Md | winter 2012
Boekbespreking Titel
De ecologische leider - de natuurlijke cyclus van
kernwaarden en organisaties
Auteurs
Peter Robertson
Uitgever AtlasContact (2012), ISBN 9789047004806 Bespreking Han van der Pool, partner Van der Pool Consultancy Joop Töller, partner bij Byce
Een bedrijf is wat de medewerkers doen. Natuurlijke groei, ook de kernwaarden van een bedrijf kunnen niet van boven opgelegd worden, maar alleen naar voren komen uit het gedrag van medewerkers. In zijn boek De ecologische leider gaat Peter Robertson in op de samenhang van kernwaarden van een organisatie met de natuurlijke groeicyclus. Waarden zijn volgens Robertson “een voorbeeld van de emergente, zelforganiserende eigenschappen van complexe, diverse, dynamische systemen die door de menselijke hersenen worden waargenomen”. De ecologische leider is zich bewust van deze processen, begeleidt ze, en geeft zijn medewerkers de ruimte om de kernwaarden tot leven te brengen. Zo laat hij de kracht van zijn bedrijf, cultuur of merk maximaal tot wasdom komen. Binnen de ecologie is een crisis een natuurlijke, onvermijdelijke fase. Het Chinese teken voor ‘crisis’ staat immers voor zowel gevaar als kans. Volgens Robertson hebben wij, in het Westen, moeite met deze wetmatigheid. Ondernemerschap en leiderschap maakten plaats voor management. Een crisis wordt te vaak gezien als iets wat bestreden moet worden met meer, en nog meer, controle. De roep om daadkrachtige managers die gericht zijn op stabiliteit neemt toe en daarmee de drang tot bezuinigen, tot ‘mean & lean’, tot meer regels en strakkere procedures. Dit is een bedreiging van de zo noodzakelijke diversiteit binnen managementteams. Het maakt effectief reageren als organisatie onnodig moeilijk. Geen noodzakelijke innovatie zonder leiders die minder op stabiliteit en meer exploratief zijn ingesteld. Typisch managementgedrag kan ertoe leiden dat andere waarden voorrang krijgen boven de kernwaarden; zelfs een
bedreiging vormen voor de kernwaarden (purpose) van de organisatie. De ecologische leider is zich hiervan zeer bewust. Die heeft inzicht in de natuurlijke groeicyclus, m.a.w. inzicht in de aard van de ontwikkelingsfase waarin de organisatie zich bevindt, de dynamiek van (het systeem van) de omgeving, kent de waarde van een onvermijdelijke crisis, en zet dat inzicht in om de organisatie naar duurzame groei te leiden met behoud van waarden. De ecologisch leider heeft per definitie een lange termijnblik, is gericht op de toekomst en staat tegelijkertijd stevig in het heden. Het voortdurend bewegen tussen feedforward-sturing en feedback-controle wordt door Robinson inzichtelijk gemaakt. Zijn beschrijving van de ontwikkeling en groei van systemen, zoals organisaties, in termen van jaargetijden: in de lente zaaien (innoveren, creativiteit aanwakkeren), in de zomer groeien (opschalen), in de herfst oogsten (winst maximaliseren) en in de winter klaarmaken voor de een volgende lente (de sprong naar een volgende S-curve), maakt zijn benadering toegankelijk. Dit is een bijzonder boek; een nadere uitwerking van zijn eerdere boek met de veelzeggende titel “always change a winning team”. Hij staat nu uitvoerig stil bij de samenstelling van teams en de aanpassing ervan aan de groeicyclus waarin het bedrijf of de afdeling zich bevindt. Via een “AEM-Cube” assessment valt de samenstelling inzichtelijk te maken en kan deze eventueel worden aangepast aan de groeicyclus van het bedrijf. Leiderschap is en blijft ook na het lezen van de ecologische leider een intrigerend fenomeen. De ecologische leider is een nuttige aanvulling op het curriculum van een Leiderschapsprogramma. Het geeft veel nieuwe inzichten over de keuzes die we als MD-professionals kunnen maken in de samenstelling van teams. | Md
37