vật quanh mình, nhờ có ánh sáng mặt trời mà họ mới có thể tồn tại và phát triển. Hoa văn này thường được vẽ ở chân váy; không chỉ mang tính nghệ thuật cao mà còn thể hiện thế giới quan của người H’Mông.
Hmong Decorative patterns - 103
Embroidery pattern on men’s sleeve Hoa văn thêu trên tay áo người chồng Txax yao zơưsTrangx
With the four spiral elements at the corner surrounding a central diamond, this pattern resembles the silver coin («đồng bạc xoè») that every Hmong family have in their house. They use the coin during the rite to wish for good health, good luck for the family - called «cúng vía.» They also keep the coin to protect the family from bad energy. Indeed, the Hmong believe that bad energy from nature can sweep into the body and make a person sick. When they rub a silver coin on the skin of the person, the silver will absorb the bad energy to help the person recover. Also for this reason do the Hmong stitch the coins as well as the coin patterns to their traditional clothes. Với bố cục bốn góc hình xoắn ốc, ở gữa hình quả trám, hoa văn này mô phỏng đồng bạc xoè mà gia đình H’Mông nào cũng có. Người H’Mông dùng đồng bạc xòe vừa để cúng vía («pía») cho cả gia đình, vừa để giữ nhà và phòng khi trong gia đình có ai bị cảm gió thì mang ra «đánh gió.» Người H’Mông cho rằng khi họ đi rừng, đi nương, nếu gió độc thấm vào người, chỉ cần chà đồng bạc là mọi khí độc, khí lạnh sẽ thoát ra ngoài, giúp người đó khỏi ốm. Cũng vì lý do này, người H’Mông thêu một dải đồng bạc xòe và vẽ hoa văn đồng bạc xoè lên bộ quần áo truyền thống để bảo vệ mình khỏi gió độc
Hmong Decorative patterns - 105
Embroidery pattern on men’s sleeve Hoa văn thêu trên tay áo người chồng Txax yao zơưs
With the the four spiral elements at the corner surrounding a central diamond, this pattern resembles the silver coin («đồng bạc xoè») that every Hmong family have in their house. They use the coin during the ritual to wish for good health, good luck for the family - called «cúng vía.» They also keep the coin to protect the family from bad energy. Indeed, the Hmong believe that bad energy from nature can sweep into the body and make a person sick. When they rub a silver coin on the skin of the person, the silver will absorb the bad energy to help the person recover. Với mô típ bốn góc hình xoắn ốc, ở gữa hình quả trám, hoa văn này mô phỏng đồng bạc xoè mà gia đình H’Mông nào cũng có. Người H’Mông dùng đồng bạc xòe vừa dùng để cúng vía («pía») cho cả gia đình, vừa để giữ nhà và phòng khi trong gia đình có ai bị cảm gió thì mang ra «đánh gió.» Người H’Mông cho rằng khi họ đi rừng, đi nương, nếu gió độc thấm vào người, chỉ cần chà đồng bạc là mọi khí độc, khí lạnh sẽ thoát ra ngoài, giúp người đó khỏi ốm. Cũng vì lý do này, người H’Mông thêu một dải đồng bạc xòe vào gấu áo,
Hmong Decorative patterns - 107
Women’s belt decorative pattern Hoa văn trên dây thắt lưng của người phụ nữ Sir lơưs
This is a common pattern on the belt that Hmong girls make as a gift to their boyfriends. The reason why this particular pattern nobody knows, but mothers teach their daughters, grandmothers teach their granddaughters, to send their heart through the belt that carries this pattern. Đây là một kiểu hoa văn thường gặp trên thắt lưng mà cô gái H’Mông làm để tặng người yêu làm tin. Lý do vì sao không ai lý giải được, chỉ biết đời này qua đời khác mẹ truyền cho con, bà truyền cho cháu, các cô gái H’Mông gửi gắm lòng mình vào hoa văn này để làm thành chiếc thắt lưng tặng người yêu.
Hmong Decorative patterns - 109
Baby sling decorative pattern Hoa văn trên địu con Txax nhaz tris nhuôs
This baby sling decorative pattern consists of a young fern leaf and the sun. Hmong people believe that children, especially infants, have a weak soul («vía») that is prone to abduction by the evil spirits. When a Hmong mother goes to work in the field carrying her baby in the back, she wears a baby sling adorn with patterns that disguise the baby from the eye of the spirits or those that are powerful enough to dispel the spirits. Fern and sun are both considered strong elements that can ward of bad spirits. Therefore, this pattern appears very often on Hmong baby slings. Hoa văn này bao gồm ngọn cây Pòng Xua (fern) và mặt trời, thường được vẽ và thêu lên cái địu con. Người H’Mông quan niệm rằng trẻ con yếu vía nên dễ bị ma rừng, ma núi bắt đi. Khi người mẹ H’Mông địu con lên nương, họ thường vẽ và thêu lên cái địu các hoa văn có tác dụng giấu đứa trẻ khỏi sự nhòm ngó của ma hoặc các hoa văn có sức mạnh bảo vệ. Dương xỉ và mặt trời đều là những hoa văn có sức mạnh trừ tà ma, vì vậy hoa văn này xuất hiện rất phổ biến trên địu con của người H’Mông.
Hmong Decorative patterns - 111